Tài liệu Tuyển tập thơ hồ xuân hương

HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 1 Muåc luåc Àöi àiïìu vïì nûä thi sô Höì Xuên Hûúng.....................................................4 Thú Nöm truyïìn tuång...............................................................................8 Tûå tònh....................................................................................................8 Lêëy chöìng chung....................................................................................9 Khöng chöìng maâ chûãa .........................................................................10 Mùæng hoåc troâ ........................................................................................12 Àïì tranh Töë nûä.....................................................................................13 Chiïëc baách ............................................................................................14 Döî ngûúâi àaân baâ khoác chöìng...............................................................16 Miïëng trêìu (1)......................................................................................17 Khoác chöìng laâm thuöëc .........................................................................18 Baánh tröi nûúác......................................................................................20 Àeâo Ba Döåi ............................................................................................21 Àaá öng chöìng baâ chöìng........................................................................22 Hoãi trùng...............................................................................................23 Àöång Hûúng Tñch.................................................................................24 Chuâa Quaán Sûá......................................................................................26 Keäm tröëng (1).......................................................................................27 Quaán Khaánh (1)...................................................................................28 Võnh caái quaåt (1) ..................................................................................29 Àïì àïìn Sêìm Nghi Àöëng.......................................................................30 Traách chiïu Höí .....................................................................................31 Chiïu Höí hoaå laåi ..................................................................................34 http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 2 Chúi Têy Höì nhúá baån...........................................................................35 Sû bõ ong chêm.....................................................................................36 Sû höí mang...........................................................................................37 Dïåt cûãi...................................................................................................38 Vö êm nûä (1) .........................................................................................39 Mùæng hoåc troâ döët ..................................................................................41 Hoãi trùng (2).........................................................................................42 Quaã mñt.................................................................................................44 Võnh caái giïëng ......................................................................................45 Võnh caái quaåt (2) ..................................................................................46 Hang Thaánh Hoaá chuâa Thêìy ..............................................................47 Khoác Töíng Coác......................................................................................48 Hang Caác Cúá (1)...................................................................................49 Àaánh àu ................................................................................................50 Khoác öng Phuã Vônh Tûúâng ..................................................................51 Thú chûä Haán ............................................................................................53 Tùång Töën Phong Tûã (1) .......................................................................53 Hoaå töën phong nguyïn vêån (1) ...........................................................54 Baåch Àùçng Giang tùång biïåt ................................................................57 Lûu biïåt thúâi taåi An Quaãng, An Hûng nguå thûá (1) ..........................58 Hoaå Sún Phuã chi taác (1).......................................................................59 Thu nguyïåt hûäu ûác Mai Sún Phuã kñ (1).............................................61 Caãm cûåu kiïm trònh cêìn Chaánh hoåc sô Nguyïîn Hêìu (1).................62 Tûå thaán .................................................................................................68 Thïå viïët hûäu caãm (1) ...........................................................................69 Xuên àònh lan àiïåu ..............................................................................70 Kñ sún nam thûúång trêën hiïåp trêën trêìn hêìu.....................................72 Dûä sún nam thûúång hiïåp .....................................................................74 trêën quan trêìn hêìu xûúáng hoaå (1) .....................................................74 Thuyã vên hûúng ...................................................................................76 Caãm cûåu töëng tên xuên chi taác (1).....................................................79 Xuên hûúng tùång hiïåp quêån (1) .........................................................81 Phuå luåc .....................................................................................................90 Chúi chúå chuâa Thêìy .............................................................................90 Tröëng thuãng..........................................................................................91 http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 3 Caãnh thu...............................................................................................92 Möåt caãnh chuâa......................................................................................94 Chúi àïìn Khaán Xuên ...........................................................................95 Thên phêån ngûúâi àaân baâ .....................................................................96 Sûå hoang dêm ......................................................................................97 Taát nûúác ................................................................................................98 Àöìng tiïìn hoeãn .....................................................................................99 Con öëc nhöìi .........................................................................................100 http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 4 Àöi àiïìu vïì nûä thi sô Höì Xuên Hûúng Trong nïìn vùn hoåc Viïåt Nam, nûä thi sô Höì Xuên Hûúng laâ möåt hiïån tûúång àùåc biïåt, khöng chó trong nöåi dung vaâ nghïå thuêåt saáng taác maâ ngay caã caác vùn baãn saáng taác cuãa nûä sô hoå Höì vêîn coân laâ nhûäng vêën àïì àùåc biïåt, cêìn tiïëp tuåc nghiïn cûáu tòm hiïíu. Riïng vïì cuöåc àúâi riïng tû cuãa nhaâ thú, cho àïën nay vêîn coân laâ nhûäng dêëu hoãi, chûa coá möåt cöng trònh nghiïn cûáu naâo àaáng tin cêåy caã. Trong phêìn múã àêìu baâi thú "Höì Xuên Hûúng - ngûúâi àoá laâ ai"cöë nhaâ thú, nhaâ nghiïn cûáu vùn hoåc Hoaâng Trung Thöng, nguyïn Viïån trûúãng Viïån Vùn hoåc vöën ngûúâi xûá Nghïå, laâng Quyânh Àöi - Quyânh Lûu àaä viïët: Ngûúâi ta noái nhiïìu vïì Höì Xuên Hûúng Nhûng ngûúâi àoá laâ ai Thêåt móa mai Khöng ai biïët roä Nhû coá nhû khöng nhû khöng nhû coá Naâng úã laâng Quyânh http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 5 Naâng laåi úã phûúâng Khaán Xuên Múâ múâ toã toã... Qua àoaån thú trïn, àuã thêëy viïåc nghiïn cûáu, giúái thiïåu tiïíu sûã nûä sô hoå Höì quaã laâ möåt viïåc phûác taåp. Àoá phaãi chùng cuäng laâ möåt hiïån tûúång àùåc biïåt cuãa nûä sô? maâ giúái nghiïn cûáu vùn hoåc n ûúác nhaâ luön luön quan têm trong nhiïìu thêåp kyã. Viïåc dûång möåt tiïíu sûã àêìy àuã, chên thûåc, chñnh xaác vïì Höì Xuên Hûúng vêîn laâ àïì taâi nghiïn cûáu noáng höíi àang chúâ phña trûúác àöëi vúái caác nhaâ nghiïn cûáu. Cho àïën nay, bùçng nhûäng t û liïåu vùn hoåc vaâ qua nhûäng nguöìn thû tõch (tuy chûa coá cú súã chùæc chùæn), nhûng caác nhaâ nghiïn cûáu cuãa nhiïìu thïë hïå àaä cöë gùæng veä nïn hònh daáng cuöåc àúâi cuãa nhaâ thú, mùåc duâ giûäa hoå coân nhûäng dõ biïåt, nhûng cuäng àaä coá nhiïìu àiïím tûúng àöìng: Theo caác nhaâ nghiïn cûáu àêìu tiïn vïì Höì Xuên Hûúng nhû Nguyïîn Hûäu Tiïën, Dûúng Quaãng Haâm thò baâ laâ con öng Höì Phi Diïîn (sinh 1704) úã laâng Quyânh Àöi, huyïån Quyânh Lûu, Nghïå An (1). Öng thi àêåu tuá taâi nùm 24 tuöíi d ûúái triïìu Lï Baão Thaái. Nhaâ ngheâo khöng thïí tiïëp tuåc hoåc, öng ra daåy hoåc úã Haãi Hûng, Haâ Bùæc, àïí kiïëm söëng. Taåi àêy öng àaä lêëy cö gaái Bùæc Ninh, hoå Haâ, laâm vúå leä - Höì Xuên Hûúng ra àúâi laâ kïët quaã cuãa möëi tònh duyïn àoá. Trûúác khi nûä sô chaâo àúâi, gia àònh thêìy àöì Diïîn doån vïì úã phûúâng Khaán Xuên, huyïån Vônh Thuêån (gêìn Höì Têy - Haâ Nöåi bêy giúâ). Luác Höì Xuên Hûúng àaä lúán, gia àònh vïì thön Tiïn Thõ, Töíng Tiïn Tuác, huyïån Thoå Xûúng (nay laâ phöë Lyá Quöëc Sû - Haâ Nöåi). úã tuöíi thaânh niïn, nûä sô coá möåt ngöi nhaâ riïng dûång gêìn höì Têy, lêëy tïn laâ Cöí Nguyïåt àûúâng(2). Nhiïìu taâi liïåu cho biïët, Höì Xuên Hûúng úã vúái meå, coá ài hoåc, saáng daå, thöng minh, nhûng khöng àûúåc hoåc nhiïìu, thñch laâm thú. Baâ coá möåt baån thú rêët àöîi tri êm, tri kó laâ Chiïu Höí. Nhûng Chiïu Höí laâ ai? vêîn coân laâ möåt êín söë? http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 6 Cuöåc àúâi riïng tû cuãa nûä sô chõu nhiïìu àau khöí. Baâ lêëy chöìng muöån, xêy dûång gia àònh, nhûng chùèng mêëy haånh phuác - Cuöåc hön nhên (laâm leä) vúái Töíng Coác, möåt tïn aác baá, ngu döët, laâ möåt nöîi àau buöìn cuãa nhaâ thú. Khi laâm leä öng Phuã Vônh Tûúâng cuäng chùèng vui veã, haånh phuác gò hún! Nhû vêåy, qua nghiïn cûáu khaác nhau, cho thêëy àaä coá möåt sûå àöìng nhêët vïì quï hûúng baãn quaán, núi sinh, núi úã vaâ cuöåc àúâi riïng tû cuãa baâ - Àiïím dõ àöìng laâ ngûúâi cha? Coân vïì nùm sinh thaáng àeã, coá nhiïìu taâi liïåu rêët chung chung: "Baâ söëng vaâo khoaãng cuöëi Lï, àêìu Nguyïîn". Àêy laâ möåt quaäng thúâi gian hïët sûác co daän, rêët röång (3), cöët àïí dung hoaâ nhiïìu giaã thiïët vïì thúâi àiïím söëng cuãa nhaâ thú, trûúác khi chûa coá möåt taâi liïåu àuã cú súã chùæc chùæn khùèng àõnh thúâi àiïím söëng cuãa baâ. Nhûng múái àêy ngûúâi ta àaä phaát hiïån möåt taâi liïåu múái nhêët "Xuên àûúâng àaâm thoaåi", coá nhiïìu tû liïåu àïí giaãi thñch thúâi àiïím söëng cuãa nûä sô Höì Xuên Hûúng. Nïëu cùn cûá vaâo nhûäng chi tiïët trong "Xuên àûúâng àaâm thoaåi" thò Höì Xuên Hûúng sinh ra vaâo àêìu triïìu Nguyïî n . Nïëu àoá laâ hiïån thûåc, buöåc chuáng ta phaãi xïëp nûä sô Höì Xuên Hûúng vaâo "Chiïëu vùn hoåc" cuãa triïìu Nguyïën chûá khöng phaãi laâ triïìu Têy Sún, laåi caâng khöng phaãi thúâi "cuöëi Lï". Viïåc sùæp xïëp naây coá möåt aãnh hûúãng lúán àïën vùn hoåc sûã Viïåt Nam, cuäng nhû nhûäng nhêån àõnh, bònh giaá thú vùn cuãa nûä sô. Vaâ nïëu nhû "Xuên àûúâng àaâm thoaåi" laâ àuáng, thò Höì Xuên Hûúng cuäng khöng thïí qua àúâi trûúác 1842 möåt thúâi gian rêët lêu, nhû ta àaä biïët qua "Thûúng sún thi têåp" cuãa Nguyïîn Phuác Miïn Thêím tûác Tuâng Thiïn vûúng - búãi nùm 1842 Tuâng Thiïn vûúng höå giaá vua Thiïåu Trõ ra Bùæc Haâ tiïëp sûá thêìn nhaâ Thanh, öng coá túái vaäng caãnh höì Têy vaâ àaä viïët möåt loaåt 14 baâi thú, trong àoá coá baâi toã loâng thûúng caãm nûä sô Höì Xuên Hûúng àaä quaá cöë: ...."Chúá coá dêîm lïn möå Xuên Hûúng nheá. Vò úã dûúái suöëi vaâng, naâng coân àang öm möëi hêån ruát nhêìm tú (duyïn)" - (dõch vùn xuöi). http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 7 Vò theo "Xuên àûúâng àaâm thoaåi" (thò àïën nùm 1869(4)) chuáng ta vêîn coân coá möåt Höì Xuên Hûúng thò sô maâ caái chïët cuãa baâ àaä laâm rung àöång can traâng cuãa caác bêåc "tao nhên mùåc khaách" bïn nêåm rûúåu Song têët caã nhûäng nhêån àõnh trïn cuäng chó laâ nhûäng nhêån àõnh, suy luêån maâ thoi vò chûa coá möåt taâi liïåu naâo cuå thïí chñnh xaác àïí khùèng àõnh taác phêím taác giaã Höì Xuên Hûúng möåt caách dûát khoaát caã. Nhûng, duâ chûa thêåt chñnh xaác, àêìy àuã, hoaân haão vaâ duâ àöå tin cêåy chûa cao, suöët mêëy thêåp kyã qua, biïët bao nhaâ nghiïn cûáu vùn hoåc, daây cöng sûu têìm vêîn chûa taåo dûång àûúåc möåt söë nûä thi sô hoå Höì bùçng xûúng bùçng thõt àñch thûåc. Nhûng hoå cuäng àaä veä nïn àûúåc boáng daáng nûä sô àöåc àaáo coá cha coá meå, coá quï cha àêët töí, coá caã thúâi gian sinh thaânh, ly biïåt vaâ cuöåc àúâi tònh duyïn riïng tû cuãa baâ khöng mêëy xuön xeã haånh phuác, nïëu khöng muöën noái laâ bêët haånh. Êu cuäng laâ möåt cöng viïåc àaáng ghi nhúá, duâ chûa thoaã maän loâng mong moãi cuãa baån àoåc trong nhiïìu thïë hïå. Trêìn Maånh Thûúâng (1) Nhûng theo möåt taâi liïåu múái àûúåc cöng böë (trïn taåp chñ Vùn hoåc söë 10-1964) cuãa nhaâ nghiïn cûáu vùn hoåc cöë giaáo sû Trêìn Thanh Mai, thò Höì Xuên Hûúng coá cuâng quï quaán, nhûng laâ con öng Höì Sô Danh (1706-1783), em cuâng cha vúái Höì Sô Àöëng (1738-1786). (2) Cöí Nguyïåt àûúâng: coá thïí laâ phoâng vùn, cuäng coá thïí laâ núi daåy hoåc. Àiïìu chùæc chùæn àoá laâ núi diïîn ra caác cuöåc bònh thú, tiïëp baån beâ. (3) Vò cuöëi Lï keáo daâi 255 nùm tûâ Lï Duy Ninh niïn hiïåu Nguyïîn Hoaâ (1533-1548) àïën Lï Duy Kò niïn hiïåu Lï Chiïu Thöëng (1787-1788). Àêìu triïìu Nguyïîn laâ Gia Long (1802-181819). Nïëu chûa kïí àïën àúâi sau thò giûäa "cuöëi Lï" àïën àêìu Nguyïîn coân coá triïìu Têy Sún. (4) Niïn hiïåu Tûå Àûác thûá 22 http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 8 Thú Nöm truyïìn tuång Tûå tònh Tiïëng gaâ vùng vùèng gaáy trïn bom(1) Oaán hêån tröng ra khùæp moåi choâm. Moä thaãm khöng khua maâ cuäng cöëc.(2) Chuöng sêìu chùèng àaánh cúá sao om(3)? Trûúác nghe nhûäng tiïëng thïm rêìu rô, Sau giêån vò duyïn àïí moäm moâm. Taâi tûã vùn nhên ai àoá taá? Thên naây àêu àaä chõu giaâ tom!(4) (1) Bom: Moãm àêët. (2)-(3) Moä vaâ chuöng duâng trong nhaâ chuâa coá taác duång laâm nguöi dõu loâng ngûúâi. úã àêy nhaâ thú vêån duång khaác. Moä thaãm, chuöng sêìu: Tiïëng loâng sêìu thaãm trong àïm khuya vùæng lùång khöng khua khöng àaánh maâ vêîn vang lïn dûä döåi nhûäng êm thanh khö khöëc, êìm ô, cöëc nhû moä vaâ om nhû chuöng. (4) Giaâ tom: Nhû giaâ àanh.Tuåc ngûä: "Treã döi ra, giaâ co laåi". http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 9 Lêëy chöìng chung Keã àùæp chùn böng keã laånh luâng, Cheám cha caái kiïëp lêëy chöìng chung. Nùm thò mûúâi hoaå chùng hay chúá Möåt thaáng àöi lêìn coá cuäng khöng. Cöë àêëm ùn xöi, xöi laåi hêím,(1) Cêìm bùçng laâm mûúán, mûúán khöng cöng.(2) Thên naây vñ biïët dûúâng naây nhó(3) Thaâ trûúác thöi àaânh úã vêåy xong. (1)-(2) Vêån duång caác thaânh ngûä "Cöë àêëm ùn xöi", "Laâm mûúán khöng cöng". (3) Dûúâng naây: nöng nöíi cuå thïí ra àïën thïë naây. http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 10 Khöng chöìng maâ chûãa Caã nïí cho nïn hoaá dúã dang, Nöîi niïìm naâng coá biïët chùng chaâng. Duyïn thiïn chûa thêëy nhö àêìu doåc,(1) Phêån liïîu sao àaâ naãy neát ngang.(2) Caái nghôa trùm nùm chaâng nhúá chûãa?(3) Maãnh tònh möåt khöëi thiïëp xin mang.(4) Quaãn bao miïång thïë lúâi chïnh lïåch, Khöng coá, nhûng maâ coá, múái ngoan! (1)-(2) úã àêy, duâng löëi chúi chûä Haán. Chûä Thiïn laâ trúâi nhö àêìu lïn thò thaânh chûä Phu laâ chöìng; chûä Liïîu laâ roä hoùåc hïët, àöìng êm vúái cêy liïîu chó ngûúâi con gaái, nïëu thïm möåt neát ngang thò thaânh chûä Tûã laâ con. Hai cêu naây yá noái: Gaái chûa chöìng maâ sao àaä coá con trong buång? (3)-(4) Tònh vaâ nghôa gùæn liïìn àùåc tñnh truyïìn thöëng cuãa ta. Höì Xuên Hûúng nhêën maång caái nghôa, caái traách nhiïåm maâ ngûúâi àaân öng naâo àoá thûúâng vö têm trûúác hêåu quaã àïí laåi cho ngûúâi phuå nûä. http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 11 (5) Taác giaã àûáng vïì phña ngûúâi con gaái maâ duâng yá möåt cêu ca dao: "Khöng chöìng maâ chûãa múái ngoan; Coá chöìng maâ chûãa thïë gian sûå thûúâng"! http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 12 Mùæng hoåc troâ Kheáo kheáo ài àêu luä ngêín ngú? Laåi àêy cho chõ daåy laâm thú, Ong non ngûáa noåc chêm hoa rûäa Dï coãn buöìn sûâng huác giêåu thûa. (1) Boån hoåc troâ múái lúán, ngöëc nghïëch, ruã nhau keáo àaân keáo luä ài gheåo gaái, laåi têåp toång àua àoâi vêìn veâ vñ von, nïn Höì Xuên Hûúng lêëy laâm khoá chõu maâ viïët baâi thú naây. http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 13 Àïì tranh Töë nûä Hoãi bao nhiïu tuöíi húä cö mònh? Chõ cuäng xinh maâ em cuäng xinh Àöi lûáa nhû in túâ giêëy trùæng. Nghòn nùm coân maäi caái xuên xanh. Xiïëu mai chi daám tònh trùng gioá, (1) Böì liïîu thöi àaânh phêån moãng manh, (2) Coân thuá vui kia sao chùèng veä, Traách ngûúâi thúå veä kheáo vö tònh. (1)-(2). Xiïëu mai; (Quaã mai ruång). Trong Kinh thi noái "quaã mai ruång mûúâi phêìn coân baãy... mûúâi phêìn coân ba", vñ ngûúâi con gaái àaä muöån thò, cêìn coá möåt ngûúâi chöìng. Cêu naây duâng chûä "Xiïëu mai" àïí noái ngûúâi con gaái súå lúä thò nïn chuyïn têm vaâo viïåc keán chöìng, khöng daám nghô àïën chuyïån trùng hoa nûäa. Nhûng ngûúâi àeåp trong tranh thò tñnh sao àûúåc viïåc chöìng con? Nïn cûá àaânh maäi maäi giûä thên phêån moãng manh, son seã. (Chuá thñch phêìn thú nöm do Nguyïîn Bónh Khöi). http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 14 Chiïëc baách Chiïëc baách(1) buöìn vïì phêån nöíi nïnh, Giûäa doâng ngao ngaán nöîi lïnh àïnh. Lûng khoang tònh nghôa dûúâng lai laáng,(2) Nûãa maån phong ba luöëng bêåp bïình.(3) Cêìm laái mùåc ai lùm àöî bïën,(4) Dong leâo thêy keã rùæp xuöi ghïình.(5) êëy ai thùm vaán cam loâng vêåy,(6) Ngaán nöîi öm àaân nhûäng têëp tïnh!(7) (1) Chiïëc baách: Chiïëc thuyïìn göî baách trong vùn hoåc gúåi hònh aãnh têm traång möåt ngûúâi hoaá treã vúái baâi thú Baách chu trong Cöí thi. (2)-(3) Tònh vaâ nghôa vêîn àûúng coân chan hoaâ daâo daåt. Soáng gioá vêîn cûá àe doaå liïn tiïëp vöî vaâo bïn ngoaâi maån thuyïìn. Têm traång chung cuãa böën cêu àïìu laâ buöìn rêìu ngao ngaán cho thên phêån. (4)-(5) Dûå àõnh cuãa ai lùm le cêìm laái àïí àûa thuyïìn àêåu vaâo bïën, cuäng nhû cuãa keã rùæp têm dong leâo àïí cho caánh buöìm vûúåt qua ghïånh thaác maâ tröi xuöi cuäng thêy mùåc, vò nhaâ thú khöng quan thiïët. (6)-(7) Coân ai nûäa laâ ngûúâi seä tòm àïën vúái mònh (thùm vaán)? Nïëu viïåc êëy xaãy ra thò cuäng cam loâng. Mùåc dêìu cuäng chùèng hay gò vúái http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 15 chuyïån têåp tïînh öm àaân sang thuyïìn ngûúâi khaác, song tònh thïë cuäng khöng thïí khaác àûúåc. Cöí thi coá cêu: "Khùèng baã tyâ baâ quaá biïåt thuyïìn" nghôa laâ khöng chõu öm àaân tyâ baâ sang thuyïìn ngûúâi khaác, àïí noái viïåc khöng chõu lêëy chöìng khaác. Tuåc ngûä "Thùm vaän baán thuyïìn" úã àêy vêån duång chó coá nghôa laâ "ngûúâi múái", khöng giûä yá "coá múái núái cuä". http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 16 Döî ngûúâi àaân baâ khoác chöìng Vùng vùèng tai nghe tiïëng khoác chöìng Nñn ài keão theån vúái non söng. Ai vïì nhùæn nhuã àaân em beá, Xêëu maáu thò khem miïëng àónh chung(1) (1) Tuåc ngûä coá cêu: "Xêëu maáu àûâng theâm ùn cuãa àöåc" Khem: ùn kiïng khi múái úã cûä nïn thûúâng noái kiïng khem hoùåc kiïng cûä. Miïëng àónh chung: cuãa ngon vêåt laå thûúâng coá úã nhûäng núi quyïìn quñ cao sang. yá caã cêu: Nïëu àaä xêëu maáu maâ gùåp phaãi cuãa ngon vêåt laå coá theâm quaá khöng nhõn àûúåc thò duâng ñt thöi! Döî daânh khuyïn nhuã vaâ noái búän. http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 17 Miïëng trêìu (1) Quaã cau nho nhoã miïëng trêìu höi(2) Naây cuãa Xuên Hûúng múái quïåt(3) röìi Coá phaãi duyïn nhau thò thùæm laåi(4) Àûâng xanh nhû laá baåc nhû vöi! (1) Miïëng trêìu: Möåt khêíu trêìu göìm ba thaânh phêìn chñnh húåp laåi laâ trêìu khöng, cau vaâ vöi. Voã (rïî) vaâ thuöëc laâo laâ thaânh phêìn phuå gia. (2) Trêìu höi: Laá trêìu khöng loaåi xêëu, nhoã laá vaâ coá muâi höi. (3) Quïåt: Quïåt vöi vaâo laá trêìu röìi múái tïm. (4) Cau àêåu (cau keán), trêìu laá to vaâ múä, vöi vûâa phaãi, khi ùn thò àoã thùæm vaâ say. Cau beá, trêìu höi, vöi mùån thò ùn khöng àoã vaâ miïëng trêìu khöng ngon. Nhaâ thú noái, vïì caái hêím hiu cuãa duyïn phêån. http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 18 Khoác chöìng laâm thuöëc Vùng vùèng tai nghe tiïëng khoác gò Thûúng chöìng nïn khoác tó tò ti. Ngoåt buâi thiïëp nhúá muâi cam thaão(1) Cay àùæng chaâng úi võ quïë chi.(2) Thaåch nhuä, trêìn bò sao àïí laåi,(3) Quy thên, liïn nhuåc têëm mang ài.(4) Dao cêìu thiïëp biïët trao ai nhi?(5) Sinh kyá chaâng úi! Tûã tùæc quy.(6) (1) Cam thaão: Coã ngoåt, tïn võ thuöëc ta. (2) Quïë chi: Caânh quïë võ cay, tïn thuöëc ta. (3)-(4) Thaåch nhuä nghôa àen laâ vuá àaá; Trêìn bò: voã quñt khö, àïìu duâng laâm thuöëc. Quy thên: Võ àûúng quy coá ba phêìn: àêìu, thên vaâ àuöi, coá tñnh dûúåc khaác nhau; quy thên laâ phêìn cuã cuãa àûúng quy. Liïn nhuåc: Haåt sen, cuäng duâng laâm thuöëc; Vò öng chöìng laâ lang thuöëc nïn taác giaã duâng nhûäng tïn võ thuöëc. yá hai cêu: Giúâ thò keã mêët ngûúâi coân, "cuãa anh anh mang, cuãa naâng naâng xaách". Búän cúåt baâ lang laâ úã hai cêu naây. http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 19 (5)-(6) Dao cêìu: Dao duâng riïng trong nghïì thuöëc, taác duång thaái thuöëc maånh vaâ nhanh hún dao thûúâng. Sinh kyá tûã quy: Söëng gûãi thaác vïì. úã àêy taác giaã vêån duång linh hoaåt thaânh ngûä naây. Ngûúâi phuå nûä goaá treã naây nïëu khöng úã vêåy àûúåc maâ phaãi qua hai lêìn àoâ "thò kyã vêåt naây seä trao laåi cho ai? Chaâng úi! Trong cuöåc söëng taåm búå naây, chó coá luác chïët à i thò múái coá thïí vïì núi úã maäi maäi cuâng chaâng àûúåc". http://www.ebooks.vdcmedia.com HÖÌ XUÊN HÛÚNG TUYÏÍN TÊÅP 20 Baánh tröi nûúác Thên em vûâa trùæng laåi vûâa troân, Baãy nöíi ba chòm vúái nûúác non.(1) Rùæn naát mùåc dêìu tay keã nùån Maâ em vêîn giûä têëm loâng son(2) chñn. (1) Baánh tröi khi luöåc traãi qua chòm nöíi mêëy lêìn trong nûúác múái (2) Têëm loâng son: Baánh tröi khi luöåc chñn thò nhên àûúâng baánh tröi úã giûäa àoã thùæm nhû son: vñ vúái ngûúâi con gaái duâ coá long àong ba chòm baãy nöíi, vêîn giûä têëm loâng thaânh thûåc trong tònh yïu. http://www.ebooks.vdcmedia.com