Tài liệu Van 9 ca nam ckt

Ngµy so¹n TuÇn1-TiÕt 1 Bµi 1: V¨n b¶n . Phong c¸ch Hå ChÝ Minh Lª Anh Trµ ( 2 tiÕt ) TiÕt 1. A. Môc tiªu cÇn ®¹t : Gióp Hs. 1. KiÕn thøc : - ThÊy ®îc vÎ ®Ñp trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a d©n téc vµ nh©n d©n 2.KÜ n¨ng : -Khai th¸c ®îc mét sè néi dung cña v¨n b¶n nhËt dông vµ kÜ n¨ng t×m hiÓu s¬ bé vÒ mét sè thñ ph¸p trong ph¬ng thøc thuyÕt minh: liÖt kª,so s¸nh, b×nh luËn. 3.Th¸i ®é: -Tõ lßng kÝnh yªu , tù hµo vÒ B¸c, häc sinh cã ý thøc tu dìng , häc tËp theo g¬ng B¸c. B. ChuÈn bÞ . -ThÇy : so¹n bµi , tranh vÏ , truyÖn kÓ vÒ B¸c . -Trß : So¹n bµi , nhí l¹i mét sè kh¸i niÖm vÒ v¨n b¶n nhËt dông vµ nh÷ng t¸c phÈm cña B¸c C.TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y-häc . 1. æn ®Þnh . 2. KiÓm tra : -ThÕ nµo lµ v¨n b¶n nhËt dông ? LÊy vÝ dô vµ nªu chñ ®Ò cña c¸c t¸c phÈm ®ã ? 3.Bµi míi I.Giíi thiÖu bµi -V¨n b¶n nhËt dông. Chñ ®Ò : Héi nhËp víi thÕ giíi vµ gÜ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc -T¸c gi¶ : Lª Anh Trµ. II.§äc hiÓu v¨n b¶n Gi¸o viªn nªu yªu cÇu ®äc , ®äc mÉu mét 1.§äc ®o¹n, häc sinh ®äc . GV vµ HS nhËn xÐt Nªu chñ ®Ò cña bµi v¨n? 2. Chó thÝch ?NhËn xÐt chung vÒ nguån gèc cña c¸c tõ, côm tõ ®îc chó thÝch? (12)chó thÝch : HÇu hÕt lµ tõ H¸n ViÖt. GV yªu cÇu HS ®äc nhanh c¸c chó thÝch, n¾m v÷ng chó thÝch1/4/8/9/12. ?Bµi v¨n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi 3.Bè côc: dung cña tõng phÇn? 2 phÇn -PhÇn 1:Tõ ®Çu ®Õn "hiÖn ®¹i": Con ®êng h×nh thµnh phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh. -PhÇn 2: VÎ ®Ñp trong lèi sèng Hå ChÝ Minh. 4.Ph©n tÝch: ?Môc ®Ých cña bµi viÕt? Tõ ®ã nªu ph¬ng -Môc ®Ých : Tr×nh bµy cho ngêi ®äc hiÓu vµ quý thøc biÓu ®¹t chÝnh? träng vÎ ®Ñp phong c¸ch B¸c->Ph¬ng thøc thuyÕt minh. a. Con ®êng h×nh thµnh phong c¸ch v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh. ?Em biÕt danh hiÖu cao quý nµo cña Chñ -Hå ChÝ Minh : Danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi tÞch Hå ChÝ Minh vÒ v¨n ho¸? (UNEESCO :1990) - Trong cuéc ®êi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng , Ngêi: 13 ?Vèn tri thøc v¨n ho¸ nh©n lo¹i cña chñ + §i qua nhiÒu n¬i tÞch Hå ChÝ Minh s©u réng nh thÕ nµo? + TiÕp xóc víi nhiÒu nÒn v¨n ho¸ tõ ph¬ng §«ng ®Õn ph¬ng T©y + HiÓu biÕt s©u réng v¨n ho¸ c¸c níc ¸, ©u, Phi, MÜ + Nãi ®îc nhiÒu ngo¹i ng÷ ?V× sao Ngêi l¹i cã ®îc vèn tri thøc s©u - V×: réng nh vËy? + Ngêi cã ®iÒu kiÖn ®i nhiÒu n¬i (HS th¶o luËn 2 c©u hái trªn) + N¾m v÷ng ph¬ng tiÖn giao tiÕp + Lµm nhiÒu nghÒ + Häc hái ®Õn møc s©u s¾c uyªn th©m ?Bæ sung nh÷ng t liÖu ®Ó lµm râ thªm VD: th¬ ch÷ H¸n(NhËt kÝ trong tï) nh÷ng biÓu hiÖn v¨n ho¸ ®ã cña B¸c? Bµi b¸o b»ng tiÕng Ph¸p ?Sù tiÕp nhËn v¨n ho¸ ë Hå ChÝ Minh cã §Æc ®iÓm: g× ®Æc biÖt? + TiÕp thu cã chän läc + TiÕp thu ¶nh hëng quèc tÕ trªn nÒn v¨n ho¸ d©n téc Häc sinh tù béc lé ( ý nghÜa nhËt dông) ?Quan ®iÓm trªn cã ý nghÜa ntn ®èi víi -> nh©n c¸ch ViÖt Nam: cuéc sèng ngµy nay? Ph¬ng §«ng + míi, hiÖn ®¹i ?T¸c gi¶ ®· kh¸i qu¸t vÎ ®Ñp phong c¸ch truyÒn thèng hiÖn ®¹i v¨n ho¸ Hå ChÝ Minh ntn?Em suy nghÜ d©n téc Nh©n lo¹i g× vÒ lêi b×nh luËn ®ã? + Ph¬ng thøc thuyÕt minh: ?Ph¸t hiÖn nh÷ng thñ ph¸p cña ph¬ng - LiÖt kª thøc thuyÕt minh ë P1? - So s¸nh - B×nh luËn 4. Cñng cè -Qua phÇn 1 em rót ra bµi häc g× vÒ c¸ch tÝch luü vån tri trøc v¨n ho¸ cho b¶n th©n m×nh ? Häc sinh: + Cã n¨ng lùc v¨n ho¸ + Cã ý thøc tiÕp thu chän läc + Häc ngo¹i ng÷... 5. Híng dÉn: -Häc sinh n¾m néi dung bµi - ChuÈn bÞ phÇn tiÕp theo Ngµy so¹n : TuÇn 1-TiÕt 2 V¨n b¶n phong c¸ch hå chÝ minh Lª Anh Trµ (TiÕt 2) *********************** A Môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: 1.KiÕn thøc: -ThÊy ®îc vÎ ®Ñp trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a d©n téc vµ nh©n lo¹i. -§ã lµ biÓu hiÖn cô thÓ cña phong c¸ch v¨n ho¸ : kÕt hîp thanh cao vµ gi¶n dÞ, truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i. 14 2. KÜ n¨ng : -TiÕp tôc khai th¸c ý nghÜa cña v¨n b¶n nhËt dông vµ ph¬ng thøc thuyÕt minh. 3. Th¸i ®é : -Båi dìng cho HS lßng kÝnh yªu , tù hµo vµ c¶m phôc vÎ ®Ñp phong c¸ch Hå ChÝ Minh. B.ChuÈn bÞ : Thµy : So¹n bµi,tranh vÏ, truyÖn kÓ vÒ B¸c. -Trß: So¹n bµi , nhí l¹i mét sè kh¸i niÖm vÒ v¨n b¶n nhËt dông vµ nh÷ng t¸c phÈm cña B¸c. C.TiÕn tr×nh d¹y häc: 1.æn ®Þnh 2.KiÓm tra: -ThÕ nµo lµ v¨n b¶n nhËt dông?LÊy vÝ dô vµ nªu chñ ®Ò cña t¸c phÈm ®ã? 3.Bµi míi: ?Lèi sèng rÊt b×nh dÞ , rÊt ViÖt Nam , Häc sinh th¶o luËn nhãm c©u hái trªn rÊt ph¬ng ®«ng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh b. VÎ ®Ñp trong lèi sèng Hå ChÝ Minh . -Lµ mét chñ tÞch níc . ®îc biÓu hiÖn nh thÕ nµo? +N¬i ë vµ lµm viÖc ®¬n s¬ . Nhµ cßn nhá Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh th¶o luËn vµi phßng Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t c¸c tranh §å ®¹c méc m¹c + Trang phôc gi¶n dÞ : quÇn ¸o , dÐp .... ¶nh. + T trang Ýt ái : va li con , vµi vËt kØ niÖm .... + ¡n uèng ®¹m b¹c : c¸ kho , rau luéc .. Häc sinh tù thùc hiÖn . VD: ''§øc tÝnh gi¶n dÞ '' + Lµ lèi sèng thanh cao ,sang träng . - Kh«ng ph¶i lµ lèi sèng kh¾c khæ cña nh÷ng ngêi tù vui trong c¶nh nghÌo . -Kh«ng ph¶i tù thÇn th¸nh ho¸ .. -Quan niÖm thÈm mü . + Lµ lèi sèng rÊt d©n téc, ViÖt Nam -So s¸nh : NguyÔn Tr·i , NguyÔn BØnh Khiªm . - HS tù béc lé . -* VÎ ®Ñp : ?Em hiÓu g× vÒ hai c©u th¬ trong sgk? ?Nh vËy , phong c¸ch H« ChÝ Minh cã -TruyÒn thèng -hiÖn ®¹i -D©n téc - nh©n lo¹i nh÷ng vÎ ®Ñp nµo? - Thanh cao - gi¶n dÞ *NghÖ thuËt +LiÖt kª. + So s¸nh , ®èi lËp . + B×nh luËn .. ?Nªu nhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt ë P2? +.. ?H·y kÓ thªm nh÷ng c©u chuyÖn, ®äc nh÷ng vÇn th¬ nãi vÒ lèi sèng gi¶n dÞ cña B¸c? ?T¸c gi¶ ®· b×nh luËn nh thÕ nµo vÒ lèi sèng ®ã? GV: Nh÷ng luËn cø mµ ngêi viÕt nªu ra kh«ng cã g× míi .nhiÒu ngêi ®· nãi ,®· viÕt ...Nhng t¸c gi¶ ®· viÕt mét c¸ch gi¶n dÞ , th©n mËt , tr©n träng vµ ngîi ca . ? T×nh c¶m cña em ®èi víi B¸c Hå ? * HS tù béc lé t×nh c¶m ®èi víi B¸c : KÝnh yªu , c¶m phôc … III. Tæng kÕt * Ghi nhí : SGK ? Tæng kÕt gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm ? IV. LuyÖn tËp . BT1: ''Phong c¸ch '' A.Lèi sèng , cung c¸ch sinh ho¹t , lµm viÖc , ho¹t ®éng , øng xö t¹o nªn c¸i riªng cña mét 15 ngêi nµo ®ã . ? Em hiÓu tõ “ Phong c¸ch ” trong Phong B. §Æc ®iÓm cã tÝnh hÖ thèng vÒ t tëng vµ nghÖ thuËt , biÓu hiÖn trong s¸ng t¸c cña mét c¸ch Hå ChÝ Minh nghÜa lµ g× ? nghÖ sÜ hay trong s¸ng t¸c nãi chung thuéc HS khoanh trßn vµo ph¬ng ¸n ®óng :A cïng mét thÓ lo¹i . C. D¹ng ng«n ng÷ sö dông theo yªu cÇu chøc n¨ng ®iÓn h×nh nµo ®ã ,kh¸c víi nh÷ng d¹ng kh¸c vÒ ®Æc ®iÓm tõ vùng , ng÷ ©m , ng÷ ph¸p . D.C¶ A,B,C ®Òu ®óng . BT2. HS tù béc lé . ?Tõ c¸ch hiÓu ë BT1 em h·y so s¸nh mét vµi ®iÓm kh¸c vÒ néi dung cña v¨n b¶n "Phong c¸ch Hå ChÝ Minh "®èi víi v¨n b¶n "§øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå " ®· häc ë líp 7? tho¹i" 4. Cñng cè - híng dÉn . - N¾m ®îc néi dung bµi - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo : "C¸c ph¬ng ch©m héi Ngµy so¹n : TuÇn 1-TiÕt 3 Bµi 1 : TiÕng viÖt C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i ************ A. Môc tiªu cÇn ®¹t : Gióp häc sinh . 1. KiÕn thøc - kÜ n¨ng . - N¾m ®îc néi dung , ph¬ng ch©m vÒ lîng vµ ph¬ng ch©m vÒ chÊt . - BiÕt vËn dông nh÷ng ph¬ng ch©m nµy trong giao tiÕp . 2. Th¸i ®é . + Nghiªm tóc häc tËp . + Cã ý thøc vËn dông hîp lÝ nh÷ng ph¬ng ch©m nµy trong giao tiÕp . B. ChuÈn bÞ . - ThÇy : So¹n bµi - b¶ng phô - Trß : So¹n bµi . C. TiÕn tr×nh d¹y häc . 1. æn ®Þnh . 2. KiÓm tra : Sù chuÈn bÞ cña häc sinh . 3. Bµi míi . I. Ph¬ng ch©m vÒ lîng 1. VD , nhËn xÐt . §äc ®o¹n ®èi tho¹i môc I1vµ tr¶ lêi a. VD1. -...."ë díi níc " c©u hái : ?C©u tr¶ lêi cña Ba cã ®¸p øng ®iÒu + Cã néi dung th«ng b¸o . + Kh«ng ®¸p øng ®iÒu mµ An muèn biÕt v× " b¬i" : di mµ An muèn biÕt kh«ng ? chuyÓn trong níc hoÆc trªn mÆt níc b»ng cö ®éng cña 16 c¬ thÓ . An muèn biÕt cô thÓ ®Þa ®iÓm b¬i lµ ë s«ng , hå nµo ?.. ?CÇn tr¶ lêi nh thÕ nµo ? ( HS tù tr¶ lêi ) ? Tõ ®ã em rót ra nhËn xÐt g× ? -> Nãi cho cã néi dung . Néi dung ph¶i ®¸p øng ®óng yªu cÇu giao tiÕp . b.VD2. TruyÖn " Lîn cíi , ¸o míi " ? KÓ l¹i chuyÖn " Lîn cíi , ¸o - G©y cêi : C¸c nh©n vËt nãi nhiÒu h¬n nh÷ng g× cÇn míi " vµ cho biÕt v× sao truyÖn l¹i nãi . g©y cêi ? ?Hai nh©n vËt chØ cÇn ®èi tho¹i nh -B¸c cã thÊy ( con lîn nµo ) ch¹y qua ®©y kh«ng ? thÕ nµo ? -( N·y giê)t«i chÈng thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y c¶ . -> trong giao tiÕp , kh«ng nªn nãi Ýt hoÆc nhiÒu h¬n ? Tõ ®ã em rót ra nhËn xÐt g× ? nh÷ng g× cÇn nãi . GV: Hai nhËn xÐt trªn gióp chóng ta tu©n thñ ®óng ph¬ng ch©m vÒ lîng . ?ThÕ nµo lµ ph¬ng ch©m vÒ lîng . 2. Ghi nhí : Ph¬ng ch©m vÒ lîng * BT1. - VËn dông ph¬ng ch©m lîng ®Ó ph©n tÝch lçi trong nh÷ng c©u sau : Lµm BT1 SGK a.Tr©u lµ mét loµi gia sóc ( nu«i ë nhµ ) nhµ sóc vËt b. Ðn lµ mét loµi chim ( cã hai c¸nh) TÊt c¶ c¸c loµi chim ®Òu cã hai c¸nh . -> 2 c©u ®Òu thõa tõ -> kh«ng ®óng ph¬ng ch©m vÒ lîng. II. Ph¬ng ch©m vÒ chÊt . 1. VD, ,,nhËn xÐt . ? §äc truyÖn cêi vµ cho biÕt truyÖn - TruyÖn phª ph¸n tÝnh nãi kho¸c . phª ph¸n ®iÒu g× ? -Trong giao tiÕp , kh«ng nªn nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh ?Trong giao tiÕp cã ®iÒu g× cÇn kh«ng tin lµ ®óng sù thùc. tr¸nh ? - Trong giao tiÕp , ®õng nãi nh÷ng ®iÒu mµ m×nh GV ghi ra b¶ng phô . kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc . HS trong líp cha biÕt râ A nghØ häc + NÕu nãi ®iÒu m×nh pháng ®o¸n th× ph¶i b¸o cho ngv× sao , khi thÇy hái ,2 b¹n tr¶ lêi : êi nghe biÕt r»ng tÝnh x¸c thùc cña ®iÒu ®ã cha ®îc B:- Tha thÇy b¹n Êy èm . kiÓm chøng ( thªm tõ ng÷ : h×nh nh , em nghÜ lµ...) C: -Tha thÇy h×nh nh b¹n Êy èm. Em ®ång ý víi c¸ch tr¶ lêi nµo ? T¹i sao ? 2.Ghi nhí : Ph¬ng ch©m vÒ chÊt ? ThÕ nµo lµ ph¬ng ch©m vÒ chÊt ? - Khi giao tiÕp , ®õng nãi nh÷ng ®iÒu : +M×nh kh«ng tin lµ ®óng . + Kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc. III. LuyÖn tËp BT2 a.Nãi cã s¸ch , m¸ch cã chøng . ? Chän tõ ng÷ thÝch hîp ®iÒn vµo b.Nãi dèi . chç trèng ? c. Nãi mß . (GV tr×nh bµy ra b¶ng phô ) d.Nãi nh¨ng , nãi cuéi . e.Nãi tr¹ng ?Ph©n lo¹i nh÷ng c¸ch nãi tu©n thñ * Ph¬ng ch©m vÒ chÊt . hoÆc kh«ng tu©n thñ c¸c ph¬ng -Tu©n thñ : a ch©m héi tho¹i ®· häc ? -Kh«ng tu©n thñ : b,c,d,e. BT3. ? §äc truyÖn cêi sau vµ cho biÕt ph- * Víi c¸c c©u hái "Råi cã nu«i ®îc kh«ng "? ngêi nãi ¬ng ch©m héi tho¹i nµo ®· kh«ng ®- ®· kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ lîng ( hái mét ®iÒu 17 îc tu©n thñ ? (HS th¶o luËn nhãm ) rÊt thõa ). BT4. a. Ph¬ng ch©m vÒ chÊt . ? VËn dông nh÷ng ph¬ng ch©m héi b. Nh t«i ®· tr×nh bµy . tho¹i ®· häc ®Ó gi¶i thÝch v× sao ng- -> Nãi nh÷ng ®iÒu mµ ngêi nãi nghÜ r»ng ngêi nghe êi nãi ®«i khi ph¶i dïng c¸ch diÔn ®· biÕt råi ®Ó diÔn ®¹t ®ì thõa . -> Ph¬ng ch©m vÒ lîng . ®¹t a, b? (HS th¶o luËn nhãm ) 4.Cñng cè - híng dÉn -N¾m ®îc néi dung bµi -Lµm BT5. ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo: Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh -------------------------- Ngµy so¹n TuÇn 1- TiÕt 4. TËp lµm v¨n Sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh *************** A.Môc tiªu 1. KiÕn thøc - kÜ n¨ng -HiÓu viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh lµm cho v¨n b¶n thuyÕt minh sinh ®éng , hÊp dÉn . -BiÕt c¸ch sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo v¨n b¶n thuyÕt minh . 2. Th¸i ®é . -Nghiªm tóc häc tËp B. ChuÈn bÞ : - ThÇy - trß : So¹n bµi . ¤n tËp v¨n b¶n thuyÕt minh . C. TiÕn tr×nh d¹y -häc . 1. æn ®Þnh 2. KiÓm tra :- V¨n b¶n thuyÕt minh lµ g×, môc ®Ých cña chóng ? - Cho biÕt c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh thêng dïng ? 3. Bµi míi . 18 I. T×m hiÓu viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt ? §äc v¨n b¶n trong SGK vµ cho trong v¨n b¶n thuyÕt minh . biÕt v¨n b¶n nµy thuyÕt minh ®Æc 1. ¤n tËp v¨n b¶n thuyÕt minh . ®iÓm cña ®èi tîng nµo ? VÊn ®Ò 2. V¨n b¶n thuyÕt minh cã sö dông mét sè biÖn ph¸p nµy cã dÔ thuyÕt minh kh«ng ? nghÖ thuËt . - V¨n b¶n thuyÕt minh vÒ " sù k× l¹ cña H¹ Long " -> VÊn ®Ò khã : + §èi tîng trõu tîng + Ngoµi viÖc thuyÕt minh cßn ph¶i truyÒn ®îc c¶m xóc vµ sù thÝch thó ®Õn ngêi ®äc . ?V¨n b¶n cã cung cÊp ®îc tri thøc -V¨n b¶n ®· cung cÊp ®îc tri thøc kh¸ch quan vÒ ®èi kh¸ch quan vÒ ®èi tîng kh«ng ? tîng . ? V¨n b¶n ®· vËn dông ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo lµ chñ yÕu? ? NÕu chØ dïng ph¬ng ph¸p liÖt kª ®· nªu ®îc "sù k× l¹" cña H¹ Long cha? ?H·y nªu c©u v¨n kh¸i qu¸t sù k× l¹ cña H¹ Long? ? Ên tîng cña em vÒ sù k× l¹ cña H¹ Long ? ?§äc v¨n b¶n " Ngäc Hoµng xö téi ruåi xanh " GV: Chia líp thµnh 3 nhãm th¶o luËn 3 c©u hái a,b,c trong SGK. GV+HS nhËn xÐt , bæ sung. - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh , liÖt kª . H¹ Long cã nhiÒu níc . NhiÒu ®¶o NhiÒu hang ®éng . - C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh kh¸c .+ Miªu t¶ , so s¸nh , nh©n ho¸ . VD: B¾t ®Çu b»ng miªu t¶ sinh ®éng " chÝnh níc lµm cho ®¸ sèng dËy.." +Gi¶i thÝch vai trß cña níc . " Níc t¹o lªn sù di chuyÓn " + Èn dô : Thiªn nhiªn v« tri-> con ngêi triÕt lÝ " trªn thÕ gian nµy , ch¼ng cã g× lµ v« tri c¶ .Cho ®Õn c¶ ®¸ " + Liªn tëng , tëng tîng -C©u v¨n kh¸i qu¸t " ChÝnh níc , t©m hån ". +Níc t¹o lªn sù di chuyÓn vµ kh¶ n¨ng di chuyÓn theo mäi c¸ch t¹o lªn sù thó vÞ cña c¶nh s¾c . + Tuú theo gãc ®é di chuyÓn cña du kh¸ch , tuú híng ¸nh s¸ng räi vµo c¸c ®¶o ®¸ mµ thiªn nhiªn t¹o nªn thÕ giíi sèng ®éng , biÕn ho¸ ®Õn l¹ lïng -C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt sö dông thÝch hîp gãp phÇn lµm næi bËt ®Æc ®iÓm cña ®èi tîng thuyÕt minh vµ g©y høng thó cho ngêi ®äc . 3. Ghi nhí. - Mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt . - T¸c dông ... - ( SGK trang 13) II. LuyÖn tËp . BT1: V¨n b¶n :" Ngäc Hoµng xö téi ruåi xanh" a.-VB cã tÝnh chÊt thuyÕt minh giíi thiÖu lo¹i ruåi , cã hÖ thèng : TÝnh chÊt chung vÒ hä , gièng , loµi ; c¸c tËp tÝnh sinh sèng , sinh ®Î , ®Æc ®iÓm c¬ thÓ ; thøc tØnh ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh . - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh . + §Þnh nghÜa : Thuéc hä c«n trïng . + Ph©n lo¹i : C¸c loµi ruåi . +Sè liÖu : Sè vi khuÈn ... +LiÖt kª: M¾t líi ,ch©n tiÕt ra chÊt dÝnh .... b.* §Æc biÖt : - H×nh thøc : Têng thuËt mét phiªn toµ . - Néi dung : TruyÖn kÓ vÒ loµi ruåi . YÕu tè thuyÕt minh vµ nghÖ thuËt kÕt hîp chÆt chÏ . + BiÖn ph¸p nghÖ thuËt : Nh©n ho¸ , cã t×nh tiÕt ,kÓ chuyÖn ,miªu t¶ , Èn dô ... c.C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt cã t¸c dông ,võa lµ truyÖn vui, võa häc thªm tri thøc. 19 4. Cñng cè - híng dÉn . - N¾m néi dung bµi .Lµm BT2. - So¹n bµi tiÕp theo .PhÇn " ChuÈn bÞ ë nhµ " trang 15 ( 4 nhãm ) Ngµy so¹n : TuÇn 1 - TiÕt 5: TËp lµm v¨n LuyÖn tËp sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh . *************** A. Môc tiªu : Gióp HS 1. KiÕn thøc - kÜ n¨ng : -BiÕt vËn dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo v¨n b¶n thuyÕt minh . 2. Th¸i ®é . - Nghiªm tóc häc tËp . - B×nh tÜnh , tù tin tríc tËp thÓ . B .ChuÈn bÞ . -ThÇy : So¹n bµi , nh¾c nhë HS vÒ yªu cÇu cña bµi . -Trß : GV chia líp thµnh 4 nhãm . Mçi nhãm chuÈn bÞ 1 ®Ò trong SGK . C. TiÕn tr×nh d¹y - häc . 1, æn ®Þnh . 2. KiÓm tra : GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña HS. + ViÕt phÇn më bµi . 3. Bµi míi . 1. ThuyÕt minh vÒ c¸i qu¹t . GV ®iÒu hµnh c¸c c«ng viÖc cña - HS trong nhãm ®· chuÈn bÞ ®Ò bµi nµy tr×nh bµy dµn líp . ý ,dù kiÕn c¸ch sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt . -Mét sè HS ®äc ®o¹n më bµi . Gv híng HS khai th¸c ®îc c¸c ý . + Sù vËt tù thuËt vÒ m×nh . ?Nªu c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt -S¸ng t¹o mét c©u chuyÖn nµo ®ã . th«ng thêng cã thÓ sö dông cho bµi - Pháng vÊn c¸c lo¹i qu¹t. v¨n ? - Th¨m mét nhµ su tËp c¸c lo¹i qu¹t . - §Þnh nghÜa qu¹t lµ mét dông cô nh thÕ nµo . -Hä nhµ qu¹t ®«ng ®óc vµ cã nhiÒu lo¹i qu¹t nh thÕ ? C¸c ý cÇn thiÕt ph¶i cã ? nµo . -Mçi lo¹i cã c«ng dông vµ cÊu t¹o nh thÕ nµo ,c¸ch b¶o qu¶n ra sao. -GÆp ngêi biÕt b¶o qu¶n hoÆc ë c«ng së th× sè phËn qu¹t nh thÕ nµo . -Qu¹t thãc ë n«ng th«n nh thÕ nµo . -Qu¹t cã vÏ tranh ,®Ò th¬ lªn ®Ó lµm kØ niÖm nh thÕ nµo . 2. ThuyÕt minh chiÕc nãn . GV nhËn xÐt chung . Dµn ý : ( HS th¶o luËn , x©y dùng ) a.MB: Giíi thiÖu chung vÒ chiÕc nãn . GV híng dÉn HS lËp dµn ý . b.Th©n bµi : -LÞch sö chiÕc nãn . - CÊu t¹o chiÕc nãn . - Quy tr×nh lµm ra chiÕc nãn . 20 -Gi¸ trÞ kinh tÕ , v¨n ho¸ , nghÖ thuËt cña chiÕc nãn . c. KÕt bµi : C¶m nghÜ vÒ chiÕc nãn thêi hiÖn ®¹i . GV gäi 2 häc sinh ®äc ®o¹n më +HS tr×nh bµy ®o¹n më bµi bµi . VD1 : Lµ ngêi ViÖt Nam , ai ch¼ng biÕt chiÕc nãn tr¾ng quen thuéc .MÑ ®éi chiÕc nãn ra ®ång nhæ m¹ , cÊy lóa...ChÞ ®éi nãn tr¾ng ®i chî , chÌo ®ß ...Em ®i häc còng lu«n mang theo che ma , che n¾ng ...ChiÕc nãn HS nhËn xÐt , bæ sung . quen thuéc lµ thÕ . Nhng cã bao giê b¹n tù hái : Nã ra ®êi tõ bao giê , ®îc lµm nh thÕ nµo , gi¸ trÞ cña nã ra sao?.... GV nhËn xÐt , gãp ý . VD2: ChiÕc nãn tr¾ng ViÖt Nam kh«ng chØ ®Ó che ma , che n¾ng , nã lµ mét nÐt duyªn d¸ng cña ngêi phô n÷ ViÖt Nam " Qua ®×nh ng¶ nãn tr«ng ®×nh , ®×nh bao nhiªu ngãi , th¬ng m×nh bÊy nhiªu".V× sao chiÕc nãn ®îc yªu quÝ vµ tr©n träng nh vËy , xin h·y cïng t«i t×m hiÓu vÒ nã ... 4. Cñng cè - híng dÉn . -Bµi ThuyÕt minh cã sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ßi hái ngêi lµm ph¶i cã kiÕn thøc vµ cã s¸ng kiÕn t×m c¸ch thuyÕt minh cho sinh ®éng , dÝ dám . -VÒ nhµ : Tæ 1+2 tù hoµn thiÖn mét ®o¹n th©n bµi " thuyÕt minh c¸i bót " Tæ 3+4 tù hoµn thiÖn mét ®o¹n th©n bµi " thuyÕt minh c¸i kÐo " - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo: ®Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh Ngµy so¹n : TuÇn 2 -TiÕt 6. V¨n b¶n ®Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh Gacxia M¸ckÐt ( TiÕt 1) ***************************** A. Môc tiªu : Gióp HS 1. KiÕn thøc : -HiÓu ®îc néi dung vÊn ®Ò ®Æt ra trong v¨n b¶n : Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®ang ®e do¹ toµn bé sù sèng trªn tr¸i ®Êt . 2.KÜ n¨ng . 21 -ThÊy ®îc nghÖ thuËt nghÞ luËn cña t¸c gi¶ : Chøng cø cô thÓ , x¸c thùc , c¸ch so s¸nh râ rµng , giµu søc thuyÕt phôc , lËp luËn chÆt chÏ . 3.Th¸i ®é : Lªn ¸n chiÕn tranh , b¶o vÖ hoµ b×nh . B .ChuÈn bÞ . -ThÇy - trß: So¹n bµi . C. TiÕn tr×nh d¹y - häc . 1, æn ®Þnh . 2. KiÓm tra :- Con ®êng h×nh thµnh phong c¸ch Hå ChÝ Minh ? - VÎ ®Ñp trong lèi sèng Hå ChÝ Minh ? 3. Bµi míi . I. Giíi thiÖu t¸c gi¶ , t¸c phÈm . 1.T¸c gi¶ . ?Nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶ ? -G¸cia M¸ckÐt : + Snh n¨m 1928 + Nhµ v¨n C«l«mbia + Gi¶i thëng N«ben 1982 + T¸c gi¶ " Tr¨m n¨m c« ®¬n" 2. T¸c phÈm ? Hoµn c¶nh ra ®êi cña t¸c phÈm ? -TrÝch tõ tham luËn t¹i cuéc häp kªu gäi chÊm døt ch¹y ®ua vò trang b¶o vÖ hoµ b×nh thÕ giíi cña 6 quèc gia ......vµo th¸ng 8 n¨m 1986. II. §äc - HiÓu v¨n b¶n GV. Nªu yªu cÇu ®äc , ®äc mÉu 1.§äc , chó thÝch . -> Häc sinh ®äc -Chó ý chó thÝch (1) (2) (3) (4) (5) 2.Ph©n tÝch a. LuËn ®iÓm , hÖ thèng luËn cø . * LuËn ®iÓm : ChiÕn tranh h¹t nh©n lµ mét hiÓm ho¹ khñng khiÕp ®ang ®e do¹ toµn thÓ loµi ngêi vµ mäi sù sèng trªn tr¸i ®Êt . §Êu tranh ®Ó lo¹i bá nguy c¬ Êy ? H·y nªu luËn ®iÓm vµ hÖ thèng cho mét thÕ giíi hoµ b×nh lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña luËn cø cña v¨n b¶n ? toµn thÓ nh©n lo¹i . *HÖ thèng luËn cø . + Kho vò khÝ h¹t nh©n ®ang ®îc tµng tr÷ cã kh¶ n¨ng huû diÖt c¶ tr¸i ®¸t vµ c¸c hµnh tinh kh¸c trong hÖ mÆt trêi . + Cuéc ch¹y ®ua vò trang lµm mÊt ®i kh¶ n¨ng Häc sinh th¶o luËn t×m hÖ thèng c¶i thiÖn ®êi sèng cho hµng tØ ngêi luËn cø . + ChiÕn tranh h¹t nh©n kh«ng chØ ®i ngîc k¹i lÝ trÝ cña lo¹i ngêi mµ cßn ngîc lÝ trÝ cña tù nhiªn , ph¶n l¹i sù tiÕn ho¸ . + NhiÖm vô cña tÊt c¶ chóng ta . ? X¸c ®Þnh kiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng -> KiÓu v¨n b¶n : NghÞ luËn . thøc biÓu ®¹t chÝnh ? Ph¬ng thøc : LËp luËn ( + biÓu c¶m ë cuèi bµi ) b. Ph©n tÝch c¸c luËn cø . b1. Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n . -LÝ lÏ . Theo dâi ®o¹n ®Çu v¨n b¶n , cho +TÝnh to¸n lÝ thuyÕt : ChiÕn tranh h¹t nh©n lµ sù tµn biÕt : ph¸ huû diÖt (Tiªu diÖt c¸c hµnh tinh vµ ph¸ huû thÕ th¨ng b»ng cña hÖ mÆt trêi ) +Ph¸t minh h¹t nh©n quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña thÕ ?T¸c gi¶, lµm râ nguy c¬ cña chiÕn giíi ( kh«ng cã mét ®øa con nµo cña tµi n¨ng con ngtranh h¹t nh©n b»ng lÝ lÏ vµ chøng êi l¹i cã mét tÇm quan träng nh vËy víi vËn mÖnh thÕ cí nµo? giíi ) -Chøng cí: + 8/8/1986 , h¬n 50.000 ®Çu ®¹n h¹t nh©n ®· ®îc bè trÝ kh¾p hµnh tinh . +...Mçi ngêi ®ang ngåi trªn mét thóng 4 tÊn thuèc næ ( HS th¶o luËn ) . +...næ tung ...12 lÇn mäi dÊu vÕt sù sèng trªn tr¸i 22 ®Êt . ? Chøng cí nµo lµm c¸c em ng¹c nhiªn nhÊt ? ? C¸ch ®a lÝ lÏ vµ chøng cí cã g× ®Æc biÖt ? ?Nh÷ng ®iÒu ®ã khiÕn ®o¹n v¨n b¶n më ®Çu cã t¸c ®éng nh thÕ nµo ? (HS tù béc lé) -> LÝ lÏ kÕt hîp víi chøng cí , dùa trªn tÝnh to¸n khoa häc vµ kÕt hîp víi sù béc lé trùc tiÕp th¸i ®é t¸c gi¶. -> T¸c ®éng vÒ søc m¹nh ghª gím cña vò khÝ h¹t nh©n , kh¬i gîi sù ®ång t×nh víi t¸c gi¶ . -HS t×m tµi liÖu . + C¸c cuéc thö bom nguyªn tö . ? Qua c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i + C¸c lß ph¶n øng h¹t nh©n . chóng em ®¸nh gi¸ nh thÕ nµo vÒ + Tªn löa ®¹n ®¹o... nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n ®èi víi  Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n vÉn ®e do¹ cuéc cuéc sèng h«m nay ? sèng trªn tr¸i ®Êt . b2.Ch¹y ®ua vò trang chuÈn bÞ cho chiÕn tranh h¹t nh©n lµm mÊt ®i kh¶ n¨ng ®Ó con ng êi ®îc sèng tèt ®Ñp h¬n. ?LËp b¶ng so s¸nh tèn kÐm cho chiÕn tranh víi nh÷ng kh¶ n¨ng con ngêi sèng tèt ®Ñp h¬n? LÜnh vùc Dù kiÕn cøu trî y tÕ, gi¸o dôc Y tÕ Tèn kÐm cho chiÕn tranh 100 m¸y bay B1B 7000 tªn löa vît ®¹i ch©u Gi¸ 10 chiÕc tµu s©n bay TrÞ gi¸ Gi¶i quyÕt cho 500 triÖu trÎ em … phßng bÖnh 14 n¨m cho 1 tØ ngêi khái sèt rÐt 14 triÖu trÎ em TiÕp tÕ thùc phÈm 149 tªn löa MX 575triÖu ngêi thiÕu dinh dìng Gi¸o dôc 2 tµu ngÇm vò khÝ h¹t xo¸ n¹n mï ch÷ nh©n toµn thÕ giíi -------------------------------------------------------------? NhËn xÐt ? LÜnh vùc thiÕt yÕu tèn kÐm ghª gím , ®Æc biÖt víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn phi lÝ , cíp ®i cña thÕ giíi nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó c¶i thiÖn cuéc sèng 4.Cñng cè - Híng dÉn - N¾m néi dung bµi . - ChuÈn bÞ phÇn tiÕp theo Ngµy so¹n : TuÇn 2 - TiÕt 7 §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh Gacxia M¸cket ( TiÕt 2) ************************* A. Môc tiªu : Gióp HS 1. KiÕn thøc : -HiÓu ®îc chiÕn tranh h¹t nh©n lµ cùc k× phi lÝ . 23 -§oµn kÕt ®Ó ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n v× mét thÕ giíi hoµ b×nh lµ nhiÖm vô cña mäi ngêi . 2.KÜ n¨ng . -T×m hiÓu nghÖ thuËt nghÞ luËn cña v¨n b¶n . 3.Th¸i ®é : Chèng chiÕn tranh , b¶o vÖ hoµ b×nh . B .ChuÈn bÞ . -ThÇy - trß: So¹n bµi . C. TiÕn tr×nh d¹y - häc . 1, æn ®Þnh . 2. KiÓm tra : Nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ v¨n M¸ckÐt vµ hoµn c¶nh ra ®êi t¸c phÈm ? - H·y nªu nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n vµ nªu mét sè so s¸nh lµm næi bËt sù tèn kÐm phi lÝ cña chiÕn tranh ? 3. Bµi míi . GV. PhÇn v¨n b¶n tiÕp theo ®îc t¹o thµnh 3 ®o¹n v¨n ,mçi ®o¹n ®Òu nãi tíi 2 ch÷ " tr¸i ®Êt " ? Em cã suy nghÜ , t×nh c¶m g× vÒ tr¸i ®Êt ? ?Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ ý nghÜ " Tr¸i ®Êt chØ lµ mét c¸i lµng nhá trong vò trô nhng l¹i lµ n¬i ®éc nhÊt cã phÐp mµu cña sù sèng trong hÖ mÆt trêi "? b3.ChiÕn tranh h¹t nh©n ®i ng îc lÝ trÝ cña con ngêi , ph¶n l¹i sù tiÕn ho¸ cña tù nhiªn . -Tr¸i ®Êt : + Thiªng liªng , cao c¶ . + Kh«ng ®îc x©m ph¹m, huû ho¹i . -Trong vò trô tr¸i ®Êt chØ lµ mét hµnh tinh nhá nhng duy nhÊt cã sù sèng .§ã lµ sù thiªng liªng , k× diÖu. ?Qu¸ tr×nh sèng trªn tr¸i ®Êt ®· ®îc -180 triÖu n¨m , b«ng hång míi në ,..tr¶i qua 4 kØ ®Þa chÊt , con ngêi míi h¸t ®îc hay h¬n chim vµ míi chÕt t¸c gi¶ h×nh dung nh thÕ nµo ? v× yªu. ? Cã g× ®éc ®¸o trong c¸ch lËp luËn -C¸c sè liÖu khoa häc . - H×nh ¶nh sinh ®éng. cña t¸c gi¶ ? Ph¶i l©u dµi l¾m míi cã ®îc sù sèng trªn tr¸i ®Êt … ? Em hiÓu g× vÒ sù sèng tr¸i ®Êt tõ .->ph¶i b¶o vÖ . h×nh dung ®ã cña t¸c gi¶? ? ChiÕn tranh h¹t nh©n lµ hµnh ®éng -ChiÕn tranh h¹t nh©n lµ hµnh ®éng cùc k× phi lÝ , ngu ngèc , ®¸ng xÊu hæ , ®i ngîc l¹i lÝ trÝ . nh thÕ nµo ? b4. NhiÖm vô cña con ngêi . -§ã lµ tiÕng nãi cña c«ng luËn thÕ giíi chèng chiÕn ? Em hiÓu thÕ nµo vÒ "b¶n ®ång ca tranh. cña nh÷ng ngêi ®ßi hái mét thÕ giíi -Lµ tiÕng nãi yªu chuéng hoµ b×nh trªn tr¸i ®Êt cña kh«ng cã vò khÝ vµ mét cuéc sèng nh©n d©n thÕ giíi . -Th«ng ®iÖp vÒ cuéc sèng ®· tõng tån t¹i . hoµ b×nh , c«ng b»ng “ ? -Th«ng ®iÖp vÒ nh÷ng kÎ ®· xo¸ bá cuéc sèng trªn tr¸i ®Êt . ? Em hiÓu g× vÒ ý tëng " më ra mét ->Yªu chuéng hoµ b×nh . nhµ b¨ng lu tr÷ trÝ nhí cã thÓ tån t¹i ->§oµn kÕt ®Ó ng¨n chÆn chiÕn tranh . ®îc sau th¶m ho¹ h¹t nh©n"? III. Tæng kÕt . 1. Néi dung ? Nh÷ng th«ng ®iÖp nµo ®îc göi tíi - SGK. chóng ta tõ v¨n b¶n ? 2.NghÖ thuËt nghÞ luËn : ? Em häc tËp ®îc nh÷ng g× vÒ c¸ch +DÉn chøng chän läc viÕt nghÞ luËn tõ v¨n b¶n ? + So s¸nh . + Tëng tîng. IV. LuyÖn tËp. ? Em dù ®Þnh sÏ lµm g× ®Ó hëng øng -Hs lêi kªu gäi cña nhµ v¨n M¸ckÐt ? + Theo dâi th«ng tin vÒ vò khÝ h¹t nh©n . 24 +Tham gia c¸c phong trµo chèng chiÕn tranh… 4. Cñng cè - híng dÉn . - N¾m néi dung bµi . - So¹n bµi tiÕp theo :C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i Ngµy so¹n: TuÇn 2 - TiÕt 8 C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i *************** A. Môc tiªu cÇn ®¹t : Gióp HS 1. KiÕn thøc -kÜ n¨ng : -N¾m ®îc néi dung ph¬ng ch©m quan hÖ , ph¬ng ch©m c¸ch thøc vµ ph¬ng ch©m lÞch sù. -BiÕt vËn dông nh÷ng ph¬ng ch©m nµy trong giao tiÕp. 2.Th¸i ®é : - Nghiªm tóc häc bµi . B .ChuÈn bÞ . -ThÇy - trß: So¹n bµi . C. TiÕn tr×nh d¹y - häc . 1, æn ®Þnh . 2. KiÓm tra : -ThÕ nµo lµ ph¬ng ch©m vÒ lîng , vÒ chÊt ? lÊy vÝ dô? 3. Bµi míi . ? Thµnh ng÷ " «ng nãi gµ bµ nãi vÞt " dïng ®Ó chØ t×nh huèng héi tho¹i nh thÕ nµo ? ?Thö tëng tîng ®iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu xuÊt hiÖn nh÷ng t×nh huèng héi tho¹i nh vËy? ?Cã thÓ rót ra bµi häc g× trong giao tiÕp ? ? Thµnh ng÷ “D©y cµ ra d©y muèng”, “ Lóng bóng nh ngËm hét thÞ ” dïng ®Ó chØ nh÷ng c¸ch nãi nh thÕ nµo ? ? Nh÷ng c¸ch nãi ®ã ¶nh hëng nh thÕ nµo ®Õn giao tiÕp ? I. Ph¬ng ch©m quan hÖ 1. Vd1, nhËn xÐt . - Thµnh ng÷ " «ng nãi gµ , bµ nãi vÞt " +Dïng ®Ó chØ t×nh huèng héi tho¹i mµ trong ®ã mçi ngêi nãi mét ®»ng , kh«ng khíp víi nhau , kh«ng hiÓu nhau. -NÕu xuÊt hiÖn nh÷ng t×nh huèng nh vËy con ngêi kh«ng giao tiÕp víi nhau ®îc -> x· héi rèi lo¹n. => Khi giao tiÕp , cÇn nãi ®óng vµo ®Ò tµi mµ héi tho¹i ®ang ®Ò cËp ,tr¸nh nãi l¹c ®Ò . (Ph¬ng ch©m quan hÖ ) 2.Ghi nhí :SGK. II. Ph¬ng ch©m c¸ch thøc . 1. VÝ dô , nhËn xÐt : +’’D©y cµ ra d©y muèng ‘’ : nãi dµi dßng ,rêm rµ . +’’Lóng bóng nh ngËm hét thÞ ‘’ : nãi Êp óng , kh«ng rµnh m¹ch, kh«ng thµnh lêi . -Nh÷ng c¸ch nãi trªn lµm cho ngêi nghe khã tiÕp nhËn hoÆc tiÕp nhËn kh«ng ®óng néi dung cÇn truyÒn ®¹t . 25 Ngµy so¹n : TuÇn 4- TiÕt 16 ChuyÖn ngêi con g¸i nam x¬ng NguyÔn d÷ (TiÕt 1) -------***------- A.Môc tiªu: 1.KiÕn thøc. -C¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp truyÒn thèng trong t©m hån cña ngêi phô n÷ ViÖt Nam qua nh©n vËt Vò N¬ng. -ThÊy râ sè phËn oan tr¸i cña ngêi phô n÷ díi chÕ ®é phong kiÕn. 2.KÜ n¨ng: -T×m hiÓu nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm : nghÖ thuËt dùng truyÖn , dùng nh©n vËt,sù s¸ng t¹o trong viÖc kÕt hîp nh÷ng yÕu tè k× ¶o víi nh÷ng t×nh tiÕt cã thËt t¹o nªn vÎ ®Ñp riªng cña lo¹i truyÖn thÇn k×. 3.Th¸i ®é: - C¶m th«ng víi sè phËn cña ngêi phô n÷ ngµy xa. B. ChuÈn bÞ : Thµy, trß : So¹n bµi. C.TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. æn ®Þnh. 2.KiÓm tra : -NhiÖm vô cña chóng ta ®èi víi quyÒn lîi cña trÎ em nh thÕ nµo ? -Em h·y liªn hÖ víi t×nh h×nh thùc tÕ ®Þa ph¬ng vÒ vÊn ®Ò thùc hiÖn quyÒn trÎ em ? 3.Bµi míi ?Nh÷ng hiÓu biÕt cña em I.Giíi thiÖu bµi 1.T¸c gi¶. -NguyÔn D÷ : ?- ? §o¸n ®Þnh «ng sèng vµo nöa ®Çu thÕ kØ XVI, lµ häc trß giái 26 vÒ t¸c gi¶ NguyÔn D÷ ? cña NguyÔn BØnh Khiªm - Ch¸n n¶n tríc thêi cuéc , NguyÔn D÷ lµm quan cã mét n¨m råi c¸o quan vÒ ë Èn t¹i Thanh Ho¸ . 2.T¸c phÈm . -TruyÖn truyÒn k× : ?Nh÷ng hiÓu biÕt cña em lo¹i v¨n xu«i tù sù ,cã nguån gèc tõ v¨n häc Trung Quèc , thvÒ truyÖn truyÒn k× ? êng m« pháng nh÷ng cèt truyÖn d©n gian hoÆc d· sö vèn ®· ®îc lu truyÒn réng r·i trong nh©n d©n . ?TKML ®îc ®¸nh gi¸ nh -TruyÒn k× m¹n lôc : §Ønh cao cña thÓ lo¹i nµy . thÕ nµo ? - ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng lµ truyÖn thø 16/20,cã nguån gèc tõ truyÖn “vî chµng Tr¬ng ‘ GV híng dÉn HS ®äc diÔn II.§äc-HiÓu v¨n b¶n . c¶m , chó ý ph©n biÖt c¸c 1.§äc , t×m ®¹i ý ®o¹n tù sù vµ nh÷ng lêi ®èi HS ®äc. tho¹i . *§¹i ý : §©y lµ c©u chuyÖn vÒ sè phËn oan nghiÖt cña mét ngêi phô n÷ cã nhan s¾c, cã ®øc h¹nh díi chÕ ®é phong kiÕn nhng ®· bÞ nghi ngê ,sØ nhôc ®Õn ®é ph¶i kÕt liÔu ®êi m×nh .T¸c phÈm còng thÓ hiÖn m¬ íc ngoµi ®êi cña nh©n d©n lµ ngêi tèt bao giê còng ®îc ®Òn tr¶ xøng ®¸ng ,dï ë mét thÕ giíi huyÒn bÝ . 2.Bè côc : 3 ®o¹n : -§o¹n 1 : Tõ ®Çu -> cha mÑ ®Î m×nh : ? Ph©n ®o¹n , t×m ý chÝnh Cuéc h«n nh©n gi÷a Tr¬ng Sinh vµ Vò N¬ng ,sù xa c¸ch cña tõng ®o¹n ? v× chiÕn tranh vµ phÈm h¹nh cña nµng . -§o¹n 2 : TiÕp -> sù viÖc trãt ®· qua råi : Nçi oan khuÊt vµ c¸i chÕt bi th¶m cña Vò N¬ng . -§o¹n 3 :Cßn l¹i : Cuéc gÆp gì vµ gi¶i oan 3.Ph©n ? Trong cuéc sèng vî a.Nh÷ngtÝch chÊt tèt ®Ñp cña ngêi phô n÷ ViÖt Nam qua chång b×nh thêng ,nµng ®· nh©n vËt phÈm Vò N ¬ng . xö sù nh thÕ nµo tríc tÝnh hay ghen cña Tr¬ng Sinh ? +Gi÷ g×n khu«n phÐp , kh«ng tõng ®Ó lóc nµo vî chång ph¶i ?Khi tiÔn chång ®i lÝnh , ®Õn thÊt hoµ . lêi tiÔn biÖt cña nµng cã g× ?T×m ®¹i ý cña t¸c phÈm ? ®¸ng quÝ ? +Lêi tiÔn biÖt : - Kh«ng mong vinh hiÓn -> b×nh an ? Khi xa chång Vò N¬ng - C¶m th«ng nçi vÊt v¶ cña chång lo toan c¸c c«ng viÖc nh - Nãi lªn nçi kh¾c kho¶i nhí nhung . thÕ nµo ? -> Mäi ngêi xóc ®éng . +Khi xa chång : - Lµ ngêi vî thuû chung . ? Khi bÞ chång nghi oan -MÑ hiÒn . ,tÝnh c¸ch cña Vò N¬ng -> d©u th¶o biÓu hiÖn nh thÕ nµo ? + Khi bÞ nghi oan : -Ph©n trÇn ®Ó chång hiÓu - §au ®ín v× bÞ ®èi xö ?NhËn xÐt vÒ tÝnh c¸ch cña -TuyÖt väng : "khÊn " Vò N¬ng ? * Vò N¬ng lµ ngêi phô n÷ xinh ®Ñp , nÕt na , hiÒn thôc ,®¶m ®ang th¸o v¸t , hiÕu th¶o , thuû chung ,hÕt lßng vun ®¾p h¹nh phóc gia ®×nh,lÏ ra nµng ph¶i ®îc hëng h¹nh phóc trän vÑn . 4.Cñng cè – Híng dÉn 27 -N¾m néi dung bµi . so¹n bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n: TuÇn 4 –TiÕt 17. ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng NguyÔn D÷ (TiÕt 2) ------------***------------ A.Môc tiªu : Gióp HS 1.KiÕn thøc : - HiÓu ®îc nguyªn nh©n nçi oan khuÊt cña Vò N¬ng vµ th©n phËn cña ngêi phô n÷ díi chÕ ®é phong kiÕn . 2.KÜn¨ng - T×m hiÓu nh÷ng yÕu tè nghÖ thuËt cña mét t¸c phÈm tù sù : C¸ch dÉn d¾t ,lêi trÇn thuËt vµ ®èi tho¹i , yÕu tè k× ¶o . 3. Th¸i ®é . - C¶m th«ng víi sè phËn ngêi phô n÷ díi chÕ ®é phong kiÕn . B. ChuÈn bÞ : ThÇy – Trß so¹n bµi C. C¸c ho¹t ®éng d¹y – häc . 1. æn ®Þnh . 2.KiÓm tra :- VÎ ®Ñp cña Vò N¬ng trong "ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng "? 3.Bµi míi . b.Nçi oan khuÊt cña Vò N¬ng + Nguyªn nh©n . ? V× sao Vò N¬ng ph¶i chÞu oan - Cuéc h«n nh©n gi÷a Tr¬ng Sinh vµ Vò N¬ng cã phÇn kh«ng b×nh ®¼ng : Tr¬ng xin víi mÑ ®em tr¨m khuÊt ? l¹ng vµng cíi vÒ …. +Vò N¬ng ‘’thiÕp vèn con kÎ khã , ®îc n¬ng tùa nhµ giµu “-> Mét c¸i thÕ cho Tr¬ng Sinh Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh th¶o -TÝnh c¸ch Tr¬ng Sinh : luËn + §a nghi + §i lÝnh vÒ , t©m tr¹ng kh«ng vui. -T×nh huèng bÊt ngê : Lêi nãi cña ®øa trÎ - C¸ch xö sù hå ®å vµ ®éc ®o¸n cña Tr¬ng Sinh . * C¸i chÕt oan nghiÖt cña Vò N¬ng lµ lêi tè c¸o XH kiÕn xem träng quyÒn uy cña kÎ giµu vµ cña ?NhËn xÐt chung vÒ bi kÞch cña Vò phong ngêi ®µn «ng trong gia ®×nh , ®ång thêi bµy tá niÒm N¬ng ? c¶m th¬ng víi sè phËn oan nghiÖt cña ngêi phô n÷ .Ngêi phô n÷ ®øc h¹nh kh«ng ®îc bªnh vùc , chë che mµ cßn bÞ ®èi xö bÊt c«ng , v« lÝ chØ v× lêi nãi Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh th¶o ng©y th¬ cña ®øa trÎ vµ v× sù hå ®å , vò phu cña ngluËn êi chång ghen tu«ng mµ ph¶i kÕt liÔu cuéc ®êi m×nh c. C¸ch dÉn d¾t t×nh tiÕt c©u chuyÖn , nh÷ng lêi trÇn thuËt vµ ®èi tho¹i . + C¸ch dÉn d¾t t×nh tiÕt . -Trªn c¬ së cèt truyÖn cã s½n , t¸c gi¶ ®· s¾p xÕp l¹i mét sè t×nh tiÕt , thªm ,bít hoÆc t« ®Ëm nh÷ng t×nh tiÕt cã ý nghÜa . ?NhËn xÐt c¸ch dÉn d¾t t×nh tiÕt c©u +’§em tr¨m l¹ng vµng ‘->H«n nh©n cã tÝnh mua chuyÖn cña t¸c gi¶ ? b¸n + Lêi tr¨ng trèi cña bµ mÑ ->Kh¼ng ®Þnh kh¸ch quan nh©n c¸ch , c«ng lao cña Vò N¬ng . 28 ? NhËn xÐt gi¸ trÞ cña nh÷ng lêi trÇn thuËt , ®èi tho¹i trong truyÖn ? ? T×m nh÷ng yÕu tè k× ¶o trong truyÖn ? ? §a nh÷ng yÕu tè k× ¶o vµo mét c©u truyÖn quen thuéc , t¸c gi¶ nh»m thÓ hiÖn ®iÒu g× ? +Lêi ®øa trÎ -> Tr¬ng Sinh næi ghen ->sù thËt khi Vò N¬ng kh«ng cßn ….®îc ®a ra dÇn dÇn *Lêi trÇn thuËt , ®èi tho¹i : + C©u chuyÖn sinh ®éng . + Kh¾c ho¹ t©m lÝ nh©n vËt VÝ dô: -Lêi bµ mÑ : nh©n hËu ,tõng tr¶i . -Lêi Vò N¬ng : ch©n thµnh , cã t×nh , cã lÝ . -Lêi ®øa trÎ : hån nhiªn , thËt thµ . d. YÕu tè k× ¶o . - Nhøng yÕu tè k× ¶o : + Phan Lang n»m méng råi th¶ rïa -> l¹c vµo ®éng rïa … +Linh Phi : + Vò N¬ng hiÖn vÒ … - C¸c yÕu tè k× ¶o ®îc ®a vµo xen kÏ víi nh÷ng yÕu tè thùc vÒ ®Þa danh ( bÕn Hoµng Giang , ¶i Chi L¨ng …)thêi ®iÓm lÞch sö cuèi ®êi khai ®¹i nhµ Hå ), nh©n vËt lÞch sö ( TrÇn Thiªm B×nh ), sù kiÖn lÞch sö ( qu©n Minh x©m lîc níc ta ), trang phôc mÜ nh©n , t×nh c¶nh nhµ Vò N¬ng kh«ng ngêi ch¨m sãc sau khi nµng mÊt -> thÕ giíi k× ¶o lung linh , mi hå gÇn víi ®êi thùc , t¨ng ®é tin cËy . * ý nghÜa nh÷ng yÕu tè k× ¶o -Hoµn chØnh nh÷ng nÐt ®Ñp vèn cã cña Vò N¬ng -T¹o nªn kÕt thóc phÇn nµo cã hËu ?TÝnh bi kÞch cña t¸c phÈm cã v× thÕ mµ gi¶m ®i kh«ng ? -TÝnh bi kÞch kh«ng gi¶m : Vò N¬ng kh«ng trë vÒ d¬ng thÕ .TÊt c¶ chØ lµ mét phót an ñi cho ngêi b¹c phËn .Chµng Tr¬ng vÉn ph¶i tr¶ gi¸ . ->Mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh niÒm c¶m th¬ng cña t¸c gi¶ . III. Tæng kÕt -Ghi nhí SGK IV.LuyÖn tËp . ? Gi¸ trÞ néi dung ,nghÖ thuËt cña t¸c phÈm ? -HS kÓ l¹i truyÖn ? ý nghÜa cña nh÷ng yÕu tè k× ¶o ? ? KÓ l¹i truyÖn theo c¸ch cña em ? 4.Cñng cè –Híng dÉn -N¾m néi dung bµi -So¹n bµi tiÕp theo. Ngµy so¹n: TuÇn 4-TiÕt 18 Xng h« trong héi tho¹i ********* 29 A.Môc tiªu : Gióp HS 1.KiÕn thøc: -HiÓu ®îc sù phong phó vµ tinh tÕ , giµu s¾c th¸i biÓu c¶m cña hÖ thèng c¸c tõ ng÷ xng h« trong tiÕng ViÖt. -HiÓu râ mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a viÖc sö dông tõ ng÷ xng h« víi t×nh huèng giao tiÕp. 2. KÜ n¨ng : - N¾m v÷ng vµ sö dông thÝch hîp tõ ng÷ xng h«. 3. Th¸i ®é : -Nghiªm tóc häc tËp. B. ChuÈn bÞ : Thµy , trß so¹n bµi . C . TiÕn tr×nh d¹y häc: 1.æn ®Þnh. 2. KiÓm tra : -Nªu mèi quan hÖ gi÷a ph¬ng ch©m héi tho¹i víi t×nh huèng giao tiÕp ? Nh÷ng trêng hîp nµo kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m héi tho¹i ? 3. Bµi míi. I.Tõ ng÷ xng h« vµ viÖc sö dông tõ ng÷ xng h«. 1.VD ,nhËn xÐt. ? H·y nªu mét sè t×nh huèng xng a, Mét sè tõ ng÷ dïng ®Ó xng h« : T«i , tao ,tí, em , h« trong tiÕng ViÖt vµ cho biÕt m×nh … * TiÕng Anh : I – t«i. c¸ch dïng nh÷ng tõ ng÷ ®ã ? You – b¹n ->§¬n gi¶n h¬n. *C¸ch dïng : Tuú theo quan hÖ , hoµn c¶nh giao tiÕp. - VD : + Xng h« víi bè mÑ lµ thµy c« gi¸o trong líp , ngoµi líp. + Xng h« víi em , ch¸u hä nhiÒu tuæi. C¸c em ®· gÆp nh÷ng t×nh huèng ->HÖ thèng tõ ng÷ xng h« phong phó , giµu s¾c th¸i kh«ng biÐt xng h« ntn kh«ng ? biÓu c¶m. GV yªu cÇu HS ®äc ®o¹n trÝch. b, §o¹n ? X¸c ®Þnh c¸c tõ ng÷ xng h« DÕ MÌn -> DÕ Cho¾t DÕ Cho¾t -> DÕ MÌn trong 2 ®o¹n trÝch trªn ? 1 ?Ph©n tÝch sù thay ®æi c¸c tõ ng÷ Ta – chó mµy Em- anh xng h« trong 2 ®o¹n trÝch ®ã? ? Nh÷ng kÕt luËn ®îc rót ra ntn? 2 T«i - anh T«i - anh -NhËn xÐt : + §o¹n 1 : Xng h« bÊt b×nh ®¼ng ? Thùc hiÖn yªu cÇu cña bµi tËp + §o¹n 2 :Xng h« b×nh ®¼ng. DÕ Cho¾t kh«ng coi 30 1 ?V× sao sö dông tõ “ chóng m×nh lµ ®µn em , nhê v¶ mµ tr¨ng trèi víi t c¸ch mét ngêi b¹n t«i”? + Cã sù thay ®æi trªn lµ do t×nh huèng thay ®æi. 2.Ghi nhí : SGK II.LuyÖn tËp 1.Bµi tËp 1 -§¸ng lÏ dïng chóng em l¹i nhÇm thµnh chóng ta. -Do trong tiÕng Anh : we ( chóng t«i, chóng ta ) Mµ trong tiÕng ViÖt : ? NhËn xÐt tõ ng÷ xng h« cña cËu bÐ Giãng? chóng t«i ( ng«i trõ – chØ cã ngêi nãi ) chóng ta ( ng«i gép – c¶ ngêi nãi lÉn ngêi nghe ) -> Nãi nh vËy khiÕn cã thÓ hiÓu nhÇm lµ lÔ thµnh h«n cña c« häc viªn vµ gi¸o s. ? NhËn xÐt c¸ch xng h« cña vÞ t- Bµi tËp 3. íng ®èi víi ngêi thaú cña m×nh ? Trong truyÖn Th¸nh Giãng, ®øa bÐ gäi mÑ theo c¸ch gäi th«ng thêng nhng víi sø gi¶ th× sö dông nh÷ng tõ ta - «ng chøng tá ®©y lµ mét cËu bÐ kh¸c thêng. ?NhËn xÐt c¸ch xng h« cña B¸c Bµi tËp 4 : ®èi víi nh©n d©n ? VÞ tíng tuy ®· trë thµnh mét nh©n vËt næi tiÕng quyÒn cao chøc träng nhng vÉn dïng tõ xng h« thÇy – con thÓ hiÖn th¸i ®é kÝnh cÈn , lßng biÕt ¬n. (t«n s träng ®¹o). Bµi tËp 5. Tríc 1945 , ®Êt níc ta lµ níc phong kiÕn : vua (trÉm). + B¸c ®øng ®Çu Nhµ níc : xng h« t«i - ®ång bµo thÓ hiÖn sù gÇn gòi , th©n thiÕt, ®¸nh dÊu bíc ngoÆt trong quan hÖ gi÷a l·nh tô vµ nh©n d©n trong mét níc d©n chñ. 4.Cñng cè – Híng dÉn - N¾m néi dung bµi - So¹n bµi tiÕp theo: "C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp" Ngµy so¹n: TuÇn 4 –tiÕt 19 C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp ********** A.Môc tiªu cÇn ®¹t : Gióp HS 1.KiÕn thøc – KÜ n¨ng . - N¾m ®îc 2 c¸ch dÉn lêi nãi hoÆc ý nghÜ : C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp 2.Th¸i ®é : Nghiªm tóc häc tËp. B. ChuÈn bÞ : Thµy , trß: So¹n bµi. 31 C. TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. æn ®Þnh . 2. KiÓm tra :Vë so¹n cña häc sinh 3. Bµi míi : ? §äc c¸c VD ? ? Trong ®o¹n (a), (b),bé phËn in ®Ëm lµ lêi nãi hay ý nghÜ cña nh©n vËt? I.C¸ch dÉn trùc tiÕp. -VD (a) : Lêi nãi v× tríc ®ã cã tõ “nãi”. - VD (b) : ý nghÜ v× tríc ®ã cã tõ “ nghÜ”. ? Nã ®îc ng¨n Ën ®øng tríc b»ng nh÷ng dÊu -C¶ hai bé phËn ®Òu t¸ch ra tõ c©u ®øng tríc g× ? b»ng dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp. ? Cã thÓ thay ®æi vÞ trÝ gi÷a bé phËn ®øng tr- -Thay ®æi ®îc ->Hai bé phËn ng¨n c¸ch víi íc víi nã ®îc kh«ng? nhau b»ng dÊu ngoÆc kÐp vµ dÊu g¹ch ngang. II.C¸ch dÉn gi¸n tiÕp 1.Trong VD (a) ,phÇn c©u in ®Ëm lµ lêi nãi. ? Trong ®o¹n trÝch (a) ,bé phËn in ®Ëm lµ lêi §©y lµ néi dung cña lêi khuyªn , cã tõ nãi hay ý nghÜ ? “khuyªn” ë phÇn ®Çu. ?Nã cã ®îc ng¨n c¸ch víi bé phËn ®øng tríc -Kh«ng cã dÊu ng¨n c¸ch . b»ng dÊu g× kh«ng ? 2. Trong VD (b) , bé phËn in ®Ëm lµ ý nghÜ. ? Trong ®o¹n trÝch (b) , bé phËn in ®Ëm lµ Tríc ®ã cã tõ “ hiÓu “ . lêi nãi hay ý nghÜ ? Gi÷a bé phËn in ®Ëm vµ -Tõ “r»ng “ cã thÓ thay thÕ b»ng tõ “lµ”. bé phËn ®øng tríc cã tõ g×? Cã thÓ thay thÕ tõ ®ã kh«ng ? 3. Ghi nhí : -2 c¸ch dÉn lêi nãi , ý nghÜ: + Trùc tiÕp. ? Cã mÊy c¸ch dÉn lêi nãi hay ý nghÜ ? + Gi¸n tiÕp . II.LuyÖn tËp. /T×m lêi dÉn trong nh÷ng ®o¹n trÝch , cho biÕt ®ã lµ lêi nãi hay ý nghÜ ? ? ViÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn theo yªu cÇu ? Bµi tËp 1. a.Lêi dÉn trùc tiÕp : ý nghÜ cña L·o H¹c g¸n cho con chã. b.Lêi dÉn trùc tiÕp :ý nghÜ cña L·o H¹c ( tù b¶o r»ng…) Bµi tËp 2. *C¸ch 1: Lêi dÉn trùc tiÕp: -Trong “ B¸o c¸o…”,Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh :” Chóng ta ph¶i…” *C¸ch 2: DÉn gi¸n tiÕp : -Trong “B¸o c¸o…” , Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh r»ng chóng ta ph¶i… Bµi tËp 3. - Vò N¬ng nh©n ®ã còng ®a göi mét chiÕc hoa vµng vµ dÆn Phan nãi hé víi chµng Tr¬ng r»ng nÕu chµng cßn nhí chót t×nh xa th× ? H·y thuËt l¹i lêi nh©n vËt Vò N¬ng theo lËp mét ®µn gi¶i oan ë bÕn s«ng…, nµng sÏ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp ? trë vÒ. + X¸c ®Þnh vai tho¹i. +Thªm tõ ng÷ ®Ó râ ý. 32