Tài liệu Vận dụng kiến thức liên môn vào giảng dạy bài 22 “ vệ sinh hô hấp

PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN QUỐC OAI Trường THCS Thị Trấn Quốc Oai. Địa chỉ : Thôn Du Nghệ - Thị Trấn Quốc Oai – Huyện Quốc Oai. Điện thoại : 0433.843.346 Email : [email protected] Bài dạy tích hợp liên môn 1 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn PHIẾU THÔNG TIN VỀ NHÓM GIÁO VIÊN DỰ THI 1. Họ và tên : Nguyễn Thị Kim Tiến Ngày sinh : 15/01/1990 Điện thoại : 0977130232 Dạy môn : Sinh Học 2. Họ và tên : Nguyễn Thị Nguyệt Quế Ngày sinh : 24/02/1978 Điện thoại : 0984970781 Dạy môn : Sinh Học Bài dạy tích hợp liên môn 2 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn PHIẾU MÔ TẢ HỒ SƠ DẠY HỌC DỰ THI CỦA GIÁO VIÊN 1. Tên hồ sơ dạy : Vận dụng kiến thức liên môn vào giảng dạy bài 22 “ Vệ sinh hô hấp ” 2. Mục tiêu dạy học : Sau khi học xong hs cần đạt được : a. Kiến thức : - Trình bày được các tác nhân gây hại cho hoạt động hô hấp, các bệnh đường hô hấp thường gặp, đề ra các biện pháp bảo vệ hệ hô hấp. - Nêu được các biện pháp để có hệ hô hấp khỏe mạnh. b. Kĩ năng : - Quan sát, phân tích, tổng hợp kiến thức, tự nghiên cứu và hoạt động nhóm nhỏ. - Vận dụng kiến thức các môn liên quan như : Môn hóa học , GDCD , Toán , Họa , Thể dục . Để giải thích các vấn đề liên quan tới bào học . c. Thái độ : - Học sinh có trách nhiệm với bản thân , yêu quý bản thân, tự chăm sóc bản thân để có một cơ thể khỏe mạnh. - Luôn có ý thức tập luyện và bảo vệ hệ hô hấp. - Biết bảo vệ môi trường, có thái độ chống thói quen hút thuốc lá của những người xung quanh. - Giáo dục các em sự yêu thích bộ môn, thái độ học tập nghiệm túc. Bài dạy tích hợp liên môn 3 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn - Giáo dục tình yêu thiên nhiên môi trường 3. Đối tượng dạy học của bài học : - Học sinh lớp 8A , Trường THCS Thị Trấn Quốc Oai . - Số lượng : 38 học sinh . - Đặc điểm : Dự án mà nhóm chúng tôi thực hiện là một tiết Sinh học lớp 8 . Lớp 8A là một lớp có nhiều học sinh chăm ngoan , học giỏi , có khả năng tư duy tốt , đồng thời dự án cũng được dạy cho học sinh khối 8 toàn trường nên có nhiều thuận lợi cho quá trình thực hiện dự án. 4. Ý nghĩa của bài học : Qua thực tế quá trình dạy học chúng tôi thấy rằng việc kết hợp kiến thức các môn học vào để giải quyết một vấn đề nào đó trong một môn học là việc làm hết sức cần thiết . Điều đó đòi hỏi người giáo viên bộ môn không chỉ nắm chắc môn mình dạy mà còn phải không ngừng trau dồi kiến thức các môn học khác để tổ chức , hướng dẫn các em giải quyết các tình huống , các vấn đề đặt ra trong môn học một cách nhanh nhất , hiệu quả nhất. Tích hợp trong giảng dạy sẽ giúp học sinh phát huy sự suy nghĩ , tư duy , sáng tạo trong học tập và ứng dụng vào thực tế đời sống. Trong thực tế chúng tôi nhận thấy khi soạn bài có kết hợp kiến thức của các môn học khác sẽ giúp giáo viên tiếp cận tốt hơn , hiếu rõ hơn , sâu hơn những vấn đề đặt ra . Từ đó tổ chức hướng dẫn học sinh sẽ linh hoạt hơn , sinh động hơn . Học sinh có hứng thú học tập, tìm tòi , khám phá nhiều kiến thức và được suy nghĩ , sáng tạo nhiều hơn. Từ đó vân dụng kiến thức vào thực tế tốt hơn . Vì vậy chúng tôi trình bày và thực hiện thử nghiệm một dự án nhỏ đối với môn sinh học 8 Với dự án này vân dụng kiến thức các môn học sẽ cho học sinh thấy được thực tế tình hình ô nhiễm môi trường không khí hiện nay , hậu quả của việc ô nhiễm môi trường Bài dạy tích hợp liên môn 4 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn không khí cũng như cách giải quyết vấn đề này đó là tham gia bảo vệ môi trường và tích cực trồng cây xanh để có nguồn không khí sạch là bảo vệ hệ hô hấp của bản thân nói riêng và sức khỏe cộng đồng nói chung . Ngoài ra, chúng tôi còn giúp học sinh rèn luyện , học tập các môn học ở mức độ phù hợp nhằm làm tăng sức hấp dẫn cho bài học và thu hút sự chú ý của học sinh. 5. Thiết bị dạy học , học liệu : a. Sự chuẩn bị của giáo viên: - Tranh ảnh các tác nhân gây hại cho hệ hô hấp. - Tranh ảnh các bệnh liên quan đến đường hô hấp. - Máy chiếu, máy tính. - Các tư liệu về: Các bệnh hô hấp; tác hại của thuốc lá, các bụi không khí; Luật phòng chống tác hại của thuốc lá. b. Sự chuẩn bị của học sinh: - Nghiên cứu bài học ở nhà. - Kiến thức các môn liên quan tới bài học . - Giấy toki, bút dạ (dùng hoạt động nhóm) 6. Phương pháp dạy học : - Trực quan - Hoạt động nhóm Bài dạy tích hợp liên môn 5 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn - Vấn đáp , liên hệ kiến thức thực tế . 7.Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học : a. Ổn định tổ chức lớp : b. Kiểm tra bài cũ ( hoặc đồ dùng học tập của học sinh ) c. Tổ chức các hoạt động dạy học : - Đặt vấn đề vào bài : GV nêu yêu cầu định hướng bài học : - Bài mới : Trình bày các quá trình dạy học trên bài giảng điện tử + Hoạt động 1: Tìm hiểu các tác nhân gây hại để bảo vệ hệ hô hấp. + Hoạt động 2: Tìm hiếu các phương pháp luyện tập để có hệ hô hấp khỏe mạnh. 8. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập * Cách thức : Cho hs làm một bài kiểm tra 15 phút và chấm , chữa bài . * Tiêu chí đánh giá : Đáp ứng đủ những yêu cầu của đề bài ( nội dung và hình thức ) và biết ứng dụng các kiến thức liên môn trong bài làm . * Kết quả bài kiểm tra : Qua khảo sát lớp 8A, thu được kết quả sau : Điểm Số lượng 8-9-10 6-7 4-5 2-3 0-1 28 10 0 0 0 Bài dạy tích hợp liên môn 6 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn 9. Các sản phẩm của học sinh : Sản phẩm của học sinh với bài học này có 2 loại sản phẩm ứng yêu cầu sau : 1/ Tình hình môi trường không khí ở địa phương em hiện nay như thế nào ? Bản thân em cần làm gì để bảo vệ môi trường không khí cũng như để bảo vệ hệ hô hấp của chúng ta ? 2/ Vẽ tranh tuyên truyền vầ bảo vệ môi trường và tác hại của ô nhiễm môi trường tới sức khỏe con người . Bài dạy tích hợp liên môn 7 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn HỒ SƠ DỰ THI DỰ THI DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP 1. Tên chủ đề dạy học : Vận dụng kiến thức liên môn để dạy bài 22 : “ Vệ sinh hô hấp ” 2. Môn học chính của chủ đề : Sinh học 3. Các môn dược tích hợp : Toán , GDCD , Thể dục , Hóa , Họa . A. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Bài dạy tích hợp liên môn 8 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn Bài 22: VỆ SINH HÔ HẤP I. Mục đích yêu cầu 1. Kiến thức: a. Môn sinh học - Trình bày được các tác hại của tác nhân gây ô nhiễm không khí đối với hoạt động hô hấp. - Giải thích được cơ sở khoa học của việc luyện tập thể dục thể thao đúng cách. - Đề ra các biện pháp luyện tập để có hệ hô hấp khỏe mạnh và tích cực hành động ngăn ngừa các tác nhân gây ô nhiễm không khí. b.Môn hóa học : - Nguyên nhân tạo ra các khí SOx, NOx, CO, CO2 - Bài : Oxit axit (oxit phikim) c. Môn Thể dục : - Vai trò của các bài thể dục phát triển chung, đặc biệt là động tác vươn thở, tay- ngực, các bài tập chạy đối với hệ hô hấp. - Giải thích được cơ sở khoa học của việc tập luyện TDTT đúng cách. d. Môn GDCD : - Biết được sức khỏe là vốn quí nhất của con người nên con người phải biết trân trọng và bảo vệ sức khỏe. Bài dạy tích hợp liên môn 9 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn - Vai trò của môi trường trong đời sồng con người, trách nhiệm của con người trong bảo vệ môi trường. Lớp 6: Tiết 1: Bài 1: Tự chăm sóc rèn luyện thân thể Lớp 7 : Tiết 23-24 ; Bài 14 : Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. e. Môn Toán học: Củng cố kiến thức giải bài toán . f. Môn họa : Trình bày ý tưởng qua hình ảnh về bảo vệ môi trường và sức khỏe. 2. Kỹ năng : a.Môn sinh học : Rèn kỹ năng quan sát, phân tích, tổng hợp kiến thức. Kỹ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm Kỹ năng giải thích các vấn đề thực tế. Kỹ năng hợp tác ứng xử/ giao tiếp trong khi thảo luận Đề ra các biện pháp luyện tập để có hệ hô hấp khoẻ. b.Môn Hóa học: Rèn kỹ năng quan sát, tổng hợp kiến thức. Bài dạy tích hợp liên môn 10 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn Kỹ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm. Kỹ năng phân tích số liệu, giải thích hiện tượng thực tế. c. Môn Thể dục: Kỹ năng rèn luyện thân thể phù hợp với tình trạng sức khỏe. d. Môn GDCD: Rèn kỹ năng quan sát, phân tích, tổng hợp kiến thức. Kỹ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm Kỹ năng lắng nghe tích cực Kỹ năng giải thích các vấn đề thực tế. Rèn luyện kĩ năng giải quyết tình huống trong cuộc sống và ứng dụng vào thực tế đời sống. Kỹ năng hình thành ra quyết định e. Môn Toán học; Rèn kỹ năng phân tích đề bài Kỹ năng giải toán. f.Môn họa : Kỹ năng vẽ tranh theo chủ đề. 3.Thái độ: Bài dạy tích hợp liên môn 11 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn - Học sinh có trách nhiệm với bản thân , yêu quí bản thân, tự chăm sóc bản thân để có một cơ thể khỏe mạnh. - Luôn có ý thức tập luyện và bảo vệ hệ hô hấp. - Biết bảo vệ môi trường, có thái độ chống thói quen hút thuốc lá của những người xung quanh. - Giáo dục các em sự yêu thích bộ môn, thái độ học tập nghiêm túc. - Giáo dục tình yêu thiên nhiên môi trường. II.Chuẩn bị; 1. Sự chuẩn bị của giáo viên: - Tranh ảnh các tác nhân gây hại cho hệ hô hấp. - Tranh ảnh các bệnh liên quan đến đường hô hấp. - Máy chiếu, máy tính. - Các tư liệu về: Các bệnh hô hấp, tác hại của thuốc lá, các bụi không khí; Luật phòng chống tác hại của thuốc lá. 2. Sự chuẩn bị của học sinh: - Nghiên cứu bài học ở nhà. - Kiến thức toán học đã có. - Giấy toki, bút dạ (dùng hoạt động nhóm) III. Phương pháp dạy học : Bài dạy tích hợp liên môn 12 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn - Trực quan - Hoạt động nhóm - Vấn đáp , liên hệ kiến thức thực tế . IV. Hoạt động dạy học 1 . Ổn định tổ chức : 2. Kiểm tra: Sự trao đổi khí ở phổi và ở tế bào diễn ra như thế nào ? Mối quan hệ giữa hai quá trình đó ? 3.Bài mới - Đặt vấn đề : Hô hấp là hoạt động không thể ngưng, nhưng hệ hô hấp rất dễ bị ảnh hưởng bới các tác nhân môi trường . Vậy hệ hô hấp có thể mắc các bệnh thường gặp nào? Làm thế nào để tránh được các bệnh đó. Bài học hôm nay giúp các em biết được các vấn đề đó. - Phát triển bài : * Hoạt động 1:Tìm hiểu các tác nhân gây hại đẻ bảo vệ hệ hô hấp Bài dạy tích hợp liên môn 13 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Hoạt động của thầy và trò -GV: Vì sao chúng ta phải giữ vệ sinh hệ hô hấp ? Trường THCS Thị Trấn Nội dung kiến thức I.Bảo vệ hệ hô hấp tránh các tác nhân gây hại: -Ý nghĩa: Giữ vệ sinh hệ hô hấp để trao đổi khí được thực hiện tốt và tránh được các bệnh về đường hô hấp. -GV đưa ra các hình ảnh về bệnh liên quan đến đường hô hấp. -HS : Quan sát hình ảnh trao đổi nhóm trả lời câu hỏi, đưa ra kiến thức. -GV : Hệ hô hấp bị tổn hại do những tác nhân nào ? -HS: Nghiên cứu bảng 22 SGK và các thông tin.Thảo luận nhóm trả lời. - Các tác nhân gây hại cho hệ hô hấp: Bụi , khí độc và các vi sinh vật. - GV: Đưa ra các hình ảnh về các tác nhân gây hại hệ hô hấp. Yêu cầu HS trả lời câu hỏi : + Các khí SOx, NOx, CO, CO2 được sinh ra từ đâu? Chúng có đặc tính gì? -GV: Tích hợp môn hóa học: Để giải thích sự tạo ra của các khí SOx, NOx, CO, Bài dạy tích hợp liên môn 14 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn CO2 từ các hoạt động của con người, nhất là cơ chế tạo ra khí CO là do quá trình đốt cháy không hoàn toàn của các chất đốt. -HS: quan sát, vân dụng kiến thức hóa học trả lời: - Các khí: SOx, NOx, CO, CO2 sinh ra từ các hoạt động: đốt gạch, nấu bếp than; động cơ xe thải ra...Các khí này đều có tính độc gây hại cho hệ hô hấp. - GV: Các tác nhân trên gây ra những tổn thương nào cho hệ hô hấp? HS: quan sát, vân dụng thực tế , trả lời câu - Mức độ gây hại:Ung thư phổi, lao phổi, hỏi. viêm họng, suy hô hấp…Có thể tử vong. -GV: Tích hợp môn GDCD nhằm giáo dục các em lối sống lành mạnh, có ý thức chăm sóc bản thân và mọi người xung quanh và ý thức bảo vệ môi trường. + Để hạn chế các hoạt động tạo ra các tác nhân gây hại cho sức khỏe con người nhà Bài dạy tích hợp liên môn 15 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn nước ta đã đưa biện pháp gì? + Muốn bảo vệ hệ hô hấp tránh các tác nhân có hại chúng ta phải làm gì? HS : dựa vào kiến thức đã học ở lớp 7,thảo luận - trả lời câu hỏi: + Để hạn chế các hoạt động tạo ra các tác nhân gây hại cho sức khỏe con người nhà nước ban hành: Luật bảo vệ môi trường, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. - Biện pháp bảo vệ: Trồng cây xanh, đeo khẩu trang, Giữ vệ sinh môi trường. Hạn chế sử dụng các thiết bị thải ra các khí độc hại, không hút thuốc lá. +Muốn bảo vệ hệ hô hấp tránh các tác nhân gây hại ta phải trồng nhiều cây xanh, giữ vệ sinh cơ thể và nơi công cộng, hạn chế sử dụng các thiết bị thải ra các khí độc. +Không hút thuốc lá và vân động mọi người không hút thuốc lá. - GV: Nhận xét, chốt kiến thức. * Hoạt động 2: Tìm hiểu các phương pháp luyện tập để có hệ hô hấp khỏe mạnh Bài dạy tích hợp liên môn 16 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức -GV: Cho học sinh nghiên cứu thông tin. II. Cần tập luyện để có một hệ hô hấp Yêu cầu thảo luận nhóm trả lời câu hỏi: khỏe mạnh: 1. Giải thích vì sao khi tập luyện TDTT đúng cách, đều đặn từ bé có thể có dung tích sống lớn? 2. Tại sao thở sâu và giảm số nhịp thở trong mỗi phút sẽ làm tăng hiệu quả hô hấp? -GV:Tích hợp môn Toán học để vận dụng giải thích câu hỏi 2 bằng một bài toán: Một người thở ra là 18 nhịp/phút, mỗi nhịp hít vào là 400ml không khí .Nhưng khi người đó thở sâu, nhịp thở là 12 nhịp/phút, mỗi nhịp hít vào là 600 ml.Hỏi khí hữu ích đi vào phế nang trong trường hợp nào nhiều hơn? Biết khí vô ích ở khoảng chết là 150ml/nhịp. HS: nghiên cứu thông tin, vận dụng kiến thức đã học, thảo luận- trả lời câu hỏi đúng. * Khi nhịp thở 18 nhịp/phút: Khí lưu thông/phút: 18 X 400 = 7200ml Bài dạy tích hợp liên môn 17 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn Khí vô ích ở khoảng chết: 150 X 18 = 2700ml Khí hữu ích vào tới phế nang: 7200 - 2700 = 4500ml * Khi người đó thở 12 nhịp/ phút: Khí lưu thông: 600 X 12 = 7200ml Khí vô ích ở khoảng chết: 150 X 12 = 1800 ml Khí hữu ích vào tới phế nang: 7200 – 1800 = 5400 ml So sánh khí hữu ích vào tới phế nang: |* Với nhịp thở 18 nhịp / 1 phút ( 4500ml ) nhỏ hơn 12 nhịp / 1 phút( 5400ml ) * Vậy thở sâu và giảm nhịp thở sẽ tăng hiệu quả hô hấp. - GV:Tích hợp môn Thể dục đưa ra yêu Bài dạy tích hợp liên môn 18 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn cầu rèn luyện cho hệ hô hấp khỏe mạnh: - Hãy đề ra biện pháp tập luyện để có hệ hô hấp khỏe mạnh ? - Theo em những bài tập thể dục nào giúp em phát triển lồng ngực?Vì sao? -HS: dựa vào kiến thức môn học, thảo luận nhóm đưa ra kiến thức. - Tích cực tập thể dục thể thao phối hợp thở sâu và giảm nhịp thở thường xuyên từ bé. - Bài tập thể dục có ích cho phát triển lồng ngực: Bài thể dục phát triển chung( đặc biệt là các động tác vươn thở, tay- ngực), các bài tập chạy. Vì chúng giúp máu nhiều oxi, giúp sự trao đổi chất ở phổi tăng khiến lồng ngực nở ra. Để có một hệ hô hấp khỏe mạnh: Cần tích -GV nhận xét, chốt kiến thức. cực rèn luyện, tập thể dục thể thao phối hợp tập thở sâu và giảm nhịp thở thường xuyên, từ bé. -GV mở rộng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Bài dạy tích hợp liên môn 19 Sinh học lớp 8 PGD&ĐT Quốc Oai Trường THCS Thị Trấn 4 .Củng cố - luyện tập : - Học sinh đọc ghi nhớ cuối bài - Làm bài kiểm tra trắc nghiệm 15 phút : ĐỀ BÀI Câu 1. Hãy sắp xếp các tác hại tương ứng với tác nhân gây hại đường hô hấp: Tác nhân 1. Bụi Trả lời Tác hại 1............ A, Chiếm chỗ của Oxi trong máu( hồng cầu) làm giảm hiệu quả hô hấp, có thể gây chết. 2. Nitơoxit(NOx) 2........... B, Làm tê liệt lớp lông rung phế quản, giảm hiệu quả lọc sạch không khí. Có thể gây ung thư phổi. 3. Lưu huỳnh 3.......... oxit( SOx) 4. Cac bon oxit ( CO) tổn thương hệ hô hấp; có thể gây chết. D, Khi nhiều quá( >100.000 hạt/ml, cm3 không khí) 4............. sẽ quá khả năng lọc sạch của đường dẫn khí -> gây bệnh bụi phổi. 5. Các chất độc hại (Nicotin, C, Gây các bệnh viêm đường dẫn khí và phổi, làm 5............. E, Gây viêm sưng lớp niêm mạc, cản trở trao đổi nitrozamin...) khí; có thể gây chết ở liều cao. 6. Các vi sinh vật G, Làm cho các bệnh hô hấp thêm trầm trọng. gây bệnh. 6............ Hãy chọn câu trả lời đúng: Bài dạy tích hợp liên môn 20 Sinh học lớp 8