Tài liệu Vận dụng kiến thức liên môn giải quyết tình huống thuyết minh về di tích lịch sử danh lam thắng cảnh hồ gươm

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO GIA LÂM TRƯỜNG THCS DƯƠNG QUANG =====  œ ===== TÌNH HUỐNG Trong một cuộc thảo luận của lớp về việc làm thế nào để bảo tồn và phát huy giá trị của Hồ Gươm, bạn Minh đã đưa ra ý kiến: “Hồ Gươm chỉ có trong truyền thuyết nên không cần giữ gìn và phát huy”. Nhưng bạn Lan nhận định: “ Hồ Gươm là một di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh nên chúng ta cần phải bảo tồn và phát huy giá trị của Hồ Gươm”. Bằng hiểu biết của bản thân, em hãy thuyết minh giúp bạn để thấy nhận định của bạn Lan là hoàn toàn đúng đắn. Địa chỉ: xã Dương Quang, huyện Gia Lâm, Hà Nội Điện thoại: 04.38765052 Email: C2duongquang- [email protected] Thông tin về học sinh: 1. Nguyễn Thị Phương Thảo Ngày sinh: 1/10/2001 2. Hoàng Thanh Mai Ngày sinh: 16/08/2001 Lớp: 8A Lớp: 8A NĂM HỌC: 2014 – 2015 Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn BÀI: THUYẾT MINH VỀ DI TÍCH LỊCH SỬ DANH LAM THẮNG CẢNH HỒ GƯƠM 1. Tình huống cần giải quyết là: Trong một cuộc thảo luận của lớp về việc làm thế nào để bảo tồn và phát huy giá trị của Hồ Gươm, bạn Minh đã đưa ra ý kiến: “ Hồ Gươm chỉ có trong truyền thuyết nên không cần giữ gìn và phát huy”. Nhưng bạn Lan nhận định: “ Hồ Gươm là một di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh nên chúng ta cần phải bảo tồn và phát huy giá trị của Hồ Gươm”. Bằng hiểu biết của bản thân, em hãy thuyết minh giúp bạn để thấy nhận định của bạn Lan là hoàn toàn đúng đắn. 2. Mục tiêu giải quyết tình huống: Bài viết phải đảm bảo các yêu cầu về: - Học sinh giới thiệu được những giá trị của Hồ Gươm. - Tự hào, có ý thức bảo vệ Hồ Gươm. - Biết cách bảo tồn và phát huy giá trị của Hồ Gươm. - Nắm được các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị của Hồ Gươm. 3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống: Cần kết hợp các tri thức về: - Môn Địa lý. - Môn Lịch sử. - Môn Ngữ văn. - Môn Sinh học. - Môn Giáo dục công dân. - Môn Âm nhạc. 4. Giải pháp giải quyết tình huống: Vận dụng các kiến thức liên môn: - Ngữ văn – sử dụng từ ngữ, phương thức biểu đạt phù hợp cho bài viết. - Lịch sử - nguồn gốc, quá trình phát triển của Hồ Gươm. - Địa lí – đặc điểm cảnh quan Hồ Gươm. - Sinh học – hệ thống động vật, thực vật Hồ Gươm. - Giáo dục công dân- ý thức của con người trong việc giữ gìn, bảo tồn giá trị của Hồ Gươm. - Âm nhạc – bài hát về Hồ Gươm. 5. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống: 5.1. Những vấn đề cần đặt ra trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị của Hồ Gươm: Hồ Gươm là trái tim của cả nước, là hồn phách của dân tộc. Với ý nghĩa nhân văn điển hình đã đi sâu vào tâm khảm của người Việt Nam, thì chúng ta có thể nói đến những giá trị tiêu biểu sau của Hồ Gươm: Trường THCS Dương Quang - Gia Lâm – Hà Nội 1 Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn 5.1.1. Trước hết chúng ta phải nói đến giá trị tâm linh của Hồ Gươm: Giá trị tâm linh của Hồ Gươm được bao phủ trong những huyền thoại, truyền thuyết gắn liền với lịch sử Hà Nội. Đó là truyền thuyết về cái tên Thăng Long với hình ảnh“ Rồng bay” – một hình ảnh rất lãng mạn, thể hiện ước mơ và kỳ vọng của cả dân tộc đối với Thủ đô. Rồi huyền thoại về Hồ Gươm, về rùa vàng, về vua Lê Lợi trả kiếm,... đều là những truyền thuyết hay và độc đáo, thể hiện ý chí bất khuất và khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam trong quá trình dựng nước và giữ nước. Truyền thuyết Hồ Gươm 5.1.2. Giá trị không gian: Khu vực Hồ Gươm là nơi tập trung nhiều công trình di tích lịch sử, văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật truyền thống với không gian mặt nước, cây xanh. Chính vì vậy, việc bảo tồn, phát huy các giá trị khu vực Hồ Gươm và vùng phụ cận là nhiệm vụ quan trọng của quận Hoàn Kiếm và thành phố Hà Nội khi nơi này được xếp hạng là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia đặc biệt. Trường THCS Dương Quang - Gia Lâm – Hà Nội 2 Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn Hồ Hoàn Kiếm với Tháp Rùa 5.1.3. Giá trị văn hóa: Quả thực ít có địa danh nào ở Hà Nội lại có sự đan chồng của nhiều tầng, nhiều nét văn hoá như Hồ Gươm. Có tầng văn hóa phong kiến, có tầng văn hóa thời Pháp thuộc với phong cách kiến trúc thuộc địa. Và mới hơn là tầng văn hóa hiện tại với những kiến trúc hình hộp. Hồ Gươm đóng vai trò là trung tâm, nơi hỗ trợ cho các hoạt động truyền thống, nơi đã chứng kiến và tiếp nhận những thăng trầm lịch sử của thành phố và người dân nơi đây. Chính từ đây mà Hồ Gươm đã hình thành và tổ chức nên những tập quán sinh hoạt rất riêng, những tập quán đã trực tiếp ăn sâu vào cuộc sống hàng ngày của người dân Hà Nội. Trường THCS Dương Quang - Gia Lâm – Hà Nội 3 Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn Trường THCS Dương Quang - Gia Lâm – Hà Nội 4 Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn 5.1.4. Giá trị kinh tế du lịch: Với người dân Hà Nội, Hồ Gươm là niềm tự hào. Còn với người dân ở các tỉnh, thành phố khác thì từ lâu hình ảnh Hồ Gươm đã gần như trở thành một biểu tượng của Hà Nội. Không những thế đây còn là nơi mà bất kỳ du khách nào cũng phải ghé thăm khi đến với Hà Nội. Vẻ đẹp thanh bình ở Hồ Gươm Danh thắng Hồ Gươm nổi tiếng không chỉ ở Việt Nam mà bạn bè quốc tế cũng biết đến vẻ đẹp đầy mỹ cảm này. Chẳng thế mà hàng ngày nơi đây luôn có những đoàn xe du lịch của khách nội địa, khách quốc tế tìm đến để chiêm ngưỡng vẻ đẹp mơ mộng của Hồ, tìm hiểu về các giá trị văn hóa, lịch sử của các công trình kiến trúc nơi đây. Có câu thơ rằng: Rủ nhau xem cảnh Kiếm hồ Xem Cầu Thê Húc, xem chùa Ngọc Sơn Đài Nghiên, Tháp Bút chưa mòn Hỏi ai gây dựng nên non nước này? Với những dấu ấn của lịch sử và những giá trị to lớn không thể phủ nhận được như vậy, ta có thể khẳng định rằng Hồ Gươm là một di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh nổi tiếng không chỉ người Việt Nam mà cả nhân loại đều biết đến. Vậy mỗi chúng ta cần phải làm gì để bảo tồn và phát huy giá trị của Hồ Gươm? Trường THCS Dương Quang - Gia Lâm – Hà Nội 5 Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn 5.2. Các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị Hồ Gươm: 5.2.1. Bảo tồn các yếu tố cấu thành nên giá trị cốt lõi của Hồ Gươm. * Bảo tồn các yếu tố cảnh quan cấu thành: bao gồm : - Các di tích lịch sử văn hóa đã được xếp hạng như: Tháp Rùa; Cụm đền Ngọc Sơn, cầu Thê Húc; Đền Bà Kiệu; Tháp Hòa Phong; Tượng Vua Lý Công Uẩn; Tượng đài Lý Thái Tổ. - Hình thái Hồ Gươm, sự tĩnh lặng của hồ; màu xanh của mặt nước hồ; động thực vật sống trong hồ (rùa, tảo); hệ thống cây xanh và thảm cỏ quanh hồ, hình thái và kích thước và mật độ xây dựng các công trình xung quanh hồ. - Các giá trị phi vật thể như: huyền thọai, truyền thuyết, lễ hội,... * Bảo vệ các lớp không gian cấu thành không gian Hồ Gươm: - Không cho phép xây dựng thêm các công trình làm thay đổi tính chất không gian. - Cần qui hoạch định hướng làm hạn chế tầm nhìn về các công trình cao tầng hiện có. 5.2.2. Cải tạo không gian kiến trúc cảnh quan quanh Hồ Gươm: Để có thể khai thác tốt hơn các hoạt động du lịch trên tuyến du lịch “ tâm linh, huyền thoại” cần cải tạo và điều chỉnh các không gian kiến trúc cảnh quan và công trình xung quanh Hồ Gươm. 5.2.3. Nâng cấp hệ thống giao thông và hạ tầng kỹ thuật xung quanh Hồ Gươm : Thay thế các phương tiện giao thông cơ giới bằng các phương tiện “giao thông sạch” không khói bụi, tiếng ồn như: xe đạp, xích lô, xe điện 6 chỗ và tàu điện ngầm. Các giải pháp hỗ trợ như: thiết kế ánh sáng ban đêm, tượng trang trí, thiết kế đèn đường, thiết kế cây xanh vườn hoa, gạch lát đường, ghế ngồi, biển báo, thùng rác,... cũng cần được đề xuất để tạo ra một không gian “ tâm linh, hyền thoại” thực sự cho du khách trải nghiệm các giá trị đáng tự hào của lịch sử dân tộc Việt Nam. 5.2.4. Mở rộng mối quan hệ : Chúng ta cần tranh thủ sự trợ giúp về vật chất và tinh thần của các nước trong khu vực và trên thế giới, kêu gọi sự đóng góp của các tổ chức cá nhân trong và ngoài nước để thành lập quỹ hỗ trợ bảo tồn và phát triển di tích, danh lam thắng cảnh Hồ Gươm. 5.2.5. Thực hiện công tác tuyên truyền, giáo dục: Muốn hoạt động khai thác di tích phục vụ phát triển du lịch được đẩy mạnh và đạt hiệu quả, cần phải tăng cường công tác quảng bá, tiếp thị, tập trung giới thiệu rộng rãi các di tích dưới góc độ tài nguyên du lịch văn hoá cho du khách trong và ngoài nước thông qua ấn phẩm quảng cáo, tập gấp sách hướng dẫn, mạng Internet, các cuộc hội chợ, triển lãm... 5.2.6. Áp dụng những thành tựu khoa học và kỹ thuật mới: Trường THCS Dương Quang - Gia Lâm – Hà Nội 6 Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn Thành tựu tin học phục vụ cho việc xây dựng và quản lý hệ thống dữ liệu về di tích và bảo tàng, ứng dụng hoá chất vào việc bảo quản di tích, sử dụng vật liệu hiện đại cho việc tu bổ di tích; ứng dụng công nghệ 3D trong việc phục dựng không gian di tích … 5.2.7. Bổ sung vào di tích những yếu tố cần thiết: Bổ sung vào di tích những yếu tố cần thiết nhằm phát huy tác dụng di tích một cách cao nhất như làm đường tham quan, xây dựng tượng đài, các tác phẩm nghệ thuật, tạo công viên xanh, xây dựng nhà trưng bày… 5.2.8. Củng cố mở rộng các tuyến tham quan du lịch trên cơ sở hạt nhân là các di tích lịch sử văn hoá. 5.2.9. Tổ chức đan xen các loại hình văn hoá truyền thống ngay tại các di tích lịch sử văn hoá: Như đền Ngọc Sơn, Thành cổ Hà Nội, Văn Miếu Quốc Tử Giám, khu Cổ Loa, vườn hoa Lý Thái Tổ, vườn hoa Lê nin, Quảng trường 19 tháng 8… 5.2.10. Những việc làm của học sinh nhằm góp phần giữ gìn, bảo tồn Hồ Gươm: - Tôn trọng và biết làm xanh hóa những không gian xanh của Hồ Gươm ( bảo vệ cây xanh, không ngắt hoa, bẻ cành, không viết, vẽ bậy lên các công trình kiến trúc ở Hồ Gươm,…) - Thực hiện tốt các biện pháp để giữ gìn và bảo vệ môi trường nước và không khí Hồ Gươm. - Biết và tham gia các phong trào của thủ đô nhằm góp phần làm đẹp cảnh quan Hồ Gươm ( ngày chủ nhật xanh, đạp xe vì môi trường quanh Hồ Gươm,…) - Tuyên truyền cho cộng đồng về các giá trị cũng như các giải pháp nhằm góp phần nâng cao vẻ đẹp Hồ Gươm -……… Với việc thực hiện đồng bộ các giải pháp trên sẽ làm cho Hồ Gươm ngày càng xanh – sạch – đẹp trong lòng Hà Nội. Xứng đáng với niềm tin và hy vọng của nhân dân Việt Nam và thế giới giống như lời bài hát: “ Hà Nội niềm tin và hy vọng” của nhạc sĩ Phan Nhân: Trường THCS Dương Quang - Gia Lâm – Hà Nội 7 Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn Trường THCS Dương Quang - Gia Lâm – Hà Nội 8 Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn Trường THCS Dương Quang - Gia Lâm – Hà Nội 9 Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn 6. Kiến nghị: Các giá trị văn hóa lịch sử, tâm linh- huyền thoại của khu vực Hồ Gươm cần được coi là nền tảng trong việc hoạch định chiến lược phát triển không gian Thủ đô Hà Nội. Cần nghiên cứu điều chỉnh lại qui hoạch không gian Hồ Gươm với việc hoạch định các vùng không gian được coi là quí báu, được coi là mang ý nghĩa văn hóa tinh thần sâu sắc để đề xuất các chính sách đô thị hợp lý. Cần phải khẳng định đó là các vùng lõi giá trị, không thể để biến dạng trong quá trình phát triển Thủ đô. Trong các vùng không gian đó, cần phải xác định những khu vực phải gìn giữ và tôn vinh giá trị của quá khứ với các họat động dịch vụ, thương mại được coi là phù hợp, hài hòa với không gian truyền thống. 7. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống: Việc kết hợp các kiến thức liên môn như Lịch sử, Địa lý, Sinh học, GDCD, vào môn Ngữ văn rất quan trọng, giúp cho bài làm văn bao quát, đầy đủ ý hơn. Từ đó bài làm có tính thuyết phục hơn nhất là đối với bài văn thuyết minh. Như vậy, kiến thức liên môn tạo điều kiện cho học sinh chủ động, tích cực, giáo dục thêm những hiểu biết về xã hội; giúp học sinh ý thức hơn việc học phải đi đôi với hành; rèn luyện các kĩ năng giải quyết tình huống trong cuộc sống. BGH duyệt Dương Quang, ngày 20 tháng 12 năm 2014 Người dự thi Nguyễn Thị Phương Thảo Hoàng Thanh Mai Trường THCS Dương Quang - Gia Lâm – Hà Nội 10