Tài liệu Vài vấn đề về đời sống hiện nay của nữ thanh niên xung phong chống mỹ (qua nghiên cứu khảo sát tại địa bàn quận đống đa và huyện từ liêm - hà nội)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI k4 HỌC Xà HỘI VÀ NHÂN VĂN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA ……….……….. KIM VĂN CHIẾN MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ ĐỜI SỐNG HIỆN NAY CỦA NỮ THANH NIÊN XUNG PHONG CHỐNG MỸ (Qua nghiên cứu khảo sát tại địa bàn quận Đống Đa và huyện Từ Liêm - Hà Nội) LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH: Xà HỘI HỌC Mà SỐ: 60.31.30 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ THỊ QUÝ HÀ NỘI - 2006 MỤC LỤC Trang Phần I. MỞ ĐẦU 11 1. Tình cấp thiết của đề tài 11 2. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài 13 3. Mục đìch, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 14 4. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu của đề tài 15 4.1. Đối tượng nghiên cứu 15 4.2. Khách thể nghiên cứu 15 4.3. Phạm vi nghiên cứu 15 4.4. Mẫu nghiên cứu 15 5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài 15 6. Giả thuyết nghiên cứu của đề tài 16 7. Khung lý thuyết 17 8. Những đóng góp của đề tài 17 9. Kết cấu của đề tài 18 Phần II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 19 Chương I. Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài 19 1.1. Cơ sở lý luận 19 1.1.1. Chủ nghĩa duy vật biên chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử 19 1.1.2. Chình sách của Đảng và Nhà nước đối với lực lượng TNXP 19 1.1.3. Lịch sử lực lượng TNXP chống Mỹ 30 1.2. Các lý thuyết vận dụng vào nghiên cứu 33 1.3. Những khái niệm công cụ 38 1.3.1. Giới tình 1.3.2. Giới 1.3.3. Đời sống 38 1.3.4. Thanh niên 38 1.3.5. Thanh niên xung phong 39 1.3.6. Nữ thanh niên xung phong 40 1.4. Lịch sử vấn đề nghiên cứu 40 Chương II. Đời sống hiện nay của nữ TNXP chống Mỹ 43 2.1. Sơ lược một số nét về địa bàn nghiên cứu 43 2.2. Một số đặc trưng về bản thân nữ TNXP thời kỳ chống Mỹ hiện nay 53 2.2.1. Về tuổi của nữ TNXP 53 2.2.2. Về trính độ học vấn của nữ TNXP 54 2.2.3. Về tính trạng hôn nhân của nữ TNXP 57 2.3. Một số vấn đề nổi bật về đời sống hiện nay của nữ TNXP 61 2.3.1. Điều kiện sinh sống của nữ TNXP 61 2.3.2. Mối quan hệ của nữ TNXP trong gia đính và ngoài cộng đồng, xã hội 75 2.3.3. Tính trạng sức khoẻ, bệnh tật của nữ TNXP 80 2.3.4. Khó khăn và nguyện vọng chủ yếu của nữ TNXP 82 Phần III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 90 1. Kết luận 90 2. Khuyến nghị 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 95 PHỤ LỤC 98 DANH MỤC QUY ƢỚC CÁC TỪ VIẾT TẮT (Xếp theo ABC chữ cái viết tắt đầu) BHXH Bảo hiểm xã hội BTVH Bổ túc văn hóa ĐKKD Đăng ký kinh doanh HĐND Hội đồng nhân dân GDTX Giáo dục thƣờng xuyên GDP Tổng sản phẩm trong nƣớc (Gross Domestic Product) GPMB Giải phóng mặt bằng HCV Huy chƣơng vàng HCB Huy chƣơng bạc HCĐ Huy chƣơng đồng KH Kế hoạch LĐ-TB&XH Lao động-thƣơng binh và xã hội LHPNVN Liên hiệp phụ nữ Việt Nam NXB Nhà xuất bản PCTN Phòng chống tệ nạn QLTTXD-ĐT Quản lý trật tự xây dựng-đô thị QSHĐƠ Quyền sở hữu đất ở QSHNƠ Quyền sở hữu nhà ở TDTT Thể dục thể thao TH Trung học THCS Trung học cơ sở TNHH Trách nhiệm hữu hạn TNCS Thanh niên cộng sản TNXP Thanh niên xung phong TTATXH Trật tự an toàn xã hội TW Trung ƣơng UBND Uỷ ban nhân dân VHTT Văn hoá thông tin VHXH Văn hoá xã hội DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU VÀ HỘP Ảnh Trang Ảnh 1; 2. Các nữ TNXP chụp ảnh lưu niệm trước khi đi làm nhiệm vụ 55 Ảnh 3. Thanh niên xung phong thanh thủ học văn hoá 55 Ảnh 4; 5. Những hính ảnh nữ TNXP học tập văn hoá tại chiến trường 60 Ảnh 6; 7; 8; 9. Những hính ảnh nữ TNXP tham gia văn hoá, văn nghệ tại 84 chiến trường Bảng Bảng 1. Đánh giá của nữ TNXP đối với những vấn đề liên quan đến 24 chình sách xã hội Bảng 2. Thời gian phục vụ trong lực lượng TNXP 53 Bảng 3. Trính độ học vấn của nữ TNXP trước khi tham gia chiến trường 54 Bảng 4. Trính độ chuyên môn kỹ thuật của nam, nữ TNXP 56 Bảng 5. Những người mà cựu nữ TNXP chung sống 59 Bảng 6. Phương tiện sinh hoạt của gia đính nữ TNXP 62 Bảng 7. Mức thu nhập cá nhân hàng tháng của nữ TNXP 63 Bảng 8. Tương quan giữa thu nhập và lĩnh vực hoạt động nghề nghiệp 64 của nữ TNXP Bảng 9. Mức chi tiêu cho một số vấn đề trong đời sống gia đính nữ 66 TNXP Bảng 10. Tương quan giữa mức chi cho lương thực, thực phẩm hàng 68 tháng với thu nhập cá nhân hàng tháng của nữ TNXP Bảng 11. Lĩnh vực hoạt động nghề nghiệp của nữ TNXP huyện Từ Liêm 70 và quận Đống Đa Bảng 12. Tính trạng việc làm của nữ TNXP 71 Bảng 13. Mức độ hoạt động của nữ TNXP trong việc thưởng thức văn 72 hoá, tinh thần Bảng 14. Tương quan giữa trính độ học vấn hiện nay của nữ TNXP với mức độ hưởng thụ văn hoá tinh thần trong một số hoạt động 74 Bảng 15. Sự thăm hỏi của người thân, bạn bè tới nữ TNXP 75 Bảng 16. Hính thức thăm hỏi tới nữ TNXP 76 Bảng 17. Sự tham gia của nữ TNXP vào các phường, hội ở địa phương 79 Bảng 18. Tính trạng bệnh tật của nữ TNXP hiện nay 81 Bảng 19. Những khó khăn hiện nay của nữ TNXP 85 Bảng 20. Những khó khăn hiện nay của nữ TNXP quận Đống Đa và 86 huyện Từ Liêm Bảng 21. Tâm trạng hiện thời của nữ TNXP 87 Bảng 22. Những mong muốn, nguyện vọng của nữ TNXP 88 Biểu Biểu 1. Đánh giá của nữ TNXP về năng lực đội ngũ làm công tác đền ơn 25 đáp nghĩa Biểu 2. Bản đồ Hà Nội và các vùng phụ cận 43 Biểu 3. Loại nhà ở của nữ TNXP 62 Biểu 4. Lĩnh vực hoạt động nghề nghiệp của nữ TNXP 69 Biểu 5. Mức độ hài lòng của nữ TNXP khi có người đến thăm hỏi 76 Biểu 6. Mức độ thăm hỏi của làng xóm, chình quyền và các tổ chức đoàn 77 thể tới nữ TNXP Biểu 7. Sự can thiệp, giúp đỡ của họ hàng, hàng xóm và các tổ chức 78 đoàn thể khi nữ TNXP gặp khó khăn Biểu 8. Tính trạng sức khoẻ của nữ TNXP 81 Biểu 9. Những khó khăn hiện nay của nữ TNXP quận Đống Đa và huyện 86 Từ Liêm Hộp Hộp 1. Nhà sư ra trận 57 Hộp 2. Mức đánh giá nghèo của Hà Nội theo tiêu chuẩn mới-2006 65 LỜI NÓI ĐẦU Trong các phong trào yêu nước của thanh niên suốt gần nửa thế kỷ qua TNXP luôn xứng đáng là một trong những biểu tượng rực rỡ của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam. Ra đời trong khói lửa của cuộc chiến chống Pháp được sự chỉ đạo trực tiếp của Bác Hồ kình yêu, TNXP là những người trẻ tuổi đi đầu, sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn gian khổ hy sinh ví Tổ quốc, ví nhân dân. Qua nhiều chiến dịch lớn hàng vạn lượt cán bộ, đội viên TNXP đã đi đầu trong công tác mở đường, phá bom nổ chậm, vận chuyển lương thực, vũ khì ra mặt trận tải thương, kéo pháo, đào hào, phục vụ chiến đấu, phục vụ sản xuất! Có thể nói bất cứ làm việc gí, bất cứ ở đâu cán bộ đội viên TNXP với tất cả kiên cường và nghị lực, một lòng một dạ thực hiện lời Bác Hồ dạy: “ Không có việc gí khó Chỉ sợ lòng không bền Đào núi và lập biển Quyết chì cũng làm nên” Đây là một phần ký ức không thể nào quên, không những của riêng cán bộ, đội viên TNXP, mà cũng là tất cả những ai đã từng sống, chiến đấu, lao động cùng TNXP hoặc được TNXP phục vụ trên mọi nẻo đường đất nước. Và cho đến nay, đã hơn 30 năm trôi qua, được sống trong hoà bính, nhưng cứ mỗi lần kỷ niệm chiến thắng lịch sử của đất nước, mỗi khi thế hệ trẻ vui mừng kỷ niệm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chì Minh, tính cảm của tác giả thật vui buồn lẫn lộn. Nhất là khi báo, đài nhắc đến những kỳ tìch của TNXP và sự thiệt thòi của những gia đính liệt sỹ TNXP, nhiều cán bộ, đội viên TNXP đang bị thương tật, mất sức mà cho đến nay (ví nhiều lý do) vẫn chưa được hưởng một chế độ chình sách thoả đáng…đặc biệt là đối với các chị là nữ. Tác giả với tư cách là thế hệ thanh niên ngày nay, lương tâm cắn rứt, đau xót như người mắc nợ chưa có gí để trả, đền ơn các thế hệ thanh niên đi trước. Sau nhiều năm học tập và nghiên cứu, tác giả mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Một số vấn đề hiện nay về đời sống của nữ thanh niên xung phong chống Mỹ” (Qua nghiên cứu, khảo sát tại địa bàn huyện Từ Liêm và quận Đống Đa thành phố Hà Nội) làm luận văn xã hội học của mính. Một số câu hỏi thuộc về nội dung nghiên cứu mà luận văn đặt ra và giải quyết là: - Tím hiểu về thực trạng đời sống hiện nay của những phụ nữ đã từng là thanh niên xung phong (nhiều tháng đến nhiều năm) tại các mặt trận chiến đấu nay trở về cuộc sống bính thường tại quê hương hoặc tại các địa phương khác. Cụ thể đó là đời sống của của các cựu nữ TNXP về mặt kinh tế, văn hoá, xã hội của cá nhân và gia đính họ. - Tím hiểu những tâm tư, tính cảm và nhu cầu mong muốn về mặt tâm lý xã hội của cựu nữ TNXP. - Trên cơ sở dữ liệu nghiệm thu được, thiết kế các khuyến nghị và giải pháp tới các nhà lãnh đạo, các nhà hoạch định chình sách, các tổ chức đoàn thể xã hội có liên quan để có chình sách xã hội phù hợp điều chỉ và bù đắp những thiếu hụt của các nữ TNXP giúp họ bắt kịp với cộng đồng. Thông tin lượng giá những nội dung đã được phối hợp thu thập thông qua phương pháp thu thập thông tin bằng bảng hỏi, sưu tầm-phân tìch tài liệu và các phỏng vấn sâu với các chị cựu thanh niên xung phong. Cuối cùng, do thời gian và nguồn lực hạn chế, chắc chắn nghiên cứu mà luận văn thực hiện sẽ không tránh khỏi thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các nhà chuyên môn, các cô các bác cựu thanh niên xung phong và các bạn đồng nghiệp. PHẦN I. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước thắng lợi. Nam, Bắc sum họp một nhà, đất nước thống nhất. Làm nên chiến thắng lịch sử đó là công lao của toàn dân, toàn quân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh. Đi theo tiếng gọi của Tổ quốc, cùng toàn dân, lực lượng thanh niên xung phong (TNXP) chống Mỹ cứu nước không quản khó khăn, gian khổ, đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao phó, góp phần xứng đáng vào thắng lợi chung của cả nước. Đặc biệt trong thời kỳ chống chiến tranh phá hoại bằng không quân của đế quốc Mỹ xâm lược. Hàng chục vạn nam nữ TNXP đã có mặt kịp thời trên khắp mọi trọng điểm, mọi tuyến đường…cùng bộ đội và nhân dân chiến đấu quyết liệt mở thêm đường mới, quyết tâm đảm bảo mạch máu giao thông luôn luôn thông suốt, vận tải liên tục, thực hiện khẩu hiệu: “Địch phá, ta sửa ta đi” tiến lên “Địch phá ta cứ đi” hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chi viện sức người, sức của, vũ khì súng đạn, lương thực…của hậu phương lớn miền Bắc XHCN đối với tiền tuyến miền Nam. Lực lượng nam, nữ TNXP đã ghi đậm nét trang sử vẻ vang không những trong phong trào thanh niên, phong trào phụ nữ, mà cả trong lực lượng quân đội nhân dân Việt Nam. Tinh thần hăng hái, xung phong, dũng cảm và thành tìch của nam nữ TNXP là hết sức to lớn, hết sức vẻ vang…Nhưng các cán bộ, đội viên TNXP cũng đã gặp và chịu đựng không ìt những hy sinh, gian khổ, đặc biệt đối với các nữ TNXP. Thật cảm động biết bao những hính ảnh các nữ TNXP ngày đêm bất chấp bom đạn kẻ thù san lấp hố bom, mở rộng đường ra tiền tuyến, những các chị đứng bên bom nổ chậm cho xe đi qua; có người đã quàng mảnh vải trắng, tự mính làm cọc tiêu sống đứng suốt đêm bên đường để hướng dẫn cho từng đoàn xe ra mặt trận; có chị tính nguyện ngồi suốt ngày đêm cho thương binh tựa lưng để bớt phần đau đớn; hoặc có những chị nuôi đã lặn lội hết núi rừng, khe suối tím từng cọng rau về cải thiện bữa ăn đạm bạc ở trên núi rừng Trường Sơn, nhiều chị đã hiến toàn bộ tuổi thanh xuân của mính cho mặt trận đảm bảo giao thông, chịu đựng những khó khăn, thiếu thốn về tinh thần và vật chất… Dù gian khổ, khó khăn ác liệt bao nhiêu các nữ TNXP không bao giờ cúi đầu khuất phục, dù nhiệm vụ nặng nề đến mấy các chị TNXP cũng sẵn sàng gánh vác và luôn hoàn thành nhiệm vụ. Tinh thần hăng hái, say sưa lao động, chiến đấu, học tập, cuộc sống lạc quan, yêu đời “Tiếng hát át tiếng bom”, dù phải hi sinh xương máu, các chị TNXP vẫn một lòng, một dạ trung thành với cách mạng, tuyệt đối tin tưởng ở Đảng, ở Bác Hồ, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Đó là bản chất tốt đẹp. là chủ nghĩa anh hùng cách mạng của thế hệ thanh nhiên Việt Nam thời chống Mỹ. Hơn 30 năm đã đi qua, chiến tranh đã kết thúc, công cuộc xây dựng đất nước, phát triển kinh tế trong đất nước hoà bính, thống nhất đã và đang nở hoa kết trái. Hàng vạn hố bom đã được san lấp thành đồng ruộng xanh tươi, hàng chục con đường và hàng trăm chiếc cầu trước đây bị sập, bị hỏng, nay đã được xây dựng lại to rộng hơn, nhiều vùng núi bị đạn cày xới, cảnh tàn phá của chiến tranh đã lùi dần về quá khứ. Những ký ức sâu sắc. những chiến công hào hùng của một thời oanh liệt của TNXP vẫn còn sống mãi với non sông đất nước, với những con đường lịch sử và sẽ còn ghi lại những dấu ấn không thể nào quên đối với thế hệ trẻ ngày nay và mai sau. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn còn những hậu quả nặng nề để lại cả về vật chất và tinh thần cho những lực lượng đã từng tham gia cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt là đối với hàng ngũ nữ TNXP. Mặc dù Đảng và Nhà nước ta đã giành sự quan tâm đặc biệt đối với những người có công trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Sự quan tâm, giúp đỡ, chăm sóc đó đã tạo điều kiện cho hàng triệu người có công có cuộc sống ổn định, có điều kiện hoà nhập cộng đồng. Trong điều kiện nền kinh tế chuyển đổi từ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường, cũng còn không ìt những đối tượng đã từng cống hiến một phần tuổi xuân và sức lực trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc, đang gặp nhiều khó khăn trong đời sống, trong hoà nhập cộng đồng. Trong số đó có một bộ phận là cựu nữ TNXP thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Ở Việt Nam, ví nhiều lý do, cho đến nay, tuy chiến tranh đã kết thúc hơn 30 năm nhưng chưa có những cuộc điều tra quy mô hoặc những cuộc khảo sát trên thực địa nhằm tím hiểu đời sống của phụ nữ TNXP. Cụ thể đó là những ảnh hưởng, hậu quả tâm lý xã hội của chấn thương do chiến tranh để lại mà những chấn thương tâm lý đó có thể lưu lại lâu dài trong kho ký ức và thường xuyên đe doạ làm sống lại những giây phút khủng khiếp, hãi hùng. Trong những cơn ác mộng, người ta cảm thấy tình mạng bị đe doạ, thậm chì cái chết đang đến gần hoặc đe doạ làm hại người khác, nhất là những người thân trong gia đính. Những hậu quả chấn thương tâm lý do chiến tranh không phải day dứt trong tâm khảm những người trực tiếp trải nghiệm trong chiến cuộc (những người từng là chiến sỹ, là TNXP…) gây ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống vật chất, tinh thần của họ mà còn tác động gián tiếp cả những người chỉ chứng kiến hoặc chỉ nghe kể lại những cảnh tượng đó, những người thân của họ. Do đó, đây là đề tài còn bỏ ngỏ cần được nghiên cứu. 2. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn 2.1. Ý nghĩa lý luận Đây là một đề tài có tình chất thực nghiệm, không nhằm xây dựng, phát triển lý luận xã hội học cơ bản mà chỉ là những phát hiện nhỏ nhằm làm rõ thêm những nhận định của các nghiên cứu trước đó. Do vậy, tất cả nội dung nghiên cứu của đề tài chỉ có ý nghĩa áp dụng các lý thuyết, các quan điểm và những kiến thức của xã hội học giới, xã hội học gia đính, xã hội học nông thôn, xã hội học đô thị…vào nghiên cứu vấn đề thực trạng đời sống nữ thanh niên xung phong sau chiến tranh chống Mỹ ở Việt Nam hiện nay. 2.2. Ý nghĩa thực tiễn Về mặt thực tiễn đề tài “Một số vấn đề về đời sống hiện nay của nữ thanh niên xung phong chống Mỹ” (Qua nghiên cứu khảo sát tại quận Đống Đa và huyện Từ Liêm thành phố Hà Nội) nghiên cứu và chỉ ra những nỗi khổ, vất vả về vật chất và tinh thần của nhóm xã hội này được thể hiện qua cuộc sống hàng ngày, mối quan hệ với người thân và cộng đồng, xã hội. Nghiên cứu cũng nhằm tím hiểu nhu cầu, mong muốn của họ và các chình sách xã hội đối với họ như thế nào? Những kết quả nghiên cứu nhằm giúp các nhà lãnh đạo, các nhà hoạch định chình sách có định hướng điều chỉnh chình sách cho phụ nữ thanh niên xung phong để họ có một cuộc sống bính thường hoà nhập với sự phát triển của cộng đồng và xã hội. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài: 3.1. Mục đích nghiên cứu 3.1.1. Tím hiểu về thực trạng đời sống hiện nay của những phụ nữ đã từng là thanh niên xung phong tại các mặt trận trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ nay trở về cuộc sống bính thường tại quê hương hoặc tại các địa phương khác. Cụ thể đó là đời sống của của các cựu nữ TNXP về mặt kinh tế, văn hoá, xã hội của cá nhân và gia đính họ. 3.1.2. Tím hiểu những tâm tư, tính cảm và nhu cầu của nữ TNXP. 3.1.3. Trên cơ sở nghiên cứu đưa ra các khuyến nghị và giải pháp mang tình khả thi. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Phân tìch, xem xét một số đặc trưng về bản thân nữ TNXP thời kỳ chống Mỹ, với các đặc điểm như tuổi, thời gian phục vụ, trính độ học vấn, tính trạng hôn nhân…để thấy được khái quát về cựu nữ TNXP. Từ những đặc trưng đó ta thấy được bức chân dung sơ lược về họ. Phân tìch các vấn đề nổi bật về đời sống nữ TNXP hiện nay từ điều kiện sinh sống (nhà ở, tiện nghi sinh hoạt, thu nhập, chi tiêu…) đến tính trạng sức khoẻ, bệnh tật, cho đến mối quan hệ của họ với gia đính và cộng đồng, xã hội. Từ những phân tìch trên, đưa ra các đặc điểm nổi bật về đời sống cựu nữ TNXP. Đó là bức tranh về một số vấn đề đời sống của cựu nữ TNXP hiện nay. Cuối cùng, đưa ra một số giải pháp và khuyến nghị dựa trên kết quả nghiên cứu. 4. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu, mẫu nghiên cứu của đề tài 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là một số vấn đề về đời sống hiện nay của nữ thanh niên xung phong chống Mỹ. 4.2. Khách thể nghiên cứu - Khách thể nghiên cứu là nữ thanh niên xung phong (nhiều tháng đến nhiều năm) tại các mặt trận chiến đấu giai đoạn 1965-1975. - Cán bộ cơ quan chình quyền, đoàn thể có liên quan. 4.3. Phạm vi nghiên cứu Địa điểm khảo sát là: Quận Đống Đa và huyện Từ Liêm, thành phố Hà Nội. 4.4. Mẫu nghiên cứu Mẫu nghiên cứu của đề tài bao gồm 200 đối tượng cựu nữ TNXP ở huyện Từ Liêm (100 người) và quận Đống Đa (100 người). * Quá trính chọn mẫu: Bước 1. Từ đơn vị đầu tiên là Ban liên lạc cựu TNXP - Thành Đoàn Hà Nội chọn ra hai địa bàn: Một thuộc nội thành; một thuộc ngoại thành. Cụ thể là huyện Từ Liêm và quận Đống Đa. Bước 2. Từ Hội cựu TNXP của huyện Từ Liêm và quận Đống Đa lấy ngẫu nhiên 12 đến 16 đối tượng nữ TNXP/1 xã (phường). 5. Phƣơng pháp nghiên cứu của đề tài 5. 1. Phương pháp phân tích tài liệu.  Phân tìch và tổng hợp các tư liệu (các báo cáo, văn bản liên quan …) về phụ nữ thanh niên xung phong.  Phân tìch và tổng hợp các số liệu, tài liệu thứ cấp liên quan.  Thu thập, phân tìch và tổng hợp các biểu thống kê với các chỉ tiêu lựa chọn sẵn tại các địa bàn nghiên cứu. 5. 2. Phương pháp điều tra Xã hội học. 5.2.1. Phương pháp định lượng. Thu thập thông tin bằng bảng hỏi được xây dựng sẵn và tiến hành thu thập với 200 nữ TNXP (100 ở Từ Liêm và 100 ở Đống Đa) tại các quận/huyện trên địa bàn Hà Nội trên cơ sở danh sách của Ban liên lạc cựu Thanh niên xung phong của Thành Đoàn Hà Nội thới thiệu, cụ thể Ban liên lạc cựu TNXP huyện Từ Liêm và quận Đống Đa cung cấp. 5.2.2. Phương pháp định tính  Phỏng vấn sâu : 16 người. Trong đó bao gồm: - 1 Chủ tịch Hội cựu TNXP huyện Từ Liêm. - 1 Chủ tịch Hội cựu TNXP quận Đống Đa. - 1 Trưởng ban nữ-Ban liên lạc cựu TNXP - Thành Đoàn Hà Nội. - 1 Trưởng ban nữ-Hội cựu TNXP huyện Từ Liêm. - 1 Trưởng ban nữ-Hội cựu TNXP quận Đống Đa. - 1 Trưởng ban chình sách - Hội cựu TNXP quận Đống Đa. - 10 cựu nữ TNXP (Từ Liêm: 5 người và Đống Đa: 5 người). 5.2.3. Phương pháp xử lý số liệu Sau khi khảo sát, đánh giá, các thông tin thu về được xử lý bằng hai chương trính: Xử lý kết quả định tình bằng chương trính ETHNO4 và xử lý số liệu định lượng bằng chương trính phần mềm định sẵn “SPSS for Window 13.0”. 6. Giả thuyết nghiên cứu của đề tài 6.1. Khi ở chiến trường nữ thanh niên xung phong phải chịu đựng nhiều áp lực của bom đạn, phải gánh vác các công việc nặng nhọc của chiến trường, chịu đựng khì hậu khắc nhiệt của núi rừng Trường Sơn, ăn uống thiếu thốn, muỗi, vắt cắn…. Chình ví lẽ đó sức khoẻ của nữ TNXP hiện nay đã bị suy giảm, bệnh tật phát triển nhưng họ ìt điều kiện được chăm sóc, điều trị. Hơn nữa, cho đến nay cuộc sống của nữ TNXP còn nhiều khó khăn cả về vật chất và tinh thần nhưng chình sách xã hội chưa thoả đáng với họ. 6.2. Cuộc sống của số đông phụ nữ TNXP là khó khăn, thiếu thốn so với mặt bằng chung của xã hội. Họ túng thiếu thường xuyên, đặc biệt ở các trường hợp như: nữ TNXP sống cô đơn sống một mính, nữ TNXP có “xin” con nuôi. 7. Khung lý thuyết Bối cảnh kinh tế - xã hội Chính sách xã hội Đơn vị Gia đính Nữ thanh niên xung phong Cộng đồng xã hội Tính trạng sức khoẻ Đời sống vật chất Đời sống tinh thần Mong muốn, nguyện vọng 8. Những đóng góp về của đề tài Đề tài góp phần làm rõ một số vấn đề hiện nay về đời sống của nữ TNXP chống Mỹ, từ đó phát hiện những thuận lợi và khó khăn trong cuộc sống của nữ TNXP hiện nay. Đề xuất những phương hướng và giải pháp trong việc đề ra nhưng chình sách xã hội đối với đội ngũ cựu TNXP, đặc biệt đối với cựu nữ TNXP. Đề tài luận văn có thể được dùng làm tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu về nữ TNXP, đồng thời có ý nghĩa tham khảo đối với các cơ quan hoạch định và thực hiện chình sách đối với TNXP. 9. Kết cấu của đề tài Ngoài phần lời nói đầu, danh mục bảng biểu, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành các phần chình như sau: PHẦN I. MỞ ĐẦU PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương 1. Cơ sở lý luận của đề tài. Chương 2. Đời sống hiện nay của nữ thanh niên xung phong chống Mỹ. PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận 2. Khuyến nghị PHẦN II. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Chƣơng I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1. Chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử Chñ nghÜa duy biÖn chøng vµ chñ nghÜa duy vËt lÞch sö ®-îc vËn dông lµm ph-¬ng ph¸p luËn nhËn thøc vµ gi¶i thÝch c¸c vÊn ®Ò x· héi mét c¸ch kh¸ch quan vµ khoa häc, tr¸nh nh÷ng sai sãt vÒ t- duy, nhËn thøc. Quan ®iÓm nhËn thøc vÒ x· héi trªn lËp tr-êng nµy yªu cÇu c¸c nghiªn cøu x· héi häc, c«ng t¸c x· héi ph¶i l-u ý ®Õn nh÷ng ®Æc ®iÓm: * Tr-íc tiªn, c¸c th«ng tin, c¸c ph©n tÝch tõ x· héi häc thùc nghiÖm ph¶i ph¶n ¸nh ®óng víi thùc tÕ x· héi (tu©n theo c¸c qui luËt cña sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña x· héi). C¬ cÊu x· héi, c¸c mèi quan hÖ x· héi ®-îc coi lµ ®èi t-îng cña x· héi häc ph¶i ®-îc xem lµ ®ang tån t¹i, ®ang thÓ hiÖn, hoµn toµn kh«ng phô thuéc vµo ý thøc, ý chÝ cña nhµ nghiªn cøu. Do vËy, c¸c nghiªn cøu x· héi häc thùc nghiÖm h-íng tíi nh÷ng qui luËt, nh÷ng hiÖn t-îng x· héi diÔn ra mét c¸ch b×nh th-êng, tr¸nh nh÷ng hiÖn t-îng mang tÝnh ngÉu nhiªn, bÊt b×nh th-êng, kh«ng b¶n chÊt. * Qu¸ tr×nh nhËn thøc trong x· héi häc kh«ng chØ dõng l¹i xem xÐt bªn ngoµi sù vËt, hiÖn t-îng mµ viÖc cÇn thiÕt lµ ph¶i nhËn thøc ®-îc b¶n chÊt bªn trong hoÆc chØ ra ®-îc tÝnh qui luËt vèn cã cña nã. MÆt kh¸c, c¸c sù kiÖn, hiÖn t-îng trong ®êi sèng con ng-êi ph¶i ®-îc nh×n nhËn trong mèi quan hÖ biÖn chøng cã t¸c ®éng quan l¹i víi nhau. * Cuèi cïng, c¸c nghiªn cøu ph¶i xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ lÞch sö cña mét x· héi cô thÓ vµ ph¶n ¸nh trung thùc lÞch sö ®ã. 1.1.2. Chính sách của Đảng, Nhà nước đối với lực lượng thanh niên xung phong. 1.1.2.1. Các văn kiện của Chính phủ về chính sách, chế độ đối với thanh niên xung phong(Từ 1965 đến 1970) 1.1.2.1.1. Về chế độ liệt sỹ (trìch) Chỉ thị 71 ngày 21 tháng 6 năm 1965 của Thủ tướng Chình phủ về quyết định thành lập lực lượng TNXP chống Mỹ cứu nước tập trung. Trong phần II về chế độ đãi ngộ có ghi: “…Khi ốm đau được hưởng chế độ thuốc men, bồi dưỡng và điều trị như công nhân viên chức Nhà nước; trong chiến đấu nếu bị thương hoặc bị hi sinh được hưởng chế độ như đối với thương binh, liệt sỹ…” 1.1.2.1.2. Về chế độ thương binh (trìch) Thông tư số 26 ngày 27 tháng 2 năm 1968 của Thủ tướng Chình phủ hướng dẫn thực hiện chình sách đối với TNXP nói rõ: “ Trong trường hợp bị thương ví tai nạn lao động, tai nạn chiến tranh, bị thương trong luyện tập quân sự thí được xếp hạng thương tật và hưởng chế độ thương binh loại B”. “Khi ốm đau do vết thương cũ tái phát, những người đó được hưởng chế độ khám chữa bệnh như khi còn tại ngũ”. 1.1.2.1.3. Về tình thời gian công tác của thanh niên xung phong để tình trợ cấp Bảo hiểm xã hội (trìch) Thông tư số 05/NV ngày 27 tháng 05 năm 1970 của Bộ Nội Vụ nói rõ: “Quân nhân làm nghĩa vụ quân sự, khi hết thời hạn được chuyển ngay sang cơ quan, xì nghiệp Nhà nước hoặc đã về địa phương một thời gian rồi mới được chuyển vào cơ quan, xì nghiệp đều được tình cả thời gian làm nghĩa vụ quân sự với thời gian làm việc tại cơ quan, xì nghiệp, tình là thời gian công tác liên tục để hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội (trợ cấp hưu trì, mất sức lao động, tiền tuất…). Trường hợp TNXP thoát ly hết hạn về địa phương một thời gian rồi mới được tuyển vào cơ quan, xì nghiệp Nhà nước thí nay cũng được giải quyết như trên”. 1.1.2.1.4. Về thanh toán truy lĩnh tiền phụ cấp làm nhiệm vụ chiền trường B,C cho TNXP Theo Chỉ thị số 235/TTg ngày 15/8/1972 của Phủ Thủ tướng trong thời gian làm nhiệm vụ ở B, C các gia đính của TNXP được hưởng các quyền lợi trợ cấp hàng tháng theo quy định như đối với gia đính quân nhân nghĩa vụ đi làm nhiệm vụ ở B, C. Căn cứ công văn SL số 79/Hg của Cục Tài vụ, Bộ Quốc phòng, thí “Từ tháng 1/1973, Đoàn 559 sử dụng 1.927 TNXP chống Mỹ cứu nước thuộc các tỉnh Ninh Bính, Hải Hưng, Hà Tĩnh, Hà Tây, Hà Bắc. Các tỉnh nói trên xác định phiên hiệu và số lượng TNXP địa phương mính đã chuyển sang quốc phòng vào thời điểm 1973. Thông báo cho cán bộ đội viên TNXP biết để, làm thủ tục truy lĩnh trợ cấp B, C. Các tiến hành, các bộ đội đội viên TNXP thuộc diện nói trên, “có đủ hồ sơ giấy tờ cần thiết, nộp cho Uỷ ban nhân dân các tỉnh, có sự tham gia ý kiến của Tỉnh đoàn TNCS Hồ Chì Minh, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh chi trả tiền truy lĩnh và quyết toán theo hệ thống về Cục Tài vụ của Bộ Quốc phòng mà không cần lập dự toán… 1.1.2.1.5. Về trao tặng kỷ niệm chương TNXP Theo quyết định số 444 ngày 14-11-1995 của Ban Thường vụ TW Đoàn TNCS Hồ Chì Minh và thông tư hướng dẫn số 34 ngày 15-11-1995 cũng của Ban Thường vụ TW Đoàn thanh niên. Tất cả cán bộ, đội viên TNXP (tập trung) thời chống Pháp và TNXP thời chống Mỹ đã hoàn thành nhiệm vụ, không bị kỷ luật từ khiển trách trở lên, có đủ giấy tờ phải có 2 người cùng công tác TNXP chứng nhận, đều được TW Đoàn tặng kỷ niệm chương TNXP. Các cơ sở lập danh sách báo cáo lên Tỉnh thành Đoàn, Tỉnh thành Đoàn tổng hợp đề nghị lên Ban Thường vụ TW Đoàn xét quyết định tặng.