Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Vai trò của vốn fdi trong ngành bưu chính viễn thông việt nam...

Tài liệu Vai trò của vốn fdi trong ngành bưu chính viễn thông việt nam

.PDF
78
348
83

Mô tả:

Vai trò của vốn FDI trong ngành Bưu chính Viễn thông Việt Nam
Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 I/ Ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt nam: 1. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam: 1.1.Qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn: Ngµnh B­u ®iÖn ViÖt Nam ®· tr¶i qua giai ®o¹n ph¸t triÓn h¬n 50 n¨m. Cho tíi n¨m 1985, m¹ng l­íi viÔn th«ng n­íc ta cßn hÕt søc l¹c hËu. Theo thèng kª, sè m¸y ®iÖn tho¹i n¨m 1985 lµ 103,1 ngµn m¸y. Ngµnh B­u ®iÖn cßn lµ ngµnh mang tÝnh phôc vô thuÇn tuý vµ ®­îc Nhµ n­íc bao cÊp hoµn toµn víi kinh phÝ hÕt søc h¹n hÑp ®Ó cè g¾ng nu«i sèng c¸c thiÕt bÞ trªn m¹ng l­íi. NhËn thøc ®­îc vai trß cña m×nh trong kÕt cÊu h¹ tÇng, cïng víi chÝnh s¸ch më cöa cña §¶ng vµ ChÝnh phñ, ngµnh B­u ®iÖn ®øng tr­íc nhu cÇu ph¶i ph¸t triÓn, lµm cÇu nèi ViÖt Nam víi m¹ng l­íi th«ng tin toµn cÇu, lµm kÝch thÝch tè cho viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. NhËn thøc râ xu h­íng hiÖn ®¹i ho¸ cña viÔn th«ng thÕ giíi vµ tiÒm n¨ng cña mét ngµnh kinh doanh dÞch vô cã l·i, ngµnh B­u ®iÖn ®· m¹nh d¹n xin Nhµ n­íc cho thùc hiÖn c¬ chÕ tù h¹ch to¸n ®éc lËp tõ n¨m 1986 vµ xin ®­îc gi÷ l¹i 90% doanh thu ngo¹i tÖ ®Ó t¸i ®Çu t­ x©y dùng mét m¹ng l­íi. Víi c¬ chÕ nµy, ngµnh B­u ®iÖn ®· b­íc sang mét b­íc ngoÆt. Tæng côc B­u ®iÖn vµo thêi ®iÓm ®ã vÉn võa qu¶n lý Nhµ n­íc, võa s¶n xuÊt kinh doanh. Song mäi b­íc ®i, bªn c¹nh nhiÖm vô ®· h×nh thµnh râ nh÷ng môc ®Ých, nh÷ng tÝnh to¸n cña mét doanh nghiÖp sao cho ®Çu t­ hiÖu qu¶ nhÊt, doanh thu cao nhÊt vµ ph¸t triÓn nhanh nhÊt. Tæng côc B­u ®iÖn ®· x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ngµnh trªn tinh thÇn tù lùc, víi ph­¬ng ch©m hiÖn ®¹i ho¸. X¸c ®Þnh râ tÇm quan träng cña viÖc thiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin quèc tÕ, nh»m mét mÆt hßa ViÖt Nam vµo m¹ng l­íi th«ng tin toµn thÕ giíi, mÆt kh¸c t¹o nguån thu ngo¹i tÖ ®Ó t¸i t¹o ®Çu t­, Tæng côc b­u ®iÖn ®· tËp trung x©y dùng hÖ thèng th«ng tin vÖ tinh quèc tÕ Intelsat. 1 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 N¨m 1986, th«ng tin quèc tÕ ®· ®em l¹i nöa triÖu USD, kh¼ng ®Þnh h­íng ®i ®óng ®¾n cña ngµnh B­u ®iÖn. Nh÷ng n¨m tiÕp theo, doanh thu ngo¹i tÖ mçi n¨m t¨ng hÇu nh­ gÊp 2 lÇn, t¹o vèn t¸i ®Çu t­ vµ lßng tin, lµm c¬ së cho viÖc huy ®éng vèn vay, vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi ®Ó cã nh÷ng b­íc tiÕn nh¶y vät. §Ó phï hîp víi xu h­íng chung cña thÕ giíi vµ t¨ng c­êng bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b­u chÝnh viÔn th«ng, t¹o m«i tr­êng vµ hµnh lang ph¸p lý cho viÖc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ngµnh h¹ tÇng c¬ së quan träng nµy, th¸ng 10/1992, ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh thµnh lËp Tæng côc b­u ®iÖn- C¬ quan trùc thuéc ChÝnh phñ, qu¶n lý ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng víi chøc n¨ng vµ bé m¸y tæ chøc nh­ qui ®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh 28CP ngµy 24/5/1993. N¨m 1995 ®¸nh dÊu viÖc chÊm døt ®éc quyÒn C«ng ty trong lÜnh vùc cung cÊp dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng víi viÖc Thñ t­íng ChÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh 249/TTg thµnh lËp Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam theo m« h×nh Tæng c«ng ty 91, ®ång thêi cho phÐp thµnh lËp hµng lo¹t c¸c C«ng ty viÔn th«ng kh¸c. Trong n¨m 2002 võa qua, Tæng côc b­u ®iÖn ®· ®­îc n©ng lªn thµnh Bé B­u chÝnh - ViÔn th«ng. Bé B­u chÝnh ViÔn th«ng cã chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi b­u chÝnh viÔn th«ng, Internet, ®iÖn tö tin häc, tÇn sè v« tuyÕn ®iÖn, c«ng nghÖ th«ng tin th«ng qua viÖc x©y dùng chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc, qui ho¹ch ph¸t triÓn b­u chÝnh viÔn th«ng vµ c«ng nghÖ th«ng tin, tuyªn truyÒn, h­íng dÉn, thanh tra, kiÓm tra viÖc tæ chøc thùc hiÖn, thèng nhÊt qu¶n lý c¬ së h¹ tÇng th«ng tin quèc gia vµ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô thuéc lÜnh vùc nµy. 1.2. Nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc cña ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam Trong h¬n 10 n¨m ®æi míi, tõ mét nÒn t¶ng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt l¹c hËu, qui m« nhá, ®Õn nay ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu næi bËt. Víi tèc ®é t¨ng tr­ëng trung b×nh hµng n¨m lµ 20%, viÔn th«ng ViÖt 2 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 Nam ®­îc HiÖp héi viÔn th«ng quèc tÕ xÕp lµ n­íc cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh thø hai trªn thÕ giíi vµ ®øng thø n¨m trong khu vùc ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng vÒ më réng vïng phñ sãng ®iÖn tho¹i. 1.2.1. M¹ng l­íi viÔn th«ng quèc tÕ: N¨m 1986, khi Telstra, h·ng viÔn th«ng n­íc ngoµi ®Çu tiªn, ph¸ rµo cÊm vËn, b¾t tay víi ViÖt Nam th× c¬ së h¹ tÇng th«ng tin ë ViÖt Nam gÇn nh­ vÉn chØ lµ sè 0. ThÕ nh­ng, cho ®Õn nay m¹ng l­íi viÔn th«ng quèc tÕ ®· ®­îc x©y dùng kh¸ hoµn chØnh vµ hiÖn ®¹i. Cho ®Õn nay ®· cã 7 tr¹m vÖ tinh mÆt ®Êt, trong ®ã 2 tr¹m thuéc tiªu chuÈn Intersputnik vµ sè cßn l¹i thuéc tiªu chuÈn Intelsat, x©y dùng 3 tæng ®µi cöa ngâ quèc tÕ ®­îc trang bÞ c¸c hÖ thèng chuyÓn m¹ch AXE 105 ë Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ §µ N½ng. Bªn c¹nh th«ng tin vÖ tinh, ViÖt Nam cßn tham gia hÖ thèng c¸p quang biÓn ngÇm TVH víi dung l­îng 565 Mbit/s vµ chiÒu dµi 3375 km, tham gia vµo hÖ c¸p quang biÓn ngÇm SE-WE-WE3 víi dung l­îng b­íc 1 lµ 10 Gbit/s(1). M¹ng l­íi th«ng tin n­íc ta ®· thùc sù hoµ nhËp vµo m¹ng th«ng tin toµn cÇu víi 5379 kªnh tho¹i quèc tÕ, trong ®ã cã 3297 kªnh qua c¸p quang biÓn vµ 2082 kªnh qua vÖ tinh. Sè c¸c ®­êng liªn l¹c víi MÜ còng ®· t¨ng lªn nhanh chãng víi h¬n 600 kªnh nèi trùc tiÕp víi m¹ng cña AT&T, MCI vµ US Sprint.(2) 1.2.2. M¹ng l­íi viÔn th«ng trong n­íc: M¹ng l­íi viÔn th«ng trong n­íc còng ®­îc hiÖn ®¹i ho¸ mét c¸ch c¬ b¶n. Th¸ng 11/1993, ë 53/53 tØnh, thµnh phè vµ ë 468/468 huyÖn trªn toµn quèc ®· cã c¸c hÖ thèng chuyÓn m¹ch sè. Tõ 1/3/1996, m¹ng ®iÖn tho¹i c«ng céng cña (1) (2) B¸o §Çu t­ sè ngµy 16/9/2002 B¸o §Çu t­ sè ngµy 16/9/2002 3 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh ®æi sè, theo ®ã Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh bao gåm 7 sè, c¸c tØnh, thµnh phè cßn l¹i lµ 6 sè.(1) Ngµy 28/8/1996, m¹ng ®iÖn tho¹i toµn quèc ®¹t tíi con sè 1 triÖu thuª bao, ®­a ViÖt Nam ®øng vµo hµng thø 60 n­íc trªn thÕ giíi cã m¹ng ®iÖn tho¹i trªn 1 triÖu thuª bao. Vµ sau 5 n¨m, ®Õn gi÷a n¨m 2002, m¹ng ®iÖn tho¹i c«ng céng ViÖt Nam ®¹t h¬n 5 triÖu thuª bao víi mËt ®é 6,26 m¸y/ 100 ng­êi.(2) Ngµy 22/11/1996, m¹ch vßng c¸p quang SDH dung l­îng 2,5 Gbit/s ®­îc ®­a vµo khai th¸c trªn m¹ng ®­êng trôc B¾c-Nam. §©y lµ m¹ch vßng c¸p quang dµi nhÊt vµ cã dung l­îng lín nhÊt ®­îc ®­a vµo khai th¸c trong khu vùc. C¸c hÖ thèng viba sè dung l­îng 140 Mbit/s còng ®­îc khai th¸c song song trªn m¹ng ®­êng trôc nµy. C¸c dÞch vô viÔn th«ng kh¸c còng ®· ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn. HiÖn cã 3 m¹ng di déng, trong ®ã 2 m¹ng phñ sãng quèc gia sö dông c«ng nghÖ sè GMS vµ Mobiphone vµ Vinaphone, ®· phñ sãng 61/61 tØnh, thµnh phè; m¹ng Calllink sö dông c«ng nghÖ Analog phñ sãng khu vùc thµnh phè Hå ChÝ Minh. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2002, sè thuª bao thuéc m¹ng Vinaphone lµ 365.000, sè thuª bao thuéc m¹ng Mobiphone lµ 315.000. HÖ thèng nh¾n tin toµn quèc gåm 5 m¹ng víi sè thuª bao ®ang ho¹t ®éng lµ 46.000 thuª bao/ 56.000 sè l¾p l¹i. M¹ng ®iÖn tho¹i thÎ Cardphone ®­îc triÓn khai tõ n¨m 1997 ®Õn nay ®· l¾p ®Æt ®­îc 6.076 tr¹m.(3) DÞch vô th­ ®iÖn tö ®i néi ®Þa vµ quèc tÕ trªn m¹ng ®­îc chÝnh thøc giíi thiÖu tõ th¸ng 10/1996. Th¸ng 5/1997, Tæng côc B­u ®iÖn ®· chÝnh thøc ban hµnh qui ®Þnh vÒ cÊp phÐp vµ khai th¸c m¹ng Internet. TÝnh ®Õn ngµy 31/7/2002, tæng sè thuª bao Internet lµ 176.911 thuª bao.(4) (1) (2) (3) (4) B¸o §Çu t­ sè ngµy 24/11/1997 B¸o §Çu t­ sè ngµy 16/9/2002 §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng giai ®o¹n 1996-2000, Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam, 2002 Thêi b¸o kinh tÕ, sè ngµy 25/9/2002 4 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 Cã thÓ vÝ h¹ tÇng m¹ng l­íi viÔn th«ng n­íc ta x©y dùng nh­ nÒn mãng cña mét ng«i nhµ cao tÇng, cßn nh÷ng g× céng ®ång ®ang sö dông nh­ tÇng 1 vµ viÖc ph¸t triÓn viÔn th«ng trong t­¬ng lai nh­ viÖc lªn thªm tÇng cña ng«i nhµ ®ã. 1.2.3. C«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ viÔn th«ng: Ngoµi viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹ng l­íi phï hîp víi chñ tr­¬ng hiÖn ®¹i ho¸, c«ng nghiÖp ho¸, ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ®· rÊt cè g¾ng vµ quyÕt t©m x©y dùng nÒn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ sö dông c«ng nghÖ cao th«ng qua c¸c dù ¸n chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ liªn doanh víi n­íc ngoµi. Cho tíi cuèi nh÷ng n¨m 1980, c«ng nghiÖp viÔn th«ng n­íc ta hÇu nh­ ch­a cã g×. C¸c c¬ së c«ng nghiÖp víi nh÷ng thiÕt bÞ d©y chuyÒn l¹c hËu, cò kü, kh«ng ®ång bé, chØ cã thÓ s¶n xuÊt mét sè vËt t­ cho b­u chÝnh, c¸c hép ®Çu cuèi c¸p,... Ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ®· tõng b­íc t×m hiÓu thÞ tr­êng c«ng nghiÖp viÔn th«ng thÕ giíi, x©y dùng c¸c dù ¸n chuyÓn giao c«ng nghÖ, liªn doanh l¾p r¸p, s¶n xuÊt thiÕt bÞ t¹i ViÖt Nam víi c¸c ®èi t¸c cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, cã tiÒm n¨ng kinh tÕ vµ thiÖn chÝ chuyÓn giao c«ng nghÖ cho ViÖt Nam. Ngay tõ n¨m 1997, d©y chuyÒn l¾p r¸p thiÕt bÞ viba sè b¨ng hÑp 2x2 Mbit/s víi AWA ®· ®­îc thiÕt lËp, më ®Çu mét giai ®o¹n míi cña ngµnh c«ng nghiÖp viÔn th«ng ViÖt Nam. Tíi nay, m¹ng l­íi c«ng nghiÖp viÔn th«ng sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ë n­íc ta b­íc ®Çu ®­îc h×nh thµnh víi c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ, nhµ m¸y liªn doanh s¶n xuÊt c¸c thiÕt bÞ c¬ b¶n nhÊt cña m¹ng l­íi: • D©y chuyÒn c«ng nghÖ l¾p r¸p thiÕt bÞ viba sè 34 Mbit/s theo c«ng nghÖ ATIMÜ t¹i Hµ Néi. • D©y chuyÒn c«ng nghÖ t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, l¾p r¸p hÖ thèng v« tuyÕn ®a tiÕp xóc theo c«ng nghÖ cña Philips - Hµ Lan. 5 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 • C¸c d©y chuyÒn l¾p r¸p tæng ®µi cÊp tØnh dung l­îng tíi 20.000 sè theo c«ng nghÖ cña Goldstar t¹i Hµ Néi. • C¸c d©y chuyÒn l¾p r¸p SKD, CKD, c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi nh­ m¸y ®iÖn tho¹i, m¸y fax,.. t¹i Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. • Liªn doanh víi Goldstar - Hµn Quèc s¶n xuÊt c¸p sîi quang víi c«ng suÊt thiÕt kÕ 400.000 km ®«i/n¨m. • Liªn doanh víi Alcatel- Ph¸p l¾p r¸p tæng ®µi 1000 E10 cña Alcatel. • Liªn doanh nghiªn cøu ph¸t triÓn vµ s¶n xuÊt tæng ®µi VKX (Tæng ®µi ViÖt Nam- Hµn Quèc) víi Goldstar. Trong thêi gian võa qua, c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt kh«ng chØ cho phÐp tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ mµ cßn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm. §iÒu quan träng lµ cho phÐp ngµnh ph¸t triÓn m¹ng l­íi mét c¸ch chñ ®éng, kh«ng phô thuéc vµo chuyªn gia n­íc ngoµi. §ång thêi qua ®ã ®µo t¹o ®­îc ®éi ngò c¸n bé kü thuËt khai th¸c, b¶o d­ìng m¹ng l­íi vµ tõng b­íc x©y dùng nÒn c«ng nghiÖp ®iÖn tö- tin häc- viÔn th«ng ë n­íc ta. 2. §Æc ®iÓm kinh doanh phôc vô cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam: 2.1.§Æc ®iÓm kinh tÕ cña s¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng: 2.1.1. TÝnh v« h×nh cña s¶n phÈm: S¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm vËt chÊt chÕ t¹o míi, kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸ cô thÓ mµ lµ hiÖu qu¶ cã Ých cña qu¸ tr×nh truyÒn ®­a tin tøc tõ ng­êi g­Ø ®Õn ng­êi nhËn. C¸c c¬ së b­u chÝnh viÔn th«ng lµm nhiÖm vô dÞch chuyÓn tin tøc tõ vÞ trÝ ng­êi göi ®Õn vÞ trÝ ng­êi nhËn. Sù dÞch chuyÓn 6 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 tin tøc nµy chÝnh lµ kÕt qu¶ cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng. Nh­ vËy, s¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng thÓ hiÖn d­íi d¹ng dÞch vô. Tõ ®ã, cã thÓ nhËn thÊy s¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng kh«ng tån t¹i ngoµi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn kh«ng thÓ ®­a vµo kho, kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc. V× vËy, vÊn ®Ò chÊt l­îng s¶n phÈm ®ßi hái ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu rÊt cao. §Ó t¹o ra s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp B­u chÝnh viÔn th«ng kh«ng cÇn ®Õn nh÷ng nguyªn vËt liÖu chÝnh ph¶i bá tiÒn ra mua nh­ c¸c ngµnh kh¸c mµ chØ cÇn sö dông c¸c vËt liÖu phô. §iÒu nµy ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng: chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng nhá, chi phÝ lao ®éng sèng (tiÒn l­¬ng) chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng. 2.1.2. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b­u chÝnh viÔn th«ng mang tÝnh d©y chuyÒn: §Æc ®iÓm nµy thÓ hiÖn ë chç, ®Ó truyÒn ®­a tin tøc hoµn chØnh tõ ng­êi göi ®Õn ng­êi nhËn th­êng cã tõ hai hay nhiÒu c¬ së B­u ®iÖn tham gia, mçi c¬ së chØ thùc hiÖn mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh, hoÆc “giai ®o¹n ®i”, hoÆc “giai ®o¹n ®Õn”, hoÆc “giai ®o¹n qu¸ giang” cña qu¸ tr×nh truyÒn ®­a tin tøc hoµn chØnh ®ã. 2.1.3. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm: Trong ho¹t ®éng th«ng tin b­u chÝnh viÔn th«ng, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh tiªu thô; trong nhiÒu tr­êng hîp hai qu¸ tr×nh nµy cã thÓ trïng víi nhau. Hay nãi c¸ch kh¸c, hiÖu qu¶ cã Ých cña qu¸ tr×nh truyÒn ®­a tin tøc ®­îc tiªu dïng ngay trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Do ®Æc ®iÓm nµy mµ vÊn ®Ò chÊt l­îng s¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng mét lÇn n÷a l¹i ®­îc ®Æt ra, bëi v× nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ng­êi tiªu dïng. Kh¸c víi s¶n phÈm cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, trong b­u chÝnh viÔn th«ng, dï muèn hay kh«ng ng­êi tiªu dïng còng ph¶i tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm mµ 7 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 ngµnh t¹o ra. Ngoµi ra, c¸c s¶n phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng còng kh«ng thÓ thay thÕ b»ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt h¬n. Trong nhiÒu tr­êng hîp, s¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng kÐm chÊt l­îng cã thÓ g©y ra nh÷ng hËu qu¶ kh«ng thÓ bï ®¾p ®­îc c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn. 2.1.4. T¶i träng b­u chÝnh viÔn th«ng kh«ng ®ång ®Òu theo kh«ng gian vµ thêi gian T¶i träng B­u chÝnh viÔn th«ng lµ l­îng tin tøc ®Õn yªu cÇu mét c¬ së s¶n xuÊt nµo ®ã cña b­u chÝnh viÔn th«ng phôc vô trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña b­u chÝnh viÔn th«ng phô thuéc vµo nhu cÇu truyÒn ®­a tin tøc. Ngµnh cã nhiÖm vô tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu vÒ truyÒn ®­a tin tøc, thu hót vµ më réng c¸c nhu cÇu nµy. Nhu cÇu vÒ truyÒn ®­a tin tøc cã thÓ xuÊt hiÖn ë bÊt cø n¬i nµo trªn tr¸i ®Êt, ë ®©u cã con ng­êi th× ë ®ã cã nhu cÇu vÒ th«ng tin. Do vËy, cÇn ph¶i bè trÝ c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin trªn tÊt c¶ c¸c miÒn cña ®Êt n­íc, bè trÝ m¹ng l­íi hîp lý thèng nhÊt vÒ kü thuËt, nghiÖp vô ®Ó m¹ng l­íi quèc gia cã thÓ hoµ nhËp vµo m¹ng l­íi quèc tÕ. Nhu cÇu vÒ truyÒn ®­a tin tøc xuÊt hiÖn kh«ng ®ång ®Òu theo thêi gian. Th­êng th× phô thuéc vµo nhÞp ®é sinh ho¹t x· héi. Vµo nh÷ng giê ban ngµy, giê lµm viÖc cña c¸c c¬ quan, doanh nghiÖp, vµo nh÷ng kú b¸o c¸o, c¸c ngµy lÔ tÕt,... th× nhu cÇu lín. ChÝnh ®Æc ®iÓm nµy cã ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh trong ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng. Còng nh­ c¸c doanh nghiÖp kh¸c, viÖc nghiªn cøu ®Æc ®iÓm kinh tÕ cña s¶n phÈm b­u chÝnh viÔn th«ng cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt 3 vÊn ®Ò c¬ b¶n cña mét hÖ thèng kinh tÕ: s¶n xuÊt g×, s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo, vµ s¶n xuÊt cho ai. Tõ ®ã hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý vµ tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh ë c¸c cÊp kh¸c nhau trong ngµnh, tæ chøc c«ng t¸c kÕ ho¹ch, ¸p dông nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh doanh, h×nh thµnh gi¸, c­íc b­u chÝnh viÔn 8 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 th«ng,... Cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh b­u chÝnh viÔn th«ng ®¹t hiÖu qu¶ cao. 2.2. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh Tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung tr­íc hÕt phô thuéc vµo c«ng nghÖ t¹o ra s¶n phÈm. Ngoµi ra, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh b­u chÝnh viÔn th«ng ph¶i ®¶m b¶o tèt c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô mµ x· héi ®Æt ra ®èi víi doanh nghiÖp b­u chÝnh viÔn th«ng. Tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh b­u chÝnh viÔn th«ng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:  B­u chÝnh viÔn th«ng lµ ngµnh võa kinh doanh võa phôc vô. Phôc vô nghÜa lµ lµm cho ng­êi kh¸c, ng­êi nµy lµm v× lîi Ých cña ng­êi kh¸c. Kinh doanh lµ ho¹t ®éng kiÕm lêi, môc tiªu cña kinh doanh lµ lîi nhuËn. Nh­ vËy, ngµnh ph¶i lÊy phôc vô lµ môc tiªu, lÊy kinh doanh lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó phôc vô tèt. Hai nhiÖm vô nµy cã quan hÖ mËt thiÕt, hç trî lÉn nhau, kh«ng thÓ t¸ch rêi vµ xem nhÑ nhiÖm vô nµo.  S¶n xuÊt b­u chÝnh viÔn th«ng diÔn ra hµng nµy, vµ tiÕn hµnh ë hÇu kh¾p c¸c vïng d©n c­, c¸c vïng l·nh thæ cña ®Êt n­íc.  C¸c bé phËn hîp thµnh hÖ thèng B­u chÝnh viÔn th«ng c¶ n­íc cã quan hÖ s¶n xuÊt víi nhau theo kiÓu liªn hiÖp, ®ã lµ sù kÕ tiÕp nhau cïng t¹o ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm.  S¶n xuÊt kinh doanh ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng lu«n ph¶i dù tr÷ n¨ng lùc s¶n xuÊt cho nh÷ng nhu cÇu cÇn thiÕt nh­: dù tr÷ ®Ó thay thÕ nh÷ng bé phËn thiÕt bÞ bÞ háng; dù tr÷ ®ãn tr­íc sù ph¸t triÓn nhu cÇu x· héi ®Ó ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng cã thÓ ®i tr­íc mét b­íc trong hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng c¬ së.  Xu h­íng c¹nh tranh trong kinh doanh b­u chÝnh viÔn th«ng ngµy cµng lín. §ã lµ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c chuyªn ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng, c¹nh tranh kh¸ch hµng trªn cïng thÞ tr­êng tiªu dïng dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng, c¹nh 9 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp b­u chÝnh viÔn th«ng trong n­íc, c¹nh tranh quèc tÕ, c¹nh tranh trong viÖc lùa chän ®èi t­îng céng t¸c ®Ó thùc hiÖn tiÕp c¸c c«ng ®o¹n cña mét qu¸ tr×nh truyÒn dÉn tin,... §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ngµnh . §ã kh«ng chØ lµ hiÖu qu¶ trùc tiÕp cña chÝnh b¶n th©n ngµnh mµ cßn lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi mµ ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng mang ®Õn cho c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c vµ ®êi sèng x· héi. 3. Vai trß cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng trong ®êi sèng kinh tÕ- x· héi 3.1. Vai trß cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n B­u chÝnh viÔn th«ng lµ mét ngµnh kÕt cÊu h¹ tÇng c¬ së, s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ c«ng cô ®¾c lùc cho viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh Nhµ n­íc, ®¶m b¶o an ninh quèc gia, gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng v¨n ho¸ x· héi cña nh©n d©n. B­u chÝnh viÔn th«ng cã vai trß t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ - x· héi, thóc ®Èy sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Th«ng tin b­u chÝnh viÔn th«ng cßn lµ tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn v¨n ho¸ x· héi. Ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, chung nhÊt cho tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña s¶n xuÊt x· héi. Vai trß cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng nh­ lµ “chÊt xóc t¸c” lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, t¨ng thu nhËp quèc d©n, thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. MÆt kh¸c, ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ph¸t triÓn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thu hót c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi vµo ®Çu t­, liªn doanh liªn kÕt s¶n xuÊt ë n­íc ta. ViÔn th«ng mét mÆt chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ cña tiÕn tr×nh tù do ho¸, toµn cÇu ho¸. MÆt kh¸c nã còng t¸c ®éng trë l¹i tíi c¸c ho¹t ®éng tù do ho¸, toµn cÇu 10 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 ho¸. ViÔn th«ng ph¸t triÓn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ, ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ, t¨ng c­êng sù hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. ViÔn th«ng võa lµ mét ngµnh kü thuËt thuéc c¬ së kÕt cÊu h¹ tÇng, lµ ph­¬ng tiÖn gióp cho ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn, ®ång thêi lµ mét ngµnh kinh doanh ®em l¹i lîi nhuËn cao. Sù ®ãng gãp cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng kh«ng chØ ®¬n thuÇn ë phÇn doanh thu hay thu nhËp vµo tæng s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n, mµ chñ yÕu lµ lîi Ých mµ ngµnh mang l¹i cho x· héi vµ cho c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. Theo b¸o c¸o cña Liªn minh viÔn th«ng quèc tÕ (ITU), hµng n¨m c¸c dÞch vô viÔn th«ng ®ãng gãp Ýt nhÊt 1,5% GDP cña mçi n­íc; trung b×nh ®Çu t­ 1 USD vµo viÔn th«ng sÏ mang l¹i 3 USD cho c¸c lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c. ViÔn th«ng lµ mét ngµnh cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh vµ ®· trë thµnh ®èi t­îng ®µm ph¸n th­¬ng m¹i réng kh¾p trªn toµn thÕ giíi. 3.2. Vai trß cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng trong ®êi sèng x· héi Trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh, ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ph¶i ph¸t triÓn tr­íc mét b­íc lµm tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ x· héi kh¸c. Ng­îc l¹i, sù ph¸t triÓn cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng cßn phô thuéc vµ sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ x· héi kh¸c. Vai trß cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng trong ®êi sèng x· héi thÓ hiÖn trªn mét sè mÆt c¬ b¶n sau:  Ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi, tháa m·n nhu cÇu truyÒn ®­a tin tøc cña x· héi.  B­u chÝnh viÔn th«ng lµ c«ng cô ®¾c lùc cho sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ c¸c cÊp chÝnh quyÒn trong mäi lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, an ninh, quèc phßng, v¨n ho¸, gi¸o dôc, ngo¹i giao,... B­u chÝnh viÔn th«ng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc truyÒn ®¹t c¸c ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n­íc, phæ cËp ph¸p luËt ®Õn nh©n d©n, phôc vô trùc tiÕp vµ réng r·i ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, v× môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh. 11 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37  §èi víi ng­êi d©n, b­u chÝnh viÔn th«ng lµ cÇu nèi trong lÜnh vùc trao ®æi tin tøc vµ giao l­u t×nh c¶m. X· héi cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu vÒ v¨n ho¸, giao l­u t×nh c¶m cña con ng­êi ngµy cµng t¨ng, b­u chÝnh viÔn th«ng trë thµnh mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi trong ®êi sèng sinh ho¹t cña con ng­êi. Nhê cã b­u chÝnh viÔn th«ng, con ng­êi cã thÓ th­êng xuyªn liªn l¹c víi ng­êi th©n, b¹n bÌ cña m×nh. C¸c dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng cã thÓ gióp cho con ng­êi b¶o vÖ tÝnh m¹ng, tµi s¶n, søc khoÎ cña m×nh. Ngoµi ra, m¹ng l­íi b­u chÝnh viÔn th«ng ph¸t triÓn réng kh¾p, phæ cËp ®Õn mäi ng­êi d©n sÏ gióp hä cã thÓ dÔ dµng sö dông ®Ó th«ng tin cho nhau, mäi ng­êi ®ì ph¶i ®i l¹i nhiÒu, do vËy cã thÓ tiÕt kiÖm thêi gian, chi phÝ, gãp phÇn gi¶m mËt ®é giao th«ng. ë nhiÒu n­íc møc ®é ph¸t triÓn cña b­u chÝnh viÔn th«ng ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh møc sèng, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña quèc gia. Khi ®êi sèng kinh tÕ x· héi ®­îc quèc tª ho¸, th× vai trß cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng cµng trë nªn quan träng. Tr×nh ®é l¹c hËu hay tiªn tiÕn cña m¹ng l­íi th«ng tin liªn l¹c cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi gi÷a c¸c quèc gia. KÓ c¶ nh÷ng n­íc ®· tr¶i qua nhiÒu thËp kû ph¸t triÓn, B­u chÝnh viÔn th«ng vÉn ®­îc coi lµ mét ngµnh h¹ tÇng cÇn ®­îc ­u tiªn ph¸t triÓn. Do x¸c ®Þnh ®­îc vai trß cña B­u chÝnh viÔn th«ng trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi nªn ë nhiÒu n­íc, th«ng tin b­u chÝnh viÔn th«ng ®· ®­îc coi lµ nguån lùc cña sù ph¸t triÓn. ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong lÜnh vùc b­u chÝnh viÔn th«ng sÏ kÐo theo sù gia t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. HiÖn nay b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt nam ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó ®iÒu hµnh vÜ m« nÒn kinh tÕ cña ChÝnh phñ ViÖt nam. 4. HÖ thèng c¸c doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt Nam 4.1. C¸c doanh nghiÖp B­u chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt Nam 12 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 Ngµy 25/5/2002, Quèc héi ®· chÝnh thøc ban hµnh Ph¸p lÖnh B­u chÝnh viÔn th«ng nh»m 2 môc ®Ých. Thø nhÊt, nh»m chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ ®éc quyÒn hiÖn trong trong khai th¸c dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng sang c¹nh tranh, tõ ®ã t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn cho ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng n­íc nhµ. Thø hai lµ më réng thÞ tr­êng b­u chÝnh viÔn th«ng, cho phÐp mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia khai th¸c dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng. Ph¸p lÖnh cã hiÖu lùc thi hµnh tõ th¸ng 10/2002. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, thÞ tr­êng dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng vÉn lµ thÞ tr­êng thuÇn tuý ®éc quyÒn Nhµ n­íc. Nhµ n­íc vÉn kiÓm so¸t chÆt chÏ c¸c chØ tiªu kinh tÕ c¬ b¶n nh­: gi¸, c­íc, lîi nhuËn,... HÖ thèng c¸c doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt Nam hiÖn nay, ngoµi Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam (VNPT) chiÕm tíi 89% thÞ phÇn cßn cã hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®­îc thµnh lËp cïng thêi gian víi VNPT hoÆc chØ míi ra ®êi trong thêi gian gÇn ®©y. Song thùc chÊt, c¸c doanh nghiÖp nµy víi thÞ phÇn ch­a tíi 11% chØ lµ nh÷ng ®¬n vÞ phôc vô cho s¶n xuÊt cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng. Nãi c¸ch kh¸c, Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng lµ kh¸ch hµng gÇn nh­ duy nhÊt cña phÇn lín c¸c ®¬n vÞ nµy. NÕu ph©n theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp th× hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt nam cã thÓ chia lµm 3 nhãm chÝnh: + C¸c doanh nghiÖp quèc doanh nh­ C«ng ty ®iÖn tö viÔn th«ng qu©n ®éi (Vietel), C«ng ty viÔn th«ng ®iÖn lùc (ETC),... ®­îc thµnh lËp víi môc ®Ých ban ®Çu lµ phôc vô m¹ng l­íi chuyªn dïng. Víi ­u thÕ vÒ tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh vµ c¬ së h¹ tÇng, c¸c doanh nghiÖp nµy hiÖn ®ang më réng ph¹m vi vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng; trong t­¬ng lai hä sÏ lµ ®èi thñ c¹nh tranh ®¸ng kÓ cïng chia sÎ thÞ phÇn víi Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng. + C¸c C«ng ty liªn doanh lµ c¸c dù ¸n liªn doanh gi÷a Tæng c«ng ty b­u chÝnh viÔn th«ng víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi, tËp trung trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ 13 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 cung cÊp thiÕt bÞ viÔn th«ng. Bao gåm 8 C«ng ty: Vina-Daesung, ANSV, VinaGSC, VKX, Focal, Teleq, VFT vµ Vineco. + Nhãm c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n vµ C«ng ty cæ phÇn vÉn cßn ho¹t ®éng t¶n m¹n vµ chiÕm tû träng khiªm tèn. Thùc chÊt, c¸c C«ng ty nµy vÉn ch­a tham gia trùc tiÕp vµo thÞ tr­êng khai th¸c dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng mµ chØ ®ãng vai trß lµ ng­êi cung cÊp vµ thùc hiÖn c¸c kh©u trung gian, chuyÓn tiÕp trong toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cung cÊp b­u chÝnh viÔn th«ng. Ngoµi ra, cßn cã hµng lo¹t c¸c ®¹i lý, b­u côc trùc thuéc Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng, còng nh­ c¸c ®¹i lý, v¨n phßng ®¹i diÖn n­íc ngoµi t¹o thµnh mét m¹ng l­íi b­u chÝnh viÔn th«ng réng kh¾p c¶ n­íc. 4.2. Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam - Doanh nghiÖp chñ ®¹o trong ngµnh Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam (VNPT) lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc, thuéc Tæng côc b­u ®iÖn, ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 249/QD-TTg ngµy 29/4/1995 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. Tæng c«ng ty ®­îc tæ chøc theo m« h×nh Tæng c«ng ty 91, ho¹t ®éng theo h­íng tËp ®oµn víi m¹ng l­íi, lao ®éng bè trÝ réng kh¾p; cã bÒ dµy ph¸t triÓn theo thêi gian. Tæng c«ng ty hiÖn cã 94 ®¬n vÞ thµnh viªn, trong ®ã cã 70 ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc (gåm 61 ®¬n vÞ tØnh, thµnh phè vµ 9 C«ng ty chuyªn ngµnh), 15 ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp gåm c¸c C«ng ty ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp, t­ vÊn thiÕt kÕ, x©y l¾p, th­¬ng m¹i, vµ 9 ®¬n vÞ sù nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc ®µo t¹o, nghiªn cøu, y tÕ, ch¨m sãc søc khoÎ. Tæng c«ng ty ®· tiÕn hµnh s¾p xÕp l¹i khèi ®µo t¹o nh­ thµnh lËp Häc viÖn C«ng nghÖ B­u chÝnh viÔn th«ng, thµnh lËp Tr­êng c«ng nh©n III; gãp vèn vµo mét sè C«ng ty liªn doanh, mét sè C«ng ty cæ phÇn nh­ Cæ phÇn b¶o hiÓm, tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ mét sè doanh nghiÖp cã ®ñ ®iÒu kiÖn; thµnh lËp míi C«ng ty ph¸t triÓn phÇn mÒm (VASC), C«ng ty tµi chÝnh B­u ®iÖn, C«ng ty dÞch vô tiÕt 14 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 kiÖm B­u ®iÖn; chuÈn bÞ thµnh lËp C«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kh¸ch s¹n, du lÞch l÷ hµnh. Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam lµ nhµ khai th¸c ®éc quyÒn trong c¶ n­íc, ®ång thêi còng cã c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Nãi c¸ch kh¸c, ë ViÖt Nam, nhµ khai th¸c còng s¶n xuÊt thiÕt bÞ. M« h×nh nµy gièng m« h×nh cña hai C«ng ty AT&T cña Mü vµ BCE cña Canada, nh­ng hai C«ng ty nµy ®Òu lµ C«ng ty t­ nh©n. Ngµy nay, toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ang lµ xu h­íng chung trªn thÕ giíi. B­u chÝnh viÔn th«ng mét mÆt chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, mÆt kh¸c nã cã t¸c ®éng thóc ®Èy qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Héi nhËp gi÷a ViÔn th«ng- Tin häc- TruyÒn th«ng sÏ dÉn ®Õn nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh míi, nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh míi trªn thÞ tr­êng b­u chÝnh viÔn th«ng, c¶ trong vµ ngoµi n­íc. HiÖn t¹i, trªn thÞ tr­êng b­u chÝnh viÔn th«ng ®· cã 7 doanh nghiÖp trong n­íc ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng kinh doanh cung cÊp c¸c dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng, 12 doanh nghiÖp trong n­íc ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng kinh doanh cung cÊp dÞch vô Internet. Trong xu thÕ nh­ vËy, Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh, v­¬n lªn ®Ó th¾ng lîi trong c¹nh tranh b»ng søc m¹nh cña m×nh (Phô lôc 1). II/ Sù cÇn thiÕt cña vèn FDI ®èi víi ngµnh b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt nam 1. C¸c nguån vèn cho ph¸t triÓn B­u chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt Nam §Çu t­ viÔn th«ng lµ c¬ héi mang tÝnh thêi ®¹i ë c¸c n­íc ph¸t triÓn, c¸c n­íc c«ng nghiÖp míi vµ c¶ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Muèn ph¸t triÓn nhanh, m¹nh, ®­a ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam ngang tÇm víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, kh«ng cã con ®­êng nµo kh¸c lµ ph¶i n©ng cao n¨ng lùc phôc vô cña ngµnh dùa trªn kü thuËt hiÖn ®¹i vµ tõng b­íc lµm chñ hoµn 15 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 toµn tõ kh©u s¶n xuÊt, khai th¸c, s½n sµng ®ãn nhËn xu h­íng khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸ trong lÜnh vùc b­u chÝnh viÔn th«ng. Khai th¸c tèi ®a mäi nguån vèn, khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ ph¸t triÓn b­u chÝnh viÔn th«ng lµ yªu cÇu cÊp b¸ch ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc ta. Giai ®o¹n 1996-2000, vèn ®Çu t­ cho lÜnh vùc Giao th«ng - B­u ®iÖn chiÕm gÇn 15% trong tæng sè vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn cña toµn x· héi. C¸c nguån vèn nµy ®­îc huy ®éng tõ mäi nguån, trong vµ ngoµi n­íc, bao gåm: nguån vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc; nguån vèn tÝn dông th­¬ng m¹i, vèn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA); nguån vèn t¸i ®Çu t­ ph¸t triÓn; nguån vèn huy ®éng th«ng qua h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh (BCC). B¶ng 1: C¬ cÊu vèn ®Çu t­ cho ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng giai ®o¹n 19952000 nh­ sau: Nguån vèn Sè tiÒn (tû ®ång) Tû träng (%) - Ng©n s¸ch Nhµ n­íc 1.192 6,44 - TÝn dông th­¬ng m¹i 9.258 50,02 - T¸i ®Çu t­ ph¸t triÓn 4.568 24,68 490 2,65 3.000 16,21 - ODA - FDI Tæng vèn ®Çu t­ 18.508 Nguån: Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam, 2002 ChÝnh phñ th­êng quan t©m cÊp ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho c¸c ngµnh c¬ së h¹ tÇng cã tÝnh chÊt chiÕn l­îc ®èi víi quèc gia. Trong ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng, nguån vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc chñ yÕu lµ nguån thuÕ lîi tøc mµ doanh nghiÖp ®­îc phÐp ®Ó l¹i theo luËt thuÕ. Trong giai ®o¹n 1996-2000, nguån vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc lµ 1.193 tû ®ång, chiÕm tû träng 6,44% tæng vèn ®Çu t­ toµn ngµnh (b¶ng 1). Nh­ng theo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña ngµnh B­u 16 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 chÝnh viÔn th«ng, nguån vèn nµy sÏ gi¶m dÇn tû träng, cßn kho¶ng 4% trong tæng vèn ®Çu t­ toµn ngµnh. Nguån vèn tÝn dông th­¬ng m¹i ®Çu t­ cho ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng thùc chÊt bao gåm nguån vèn huy ®éng tõ tÝn dông th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ nguån vèn huy ®éng tõ c¸c tÇng líp d©n c­ x· héi. Tuy nhiªn, ë n­íc ta, vèn tÝch luü trong nh©n d©n cßn thÊp, m«i tr­êng ph¸p lý vµ kinh tÕ ch­a ®ñ tÝnh thuyÕt phôc, ®Æc biÖt lµ t©m lý ng­êi d©n ®èi víi vÊn ®Ò dÇu t­ cßn hÕt søc nÆng nÒ. Do ®ã, nguån vèn huy ®éng ®­îc thùc sù ch­a cao. Ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng huy ®éng nguån vèn nµy th«ng qua c¸c ho¹t ®éng Tµi chÝnh, b¶o hiÓm, c¸c dÞch vô tiÕt kiÖm B­u ®iÖn. MÆc dï doanh nghiÖp cã toµn quyÒn sö dông c¸c kho¶n vèn vay nµy nh­ng ®é rñi ro sÏ rÊt cao trong tr­êng hîp lµm ¨n kÐm hiÖu qña. Nguån vèn nµy ®ang cã xu h­íng gi¶m dÇn tû träng trong tæng vèn ®Çu t­ toµn ngµnh. Tû träng cña nguån vèn t¸i ®Çu t­ phÇn nµo ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Víi tèc ®é t¨ng tr­ëng trung b×nh hµng n¨m lµ 20%, ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt Nam ®ang thËt sù cÊt c¸nh, thËm chÝ cßn ®­îc coi lµ mét ngµnh siªu lîi nhuËn. Do ®ã kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn khi nguån vèn huy ®éng tõ néi lùc ngµnh chiÕm tû träng lín vµ ngµy cµng cã vai trß quyÕt ®Þnh trong nguån vèn ®Çu t­ toµn ngµnh. Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) lµ tÊt c¶ c¸c kho¶n viÖn trî hoµn l¹i vµ kh«ng hoµn l¹i cña ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc Liªn hiÖp quèc, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ dµnh cho chÝnh phñ vµ nh©n d©n n­íc nhËn viÖn trî. ODA vµo lÜnh vùc b­u chÝnh viÔn th«ng vµo ViÖt Nam giai ®o¹n 1996-2000 chiÕm kho¶ng 0,5% tæng ODA cña c¶ n­íc. B­u chÝnh viÔn th«ng lµ mét lÜnh vùc ­u tiªn gi¶i ng©n ODA v× nã thuéc c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng. ¦u ®iÓm cña nguån vèn nµy lµ ®©y lµ kho¶n vay dµi h¹n víi sè thêi gian ©n h¹n vµ l·i suÊt thÊp nªn rÊt phï hîp víi ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng. Dù kiÕn nguån vèn nµy trong giai ®o¹n 2001-2005 lµ 5.700 tû ®ång. 17 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh (BCC) lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ang ®­îc ¸p dông trong lÜnh vùc b­u chÝnh viÔn th«ng. Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh lµ v¨n b¶n ký kÕt gi÷a hai hay nhiÒu bªn ®Ó tiÕn hµnh ®Çu t­ kinh doanh ë ViÖt Nam, trong ®ã qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh cho mçi bªn mµ kh«ng thµnh lËp mét ph¸p nh©n míi. Nh­ vËy, c¸c bªn trong hîp ®ång häat ®éng d­íi danh nghÜa ph¸p nh©n cña m×nh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. TÝnh ®Õn hÕt n¨m2000, c¶ n­íc cã 130 BCC víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 3,8 tû USD; trong ®ã, ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng chØ cã 6 dù ¸n BCC nh­ng tæng vèn ®Çu t­ lªn tíi 1,8 tû USD. §iÒu nµy cho thÊy tÇm quan träng cña nguån vèn nµy ®èi víi sù ph¸t triÓn cña B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam. Nguån vèn trong n­íc cã vai trß hÕt søc quan träng, nÕu kh«ng muèn nãi lµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh, Tuy nhiªn, ®Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc kh«ng thÓ thiÕu nguån vèn ®Çu t­ tõ bªn ngoµi. C¸c nguån vèn nµy ph¶i cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau vµ theo mét tû lÖ hîp lý, tèi ­u. Nguån vèn ng©n s¸ch ph¶i cã ®ñ ®Õn møc nhÊt ®Þnh ®Ó cã ®Ó ®¶m b¶o sö dông ODA mét c¸ch cã hiÖu qña. §ång thêi nguån vèn tÝch luü cña x· héi còng nh­ cña doanh nghiÖp ph¶i ®­îc huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ ®Õn mét møc nhÊt ®Þnh ®Ó ®ñ søc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi yªn t©m ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Nh­ vËy, l­îng vèn ®Çu t­ cho nhu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam lµ rÊt lín; trong ®ã nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vÉn ®ãng mét vai trß quan träng, chiÕm 1/2 tæng sè vèn ®Çu t­. B­u chÝnh viÔn th«ng lµ mét ngµnh thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng nh­ng còng lµ mét ngµnh kinh doanh cã l·i, Ýt rñi ro; do vËy dÔ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi h¬n c¸c ngµnh thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng kh¸c. T×m ®­îc nguån vèn ®· khã, nh­ng sö dông nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cßn khã h¬n nhiÒu. §iÒu quan träng lµ ngµnh ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó t¨ng c­êng thu hót vèn, ®ång thêi ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö 18 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 dông vèn ®Çu t­ nh»m ®¹t hiÖu qu¶ ®Çu t­ cao nhÊt cho ngµnh còng nh­ cho toµn x· héi. 2. TÇm quan träng cña nguån vèn FDI ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) lµ h×nh thøc ®Çu t­ quèc tÕ mµ chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ toµn bé hay mét phÇn vèn ®Çu t­ ®ñ lín vµo c¸ dù ¸n nh»m giµnh ®­îc quyÒn kiÓm so¸t hoÆc quyÒn tham gia kiÓm so¸t doanh nghiÖp do dù ¸n ®ã lËp ra. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc ®Çu t­ quèc tÕ mang l¹i lîi Ých kinh tÕ x· héi cho toµn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cho sù nghiÖp ph¸t triÓn ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng nãi riªng. TÇm quan träng cña nguån vèn FDI ®­îc thÓ hiÖn qua vai trß vµ nh÷ng t¸c ®éng cña nguån vèn nµy ®Õn lÜnh vùc b­u chÝnh viÔn th«ng cô thÓ nh­ sau: • Tr­íc hÕt cÇn nh×n nhËn r»ng, trong ®iÒu kiÖn nguån vèn trong n­íc cßn h¹n chÕ, tr×nh ®é kü thuËt cña m¹ng l­íi b­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam hoµn toµn l¹c hËu, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· gi¶i quyÕt ®­îc c¶ hai vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ vèn vµ c«ng nghÖ ®Ó t¹o ra sù ph¸t triÓn nh¶y vät cña ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng trong thêi gian võa qua. Sö dông kü thuËt hiÖn ®¹i trong viÔn th«ng lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt cña n­íc ta c¶ vÒ kü thuËt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. Kü thuËt cµng hiÖn ®¹i th× l­îng th«ng tin cµng lín, tèc ®é truyÒn t¶i th«ng tin cµng nhanh vµ doanh thu cµng lín. Víi ý nghÜa ®ã th× kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ång nghÜa víi hiÖu qu¶, víi chÊt l­îng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh, kü thuËt hiÖn ®¹i trong b­u chÝnh viÔn th«ng ®­îc xem lµ mét ph­¬ng tiÖn tèt nhÊt ®Ó ®¹t ®ùoc hiÖu qu¶ cao nhÊt. • §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc th«ng tin vµ chÊt l­îng th«ng tin, phôc vô kÞp thêi qu¸ tr×nh chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ bao cÊp sang 19 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Ph¹m ThÞ Thanh Thuû A9-K37 kinh tÕ thÞ tr­êng, gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng chÝnh s¸ch më cöa cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. • Sö dông nguån vèn FDI cho phÐp chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ trong ngµnh B­u chÝnh viÔn th«ng, n©ng cao tû träng viÔn th«ng quèc tÕ vµ c«ng nghiÖp, tõ ®ã t¹o kÞm ng¹ch xuÊt khÈu tõ c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp viÔn th«ng cña c¸c liªn doanh. FDI t¹o tiÒn ®Ò vµ nhanh chãng ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin, gióp cho ngµnh chñ ®éng h¬n, tiÕt kiÖm ®­îc ngo¹i tÖ vµ sím tiÕp cËn ®­îc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn. • FDI trong lÜnh vùc viÔn th«ng quèc tÕ sÏ t¹o ra nguån ngo¹i tÖ lín cho ngµnh tõ c¸c dÞch vô ®iÖn tho¹i vµ phi ®iÖn tho¹i tõ ViÖt Nam ®i quèc tÕ vµ tõ quèc tÕ vÒ ViÖt Nam; tõ ®ã t¹o ra kh¶ n¨ng c©n ®èi ngo¹i tÖ cho nhËp khÈu thiÕt bÞ ®Ó t¸i ®Çu t­ cho m¹ng l­íi viÔn th«ng trong n­íc. • Sö dông nguån vèn FDI gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cho chÝnh b¶n th©n ngµnh vµ t¹o ®­îc ®éi ngò c¸n bé kü thuËt vµ qu¶n lý cã tr×nh ®é cao, mang t¸c phong c«ng nghiÖp, vµ trong t­¬ng lai sÏ lµ nßng cèt cho sù hoµ nhËp cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. • FDI ®· t¹o tiÒn ®Ò vµ ®ßn bÈy h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp viÔn th«ng ViÖt Nam, t¹o sù ph¸t triÓn v÷ng ch¾c cña ngµnh, gãp phÇn vµo thµnh c«ng cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tõ nh÷ng ph©n tÝch nªu trªn th× râ rµng kh«ng thÓ phñ ®Þnh tÇm quan träng vµ sù cÇn thiÕt cña nguån vèn FDI ®èi víi sù ph¸t triÓn cña B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam. §Æc biÖt lµ khi so s¸nh víi c¸c nguån vèn kh¸c th× FDI cã nh÷ng ­u ®iÓm næi tréi. §ã lµ tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cña dù ¸n, kh«ng cã nh÷ng rµng buéc vÒ chÝnh trÞ, kh«ng ®Ó l¹i g¸nh nÆng nî nÇn cho nÒn kinh tÕ. §ång thêi, th«ng qua dù ¸n FDI, doanh nghiÖp nhËn vèn cã thÓ tiÕp nhËn ®­îc c«ng nghÖ, kü thuËt tiªn tiÕn, häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý,... §©y lµ 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan