Kinh tÕ m«i trêng
Më ®Çu
Vïng kinh tÕ lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi theo
l·nh thæ. VÒ mÆt lý luËn, ngêi ta chia vïng kinh tÕ thµnh hai lo¹i: vïng kinh
tÕ ngµnh vµ vïng kinh tÕ tæng hîp. trong ®ã vïng kinh tÕ tæng hîp lµ vïng
kinh tÕ ®a ngµnh ph¸t triÓn mét c¸ch nhÞp nhµng c©n ®èi. Nã lµ mét phÇn tö c¬
cÊu cña nÒn kinh tÕ quèc gia. T¸c dông cña vïng kinh tÕ tæng hîp lµ gióp cho
viÖc nghiªn cøu lËp c¸c ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch dµi h¹n vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi , gióp cho viÖc ph©n bè hîp lý lùc lîng s¶n xuÊt trong c¶ níc vµ gi÷a
c¸c vïng, gióp cho viÖc x©y dùng tèt h¬n mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c vïng
còng nh trong c¶ níc, vµ gióp cho viÖc phèi hîp tèt nhÊt gi÷a c¸c vïng
trong vÊn ®Ò khai th¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nh©ts mäi nguån tµi nguyªn, lao
®éng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt�cña ®Êt níc, h×nh thµnh vµ ®iÒu tiÕt c¸c c©n
®èi l·nh thæ lín, ®Þnh híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu l·nh thæ tÇm vÜ m«.
ë ViÖt Nam ph¬ng ¸n ph©n chia l·nh thæ toµn quèc thµnh 7 vïng ®·
®îc Tæng côc Thèng kª sö dông ®Ó lµm khung tÝnh to¸n cho c¸c sè liÖu trong
Niªn gi¸m Thèng kª tõ nhiÒu n¨m nay. §Õn nay 7 vïng ®· ®îc Bé KÕ ho¹ch
vµ §Çu t x¸c ®Þnh lµ vïng Nhµ níc chØ ®¹o ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ x·
héi, trong ®ã vïng Miªn nói vµ Trung du B¾c Bé ®îc t¸ch thµnh hai vïng lµ
§«ng B¾c vµ T©y B¾c. Tuy nhiªn ViÖt Nam cã tr×nh ®é søc s¶n xuÊt cha cao,
c¸c ngµnh chuyªn m«n ho¸ cßn Ýt, khèi lîng hµng ho¸ cha nhiÒu, v× vËy sù
h×nh thµnh c¸c vïng kinh tÕ lín míi chØ ë giai ®o¹n ®Çu cha râ nÐt.
Trong 8 vïng kinh tÕ cña c¶ níc, ®ång b»ng s«ng Hång lµ mét vïng
cã lÞch sö ph¸t triÓn rÊt sím, ®îc coi lµ c¸i nèi cña nÒn v¨n minh lóa níc.
Víi tiÒm n¨ng phong phó vµ ®a d¹ng, ®ång b»ng s«ng Hång ®· gãp phÇn ®¸ng
kÓ vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. Nh»m vËn dông nh÷ng kiÕn thøc
vÒ kinh tÕ häc vïng ®Ó nghiªn cøu vÒ vai trß cña ®ång b»ng s«ng Hång ®èi víi
kinh tÕ c¶ níc, chóng em lùa chän ®Ò tµi “Vai trß cña ®ång b»ng s«ng
Hång ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc”. §Ò tµi cña chóng em
gåm 3 ch¬ng.
Ch¬ngI: Tæng quan vÒ ®ång b»ng s«ng Hång.
Ch¬ng II: TiÒm n¨ng vµ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng.
Ch¬ng III: §Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng.
Ch¬ng I:Tæng quan vÒ ®ång b»ng s«ng Hång.
1
Kinh tÕ m«i trêng
1. Kh¸i qu¸t vÒ ®ång b»ng s«ng Hång
Ngêi viÖt khi dùng níc, lËp ®¹i b¶n doanh ë trung du B¾c Bé. Cã lÏ
sau nµy v× mèi ®e do¹ cña ngo¹i x©m ph¬ng B¾c vµ do sù t¨ng nhanh cña d©n
sè nªn ®· lÇn theo hai bê s«ng Hång ®i xuèng ra tíi tËn miÒn duyªn h¶i. §Êt
®ai bªn bê cø ®îc khai khÈn m·i ra, chñ yÕu gieo trång lóa níc, h×nh thµnh
nªn vïng ®ång b»ng th¼ng c¸nh cß bay. ChÝnh v× vËy mét nhµ nghiªn cøu
ngêi NhËt B¶n ®· cho r»ng ®ång b»ng s«ng Hång lµ n¬i ph¸t tÝch cña nghÒ
trång lóa níc.
Theo sù ph©n vïng kinh tÕ hiÖn nay 61 tØnh thµnh phè cña c¶ níc
®îc chia thµnh 8 vïng trong ®ã cã vïng ®ång b»ng s«ng Hång. Vïng ®ång
b»ng s«ng Hång bao gåm 7 tØnh thµnh phè: Hµ Néi, H¶i Phßng, H¶i Hng,
Nam Hµ, Ninh B×nh, Th¸i B×nh. DiÖn tÝch tù nhiªn toµn vïng lµ 12510km2,
chiÕm gÇn 3,8% diÖn tÝch c¶ níc víi d©n sè trung b×nh n¨m 1994 lµ trªn
14triÖu ngêi chiÕm gÇn 19,7% d©n sè c¶ níc. Trong sè 8 vïng kinh tÕ th×
vïng ®ång b»ng s«ng Hång cã diÖn tÝch nhá nhÊt nhng d©n sè l¹i ®øng thø
hai chØ sau vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Do vËy ®ång b»ng s«ng Hång
®ang chÞu ¸p lùc lín vÒ d©n sè víi mËt ®é 1224ngêi/km2 , cao nhÊt trong 8
vïng vµ gÊp gÇn 5,6 lÇn mËt ®é d©n sè trung b×nh cña c¶ níc.
C¸c ®Þa ph¬ng cña vïng ®ång b»ng s«ng Hång hîp thµnh mét ch©u
thæ cã h×nh tam gi¸c ®Ønh lµ thñ ®« Hµ Néi, ®¸y lµ bê biÓn ch¹y dµi tõ H¶i
Phßng qua Th¸i B×nh sang Nam Hµ vµ tíi tËn Ninh B×nh. PhÇn ®Êt thuéc Hµ
T©y vµ Hµ Néi lµ khu vùc chuyÓn tiÕp vïng ®åi gß trung du xuèng vïng ®ång
b»ng sau ®ã lµ vïng ®Êt thÊp, b»ng ph¼ng tho¶i dÇn ra phÝa biÓn.
LÞch sö cña ®ång b»ng s«ng Hång g¾n liÒn víi lÞch sö ®Êt níc vµ d©n
téc ViÖt Nam ngay tõ nh÷ng ngµy ®©ï h×nh thµnh quèc gia ®éc lËp. Do vËy
vïng ®ång b»ng s«ng Hång lµ h×nh ¶nh thu nhá cña níc ViÖt Nam ë mäi thêi
kú c¶ vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ chÝnh trÞ.
§ång b»ng s«ng Hång cã ®Þa h×nh t¬ng ®èi b»ng ph¼ng, ®îc båi ®¾p
bëi hÖ thèng s«ng Hång vµ s«ng Th¸i B×nh, ®Êt ®ai mµu mì. KÕt hîp víi ®Þa
h×nh thuËn lîi lµ khÝ hËu nhiÖt ®íi nhng l¹i cã mïa ®«ng l¹nh t¹o nhiÒu kh¶
n¨ng th©m canh, t¨ng vô, ®a d¹ng ho¸ c¬ cÊu c©y trång.
2
Kinh tÕ m«i trêng
Ch¬ng II:TiÒm n¨ng vµ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi
cña vïng
1. VÞ trÝ ®Þa lý.
Vïng ®ång b»ng s«ng Hång cã thñ ®« Hµ Néi, c¶ng H¶i phßng, s©n bay
quèc tÕ Néi Bµi , lµ trung t©m kinh tÕ, th¬ng m¹i, chÝnh trÞ- x· héi vµ khoa
häc c«ng nghÖ cña B¾c Bé vµ c¶ níc. §ång b»ng s«ng Hång gi¸p víi c¸c
vïng kinh tÕ §«ng B¾c, T©y B¾c vµ B¾c trung Bé lµ nh÷ng vïng cã nhiÒu tµi
nguyªn kho¸ng s¶n tµi nguyªn n«ng l©m nghiÖp; phÝa ®«ng cña vïng gi¸p
biÓn lµ cöa ngâ cña vÞnh B¾c Bé, nªn cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn vµ
khai th¸c bÓ trÇm tÝch giµu má, ph©n bè trong ®ång b»ng s«ng Hång. Bé phËn
chñ yÕu cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé n»m trong vïng ®ång b»ng s«ng
Hång.
2. Tµi nguyªn thiªn nhiªn.
2.1. §Êt n«ng nghiÖp.
®Êt n«ng nghiÖp lµ tiÒm n¨ng cë b¶n cña vïng do phï sa s«ng hång vµ
s«ng Th¸i B×nh båi ®¾p. víi trªn 103 triÖu ha chiÕm 5,5% ®Êt n«ng nghiÖp c¶
níc, chñ yÕu lµ trång c©y ng¾n ngµy nh lóa hoa mµu l¬ng thùc c©y c«ng
nghiÖp hµng n¨m. hiÖn nay diÖn tÝch c©y l¬ng thùc ®· ®¹t gÇn 1,3 triÖu ha
gieo trång diÖn tÝch ®ång b»ng s«ng Hång ®ang ®îc båi ®¾p vµ më réng ra
biÓn. Qu¸ tr×nh më réng diÖn tÝch cña vïng g¾n liÒn qu¸ tr×nh chinh phôc biÓn
th«ng qua c¸c biÖn ph¸p nh quai ®ª lÊn biÓn, thùc hiÖn ph¬ng thøc” lóa lÊn
cãi, cãi lÊn só vÑt, só vÑt lÊn biÓn” do ®ã ®ång b»ng s«ng Hång cã thÓ më
réng diÖn tÝch kho¶ng 137 ngh×n ha.
2.2 KhÝ hËu.
KhÝ hËu cña vïng ®ång b»ng s«ng Hång cã nÐt ®Æc trng lµ cã mét mïa
®«ng l¹nh kÐo dµi tõ th¸ng 11 tíi th¸ng 4 n¨m sau vµ cã nh÷ng tiÕt ma phïn
trong mïa kh«. ®ã lµ ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi cho viÖc t¨ng vô trong n¨m:
vô ®«ng víi c¸c lo¹i c©y a l¹nh, vô xu©n, vô hÌ thu, vô mïa
2.3. Tµi nguyªn níc.
§ång b»ng s«ng Hång cã m¹ng líi s«ng ngßi t¬ng ®èi ph¸t triÓn. ë vÞ
trÝ h¹ lu s«ng Hång vµ s«ng Th¸i B×nh víi nhiÒu chi lu, nªn vïng ®ång b»ng
s«ng Hång cã mét m¹ng líi s«ng t¬ng ®èi dµy ®Æc. Dùa vµo ®ã, ë ®©y ®·
x©y dùng hÖ thèng ®ª s«ng, ®ª biÓn, ng¨n lò, ng¨n mÆn, ph¸t triÓn hÖ thèng
3
Kinh tÕ m«i trêng
tíi tiªu, ph¸t triÓn thuû n«ng. KÕt hîp víi hÖ thèng ®êng bé, hÖ thèng giao
th«ng ®êng thuû t¹o thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi cña vïng.
§ång b»ng s«ng Hång cã mét vïng biÓn kÐo dµi tõ thuû nguyªn H¶i
Phßng ®Õn Kim S¬n (Ninh B×nh), cã b·i chiÒu réng, phï sa dÇy, lµ c¬ së nu«i
trång thuû, h¶i s¶n, ®Æc biÖt lµ t«m, rong c©u, trång cãi, ch¨n nu«i vÞt ven bê.
2.4. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n.
Cho ®Õn nay ®ång b»ng s«ng Hång ®· ph¸t triÓn ®îc 307 má vµ ®iÓm
quÆng ®¸ng kÓ lµ ®Êt sÐt ®Æc biÖt lµ ®Êt sÐt tr¾ng ë H¶i D¬ng, ®¸ v«i tö Thuû
Nguyªn ®Õn Kim M«n, d¶i ®¸ v«i tõ HµT©y ®ÕnNinh B×nh tr÷ lîng chiÕm
25,4% cña c¶ níc. ®ã lµ nguyªn liÖu cho ngµnh c«ng nghiÖp vËt liÖu x©y
dùng vµ sµnh sø. Trong lßng ®Êt, theo kh¶o s¸t bíc ®Çu, vïng cã nguån khÝ
®èt vµ nguån than n©u ë ®é s©u 200-2000 m , tr÷ lîng kho¶ng 900 ngh×n tÊn.
2.5. Tµi nguyªn sinh vËt.
§ång b»ng s«ng Hång cã hÖ sinh vËt kh¸ phong phó víi nhiÒu ®éng vËt
thùc vËt quý hiÕm ®Æc trng cho giíi sinh vËt ViÖt Nam. MÆc dï c¸c khu d©n
c vµ ®« thÞ ph©n bè dµy ®Æc, nhng giíi sinh vËt ®ang ®îc b¶o vÖ ë c¸c vên
quèc gia Ba V×, C¸t Bµ , Cóc Ph¬ng.
2.6. Tµi nguyªn nh©n v¨n.
§ång b»ng s«ng Hång cã tµi nguyªn nh©n v¨n v« cïng phong phó vµ ®a
d¹ng. ®©y lµ vïng cã lÞch sö h×nh thµnh sím lµ c¸i n«i cña nÒn v¨n minh lóa
níc, d©n c ®«ng ®óc cã truyÒn thèng th©m canh, cã nhiÒu ngµnh nghÒ thñ
c«ng mü nghÖ. MËt ®é d©n sè cña vïng cao nhÊt trong c¶ níc( mËt ®é trung
b×nh n¨m 1995 lµ 1141 ngêi/km2), ®«ng nhÊt lµ Hµ Néi(2383 ngêi/km2),
Th¸i B×nh ( 1185 ngêi/km2), tØnh Ýt d©n Ýt nhÊt lµ Ninh B×nh (621 ngêi/km2),
lín gÊp 1,5 lÇn mËt ®é d©n sè trung b×nh cña ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Do
®ã tiÒm n¨ng lao ®éng cña vïng rÊt lín. VÒ mÆt ph©n bè, d©n c tËp trung
®«ng nhÊt ë vïng ®Êt cao, ven s«ng, däc c¸c tuyÕn giao th«ng lín, cã nhiÒu
ngµnh nghÒ thñ c«ng nh: B¸t Trµng(Gia L©m-Hµ Néi), H÷u B»ng(Th¹ch
ThÊt- Hµ T©y), ThuËn Vi( Vò Th-Th¸i B×nh)�. Sau ®ã ®Õn c¸c vïng ho¹t
®éng ngh nghiÖp nh Thuþ Anh( Th¸i Thuþ –Th¸i B×nh), NghÜa Hng(
Nam §Þnh)� khu vùc tha d©n chñ yÕu lµ vïng b¸n s¬n ®Þa vµ d¶i « tròng cña
®ång b»ng.
Sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi l©u ®êi ®· h×nh thµnh trªn l·nh thæ cña vïng
nhiÒu ®iÓm, côm kinh tÕ x· héi, tõng bíc diÔn ra qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸. §Õn
n¨m 1994, ®· cã 18 thÞ x· vµ thµnh phè, 58 huyÖn, 239 thÞ trÊn, phêng cã
4
Kinh tÕ m«i trêng
nh÷ng lµng nghÒ tõ xa xa nh : §ång Quü ( Nam Ninh- Nam Hµ) víi nghÒ
kh¶m b¹c ®óc ®ång vµ c¬ khÝ; §ång S©m ( KiÕn X¬ng-Th¸i B×nh) víi nghÒ
kh¾c tr¹m træ kim lo¹i; Hµnh Trang( Gia L©m- Hµ Néi) víi nghÒ tr¹m træ ®å
gç; B¸t Trµng ( Gia L©m –Hµ Néi) víi nghÒ gèm sø; Hµ §«ng( Hµ T©y) víi
nghÒ dÖt v¶i t¬ lôa�®Æc biÖt ®· h×nh thµnh hai trung t©m kinh tÕ vµ x· héi lín
cña quèc gia lµ Hµ Néi vµ H¶i Phßng. Chóng ®· vµ ®ang t¹o ra søc hót m¹nh
mÏ ®èi víi c¸c ®iÓm c¸c vÖ tinh trong vµ ngoµi vïng vÒ c¸c mÆt kinh tÕ,
th¬ng mai, v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt.
3. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ � x· héi cña vïng.
3.1. §ång b»ng s«ng hång � trung t©m kinh tÕ chÝnh trÞ vµ v¨n ho¸
cña ®Êt níc.
§ång b»ng s«ng Hång ®· tõ l©u lµ trung t©m chÝnh trÞ. ®i suèt chiÒu dµi
4000 n¨m dùng níc vµ gi÷ níc kh«ng cã vïng nµo trong 8 vïng l¹i cã nhiÒu
n¬i tõng lµ thñ ®« hoÆc c¨n cø chèng ngo¹i x©m nh vïng ®ång b»ng s«ng
Hång.
§ång b»ng s«ng Hång nãi chung vµ Hµ Néi nãi riªng lu«n ®îc chän
lµm tr¸i tim cña c¶ níc kh«ng ph¶i lµ sù tÝnh to¸n nhÊt thêi cña mét sè ngêi
hoÆc mét sè triÒu ®¹i cai trÞ ®Êt níc. Trong lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc do
nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau ®· tõng xuÊt hiÖn ý têng dêi kinh ®« ®i c¸c
vïng kh¸c vµ trªn thùc tÕ ®· cã nh÷ng ý tëng trë thµnh hiÖn thùc. Nhng lÞch
sö còng ®· chøng minh r»ng nh÷ng ý tëng ®ã kh«ng phï hîp v× ®ång b»ng
s«ng Hång nãi chung vµ Hµ Néi noÝ riªng cã ®ñ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n vÒ thiªn
thêi ®Þa lîi vµ nh©n hoµ mµ kh«ng mét vïng nµo, ®Þa ph¬ng nµo kh¸c cã thÓ
thay thÕ ®îc. ChÝnh v× vËy Hµ Néi ®· trë thµnh mét trong nh÷ng thñ ®« l©u
®êi nhÊt cña thÕ giíi.
§ång b»ng s«ng Hång còng lµ mét trung t©m kinh tÕ cña ®Êt níc theo
tÝnh to¸n s¬ bé: tæng s¶n phÈm trong níc( GDP) theo gi¸ thùc tÕ do ®ång
b»ng s«ng Hång t¹o ra n¨m 1990 ®¹t kho¶ng 7945 tû ®ång chiÕm 18,9%
GDP c¶ níc; n¨m 1991 ®¹t 14551 tû ®ång chiÕm 19%; n¨m 1992 ®¹t 20809
tû ®ång chiÕm 18,8%; n¨m 1993 ®¹t 25401 tû ®ång chiÕm 18,6%; n¨m 1994
®¹t 31637 tû ®ång chiÕm 18,6%.
NÕu tÝnh theo gia so s¸nh 1989 th× GDP vïng ®ång b»ng s«ng Hång tõ
n¨m 1990- 1994 lÇn lît lµ 5515 tû; 5850 tû; 6324 tû; 7030 tû ; 7404 tû. Nh
5
Kinh tÕ m«i trêng
vËy n¨m 1994 so víi n¨m 1990 GDP cña vïng ®ång b»ng s«ng Hång t¨ng
34,3% b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng trªn 8%.
XÐt vÒ tû träng chiÕm trong GDP c¶ níc vµ tèc ®é t¨ng trëng nh÷ng
n¨m gÇn ®©y th× vïng ®ång b»ng s«ng Hång ®øng thø 2 trong 8 vïng kinh tÕ
cña c¶ níc. Tuy hiÖn t¹i ®øng sau vïng §«ng Nam Bé nhng vïng ®ång
b»ng s«ng Hång vÉn lµ trugn kinh tÕ cña ®Êt níc v× hai lý do:
Mét lµ vïng §«ng Nam Bé ®¹t tèc ®é t¨ng trëng nhanh trong nh÷ng
n¨m võa qua, nhÊt lµ tõ khi c«ng nghiÖp khai th¸c dÇu khÝ ë ngoµi kh¬i Vòng
Tµu ®¹t s¶n lîng kh¸ nªn tû träng chiÕm trong GDP c¶ níc vît tréi vïng
®ång b»ng s«ng Hång. Nhng ®iÒu ®ã còng kh«ng ®ñ søc lµm phai mê vÞ trÝ
kinh tÕ vïng ®ång b»ng s«ng Hång suèt mÊy ngµn n¨m kÓ tõ khi dùng níc.
Hai lµ, nh×n vÒ t¬ng lai, ®ång b»ng s«ng Hång sÏ cã nhiÒu kh¶ n¨ng
giµnh l¹i vÞ trÝ vèn cã cña m×nh v× tiÒm n¨ng ®a d¹ng, nhÊt lµ tiÒm n¨ng vÒ
nh©n tè con ngêi. ®ång b»ng s«ng Hång ®· tõng ®îc coi lµ c¸i n«i cña nÒn
v¨n minh lóa níc ®Êt viÖt, sÏ rót ng¾n ®îc thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho¸ ®ang ph¸t ®éng ®Ó nhanh chãng bíc xang thêi kú cña nÒn v¨n minh trÝ
tuÖ.
§ång b»ng s«ng Hång kh«ng nh÷ng lµ trung t©m trÝnh trÞ kinh tÕ mµ
cßn lµ trung t©m v¨n ho¸ l©u ®êi. cã lÏ kh«ng cã vïng nµo trong 8 vïng kinh
tÕ l¹i cã nhiÒu di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ ®îc xÕp h¹ng nh ®ång b»ng s«ng
Hång næi bËt nhÊt lµ chïa Mét Cét, V¨n MiÕu Quèc Tö Gi¸m, Cét Cê, L¨ng
Chñ TÞch Hå ChÝ Minh�
3.2. §ång b»ng s«ng Hång- mét vïng tiÒm n¨ng kinh tÕ ®a d¹ng.
§ång b»ng s«ng Hång tuy ®· cã mét qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn,
nhng tiªmg n¨ng kinh tÕ vÉn cha ®îc khai th¸c mét c¸ch tÝch cùc. PhÇn
lín nh÷ng nç lùc tríc ®©y chñ yÕu tËp trung vµo khai th¸c tiÒm n¨ng n«ng
nghiÖp mµ tríc hÕt lµ trång lóa níc. Sau ngµy miÒn B¾c ®îc gi¶i phãng
c«ng nghiÖp vµ dÞch vô b¾t ®Çu ®îc më mang.
Tuy nhiªn ®Õn n¨m 1964 Mü leo thang chiÕn tranh ra miÒn B¾c, ®ång
b»ng s«ng Hång trë thµnh mét trong nh÷ng vïng bÞ Mü nÐm bom ¸c liÖt nhÊt.
Trong thêi gian nµy, ngoµi nhiÖm vô võa s¶n xuÊt võa chiÕn ®Êu ngay t¹ hËu
ph¬ng, ®ång b»ng s«ng Hång cßn ®ãng gãp søc ngêi søc cña cho miÒn
Nam. ®Õn n¨m 1975 ®Êt níc ®îc thèng nhÊt, lÏ ra sau n¨m 1975, ®ång b»ng
s«ng Hång cÇn ®îc ®Çu t tho¶ ®¸ng chÝ Ýt còng ph¶i ngang tÇm víi vÞ trÝ
chÝnh trÞ, kinh tÕ v¨n ho¸, víi tiÒm n¨ng ®a vµ víi nh÷ng g× mµ vïng nµy ®·
6
Kinh tÕ m«i trêng
dèc søc cho cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp thèng nhÊt ®Êt níc. Nhng ®iÒu ®ã
®· kh«ng diÔn ra.
MÆt kh¸c, viÖc khai th¸c tiÒm n¨ng kinh tÕ cña ®ång b»ng s«ng Hång bÞ
h¹n chÕ bëi c¬ chÕ qu¶n lý kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung cao ®é ®îc duy tr× ë vïng
nµy trong suèt 35 n¨m, trong khi mét sè vung kinh tÕ phÝa nam chØ chÞu ¶nh
hëng cña c¬ chÕ qu¶n lý nµy trong 10 n¨m. viÖc duy tr× l©u c¬ chÕ tËp trung
quan liªu, bao cÊp kh«ng chØ lµm h¹n chÕ sù ph¸t triÓn kinh tÕ nh÷ng n¨m
tríc ®©y mµ cßn ®Ó l¹i thãi quen thiÕu n¨ng ®éng kh«ng dÔ kh¾c phôc ngay
®îc.
Nh÷ng nguyªn nh©n gi¶i thÝch t¹i sao trong nh÷ng n¨m võa qua, ®ång
b»ng s«ng Hång t¨ng trëng kinh tÕ kh«ng cao vµ tû träng chiÕm trong toµn bé
nÒn kinh tÕ quèc tÕ quèc d©n cã xu híng gi¶m xu«ng. Tuy nhiªn nh÷ng vÊn
®Ò trªn còng ®· ®îc c¸c cÊp, c¸c ngµnh, ®¸nh gi¸, ph©n tÝch vµ ®ang t×m
nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m khíi dËy tiÒm n¨ng ®a d¹ng vÒ c«ng nghiÖp, n«ng
nghiÖp vµ dÞch vô cña vïng kinh tÕ nµy.
3.2.1. §ång b»ng s«ng Hång �vïng n«ng nghiÖp quan träng.
Theo tµi liÖu ®iÒu tra n¨m 1993, ®ång b»ng s«ng Hång cã 721326 ha
®Êt dïng vµo n«ng nghiÖp chiÕm 9,8% diÖn tÝch ®Êt ®ang sö dông vµo n«ng
nghiÖp cña c¶ níc, ®øng thø t sau 8 vïng kinh tÕ. Tuy nhiªn, nÕu so víi diÖn
tÝch tù nhiªn th× vïng ®ång b»ng s«ng Hång lµ vïng cã tû lÖ ®Êt n«ng nghiÖp
kh¸ cao, chiÕm 57,7% chØ thÊp h¬n tû lÖ 65,7% cña vïng ®ång b©õng s«ng
Cöu Long. Do tËp qu¸n canh t¸c vµ nhu cÇu tù tóc l¬ng thùc t¹i chç nªn phÇn
lín ®Êt n«ng nghiÖp ®îc dïng vµo trång lóa vµ c¸c lo¹i c©y mµu l¬ng thùc.
S¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung vµ trång lóa níc nãi riªng ë vïng ®ång b»ng
s«ng Hång cã thuËn lîi lµ ®Êt ®ai ph× nhiªu, c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ tr×nh ®é
tham canh ®¹t møc cao h¬n c¸c vïng kh¸c.
Nhê cã ®iÒu kiÖn thæ nhìng vµ hÖ thèng thuû n«ng thuËn lîi nªn phÇn
løon ®Êt trång lóa cã kh¶ n¨ng canh t¸c tõ 2 ®Õn 3 vô trong mét n¨m. tÝnh ®Õn
n¨m 1993, vïng ®ång b»ng s«ng Hång cã 45426 ha ®Êt trång l¸u 3 vô, chiÕm
29,6% tæng diÖn tÝch ®Êt trång lóa 3 vô cña c¶ níc vµ cã 450817 ha trång 2
vô chiÕm 19,2%. ®Êt trång lóa 1 vô chØ cßn 55516 ha, chiÕm 9,5% diÖn tÝch
®Êt trång lóa toµn vïng vµ chØ b»ng 3,7% tæng diÖn tÝch ®Êt trång lóa 1 vô cña
c¶ níc. Nh÷ng cè g¾ng trªn ®· gãp phµn quyÕt ®Þnh da diÖn tÝch gieo trång
lóa cña vïng ®ång b»ng s«ng Hång hµng n¨m ®¹t trªn 1 triÖu ha, chiÕm
kho¶ng 16% diÖn tÝch gieo trång lóa hµng n¨m cña c¶ níc. Do ®Èy m¹nh
khai th¸c ®Êt trång lóa nªn mÆc dï diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña ®ång b»ng s«ng
7
Kinh tÕ m«i trêng
Hång ®øng thø 7, ®Êt dïng voµ n«ng nghiÖp ®øng thø 4 nhng diÖn tÝch ®Êt
trång lóa ®øng ë vÞ trÝ thø hai chØ sau vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long.
Víi kinh nghiÖm ®· tÝch luü ®îc trong nhiÒu n¨m vµ tr×nh ®é th©m
canh cao nªn n¨ng suÊt lóa b×nh quan mét vô trong n¨m ®øng ®Çu trong 8
vïng cña c¶ níc. N¨m 1992 ®¹t 40 t¹/ha, n¨m 1993 ®¹t 46,9 t¹/ha, so víi
møc n¨ng suÊt b×nh qu©n chung cña c¶ níc trong hai n¨m t¬ng øng lµ 33,3
t¹/ha vµ 34,8 t¹/ha. HiÖn nay hÇu hÕt c¸c ®Þa ph¬ng trong vïng ®¹t n¨ng suÊt
trªn 40 t¹/ha. Do n¨ng suÊt cao nªn mÆc dï diÖn tÝch gieo trång lóa hµng n¨m
cña vïng chØ chiÕm 16% diÖn tÝch gieo trång cña c¶ níc, nhng s¶n lîng
lóa nh÷ng n¨m gÇn ®©y chiÕm kho¶ng 20% tæng s¶n lîng lóa c¶ níc. N¨m
1993 ®¹t 4.8 triÖu tÊn, chiÕm 21,2%.
Ngoµi c©y lóa, vïng cßn gieo trång c¸c lo¹i c©y mµu l¬ng thùc, chñ
yÕu lµ khoai lang vµ ng«. DiÖn tÝch c¸c lo¹i c©y trång nµy tuy kh«ng lín
nhng n¨ng suÊt ®¹t cao nªn s¶n lîng chiÕm tû träng cao so víi c¶ níc.n¨m
1992 diÖn tÝch c©y khoai lang cña vïng ®¹t 104,9 nghin ha chiÕm 25,9% ®em
l¹i møc s¶n lîng lµ 911,5 ngh×n tÊn chiÕm 35,1%.
TÝnh chung l¹i, s¶n lîng l¬ng thøc quy thãc ®ång b»ng s«ng Hång
n¨m 1992 ®¹t gÇn 4,7 triÖu tÊn, chiÕm 19,4% s¶n lîng l¬ng thùc c¶ níc;
n¨m 1993 ®¹t gÇn 5,4 triÖu tÊn, chiÕm 21,1%. Tuy s¶n lîng l¬ng thøc t¬ng
®èi cao nhng do d©n sè ®«ng nªn l¬ng thùc s¶n xuÊt ®îc chñ yÕu phôc phô
nhu cÇu tiªu dïng trong vïng. L¬ng thùc b×nh b×nh qu©n ®Çu ngêi nh÷ng
n¨m gÇn ®©y ®¹t trªn 350 kg chØ t¬ng ®¬ng víi møc b×nh qu©n chung cña c¶
níc( n¨m 1992 ®¹t 364kg/ngêi, b»ng 99,2% møc b×nh qu©n chung;
n¨m1993 ®¹t 389,8kg/ngêi, b»ng 108,6%).
MÆc dï s¶n xuÊt l¬ng thùc ®· ®¹t møc ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh, nhng
®ång b»ng s«ng Hång vÉn cßn cã nh÷ng yÕu tè cho phÐp n©ng cao s¶n lîng
long thùc hµng n¨m h¬n n÷a. vÒ diÖn tÝch ®Êt canh t¸c ®· tíi møc giíi h¹n,
thËm chÝ cßn cã thÓ bÞ gi¶m bít v× trong thêi gian tíi mét phÇn quÜ ®Êt tr«ng
l¬ng thùc sÏ ph¶i nhêng chç cho nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng,
c¬ së c«ng nghiÖp,khu vùc d©n c hoÆc cho c¸c lo¹i c©y trång kh¸c co hiÖu
qu¶ kinh tÕ cao h¬n. Tuy nhiªn, vÉn cã thÓ t¨ng diÖn tÝch gieo trång b»ng c¸ch
n©ng cao hÖ sè lÇn trång v× ®Õn nay míi ë møc 1,77 lÇn/n¨m. MÆt kh¸c, kh¶
n¨ng t¨ng suÊt vÉn cßn rÊt lín. Ngoµi viÖc chó träng ®Çu t th©m canh cÇn c¸c
hÝnh s¸ch phôc t×nh tr¹ng thiÕu æn ®Þnh cña n¨ng suÊt lóa.
Kinh nghiÖm nh÷ng n¨m qua cho thÊy, s¶n xuÊt l¬ng thùc ®ång b»ng
s«ng Hång chÞu ¶nh hëng lín vÒ thêi tiÕt vµ s©u bÖnh. Vô ®«ng xu©n thêng
8
Kinh tÕ m«i trêng
hay gÆp giã mïa ®«ng B¾c trµn vÒ vµo thêi kú võa gieo cÊy hoÆc lóa b¾t ®Çu
træ b«ng lµm cho s¶n lîng lóa gi¶m n¨m 1994 mÊt gÇn mét triÖu tÊn.
§ång b»ng s«ng Hång cã hÖ thèng thuû n«ng nhng phÇn lín ®· ®îc
x©y dùng vµ sö dông 20-50 n¨m. nh÷ng n¨m qua, viÖc tu bæ l¹o vÐt kh«ng
®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn nªn kh¶ n¨ng tiªu óng tù ch¶y cña c¸c hÖ thèng
thuû n«ng ngµy mét gi¶m. thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p trªn sÏ t¹o tiÒn ®Ò n©ng cao
diÖn tÝch gieo trång, n¨ng suÊt vµ s¶n lîng l¬ng thùc. ®ã còng lµ nh÷ng gi¶i
ph¸p c¬ b¶n khai th¸c tiÒm n¨ng s¶n xuÊt l¬ng thùc vïng ®ång b»ng s«ng
Hång cho phÐp ®a s¶n l¬ng thùc lªn 6 triÖu tÊn/n¨m.
Ngoµi thÕ m¹nh vÒ s¶n xuÊt l¬ng thùc, ®ång b»ng s«ng Hång cßn cã
tiÒm n¨ng vÒ trång c©y ¨n qu¶ vµ rau ®Ëu. QuÜ ®Êt chuyªn trång c¸c lo¹i c©y
nµy cã kho¶ng 50000 ha. Nh÷ng n¨m qua viÖc trång c©y c«ng nghiÖp hµng
n¨m cha ®îc chó ý nªn diÖn tÝch gieo trång kh«ng æn ®Þnh vµ cã xu híng
gi¶m. N¨m 1990 ®¹t 60,4 ngh×n ha nhng n¨m 1993 chØ cßn 52 ngh×n ha.
Nguyªn nh©n gi¶m sót diÖn tÝch trång c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m chÝnh
lµ do thiÕu thÞ trêng tiªu thô hay nãi ®óng h¬n lµ thiÕu kh¸ch hµng thêng
xuyªn, tiªu thô víi gi¸ c¶ hîp lý vµ sè lîng æn ®Þnh. ®iÒu nµy tëng nh
ngÞch lý nhng l¹i lµ mét thùc tÕ. XÐt trªn ph¹m vi tæng thÓ th× nhu cÇu tiªu
thô c¸c s¶n phÈm nµy rÊt lín, kh«ng chØ trong níc mµ cßn xuÊt khÈu. Trong
nh÷ng n¨m qua, ngêi n«ng d©n gieo trång c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp hµng
n¨m thêng rÊt khã b¸n s¶n phÈm do kh«ng cã kh¸ch hµng mua theo hîp
®ång dµi h¹n. S¶n phÈm khi b¸n ®îc, khi tån ®äng, khi cã l·i, khi lç vèn.Qua
nhiÒu n¨m nh vËy ngêi n«ng d©n tù thÊy r»ng, c¸ch tèt nhÊt hiÖn nay vÉn lµ
gieo trång c©y l¬ng thùc vµ do vËy diÖn tÝch trång c©y c«ng nghiÖp gi¶m. nÕu
cã chÝnh s¸ch ®óng, c¬ chÕ tiªu thô hîp lý, thÞ trêng vµ gi¸ c¸ æn ®Þnh th×
tiÒm n¨ng ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m cña ®ång b»ng s«ng Hång sÏ
nhanh chãng ph¸t huy, chÝ Ýt còng còng b»ng nh møc ®· tõng ®¹t tríc ®©y.
§ång b»ng s«ng Hång kh«ng nh÷ng chØ cã tiÒm n¨ng vÒ ph¸t triÓn
trång trät mµ cßn cã tiÒm n¨ng ®Èy m¹nh ch¨n nu«i víi nhiÒu vËt nu«i nh
tr©u, bß, lîn, gia cÇm, thuû s¶n níc ngät, níc lî vµ níc mÆn. XÐt vÒ tÝnh
®a d¹ng cña vËt nu«i th× ®ång b»ng s«ng Hång cã u thÕ h¬n c¸c vïng kh¸c.
§ång b»ng s«ng Hång lµ mét trong nh÷ng vïng cã nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng
ph¸t triÓn ch¨n nu«i lín nhÊt trong 8 vïng cña c¶ níc. Tríc hÕt, ®ång b»ng
s«ng Hång lµ n¬i tËp trung d©n c víi mËt ®é cao. §êi sèng c¸c tÇng líp d©n
c trong nh÷ng n¨m võa qua ë c¶ thµnh thÞ vµ n«ng th«n ®· ®îc c¶i thiÑen,
9
Kinh tÕ m«i trêng
c¬ cÊu b÷a ¨n thay ®æi theo híng t¨ng dÇn tû träng chÊt ®¹m. Sù ph¸t triÓn
cña trång trät còng ®ßi hái søc kÐo vµ ph©n bãn ngµy cµng t¨ng.
TiÒm n¨ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i tuy míi ë møc ®é thÊp, nhng ®ång
b»ng s«ng Hång ®· næi lªn nh mét trong nh÷ng vïng cã thÕ m¹nh vÒ ch¨n
nu«i. §Õn n¨m 1993, toµn vïng cã 267,9 ngh×n con tr©u, 281,3 ngh×n con bß,
gÇn 3,2 triÖu con lîn. S¶n lîng thÞt lîn h¬i xuÊt chuång n¨m 1993 ®¹t 216
ngh×n tÊn, chiÕm gÇn ¼ s¶n lîng cña c¶ níc vµ lµ vïng cuang cÊp nhiÒu thÞt
lîn nhÊt cho tiªu dïng vµ xuÊt khÈu trong sè 8 vïng. Còng trong n¨m 1993
toµn vïng ®· thu ®îc 70 ngh×n tÊn thuû s¶n c¸c lo¹i, t¨ng 33,5% so víi n¨m
1990, trong ®ã 29 ngh×n tÊn c¸ biÓn, t¨ng 31,2%; 30 ngh×n tÊn c¸ níc ngät,
t¨ng 30,7% vµ 2 ngh×n tÊn t«m, t¨ng 81,6%. Riªng H¶i Phßng vµ Th¸i B×nh
n¨m 1993 ®· xuÊt khÈu 1650 tÊn thuû s¶n, trong ®ã 900 tÊn t«m ®«ng l¹nh.
Tõ sù ph©n tÝch trªn cã thÓ thÊy r»ng, ®ång b»ng s«ng Hång lµ vïng
n«ng nghiÖp quan träng nhÊt cña ®Êt níc. §©y lµ mét trong hai vùa lóa cña
c¶ níc, lµ vïng cung cÊp thÞt, rau xanh vµ mét sè s¶n phÈm cña c¸c lo¹i c©y
c«ng nghiÖp hµng n¨m nh ®ay, cãi nhiÒu nhÊt so víi c¸c vïng kh¸c.
3.2.2. §ång b»ng s«ng Hång- côm c«ng nghiÖp lín vµ ®a ngµnh.
Tû träng s¶n lîng c«ng nghiÖp toµn vïng so víi c¶ níc n¨m 1992 lµ
13,1%; n¨m 1993 lµ 16,2%; n¨m1994 lµ 18%. HiÖn nay ®ång b»ng s«ng Hång
lµ vïng c«ng nghiÖp lín thø hai trong sè 8 vïng cña ®Êt níc. Qui m« cña khu
vùc c«ng nghiÖp chØ ®øng sau vïng §«ng Nam Bé lµ vïng cã sù ®ãng gãp
®¸ng kÓ cña ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ sau nhiÒu n¨m ®Çu t x©y dùng.
C«ng nghiÖp ®ång b»ng s«ng Hång ph¸t triÓn víi tèc ®é t¬ng ®èi cao:
n¨m 1992 t¨ng 12,7%; 1993 t¨ng 14,4%; 1994 t¨ng 20%, trong ®ã Hµ Néi
t¨ng 27,9%, H¶i Phßng t¨ng 28,6%. MÆc dïn ®· ®¹t ®îc kÕt qu¶ nh vËy
nhng ®Õn nay sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp ®ång b»ng s«ng Hång vÉn cha
xøng víi tiÌem n¨ng hiÖn cã. NÕu xÐt vÒ tiÒm n¨ng th× vïng ®ång b»ng s«ng
Hång ccã thÓ tiÕp tôc ph¸t triªn c«ng nghiÖp theo híng ®a ngµnh, §©y lµ mét
u thÕ næi bËt mµ kh«ng ph¶i vïng nµo còng cã ®îc. TiÒm n¨ng nµy chøa
®ùng trong nhiÒu nh©n tè, tríc hÕt lµ thÞ trêng vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®·
®îc t¹o dùng.
§ång b»ng s«ng Hång cã mét thÞ trêng tiªu thô hµng c«ng nghiÖp rÊt
lín, xÐt c¶ vÒ mÆt sè lîng vµ chñng lo¹i hµng ho¸. Ngoµi 14 triÖu d©n c
®ang sinh sèng trong vïng cßn cã c¸c thÞ trêng phô cËn, tríc hÕt lµ vïng
10
Kinh tÕ m«i trêng
miÒn nói phÝa B¾c vµ B¾c Trung Bé. NÕu tÝnh c¶ d©n sè hai vïng nµy th× thÞ
trêng lªn tíi 32,6 triÖu ngêi chiÕm gÇn 50% d©n sè c¶ níc.
Do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan ®· h×nh thµnh nªn hai ®Æc trng c¬
b¶n cña c«ng nghiÖp ®ång b»ng s«ng Hång: mét lµ, cã tÝnh chÊt ®a ngµnh vµ
hai lµ, cã tÝnh chÊt cña mét côm c«ng nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp bao gåm
nhiÌu ngµnh vµ trong mçi ngµnh, mçi ®Þa ph¬ng ®Òu cã nh÷ng doanh nghiÖp
lín nh ®iÖ Ph¶ L¹i, ®iÖn Ninh B×nh, xi m¨ng H¶i Phßng, xi m¨ng Hoµng
Th¹ch, c¬ khÝ Hµ Néi, « t« Hoµ B×nh, ®iÖn c¬ Thèng NhÊt, pin V¨n §iÓn,
bãng ®Ìn phÝch níc R¹ng §«ng, cao su Sao Vµng, xµ phßng Hµ Néi, sø H¶i
D¬ng, nhùa TiÒn Phong, giÇy Thîng §×nh, may 10, bia Hµ Néi,®iÖn tö
Hanel�
3.2.3. §ång b»ng s«ng Hång � mét trung t©m dÞch vô.
§ång b»ng s«ng Hång kh«ng chØ cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp
toµn diÖn vµ c«ng nghiÖp ®a ngµnh mµ cßn cã tiÒm n¨ng to lín vÒ vÞ trÝ ®Þa lý,
thÞ trêng, c¶nh quan thiªn nhiªn vµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®· ®îc tÝch luü
vµ më réng nhiÒu ho¹t ®éng dÞch vô. MÆc dï chØ míi huy ®éng ®îc mét phÇn
tiÒm n¨ng nhng hiÖn nay ®ång b»ng s«ng Hång ®· lµ mét trong nh÷ng trung
t©m dÞch vô lín trong ®ã cã thñ ®« Hµ Néi vµ thµnh phè c¶ng H¶i Phßng lµ
nh÷ng ®Þa ph¬ng cã ho¹t ®éng dÞch vô vµo lo¹i s«i ®éng nhÊt trong sè 61 ®Þa
ph¬ng cña c¶ níc.
§ång b»ng s«ng Hång cã m¹ng líi giao th«ng t¬ng ®èi ph¸t triÓn víi
nhiÒu lo¹i h×nh vËn t¶i. HÖ thèng ®êng giao th«ng h×nh thµnh theo d¹ng
híng t©m ®iÓm lµ thñ ®« Hµ Néi. HÇu hÕt c¸c tuyÕn ®êng s¾t quan träng
cña ®Êt níc ®Òu xuÊt ph¸t tõ Hµ Néi vµ ®i qua c¸c ®Þa ph¬ng thuéc ®ång
b»ng s«ng Hång. ®ång b»ng s«ng Hång còng lµ ®Þa bµn cã nhiÒu tuyÕn quèc
lé ®i qua. Ngoµi ra cßn cã mét hÖ thèng ®êng liªn tØnh, liªn huyÖn, liªn
x·.TÝnh chung toµn vïng cã 27.568 km ®êng bé chiÕm 15,6% tæng chiÒu dµi
®êng bé c¶ níc, trong ®ã ®êng nhùa vµ ®êng bª t«ng lµ 3408 km chiÕm
22,6% tæng chiÒu dµi ®êng nhùa vµ ®êng bª t«ng c¶ níc. TÝnh ra mËt ®é
®êng kho¶ng 2,2 km/km2 so víi mËt ®é b×nh qu©n cña c¶ níc lµ 0,53
km/km2 vµ 0,43km/km2 cña vïng §«ng Nam Bé. §©y lµ mËt ®é cao kh«ng chØ
so víi c¸c vïng trong níc mµ cßn so víi nhiÒu níc kh¸c trong khu vùc
§«ng Nam ¸. Ngoµi ra ®ång b»ng s«ng Hång cßn cã hÖ thèng s«ng dµy ®Æc
nèi liÒn nhiÒu vïng víi nhau. Trªn chiÒu dµi bê biÓn tõ H¶i Phßng ®Õn Ninh
B×nh ®· x©y dùng ®îc mét sè c¶ng biÓn quan träng nh c¶ng H¶i Phßng víi
n¨ng lùc 4,6 triÖu tÊn/n¨m.
11
Kinh tÕ m«i trêng
Trong 9 c«ng ty vËn t¶i biÓn lín nhÊt níc ta th× ®ång b»ng s«ng Hång
cã 6 c«ng ty lµ Vosco, Vinaship, H¶i Phßng ship, Vietracht, Viseritrans vµ
Hamaco. Riªng 6 c«ng ty nµy ®· cã 79 tµu biÓn trong tæng sè 105 tµu cña c¶
níc.
Trong tæng sè 17 s©n bay cña c¶ níc ®ång b»ng s«ng Hång cã 3 s©n
bay lµ Néi Bµi, Gia L©m vµ C¸t BÝ. S©n bay Néi Bµi lµ mét trong 3 s©n bay
quèc tÕ.
Do cã m¹ng líi giao th«ng t¬ng ®èi ph¸t triÓn nh vËy nªn vËn t¶i
®ång b»ng s«ng Hång vËn chuyÓn ®îc mét khèi lîng hµng hãa vµ hµnh
kh¸ch ®¸ng kÓ. ChØ tÝnh riªng n¨m 1993 ®· chuyªn chë ®îc 17,5 triÖu tÊn
hµng vµ 42,1 triÖu lît kh¸ch. NÕu so víi vËn t¶i ®Þa ph¬ng c¶ níc th× vËn
t¶i ®Þa ph¬ng ®ång b»ng s«ng Hång n¨m 1993 chiÕm 29,3% vÒ khèi lîng
hµng ho¸ vËn chuyÓn, 8,3% vÒ khèi lîng hµnh kh¸ch vËn chuyÓn.
M¹ng líi th¬ng nghiÖp b¸n bu«n vµ b¸n lÎ còng kh· ph¸t triÓn,
khæng chØ ë ®« thÞ mµ cßn lan to¶ vµo c¸c vïng n«ng th«n. TÝnh ®Õn gi÷a n¨m
1994, trong tæng sè 1710 x· cña toµn vïng th× 98,1% x· ®· cã ®iÖn, 99,4% x·
cã ®êng « t« vµo ®Õn tËn n¬i, 99,6% x· cã tr¹m x¸.
TiÒm n¨ng du lÞch ®ång b»ng s«ng Hång còng rÊt lín. Ngoµi c¶nh quan
®a d¹ng cßn cã mét sè c¬ së vËt chÊt ban ®Çu cña ngµnh du lÞch vµ dÞch vô.
Theo tµi liÖu n¨m1994, toµn vïng cã 368 ®¬n vÞ kinh doanh du lÞch, trong ®ã
23 ®¬n vÞ chuyªn phôc vô kh¸ch du lÞch quèc tÕ. Tæng sè lao ®éng trong c¸c
®¬n vÞ nµy n¨m 1993 lµ 13603 ngêi, chiÕm 28,1% lao ®éng ngµnh du lÞch c¶
nícvµ ®Õn n¨m 1994 t¨ng lªn ®¹t con sè 15362 ngêi, chiÕm trªn 29%. N¨m
1993 toµn vïng chØ cã 208 kh¸ch s¹n, chiÕm 22,7% tæng sè kh¸ch s¹n c¶
níc, nhng ®Õn n¨m 1994 ®· cã 301 kh¸ch s¹n, chiÕm 27.2%.
Ch¬ng III: §Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng.
VÊn ®Ò cÊp b¸ch hµng ®Çu cña vïng lµ gi¶m tû lÖ t¨ng d©n sã xuèng
díi 2% ®Ó c©n ®èi víi tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cña vïng vµ cã bÞn ph¸p
h÷u hiÖu ph©n bè l¹i d©n c, gi¶i quyÕt viÖc lµm, chuyÓn d©n c sang c¸c vïng
cßn nhiÒu tµi nguyªn, thiÕu lao ®éng, ®«ng thêi kh«i phôc, më réng c¸c ngµnh
nghÒ t¹i c¸c ®Þa ph¬ng, ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh ®Ó t¹o ra nhiÒu viÖc lµm
t¹i chç.
X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa
nh»m khai th¸c ®Çy ®ñ h¬n tiÒm n¨ng vµ nguån lùc cña vïng, nhÊt lµ nguån
lùc con ngêi, ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ.
12
Kinh tÕ m«i trêng
- §èi víi c«ng nghiÖp, cÇn ®æi míi c«ng nghÖ, kü thuËt theo hín hiÖn
®¹i ho¸ nh÷ng kh©u quan träng vµ cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qña,
søc c¹nh tranh, ®¸p øng ®ßi hái cña thÞ trêng. MÆt kh¸c, n©ng cao vÞ trÝ trung
t©m cña m×nh, cÇn tham gia tÝch cùc h¬n vµo ph©n c«ng lao ®éng trong níc
vµ quèc tÕ b»ng c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô mòi nhän, ®éc ®¸o nh tin häc vµ
viÔn th«ng, c¬ khÝ tµu thuyÒn, s¶n xuÊt ®éng c¬, dông cô ®å nghÒ, ®å ®iÖn d©n
dông, ho¸ chÊt truyÒn thèng, xi m¨ng, ®å sø, ®å gç, chÕ biÕn thùc phÈm trªn
thÕ m¹nh tiÒm n¨ng cña mçi tØnh.
TËp trung x©y dùng c¸c thµnh phè h¹t nh©n nh Hµ Néi, H¶i Phßng,
Ph¶ L¹i, H¶i D¬ng. Qui ho¹ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp theo c¸c tuyÕn ®êng
5, ®êng 18, ®êng 10, tuyÕn Phñ Lý- Nam §Þnh- Ninh B×nh. Më réng c¸c
quan hÖ quèc tÕ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i, ®¹t tiªu chuÈn
quèc tÕ, kh«ng nhËp thiÕt bÞ toµn bé mét c¸ch trµn lan nh tríc ®©y ®Ó tr¸nh
tôt hËu vÒ c«ng nghÖ so víi tr×nh ®é cña thÕ giíi. X©y dùng c¸c khu c«ng
nghiÖp nh khu chÕ xuÊt Sãc S¬n, khu c«ng nghiÖp Sµi §ång, khu c«ng nghÖ
tËp trung kü nghÖ cao §«ng Anh, khu c«ng nghiÖp nam cÇu Th¨ng Long, khu
chÕ xuÊt H¶i Phßng.
§èi víi n«ng nghiÖp, tríc hÕt ph¶i ra søc tiÕt kiÖm ®Êt, thùc hiÖn th©m
canh t¨ng vô, t¨ng hÖ sè sö dông ruéng ®Êt, ph¸t triÓn s¶n xuÊt l¬ng thùc ë
tèi ®a, t¨ng nhanh ®µn lîn vµ trång rau xuÊt khÈu, më réng cã møc ®é c©y
®ay, cãi, mÝa, ph¸t triÓn d©u t»m, trång rõng phßng hé kÕt hîp c©y lÊy gç, cñi.
Chó ý tæ chøc tèt kh©u chÕ biÕn n«ng s¶n vµ tiªu thô, híng m¹nh vµo thÞ
trêng trong vµ ngoµi níc, tËn dông vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ trªn 1 v¹n ha
níc mÆt cha ®îc sö dông vµ vïng níc lî, níc mÆn däc theo bê biÓn tõ
H¶i Phßng ®Õn Ninh B×nh ®Ó ph¸t triÓn nu«i trång thuû , h¶i s¶n nh c¸, t«m,
rong c©u�T¨ng cêng ®¸nh b¾t c¸ xa bê ®Ó t¨ng thùc phÈm phôc vô nhu cÇu
trong vïng vµ xuÊt khÈu.
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng, cÇn t¨ng cêng b¶o
vÖ m«i trêng, duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c hÖ sinh th¸i ®ång b»ng ven biÓn, b¶o
®¶m khai th¸c tµi nguyªn n«ng nghiÖp hîp lý, kh«ng lµm cho ®Êt nghÌo kiÖt,
kh«ng sö dông c¸c ho¸ chÊt ®éc h¹i vµ ph¸t triÓn c¸c ®« thÞ c«ng nghiÖp theo
®óng qui ho¹ch, kh«ng g©y « nhiÔm nguån níc, kh«ng khÝ vµ lÊn chiÕm ®Êt
n«ng nghiÖp.
13
Kinh tÕ m«i trêng
KÕt luËn
MÆc dï cã tiÒm n¨ng phong phó ®a d¹ng nhng hiÖn nay ®ång b»ng
s«ng Hång vÉn cha ph¸t triÓn xøng ®¸ng víi nh÷ng tiÒm n¨ng cña m×nh. Tuy
nhiªn trong t¬ng lai tiÒm n¨ng kinh tÕ cña ®ång b»ng s«ng Hång nhÊt ®Þnh sÏ
®îc kh¬i dËy, lîi thÕ so s¸nh cña ®ång b»ng s«ng Hång nhÊt ®Þnh ®îc ph¸t
huy. VÊn ®Ò sím muén lµ phô thuéc vµo chiÕn lîc, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh
tÕ ®óng ®¾n cña Nhµ níc.
14
- Xem thêm -
.PDF 
14 
1531 
114 
