Tài liệu Vai trò của fdi với kinh tế

Môc lôc Lêi më ®Çu Ch-¬ng I :T×nh h×nh thu hót FDI,vai trß cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam 1. Sù cÇn thiÕt ph¶o thu hót FDI. 2. T×nh h×nh thu hót ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam . 3. Vai trß t¸c ®éng cña ®Çu t- trùc tiÕp . Ch-¬ng II : §Æc ®iÓm FDI hiÖn nay vµ c¸c t¸c ®éng cña tù do ho¸ th-¬ng m¹i ASEAN ®Õn qu¸ tr×nh thu hót FDI t¹i ViÖt Nam 1. Qu¸ tr×nh tù do ho¸ th-¬ng m¹i quèc tÕ va ASEAN 2. Nh÷ng ®Æc ®iÓm míi cña FDI trong sù t¸c ®éng cña t- do ho¸ th-¬ng m¹i t¹i ViÖt Nam 3. Sù t¸c ®éng cña tù do ho¸ th-¬ng m¹i ASEAN ®Õn dßng l-u chuyÓn FDI t¹i ViÖt Nam Ch-¬ng III : §Þnh h-íng vµ c¸c gi¶i ph¸p t¨ng c-êng thu hót FDI vµo ViÖt Nam trong ®iªï kiÖn thùc hiÖn AFTA 1. §Þnh h-íng thu hót FDI vµo ViÖt Nam 2. Gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c-êng thu hót FDI vµo ViÖt Nam trong ®iªï kiªn thùc hiªn AFTA Lêi kÕt Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1 lêi më ®Çu Ngµy nay, thÕ giíi ®· biÕt ®Õn ViÖt Nam vµ ViÖt Nam còng b¾t ®Çu ®i ra thÕ giíi. §©y lµ xu h-íng hoµn toµn phï hîp víi quy luËt ph¸t triÓn, lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ViÖt Nam héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. B¾t nhÞp ®-îc xu thÕ nµy 12/1987 Nhµ n-íc ta chÝnh thøc ban hµnh luËt ®Çu tn-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. §Çu t- trùc tiÕp ngoµi ®· ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng trong sù t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay trong sù t¸c ®éng cña tù do hãa th-¬ng m¹i ASEAN cã ®¹t ®-îc nhiÒu thµnh tùu to lín nh-ng do nh÷ng biÕn ®éng thÊt th-êng cña nÒn kinh tÕ khu vùc còng nh- thÕ giíi ViÖt Nam gÆp ph¶i nh÷ng biÕn ®éng th¨ng trÇm, phøc t¹p t¸c ®éng kh«ng tèt tíi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. XuÊt ph²t tõ ®â t«i ®± chãn nghiªn cøu ®Ò t¯i “Quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p thu hót ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi vµo ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh tù do hãa th-¬ng m¹i trong ASEAN”. 2 Ch-¬ng 1 T×nh h×nh thu hót fdi ,vai trß cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ viÖt nam 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i thu hót FDI Ho¹t ®éng ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµI ngµy cµng ®-îc nhiªu f n-íc thõa nhËn lµ mét nh©n tè quan träng ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn cña mçi quèc gia ,®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn kinh tÕ. N-íc ta ,kÓ tõ khi luËt ®Çu t- n-íc ngoµI ®-îc ban hµnh vµ thùc hiÖn, ho¹t ®éng ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµI ®-îc §¶ng vµ Nhµ n-íc ta kh¼ng ®Þnh lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng x¨ héi chñ nghÜa, gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c nguån lùc trong n-íc. Sù xuÊt hiÖn cña FDI t¹i ViÖt Nam thêi gian qua ®· ®em l¹i cho chung ta nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vÒ kinh tÕ x· héi thÓ hiÖn qua c¸c khÝa c¹nh sau :  FDI ®ãng gãp ®èi víi tæng vèn ®Çu t- toµn x· héi .  FDI lµm t¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c nguån vèn kh¸c  FDI gãp phÇn lµm chuyÓn dich c¬ cÊu kinh tÕ theo h-íng c«ng nghiÖp ho¸ ,hiÖn ®¹i ho¸ .  T¨ng thu ng©n s¸ch nhµ n-íc .  T¨ng viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng-êi lao ®éng.  T¨ng c-êng xuÊt khÈu.  FDI gãp phÇn chuyÓn giao c«ng nghÖ mét c¸ch thuËn lîi vµ nhanh chãng. NgoµI c¸c ho¹t ®éng trªn ,FDI cßn gãp phÇn tÝch cùc vµo ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt. FDI tËp chung chñ yÕu vµo ngµnh c«ng nghiÖp vµ hiÖn chiÕm 35% gi¸ trÞ s¶n l-îng c«ng nghiÖp , tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ ®¹t trªn 20% ,gãp phÇn ®-a tèc ®é t¨ng tr-ëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp c¶ n-íc b×nh qu©n trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®¹t trªn 10%. §Çu t- n-íc ngßai trong lÜnh vùc x©y dùng h¹ tÇng ,khu c«ng nghiÖp , b-u chÝnh viÔn th«ng , y tÕ , ®µo t¹o nguån nh©n lùc t¨ng nhanh , §Çu t- n-íc ngoµI ®· ®em l¹i 3 nh-ng m« h×nh qu¶n lý tiªn tiÕn nh-ng ph-¬ng thøc kinh doanh hiÖn ®¹i cho nÒn kinh tÕ ,thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp trong n-íc ®æi míi c«ng nghÖ , n©ng cao chÊt l-¬ng s¶n phÈm vµ søc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm trªn thÞ tr-êng trong vµ ngoµI n-íc .§Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµI ®· t¨ng c-êng thÕ vµ lùc cña n-íc ta trong tiÕn tr×nh héi nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. 2. T×nh h×nh thu hót ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam Sau n¨m 1975, n-íc ta ®· ban hµnh nh÷ng ®iÒu lÖ quy ®Þnh vÒ ®Çu tn-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t- chñ yÕu tõ c¸c n-íc XHCN nh- Liªn X«, Trung Quèc. C¸c dù ¸n ®Çu t- lóc bÊy giê dùa trªn nÒn t¶ng hîp t¸c gióp ®ì ViÖt Nam kh«i phôc nÒn kinh tÕ bÞ tµn ph¸ sau chiÕn tranh. Cïng víi chÝnh s¸ch ®æi míi ®Êt n-íc, th¸ng 12/1987, LuËt §Çu tn-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®· ®-îc ban hµnh. TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2003, c¶ n-íc thu hót kho¶ng 5236 dù ¸n ®Çu t-, trong ®ã cßn kho¶ng 4324 dù ¸n ®ang ho¹t ®éng víi vèn ®¨ng ký 40,8 tû USD, vèn thùc hiÖn kho¶ng 24,6 tû USD (b»ng 60,3% vèn ®¨ng ký), ®-a ViÖt Nam trë thµnh n-íc ®øng vÞ trÝ thø 5 ë khu vùc §«ng Nam ¸, 11 ë Ch©u ¸ vµ 34 trªn thÕ giíi vÒ thu hót ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi. B¶ng 1: §Çu t- n-íc ngoµi ®-îc cÊp giÊy phÐp giai ®o¹n 1988-2003 Vèn ®¨ng ký Vèn thùc hiÖn Vèn b×nh qu©n 1 (triÖu USD) (triÖu USD) dù ¸n (triªu USD) 1611 18477 8254 11,5 1996 325 8497,3 2914 26,1 1997 345 4649,1 3215 13,5 1998 275 3897,0 2369 14,2 1999 311 1568,0 2535 5,0 2000 371 2012,4 2450 5,4 2001 523 2535,5 2591 4,8 2002 754 1557,7 1250 2,1 2003 721 1915,8 2650 2,7 N¨m Sè dù ¸n 1988-1998 4 Nguån: Tæng côc Thèng kª * VÒ c¬ cÊu ngµnh: C¸c dù ¸n ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi chñ yÕu tËp trung vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©ydùng víi 2885 dù ¸n, vèn ®¨ng ký 23213,71 triÖu USD (chiÕm 66,7% sè dù ¸n, 56,9% tæng sè vèn ®¨ng ký); n«ng nghiÖp 596 dù ¸n víi vèn ®¨ng ký 2893,34 triÖu USD (chiÕm 13,8% dù ¸n; 7,1% vèn ®¨ng ký); dÞch vô 843 dù ¸n víi vèn ®¨ng ký 14682,7 triÖu USD (chiÕm 20,41% sè dù ¸n; 36% vèn ®¨ng ký. B¶ng 2: §Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi ph©n theo ngµnh ®èi víi nh÷ng dù ¸n cßn hiÖu lùc giai ®o¹n 1988- 2003 Ngµnh C«ng nghiÖp Sè dù ¸n Tæng vèn ®Çu Vèn ph¸p Vèn thùc t- (tr.USD) ®Þnh (tr.USD) hiÖn (tr.USD) 2885 23213,7 40583,2 16725,3 27 1891,6 1389,6 4420,9 C«ng nghiÖp nhÑ 1174 6105,8 2808,8 273,9 C«ng nghiÖp nÆng 1207 9499,0 3952,1 5890,4 C«ng nghiÖp thùc phÈm 212 2585,0 1228,0 1779,4 X©y dùng 265 3132,1 1204,6 1860,6 N«ng, l©m nghiÖp 596 2898,35 1282,4 1562,2 N«ng-l©m nghiÖp 500 2635,0 1159,7 1435,1 Thuû s¶n 96 263,3 112,7 127,1 DÞch vô 843 14682,8 6687,5 6313,7 GTVT – B-u ®iÖn 118 2594,5 2034,5 1039,3 Kh¸ch s¹n – Du lÞch 143 3302,7 1120,8 2036,0 46 596,0 577,0 598,1 147 628,0 278,9 230,2 3 2466,7 675,2 6294,6 X©y dùng v¨n phßng, c¨n hé 99 3460,5 1205,8 1598,5 X©y dùng KCN, KCX 19 895,6 403,4 524,2 268 738,7 391,8 280,9 4324 40794,8 16553,1 24601,1 DÇu khÝ Tµi chÝnh – Ng©n hµng V¨n hãa – Y tÕ – Gi¸o dôc X©y dùng khu ®« thÞ míi DÞch vô kh¸c Tæng Nguån: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t- 5 * VÒ ph©n bæ dù ¸n: hÇu hÕt c¸c tØnh, thµnh trong c¶ n-íc ®Òu cã dù ¸n ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi, nh-ng tËp trung chñ yÕu vµo mét sè ®Þa ph-¬ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh- Hµ Néi, H¶i Phßng, Thµnh phè Hå ChÝ Minh, B×nh D-¬ng, §ång Nai, Bµ RÞa – Vòng Tµu. Nh÷ng ®Þa ph-¬ng nµy chiÕm tíi 74,8% tæng sè døan vµ 74,7% tæng sè vèn ®Çu t- cña c¶ n-íc. B¶ng 3: Mét sè ®Þa ph-¬ng dÉn ®Çu vÒ thu hót FDI (tÝnh ®Õn ngµy31/12/2003) §Þa ph-¬ng Sè dù ¸n TP.Hå ChÝ Minh 1581 Vèn ®¨ng ký (tr.USD) 11208,4 §Þa ph-¬ng Sè dù ¸n Bµ RÞa- Vèn ®¨ng ký (tr.USD) 140 3569,8 Vòng Tµu B×nh D-¬ng 748 3028,4 Hµ Néi 634 8223,7 §ång Nai 579 4617,9 H¶i Phßng 170 1659,2 Nguån:- Niªn gi¸m thèng kª 2002 - Kinh tÕ ViÖt Nam vµ thÕ giíi 2003-2004, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam * VÒ ®èi t¸c ®Çu t-: §Õn nay ®· cã h¬n 75 n-íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t- vµo ViÖt Nam, nh-ng c¸c nhµ ®Çu t- lín chñ yÕu ®Õn tõ c¸c n-íc Ch©u ¸ nh-: §µi Loan, Hµn Quèc, Hång C«ng, NhËt B¶n, Singapo. Nh÷ng n-íc nµy chiÕm tíi 60,12% sè dù ¸n vµ 58,41% sè vèn ®Çu t-. * VÒ h×nh thøc ®Çu t-: h×nh thøc liªn doanh chiÕm 51% vèn ®¨ng ký vµ 30% sè dù ¸n, h×nh thøc ®Çu t- 100% vèn n-íc ngoµi chiÕm36% vèn ®¨ng ký vµ 66% sè dù ¸n, h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh vµ BOT chiÕm 13% vèn ®¨ng ký vµ 4% sè dù ¸n. 2. Vai trß t¸c ®éng cña ®Çu t- trùc tiÕp 2.1 . T¸c ®éng tÝch cùc 6 B¶ng 4. Sè dù ¸n FDI vµo ViÖt Nam (1991-2002) N¨m Sè dù ¸n Vèn ®¨ng Quy m«(triÖu ký(triÖu USD) USD/dù ¸n) 1991 151 132,0 80,79 1992 197 2165,0 10,0 1993 269 2900,0 10,78 1994 343 3765,6 10,98 1995 370 6530,8 17,65 1996 325 8497,3 26,15 1997 345 4649,1 13,48 1998 275 3897,0 14,17 1999 311 1568,0 5,04 2000 371 2012,4 5,42 2001 461 2436,0 5,28 2002 4447 43194 678,9 Tæng 7765 81747,2 878,64 Nguån : niªn gi¸m thèng kª 2000, NXB thèng kª,HN 2001 thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam,kinh tÕ 2001_ 2002 ViÖt Nam ,thÕ giíi. a. §èi víi n-íc nhËn giao vèn  ChuyÓn giao vèn Vèn cho ®Çu t- ph¸t triÓn kinh tÕ bao gåm nguån vèn trong vµ ngoµI n-íc.§èi víi n-íc l¹c hËu,s¶n xuÊt ë tr×nh ®é thËp , nguån vèn tÝch luü cßn h¹n hÑp th× vèn §TNN ®Æc biÖt quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ , ë c¸c n-íc nµy cã nhiÒu tiÒm n¨ng lao ®éng vµ tµI nguyªn thiªn nhiªn nh-ng tr×nh ®é s¶n xuÊt cßn thËp kÐm ,c¬ së vËt chÊt kü thuËt cßn l¹c hËu nªn ch-a co ®iªï kiÖn ®Ó khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng ®ã . C¸c n-íc nµy muèn tho¸t khái vßng luÈn quÈn cña sù ®ãi nghÌo nªn ®· t¨ng c-êng ®Çu t- ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¹o ra møc t¨ng tr-ëng kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh . §Ó thùc viÖc nµy c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn cÇn ph¶i cã nhiÒu vèn ®Çu t-. Trong ®iªï kiÖn 7 nµy ,khi mµ mét sè n-íc cÇn n¾m gi÷ mét khèi l-îng lín vèn vµ cã nhu cÇu ®Çu t- ra nuãc ngoµi, th× ®ã lµ c¬ héi tèt nhÊt cho c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ tranht hñ nguån vèn §TNN vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ . T¹i nhiÒu n-íc ®ang ph¸t triÓn ,vèn FDI chiÕm tû lÖ ®¸ng kÓ trong tæng vèn ®Çu t-cña toµn bé nÒn kinh tÕ, trong ®ã cã mét sè n-íc hoµn toµn dùa vµo vèn §TNN ,®Æc biÖt lµ giai ®o¹n ®©u t- ph¸t triÓn kinh tÕ . Mét sè n-íc ®· thùc hiÖn kh¸ thµnh c«ng chiÕn l-îc thu hót FDI vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn t¨ng tr-ëng kinh tÕ c¸c n-íc nµy nh- Indonexia (FDI/GDP2001 =10,9%); Malaysia (FDI/GDP –2001 =26,6%) ; Singapore (FDI/GDP –2001 =65,3%). T¹i ViÖt Nam , nh-ng con sè ë b¶ng 4 cho thÊy chóng ta kh¸ thµnh c«ng trong viÖc thu hót FDI ,tuy nhiªn so víi c¸c n-íc trong khu vùc vÉn cßn thËp (FDI/GDP-2001 =13,1%). §èi víi c¸c n-íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn FDI vÉn lµ nguån vèn bæ sung quan träng cã ý nghÜa lín trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. B»ng chøng lµ c¸c n-íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· thu hót trªn 80% FDI toµn thÕ giíi vµo n-íc hä . Kh¸c v¬Ý c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn ,kh«ng ph¶I lµ hä thiÕu vèn ®Çu t-, còng kh«ng ph¶I tr×nh ®é thËp kÐm mµ c¸c n-íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn cÇn thu hót ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi. Thùc tÕ th× c¸c n-íc ph¸t triÓn ®Çu t- ra n-íc ngoµI nhiÒu nhÊt ,nh-ng còng thu hót phÇn lín §TTTNN . Theo b¸o c¸o ®Çu t- cña LIªn Hîp Quèc 1994 c¸c n-¬cs ph¸t triÓn ®Çu t- ra n-íc ngoµI kho¶ng 189 ty USD , chiÕm 85% tæng vèn FDI trªn toµn cÇu , nh-ng ng-îc l¹i hä ®· thu hót vµo 135 tû USD chiÕm 60% tæng vèn FDI toµn thÕ giíi. FDI cã vai trß quan träng trong viÖc khuÕn khÝch tiÕt kiÖm trong n-íc ,®Iòu nµy cã thÓ gi¶I thÝch nh- sau ; khi cã §TTTNN cã thÓ t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm ,t¨ng thu nh¹p quèc d©n do ®ã cã thÓ t¨ng phÇn tiÕt kiÖm o n-íc nhËn vèn ®Çu t-. Khi FDI nh¶y vµo mét n-íc ,nã cã thÓ lµm gi¶m c¸n c©n v·ng lai, nã còng cã thÓ lµm triÖt tiªu kho¶n th©m hôt ®ã qua thêi gian ,khi c¸c c«ng ty 8 n-íc ngoµI thu ®-îc nh-ng kho¶n xuÊt khÊu rßng, Thªm n÷a , khi nh÷ng lîi thÕ cña nÒn s¶n xuÊt n-íc ngoµI ®-îc ®-a vµo n-íc chñ nhµ nh- c«ng nghÖ ,kü n¨ng s¶n xuÊt … chóng lµm n©ng cao søc c¹nh tranh quèc tÕ cña c¸c h·ng trong n-íc ,cã thÓ lµm t¨ng xuÊt khÈu ,gãp phÇn t¹o ra ngo¹i tÖ c¶I thiÖn c¸n c©n th-¬ng m¹i .  ChuyÓn giao c«ng nghÖ Khi ®Çu t- vµo mét n-íc nµo ®ã ,chñ ®Çu t- kh«ng chØ mang vµo n-íc ®ã vèn b¨ng tiÒn ,ma cßn chuyÓn vèn b¨ng hiÖn vËt nh- m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu ,c«ng nghÖ ,n¨ng lùc thÞ tr-êng. Th«ng qua ho¹t ®éng FDI; qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ ®-îc thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng vµ thuËn tiÖn cho c¶ hai bªn . Mét trë ng¹i lín trªn ®-êng ph¸t triÓn kinh tÕ cña hÇu hÕt c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn lµ tr×nh ®é kü thuËt ,c«ng nghÖ l¹c hËu .Trong thêi ®¹i khoa hoc c«ng nghÖ ph¸t triÓn nh- hiÖn nay ,viÖc tù nghiªn cøu khoa häc kü thuËt , c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt cña c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn lµ ph¶I biÕt tËn dông nh÷ng thanh tùu khoa häc tiªn tiÕn cña n-íc ngoµI th«ng qua chuyÓn giao c«ng nghÖ, TiÖp nhËn FDI lµ mét ph-¬ng thøc cho phÐp c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ tiªp thu ®-îc tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ hiªn ®¹i trªn thª giíi , tuy nhiªn møc ®é hiÖn ®¹i t¬I ®©u cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kh¸c, nh-ng dï thÕ nµo ®©y còng lµ lîi Ých c¨n b¶n cña c¸c n-íc khi tiÖp nh©n FDI. Trong ®Iòu kiÖn nµy , trªn thÕ giíi cã nhiÒu c«ng ty cña nhiÒu quèc gia kh¸c nhau cã nhu cÇu ®Çu t- ra n-íc ngoµI va thùc hien chuyÓn giao c«ng nghÖ cho n-íc tiªp nhËn ®Çu t- . §©y lµ c¬ héi tèt cho c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ tiÖp nhËn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i mµ kh«ng ph¶i tr¶ mét kho¶n phÝ nµo . C¸c n-íc ph¸t triÓn mÆc dï cã tr×nh ®é s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ,khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn nh-ng kh«ng thÓ nµo toµn diÖn ®-îc, ®Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶ cao, mçi n-íc chØ tËp chung vµo mét sè lÜnh vùc nµo ®ã mµ hä cã lîi thÕ , ng-îc l¹i chÝnh sù tËp trung ®ã cµng cñng cè h¬n ®Þa vÞ vµ quyÒn lîi trªn thÕ giíi cña n-íc ®ã . Xu h-íng ph¸t triÓn ph©n c«ng lao ®éng x· héi còng la qu¸ 9 tr×nh chuyªn m«n ho¸ vµ liªn kÕt chÆt chÏ v¬I nhau, phô thuéc lÉn nhau .Ho¹t ®éng FDI lµ kÕt qu¶ cña qóa tr×nh trªn. ChuyÓn giao c«ng nghÖ còng lµ yªu cÇu tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn khoa häc . BÊt kú mét tæ chøc nµo muèn thay thÕ kü thuËt ,c«ng nghÖ míi cÇn t×m cho m×nh mét n¬I th¶I kü thuËt c«ng nghÖ cò . ViÖc th¶I c«ng nghÖ cò dÔ dµng ®uîc nhiÒu n¬I ch©p nhËn ,®Æc biÖt lad c¸c n-íc ®ang phat triÓn ,chÝnh sù lan to¶ nh-ng thµnh tùu khoa häc ,c«ng nghÖ , kü thuËt cña nh©n lo¹i th-êng xuyªn nh- thÕ nµy , ®· t¹o ra m«I tr-êng thuËn lîi cho sù tiÖp nhËn vµ ph¸t triÓn nhanh chãng cña khoa häc kü thuËt.  Thóc ®Èy t¨ng tr-ëng kinh tÕ Tranh thñ vèn vµ kü thuËt cña n-íc ngoµI , c¸c n-íc ®ang phat triÓn muèn sö dông nã vµo môc tiªu quan träng hµng ®Çu lµ ®Èy m¹nh t¨ng tr-ëng kinh tÕ . §©y còng lµ ®Ióm nót ®Ó c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn tho¸t ra vßng luÈn quÈn ®ãi nghÌo . Thùc tiÔn vµ kinh nghiÖm cña nhiÒu n-íc cho thÊy quèc gia nµo thùc hiÖ chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ më víi bªn ngoµI, biÕt tranh thñ vµ ph¸t huy c¸c nh©n tè bªn ngoµI biÕn nã thµnh nh©n tè bªn trong , th× quçc gia ®ã cã tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ cao. Møc t¨ng tr-ëng kinh tÕ ë nh÷ng n-í ®ang ph¸t triÓn th-êng do nh©n tè ®Çu t- la chñ yÕu , nhê ®ã c¸c nh©n tã kh¸c nh- lao ®éng ®-îc sö dông ,n¨ng suÊt lao ®éng ®-îc t¨ng lªn . V× vËy , th«ng qua ®Çu t- cã thÓ ®¸nh gi¸ mét c¸ch t-¬ng ®èi møc t¨ng tr-ëng kinh tÕ cña mçi n-íc.  Thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ FDI lµ bé phËn quan träng cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ,th«ng qua ®ã c¸c quèc gia sÏ tham gia ngµy cµng nhiÒu vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ®Ó h«Þ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi ,®ßi hái mçi quèc gia ph¶I thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cho phï hîp víi sù ph©n c«ng lao ®éng cua quèc tÕ. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña mçi quèc gia phï hîp víi tr×nh ®ä ph¸t triÓn chung trªn thÕ giíi sÏ t¹o ®iªï kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng FDI .Ng-îc l¹i chÝnh FDI l¹i gãp phÇn vµo ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, bëi v× : 10 + Th«ng qua §TTTNN ®· lµm xuÊt hiÖn nhiÒu lÜnh vùc ,ngµnh kinh tÕ míi ë n-íc nhËn ®Çu t-. + §TTTNN gióp cho sù ph¸t triÓn nhanh chãng vÒ trnhf ®é kü thuËt céng nghÖ ë nhiÒu ngµnh kinh tÕ, gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt vµ lµm t¨ng tû phÇn ®ãng gãp cña nã cho nÒn kinh tÕ. +Mét sè ngµnh nghÒ ®-îc kÝch thÝch ph¸t triÓn bëi §TTTNN , bªn c¹nh ®ã còng cã mét sè ngµnh bÞ mai mét råi ®I ®Õn xo¸ sæ. NgoµI nh÷ng t¸c ®éng trªn , FDI cßn cã mét sè tac ®éng kh¸c nh- sau : Gãp phÇn t¨ng thu ng©n s¸ch nhµ n-íc th«ng qua viÖc nép thuÕ cña c¸c ®¬n vÞ §TNN vµ phÇn thu tõ tiÒn cho thuª ®Êt … Cïng víi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt , nhËp khÈu hµng ho¸ , FDI cßn gióp më réng thÞ tr-êng c¶ trong n-íc vµ quèc tÕ. §a sè c¸c dù ¸n FDI ®Òu cã ph-¬ng ¸n bao tiªu s¶n phÈm. §©y lµ hiÖ t-îng hai chiÒu ®ang trë nªn kh¸ phæ biÕn ë nhiÒu n-íc ®ang ph¸t triÓ hiÖn nay. VÒ mÆt x· héi , FDI ®· t¹o ra nhiÒu chç lµm míi ,thu hót ®¬n vÞ cã vèn §TNN. §IÒu nµy gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc gi¶m bít n¹n thÊt nghiÖp ,vèn lµ t×nh tr¹ng nan gi¶I cña nhiÒu quèc gia, ®Æc biÖt ®èi víi nhiÒu quèc gia ®ang ph¸t triÓn. b. §èi víi n-íc ®i ®Çu tCã thÓ nãi ®Çu t- còng lµ h×nh thøc më réng thôi tr-êng cho mét quèc gia hay mét tËp ®oµn kinh tÕ. ViÖc më réng nµy cã ý nghÜa nhiÒu mÆt ®èi víi n-íc ®I ®Çu t-. §IÒu nµy ®-îc thÓ hiÖn qua nh÷ng mÆt sau :  §øng trªn gãc ®é vÜ m« : Th«ng qua ho¹t ®éng FDI , c¸c n-íc cã thÓ má réng vµ n©ng cao mèi quan hÖ víi nhau, ®«I bªn cïng cã lîi .Ho¹t ®éng FDI còng lµm cho l-u th«ng kinh tÕ gi÷a c¸c n-íc dÔ dµng h¬n , uy tÝn cña c¸c n-íc ®ã còng ®-îc n©ng cao trªn thÞ tr-êng quèc tÕ . Gi÷a c¸c quèc gia tån t¹i mét vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ : cã nh÷ng n-íc thõa nhËn mÆt hµng nµy, nh-ng còng mÆt hµng ®ã l¹i thiÕu ë n-íc kh¸c. C¸c nhµ ®Çu t- chñ 11 ®éng ®IÒu nµy vµ hä cã thÓ tiªu thô nh÷ng mÆt hµng cò,l¹c hËu hoÆc nhu cÇu ®· gi¶m ë n-íc hä . NgoµI ra , ho¹t ®éng FDI cßn mang vÒ cho n-íc ®I ®Çu t- nh÷ng kho¶n lîi nhuËn ,nh÷ng nguyªn liÖu mµ trong n-íc hä kh«ng cã hoÆc ®· c¹n kiÖt …c¸c n-íc ®I ®Çu t- dÔ dµng kiÕm lîi nhuËn do ®-îc h-ëng nh÷ng -u ®·I vÒ thuÕ , khai th¸c ®-îc nguån tµI nguyªn thiªn nhiªn vµ lao ®éng rÎ ,lîi dông ®-îc nh÷ng kÏ hë cña ph¸p luËt vµ tr×nh ®é qu¶n lý kÐm ..  §øng trªn gãc ®é vi m« : §èi víi bÊt kú doanh nghiªp nµo ,môc ®Ých cuèi cïng lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, khi thÞ tr-êng trong n-íc trë nªn nhá bÐ ,th× b¾t buéc hä ph¶I ®Çu t- ra nuíc ngoµi, ®Ó më réng thÞ tr-êng tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh . Th«ng qua ®Çu t- c¸c h·ng kh«ng chØ kiÕm ®-îc lîi nhuËn ,mµ hä cã thÓ thÊy nh÷ng nguån hµng ,nguång tµI nguyªn …mµ n-íc m×nh khan hiÕm . PhÇn lín nh-ng n-íc tiÖp nhËn ®Çu t- lµ c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn ,nghÌo nµn vÒ mäi mÆt. V× thÕ khi ®I ®Çu t- kh¶ n¨ng sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp sÏ linh ho¹t ,dÔ dµng h¬n. chi phÝ ®Çu t- nhá h¬n trong n-íc v× nh÷ng chÝnh s¸ch -u ®·I ,hä cã thÓ sö dông l¹i nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ ®· l¹c hËu kh«ng cßn sö ®-îc ë n-íc hä . Còng nhê ho¹t ®éng ®©ï t- mµ mét c«ng ty cã chi nh¸nh ë nhiÒu n-íc ,v× thÕ uy tÝn vµ søc c¹nh tranh ®-îc n©ng cao trªn thÞ tr-êng quèc tÕ. 2.2 . Mét ssè ¶nh h-ëng tiªu côc cña ho¹t ®éng FDI Cïng víi nh÷ng g× gÆt h¸i ®-îc, ho¹t ®éng FDI nãi riªng vµ chñ tr-¬ng më cöa nãi chung còng t¹o ra nh÷ng mÆt tr¸I cho x· héi . §TTTNN ®-îc thùc hiÖn chñ yÕu do c¸c c«ng ty ®a quèc gia ,®· lµm n¶y sinh nçi lo r»ng c¸c c«ng ty nµy sÏ lµm t¨ng sù phô thuéc cña nÒn kinh tÕ vµo vèn,kü thuËt vµ m¹ng l-íi tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c c«ng ty nµy . Vëy nÒn 12 kinh tÕ cµng dùa vµo FDI th× nÒn kinh tÕ cµng phô thuéc vµo nÒn kinh tÕ lín, do v¹y sù ph¸t triÓn cña nã kh«ng bÒn v÷ng ,mçi sù biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ lín ,®Òu cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn nÒn kinh tÕ. Trong vÊn ®Ò chuyÓn giao c«ng nghÖ ho¹t ®éng cña FDI,do tr×nh ®é c«ng nghÖ h¹n chÕ mµ n-íc nhËn ®Çu t- cã thÓ tiÖp nhËn nh÷ng c«ng nghÖ kh«ng phï hîp . C¸c c«ng ty n-íc ngoµI th-êng chuyÓn vµo nh÷ng c«ng nghÖ l¹c hËu , nh-ng m¸y mãc ®· cò vµ ®¸nh gi¸ nã cao h¬n møc b×nh th-êng. Khi tiÕn hµnh dù ¸n liªn doanh ,c¸c ®èi t¸c n-íc ngoµI th-êng gãp vèn b»ng m¸y mãc ,thiÕt bÞ vËt t- , lîi dông sù non yÕu vÒ kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña ®èi t¸c, hä cã thÎ chuyÓn vµo nh÷ng thiÕt bÞ m¸y mãc ®· ®Õn thêi h¹n thanh lý . Hä chuyÓn vµo vµ tiÕp tôc khai th¸c c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ nµy . Tuy r»ng nã cãthÓ hiÖn ®¹i h¬n nh-ng thiÕt bÞ ®ang sö dông ,nh-ng l¹i trë thµnh b·I th¶I lín cho c¸c c«ng ty ®a quèc gia , ®©y lµ mét thiÖt h¹i lín cho c¸c n-íc nhËn ®Çu t-. Mét trong nh-ng lo ng¹i l¬n khi tiÖp nhËn FDI lµ cã sù can thiÖp bÊt lîi cña phia n-íc ngoµI vµo nÒn chÝnh trÞ th«ng qua nhiÒu thñ ®o¹n kh¸c nhau . NhiÒu ý kiÕn kh¸c cßn cho r»ng khi tiÕp nhËn FDI cã xu h-íng ®Èy c¸c doanh nghiÖp trong n-íc ®i ®Õn ph¸ s¶n ,do c¸c c«ng ty ®a quèc gia co tiÒm lùc tµI chÝnh, kü thuËt, ®«I khi cßn ®-îc h-ëng nh÷ng -u ®·I h¬n c¶ doanh nghiÖp trong n-íc . Mét bé phËn trong x· héi bÞ tha ho¸ do bÞ kÝch thÝch vÒ vËt chÊt ,lèi sèng ch¹y theo ®ång tiÒn ,coi th-êng nh÷ng chu¶n mùc ®¹o ®øc trë nªn phá biÕn ,tÖ n¹n x· héi t¨ng nhanh . Lîi dông chÝnh s¸ch më cöa cña nhµ n-íc, c¸c thÕ lùc thï ®Þch t×m c¸ch chèng ph¸. NÕu mÊt c¶nh gi¸c nh÷ng luång giã ®éc cã thÓ trµ trén vµo kh«ng khÝ ®Çu t-. §ã lµ nh÷ng mÆt tr¸i kh«ng thÓ tr¸nh khái , g©y nhiÒu th¾c m¾c , nh÷ng d- luËn x· héi kh«ng tèt cho hîp t¸c ®Çu t-, nhÊt lµ khi cã nh÷ng vÊp v¸p x¶y ra . Do ®ã cÇn cã sù thèng nhÊt cña toµn §¶ng ,toµn d©n , gi÷a c¸c cÊp ,c¸c ngµnh gi÷ cho m«i tr-êng ®Çu t- trong s¹ch, c-¬ng quyÕt bµI trõ tÖ n¹n x· héi, ®Ò cao c¶nh gi¸c víi c¸c thÕ lùc thï ®Þch . 13 Ch-¬ng 2 ®Æc ®IÓm fdi hiÖn nay vµ t¸c ®éng cña tù do ho¸ th-¬ng m¹i asean ®Õn qu¸ tr×nh thu hót fdi t¹i viÖtnam 1. Qu¸ tr×nh tù do ho¸ th-¬ng m¹i quèc tÕ vµ ASEAN NÒn th-¬ng m¹i thÕ giíi trong nhiÒu thËp kû qua ®· cã sù t¨ng tr-ëng rÊt lín vÒ quy m« trao ®æi, ph¹m vi ho¹t ®éng, c¸c h×nh thøc tiÕn hµnh vµ sè quèc gia tham gia vµo th-¬ng m¹i quèc tÕ còng ngµy mét lín h¬n, theo chiÒu h-íng cëi më h¬n. TÝnh ®Õn n¨m 1990, ®· cã tíi 127 quèc gia tham gia vµo vßng ®µm ph¸ Uruguay so víi con sç 24 quçc gia häi sau ®³i chiÕn thÕ giíi thø 2. “Møc thuÕ quan trung b×nh ®· gi¶m tõ 40% cßn 5% trong quan hÖ th-¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, vµ trong t-¬ng lai, møc thuÕ suÊt nµy cßn tiÕp tôc ®-îc gi¶m h¬n n÷a. Nhê nh÷ng thµnh c«ng cña GATT, vµ nhê vµo nh÷ng thµnh c«ng trong ho¹t ®éng ®Çu t- quèc tÕ mµ møc trao ®æi th-¬ng m¹i quèc tÕ ®· cã sù t¨ng tr-ëng nh¶y vät tíi13 lÇn kÓ tõ n¨m 1950 ®Õn 1990. Nh- vËy nÒn th-¬ng m¹i thÕ giíi ®ang ngµy cµng cã nh÷ng b-íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ , nã ®-¬c coi lµ xu thÕ kh«ng thÓ ®¶o ng-îc trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ . ThÕ kû 20 còng ch-ng kiÕn mét sù phôc håi nhanh chãng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi tõ sau sù tµn ph¸ khèc liÖt cña ®¹i chiÕn thÕ giíi thø 2, sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña khoa häc c«ng nghÖ vµ ®ång thêi ®ã lµ sù næi nªn cu¶ 3 trung t©m kinh tÕ thÕ giíi ®ã lµ Mü , NhËt va T©y ¢u. Cïng víi qu¸ tr×nh ®ã , thÕ giíi còng ®-îc ch-ng kiÕn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ nh- mét xu thÕ tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµ ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia. Xu h-íng tù do hãa th-¬ng m¹i b¾t nguån tõ qóa tr×nh quèc tÕ hãa ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi víi nh÷ng cÊp ®é toµn cÇu hãa vµ khu vùc hãa, lùc l-îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn v-ît ra ngoµi ph¹m vi biªn giíi cña mçi quèc gia, sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ph¸t triÓn c¶ vÒ bÒ réng vµ bÒ s©u, vai trß cña c¸c C«ng 14 ty ®a quèc gia ®-îc t¨ng c-êng, hÇu hÕt c¸c quèc gia chuyÓn sang x©y dùng m« h×nh “kinh tÕ më” víi viÖc khai th²c ng¯y c¯ng triÖt ®Ó lîi thÕ so s²nh cða mçi n-íc. ThÕ giíi ngµy nay lµ mét chØnh thÓ thèng nhÊt, trong ®ã c¸c quèc gia lµ nh÷ng ®¬n vÞ ®éc lËp, tù chñ nh-ng phô thuéc nhau vÒ kinh tÕ vµ khoa häc c«ng nghÖ. Sù phô thuéc gi÷a c¸c quèc gia b¾t nguång tõ nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan : do ®IÒu kiÖn ®Þa lý ,do sù ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu tµI nguyªn thiªn nhiªn, do sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt, cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ trªn thÕ giíi … LÞch sö thÕ giíi chøng minh r»ng kh«ng cã quèc gia nµo cã thÓ ph¸t triÓn nÕu thùc hiÖn chÝnh s¸ch tù cÊp tù tóc. Ng-îc l¹i, nh÷ng n-íc cã tèc ®é t¨ng tr-ëng cao ®Òu lµ c¸c n-íc dùa vµo kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ trong n-íc ph¸t triÓn, biÕt sö dông nh÷ng thµnh tùu cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ®Ó hiÖn ®¹i hãa nÒn s¶n xuÊt, biÕt khai th¸c nh÷ng nguån lùc n-íc ngoµi ®Ó ph¸t huy c¸c nguån lùc trong n-íc. Tr-íc ®©y, nÒn kinh tÕ c¸c n-íc tuy cã kiªn hÖ lµ giao l-u nh-ng chØ dôa trªn quan hÖ lµ song ph-¬ng la chÝnh , ch-a hîp thµnh mét chØnh thÓ toµn cÇu . Trong thËp kû cuèi cña thÕ kû XX , viÖc quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ b-íc vµo giai ®o¹n míi . NÒn kinh tÕ c¸c n-íc kh«ng chØ liªn hÖ giao l-u lÉn nhau mµ cßn ®an dÖt vµo nhau ,dung hîp lÉn nhau ®Ó h×nh thµnh mét nÒn kinh tÕ toµn cÇu trªn c¬ sá ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ vµ vai trß then chèt cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia. Qóa tr×nh tù do hãa th-¬ng m¹i ®-îc thÓ hiÖn râ nÐt qua viÖc h×nh thµnh c¸c liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ nh- c¸c khèi mËu dÞch tù do, ®ång minh thuÕ quan, liªn minh kinh tÕ , liªn minh tiÒn tÖ… vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ. HiÖn nay ®· cã mÊy chôc khu vùc kinh tÕ kh¸c nhau vÒ cÊp ®é, qui m«, néi dung. T©y ¢u, B¾c Mò, Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D-¬ng, Trung §«ng, Ch©u Phi, Mü La Tinh ®Òu cã c¸c khu vùc kinh tÕ vµ th-¬ng m¹i tù do. Tiªu biÓu nhLiªn minh Ch©u ¢u (EU), HiÖp ®Þnh tù do th-¬ng m¹i B¾c Mü (NAFTA), DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D-¬ng (APEC)… gãp phÇn vµo thóc ®Èy sù t¨ng tr-ëng cña th-¬ng m¹i thÕ giíi, theo thèng kª cña tæ chøc 15 th-¬ng m¹i (WTO), cho ®Õn nay trªn thÕ giíi cã tíi 144 tæ chøc kinh tÕ mang tÝnh chÊt khu vùc. C¸c tæ chøc kinh tÕ – tµi chÝnh quèc tÕ nh- Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF), Ng©n hµng thÕ giíi (WB), Tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD)… cã vai trß toµncÇu, thóc ®Èy tù do hãa th-¬ng m¹i ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Trong c¸c tæ chøcnµy, quan trãng nhÊt l¯ tå chøc th­¬ng m³i thÕ giíi ®­îc coi l¯ “Liªn hiÖp quçc vÒ th­¬ng m³i” víi h¬n 140 th¯nh viªn, chiÕm h¬n 90% gi² trÞ th-¬ng m¹i thÕ giíi, ®ang lµ tæ chøc thóc ®Èy c¸c quèc gia phèi hîp c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ , thùc hiÖn tù do hãa th-¬ng m¹i, dÞch vô, ®Çu t-, tµi chÝnh, tiÒn tÖ ®Ó t¨ng c-êng c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Víi viÖc c¸c n-íc thamgia ngµy cµng nhiÒu vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc, toµn cÇu gÇn ®©y ®Òu cã xu h-íng muèn ®Èy nhanh tèc ®é, rót ng¾n thêi h¹n thùc hiÖn c¸c cam kÕt ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tù do hãa kinh tÕ gi÷a c¸c n-íc thµnh viªn ®· khiÕn cho qu¸ tr×nh quèc tÕ hãa ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi ngµy cµng s©u réng, víi tèc ®é ngµy cµng t¨ng. §ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña tù do hãa th-¬ng m¹i vµ ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi, ng-êi ta kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn vai trß cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ, vèn lµ nh©n c«ng ®· ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ nöa cuèi thÕ kû XX ®· lµm cho khoa häc c«ng nghÖ trë thµnh lùc l-îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. C¬ së kü thuËt cña c¸c quèc gia, ®Æc biÖt lµ c¸c quèc gia c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, ®· cã sù thay ®æi vÒ chÊt, nÒn s¶n xuÊt ®¹t ®-îc n¨ng suÊt lao ®éng cao ch-a tõng thÊy vµ ®· t¹o ra mét khèi l-îng cña c¶i khæng lå víi hµm l-îng tri thøc cao. Khoa häc c«ng nghÖ ®· gãp phÇn tíi 5060% vµo t¨ng tr-ëng kinh tÕ , trong ®ã 60% lµ do t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng trªn c¬ së nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ. Cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt ®Æc biÖt lµ c¸ch m¹ng vÒ th«ng tin ®· h×nh thµnh hÖ thèng m¹ng th«ng tin trªn kh¾p toµn cÇu . ViÖc x©y dùng m¹ng IntÓnt vµ siªu lé th«ng tin xuyªn quèc gia ®· lµm cho v« tuyÕn, ®IÖn tho¹i , 16 m¸y tÝnh liªn kÕt thµnh mét khèi ,thÕ giíi réng lín trë nªn nhá bÐ, C¸c ph-¬ng tiÖn vËn t¶I ,th«ng tin liªn l¹c hiÖn ®¹i ph¸ vì bøc t-êng ng¨n c¸ch kh«ng gian vµ thêi gian gi÷a c¸c khu vùc trªn kh¾p hµnh tinh , t¹o sù xÝch l¹i gÇn nhau gi÷a c¸c quèc gia , gi÷a mäi ng-êi trªn thÕ giíi . C¸c s¶n phÈm trë thµnh s¶n phÈm mang tÝnh quèc tÕ cña nhiÒu h·ng kh¸c nhau do c¸c quèc gia ®Òu cã thÓ ph¸t huy -u thÕ kü thuËt lao ®éng . Còng do sù ph¸t triÓn kü thuËt th«ng tin nªn ng-êi qu¶n lýcã thÓ n¾m ®-îc t×nh h×nh thÞ tr-êng ë nhiÒu n¬I trªn thÕ giíi vµ tinh to¸n cÇn thiÕt ®Ó t×m ra c¬ héi thuËn lîi trong viÖc bè trÝ s¾p xÕp nguån lùc sao cho cã lîi nhÊt . ChÝnh do sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ mµ nhu cÇu vÒ tù do ho¸ th-¬ng m¹i trë nªn m¹nh mÏ h¬n vµ bøc thiÕt h¬n. Do sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu vÒ kinh tÕ, khoa häc kü thuËt gi÷a c¸c quèc gia ®ßi hái hä ph¶i më réng ph¹m vi hîp t¸c vµ trao ®æi. §iÒu ®ã ®· khiÕn cho ph©n c«ng lao ®éng ph¸t triÓn. Nhu cÇu tiªu dïng ë mçi quèc gia ngµy cµng t¨ng vÒ sè l-îng, chÊt l-îng vµ chñng lo¹i nªn viÖc mét vµi quèc gia ®¬n lÎ cã thÓ s¶n xuÊt hµng hãa ®Ó cung øng cho thÞ tr-êng trë nªn kh«ng cßn thiÕt thùc. ViÖc ph©n c«ng lao ®éng trªn bÒ réng, gi÷a c¸c quèc gia sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ vµ lîi nhuËn cao h¬n, tû lÖ thuËn víi nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng. Nh÷ng chuyÓn biÕn quan träng mµ trong ®ã vai trß cña lùc l-îng s¶n xuÊt lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh nÒn s¶n xuÊt thÕ giíi ®· ®-îc c¬ cÊu l¹i theo h-íng linh ho¹t hãa trªn c¬ së chu chuyÓn t- b¶n xuyªn quèc gia ®-îc thùc hiÖn dÔ dµng vµ linh ho¹t. §iÒu nµy ®· lµm n¶y sinh vµ ®Èy m¹nh th-¬ng m¹i xuyªn quèc gia, khiÕn cho th-¬ng m¹i thÕ giíi vÒ hµng hãa vµ dÞch vô t¨ng vät, tù do hãa th-¬ng m¹i ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ. Ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ lµm ®èi t-îng vµ ph¹m vi tham gia vµo viÖc trao ®æi quèc tÕ ®-îc më réng, ®ång thêi lîi thÕ so s¸nh cña c¸c quèc gia ®-îc khai th¸c triÖt ®Ó, ®· thóc ®Èy th-¬ng m¹i hµng hãa vµ dÞch vô ph¸t triÓn dÉn ®Õn ®ßi hái bøc thiÕt vÒ tù do hãa th-o-ng m¹i vµ ®Çu t- lÉn nhau gi÷a c¸c quèc gia. 17 Nh- vËy, qua nh÷ng ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ trªn cã thÓ nhËn thÊy mét ®iÒu r»ng, ngµy nay, tù do hãa th-¬ng m¹i ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Tù do hãa th-¬ng m¹i võa®em l¹i lîi Ých to lín cho c¸c quèc gia, võa t¹o ra nh÷ng th¸ch thøc lín trªn con ®-êng héi nhËp cña c¸c quèc gia vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. ChÝnh nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®ã ®· ®Èy c¸c quèc gia l¹i gÇn nhau h¬n, nã ®· thóc dôc c¸c quèc gia cã nh÷ng sù t-¬ng ®ång vÒ ®Þa lý, v¨n hãa, lîi Ých kinh tÕ … tËp hîp l¹i trong nh÷ng tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ toµn cÇu, hîp t¸c víi nhau ®Ó h×nh thµnh c¸c liªn kÕt mang tÇm khu vùc vµ quèc tÕ. C¸c liªn kÕt kinh tÕ khu vùc ®-îc h×nh thµnh, mét mÆt t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy nhanh qóa tr×nh quèc tÕ hãa ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi trªn c¬ së viÖc gi¶i quyÕt nhanh nh÷ng bÊt ®ång tån t¹i gi÷a c¸c quèc gia cã nhiÒu sù t-¬ng ®ång. MÆt kh¸c, liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ trªn mét gi¸c ®é nµo ®ã còng cã thÓ ®-îc coi nh- lµ mét ph¶n øng tù nhiªn cña c¸c quèc gia mµ theo ®ã hä tËp hîp l¹i trong mét khèi kinh tÕ lín h¬n ®Ó ®Ò kh¸ng l¹i nh÷ng t¸c ®éng ®-îc coi lµ tiªu cùc víi c¸c quèc gia tr-íc sù bµnh tr-íng qu¸ nhanh cña xu h-íng toµn cÇu hãa vÒ kinh tÕ. Qu¸ tr×nh nµy, tuy vËy l¹i ®Èy nhanh h¬n tù do hãa th-¬ng m¹i trong néi bé c¸c quèc gia thuéc khèi liªn kÕt. VÒ l©u dµi, ®ã sÏ lµ c¬ së v÷ng ch¾c cho tù do hãa th-¬ng m¹i vµ ®Çu t- toµn cÇu. 2. Nh÷ng ®Æc ®iÓm míi cña FDI trong sù t¸c ®éng cña tù do ho¸ th-¬ng m¹i t¹i ViÖt Nam Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ,cã thÓ thÊy nguån FDI vµo ViÖt Nam trong thêi gian tíi cã thÓ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau ®©y : Thø nhÊt, sÏ cã sù chuyÓn dÞch trong c¬ chÕ FDI ®æ vµo ViÖt Nam theo s¬ ®å ph©n c«ng s¶n xuÊt toµn khu vùc. D-íi t¸c ®éng cña AFTA, cã thÓ cã nh÷ng biÕn ®éng trong c¬ cÊu FDI mµ cô thÓ lµ sù gia t¨ng l-îng FDI vµo nh÷ng ngµnh mµ ViÖt Nam cã lîi thÕ so víi c¸c n-íc trong khu vùc (dÖt may, da giÇy, chÕ biÕn n«ng l©m s¶n,…). §ång thêi sÏ lµ sù gi¶m sót FDI ®æ vµo nh÷ng ngµnh mµ ViÖt Nam kh«ng cã lîi thÕ so víi c¸c n-íc ASEAN kh¸c. ë ®©y còng cÇn l-u ý tíimét sè ngµnh mµ lîi thÕ so s¸nh cña tõng n-íc ch-a thÓ hiÖn sù v-ît tréi cña bÊt kú quèc gia ASEAN nµo - ®ã lµ mµ lîi thÕ so s¸nh 18 hiÖn cßn thÓ hiÖn d-íi d¹ng tiÒm n¨ng ë tõng quèc gia. Nguån FDI ®æ vµo nh÷ng ngµnh cã lîi thÕ so s¸nh tiÒm n¨ng sÏ phô thuéc nhiÒu vµo nh÷ng chÝnh s¸ch, thñ tôc vµ sù thuËn lîi mang tÝnh chñ quan mµ tõng n-íc ASEAN t¹o ra cho c¸c nhµ ®Çu t-. Thø hai, viÖc ViÖt Nam gia nhËp khu vùc mËu dÞch tù do AFTA víi sù c¾t gi¶m thuÕ quan vµo n¨m 2006 sÏ lµm cho hµng hãa cña c¸c n-íc trong khèi th©m nhËp vµ c¹nh tranh gay g¾t víi nhau h¬n. NÕu nh- ViÖt Nam kh«ng cã mét m«i tr-êng ®Çu t- cã hiÖu qu¶ th× sÏ dÉn ®Õn c¸c nhµ ®Çu t- chuyÓn sang ®Çu t- t¹i nh÷ng n¬i thuËn lîi h¬n råi chuyÓn hµng vµo tiªu thô ë ViÖt Nam. Mét yÕu tè kh¸c cã thÓ t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn viÖc gi¶m sót ®Çu tvµo ViÖt Nam ®ã chÝnh lµ ¶nh h-ëng cña khñng ho¶ng sÏ lµm cho c¸c nhµ ®Çu t- cña Mü vµ Ch©u ¢u dõng ho¹t ®éng l¹i ®Ó xem xÐt t×nh h×nh ®Çu t- l©u dµi. Do khñng ho¶ng mµ mét sè nhµ ®Çu t- ®¸nh gi¸ khu vùc nµy chøa ®ùng nhiÒu yÕu tè rñi ro… Do ®ã mµ trong nh÷ng n¨m tíi ®Çu t- vµo ViÖt Nam kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n chung nµy. Thø ba, ®Çu t- cña c¸c n-íc Ch©u ¸ vµo ViÖt Nam bÞ h¹n chÕ bëi nh÷ng quèc gia nh- NhËt B¶n, Hµn Quèc vµ c¸c n-íc ASEAN gÆp nhiÒu khã kh¨n t¹i chÝnh quèc gia hä, dÉn ®Õn nh÷ng nhµ ®Çu t- cña nh÷ng n-íc ngµy ph¶i t¹m dõng ho¹t ®éng lµm ¨n cÇm chõng, xin rót giÊy phÐp ®Çu t-. Thø t-, hiÖn nay c¸c n-íc trong khu vùc ®ang trong t×nh tr¹ng phôc håi nÒn kinh tÕ dÉn tíi hä sÏ ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p -u ®·i ®Ó thu hót vèn ®Çu t-. ChÝnh ®iÒu nµy sÏ ¶nh h-ëng lín ®Õn viÖc thu hót ®Çu t- n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam do ph¶i c¹nh tranh víi c¸c quèc gia trong khu vùc. Bëi ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu ®iÓm t-¬ng ®ång vÒ lîi thÕ vµ ®iÒu kiÖn so víi nh÷ng n-íc nh-: Trung Quèc hoÆc nh÷ng n-íc trong khu vùc §«ng Nam ¸. Trªn ®©y lµ nh÷ng yÕu tè mang tÝnh chÊt kh¸ch quan t¸c ®éng vµo ho¹t ®éng ®Çu t- n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam thêi gian tíi. Bªn c¹nh ®ã, c¸c yÕu tè nh- c¬ cÊu ®Çu t- cña ViÖt Nam ch-a hîp lý, ®iÓn h×nh lµ nh÷ng ®èi t¸c trªn thÕ giíi cã vÞ thÕ ch-a xøng ®¸ng trong ®Çu t- trùc tiÕp vµo ViÖt Nam, lÜnh 19 vùc sö dông vèn ®Çu t- cña ViÖt Nam ch-a hîp lý dÉn ®Õn cã nhiÒu ngµnh cßn nhá lÎ, h×nh thøc ®Çu t- ch-a thùc sù ®a d¹ng. 3. Sù t¸c ®éng cña t- do ho¸ th-¬ng m¹i ASEAN ®Õn dßng l-u chuyÓn FDI vµo ViÖt Nam ViÖc tham gia vµo AFTA sÏ lµm t¨ng l-îng vèn ®Çu t- trùc tiÖp n-íc ngoµi vµo ViÖt Nam. §èi víi c¸c nhµ ®Çu t- ngoµi AFTA , ViÖt Nam cã nhiÒu lîi thÕ trong thu hót ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi . §ång thêi , nguyªn t¾c xuÊt xø hµng ho¸ cña AFTA cã yªu cÇu thËp h¬n so víi yªu cÇu cña c¸c khu vùc mËu dich tù do kh¸c cho nªn tham gia vµo AFTA cßn t¹o ®iªï kiÖn ®Ó thu hót vèn ®Çu t- n-íc ngoµi. ViÖc ®Çu t- s¶n xuÊt ë c¸c n-íc trong AFTA vµ tiªu thô s¶n phÈm ë c¸c n-íc kh¸c sÏ t¹o ®éng lùc thu hót m¹nh h¬n vèn ®Çu ttrùc tiÕp n-íc ngoµi . C¸c nhµ ®Çu t- trong AFTA sÏ chó ý nhiÒu h¬n ®Õn viªc di chuyÓn mét sè ngµnh s¶n xuÊt sang ViÖt Nam do c¸c n-íc nµy ®ang mÊt dÇn lîi thÕ vµ lao ®éng rÎ. §ång thêi ViÖt Nam ®ang cã môc tiªu t¹o nhiÒu viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng ,do ®ã , viÖc di chuyÓn c¸c c¬ së s¶n xuÊt tõ c¸c n-íc sang ViÖt Nam sö dông nhiÒu lao ®éng rÊt phï hîp voøi chiÕn l-îc ph¸t triÓn cña ViÖt Nam . H¬n n÷a, thÕ m¹nh cña c¸c n-íc trong viªc ®Çu t- ra n-íc ngoµi kh«ng ph¶i ë c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã c«ng nghÖ cao , thËm chÝ còng kh«ng ph¶I ë lÜnh vùc c«ng nghÖ chÕ biªn quy m« lín .C¸c n-íc nµy còng ®ang c¹nh tranh ®Ó thu hót vèn ®Çu t- n-íc ngoµi . V× vËy , ho¹t ®éng ®Çu t- cña c¸c n-íc trong AFTA sang Viªt Nam sÏ tiÕp tôc t¨ng ë c¸c ho¹t ®éng dÞch vô , th-¬ng m¹i ,c«ng nghÖ chÕ biÕn võa vµ nhá . Ngoµi ra, viÖc tham gia vµo AFTA cßn t¸c ®éng ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr-êng tµi chÝnh –tiÒn tÖ , më réng c¸c ho¹t ®éng dÞch vô vµ n©ng cao hiÖu lùc cña bé m¸y nhµ n-íc. 20