Tài liệu Vận dụng kiến thức liên môn giải quyết vấn đề (địa lý 9) tìm hiểu quần đảo trường sa – việt nam để nâng cao tinh thần tự hào dân tộc, ý thức bảo vệ tổ quốc, góp phần xây dựng lí tưởng sống cho thanh niên

PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO QUẬN HOÀNG MAI TRƯỜNG THCS HOÀNG LIỆT -------------------- BÀI DỰ THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC NĂM HỌC 2014 - 2015 Tên tình huống: TÌM HIỂU QUẦN ĐẢO TRƯỜNG SA – VIỆT NAM ĐỂ NÂNG CAO TINH THẦN TỰ HÀO DÂN TỘC, Ý THỨC BẢO VỆ TỔ QUỐC, GÓP PHẦN XÂY DỰNG LÍ TƯỞNG SỐNG CHO THANH NIÊN (Đính kèm đĩa DVD) Hà Nội, tháng 12 năm 2014 Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc Hà Nội, ngày 6 tháng 12 năm 2014 PHIẾU THÔNG TIN NHÓM HỌC SINH Tham dự cuộc thi “Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung học” 1. Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh/ thành phố: Hà Nội. 2. Phòng Giáo dục và Đào tạo (nếu là giáo viên THCS): Quận Hoàng Mai. 3. Trường: Trung học cơ sở Hoàng Liệt. 4. Địa chỉ: Phường Hoàng Liệt, Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội. 5. Điện thoại: 0436419622; Email: [email protected] 6. Thông tin về học sinh: 6.1. Họ và tên: NGUYỄN HOÀNG PHÚC Lớp: 9A2 Ngày sinh: 07/ 4/ 2000 Điện thoại: 0982740116 Email: [email protected] 6.2. Họ và tên: NGUYỄN ĐINH TẤN SANG Lớp: 9A2 Ngày sinh: 13/ 12/ 2000 Điện thoại: 0912567710 Email: [email protected] 6.3. Họ và tên: ĐẶNG PHƯƠNG LINH Lớp: 8A3 Ngày sinh: 23/ 6/ 2001 Điện thoại: 0983147626 Email: [email protected] 2 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn 1. Tên tình huống: TÌM HIỂU QUẦN ĐẢO TRƯỜNG SA – VIỆT NAM ĐỂ NÂNG CAO TINH THẦN TỰ HÀO DÂN TỘC, Ý THỨC BẢO VỆ TỔ QUỐC, GÓP PHẦN XÂY DỰNG LÍ TƯỞNG SỐNG CHO THANH NIÊN 2. Mục tiêu giải quyết tình huống: Quần đảo Trường Sa – một vùng lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc, là nơi ẩn chứa biết bao điều bí ẩn về thiên nhiên, con người và cuộc sống. Để tìm hiểu về Trường Sa, mỗi người dân Việt Nam có nhiều cách, qua nhiều kênh thông tin. Với học sinh chúng em, việc tìm hiểu Trường Sa gắn với các môn học Địa lý, Ngữ văn, Giáo dục công dân sẽ gần gũi và hiệu quả hơn. Đó là lí do khiến chúng em xây dựng tình huống “Cùng tìm hiểu quần đảo Trường Sa – Việt Nam để nâng cao tinh thần tự hào dân tộc, ý thức bảo vệ Tổ quốc, góp phần xây dựng lí tưởng sống cho thanh niên”. 2.1. Kiến thức - Việt Nam có bờ biển dài, thềm lục địa rộng lớn trên một triệu km2, gấp 3 lần diện tích đất liền; có hơn 3.000 hòn đảo. Biển nước ta có nguồn tài nguyên tiềm tàng, khoáng sản nổi bật là dầu khí (với trữ lượng khoảng 3-4 tỷ tấn), và nhiều loại khoáng sản như: than, sắt, ti tan, cát thủy tinh..., hải sản có tổng trữ lượng khoảng 3-4 triệu tấn. Đặc biệt đáng chú ý là vùng biển và ven biển Việt Nam nằm án ngữ trên các tuyến hàng hải và hàng không huyết mạch có giá trị như những cánh cửa rộng mở để chủ động hội nhập kinh tế với thế giới, kiến thức của môn Địa lý cho chúng ta biết điều này. - Bảo vệ Tổ quốc là bảo vệ độc lập, chủ quyền thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ chế độ, bảo vệ nhà nước. Cần phải bảo vệ Tổ quốc vì đất nước ta do cha ông ta đổ bao xương máu để có được nền độc lập. Hiện nay, vẫn còn nhiều thế lực thù địch đang âm mưu thôn tính, phá hoại Tổ quốc ta. Vì vậy chúng ta phải thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc. Thanh niên Việt Nam sống cần phải có lí tưởng. Bảo vệ chủ quyền dân tộc là một nội dung quan trọng trong quá trình hình thành lí tưởng sống cho thanh niên. Kiến thức của môn Giáo dục công dân giúp chúng ta biết điều này. - Tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc là một truyền thống quý báu của dân tộc ta. Kiến thức trong các môn Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục công dân giúp chúng ta biết điều này. 3 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn 2.2. Kĩ năng - Vận dụng kĩ năng thuyết minh để giới thiệu về thiên nhiên, cuộc sống con người ở Trường Sa, môn Ngữ văn giúp chúng ta làm được điều này. - Cách viết bài văn thuyết minh về danh lam thắng cảnh, sự vật, con người là kĩ năng cần thiết mà môn Ngữ văn cung cấp để chúng ta viết bài tìm hiểu về Trường Sa. 2.3. Thái độ - Mỗi bạn học sinh cần biết tự hào về vẻ đẹp của non sông. - Mỗi bạn học sinh là một tuyên truyền viên tích cực giới thiệu về biển đảo quê hương, về ý thức bảo vệ chủ quyền biển đảo của thế hệ trẻ. 3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống 3.1. Các đơn vị kiến thức trong các môn học liên quan đến tình huống - Tiết 26 – Địa lý lớp 8: Vùng biển Việt Nam. - Tiết 44 – 45 – Địa lý lớp 9: Phát triển tổng hợp kinh tế và bảo vệ tài nguyên môi trường biển đảo. - Tiết 7- Giáo dục công dân lớp 6: Yêu thiên nhiên, sống hòa hợp với thiên nhiên. - Tiết 13 – 14 – Giáo dục công dân lớp 9: Ngoại khóa: Lí tưởng sống của thanh niên. - Tiết 31 – Giáo dục công dân lớp 9: Nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc. - Tiết 47 – Ngữ văn 8: Phương pháp thuyết minh. - Tiết 51 - Ngữ văn 8: Đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh. - Tiết 83 - Ngữ văn 8: Thuyết minh một danh lam thắng cảnh. 3.2. Tham khảo trên các sách, báo, tạp chí, mạng internet,… về Trường Sa. 4. Giải pháp giải quyết tình huống - Bước 1: Thu thập tư liệu, hình ảnh. + Tư liệu sử dụng: Các bài viết trên sách, báo,... + Ứng dụng công nghệ thông tin: Máy tính, máy ảnh. - Bước 2: Viết các ý chính. - Bước 3: Tìm hiểu thực tế, trao đổi với các chiến sĩ làm nhiệm vụ tại quần đảo Trường Sa. - Bước 4: Viết thành bài văn. - Bước 5: Giới thiệu với các bạn trẻ về Trường Sa. 4 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn 5. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống LƯỢC ĐỒ VIỆT NAM 5 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn TRƯỜNG SA 5.1. Thiên nhiên 5.1.1. Cây bàng vuông Cây bàng vuông Hoa bàng vuông Chắc hẳn khi nói về Trường Sa, mỗi người đều nghĩ đến hình ảnh cây bàng vuông vốn được khá nhiều người nhắc đến. Có thể hình dung như thế nào về cây bàng vuông? Đó là một cây thân gỗ với một vóc dáng khá lớn, lá của nó to hơn bàn tay người lớn. Một trong những đặc điểm của tất cả các loài cây tồn tại được trên các đảo trong Quần đảo Trường Sa, trong đó có cây bàng vuông là sự dẻo dai và khả năng chống chọi kì diệu trước phong ba bão táp. Có lẽ điều làm cho cây bàng vuông trở nên đặc biệt so với các loài cây khác trên đảo và khiến chúng trở nên lãng mạn, trở thành biểu tượng cái đẹp ở Trường Sa là bởi hoa của bàng vuông rất đẹp. Bàng vuông không nở nhiều hoa nhưng mỗi lần cây cho hoa đều là một “sự kiện”. Từng cánh trắng muốt bung nở ra một chùm nhụy tăm dài với đầu phớt tím. Nhiều nhà văn, nhà báo ra Trường Sa đã gọi hoa bàng vuông là “hoa quỳnh biển”. Nằm trong những cánh trắng muốt tinh khiết là chùm nhụy dài thanh thoát như thân váy của nàng công chúa, chùm nhụy trung tâm thu hút sự chú ý của đóa bàng vuông. 6 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn Những năm trước đây, điều kiện ở đảo còn thiếu thốn, khi đón Tết, các chú bộ đội hải quân đã thử lấy lá bàng vuông gói bánh chưng. Giờ đây thì mọi thứ đã đầy đủ hơn và lá bàng vuông vẫn xòe tán rộng làm nơi che nắng, giải lao, sinh hoạt, đọc sách báo của các chú bộ đội. Cây bàng vuông cũng được chọn làm quà tặng cho các đoàn công tác từ đất liền ra, như một thông điệp gửi về Đất Mẹ rằng những người lính Trường Sa vẫn ngày đêm bảo vệ biển đảo, để cuộc sống sinh sôi, đơm hoa kết trái. 5.1.2. Cây phong ba Phong ba là loài cây dũng mãnh nhất đảo, được mệnh danh là loài cây chúa tể của đảo và nổi tiếng với sức chống chọi với nắng mưa, dông bão. Vượt lên trên những loài cây sống trong Quần đảo Trường Sa, phong ba vươn lên giữ ngôi vị cao nhất và làm biểu tượng cho sức sống nơi Quần đảo đầy sóng gió này. Dáng vóc phong ba Hoa phong ba Cây phong ba rất đẹp về mặt tạo hình. Thân cây với những vết nứt trên vỏ tạo nên vẻ xù xì tự nhiên và mạnh mẽ. Từng chùm lá xòe ra như những bông hoa màu xanh. Mỗi chiếc lá phong ba như một con mắt nhìn âu yếm. Hai mặt lá, một mặt mịn màu xanh, một mặt phủ một lớp lông tơ màu ánh bạc. Hoa phong ba khá giống hoa sữa, từng chùm lốm đốm như điểm tô cho từng phiến lá khiến chúng mềm mại mà vẫn giữ được dáng vẻ hiên ngang đứng giữa biển trời. Các nhà báo đã gọi cây phong ba là “hoa sữa của Trường Sa”. Ở đảo Song Tử Tây có một dãy phong ba rất đẹp. Những thân cây đổ rạp xuống nền cát nhưng vẫn vươn lên kiên cường chống chọi bão dông. Phần thân cây đổ trên cát lại tiếp tục đâm chồi để phát triển thành những thân cây phụ vô 7 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn cùng ấn tượng. Các cô chú nhà báo đặc biệt thích chụp ảnh những gốc phong ba này vì nó vừa đẹp vừa mang ý nghĩa biểu tượng. Bức ảnh càng trở nên tuyệt với hơn nếu có thêm một chú hải quân và một cô văn công cùng dạo bước dưới hàng cây. Phong ba cũng là loài cây đã đi vào thơ ca viết về Trường Sa. Phong ba – tên gọi lạ thường Làm nên khí phách kiên cường Việt Nam. (Phạm Văn Tình) Loài cây này cũng là món quà ý nghĩa mà các chú bộ đội gửi về đất liền. 5.1.3. Cây bão táp Phong ba bão táp luôn đi liền với nhau. Đã có cây phong ba rồi tất phải có cây bão táp cho đủ đôi. Ở Trường Sa cũng vậy, nhắc đến cây phong ba không thể không nhắc đến cây bão táp. Dù đi liền cặp với nhau nhưng về mặt hình dáng, phong ba và bão táp là loài cây có sự khác biệt cơ bản. Nếu như phong ba là cây thân mộc và có chiều cao khá lớn, sống từng cây độc lập thì bão táp lại là cây thân thảo, sống thành từng bụi. Những chiếc lá bão táp giống như lá cây hoa sứ nhưng mỏng manh hơn và to hơn gấp nhiều lần. Cây bão táp Hoa bão táp Tuy tầm vóc không hoành tráng như cây phong ba hay bàng vuông nhưng bão táp lại mãnh mẽ ở sự sinh sôi. Lá bão táp mỏng và dễ bị tổn thương. Qua mỗi mùa gió muối là lá cây bị táp và rụng sạch, thân cây cũng bị teo và chết khô 8 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn từng bụi. Thế nhưng ở phần gốc vẫn tiềm tàng một sức sống. Đến mùa xuân, từ những gốc cây tưởng như đã chết khô lại bật ra những chồi non. Những chồi này nhanh chóng phát triển để tạo nên những thân cây mới, chẳng mấy chốc đã có thể thay thế lớp cây thế hệ trước đó bị thiên nhiên hà khắc loại bỏ. Hoa bão táp mọc từ khe lá tạo thành từng chùm màu trắng, rất giống với hình dáng của hoa cà phê nên ở một góc độ nào đó, nó cũng làm cuộc sống của người lính đảo thêm lãng mạn. 5.1.4. Sóng và cát Sóng ở đảo cũng có nét đặc biệt. Đảo có bốn bề là biển, những con sóng bền bỉ vẽ lên chân đảo một viền hoa sóng như một dải đăng ten dưới chân váy của các bạn gái vậy. Sóng mùa biển lặng là đẹp nhất, từng con sóng mơn man bờ cát tung bọt trắng xóa. Từng ngọn sóng như những ngọn bút lông mềm mại tung những nét vẽ đầy ngẫu hứng, bền bỉ suốt tháng ngày làm nên vẻ sinh động cho không gian biển đảo. Nếu như một ngày không có tiếng rì rào của những con sóng thì chắc hẳn bờ biển sẽ đơn điệu đi nhiều lắm. Cát xung quanh các đảo ở Trường Sa thường là san hô. Vì là san hô vụn nên hạt cát khá khô, không mịn như cát sông hoặc ở một số vùng biển ven bờ trong đất liền của Việt Nam. Có khi cùng một hòn đảo nhưng mạn bên này là cát san hô, mạn bên kia chỉ là những dải san hô gãy bồi đắp thành bờ bãi. Trong vô vàn những mảnh san hô ấy, nếu chịu khó tìm kiếm sẽ thấy một số mẩu có hình thù khá lạ mắt, cũng có những mảnh san hô mang màu sắc lạ, đặc biệt là màu đỏ tươi. Nhiều vị khách ra thăm đảo đã mang những mảnh san hô này về đất liền làm kỉ niệm, đó cũng là một cách để khẳng định rằng mình đã đặt chân đến Trường Sa. Nhiều doi cát ở Trường Sa mang hình thù đặc biệt, có doi cát còn tạo nên hình chữ S khá ấn tượng. Hình ảnh cát trắng, biển xanh và màu trang phục của các chú hải quân hòa quyện vào nhau đã tạo nên những bức ảnh giàu tính nghệ thuật. Trên những doi cát này, gió và sóng đã vẽ ra thật nhiều những bức tranh thiên nhiên với những hình thù khác nhau. Ngoài việc các doi cát liên tục được thay đổi hình dạng thì trên mình chúng cũng luôn có các lớp vân tạo sóng. Còn gì thích thú hơn khi được lội chân trần trên những doi cát ở một phần máu thịt ngoài khơi xa của Tổ quốc! 9 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn 5.1.5. Sóng bạc đầu Sóng bạc đầu là những con sóng với cấp độ khá lớn khiến chúng tung bọt trắng xóa như những mái đầu bạc. Vào mùa biển động, từ mỗi đảo ở Quần đảo Trường Sa nhìn ra tứ phía đều chỉ thấy những con sóng tung bụi trắng xóa cùng những tiếng gầm gào suốt ngày đêm. Vào những ngày này, các chú bộ đội Trường Sa rất vất vả trong việc chống chọi với thiên nhiên. Sóng bạc đầu có tác động rất nhiều đến cuộc sống của những người lính đảo. Từ việc bảo quản trang bị do gió muối tấn công đến việc che chắn, bảo vệ, sơ tán rau xanh… Những con sóng bạc đầu đã biến những vùng biển lớn từ màu xanh quen thuộc của biển cả sang màu trắng của sóng và bọt biển. Lúc này, biển không yên bình, hiền hòa nữa mà dường như đã nổi giần thực sự với những ngọn sóng sục sôi, trắng xóa. Sóng bạc đầu thường gắn liền với những cơn bão. Quần đảo Trường Sa vốn được mệnh danh là quần đảo bão tố. Bão biển khiến biển động dữ dội, tạo nên vô số cơn sóng bạc đầu. Sóng bạc đầu vừa ngăn trở những con tàu từ đất liền đến với Trường Sa vừa gây khó khăn cho ngư dân đang đánh cá ngoài khơi. Khi bão đến nhanh hoặc công tác dự báo khí tượng thủy văn không lường hết được, 10 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn tàu không kịp vào bờ phải ghé tạm vào các đảo tránh bão. Với những người đi biển và sống trên biển, chắc hẳn không ai mong gặp sóng bạc đầu cả. 5.1.6. Bình minh ở Trường Sa Ở Trường Sa, khoảnh khắc bình minh lên rất tuyệt. Bóng đêm bị xua tan dần, mặt trời từ từ nhô lên khỏi mặt biển phẳng lặng và tinh khiết. Đường chân trời lúc này thẳng tắp như một sợi chỉ cắt ngang ông mặt trời. Biển được phủ một lớp tráng vàng trong suốt. Ánh sáng chan hòa, thiên nhiên như reo ca trước bình minh của một ngày mới… Ở mỗi đảo trên Quần đảo Trường Sa, mặt biển và bầu trời luôn song hành. Một ngày bắt đầu khi mặt trời mọc ở biển, lên cao, rồi lại lặn xuống biển để chia tay với ánh sáng, đón bóng đêm về. Và giây phút mặt trời nhô lên khỏi mặt biển ban phát thứ hào quang dịu ngọt khắp đại dương, đánh dấu sự khởi đầu của một ngày mới thật tuyệt vời. Thiên nhiên thật diệu kì. Vì sao chúng ta lại không tận hưởng những khoảnh khắc tuyệt vời đó nhỉ? 5.1.7. Hoàng hôn trên biển Muốn được trải nghiệm cảm giác đón bình minh trên biển, các bạn có thể không cần ra Trường Sa nhưng với hoàng hôn thì khác. Hoàng hôn trên biển có thể coi là “đặc sản” của Trường Sa. Hầu như tất cả các vùng quê trên đất nước Việt Nam đều không thể ngắm cảnh mặt trời lặn trên biển, đơn giản là mặt trời lặn xuống ở hướng tây, mà trong đất liền thì đại bộ phận các 11 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn vùng đất hướng tây không phải là biển. Vậy hoàng hôn trên biển có gì đặc biệt? Thứ ánh vàng trải trên mảnh nước xanh sẫm, đậm đà hơn ánh vàng trong suốt và thanh khiết của bình minh. Mặt biển bao la nhuộm một màu vàng suộm, sánh vàng như mật. So với bình minh thì hoàng hôn trên biển không có vẻ tinh khiết, thanh nhẹ nhưng bù lại là sự đằm thắm, chín mọng. Cũng đúng thôi bởi ông mặt trời và đại dương đã qua một ngày soi chiếu, nhìn ngắm nhau mỏi mệt. Hoàng hôn bao giờ cũng có cái uể oải, trễ nải của nó và hoàng hôn trên biển Trường Sa cũng vậy. Khi thứ ánh sáng ấy trải mênh mang trên một vùng sóng nước không có điểm bắt đầu cũng chẳng có nơi kết thúc thì sẽ tạo nên một cảm giác thật mạnh. Mặt trời bầm đỏ như một hòn sắt nung sắp bị ném xuống chiếc chảo dát vàng bên dưới. Trong khoảnh khắc hoàng hôn, rất có thể các chú cá biển sẽ nổi hứng mà ngoi lên với những cái vây trông như cánh buồm nhỏ diễu hành trên mặt nước đấy các bạn ạ. Khi đã kết thúc một ngày làm việc, huấn luyện, ngồi ngắm hoàng hôn xuống, các chú bộ đội rất nhớ bố mẹ, bạn bè, người yêu nơi đất liền. Cũng đúng thôi bởi hoàng hôn vốn nổi tiếng là kẻ dễ gây tâm trạng buồn nhớ, mà hoàng hôn ở Trường Sa lại càng đặc biệt, nó gây cảm giác mạnh hơn kia mà. 5.1.8. Một giờ có đủ nắng – mưa – dông – bão Nếu may mắn, những đoàn khách trên tàu ra Trường Sa trong hải trình của mình sẽ được chứng kiến sự biến chuyển mau lẹ của thời tiết nơi đây. Chỉ trong một khoảng thời gian ngắn, trên vùng biển Trường Sa, người ta có thể chứng kiến một vòng tuần hoàn của các hiện tượng thiên nhiên. Đầu tiên là dông nổi lên, mây đen vần vũ, bầu trời tối đen, rồi tiếp đó mưa rào kéo đến. Mưa ầm ầm như trút nước, sau đó trời nhẹ dần, mây đen bay đi, ánh nắng le lói. Rồi trời trở nên trong xanh, nắng vàng trải trên mặt biển cùng gió nhẹ như chưa từng có một cơn mưa lớn ngay trước đó chừng mười lăm phút. Cả “quy trình” này diến ra rất mau lẹ, có khi chỉ trong vài chục phút. Điều thú vị là hiện tượng trên có thể lặp lại nhiều lần trong một ngày, trên các vùng biển khác nhau. Cũng có hiện tượng tại nơi con tàu đang đi, trời mưa rào to nhưng nhìn sang vùng biển trước mặt hoặc kế bên thì khoảng trời bên cạnh vẫn nắng rực rỡ. Và ngược lại, nơi ta đứng đang nắng nhưng rất có thể đưa tầm mắt ra xa một chút sẽ gặp … một cơn mưa. 12 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn Vì thế mà trên vùng biển Trường Sa, rất có thể bạn sẽ được làm “khách mời” của một cơn mưa, hoàn toàn có thể đứng ngoài để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nó một cách toàn cảnh. Mưa và nắng ở Trường Sa là hai yếu tố luôn luôn làm bạn, có thể song hành cùng nhau, gần gũi như anh chị em chứ không hề xa cách và ít duyên hội ngộ như ở đất liền. 5.1.9. Nước ngọt ở đảo Vận chuyển nước ngọt Tiết kiệm nước ngọt Nước ngọt ở Trường Sa quý như vàng. Chính bởi thế, việc sử dụng nước ngọt ở trên các đảo phải hết sức tiết kiệm và cần được tính toán cụ thể. Các bể chứa nước ngọt đều được khóa lại, không phải lúc nào cũng có thể lấy để sử dụng. Nước ngọt chủ yếu dùng vào việc nấu ăn, đun nước uống, sau đó mới đến các nhu cầu khác. Các chú bộ đội ở Trường Sa đều phải tắm bằng nước biển, sau đó “tráng” lại bằng một gáo nước ngọt. Dùng nước ngọt ở các đảo trong Quần đảo Trường Sa phải theo “quy trình” tận dụng: rửa rau, rửa tay, tưới rau. Nhiều bể chứa nước ngọt ở Trường Sa có kẻ câu khẩu hiệu “Nước là máu” hay hiền lành hơn thì là “Hãy tiết kiệm nước”. Nước ngọt ở đảo trông vào hai nguồn chính. Nguồn thứ nhất là từ đất liền chở ra. Nguồn thứ hai là từ những cơn mưa. Mỗi khi có mưa, các chú bộ đội sẽ tận dụng mọi phương tiện, đồ dùng có thể hứng nước để đưa vào bể chứa. Quần áo cũng được đem ra giặt và người thì được tắm thỏa thích. Bởi vậy, ở Trường Sa, mưa luôn đem lại niềm vui lớn cho những người lính. Mỗi cơn mưa là một đại tiệc nước so với việc phải tiết kiệm từng gáo nước nhỏ của ngày thường. 13 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn 5.2. Các chú bộ đội Trường Sa Như các bạn đã biết, các chú bộ đội là những người làm nhiệm vụ canh giữ chủ quyền Tổ quốc. Vậy ở đảo, các chú thuộc binh chủng nào nhỉ? Ở Trường Sa, ngoài các chú bộ đội Hải quân làm nhiệm vụ chính trên biển còn có các chú bộ đội Không quân, các chú bộ đội Phòng không, các chú bộ đội thuộc các binh chủng Bộ binh với các chuyên ngành khác nhau như Công binh. Ở Trường Sa lâu như thế, các chú có về đất liền không? Đương nhiên là có rồi, bởi gia đình các chú đều ở đất liền mà. Thông thường,mỗi năm, các chú được nghỉ phép một lần về đất liền thăm người thân. Để bảo vệ Trường Sa luôn cần sự có mặt của các chú và các chú cũng luôn sẵn sàng nhận nhiệm vụ thiêng liêng này. 5.3. Tết ở Trường Sa Tết ở Trường Sa có gì khác Tết ở đất liền? Có nhiều cái khác mà nếu ai chưa từng ở Trường Sa sẽ khó mà hình dung ra. Cái khác thứ nhất là mọi thứ phục vụ cho Tết ở Trường Sa đều được đưa từ đất liền ra, từ rau quả, gạo nếp, lá dong,… Cái khác thứ hai là các chú bộ đội ở Trường Sa bao giờ cũng ăn Tết sớm, ngay khi những đoàn tàu mang đồ Tết từ đất liền cập đảo. 14 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn Cái khác thứ ba là mâm ngũ quả ở Trường Sa thường làm bằng nhựa. Tuy vậy, Tết ở Trường Sa cũng có nhiều điểm giống Tết ở đất liền. Điểm giống thứ nhất là không khí chuẩn bị. Gần Tết, các chú bộ đội khéo tay cùng nhau làm những cành đào, cành mai, hoa hồng, hoa cúc,… bằng nhựa để trang trí. Điểm giống thứ hai là Tết ở Trường Sa cũng có bánh chưng nhưng là bánh do các chú bộ đội tự gói; thịt lợn để làm nhân bánh cũng do các chú “tăng gia sản xuất” đấy các bạn ạ. Điểm giống thứ ba là không khí của ngày Tết. Tết trên đảo cũng giống như ở đất liền: rất vui. Ở các đảo nổi, các chú bộ đội lập thành đoàn, đi chúc Tết lẫn nhau, gửi tới nhau những lời chúc tốt đẹp và những tiết mục văn nghệ “cây nhà lá vườn”. Còn ở đảo chìm và nhà giàn do cùng tập trung ở một điểm nên các chú bộ đội chỉ việc ngồi quây quần đón Tết và ôn chuyện quê nhà. Tết ở đảo thường đáng nhớ đối với mỗi người lính Trường Sa – những người đã phải xa gia đình để chắc tay súng bảo vệ Tổ quốc. 5.4. Cột mốc chủ quyền Trên các đảo ở Quần đảo Trường Sa, dù là đảo nổi hay đảo chìm đều không thể thiếu cột mốc chủ quyền. Đây là vật ghi dấu, thể hiện chủ quyền của Việt Nam đối với hòn đảo đó. Nhiều cột mốc được dựng khá đẹp như cột mốc chủ quyền trên đảo Trường Sa lớn, đảo Song Tử Tây, đảo Nam Yết,… Trên cột mốc chủ quyền thường ghi tên đảo, vị trí kinh độ, vĩ độ của hòn đảo. Bên cột mốc chủ quyền bao giờ cũng là cột cờ Tổ quốc. Ở biển luôn đầy ắp gió, vì thế cờ Tổ quốc của chúng ta luôn tung bay kiêu hãnh trên các đảo. Cột mốc chủ quyền cũng là nơi các đoàn văn công từ đất liền ra dựng sân khấu ngay bên cạnh để biểu diễn phục vụ bộ đội. Cột mốc chủ quyền cũng là nơi các đoàn khách từ đất liền vẫn đứng chụp ảnh lưu niệm trước khi rời đảo. Ngay cả 15 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn những người lính đảo, khi hoàn thành nhiệm vụ trở về đất liền, cũng đứng lưu luyến chia tay đồng đội và chụp ảnh lưu niệm bên cột mốc thân thương này. 5.5. Những người con của biển Từ hàng trăm năm nay, khi làm chủ Trường Sa, các thê hệ cha ông của chúng ta đã đổ biết bao công sức, máu xương để giữ gìn từng hòn đảo nhỏ thân thương của Tổ quốc. Có thể nói, mỗi hạt cát, viên sỏi trên Quẩn đảo đều thấm đẫm mồ hôi và máu của các thế hệ người Việt Nam. Trong những ngày cuối cùng của chiến dịch Hồ Chí Minh (tháng 4 năm 1975), Quần đảo Trường Sa được giải phóng. Sự kiện giải phóng Quần đảo Trường Sa gắn liền với hình ảnh đoàn tàu không số. Sau khi giải phóng Đà Nẵng, ba chiếc tàu không số đã xuất phát từ cảng Tiên Sa tiến thẳng ra đảo Song Tử Tây. Sau ba ngày, đoàn tàu đã đến nơi và nổ súng giải phóng Song Tử Tây vào ngày 14 tháng 4 năm 1975. Sau đó, một số đảo khác lần lượt được giải phóng như Sơn Ca, Nam Yết, Sinh Tồn, Trường Sa, An Bang,… Ngày 29 tháng 4 năm 1975, Quần đảo Trường Sa được giải phóng hoàn toàn. Từ đó đến nay, tuy Trường Sa đã được giải phóng và thuộc quyền quản lí của Việt Nam nhưng quần đảo này vẫn bị các thế lực ngoại bang nhòm ngó. Trường Sa vẫn đang được bảo vệ từng ngày, từng giờ bởi những người lính luôn sẵn sàng làm nhiệm vụ vì Tổ quốc. Trước thiên nhiên khắc nghiệt và sự nguy hiểm thường xuyên rình rập, các chú bộ đội đã biết cách vượt qua để hoàn thành nhiệm vụ. Để bảo vệ Quần đảo yêu dấu của Tổ quốc, đã có những chú bộ đội ngã xuống. Màu cờ đỏ của lá cờ Việt Nam tung bay trên các đảo tại Quần đảo Trường Sa có cả màu máu của nhừng người con đất Việt. 16 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn Hàng năm, những chuyến tàu ra thăm Trường Sa khi đến vùng biển đảo Cô Lin – Gạc Ma luôn dừng chân thả hoa tưởng niệm các liệt sĩ đã hi sinh vì Trường Sa. Trên một số đảo của Trường Sa hiện nay vẫn còn một số ngôi mộ của các liệt sĩ. Các anh đã rời đất liền, ra đảo làm nhiệm vụ và mãi mãi không trở về nữa. Điều người dân Việt không thể nào quên là đa số những người lính hi sinh trên biển, thân thể các anh đã hòa vào lòng đại dương, tan vào từng ngọn sóng ngày đêm vỗ về Đất Mẹ thiêng liêng. Lễ thả hoa trên vùng biển Cô Lin – Gạc Ma tưởng niệm các liệt sĩ 5.6. Những công dân nhỏ tuổi Một điều rất thú vị ở Trường Sa hiện nay là còn có thêm các công dân nhỏ tuổi. Chắc hẳn các bạn đang thắc mắc vì sao các bạn nhỏ lại có mặt ở Trường Sa phải không? Là bởi nhà các bạn ấy ở đó, các bạn đi theo bố mẹ ra Trường Sa mà. Không phải tất cả các đảo trong Quần đảo đều có nhân dân sinh sống nhưng ở một số đảo lớn như Trường Sa Lớn, Song Tử Tây, Nam Yết,… hiện nay đều có những công dân đặc biệt như thế. Cuộc sống trên đảo tuy còn nhiều khó khăn nhưng các bạn nhỏ cũng nhận được sự quan tâm rất lớn từ đất liền. Ở Trường Sa cũng có trường học. Ngoài giờ học, các bạn nhỏ trên đảo còn được các thầy cô giáo và các chú bộ đội tổ chức cho các hoạt động vui chơi, văn nghệ, thể thao,… Điều kiện ở đảo còn nhiều khó khăn nên việc học tập của các bạn cũng không được thuận lợi như ở đất liền. Sách vở và bút mực cũng không sẵn như đất liền đâu. Thầy giáo, cô giáo ở đảo cũng rất vất vả. Mỗi thầy, cô thường phải dạy học sinh thuộc nhiều khối lớp khác nhau. 17 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn Mỗi lần có tàu từ đất liền ra, thế nào các vị khách thăm đảo cũng ghé thăm nhà các bạn, động viên và tặng quà. Sau này lớn lên có thể các bạn nhỏ ở Trường Sa sẽ vào đất liền học tập, công tác cũng có thể các bạn sẽ ở lại đảo. Các bạn nhỏ ở đây luôn được các chú bộ đội dành cho những tình cảm trìu mến và ngược lại, các bạn cũng thấy yêu quý các chú bộ đội. Đường tới trường 5.7. Hành động của thanh niên hiện nay Để bảo vệ chủ quyền biển đảo, trước hết thanh niên nói chung và thanh niên học sinh nói riêng phải xác định phải bảo vệ biển đảo bằng tri thức về chủ quyền biển đảo. Chúng ta cần nghiên cứu và nhận thức sâu sắc về ý nghĩa thiêng liêng chủ quyền biển đảo và giá trị chủ quyền to lớn mà ông cha ta đã đổ xương máu để xây dựng; về lịch sử Việt Nam đặc biệt là lịch sử địa lý liên quan đến chủ quyền biển đảo, về lịch sử hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa… tìm hiểu rõ chính sách ngoại giao nhất quán của Đảng và Nhà nước ta về vấn đề Biển Đông cũng như nội dung của luật pháp, chế độ pháp lý của các vùng biển theo Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982. Thanh niên cần tích cực hưởng ứng các diễn đàn hợp pháp trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên internet để khẳng định chủ quyền biển đảo của Việt Nam, đồng thời kịch liệt lên án và tham gia đấu tranh ngăn chặn các hành vi xâm phạm chủ quyền biển đảo Việt Nam. 18 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn Thanh niên là hậu phương, là chỗ dựa tình cảm vững chắc đối với các chiến sĩ biển đảo. Vì vậy, thế hệ trẻ cần không ngừng tu dưỡng phẩm chất của người Việt Nam mới, tích cực tham gia xây dựng đất nước giàu mạnh, có định hướng lý tưởng yêu nước và đoàn kết. Khi đó, chúng ta sẽ kết nối khối sức mạnh lớn, đủ sức bảo vệ chủ quyền biển đảo. Bên cạnh đó sẵn sàng chuẩn bị tinh thần tham gia trực tiếp vào công cuộc giữ gìn biển đảo quê hương bằng tất cả những gì mình có thể. Biển đảo Việt Nam là một phần lãnh thổ thiêng liêng không thể tách rời của Tổ quốc được cha ông truyền lại. Trách nhiệm của tuổi trẻ là ra sức gìn giữ toàn vẹn phần lãnh thổ này như lời Bác Hồ năm xưa đã dặn “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ nước”. Thanh niên chuyển quà ở đất liền ra Trường Sa 19 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội Bài dự thi Vân dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn Mang mầm xanh đến Trường Sa Trường Sa và 12 ngày đáng sống của thanh niên tình nguyện 20 Trường THCS Hoàng Liệt – Quận Hoàng Mai – Hà Nội