Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Luyện thi - Đề thi Đề thi lớp 12 Tuyển tập đề thi học sinh giỏi quốc gia mô hóa học...

Tài liệu Tuyển tập đề thi học sinh giỏi quốc gia mô hóa học

.PDF
46
1565
68

Mô tả:

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO LÂM ĐỒNG Trường THPT Chuyên Thăng Long – Đà Lạt TUYỂN TẬP ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI QUỐC GIA MÔ HÓA HỌC Biên Soạn: Thầy Nguyễn Thành Anh Tổ trưởng bộ môn Hóa Học Đà Lạt – Tháng 5/2005 Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:1 ********************************************************************************************************************************* Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o  §Ò Thi Quèc Gia Chän HS Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12 - B¶ng A Ngµy thi: 2/3/1994 (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) - - - - - o0o - - - - - C©u 1: 1. Nªu ph-¬ng ph¸p ho¸ häc cã thÓ dïng ®Ó lo¹i c¸c chÊt ®éc sau: a. SO2, NO2 , HF trong khÝ th¶i c«ng nghiÖp. b. L-îng lín clo trong phßng thÝ nghiÖm. c. Pb2+ hoÆc Cu 2+ trong n-íc th¶i c¸c nhµ m¸y. ViÕt ®Çy ®ñ c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. 2. Tõ 0,1 mol H2 SO4 cã thÓ ®iÒu chÕ 1,12 lÝt; 2,24 lÝt; 3,36 lÝt SO 2 ®-îc kh«ng? Gi¶i thÝch t¹i sao ®-îc hay kh«ng ®-îc. NÕu ®-îc, minh ho¹ b»ng c¸c vÝ dô cô thÓ. Tr×nh bµy ph-¬ng ph¸p thu SO2 tinh khiÕt ®iÒu chÕ ë trªn. C©u 2: 1. Lµm c¸c thÝ nghiÖm sau: o ThÝ nghiÖm 1: Cho vµo dung dÞch H2 SO4 lo·ng ®ùng trong 3 cèc ®¸nh sè 1, 2, 3 mçi cèc mét miÕng s¾t. o ThÝ nghiÖm 2: Thªm vµo cèc 1 miÕng nh«m ®Æt tiÕp xóc víi miÕng s¾t. o ThÝ nghiÖm 3: Thªm vµ cèc 2 mét miÕng ®ång ®Æt tiÕp xóc víi miÕng s¾t. o ThÝ nghiÖm 4: Thªm vµo cèc 3 mét miÕng b¹c ®Æt tiÕp xóc víi miÕng s¾t. Tr×nh bµy vµ so s¸nh c¸c hiÖn t-îng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiÖm trªn. ViÕt ph-¬ng tr×nh vÒ c¸c hiÖn t-îng ®ã. Gi¶i thÝch sù kh¸c nhau vÒ c¸c hiÖn t-îng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiÖm. 2. a. H·y viÕt s¬ ®å vµ ph-¬ng tr×nh x¶y ra khi ®iÖn ph©n dung dÞch CuSO 4 víi hai ®iÖn cùc b»ng Platin. b. Sau khi ®iÖn ph©n ®-îc mét thêi gian, ng¾t nguån ®iÖn ngoµi vµ nèi hai ®iÖn cùc trªn b»ng d©y dÉn, cã hiÖn t-îng g× x¶y ra? Gi¶i thÝch vµ minh ho¹ b»ng ph-¬ng ph¸p ho¸ häc. C©u 3: 1. a. Nªu ý nghÜa vÒ cÊu t¹o cña cÊu h×nh electron 1s 22s2 2p63s23p6. b. CÊu h×nh nµy cã thÓ gÆp ë lo¹i chÊt nµo? Minh ho¹ b»ng tÝnh chÊt cô thÓ. c. Nªu tÝnh chÊt cña chÊt trong thÝ dô trªn. 2. Dùa vµo ®é ©m ®iÖn cña nguyªn tè trong b¶ng sau: O Na Mg Al Si P S Cl Nguyeân toá §é ©m ®iÖn 3,5 0,9 1,2 1,5 1,8 2,1 2,5 3,0 a. Nªu b¶n chÊt liªn kÕt ho¸ häc trong oxit cña mçi nguyªn tè ë møc oxi ho¸ cao nhÊt. b. Ph©n lo¹i c¸c oxit trªn. ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng n ªu râ tÝnh chÊt ho¸ häc cña mçi lo¹i oxit. 3. Tr×nh bµy cã gi¶i thÝch nh÷ng yÕu tè quan trong nhÊt lµm t¨ng tèc ®é ë giai ®o¹n oxi ho¸ SO 2 thµnh SO3 trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt H2SO4. Caâu 4: 1. KhuÊy a gam mét chÊt trong b cm3 chÊt láng cã khèi l-îng riªng D 1 ®Ó t¹o thµnh mét dung dÞch cã khèi l-îng riªng D2. Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:2 ********************************************************************************************************************************* a. ThiÕt lËp c«ng thøc dïng ®Ó tÝnh nång ®é % theo khèi l-îng vµ nång ®é mol/lit cña dung dÞch trªn. b. Nªu nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ ¸p dông ®-îc c«ng thøc thiÕt lËp ra. Caâu 5: Bµi to¸n Hçn hîp A gåm hai oxit s¾t. DÉn tõ tõ khÝ hidr« ®i qua m gam A ®ùng trong èng sø ®· nung nãng ®Õn nhiÖt ®é thÝch hîp. S¶n phÈm t¹o nªn lµ 2,07 gam n-íc vµ 8,48 gam hçn hìp B gåm hai chÊt r¾n. Hoµ tan B trong 200 ml dung dÞch H 2SO4 1M thu ®-îc mét dung dÞch D vµ 1971,2 ml H2 ®kc ë 27,3 0C vµ 1atm. Cho D t¸c dông víi dung dÞch NaOH d- sÏ ®-îc kÕt tña E. Cho E tiÕp xóc víi kh«ng khÝ ®Ó chuyÓn E hoµn toµn thµnh chÊt r¾n F. Khèi l-îng cña E vµ F kh¸c nhau 1,36 gam. 1. TÝnh m. 2. T×m nång ®é cña hîp chÊt vµ ion trong dung dÞch D, cho r»ng thÓ tÝch dung dÞch D th ay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ so víi thÓ tÝch dung dÞch H 2SO4 ®· dïng. 3. Thµnh lËp c«ng thøc vµ tÝnh thµnh phÇn % theo khèi l-îng cña mçi chÊt trong A. -----o o----- Cho H = 1, O = 16, Fe = 56 Häc sinh ®-îc sö dông b¶ng HTTH c¸c nguyªn tè ho¸ häc. Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o  B¶ng A: B¶ng B: §Ò Thi Quèc Gia Chän HS Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12 Ngµy thi: 2/3/1995 (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) Lµm tÊt c¶ c¸c C©u hái lý thuyÕt vµ Bµi to¸n. Bá 2, trong C©u II: 2, trong C©u III: 4, trong Bµi to¸n. - - - - - o0o - - - - - A. C©u hái lý thuyÕt. C©u I: 1. Trong phßng thÝ nghiÖm cã dd NaOH (dung m«i lµ n-íc). a/ H·y tr×nh bµy nguyªn t¾c ®Ó x¸c ®Þnh nång ®é mol/lit cña dd NaOH ®· ch o. b/ H·y tù cho c¸c sè liÖu cô thÓ vµ tÝnh nång ®é mol/lit cña dd NaOH ®ã. 2. Cã 3 lä ®-îc ®¸nh sè, mçi lä cã chøa mét trong c¸c dd sau: natri sunfat, canxi axetat, nh«m sunfat, natri hi®roxit, bari clorua. ChÊt nµo ®-îc chøa trong lä sè mÊy , nÕu: o Rãt dd tõ lä 4 vµo lä 3, cã kÕt tña tr¾ng. o Rãt dd tõ lä 2 vµo lä 1, cã kÕt tña keo, tiÕp tôc rãt thªm kÕt tña ®ã bÞ tan. o Rãt dd tõ lä 4 vµo lä 5, ban ®Çu ch-a cã kÕt tña, rãt thªm th× cã l-îng nhá kÕt tña xuÊt hiÖn. Trong mçi tr-êng hîp gi¶i thÝch ®Òu cã viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng. 3. H·y ®Ò nghÞ c¸ch t¸ch lÊy tõng muèi trong hçn hîp r¾n gåm : clorua cña amoni, bari , magie (cã viÕt ®Çy ®ñ ph-¬ng tr×nh ph¶n øng). C©u II: 1. Thùc nghiÖm cho biÕt: sau 0,75 gi©y th× 30ml KOH 1M trung h oµ võa hÕt 30ml H2SO4 0,5M . H·y x¸c ®Þnh tèc ®é cña ph¶n øng ®ã theo l-îng KOH: theo l-äng H 2SO4. KÕt qu¶ thu ®-îc ë mçi tr-êng hîp ®ã cã hîp lÝ kh«ng? T¹i sao? 2. H·y ®-a ra c¸c biÓu thøc cÇn thiÕt ®Ó chøng minh vai trß cña hÖ sè c¸c chÊt trong ph-¬ ng tr×nh ph¶n øng khi x¸c ®Þnh tèc ®é ph¶n øng. (dïng ph-¬ng tr×nh aA + bB  d D + eE víi gi¶ thiÕt ph-¬ng tr×nh ®ã ®ñ ®¬n gi¶n ®Ó dïng trong tr-êng hîp nµy). Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:3 ********************************************************************************************************************************* C©u III: 1. CÇn 2 lÝt dd CuSO4 0,01M cã pH = 2.00 ®Ó m¹ ®iÖn: a. T¹i sao dd cÇn pH thÊp nh- vËy. b. Trong phßng thÝ nghiÖm cã muèi CuSO 4.5H2O, n-íc nguyªn chÊt, H2SO4 98% (D = 1,84 g/ml). H·y tr×nh bµy c¸ch chuÈn bÞ dung dÞch trªn (bá qua chÊt phô). 2. Cã vËt cÇn m¹, b¶n ®ång, dd võa ®-îc chuÈn bÞ trªn vµ nguån ®iÖn thÝch hîp: a. H·y tr×nh bµy s¬ ®å cña hÖ thèng ®Ó thùc hiÖn sù m¹ ®iÖn nµy (cã vÏ h×nh). ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trªn ®iÖn cùc. b. TÝnh thêi gian thùc hiÖn sù m¹ ®iÖn nÕu biÕt: I = 0,5 Ampe; líp m¹ cã ®iÖn tÝch 10 cm 2, bÒ dµy 0,17 mm; khèi l-îng riªng cña ®ång lµ 8,89 g/cm 3 ; hiÖu suÊt sù ®iÖn ph©n nµy ®¹t 80%. C©u IV: H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra ë mçi tr-êng hîp sau ®©y: 1. §iÒu chÕ H2SO4 theo ph-¬ng ph¸p nitro : oxi ho¸ SO2 b»ng NO2 trong dd n-íc (cã th¨ng b»ng electron). 2. §iÒu chÕ mét chÊt trong thµnh phÇn cña nhiªn liÖu tªn löa b»ng c¸ch cho khÝ F 2 ®i chËm qua muèi r¾n KNO3 hoÆc KClO4 (trong mçi tr-êng hîp ®Òu t¹o ra 2 s¶n phÈm, trong ®ã lu«n cã KF). 3. FeS hoÆc FeCO3 bÞ oxi ho¸ b»ng oxi trong kh«ng khÝ Èm t¹o thµnh Fe(OH) 3 (cã th¨ng b»ng electron). 4. Fe2O3 , Fe2S3, Fe(OH)3 bÞ hoµ tan trong dd axit m¹nh (d-) ®Òu t¹o ra ion [Fe(H2O)6]3+ B. Bµi to¸n: Hçn hîp A gåm bét Al vµ S. Cho 13,275 gam A t¸c dông víi 400 ml HCl 2M thu ®-îc 8,316 lÝt khÝ H2 t¹i 27,3 oC vµ 1 atm; trong b×nh sau ph¶n øng cã dd B. NÕu nung nãng 6,6375 gam A trong b×nh kÝn kh«ng cã oxi tíi nhiÖt ®é thÝch hîp, ®-îc chÊt D. Hoµ tan D trong 200 ml HCl 2M ®-îc khÝ E vµ dd F. 1. H·y tÝnh nång ®é c¸c chÊt vµ c¸c ion trong dd B, dd F. 2. TÝnh pH cña mçi dd ®ã vµ nªu râ nguyªn nh©n ph¶i t¹o pH thÊp nh- vËy. 3. DÉn khÝ E (®· ®-îc lµm kh«) qua èng sø chøa 31,5 gam bét CuO nung nãng tíi nhiÖt ®é thÝch hîp (kh«ng cã oxi cña kh«ng khÝ). Ph¶n øng xong ta thu ®-îc nh÷ng chÊt nµo? TÝnh l-îng mçi chÊt ®ã. (BiÕt trong s¶n phÈm : chÊt r¾n lµ nguyªn chÊt, tÝnh theo gam ; chÊt khÝ hay h¬i ®o t¹i 100 oC, 1atm; khi tÝnh sè mol ®-îc lÊy tíi ch÷ sè thø 5 sau dÊu phÈy). 4. Rãt tõ tõ (cã khuÊy ®Òu) cho ®Õn hÕt 198 ml NaOH 10% (D = 1,10 g/ml) vµo dd F: a. H·y nªu vµ gi¶i thÝch hiÖn t-îng x¶y ra. b. TÝnh l-îng kÕt tña thu ®-îc (nhiÒu nhÊt; Ýt nhÊt). -----o o----Cho Cu = 64; S = 32; Al = 27; O = 16; H = 1. Ghi chó: ThÝ sinh ®-îc dïng lo¹i m¸y tÝnh c¸ nh©n bá tói, b¶ng sè logarit Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o  §Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12 Ngµy thi: 3/3/1995 (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) B¶ng A: Lµm tÊt c¶ c¸c C©u hái lý thuyÕt vµ Bµi to¸n B¶ng B: Bá 2. trong C©u IV: 2. trong Bµi to¸n Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:4 ********************************************************************************************************************************* A. C©u hái lý thuyÕt: C©u I: 1. H·y s¾p xÕp c¸c hîp chÊt trong d·y sau ®©y theo thø tù t¨ng dÇn møc ®é linh ®éng cña nguyªn tö H trong nhãm chøc (cã vÝ dô vÒ ph¶n øng kÌm theo): axit axetic, r-îu etylic, phenol, n-íc. 2. §é ©m ®iÖn cña C trong C2 H6 , C2 H4 , C2 H2 t-¬ng øng b»ng 2,48; 2,75; 3,29. H·y s¾p xÕp ba chÊt trªn theo thø tù gi¶m dÇn ®é ph©n cùc cña liªn kÕt C-H; lÊy vÝ dô ph¶n øng ho¸ häc ®Ó minh ho¹ vµ dïng c¸c sè liÖu trªn ®Ó gi¶i thÝch sù s¾p xÕp ®ã. C©u II: 1. H·y gäi tªn (CH 3 )2 CH-CH =CH-C(CH 3 )3 (CH3)2CH CH CH C(CH3)3 CH2 2. Nh÷ng hi®rocacbon nµy cã ®ång ph©n cis-trans hay kh«ng? ViÕt c«ng thøc c¸c ®ång ph©n ®ã (nÕu cã). §iÒu kiÖn vÒ cÊu t¹o ®Ó cho mét hîp chÊt h÷u c¬ cã ®ång ph©n cis-trans lµ g×? Axit elai®ic lµ ®ång ph©n cña axit oleic. Khi oxi ho¸ m¹nh axit elai®ic b»ng KMnO 4 trong H 2 SO 4 ®Ó c¾t nhãm - CH = CH - thµnh hai nhãm - COOH, thu ®-îc hai axit cacboxylic cã m¹ch kh«ng ph©n nh¸nh lµ C9 H18 O2 (A) vµ C9 H16 O4 (B) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A vµ B, tõ ®ã suy ra c«ng thøc cÊu t¹o cña axit elai®ic. ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng oxi ho¸ ë trªn. Axit elai®ic vµ axit oleic lµ nh÷ng chÊt ®ång ph©n lo¹i g×? C©u III: 1. Polime cao su thiªn nhiªn vµ polime lÊy tõ nhùa c©y gut-ta-pec-cha ®Òu cã c«ng thøc (C5 H8 )n : lo¹i thø nhÊt cã cÊu tróc cis, lo¹i thø hai cã cÊu tróc trans. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o mét ®o¹n m¹ch polime cho mçi lo¹i. 2. Cho HCl t¸c dông víi cao su thiªn nhiªn sinh ra cao su hi®roclo chøa 20,6% Cl trong ph©n tö. ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ®ã vµ cho biÕt trong ph©n tö cao su hi®rocio cã cßn cÊu tróc cis hay kh«ng? Gi¶i thÝch. C©u IV: Tõ mét loµi thùc vËt ng-êi ta t¸ch ®-îc chÊt A (C 10 H12 O2 ). A ph¶n øng víi dd NaOH t¹o thµnh chÊt B (C10 H11 O2 Na). B ph¶n øng víi CH 3 I cho chÊt C (C10 H 11 O(OCH 3 )) vµ NaI. H¬i cña C ph¶n øng víi H 2 nhê chÊt xóc t¸c Ni cho chÊt D (C10 H 13 O(OCH 3 )). D ph¶n øng víi dd KMnO 4 trong H 2 SO 4 t¹o thµnh axit 3,4®imetoxibenzoic cã c«ng thøc 3,4-(CH 3 O)2 C6 H2 COOH vµ axit axetic. 1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B, C: biÕt r»ng A, B, C kh«ng cã ®ång ph©n cis-trans, c¸c c«ng thøc trong ngoÆc ®¬n ë trªn vµ c«ng thøc ph©n tö. 2. ViÕt ph-¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng x¶y ra. B.Bµi to¸n: Hai hîp chÊt h÷u c¬ A, B cã cïng c«ng thøc ph©n tö vµ ®Òu chøa C, H, Br, khi ®un nãng víi dd NaOH lo·ng chÊt A t¹o ra chÊt C cã chøa mét nhãm chøc. ChÊt B kh«ng t¸c dông víi dd NaOH nh- ®iÒu kiÖn ë trªn. 5,4 gam chÊt C ph¶n øng hoµn toµn víi Na cho 0,616 lÝt H 2 ë 27,3oC vµ 1atm. §èt ch¸y hoµn toµn 1,35 gam chÊt C thu ®-îc 3,85 gam CO 2 . Khi cho A hoÆc B ph¶n øng víi Br2 (cã mÆt bét Fe) ®Òu thÊy khi HBr tho¸t ra: sau ph¶n øng A t¹o ra 3 chÊt D, E, F cßn B t¹o ra 2 chÊt G, H. 1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B, C vµ c¸c c«ng thøc cÊu t¹o cã thÓ cã cña D, E, F, G, H. BiÕt r»ng ph©n tö cña D, E, F, G, H ®Òu chøa 64% Br. Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:5 ********************************************************************************************************************************* 2. Cho hçn hîp gåm 171gam chÊt A vµ 78 gam benzen ph¶n øng víi Br2 cã mÆt bét Fe. Sau ph¶n øng thu ®-îc 125,6 gam br«m benzen, 90 gam chÊt D, 40 gam chÊt E vµ 30 gam chÊt F. H·y cho biÕt chÊt A ph¶n øng víi Br2 khã (hoÆc dÔ) h¬n benzen bao nhiªu lÇn? -----o o----- Cho Br = 80; O = 16; H = 1. Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o  §Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12 Ngµy thi: 2/3/1996 (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) C©u I: 1. a) H·y chØ ra ®iÓm sai ë mçi cÊu h×nh e- sau: (1) 1s2 2s1 2p5 (2) 1s2 2s2 2p5 3s2 3p6 4s2 3d6 (3) 1s2 2s2 2p6 4p6 4s2 b) ViÕt l¹i cho ®óng mçi cÊu h×nh trªn. Mçi cÊu h×nh ®óng ®ã lµ cÊu h×nh cña h¹t nµo? H·y viÕt mét ph-¬ng tr×nh ph¶n øng chøng minh tÝnh chÊt ho¸ häc ®iÓn h×nh ( nÕu cã ) cña h¹t ®ã? 2. Ba nguyªn tè X, Y, Z trong cïng mét chu kú cã tæng sè hiÖu nguyªn tö lµ 39. Sè hiÖu cña nguyªn tö Y b»ng trung b×nh céng sè hiÖu cña nguyªn tö X vµ Z. Nguyªn tö cña 3 nguyªn tè nµy hÇu nhkh«ng ph¶n øng víi H 2 O ë ®iÒu kiÖn th-êng. a) H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c nguyªn tè ®ã trong b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc. ViÕt cÊu h×nh e cña nguyªn tö vµ gäi tªn tõng nguyªn tè. b) So s¸nh ®é ©m ®iÖn, b¸n kÝnh nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè ®ã. c) So s¸nh tÝnh baz¬ cña c¸c hi®roxit. d) T×m c¸ch t¸ch tõng oxit ra khái hçn hîp oxit cña 3 nguyªn tè ®ã. C©u II: 1.Khi hoµ tan SO 2 vµo H 2 O, cã c¸c c©n b»ng sau: SO2 + H2 O ‡ˆ ˆˆ †ˆ H 2 SO3 (1) + H2 SO3 ‡ˆ ˆˆ †ˆ H + HSO 3 (2) - ˆ ˆ† + 2HSO 3 ‡ ˆ ˆ H + SO 3 (3) Nång ®é cña SO 2 ë c©n b¨ng thay ®æi ra sao (cã gi¶i thÝch) ë mçi tr-êng hîp sau: a/ ®un nãng dd. b/ Thªm HCl c/ Thªm NaOH d/ Thªm KMnO 4 2. §Ó x¸c ®Þnh nhiÖt sinh cña NO b»ng ph-¬ng ph¸p nhiÖt l-îng kÕ, ng-êi ta lµm hai thÝ nghiÖm sau: ThÝ nghiÖm 1: ®èt phèt pho trong luång khÝ NO, sau 12’ thu ®­îc 1,508 gam H 3 PO 4 . ThÝ nghiÖm 2: ®èt phèt pho trong hçn hîp ®ång thÓ tÝch N2 , O2 . Sau 10’ thu ®­îc 2,123 gam H 3 PO4 a) H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra (trong b×nh nhiÖt l-îng kÕ cã H 2 O) b) TÝnh tèc ®é trung b×nh cña qu¸ tr×nh t¹o ra H 3 PO 4 ë mçi thÝ nghiÖm trªn. T¹i sao cã sù kh¸c nhau vÒ trÞ sè ®ã? 3. B»ng c¸ch nµo lo¹i bá mçi khÝ trong hçn hîp khÝ sau: a) SO2 trong hçn hîp SO 2 vµ CO 2 b) SO3 trong hçn hîp SO 3 vµ SO 2 c) CO 2 trong hçn hîp H 2 vµ CO 2 d) HCl trong hçn hîp HCl vµ CO 2 C©u III: 1.Tõ thùc nghiÖm ng-êi ta x¸c ®Þnh ®-îc: khi ph¶n øng Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:6 ********************************************************************************************************************************* NH 4 HS (r¾n) ‡ˆ ˆˆ †ˆ NH3 (khÝ) + H 2 S(khÝ) (1) ®¹t tíi c©n b»ng th× tÝch sè P NH3 . P H2S = 0,109 (trÞ sè nµy lµ h»ng sè ë nhiÖt ®é 25oC) a) H·y x¸c ®Þnh ¸p suÊt chung cña khÝ t¸c dông lªn hÖ (1) nÕu ban ®Çu b×nh ch©n kh«ng vµ chØ ®-a vµo ®ã NH 4 HS r¾n. b) NÕu ban ®Çu ®-a vµo b×nh ®ã (ch©n kh«ng) mét l-îng NH 4 HS r¾n vµ khÝ NH 3 , khi ®¹t tíi c©n b»ng ho¸ häc th× cã P NH3 = 0,0549 atm. H·y tÝnh ¸p suÊt khÝ NH 3 trong b×nh tr-íc khi ph¶n øng (1) x¶y ra t¹i 25oC 2.Mét trong nh÷ng ph-¬ng ph¸p ®iÒu chÕ Al2 O3 trong c«ng nghiÖp tr¶i qua mét sè giai ®o¹n chÝnh sau ®©y: - Nung Nefelin (NaKAl2 Si2 O8 ) víi CaCO 3 trong lß ë 1200oC - Ng©m n-íc s¶n phÈm t¹o thµnh ®-îc dd muèi aluminat. Na[Al(OH)4 (H2 O)2 ]; K[Al(OH)4 (H2 O)2 ] vµ bïn quÆng CaSiO 3 - ChiÕt lÊy dd, sôc CO 2 d- qua dd ®ã. - Nung kÕt tña Al(OH)3 ®-îc Al2 O3 . H·y viÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. C©u IV: 1. Ph¶n øng nµo x¶y ra khi lµm b·o hoµ dd Na2 CO3 (bá qua sù thuû ph©n) b»ng: a/ KhÝ Cl2 b/ KhÝ NO 2 2. Cã c¸c cÆp: Cr2 O 7 2-/2Cr3+; Fe3+/Fe2+; Cl2 /2Cl-; MnO 4 -/Mn2+ H·y hoµn thµnh ph-¬ng tr×nh ph¶n øng sau (nÕu cã) a) K2 Cr2 O 7 + HCl  ? b) Cl2 + FeCl2  ? c) FeCl3 + HCl  ? d) Cl2 + MnSO 4  ? e) KMnO 4 + FeCl3  ? f) KMnO 4 + HCl  ? (BiÕt tÝnh oxi ho¸ gi¶m dÇn theo thø tù: MnO 4 - > Cr2 O7 2-  Cl2 > Fe3+) 3. Cã c¸c ion sau: Ba2+; Ag+; H+(H3 O+); Cl-; NO3 -; SO 4 2-. a) H·y cho biÕt c«ng thøc chÊt tan hoÆc chÊt Ýt tan t¹o thµnh. b) Trong 5 dd, mçi dd chØ chøa mét trong c¸c chÊt ë phÇn (a). NÕu kh«ng dïng thªm chÊt kh¸c, b»ng c¸ch nµo cã thÓ nhËn ra chÊt trong mçi dd (cã gi¶i thÝch). Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o §Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12 Ngµy thi: 3/3/1996 (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) C©u I: Khi clo ho¸ C5 H12 ë 100oC cã chiÕu s¸ng thu ®-îc c¸c s¶n phÈm víi tØ lÖ % nh- sau: 2-Clo-2MetylButan: 28,4% 1-Clo-2Metyl-Butan: 24,4% 3-Clo-2Metyl-Butan: 35,0% 4-Clo-2Metyl-Butan: 12,2% 1. ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng (dïng c«ng thøc cÊu t¹o) vµ c¬ chÕ ph¶n øng. 2. NÕu thay Clo b»ng Brom th× c¸c tØ lÖ % trªn biÕn ®æi thÕ nµo? Gi¶i thÝch. 3. H·y dù ®o¸n tØ lÖ % s¶n phÈm monoclo ho¸ Propan vµ IsoButan. C©u II: 1. Cã c¸c hîp chÊt sau: C2 H5 OH; n-C10 H21 OH; C6 H5 OH; C6 H5 CH2 OH; C6 H5 NH2 ; HOCH 2 CHOHCH 2 OH; CH 3 COOH; n-C6 H 14 ; C5 H6 vµ C6 H12 O6 (glucoz¬) a) Cho biÕt nh÷ng chÊt tan tèt, nh÷ng chÊt tan kÐm trong n-íc? Gi¶i thÝch. Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:7 ********************************************************************************************************************************* b) H·y viÕt c«ng thøc c¸c d¹ng liªn kÕt hi®ro gi÷a c¸c ph©n tö C 6 H5 OH vµ C2 H5 OH. D¹ng nµo bÒn nhÊt, d¹ng nµo kÐm bÒn nhÊt? Gi¶i thÝch. 2. a) Khi nh×n Etan theo trôc däc liªn kÕt C-C ta thÊy r»ng c¸c nguyªn tö H nèi víi 2 nguyªn tö C kh«ng che khuÊt nhau tõng cÆp mét mµ xen kÏ nhau. M« t¶ hiÖn t-îng nµy b»ng c«ng thøc vµ gi¶i thÝch. b) NÕu nh×n ph©n tö n-Butan theo däc trôc liªn kÕt C2 -C3 ta sÏ thÊy cã bao nhiªu d¹ng xen kÏ nh- vËy? D¹ng nµo chiÕm -u thÕ h¬n? V× sao? C©u III: §Æc ®iÓm cña ph¶n øng este ho¸ lµ thuËn nghÞch? 1. Nªu c¸c biÖn ph¸p ®Ó ph¶n øng nhanh ®¹t tíi tr¹ng th¸i c©n b»ng. Nªu c¸c biÖn ph¸p chuyÓn dÞch c©n b»ng ho¸ häc vÒ phÝa t¹o thµnh este. 2. ThiÕt lËp biÓu thøc tÝnh h»ng sè c©n b»ng K, gi¶ sö cho a mol axit axetic ph¶n øng víi b mol r-îu etylic vµ sau khi ph¶n øng ®¹t tíi tr¹ng th¸i c©n b»ng ®· thu ®-îc c mol este. - TÝnh gi¸ trÞ cña K khi a =b =1mol vµ c = 0,655 mol - NÕu a = 1mol vµ b t¨ng gÊp 5 lÇn th× l-îng este t¨ng gÊp bao nhiªu lÇn? C©u IV: 1. Hîp chÊt A (C18 H18 O2 Br2 ) ph¶n øng ®-îc víi dd NaOH nãng. Cho hçn hîp sau ph¶n øng t¸c dông víi dd axit v« c¬ lo·ng, thu ®-îc B (C9 H9 O2 Br) vµ C (C9 H11 OBr). Oxi ho¸ B hoÆc C ®Òu thu ®-îc axit para-brom-benzoic. Oxi ho¸ trong ®iÒu kiÖn thÝch hîp C chuyÓn thµnh B. Tõ B thùc hiÖn chuyÓn ho¸ theo s¬ ®å sau: Cl2 ,as H 2SO4 ,170o C ddNaOH,t o ddHCl  G  H  D   E  B  (D chøa 1 nguyªn tö Clo trong ph©n tö, H cã ®ång ph©n Cis-trans. C¸c s¶n phÈm D, E, G, H ®Òu lµ s¶n phÈm chÝnh) a) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B, C, D, E, G, H vµ viÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. b) So s¸nh nhiÖt ®é nãng ch¶y cña B vµ C. Gi¶i thÝch. 2. Heliotropin C8 H 6 O3 (chÊt ®Þnh h-íng trong c«ng nghiÖp h-¬ng liÖu) ®-îc ®iÒu chÕ tõ chÊt safrol C 10 H10 O2 (trong tinh dÇu x¸ xÞ) b»ng c¸ch ®ång ph©n ho¸ safrol thµnh Isosafrol C 10 H10 O 2 , sau ®ã oxi ho¸ isosafrol nhê chÊt oxi ho¸ thÝch hîp. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña Heliotropin, safrol vµ isosafrol. BiÕt r»ng heliotropin ph¶n øng ®-îc víi AgNO 3 trong dd NH 3 cho muèi cña axit 3,4-metylen dioxiBenzoic vµ isosafrol cã ®ång ph©n cis-trans 3. C¸c chÊt Freon g©y ra hiÖn t­îng “lç thñng «zon”. COOH C¬ chÕ ph©n huû «zon bëi Freon (thÝ dô CF 2 Cl2 ) viÕt nh- sau: h  Cl + CF Cl CF Cl  (a) 2 2 2 Cl   O2 + ClO O3 + (b) O   O2 + Cl O + ClO  (c) O CH2 a) Gi¶i thÝch v× sao 1 ph©n tö CF2 Cl2 cã thÓ ph©n huû hµng chôc ngµn ph©n tö Ozon? b) Trong khÝ quyÓn cã 1 l­îng nhá khÝ Metan. HiÖn t­îng g× x¶y ra ®ång thêi víi hiÖn t­îng “lç thñng ozon”? Gi¶i thÝch. C©u V: Tæng thÓ tÝch (ë 0oC) cña Hi®rocacbon A (khÝ) vµ thÓ tÝch võa ®ñ O 2 ®Ó ®èt ch¸y hoµn toµn A b»ng 1/2 thÓ tÝch cña c¸c s¶n phÈm ch¸y ë 195oC. Sau khi lµm l¹nh ®Õn 0oC thÓ tÝch cña c¸c s¶n phÈm ch¸y cßn b»ng 1/2 thÓ tÝch ban ®Çu cña hçn hîp A vµ O 2 . C¸c thÓ tÝch ®Òu ®o ë cïng ¸p suÊt. 1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o A. 2. Thùc hiÖn ph¶n øng t¸ch Hi®ro tõ A thu ®-îc hçn hîp s¶n phÈm B. §èt ch¸y hoµn toµn 4,032 lÝt B (®ktc) thu ®-îc 6,72 lÝt CO 2 (®ktc). DÉn 0,252 lÝt B (®ktc) qua dd Br2 lµm cho khèi l-îng dd nÆng thªm 0,21 gam. TÝnh thµnh phÇn % thÓ tÝch cña hçn hîp B. Gi¶ sö chØ x¶y ra sù t¸ch Hi®ro. Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o §Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12 Ngµy thi: 14/3/1997 Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:8 ********************************************************************************************************************************* (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) B¶ng A: Lµm tÊt c¶ c¸c c©u B¶ng B: Kh«ng lµm phÇn V C©u I: 1. H·y xÕp c¸c c«ng thøc sau ®©y theo thø tù t¨ng dÇn sè oxi ho¸ cña N: N2 , NO, NH 3 , N2 O, NH 2 OH, HNO 3 , N2 H 4 , NO2 , HNO 2 . H·y chØ râ nguyªn nh©n vÒ cÊu t¹o nguyªn tö ®Ó N cã sè c¸c oxi ho¸ ®ã. 2. Cho c¸c chÊt sau: a) Na2 CO 3 ; b) KNO 3 ; c) (NH 4 )2 SO 4 ; d) BaCl2 ; e) KHSO 4 Gi¶i thÝch tÝnh chÊt axit-baz¬ cña c¸c dd n-íc cña c¸c chÊt trªn. Cho biÕt gi¸ trÞ -íc l-îng pH cña c¸c dd ®ã (pH > 7; < 7 hoÆc  7 ?). 3. ÔÛ tÇng trªn cña khÝ quyÓn cã líp ozon lµm l¸ ch¾n b¶o vÖ tr¸i ®Êt khái t¸c h¹i cña tia cùc tÝm do mÆt trêi räi xuèng nhê duy tr× c©n b»ng ho¸ häc. hv O2 + O O3 GÇn ®©y c©n b»ng nµy bÞ ph¸ vì, lµ mét trong nh÷ng hØÓm ho¹ vÒ m«i tr-êng trªn tr¸i ®Êt. Mét trong c¸c nguyªn nh©n lµ con ng-êi th¶i vµo khÝ quyÓn mét l-îng ®¸ng kÓ NO vµ Cl (Cl do clo-flo cacbon tõ c¸c m¸y l¹nh tho¸t vµo kh«ng khÝ t¹o ra hv CF2 Cl2  CF2 Cl + Cl ); C¸c khÝ nµy lµm xóc t¸c cho qu¸ tr×nh biÕn ®æi O 3 thµnh O 2 . H·y viÕt pt pø (riªng rÏ vµ tæng céng) ®Ó chøng minh vai trß xóc t¸c ®ã cña Cl vµ NO. C©u II: KMnO 4 lµ thuèc thö ®-îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh nång ®é c¸c muèi s¾t (II). Ph¶n øng gi÷a KMnO 4 vµ FeSO 4 trong dung dÞch H 2 SO 4 diÔn ra theo s¬ ®å:  K2 SO 4 + MnO 4 + Fe2 (SO 4 )3 + H 2 O (1) KMnO 4 + FeSO 4 + H2 SO4  1. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng (1) d-íi d¹ng ph-¬ng tr×nh ion (kÝ hiÖu ph-¬ng tr×nh ion lµ (2)). 2. Gi¶ thiÕt ph¶n øng ®ã lµ thuËn nghÞch, h·y thiÕt lËp biÓu thøc h»ng sè c©n b»ng cña ph¶n øng dùa vµo (2) theo nång ®é c©n b»ng cña c¸c chÊt. 3. Gi¸ trÞ logarit h»ng sè c©n b»ng cña ph¶n øng oxi ho¸-khö ë 25oC d-îc tÝnh theo biÓu thøc: lgK = nE0 0.059 (E0 lµ hiÖu thÕ ®iÖn cùc tiªu chuÈn cña c¸c cÆp chÊt ph¶n øng, n lµ sè electron tham gia vµo qu¸ tr×nh oxi ho¸ hoÆc khö trong ph¶n øng). H·y tÝnh h»ng sè c©n b»ng cña ph¶n øng theo (2). Cho E0MnO- /Mn2+ = 1,51V; EoFe3+ /Fe2+ = 0,77V; E0Cl /2Cl- = 1,36V 4 2 4. Trong mét hçn hîp gåm cã KMnO 4 0,010M; H 2 SO4 0,500M; FÐO 4 0,020M vµ Fe2 (SO 4 )3 0,005M. H·y tÝnh nång ®é c¸c ion khi ph¶n øng kÕt thóc. 5. Mçi yÕu tè sau ®©y ¶nh h-ëng nh- thÕ nµo ®Õn (2): a) T¨ng pH cña dung dÞch; b) Thay H2 SO4 b»ng HCl c) Thªm l-îng nhá KSCN vµo dung dÞch. C©u III: 1. Hoµn thµnh c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng h¹t nh©n sau:   82 Pb206 + 2 He4 a) ?   8 O17 + ? b) 9 F17 239   ? + 2 He4 c) 94 Pu  2 He4 d) 1 H1 + ?   2 2 He4 e) ? + 1 D2  §èi víi mçi ®Þnh luËt b¶o toµn d-îc ¸p dông ®Ó lËp ph-¬ng tr×nh trªn, h·y ph©n tÝch mét vÝ dô ®Ó minh ho¹. Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:9 ********************************************************************************************************************************* 2.a) Uran trong thiªn nhiªn chøa 99,28% U238 (cã thêi gian b¸n huû lµ 4,5.109 n¨m) vµ 0,72% U235 (cã thêi gian b¸n huû lµ 7,1.108 n¨m). TÝnh tèc ®é ph©n r· mçi ®ång vÞ trªn trong 10gam U3 O5 míi ®iÒu chÕ. b) Mari vµ Pie Curi diÒu chÕ Ra226 tõ quÆng Uran trong thiªn nhiªn. Ra226 d-îc t¹o ra tõ ®ång vÞ nµo trong hai ®ång vÞ trªn? C©u IV: 1. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi dÉn l-îng d- khÝ H 2 S sôc qua dung dÞch (cã pH  0,5) chøa c¸c ion Ag+, Ba2+, Cr2 O 7 2-, Cu2+, Fe3+, Ni2+. 2. Cã dd muèi nitrat cña Mg2+, Ba2+, Al3+, Cr3+, Co2+, Ag+, Hg2 2+ (kÝ hiÖu lµ dd 1). H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong mçi tr-êng hîp sau ®©y: a) Thªm dd NaCl vµo dd 1 tíi khi kÕt tña ®-îc hoµn toµn. Läc lÊy kÕt tña (kÝ hiÖu a), dd cßn l¹i (kÝ hiÖu lµ dd2). b) Röa kÕt tña a b»ng n-íc råi cho t¸c dông tiÕp víi dd NH 3 6M. c) §un c¸ch thuû tíi nãng dd 2, thªm vµo ®ã NH 4 Cl r¾n, råi thªm tiÕp NH 3 6M tíi pH  9,0. d) Cho kÕt tña thu d-îc ë c) t¸c dông víi NaOH 2M cã mét Ýt dd H 2 O2 . C©u V: XÐt ph¶n øng N2 (khÝ) + 3H 2 (khÝ) ‡ˆ ˆˆ †ˆ 2NH3 (khÝ) (I) 1) T¹i ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn ®èi víi c¸c chÊt, T = 298K, cã: So = -197,9J.K-1 ; Ho = -91,8kJ. TÝnh Go vµ kÕt luËn vÒ kh¶ n¨ng x¶y ra ph¶n øng (I). 2) Còng t¹i 298K, cã P N2 = P H2 = 10,0atm; P NH3 = 1,0atm. a) TÝnh G = Go + 2,303RTlg Kp víi Kp = P 2NH3 /P 3H2 P N2 vµ R = 8,31 J.K-1 . b) Dùa vµo c¸c sè liÖu tÝnh ®-îc ë trªn, gi¶i thÝch møc ®é x¶y ra ph¶n øng (I) ë hai tr-êng hîp 1) vµ 2). KÕt qu¶ ®ã cã phï hîp víi nguyªn lý L¬ Sat¬liª hay kh«ng? T¹i sao? §Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12 Ngµy thi: 15/3/1997 (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) B¶ng A: Lµm tÊt c¶ c¸c c©u B¶ng B: Kh«ng lµm c©u VI Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o C©u I: 1. H·y cho biÕt kiÓu lai ho¸ cña c¸c nguyªn tè vµ lo¹i liªn kÕt (, ) trong c¸c hîp chÊt sau: Cl-CH 2 -CH =O; CH 2 =CH - CN; CH 2 = C = O 2. H·y s¾p xÕp c¸c hîp chÊt cho d-íi ®©y theo thø tù t¨ng dÇn nhiÖt ®é s«i. Gi¶i thÝch. CH 3 -CH 2 -CH2 -CH3 (A); CH 3 -CH2 -CH2 OH (B); CH 3 -CH2 -CH2 NH 2 (C); (CH 3 )3 CH (D); (CH 3 )3 N (E). 3. Cã thÓ thùc hiÖn ®-îc c¸c ph¶n øng sau hay kh«ng, v× sao? C2 H5 ONa + CH 3 COOH  C2 H 5 OH + CH 3 COONa (1) NaNH 2 + CH 4  CH3 Na + NH 3 (2) C©u II: 1. Hîp chÊt X chøa 60% C, 4,44%H vµ 35,56%O trong ph©n tö, dd n-íc cña X lµm hång quú tÝm. Thuû ph©n X thu ®-îc axit axetic vµ axit o-hi®roxibenzoic. a) X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña X, biÕt MX = 180®vC. b) TÝnh thÓ tÝch võa ®ñ dd NaOH 0,5M ®Ó ph¶n øng hoµn toµn víi 5,4g X. 2. Mannoz¬ (monosaccarit) HOCH 2 -(CHOH)4 -CH=O lµ ®ång ph©n cña glucoz¬. ë d¹ng vßng 6 c¹nh mannoz¬ chØ kh¸c glucoz¬ ë chç nhãm OH ë nguyªn tö C 2 n»m cïng phÝa víi OH ë nguyªn tö C3 . Oxi ho¸ mannoz¬ b»ng dd HNO 3 ë 100oC thu ®-îc s¶n phÈm Y chøa 41,38%C; 3,45%H vµ 55,17%O. Y bÞ thuû ph©n c¶ trong m«i tr-êng axit còng nh- baz¬ t¹o ra axit polihi®roxi®icacboxylic hoÆc muèi t-¬ng øng. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña Y, biÕt MY = 174 ®vC. Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:10 ********************************************************************************************************************************* C©u III: Tõ mét lo¹i tinh dÇu ng-êi ta t¸ch ®-îc chÊt A chøa 76,92%C; 12,82%H vµ 10,26%O trong ph©n tö, MA = 156 ®vC. A cßn ®-îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch hi®ro ho¸ xóc t¸c chÊt 2-isopropyl-5-metylphenol (B). 1. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña A. 2. ViÕt c«ng thøc c¸c ®ång ph©n cis-trans cña A. 3. §un nãng A víi H 2 SO4 ®Æc thu ®-îc hai chÊt cã cïng c«ng thøc ph©n tö C10 H18 . ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña hai chÊt ®ã vµ viÕt c¬ chÕ ph¶n øng. 4. So s¸nh tÝnh chÊt axit cña A víi B. C©u IV: Thuû ph©n hoµn toµn 1 mol polipeptit X cho ta: 2 mol CH 3 - CH(NH 2 ) - COOH (Alanin hay viÕt t¾t lµ Ala) 1 mol HOOC - CH 2 - CH 2 - CH(NH 2 ) - COOH (axit glutamic hay Glu) 1 mol H 2 N -(CH 2 )4 - CH(NH 2 ) - COOH (Lizin hay Lys) N CH2 1 mol CH COOH Histidin hay His NH2 N H NÕu cho X t¸c dông víi 2,4-(NO2 )2 C6 H3 F (kÝ hiÖu ArF) råi míi thuû ph©n th× thu ®-îc Ala, Glu, Lys vµ hîp chÊt N CH2 N CH COOH NH Ar H MÆt kh¸c nÕu thuû ph©n X nhê enzim cacboxipepti®aza th× thu ®-îc Lys vµ mét tetrapeptit. Ngoµi ra khi thuû ph©n kh«ng hoµn toµn X cho ta c¸c ®ipeptit Ala-Glu, Ala-Ala vµ His-Ala. 1. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o vµ tªn cña polipeptit X. 2. S¾p xÕp c¸c aminoaxit ë trªn theo thø tù t¨ng dÇn pH1 (pH 1 ®-îc gäi lµ ®iÓm ®¼ng ®iÖn, t¹i pH ®ã aminoaxit tån t¹i ë d¹ng ion l-ìng cùc trung hoµ vÒ ®iÖn tÝch vµ kh«ng di chuyÓn vÒ mét ®iÖn cùc nµo c¶), biÕt c¸c gi¸ trÞ pH 1 lµ 3,22; 6,00; 7,59 vµ 9,74. 3. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o d¹ng chñ yÕu cña mçi aminoaxit trªn ë c¸c pH b»ng 1 vµ 13. 4. D-íi t¸c dông cña enzim thÝch hîp aminoaxit cã thÓ bÞ ®ecacboxyl ho¸ (t¸ch nhãm cacboxyl). ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña c¸c s¶n phÈm ®ecacboxyl ho¸ Ala vµ His. So s¸nh tÝnh baz¬ cña c¸c nguyªn tö nit¬ trong ph©n tö gi÷a hai s¶n phÈm ®ã. Gi¶i thÝch. C©u V: Tõ dÉn xuÊt halogen cã thÓ ®iÒu chÕ axit cacboxylic theo s¬ ®å sau: CO Mg  HX 2   RMgX   RX  RCOOH ete khan ete khan RCOOMgX -MgX2 Tõ CH 4 vµ c¸c chÊt v« c¬ cÇn thiÕt h·y viÕt ph-¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng ®iÒu chÕ: 1. Axit metylmaloic CH 3 CH(COOH)2 2. Axit -vinylacrilic. C©u VI: Cã ph-¬ng tr×nh ph¶n øng sau: OH 0 H2SO4 85 % , 10 C + H2O (A) (B) h = 55% 1.ViÕt c¬ chÕ ph¶n øng. Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:11 ********************************************************************************************************************************* 2.Thay A b»ng C6 H 5 -CH(CH 3 )-CH2 -CH 2 -C(CH 3 )2 OH (A 1 ), C6 H5 -CH2 -CH2 -C(CH 3 )2 OH (A 2 ) vµ tiÕn hµnh ph¶n øng trong ®iÒu kiÖn t-¬ng tù nh- trªn thu ®-îc s¶n phÈm h÷u c¬ t-¬ng øng B 1 (hiÖu suÊt 86%), B 2 (hiÖu suÊt 65%). a) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña B 1 , B2 . b) T¹i sao hiÖu suÊt ph¶n øng t¹o ra B 1 , B2 cao h¬n t¹o ra B? Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o §Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12 Ngµy thi: 13/3/1998 (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) B¶ng A: Lµm tÊt c¶ c¸c bµi B¶ng B: Kh«ng lµm nh÷ng c©u cã dÊu * Bµi I: 1. Trong thiªn nhiªn Brom cã chñ yÕu ë n-íc biÓn d-íi d¹ng NaBr. C«ng nghiÖp ho¸ häc ®iÒu chÕ Brom tõ n-íc biÓn theo qui tr×nh nh- sau: Cho mét l-îng dd H 2 SO4 vµo mét l-îng n-íc biÓn; tiÕp ®Õn sôc khÝ Clo vµo dd míi thu ®-îc; sau ®ã dïng kh«ng khÝ l«i cuèn h¬i Brom vµo dd Na 2 CO 3 tíi b·o hoµ Brom. Cuèi cïng cho H 2 SO4 vµo dd ®· b·o hoµ Brom, thu h¬i Brom råi ho¸ láng. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng ho¸ häc chñ yÕu x¶y ra trong qu¸ tr×nh ®ã vµ cho biÕt vai trß cña H 2 SO4 . 2. Brom láng hay h¬i ®Òu rÊt ®éc. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra khi dïng mét ho¸ chÊt th«ng th-êng dÔ kiÕm ®Ó huû hÕt l-îng Brom láng ch¼ng may bÞ lµm ®æ, b¶o vÖ m«i tr-êng. Bµi II: Dïng 94,96ml H 2 SO 4 5% (D = 1,035g/ml) võa ®ñ t¸c dông hÕt víi 2,80 g chÊt X, thu ®-îc muèi Y vµ chÊt Z. 1. X, Y, Z cã thÓ lµ nh÷ng chÊt nµo? H·y gi¶i thÝch cô thÓ vµ viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ®Ó minh ho¹. 2. NÕu sau qu¸ tr×nh trªn thu ®-îc 7,60 g muèi Y th× sÏ ®-îc bao nhiªu chÊt Z? BiÕt r»ng X cã thÓ lµ mét trong c¸c chÊt: CaO, MgO, NaOH, KOH, Zn, Fe. Bµi III: 1.T×m ph-¬ng tr×nh cho mçi ph¶n øng ho¸ häc sau ®©y: a) K2 Cr2 O 7 + ? + H 2 O  Cr(OH)3 + S + NH 3 + KOH b) K2 Cr2 O 7 + Na2 SO 3 + H2 SO4  ? + Na2 SO4 + K2 SO4 + H2 O c) K2 Cr2 O 7 + (NH 4 )2 S + ? + H 2 O  K3 [Cr(OH)6 ] + S + ? 2. H·y cho biÕt chÊt oxi ho¸ trong mçi ph¶n øng trªn. Dùa vµo cÊu h×nh electron cña nguyªn tö, h·y gi¶i thÝch tÝnh chÊt oxi ho¸ cña chÊt ®ã. 3*). H·y cho biÕt vai trß cña pH ®èi víi c¸c ph¶n øng ho¸ häc trªn trong sù t¹o thµnh c¸c s¶n phÈm chøa crom. Bµi IV: Cã sè liÖu: §iÖn cùc ThÕ ®iÖn cùc tiªu chuÈn (V) ë 25oC H / H+ -2,106. Fe / Fe2+ -0.440. Fe / Fe3+ -0.036. + H 2 / 2H 0,000. 1. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng gi÷a Fe víi axit HCl vµ dïng sè liÖu trªn ®Ó gi¶i thÝch kÕt qu¶ cña ph¶n øng ®ã. 2. Thùc tÕ ®· dïng t¸c nh©n nµo trong sè c¸c t¸c nh©n: Fe, H, H 2 , ®Ó khö nitrobenzen thµnh anilin? ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng vµ dïng sè liÖu trªn ®Ó gi¶i thÝch. 3*). H·y ®Ò nghÞ s¬ ®å trong ®ã cã chØ râ liªn hÖ gi÷a c¸c chÊt b»ng mòi tªn () ®Ó dùa vµo ®ã vµ dïng sè liÖu trªn tÝnh ®-îc thÕ ®iÖn cùc tiªu chuÈn cña qu¸ tr×nh Fe 3+  Fe2+; kÝ hiÖu trÞ sè ®ã lµ x. H·y ®Æt x vµo vÞ trÝ thÝch hîp trong d·y sè liÖu mµ ®Çu bµi ®· ®-a ra. Bµi V: Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:12 ********************************************************************************************************************************* 1. H·y so s¸nh ®é tan cña SO 2 trong dd n-íc cã cïng nång ®é cña c¸c chÊt sau: a) NaCl; b) HCl; c) NH 4 Cl; d) Na2 S. 2*). DÉn tõ tõ SO 2 qua mét lÝt dd Ca(OH)2 (dd A). Sau ph¶n øng thu ®-îc dd cã pH = 12,0 vµ kÕt tña CaSO 3 . Läc lÊy kÕt tña råi lµm kh« c©n nÆng 1,200 gam. a) H·y tÝnh thÓ tÝch SO 2 ë 27,3oC, 1atm ®· tan ®-îc vµo dd A. b) TÝnh nång ®é mol/lÝt cña Ca(OH)2 trong dd A. 3. Cho NaOH d- vµo dd X chøa c¸c ion H +, Cr2 O7 2-, Pb2+, Ba2+, NH4 +. §un nãng dd ta sÏ ®-îc khÝ mïi khai bay ra vµ cã kÕt tña vµng. Läc kÕt tña, råi cho t¸c dông víi dd HCl. Khi Êy ta ®-îc dd mµu da cam vµ mét kÕt tña mµu tr¾ng. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ®Ó gi¶i thÝch c¸c hiÖn t-îng. §Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12 Ngµy thi: 14/3/1998 (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o B¶ng A: lµm tÊt c¶ c¸c bµi B¶ng B: kh«ng lµm nh÷ng c©u cã dÊu* Bµi I: 1. Cho 4 dÉn xuÊt clo cña hi®rocacbon, chóng ®Òu cã c«ng thøc ph©n tö C4 H9 Cl. a) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o thu gän vµ gäi tªn 4 chÊt ®ã theo danh ph¸p th«ng dông vµ IUPAC. S¾p xÕp chóng theo tr×nh tù t¨ng dÇn nhiÖt ®é s«i. Gi¶i thÝch. b*) Cho dÉn xuÊt clo m¹ch kh«ng nh¸nh ë trªn t¸c dông víi clo (chiÕu s¸ng) theo tû lÖ mol 1:1. Tr×nh bµy c¬ chÕ cña ph¶n øng. Cho biÕt s¶n phÈm nµo chiÕm tØ lÖ cao nhÊt; gi¶i thÝch. 2. ViÕt c«ng thøc cÊu tróc c¸c ®ång ph©n cña: a) C3 H5 Cl b) ClCH =(C=)n CHCl, víi n = 1, 2, 3. Bµi II: 1. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng t¹o thµnh s¶n phÈm chÝnh khi cho 1mol hi®rocacbon A t¸c dông víi c¸c chÊt sau: a) 1mol HNO 3 (cã H 2 SO4 ®Æc); b) 1mol Br2 (cã chiÕu s¸ng); c) KMnO4 ®Æc,d-(®un nãng). d*) Tr×nh bµy giai ®o¹n quyÕt ®Þnh tèc ®é chung cña mçi ph¶n øng a)vµ b). 2*. Iotbenzen ®-îc ®iÒu chÕ víi hiÖu suÊt cao theo s¬ ®å ph¶n øng sau: 300 C NO + NO + AgI C H + I + HNO  6 6 2 3 2 Cho biÕt vai trß cña HNO 3 ? Nªu tªn c¬ chÕ ph¶n øng. Bµi III: 1. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong c¸c tr-êng hîp sau(A, B, C, D, E, G, H, I, K, L viÕt d¹ng c«ng thøc cÊu tróc ): 0 H2, Ni, t C A a) C6H5 C C COOCH3 H2, Pd, PbCO3 B o dd KMnO d­ ,t HOCH -CH OH, to dd HCl D  4 2 2   C    E b. b) p-CH 3 C6 H 4 CH 3  Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:13 ********************************************************************************************************************************* dd KMnO d­ ,to C H5OH(d­) dd HCl H  2 4 c) o-CH 3 C6 H4 CH 3  I   G  H SO ®Æc, to 2 4 H SO ®Æc,140 0C dd NaOH, to  K  2 4  d) o-BrCH 2 C6 H 4 CH 2 Br  L Cho biÕt øng dông cña E vµ I. 2. H·y ph©n biÖt 4 aminoaxit sau (cã gi¶i thÝch), biÕt r»ng phßng thÝ nghiÖm cã c¸c lo¹i giÊy quú, dd NaNO 2+ dd HCl, ddNaOH, C2 H 5 OH vµ c¸c dông cô cÇn thiÕt. a) CH 3 -CH-COOH (Ala) b) H 2 N-(CH 2 )4 -CH-COOH (Lys) NH 2 NH 2 c) HOOC-(CH 2 )2 -CH-COOH (Glu) COOH (Pro) d. N H Bµi IV: 1. Trong thuèc l¸ cã chÊt anabazin vµ mét ®ång ph©n cÊu t¹o cña nã lµ nicotin (rÊt ®éc). Ngoµi ra ng-êi ta cßn tæng hîp ®-îc chÊt nicotirin cã cÊu t¹o t-¬ng tù nicotin: CH3 N N N N CH3 Nicotin N H Anabazin Nicotirin a) ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi cho mçi hîp chÊt trªn t¸c dông víi HCl theo tØ lÖ mol 1:1. S¾p xÕp chóng theo tr×nh tù t¨ng dÇn kh¶ n¨ng ph¶n øng ®ã. Gi¶i thÝch. b) Trong sè 3 hîp chÊt trªn, chÊt nµo cã nhiÖt ®é s«i cao nhÊt? Gi¶i thÝch. 2. Oxi ho¸ nicotin b»ng K2 Cr2 O7 trong dd H 2 SO 4 thu ®-îc axit nicotinic dïng ®Ó ®iÒu chÕ c¸c amit cña nã lµ vitamin PP vµ co®iamin (thuèc ch÷a bÖnh tim): CONH2 N Nicotiamit Vitamin PP C N(C2H5)2 O Codiamin ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña axit nicotinic vµ so s¸nh nhiÖt ®é nãng ch¶y cña nã víi axit benzoic. Gi¶i thÝch. b*) Cho biÕt tr¹ng th¸i lai ho¸ cña c¸c nguyªn tö nit¬ trong ph©n tö vitamin PP. So s¸nh tÝnh baz¬ cña c¸c nguyªn tö nit¬ ®ã: gi¶i thÝch. c) Vitamin PP nãng ch¶y ë nhiÖt ®é cao h¬n co®iamin, mÆc dï cã ph©n tö khèi nhá h¬n. T¹i sao? Bµi V: Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:14 ********************************************************************************************************************************* 1*) A lµ mét ®isaccarit khö ®-îc AgNO 3 trong dd NH 3 , gåm hai ®ång ph©n cã kh¶ n¨ng lµm quay mÆt ph¼ng ¸nh s¸ng ph©n cùc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thèng nhÊt biÓu thÞ b»ng []25 D lµ +92,6o vµ +34o. Dung dÞch cña mçi ®ång ph©n nµy tù biÕn ®æi vÒ []25 D cho tíi khi cïng ®¹t gi¸ trÞ æn ®Þnh lµ + 52o. Thuû ph©n A (nhê chÊt xóc t¸c axit) sinh ra B vµ C: CHO CHO H HO H H OH H OH OH CH2OH H HO HO H (B) OH H H OH CH2OH (C) Cho A t¸c dông víi mét l-îng d- CH 3 I trong m«i tr-êng baz¬ thu ®-îc s¶n phÈm D kh«ng cã tÝnh khö. §un nãng D víi dd axit lo·ng thu ®-îc dÉn xuÊt 2,3,6-tri-O-metyl cña B vµ dÉn xuÊt 2,3,4,6-tetra-O-metyl cña C. a) ViÕt c«ng thøc cÊu tróc (d¹ng vßng 6 c¹nh ph¼ng) cña B, C, A, D; biÕt r»ng trong ph©n tö A cã liªn kÕt  1,4 - glicozit. Gi¶i thÝch vµ viÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng. b) V× sao dd mçi ®ång ph©n cña A tù biÕn ®æi vÒ []25 D vµ cuèi cïng ®Òu ®¹t gi¸ trÞ 52o? TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m c¸c chÊt trong dd ë gi¸ trÞ []25 D = 525 vµ viÕt c«ng thøc cÊu tróc cña c¸c chÊt thµnh phÇn ®ã. 2. Metyl ho¸ hoµn toµn c¸c nhãm OH cña 3,24 gam amilopectin b»ng c¸ch cho t¸c dông víi CH 3 I trong m«i tr-êng baz¬, råi ®em thuû ph©n hoµn toµn (xóc t¸c axit) th× thu ®-îc 1,66.10-3 mol 2,3,4,6 - tetra - O metylglucoz¬ vµ 1,66.10-3 mol 2,3 - ®i - O - metylglucoz¬; cßn l¹i lµ 2,3,6 - tri - O - metylglucoz¬. a)ViÕt c«ng thøc cÊu tróc (d¹ng vßng 6 c¹nh ph¼ng) cña 3 s¶n phÈm trªn vµ cho biÕt xuÊt xø cña chóng. b) Cho biÕt tØ lÖ phÇn tr¨m c¸c gèc glucoz¬ ë nh÷ng chç cã nh¸nh cña ph©n tö amilopectin. c) TÝnh sè mol 2,3,6 - tri - O - metylglucoz¬ sinh ra trong phßng thÝ nghiÖm trªn. Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o ®Ò thi chÝnh thøc §Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A Ngµy thi: 12/3/1999 (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) C©u 1: Dung dÞch A gåm c¸c chÊt tan FeCl3 , AlCl3 , NH 4 Cl vµ CuCl2 (nång ®é mçi chÊt xÊp xØ 0,1M). 1. Dung dÞch A cã ph¶n øng axit, baz¬, trung tÝnh ? T¹i sao ? 2. Cho H 2 S léi chËm qua dung dÞch A cho ®Õn b·o hoµ th× thu ®-îc kÕt tña vµ dung dÞch B. H·y cho biÕt thµnh phÇn c¸c chÊt trong kÕt tña vµ trong dung dÞch B. 3. Thªm dÇn NH 3 vµo dung dÞch B cho ®Õn d-. Cã hiÖn t-îng g× x¶y ra ? ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ion ®Ó gi¶i thÝch. C©u 2: 1. Ph«tgen ®-îc dïng lµm chÊt clo ho¸ rÊt tèt cho ph¶n øng tæng hîp h÷u c¬, ®-îc ®iÒu chÕ theo ph-¬ng tr×nh: CO(k) + Cl2 (k) ‡ˆ ˆˆ †ˆ COCl2 (k) ; H o = -111,3 kJ.mol-1 Magiª ®-îc ®iÒu chÕ theo ph-¬ng tr×nh: MgO(r) + C(r) ‡ˆ ˆˆ †ˆ Mg(r) + CO(k) ; H o = 491,0 kJ.mol-1 Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:15 ********************************************************************************************************************************* CÇn t¸c ®éng nh- thÕ nµo vµo nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt riªng phÇn cña khÝ ®Ó mçi ph¶n øng trªn thu ®-îc nhiÒu s¶n phÈm h¬n? T¹i sao ph¶i t¸c ®éng nh- vËy ? 2.Thùc nghiÖm cho biÕt t¹i 25oC tèc ®é tiªu thô khÝ NO trong ph¶n øng ®iÒu chÕ nitrozoni clorua khÝ : 2NO (k) + Cl2 (k) ‡ˆ ˆˆ †ˆ 2NOCl (k) (1) -4 -1 -1 o b»ng 3,5.10 mol.l s . H·y tÝnh tèc ®é (t¹i 298 K): a) Cña ph¶n øng (1) b) Tiªu thô khÝ Cl2 c) T¹o thµnh NOCl (k) C©u 3: ClO 2 lµ chÊt ho¸ chÊt ®-îc dïng phæ biÕn trong c«ng nghiÖp. Thùc nghiÖm cho biÕt: 1.a/ Dung dÞch lo·ng ClO 2 trong n-íc khi gÆp ¸nh s¸ng sÏ t¹o ra HCl, HClO 3 . b/ Trong dung dÞch kiÒm (nh- NaOH) ClO 2 nhanh chãng t¹o ra hçn hîp muèi clorit vµ clorat natri. 2.c/ ClO 2 ®-îc ®iÒu chÕ nhanh chãng b»ng c¸ch cho hçn hîp KClO 3 , H2 C2 O 4 t¸c dông víi H 2 SO4 lo·ng. d/ Trong c«ng nghiÖp ClO 2 ®-îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch cho NaClO 3 t¸c dông víi SO 2 cã mÆt H 2 SO4 4M. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng vµ nãi râ ®ã lµ ph¶n øng oxi ho¸- khö hay ph¶n øng trao ®æi ? T¹i sao ? (ph©n tÝch tõng ph¶n øng a, b, c, d). C©u 4: 1. Cã mét thÝ nghiÖm sau ®©y (lµm trong tñ hót khÝ ®éc): lÊy vµo èng nghiÖm 1ml axit sunfuric ®Æc, bá mét m¶nh ®ång vµo èng nghiÖm vµ ®un nãng nhÑ. a) Cã hiÖn t-îng g× x¶y ra? B»ng c¸ch nµo nhËn biÕt s¶n phÈm khÝ cña ph¶n øng ? ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. b) T¹i sao ph¶i ®un nãng nhÑ ? 2. Cã 3 dung dÞch Ba(OH)2 , Pb(CH 3 COO)2 , MgSO 4 bÞ mÊt nh·n hiÖu. H·y chän 5 thuèc thö ®-îc dïng ®Ó ph©n biÖt ®-îc 3 dung dÞch trªn. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng vµ gi¶i thÝch. C©u 5: TrÞ sè thÕ ®iÖn cùc tiªu chuÈn cña mét sè diÖn cùc cho trong b¶ng sau ®©y: §iÖn cùc Sè thø tù cña ®iÖn cùc ThÕ ®iÖn cùc chuÈn (V) Fe2+/Fe3+ 1 0,77 43[Fe(CN)6 /[Fe(CN)6 2 0,36 NO, H 2 O/NO 3 -,H + 3 0,96 NO 2 , OH /NO3 ,H 2 O 4 0,10 Al/Al3+ 5 -1,66 Dùa vµo sè liÖu trªn, h·y: 1. LËp c¸c pin, tÝnh hiÖu thÕ cña tõng pin (ghi kÕt qu¶ ®o ®-îc theo thø tù gi¶m dÇn, thµnh b¶ng nhsau). 2. ChØ râ ¶nh h-ëng cña pH ®Õn møc dé oxi hãa cña NO 3 -. Thø tù Pin gåm §iÖn cùc §iÖn cùc HiÖu thÕ cña pin (theo V) 3. ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trªn mçi ®iÖn cùc vµ ph¶n øng x¶y ra trong mçi pin ®-îc t¹o ra: a) Tõ ®iÖn cùc 2 víi ®iÖn cùc 5 b) Tõ diÖn cùc 3 víi ®iÖn cùc 5 c) Tõ ®iÖn cùc 3 víi ®iÖn cùc 4 Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o ®Ò thi chÝnh thøc §Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A Ngµy thi: 13/3/1999 Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:16 ********************************************************************************************************************************* (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) C©u I: 1. H·y gäi tªn vµ s¾p xÕp c¸c hîp chÊt sau theo thø tù t¨ng dÇn nhiÖt ®é s«i. Gi¶i thÝch c¸ch s¾p xÕp ®ã: (CH 3 )4 C ; CH 3 (CH 2 )4 CH 3 ; (CH3 )2 CHCH(CH 3 )2 CH 3 (CH 2 )3 CH 2 OH ; (CH 3 )2 C(OH)CH 2 CH3 2. H·y cho biÕt c¸c ph¶n øng d-íi ®©y thuéc lo¹i ph¶n øng nµo (oxi ho¸, khö hoÆc ph¶n øng kh¸c)? CrO ,piridin H CrO 3 2 4 a. CH3 CH2 OH   CH3 CH=O  (1) (2)  CH3 COOH (2) (2) (3) (4)  CH3 OH   H-COOH   H-CH=O   H2 CO 3 b. CH4  (1) LiAlH 4 c. CH3 CH2 OH  TiCl  CH3 CH3 4 d. e. CHO CH3OH, H+ CH(OCH3)2 + H2O Br + Br 2 Br f. Br + HBr C©u II: 1. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng t¹o thµnh A, B, C, D, M, N (viÕt ë d¹ng c«ng thøc cÊu t¹o) theo s¬ ®å sau: o dd NaOH,t a) BrCH 2 CH 2 CH 2 CH =O   o CH OH, HCl khan 3   B A  + o 1) dd NaOH, t H ,t  D b) BrCH 2 CH 2 CH 2 COOH  2) dd HCl  C  Br , H O + o H ,t 2 2  N c) HOCH 2 (CHOH)4 CH =O  M  2. ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ 1,3,5-triaminobenzen tõ toluen vµ c¸c hîp chÊt v« c¬ thÝch hîp. C©u III: Tõ mét lo¹i thùc vËt ng-ßi ta CH=O t¸ch ®-îc hîp chÊt (A) cã c«ng H OH thøc ph©n tö C18 H32 O16 . Thuû HO H ph©n hoµn toµn (A) thu ®-îc HO H glucoz¬ (B), fructoz¬ (C) vµ H OH glucoz¬ (D): CH2OH (D) 1. ViÕt c«ng thøc cÊu tróc d¹ng vßng ph¼ng 5 c¹nh vµ 6 c¹nh cña galactoz¬. 2. Hi®ro ho¸ glucoz¬, fructoz¬ vµ galactoz¬ thu ®-îc c¸c poliancol (r-îu ®a chøc). ViÕt c«ng thøc cÊu tróc cña c¸c poliancol t-¬ng øng víi (B), (C) vµ (D). 3. Thuû ph©n kh«ng hoµn toµn (A) nhê enzim -galactozidaza (enzim xóc t¸c cho ph¶n øng thuû ph©n c¸c galactozit) thu ®-îc galactoz¬ vµ saccaroz¬. Metyl ho¸ hoµn toµn (A) nhê hçn hîp CH 3 I vµ Ag2 O, sau ®è thuû ph©n s¶n phÈm metyl ho¸ thu ®-îc 2,3,4,6-tetra-O-metyl galactoz¬ (E) vµ 2,3,4-tri-O-metyl glucoz¬ (G) vµ 1,3,4,6-tetra-O-metyl fructoz¬ (H). ViÕt c«ng thøc cÊu tróc cña (E), (G), (H) vµ (A). C©u IV: 1. a) §un nãng mét dÉn xuÊt tetraclo cña benzen víi dd NaOH (theo tØ lÖ mol 1:1) trong metanol, råi cho s¶n phÈm thu ®-îc t¸c dông víi natri monocloaxetat vµ sau cïng lµ axit ho¸ th× thu ®-îc chÊt diÖt cá 2,4,5-T. ViÕt s¬ ®å c¸c ph¶n øng ®· x¶y ra, gäi tªn chÊt ®Çu vµ c¸c s¶n phÈm, nªu tªn c¬ chÕ c¸c ph¶n øng ®ã. Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:17 ********************************************************************************************************************************* b) Trong qu¸ tr×nh tæng hîp 2,4,5-T nªu trªn ®· sinh ra mét s¶n phÈm phô cã ®éc tÝnh cùc m¹nh vµ lµ thµnh phÇn g©y ®éc m¹nh nhÊt cña chÊt ®éc mµu da cam , ®ã lµ chÊt ®éc ®ioxin: Cl O Cl Cl O Cl H·y tr×nh bµy s¬ ®å ph¶n øng t¹o thµnh ®ioxin. 2. a)Khi chÕ ho¸ hçn hîp c¸c ®ång ph©n kh«ng gian cña 2,3-®ibrom-3-metylpentan víi kÏm thu ®-îc c¸c hi®rocacbon kh«ng no vµ kÏm bromua. ViÕt c«ng thøc cÊu tróc vµ gäi tªn c¸c hi®rocacbon ®ã. b)SÏ thu ®-îc s¶n phÈm nµo b»ng ph¶n øng t-¬ng tù nh- trªn nÕu xuÊt ph¸t tõ 2,4-®ibrom-2-metylpentan. C©u V: 1. Axit xinamic ®-îc ®iÒu chÕ theo s¬ ®å ph¶n øng sau: K CO , to 2 3 C6 H5 CH=O + (CH 3 CO)2 O  C6 H5 CH=CHCOOH + CH 3 COOH  Khi kÕt thóc ph¶n øng ph¶i tiÕn hµnh t¸ch benzan®ehit d- ra khái hçn hîp. Cã mét häc sinh ®· thùc hiÖn nhsau: cho dd KMnO 4 ®Æc vµo hçn hîp ph¶n øng ®Ó lo¹i benzan®ehit d-, sau ®ã axit ho¸ hçn hîp ®Õn m«i tr-êng axit ®Ó thu lÊy axit xinamic. C¸ch lµm nµy ®óng hay sai? Nªu mét ph-¬ng ph¸p kh¸c ®Ó t¸ch ®-îc axit xinamic tõ hçn hîp s¶n phÈm. 2. Trong phßng thÝ nghiÖm ng-ßi ta ®iÒu chÕ etilen b»ng c¸ch ®un nãng etanol víi H 2 SO4 ®Æc ë kho¶ng 170oC. Gi¶i thÝch t¹i sao cÇn dÉn s¶n phÈm léi qua dd NaOH lo·ng. 3. B×nh cÇu A chøa ®Çy metylamin (tos = - 6,5oC) ®-îc ®Ëy b»ng nót cao su cã l¾p èng thuû tinh, óp b×nh cÇu vµo chËu B chøa n-íc cã thªm phenolphtalein(xem h×nh bªn). Nªu c¸c hiÖn t-îng x¶y ra. Gi¶i thÝch. Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o §Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A ®Ò thi chÝnh thøc Ngµy thi: 13/3/2000 (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) C©u I: 1) Cho c¸c chÊt sau: HNO 3 , Cu, Fe, Na, S, C, NaNO 3 , Cu(NO 3 )2 , NH 4 NO3 . H·y viÕt tÊt c¶ c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng cã thÓ t¹o ra khÝ NO 2 , ghi râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng (nÕu cã). 2) Muèi amoni vµ muèi kim lo¹i kiÒm gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n ë nh÷ng ®iÓm nµo? Nªu ra mét vµi thÝ dô cô thÓ. 3) Trong phßng thÝ nghiÖm ho¸ häc cã 8 lä ho¸ chÊt mÊt nh·n ®ùng riªng biÖt c¸c dd: NaCl; NaNO 3 ; MgCl2 ; Mg(NO 3 )2 ; AlCl3 ; Al(NO 3 )3 ; CrCl3 ;Cr(NO 3 )3 . B»ng ph-¬ng ph¸p ho¸ häc, lµm thÕ nµo nhËn biÕt ®-îc mçi dd? ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra vµ ghi ®iÒu kiÖn (nÕu cã) 4) H·y hoµn thµnh c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng h¹t nh©n sau ®©y (cã ®Þnh luËt b¶o toµn nµo ®-îc dïng khi hoµn thµnh ph-¬ng tr×nh trªn ?) a. 92 U238  90 Th230 + ... b. 92 U235  82 Pb206 + ... C©u II: 1) §Ó x¸c ®Þnh hµm l-îng oxi tan trong n-íc ng-êi ta lÊy 100,00ml n-íc råi cho ngay MnSO 4 (d-) vµ NaOH vµo n-íc. Sau khi l¾c kÜ (kh«ng cho tiÕp xóc víi kh«ng khÝ) Mn(OH)2 bÞ oxi ho¸ thµnh MnO(OH)2 . Thªm axit (d-), khi lÊy MnO(OH)2 bÞ Mn2+ khö thµnh Mn3+. Cho Kl (d-) vµo hçn hîp. Mn3+ oxi ho¸ I- thµnh I3 -. ChuÈn ®é I3 - hÕt 10,50ml Na2 S2 O3 9,800.10-3 M a. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ion cña c¸c ph¶n øng ®· x¶y ra trong thÝ nghiÖm. Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:18 ********************************************************************************************************************************* b. TÝnh hµm l-îng (mol/l) cña oxi tan trong n-íc. 2) Tõ c¸c nguyªn tè O, Na, S t¹o ra ®-îc c¸c muèi A, B ®Òu cã 2 nguyªn tö Na trong ph©n tö. Trong mét thÝ nghiÖm ho¸ häc ng-êi ta cho m1 gam muèi A biÕn ®æi thµnh m2 gam muèi B vµ 6,16 lÝt khÝ Z t¹i 27,3 oC; 1atm. BiÕt r»ng hai khèi l-îng ®ã kh¸c nhau 16,0 gam. a. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra víi c«ng thøc cô thÓ cña A, B. b. TÝnh m1 , m2 . C©u III: 1) ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra (nÕu cã) cña khÝ clo, tinh thÓ iot t¸c dông víi: a. Dung dÞch NaOH (ë nhiÖt ®é th-êng, khi ®un nãng) b. Dung dÞch NH 3 . 2) Trong c«ng nghÖ ho¸ dÇu, c¸c ankan ®-îc lo¹i hi®ro ®Ó chuyÓn thµnh hi®rocacbon kh«ng no cã nhiÒu øng d¹ng h¬n. H·y tÝnh nhiÖt cña mçi ph¶n øng sau ®©y: C4 H10  C4 H6 + H2 ; Ho1 (1) CH 4  C6 H6 + H2 ; H o2 (2) BiÕt n¨ng l-îng liªn kÕt. E theo kJ.mol-1 , cña c¸c liªn kÕt nh- sau: E. theo kJ.mol-1 435,9 416,3 409,1 587,3 Liªn kÕt H-H C-H C-C C=C (Víi c¸c liªn kÕt C-H, C-C, c¸c trÞ sè ë trªn lµ trung b×nh trong c¸c hîp chÊt hi®rocacbon kh¸c nhau). C©u IV: 1. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ho¸ häc vµ cÊu h×nh electron t-¬ng øng cña chÊt ®Çu, s¶n phÈm trong mçi tr-êng hîp sau ®©y: a. Cu2+ (z=29) nhËn thªm 2e b. Fe2+ (z=26) nh-êng bít 1e c. Bro (z=35) nhËn thªm 1e d. Hgo (z=80) nh-êng bít 2e 2. Hoµ tan 7,180 gam s¾t côc chøa Fe2 O 3 vµo mét l-îng rÊt d- dd H 2 SO4 lo·ng råi thªm n-íc cÊt ®Õn thÓ tÝch ®óng 500ml. LÊy 25ml dd ®ã råi thªm dÇn 12,50 ml dd KMnO 4 0,096M th× xuÊt hiÖn mµu hång tÝm trong dd. a. X¸c ®Þnh hµm l-îng (phÇn tr¨m vÒ khèi l-îng) cña Fe tinh khiÕt trong s¾t côc. b. NÕu lÊy cïng mét khèi l-îng s¾t côc cã cïng hµm l-îng cña Fe tinh khiÕt nh-ng chøa t¹p chÊt FeO vµ lµm l¹i thÝ nghiÖm gièng nh- trªn th× l-¬ng dd KMnO 4 0,096M cÇn dïng lµ bao nhiªu? C©u V: 1. Cho: Eo ë 25oC cña c¸c cÆp Fe2+ / Fe vµ Ag+ / Ag t-¬ng øng b»ng -0,440V vµ 0,800V. Dïng thªm ®iÖn cùc hi®ro tiªu chuÈn, viÕt s¬ ®å cña pin ®-îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c thÕ ®iÖn cùc ®· cho. H·y cho biÕt ph¶n øng x¶y ra khi pin ®-îc lËp tõ hai cÆp ®ã ho¹t ®éng. 2. a. H·y s¾p xÕp c¸c nguyªn tè Natri, Kali, Liti lïi theo thø tù gi¶m trÞ sè n¨ng l-îng ion ho¸ thø nhÊt (I1 ). Dùa vµo c¨n cø nµo vÒ cÊu t¹o nguyªn tö ®Ó ®-a ra qui luËt s¾p xÕp ®ã? b. Dùa vµo cÊu h×nh electron, h·y gi¶i thÝch sù lín h¬n n¨ng l-îng ion ho¸ thø nhÊt (I 1 ) cña Mg so víi Al (Mg cã I1 = 7,644 eV; Al cã I1 = 5,984 eV). -----o Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o o----- §Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A ®Ò thi chÝnh thøc C©u I: Cho s¬ ®å sau: Ngµy thi: 14/3/2000 (180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò ) Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia Trang:19 ********************************************************************************************************************************* A n - Butan axeton C D G 1,4-®ibrom-2-buten B 550-6000C B1 D1 C1 1) CH2 A1 Mg B2 ete khan C2 glixerin trinitrat CH2 O 2) H3O + D2 isoamylaxetat A, A 1 , B, B 1 , B2 ... D2 lµ c¸c hîp chÊt h÷u c¬. 1) H·y ghi c¸c chÊt cÇn thiÕt vµ ®iÒu kiÖn ph¶n øng trªn c¸c mòi tªn. 2) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña tÊt c¶ c¸c hîp chÊt h÷u c¬ ë s¬ ®å trªn. 3) ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng t¹o thµnh glixerin trinitrat tõ n-butan theo s¬ ®å trªn. C©u II: 1) T¸m hîp chÊt h÷u c¬ A, B, C, D, E, G, H, I ®Òu chøa 35,56%C; 5,19%H; 59,26%Br trong ph©n tö vµ ®Òu cã tØ khèi h¬i so víi nit¬ lµ 4,822. §un nãng A hoÆc B víi dd NaOH ®Òu thu ®-îc an®chit n-butiric, ®un nãng C hoÆc D víi dd NaOH ®Òu thu ®-îc etylmetylxeton. A bÒn h¬n B, C bÒn h¬n D, E bÒn h¬n G, H vµ I ®Òu cã c¸c nguyªn tö C* trong ph©n tö. a. ViÕt c«ng thøc cÊu tróc cña A, B, C, D, E, G, H vµ I. b. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. 2) Hai xicloankan M vµ N ®Òu cã tØ khèi h¬i so víi metan b»ng 5,25. Khi monoclo ho¸ (cã chiÕu s¸ng) th× M cho 4 hîp chÊt, N chØ cho 1 hîp chÊt duy nhÊt. a.H·y x¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña M vµ N. b. Gäi tªn c¸c s¶n phÈm t¹o thµnh theo danh ph¸p IUPAC. c. Cho biÕt cÊu d¹ng bÒn nhÊt cña hîp chÊt t¹o thµnh tõ N, gi¶i thÝch. C©u III: 1) Axit xitric hay lµ axit limonic COOH COOH HOOC - CH2 - C - CHcã 2 - COOH c¸c gi¸ trÞ pKa lµ 4,76; 3,13 OH vµ 6,40. H·y gäi tªn axit nµy theo danh ph¸p IUPAC vµ ghi (cã gi¶i thÝch) tõng gi¸ trÞ pKa vµo nhãm chøc thÝch hîp. 2) §un nãng axit xitric tíi 176oC thu ®-îc axit aconitic (C6 H6 O 6 ). Khö axit aconitic sinh ra axit tricacbalylic (hay lµ axit propan-1,2,3-tricacboxylic). NÕu tiÕp tôc ®un nãng axit aconitic sÏ thu ®-îc hçn hîp gåm axit itaconic (C5 H6 O4 , kh«ng cã ®ång ph©n h×nh häc) vµ axit xitraconic (C 5 H6 O4 cã ®ång ph©n h×nh häc); hai axit nµy chuyÓn ho¸ ngay thµnh c¸c hîp chÊt m¹ch vßng cïng cã c«ng thøc ph©n tö C 5 H4 O3 . H·y viÕt s¬ ®å c¸c ph¶n øng x¶y ra d-íi d¹ng c¸c c«ng thøc cÊu t¹o vµ cho biÕt axit aconitic cã ®ång ph©n h×nh häc hay kh«ng? 3)Ng-êi ta cã thÓ tæng hîp axit xitric xuÊt ph¸t tõ axeton vµ c¸c ho¸ chÊt v« c¬ cÇn thiÕt. H·y viÕt s¬ ®å c¸c ph¶n øng ®· x¶y ra. C©u IV: 1) X lµ mét ®isaccarit kh«ng khö ®-îc AgNO 3 trong dd amoniac. Khi thuû ph©n X sinh ra s¶n phÈm duy nhÊt lµ M (D-andoz¬, cã c«ng thøc vßng ë d¹ng ). M chØ kh¸c D-riboz¬ ë cÊu h×nh nguyªn tö C2 . CH3OH CH3I H 2O  dÉn xuÊt 2,3,4-tri-O-metyl cña M M  HCl xt  N  baz xt Q  xt H + a. X¸c ®Þnh c«ng thøc cña M, N, Q vµ X (d¹ng vßng ph¼ng). b. H·y viÕt s¬ ®å c¸c ph¶n øng ®· x¶y ra. 2) §èt ch¸y 0,2 mol hîp chÊt A thuéc lo¹i t¹p chøc thu ®-îc 26,2 gam khÝ CO 2 ; 12,6 gam h¬i H 2 O vµ 2,24 lÝt khÝ N2 (®ktc). NÕu ®èt ch¸y 1 mol A cÇn 3,75 mol O 2 .
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan