SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO LÂM ĐỒNG
Trường THPT Chuyên Thăng Long – Đà Lạt
TUYỂN TẬP
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI QUỐC GIA
MÔ HÓA HỌC
Biên Soạn: Thầy Nguyễn Thành Anh
Tổ trưởng bộ môn Hóa Học
Đà Lạt – Tháng 5/2005
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:1
*********************************************************************************************************************************
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
§Ò Thi Quèc Gia Chän HS Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12 - B¶ng A
Ngµy thi: 2/3/1994
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
- - - - - o0o - - - - -
C©u 1:
1. Nªu ph-¬ng ph¸p ho¸ häc cã thÓ dïng ®Ó lo¹i c¸c chÊt ®éc sau:
a. SO2, NO2 , HF trong khÝ th¶i c«ng nghiÖp.
b. L-îng lín clo trong phßng thÝ nghiÖm.
c. Pb2+ hoÆc Cu 2+ trong n-íc th¶i c¸c nhµ m¸y.
ViÕt ®Çy ®ñ c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
2. Tõ 0,1 mol H2 SO4 cã thÓ ®iÒu chÕ 1,12 lÝt; 2,24 lÝt; 3,36 lÝt SO 2 ®-îc kh«ng? Gi¶i thÝch t¹i sao
®-îc hay kh«ng ®-îc. NÕu ®-îc, minh ho¹ b»ng c¸c vÝ dô cô thÓ.
Tr×nh bµy ph-¬ng ph¸p thu SO2 tinh khiÕt ®iÒu chÕ ë trªn.
C©u 2:
1. Lµm c¸c thÝ nghiÖm sau:
o ThÝ nghiÖm 1: Cho vµo dung dÞch H2 SO4 lo·ng ®ùng trong 3 cèc ®¸nh sè 1, 2, 3 mçi cèc mét
miÕng s¾t.
o ThÝ nghiÖm 2: Thªm vµo cèc 1 miÕng nh«m ®Æt tiÕp xóc víi miÕng s¾t.
o ThÝ nghiÖm 3: Thªm vµ cèc 2 mét miÕng ®ång ®Æt tiÕp xóc víi miÕng s¾t.
o ThÝ nghiÖm 4: Thªm vµo cèc 3 mét miÕng b¹c ®Æt tiÕp xóc víi miÕng s¾t.
Tr×nh bµy vµ so s¸nh c¸c hiÖn t-îng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiÖm trªn. ViÕt ph-¬ng tr×nh vÒ c¸c
hiÖn t-îng ®ã. Gi¶i thÝch sù kh¸c nhau vÒ c¸c hiÖn t-îng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiÖm.
2. a. H·y viÕt s¬ ®å vµ ph-¬ng tr×nh x¶y ra khi ®iÖn ph©n dung dÞch CuSO 4 víi hai ®iÖn cùc b»ng
Platin.
b. Sau khi ®iÖn ph©n ®-îc mét thêi gian, ng¾t nguån ®iÖn ngoµi vµ nèi hai ®iÖn cùc trªn b»ng d©y
dÉn, cã hiÖn t-îng g× x¶y ra? Gi¶i thÝch vµ minh ho¹ b»ng ph-¬ng ph¸p ho¸ häc.
C©u 3:
1. a. Nªu ý nghÜa vÒ cÊu t¹o cña cÊu h×nh electron 1s 22s2 2p63s23p6.
b. CÊu h×nh nµy cã thÓ gÆp ë lo¹i chÊt nµo? Minh ho¹ b»ng tÝnh chÊt cô thÓ.
c. Nªu tÝnh chÊt cña chÊt trong thÝ dô trªn.
2. Dùa vµo ®é ©m ®iÖn cña nguyªn tè trong b¶ng sau:
O
Na
Mg
Al
Si
P
S
Cl
Nguyeân toá
§é ©m ®iÖn
3,5
0,9
1,2
1,5
1,8
2,1
2,5
3,0
a. Nªu b¶n chÊt liªn kÕt ho¸ häc trong oxit cña mçi nguyªn tè ë møc oxi ho¸ cao nhÊt.
b. Ph©n lo¹i c¸c oxit trªn. ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng n ªu râ tÝnh chÊt ho¸ häc cña mçi lo¹i
oxit.
3. Tr×nh bµy cã gi¶i thÝch nh÷ng yÕu tè quan trong nhÊt lµm t¨ng tèc ®é ë giai ®o¹n oxi ho¸ SO 2
thµnh SO3 trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt H2SO4.
Caâu 4:
1. KhuÊy a gam mét chÊt trong b cm3 chÊt láng cã khèi l-îng riªng D 1 ®Ó t¹o thµnh mét dung dÞch
cã khèi l-îng riªng D2.
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:2
*********************************************************************************************************************************
a. ThiÕt lËp c«ng thøc dïng ®Ó tÝnh nång ®é % theo khèi l-îng vµ nång ®é mol/lit cña dung
dÞch trªn.
b. Nªu nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ ¸p dông ®-îc c«ng thøc thiÕt lËp ra.
Caâu 5: Bµi to¸n
Hçn hîp A gåm hai oxit s¾t. DÉn tõ tõ khÝ hidr« ®i qua m gam A ®ùng trong èng sø ®· nung nãng
®Õn nhiÖt ®é thÝch hîp. S¶n phÈm t¹o nªn lµ 2,07 gam n-íc vµ 8,48 gam hçn hìp B gåm hai chÊt r¾n.
Hoµ tan B trong 200 ml dung dÞch H 2SO4 1M thu ®-îc mét dung dÞch D vµ 1971,2 ml H2 ®kc ë
27,3 0C vµ 1atm. Cho D t¸c dông víi dung dÞch NaOH d- sÏ ®-îc kÕt tña E. Cho E tiÕp xóc víi kh«ng
khÝ ®Ó chuyÓn E hoµn toµn thµnh chÊt r¾n F. Khèi l-îng cña E vµ F kh¸c nhau 1,36 gam.
1. TÝnh m.
2. T×m nång ®é cña hîp chÊt vµ ion trong dung dÞch D, cho r»ng thÓ tÝch dung dÞch D th ay ®æi
kh«ng ®¸ng kÓ so víi thÓ tÝch dung dÞch H 2SO4 ®· dïng.
3. Thµnh lËp c«ng thøc vµ tÝnh thµnh phÇn % theo khèi l-îng cña mçi chÊt trong A.
-----o
o-----
Cho H = 1, O = 16, Fe = 56
Häc sinh ®-îc sö dông b¶ng HTTH c¸c nguyªn tè ho¸ häc.
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
B¶ng A:
B¶ng B:
§Ò Thi Quèc Gia Chän HS Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 2/3/1995
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
Lµm tÊt c¶ c¸c C©u hái lý thuyÕt vµ Bµi to¸n.
Bá 2, trong C©u II: 2, trong C©u III: 4, trong Bµi to¸n.
- - - - - o0o - - - - -
A. C©u hái lý thuyÕt.
C©u I:
1. Trong phßng thÝ nghiÖm cã dd NaOH (dung m«i lµ n-íc).
a/ H·y tr×nh bµy nguyªn t¾c ®Ó x¸c ®Þnh nång ®é mol/lit cña dd NaOH ®· ch o.
b/ H·y tù cho c¸c sè liÖu cô thÓ vµ tÝnh nång ®é mol/lit cña dd NaOH ®ã.
2. Cã 3 lä ®-îc ®¸nh sè, mçi lä cã chøa mét trong c¸c dd sau: natri sunfat, canxi axetat, nh«m
sunfat, natri hi®roxit, bari clorua. ChÊt nµo ®-îc chøa trong lä sè mÊy , nÕu:
o Rãt dd tõ lä 4 vµo lä 3, cã kÕt tña tr¾ng.
o Rãt dd tõ lä 2 vµo lä 1, cã kÕt tña keo, tiÕp tôc rãt thªm kÕt tña ®ã bÞ tan.
o Rãt dd tõ lä 4 vµo lä 5, ban ®Çu ch-a cã kÕt tña, rãt thªm th× cã l-îng nhá kÕt tña xuÊt hiÖn.
Trong mçi tr-êng hîp gi¶i thÝch ®Òu cã viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng.
3. H·y ®Ò nghÞ c¸ch t¸ch lÊy tõng muèi trong hçn hîp r¾n gåm : clorua cña amoni, bari , magie (cã
viÕt ®Çy ®ñ ph-¬ng tr×nh ph¶n øng).
C©u II:
1. Thùc nghiÖm cho biÕt: sau 0,75 gi©y th× 30ml KOH 1M trung h oµ võa hÕt 30ml H2SO4 0,5M .
H·y x¸c ®Þnh tèc ®é cña ph¶n øng ®ã theo l-îng KOH: theo l-äng H 2SO4. KÕt qu¶ thu ®-îc ë
mçi tr-êng hîp ®ã cã hîp lÝ kh«ng? T¹i sao?
2. H·y ®-a ra c¸c biÓu thøc cÇn thiÕt ®Ó chøng minh vai trß cña hÖ sè c¸c chÊt trong ph-¬ ng tr×nh
ph¶n øng khi x¸c ®Þnh tèc ®é ph¶n øng.
(dïng ph-¬ng tr×nh aA + bB d D + eE víi gi¶ thiÕt ph-¬ng tr×nh ®ã ®ñ ®¬n gi¶n ®Ó dïng
trong tr-êng hîp nµy).
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:3
*********************************************************************************************************************************
C©u III:
1. CÇn 2 lÝt dd CuSO4 0,01M cã pH = 2.00 ®Ó m¹ ®iÖn:
a. T¹i sao dd cÇn pH thÊp nh- vËy.
b. Trong phßng thÝ nghiÖm cã muèi CuSO 4.5H2O, n-íc nguyªn chÊt, H2SO4 98% (D = 1,84
g/ml). H·y tr×nh bµy c¸ch chuÈn bÞ dung dÞch trªn (bá qua chÊt phô).
2. Cã vËt cÇn m¹, b¶n ®ång, dd võa ®-îc chuÈn bÞ trªn vµ nguån ®iÖn thÝch hîp:
a. H·y tr×nh bµy s¬ ®å cña hÖ thèng ®Ó thùc hiÖn sù m¹ ®iÖn nµy (cã vÏ h×nh). ViÕt ph-¬ng
tr×nh ph¶n øng x¶y ra trªn ®iÖn cùc.
b. TÝnh thêi gian thùc hiÖn sù m¹ ®iÖn nÕu biÕt: I = 0,5 Ampe; líp m¹ cã ®iÖn tÝch 10 cm 2, bÒ
dµy 0,17 mm; khèi l-îng riªng cña ®ång lµ 8,89 g/cm 3 ; hiÖu suÊt sù ®iÖn ph©n nµy ®¹t 80%.
C©u IV:
H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra ë mçi tr-êng hîp sau ®©y:
1. §iÒu chÕ H2SO4 theo ph-¬ng ph¸p nitro : oxi ho¸ SO2 b»ng NO2 trong dd n-íc (cã th¨ng
b»ng electron).
2. §iÒu chÕ mét chÊt trong thµnh phÇn cña nhiªn liÖu tªn löa b»ng c¸ch cho khÝ F 2 ®i chËm qua
muèi r¾n KNO3 hoÆc KClO4 (trong mçi tr-êng hîp ®Òu t¹o ra 2 s¶n phÈm, trong ®ã lu«n cã
KF).
3. FeS hoÆc FeCO3 bÞ oxi ho¸ b»ng oxi trong kh«ng khÝ Èm t¹o thµnh Fe(OH) 3 (cã th¨ng b»ng
electron).
4. Fe2O3 , Fe2S3, Fe(OH)3 bÞ hoµ tan trong dd axit m¹nh (d-) ®Òu t¹o ra ion [Fe(H2O)6]3+
B. Bµi to¸n:
Hçn hîp A gåm bét Al vµ S. Cho 13,275 gam A t¸c dông víi 400 ml HCl 2M thu ®-îc 8,316 lÝt
khÝ H2 t¹i 27,3 oC vµ 1 atm; trong b×nh sau ph¶n øng cã dd B.
NÕu nung nãng 6,6375 gam A trong b×nh kÝn kh«ng cã oxi tíi nhiÖt ®é thÝch hîp, ®-îc chÊt D.
Hoµ tan D trong 200 ml HCl 2M ®-îc khÝ E vµ dd F.
1. H·y tÝnh nång ®é c¸c chÊt vµ c¸c ion trong dd B, dd F.
2. TÝnh pH cña mçi dd ®ã vµ nªu râ nguyªn nh©n ph¶i t¹o pH thÊp nh- vËy.
3. DÉn khÝ E (®· ®-îc lµm kh«) qua èng sø chøa 31,5 gam bét CuO nung nãng tíi nhiÖt ®é thÝch
hîp (kh«ng cã oxi cña kh«ng khÝ). Ph¶n øng xong ta thu ®-îc nh÷ng chÊt nµo? TÝnh l-îng
mçi chÊt ®ã. (BiÕt trong s¶n phÈm : chÊt r¾n lµ nguyªn chÊt, tÝnh theo gam ; chÊt khÝ hay h¬i
®o t¹i 100 oC, 1atm; khi tÝnh sè mol ®-îc lÊy tíi ch÷ sè thø 5 sau dÊu phÈy).
4. Rãt tõ tõ (cã khuÊy ®Òu) cho ®Õn hÕt 198 ml NaOH 10% (D = 1,10 g/ml) vµo dd F:
a. H·y nªu vµ gi¶i thÝch hiÖn t-îng x¶y ra.
b. TÝnh l-îng kÕt tña thu ®-îc (nhiÒu nhÊt; Ýt nhÊt).
-----o
o----Cho Cu = 64; S = 32; Al = 27; O = 16; H = 1.
Ghi chó: ThÝ sinh ®-îc dïng lo¹i m¸y tÝnh c¸ nh©n bá tói, b¶ng sè logarit
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
§Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 3/3/1995
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
B¶ng A: Lµm tÊt c¶ c¸c C©u hái lý thuyÕt vµ Bµi to¸n
B¶ng B: Bá 2. trong C©u IV: 2. trong Bµi to¸n
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:4
*********************************************************************************************************************************
A. C©u hái lý thuyÕt:
C©u I:
1. H·y s¾p xÕp c¸c hîp chÊt trong d·y sau ®©y theo thø tù t¨ng dÇn møc ®é linh ®éng cña nguyªn tö H
trong nhãm chøc (cã vÝ dô vÒ ph¶n øng kÌm theo): axit axetic, r-îu etylic, phenol, n-íc.
2. §é ©m ®iÖn cña C trong C2 H6 , C2 H4 , C2 H2 t-¬ng øng b»ng 2,48; 2,75; 3,29.
H·y s¾p xÕp ba chÊt trªn theo thø tù gi¶m dÇn ®é ph©n cùc cña liªn kÕt C-H; lÊy vÝ dô ph¶n øng ho¸ häc
®Ó minh ho¹ vµ dïng c¸c sè liÖu trªn ®Ó gi¶i thÝch sù s¾p xÕp ®ã.
C©u II:
1. H·y gäi tªn
(CH 3 )2 CH-CH =CH-C(CH 3 )3
(CH3)2CH CH
CH C(CH3)3
CH2
2.
Nh÷ng hi®rocacbon nµy cã ®ång ph©n cis-trans hay kh«ng? ViÕt c«ng thøc c¸c ®ång ph©n ®ã (nÕu
cã).
§iÒu kiÖn vÒ cÊu t¹o ®Ó cho mét hîp chÊt h÷u c¬ cã ®ång ph©n cis-trans lµ g×?
Axit elai®ic lµ ®ång ph©n cña axit oleic. Khi oxi ho¸ m¹nh axit elai®ic b»ng KMnO 4 trong H 2 SO 4
®Ó c¾t nhãm - CH = CH - thµnh hai nhãm - COOH, thu ®-îc hai axit cacboxylic cã m¹ch kh«ng
ph©n nh¸nh lµ C9 H18 O2 (A) vµ C9 H16 O4 (B)
ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A vµ B, tõ ®ã suy ra c«ng thøc cÊu t¹o cña axit elai®ic. ViÕt ph-¬ng
tr×nh ph¶n øng oxi ho¸ ë trªn.
Axit elai®ic vµ axit oleic lµ nh÷ng chÊt ®ång ph©n lo¹i g×?
C©u III:
1. Polime cao su thiªn nhiªn vµ polime lÊy tõ nhùa c©y gut-ta-pec-cha ®Òu cã c«ng thøc (C5 H8 )n : lo¹i
thø nhÊt cã cÊu tróc cis, lo¹i thø hai cã cÊu tróc trans.
ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o mét ®o¹n m¹ch polime cho mçi lo¹i.
2. Cho HCl t¸c dông víi cao su thiªn nhiªn sinh ra cao su hi®roclo chøa 20,6% Cl trong ph©n tö. ViÕt
ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ®ã vµ cho biÕt trong ph©n tö cao su hi®rocio cã cßn cÊu tróc cis hay kh«ng?
Gi¶i thÝch.
C©u IV:
Tõ mét loµi thùc vËt ng-êi ta t¸ch ®-îc chÊt A (C 10 H12 O2 ). A ph¶n øng víi dd NaOH t¹o thµnh chÊt B
(C10 H11 O2 Na). B ph¶n øng víi CH 3 I cho chÊt C (C10 H 11 O(OCH 3 )) vµ NaI. H¬i cña C ph¶n øng víi H 2 nhê chÊt
xóc t¸c Ni cho chÊt D (C10 H 13 O(OCH 3 )). D ph¶n øng víi dd KMnO 4 trong H 2 SO 4 t¹o thµnh axit 3,4®imetoxibenzoic cã c«ng thøc 3,4-(CH 3 O)2 C6 H2 COOH vµ axit axetic.
1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B, C: biÕt r»ng A, B, C kh«ng cã ®ång ph©n cis-trans, c¸c c«ng thøc
trong ngoÆc ®¬n ë trªn vµ c«ng thøc ph©n tö.
2. ViÕt ph-¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng x¶y ra.
B.Bµi to¸n:
Hai hîp chÊt h÷u c¬ A, B cã cïng c«ng thøc ph©n tö vµ ®Òu chøa C, H, Br, khi ®un nãng víi dd NaOH lo·ng
chÊt A t¹o ra chÊt C cã chøa mét nhãm chøc. ChÊt B kh«ng t¸c dông víi dd NaOH nh- ®iÒu kiÖn ë trªn. 5,4
gam chÊt C ph¶n øng hoµn toµn víi Na cho 0,616 lÝt H 2 ë 27,3oC vµ 1atm. §èt ch¸y hoµn toµn 1,35 gam chÊt
C thu ®-îc 3,85 gam CO 2 .
Khi cho A hoÆc B ph¶n øng víi Br2 (cã mÆt bét Fe) ®Òu thÊy khi HBr tho¸t ra: sau ph¶n øng A t¹o ra 3 chÊt D,
E, F cßn B t¹o ra 2 chÊt G, H.
1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B, C vµ c¸c c«ng thøc cÊu t¹o cã thÓ cã cña D, E, F, G, H. BiÕt r»ng
ph©n tö cña D, E, F, G, H ®Òu chøa 64% Br.
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:5
*********************************************************************************************************************************
2.
Cho hçn hîp gåm 171gam chÊt A vµ 78 gam benzen ph¶n øng víi Br2 cã mÆt bét Fe. Sau ph¶n øng
thu ®-îc 125,6 gam br«m benzen, 90 gam chÊt D, 40 gam chÊt E vµ 30 gam chÊt F. H·y cho biÕt
chÊt A ph¶n øng víi Br2 khã (hoÆc dÔ) h¬n benzen bao nhiªu lÇn?
-----o
o-----
Cho Br = 80; O = 16; H = 1.
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
§Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 2/3/1996
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
C©u I:
1. a) H·y chØ ra ®iÓm sai ë mçi cÊu h×nh e- sau:
(1) 1s2 2s1 2p5
(2) 1s2 2s2 2p5 3s2 3p6 4s2 3d6
(3) 1s2 2s2 2p6 4p6 4s2
b) ViÕt l¹i cho ®óng mçi cÊu h×nh trªn. Mçi cÊu h×nh ®óng ®ã lµ cÊu h×nh cña h¹t nµo? H·y viÕt
mét ph-¬ng tr×nh ph¶n øng chøng minh tÝnh chÊt ho¸ häc ®iÓn h×nh ( nÕu cã ) cña h¹t ®ã?
2. Ba nguyªn tè X, Y, Z trong cïng mét chu kú cã tæng sè hiÖu nguyªn tö lµ 39. Sè hiÖu cña nguyªn tö
Y b»ng trung b×nh céng sè hiÖu cña nguyªn tö X vµ Z. Nguyªn tö cña 3 nguyªn tè nµy hÇu nhkh«ng ph¶n øng víi H 2 O ë ®iÒu kiÖn th-êng.
a) H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c nguyªn tè ®ã trong b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc. ViÕt cÊu h×nh
e cña nguyªn tö vµ gäi tªn tõng nguyªn tè.
b) So s¸nh ®é ©m ®iÖn, b¸n kÝnh nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè ®ã.
c) So s¸nh tÝnh baz¬ cña c¸c hi®roxit.
d) T×m c¸ch t¸ch tõng oxit ra khái hçn hîp oxit cña 3 nguyªn tè ®ã.
C©u II:
1.Khi hoµ tan SO 2 vµo H 2 O, cã c¸c c©n b»ng sau:
SO2 + H2 O ‡ˆ ˆˆ †ˆ H 2 SO3
(1)
+
H2 SO3 ‡ˆ ˆˆ †ˆ H + HSO 3
(2)
- ˆ ˆ†
+
2HSO 3 ‡ ˆ ˆ H + SO 3
(3)
Nång ®é cña SO 2 ë c©n b¨ng thay ®æi ra sao (cã gi¶i thÝch) ë mçi tr-êng hîp sau:
a/ ®un nãng dd.
b/ Thªm HCl
c/ Thªm NaOH
d/ Thªm KMnO 4
2. §Ó x¸c ®Þnh nhiÖt sinh cña NO b»ng ph-¬ng ph¸p nhiÖt l-îng kÕ, ng-êi ta lµm hai thÝ nghiÖm sau:
ThÝ nghiÖm 1: ®èt phèt pho trong luång khÝ NO, sau 12’ thu ®îc 1,508 gam H 3 PO 4 .
ThÝ nghiÖm 2: ®èt phèt pho trong hçn hîp ®ång thÓ tÝch N2 , O2 . Sau 10’ thu ®îc 2,123 gam H 3 PO4
a) H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra (trong b×nh nhiÖt l-îng kÕ cã H 2 O)
b) TÝnh tèc ®é trung b×nh cña qu¸ tr×nh t¹o ra H 3 PO 4 ë mçi thÝ nghiÖm trªn. T¹i sao cã sù kh¸c nhau vÒ trÞ sè
®ã?
3. B»ng c¸ch nµo lo¹i bá mçi khÝ trong hçn hîp khÝ sau:
a) SO2 trong hçn hîp SO 2 vµ CO 2
b) SO3 trong hçn hîp SO 3 vµ SO 2
c) CO 2 trong hçn hîp H 2 vµ CO 2
d) HCl trong hçn hîp HCl vµ CO 2
C©u III:
1.Tõ thùc nghiÖm ng-êi ta x¸c ®Þnh ®-îc: khi ph¶n øng
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:6
*********************************************************************************************************************************
NH 4 HS (r¾n) ‡ˆ ˆˆ †ˆ NH3 (khÝ) + H 2 S(khÝ) (1)
®¹t tíi c©n b»ng th× tÝch sè P NH3 . P H2S = 0,109 (trÞ sè nµy lµ h»ng sè ë nhiÖt ®é 25oC)
a) H·y x¸c ®Þnh ¸p suÊt chung cña khÝ t¸c dông lªn hÖ (1) nÕu ban ®Çu b×nh ch©n kh«ng vµ chØ ®-a vµo ®ã
NH 4 HS r¾n.
b) NÕu ban ®Çu ®-a vµo b×nh ®ã (ch©n kh«ng) mét l-îng NH 4 HS r¾n vµ khÝ NH 3 , khi ®¹t tíi c©n b»ng ho¸ häc
th× cã P NH3 = 0,0549 atm.
H·y tÝnh ¸p suÊt khÝ NH 3 trong b×nh tr-íc khi ph¶n øng (1) x¶y ra t¹i 25oC
2.Mét trong nh÷ng ph-¬ng ph¸p ®iÒu chÕ Al2 O3 trong c«ng nghiÖp tr¶i qua mét sè giai ®o¹n chÝnh sau ®©y:
- Nung Nefelin (NaKAl2 Si2 O8 ) víi CaCO 3 trong lß ë 1200oC
- Ng©m n-íc s¶n phÈm t¹o thµnh ®-îc dd muèi aluminat.
Na[Al(OH)4 (H2 O)2 ]; K[Al(OH)4 (H2 O)2 ] vµ bïn quÆng CaSiO 3
- ChiÕt lÊy dd, sôc CO 2 d- qua dd ®ã.
- Nung kÕt tña Al(OH)3 ®-îc Al2 O3 .
H·y viÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
C©u IV:
1. Ph¶n øng nµo x¶y ra khi lµm b·o hoµ dd Na2 CO3 (bá qua sù thuû ph©n) b»ng:
a/ KhÝ Cl2
b/ KhÝ NO 2
2. Cã c¸c cÆp: Cr2 O 7 2-/2Cr3+; Fe3+/Fe2+; Cl2 /2Cl-; MnO 4 -/Mn2+
H·y hoµn thµnh ph-¬ng tr×nh ph¶n øng sau (nÕu cã)
a) K2 Cr2 O 7 + HCl ?
b) Cl2
+ FeCl2 ?
c) FeCl3
+ HCl ?
d) Cl2
+ MnSO 4 ?
e) KMnO 4 + FeCl3 ?
f) KMnO 4 + HCl ?
(BiÕt tÝnh oxi ho¸ gi¶m dÇn theo thø tù: MnO 4 - > Cr2 O7 2- Cl2 > Fe3+)
3. Cã c¸c ion sau: Ba2+; Ag+; H+(H3 O+); Cl-; NO3 -; SO 4 2-.
a) H·y cho biÕt c«ng thøc chÊt tan hoÆc chÊt Ýt tan t¹o thµnh.
b) Trong 5 dd, mçi dd chØ chøa mét trong c¸c chÊt ë phÇn (a). NÕu kh«ng dïng thªm chÊt kh¸c, b»ng
c¸ch nµo cã thÓ nhËn ra chÊt trong mçi dd (cã gi¶i thÝch).
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
§Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 3/3/1996
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
C©u I:
Khi clo ho¸ C5 H12 ë 100oC cã chiÕu s¸ng thu ®-îc c¸c s¶n phÈm víi tØ lÖ % nh- sau:
2-Clo-2MetylButan: 28,4%
1-Clo-2Metyl-Butan: 24,4%
3-Clo-2Metyl-Butan: 35,0%
4-Clo-2Metyl-Butan: 12,2%
1. ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng (dïng c«ng thøc cÊu t¹o) vµ c¬ chÕ ph¶n øng.
2. NÕu thay Clo b»ng Brom th× c¸c tØ lÖ % trªn biÕn ®æi thÕ nµo? Gi¶i thÝch.
3. H·y dù ®o¸n tØ lÖ % s¶n phÈm monoclo ho¸ Propan vµ IsoButan.
C©u II:
1. Cã c¸c hîp chÊt sau: C2 H5 OH; n-C10 H21 OH; C6 H5 OH; C6 H5 CH2 OH; C6 H5 NH2 ; HOCH 2 CHOHCH 2 OH;
CH 3 COOH; n-C6 H 14 ; C5 H6 vµ C6 H12 O6 (glucoz¬)
a) Cho biÕt nh÷ng chÊt tan tèt, nh÷ng chÊt tan kÐm trong n-íc? Gi¶i thÝch.
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:7
*********************************************************************************************************************************
b) H·y viÕt c«ng thøc c¸c d¹ng liªn kÕt hi®ro gi÷a c¸c ph©n tö C 6 H5 OH vµ C2 H5 OH. D¹ng nµo bÒn nhÊt,
d¹ng nµo kÐm bÒn nhÊt? Gi¶i thÝch.
2. a) Khi nh×n Etan theo trôc däc liªn kÕt C-C ta thÊy r»ng c¸c nguyªn tö H nèi víi 2 nguyªn tö C kh«ng che
khuÊt nhau tõng cÆp mét mµ xen kÏ nhau. M« t¶ hiÖn t-îng nµy b»ng c«ng thøc vµ gi¶i thÝch.
b) NÕu nh×n ph©n tö n-Butan theo däc trôc liªn kÕt C2 -C3 ta sÏ thÊy cã bao nhiªu d¹ng xen kÏ nh- vËy? D¹ng
nµo chiÕm -u thÕ h¬n? V× sao?
C©u III:
§Æc ®iÓm cña ph¶n øng este ho¸ lµ thuËn nghÞch?
1. Nªu c¸c biÖn ph¸p ®Ó ph¶n øng nhanh ®¹t tíi tr¹ng th¸i c©n b»ng. Nªu c¸c biÖn ph¸p chuyÓn dÞch c©n b»ng
ho¸ häc vÒ phÝa t¹o thµnh este.
2. ThiÕt lËp biÓu thøc tÝnh h»ng sè c©n b»ng K, gi¶ sö cho a mol axit axetic ph¶n øng víi b mol r-îu etylic vµ
sau khi ph¶n øng ®¹t tíi tr¹ng th¸i c©n b»ng ®· thu ®-îc c mol este.
- TÝnh gi¸ trÞ cña K khi a =b =1mol vµ c = 0,655 mol
- NÕu a = 1mol vµ b t¨ng gÊp 5 lÇn th× l-îng este t¨ng gÊp bao nhiªu lÇn?
C©u IV:
1. Hîp chÊt A (C18 H18 O2 Br2 ) ph¶n øng ®-îc víi dd NaOH nãng. Cho hçn hîp sau ph¶n øng t¸c dông víi dd
axit v« c¬ lo·ng, thu ®-îc B (C9 H9 O2 Br) vµ C (C9 H11 OBr).
Oxi ho¸ B hoÆc C ®Òu thu ®-îc axit para-brom-benzoic.
Oxi ho¸ trong ®iÒu kiÖn thÝch hîp C chuyÓn thµnh B.
Tõ B thùc hiÖn chuyÓn ho¸ theo s¬ ®å sau:
Cl2 ,as
H 2SO4 ,170o C
ddNaOH,t o
ddHCl
G
H
D
E
B
(D chøa 1 nguyªn tö Clo trong ph©n tö, H cã ®ång ph©n Cis-trans. C¸c s¶n phÈm D, E, G, H ®Òu lµ s¶n phÈm
chÝnh)
a) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B, C, D, E, G, H vµ viÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
b) So s¸nh nhiÖt ®é nãng ch¶y cña B vµ C. Gi¶i thÝch.
2. Heliotropin C8 H 6 O3 (chÊt ®Þnh h-íng trong c«ng nghiÖp h-¬ng liÖu) ®-îc ®iÒu chÕ tõ chÊt safrol C 10 H10 O2
(trong tinh dÇu x¸ xÞ) b»ng c¸ch ®ång ph©n ho¸ safrol thµnh Isosafrol C 10 H10 O 2 , sau ®ã oxi ho¸ isosafrol nhê
chÊt oxi ho¸ thÝch hîp. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña Heliotropin, safrol vµ isosafrol. BiÕt r»ng heliotropin ph¶n
øng ®-îc víi AgNO 3 trong dd NH 3 cho muèi cña axit 3,4-metylen dioxiBenzoic
vµ isosafrol cã ®ång ph©n cis-trans
3. C¸c chÊt Freon g©y ra hiÖn tîng “lç thñng «zon”.
COOH
C¬ chÕ ph©n huû «zon bëi Freon (thÝ dô CF 2 Cl2 ) viÕt nh- sau:
h Cl + CF Cl
CF Cl
(a)
2
2
2
Cl
O2 + ClO
O3 +
(b)
O
O2 + Cl
O + ClO
(c)
O CH2
a) Gi¶i thÝch v× sao 1 ph©n tö CF2 Cl2 cã thÓ ph©n huû hµng chôc ngµn ph©n tö Ozon?
b) Trong khÝ quyÓn cã 1 lîng nhá khÝ Metan. HiÖn tîng g× x¶y ra ®ång thêi víi hiÖn tîng “lç thñng
ozon”? Gi¶i thÝch.
C©u V:
Tæng thÓ tÝch (ë 0oC) cña Hi®rocacbon A (khÝ) vµ thÓ tÝch võa ®ñ O 2 ®Ó ®èt ch¸y hoµn toµn A b»ng 1/2 thÓ
tÝch cña c¸c s¶n phÈm ch¸y ë 195oC. Sau khi lµm l¹nh ®Õn 0oC thÓ tÝch cña c¸c s¶n phÈm ch¸y cßn b»ng 1/2
thÓ tÝch ban ®Çu cña hçn hîp A vµ O 2 . C¸c thÓ tÝch ®Òu ®o ë cïng ¸p suÊt.
1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o A.
2. Thùc hiÖn ph¶n øng t¸ch Hi®ro tõ A thu ®-îc hçn hîp s¶n phÈm B. §èt ch¸y hoµn toµn 4,032 lÝt B (®ktc)
thu ®-îc 6,72 lÝt CO 2 (®ktc). DÉn 0,252 lÝt B (®ktc) qua dd Br2 lµm cho khèi l-îng dd nÆng thªm 0,21 gam.
TÝnh thµnh phÇn % thÓ tÝch cña hçn hîp B. Gi¶ sö chØ x¶y ra sù t¸ch Hi®ro.
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
§Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 14/3/1997
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:8
*********************************************************************************************************************************
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
B¶ng A: Lµm tÊt c¶ c¸c c©u
B¶ng B: Kh«ng lµm phÇn V
C©u I:
1. H·y xÕp c¸c c«ng thøc sau ®©y theo thø tù t¨ng dÇn sè oxi ho¸ cña N: N2 , NO, NH 3 , N2 O, NH 2 OH,
HNO 3 , N2 H 4 , NO2 , HNO 2 .
H·y chØ râ nguyªn nh©n vÒ cÊu t¹o nguyªn tö ®Ó N cã sè c¸c oxi ho¸ ®ã.
2. Cho c¸c chÊt sau:
a) Na2 CO 3 ; b) KNO 3 ; c) (NH 4 )2 SO 4 ; d) BaCl2 ; e) KHSO 4
Gi¶i thÝch tÝnh chÊt axit-baz¬ cña c¸c dd n-íc cña c¸c chÊt trªn. Cho biÕt gi¸ trÞ -íc l-îng pH cña c¸c
dd ®ã (pH > 7; < 7 hoÆc 7 ?).
3. ÔÛ tÇng trªn cña khÝ quyÓn cã líp ozon lµm l¸ ch¾n b¶o vÖ tr¸i ®Êt khái t¸c h¹i cña tia cùc tÝm do mÆt
trêi räi xuèng nhê duy tr× c©n b»ng ho¸ häc.
hv
O2 + O
O3
GÇn ®©y c©n b»ng nµy bÞ ph¸ vì, lµ mét trong nh÷ng hØÓm ho¹ vÒ m«i tr-êng trªn tr¸i ®Êt. Mét trong c¸c
nguyªn nh©n lµ con ng-êi th¶i vµo khÝ quyÓn mét l-îng ®¸ng kÓ NO vµ Cl (Cl do clo-flo cacbon tõ c¸c m¸y
l¹nh tho¸t vµo kh«ng khÝ t¹o ra hv CF2 Cl2 CF2 Cl + Cl ); C¸c khÝ nµy lµm xóc t¸c cho qu¸ tr×nh biÕn ®æi
O 3 thµnh O 2 .
H·y viÕt pt pø (riªng rÏ vµ tæng céng) ®Ó chøng minh vai trß xóc t¸c ®ã cña Cl vµ NO.
C©u II:
KMnO 4 lµ thuèc thö ®-îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh nång ®é c¸c muèi s¾t (II). Ph¶n øng gi÷a KMnO 4 vµ FeSO 4 trong
dung dÞch H 2 SO 4 diÔn ra theo s¬ ®å:
K2 SO 4 + MnO 4 + Fe2 (SO 4 )3 + H 2 O (1)
KMnO 4 + FeSO 4 + H2 SO4
1. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng (1) d-íi d¹ng ph-¬ng tr×nh ion (kÝ hiÖu ph-¬ng tr×nh ion lµ (2)).
2. Gi¶ thiÕt ph¶n øng ®ã lµ thuËn nghÞch, h·y thiÕt lËp biÓu thøc h»ng sè c©n b»ng cña ph¶n øng dùa vµo
(2) theo nång ®é c©n b»ng cña c¸c chÊt.
3. Gi¸ trÞ logarit h»ng sè c©n b»ng cña ph¶n øng oxi ho¸-khö ë 25oC d-îc tÝnh theo biÓu thøc:
lgK
= nE0
0.059
(E0 lµ hiÖu thÕ ®iÖn cùc tiªu chuÈn cña c¸c cÆp chÊt ph¶n øng, n lµ sè electron tham gia vµo qu¸ tr×nh
oxi ho¸ hoÆc khö trong ph¶n øng).
H·y tÝnh h»ng sè c©n b»ng cña ph¶n øng theo (2).
Cho E0MnO- /Mn2+ = 1,51V; EoFe3+ /Fe2+ = 0,77V; E0Cl /2Cl- = 1,36V
4
2
4. Trong mét hçn hîp gåm cã KMnO 4 0,010M; H 2 SO4 0,500M; FÐO 4 0,020M vµ Fe2 (SO 4 )3 0,005M.
H·y tÝnh nång ®é c¸c ion khi ph¶n øng kÕt thóc.
5. Mçi yÕu tè sau ®©y ¶nh h-ëng nh- thÕ nµo ®Õn (2):
a) T¨ng pH cña dung dÞch;
b) Thay H2 SO4 b»ng HCl
c) Thªm l-îng nhá KSCN vµo dung dÞch.
C©u III:
1. Hoµn thµnh c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng h¹t nh©n sau:
82 Pb206 + 2 He4
a)
?
8 O17 + ?
b) 9 F17
239
? + 2 He4
c)
94 Pu
2 He4
d) 1 H1 + ?
2 2 He4
e)
? + 1 D2
§èi víi mçi ®Þnh luËt b¶o toµn d-îc ¸p dông ®Ó lËp ph-¬ng tr×nh trªn, h·y ph©n tÝch mét vÝ dô ®Ó minh
ho¹.
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:9
*********************************************************************************************************************************
2.a) Uran trong thiªn nhiªn chøa 99,28% U238 (cã thêi gian b¸n huû lµ 4,5.109 n¨m) vµ 0,72% U235 (cã thêi
gian b¸n huû lµ 7,1.108 n¨m). TÝnh tèc ®é ph©n r· mçi ®ång vÞ trªn trong 10gam U3 O5 míi ®iÒu chÕ.
b) Mari vµ Pie Curi diÒu chÕ Ra226 tõ quÆng Uran trong thiªn nhiªn. Ra226 d-îc t¹o ra tõ ®ång vÞ nµo trong
hai ®ång vÞ trªn?
C©u IV:
1. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi dÉn l-îng d- khÝ H 2 S sôc qua dung dÞch (cã pH 0,5) chøa c¸c
ion Ag+, Ba2+, Cr2 O 7 2-, Cu2+, Fe3+, Ni2+.
2. Cã dd muèi nitrat cña Mg2+, Ba2+, Al3+, Cr3+, Co2+, Ag+, Hg2 2+ (kÝ hiÖu lµ dd 1).
H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong mçi tr-êng hîp sau ®©y:
a) Thªm dd NaCl vµo dd 1 tíi khi kÕt tña ®-îc hoµn toµn. Läc lÊy kÕt tña (kÝ hiÖu a), dd cßn l¹i (kÝ hiÖu
lµ dd2).
b) Röa kÕt tña a b»ng n-íc råi cho t¸c dông tiÕp víi dd NH 3 6M.
c) §un c¸ch thuû tíi nãng dd 2, thªm vµo ®ã NH 4 Cl r¾n, råi thªm tiÕp NH 3 6M tíi pH 9,0.
d) Cho kÕt tña thu d-îc ë c) t¸c dông víi NaOH 2M cã mét Ýt dd H 2 O2 .
C©u V:
XÐt ph¶n øng N2 (khÝ) + 3H 2 (khÝ) ‡ˆ ˆˆ †ˆ 2NH3 (khÝ) (I)
1) T¹i ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn ®èi víi c¸c chÊt, T = 298K, cã:
So = -197,9J.K-1 ; Ho = -91,8kJ.
TÝnh Go vµ kÕt luËn vÒ kh¶ n¨ng x¶y ra ph¶n øng (I).
2) Còng t¹i 298K, cã P N2 = P H2 = 10,0atm; P NH3 = 1,0atm.
a) TÝnh G = Go + 2,303RTlg Kp víi Kp = P 2NH3 /P 3H2 P N2 vµ R = 8,31 J.K-1 .
b) Dùa vµo c¸c sè liÖu tÝnh ®-îc ë trªn, gi¶i thÝch møc ®é x¶y ra ph¶n øng (I) ë hai tr-êng hîp 1) vµ 2).
KÕt qu¶ ®ã cã phï hîp víi nguyªn lý L¬ Sat¬liª hay kh«ng? T¹i sao?
§Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 15/3/1997
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
B¶ng A: Lµm tÊt c¶ c¸c c©u
B¶ng B: Kh«ng lµm c©u VI
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
C©u I:
1. H·y cho biÕt kiÓu lai ho¸ cña c¸c nguyªn tè vµ lo¹i liªn kÕt (, ) trong c¸c hîp chÊt sau:
Cl-CH 2 -CH =O; CH 2 =CH - CN; CH 2 = C = O
2. H·y s¾p xÕp c¸c hîp chÊt cho d-íi ®©y theo thø tù t¨ng dÇn nhiÖt ®é s«i. Gi¶i thÝch.
CH 3 -CH 2 -CH2 -CH3 (A); CH 3 -CH2 -CH2 OH (B); CH 3 -CH2 -CH2 NH 2 (C); (CH 3 )3 CH (D); (CH 3 )3 N (E).
3. Cã thÓ thùc hiÖn ®-îc c¸c ph¶n øng sau hay kh«ng, v× sao?
C2 H5 ONa + CH 3 COOH C2 H 5 OH + CH 3 COONa (1)
NaNH 2 + CH 4
CH3 Na + NH 3
(2)
C©u II:
1. Hîp chÊt X chøa 60% C, 4,44%H vµ 35,56%O trong ph©n tö, dd n-íc cña X lµm hång quú tÝm. Thuû ph©n
X thu ®-îc axit axetic vµ axit o-hi®roxibenzoic.
a) X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña X, biÕt MX = 180®vC.
b) TÝnh thÓ tÝch võa ®ñ dd NaOH 0,5M ®Ó ph¶n øng hoµn toµn víi 5,4g X.
2. Mannoz¬ (monosaccarit) HOCH 2 -(CHOH)4 -CH=O lµ ®ång ph©n cña glucoz¬. ë d¹ng vßng 6 c¹nh
mannoz¬ chØ kh¸c glucoz¬ ë chç nhãm OH ë nguyªn tö C 2 n»m cïng phÝa víi OH ë nguyªn tö C3 .
Oxi ho¸ mannoz¬ b»ng dd HNO 3 ë 100oC thu ®-îc s¶n phÈm Y chøa 41,38%C; 3,45%H vµ 55,17%O. Y bÞ
thuû ph©n c¶ trong m«i tr-êng axit còng nh- baz¬ t¹o ra axit polihi®roxi®icacboxylic hoÆc muèi t-¬ng øng.
X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña Y, biÕt MY = 174 ®vC.
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:10
*********************************************************************************************************************************
C©u III:
Tõ mét lo¹i tinh dÇu ng-êi ta t¸ch ®-îc chÊt A chøa 76,92%C; 12,82%H vµ 10,26%O trong ph©n tö, MA =
156 ®vC. A cßn ®-îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch hi®ro ho¸ xóc t¸c chÊt 2-isopropyl-5-metylphenol (B).
1. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña A.
2. ViÕt c«ng thøc c¸c ®ång ph©n cis-trans cña A.
3. §un nãng A víi H 2 SO4 ®Æc thu ®-îc hai chÊt cã cïng c«ng thøc ph©n tö C10 H18 . ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña
hai chÊt ®ã vµ viÕt c¬ chÕ ph¶n øng.
4. So s¸nh tÝnh chÊt axit cña A víi B.
C©u IV:
Thuû ph©n hoµn toµn 1 mol polipeptit X cho ta:
2 mol CH 3 - CH(NH 2 ) - COOH (Alanin hay viÕt t¾t lµ Ala)
1 mol HOOC - CH 2 - CH 2 - CH(NH 2 ) - COOH (axit glutamic hay Glu)
1 mol H 2 N -(CH 2 )4 - CH(NH 2 ) - COOH (Lizin hay Lys)
N
CH2
1 mol
CH
COOH
Histidin hay His
NH2
N
H
NÕu cho X t¸c dông víi 2,4-(NO2 )2 C6 H3 F (kÝ hiÖu ArF) råi míi thuû ph©n th× thu ®-îc Ala, Glu, Lys vµ hîp
chÊt
N
CH2
N
CH
COOH
NH
Ar
H
MÆt kh¸c nÕu thuû ph©n X nhê enzim cacboxipepti®aza th× thu ®-îc Lys vµ mét tetrapeptit. Ngoµi ra khi thuû
ph©n kh«ng hoµn toµn X cho ta c¸c ®ipeptit Ala-Glu, Ala-Ala vµ His-Ala.
1. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o vµ tªn cña polipeptit X.
2. S¾p xÕp c¸c aminoaxit ë trªn theo thø tù t¨ng dÇn pH1 (pH 1 ®-îc gäi lµ ®iÓm ®¼ng ®iÖn, t¹i pH ®ã
aminoaxit tån t¹i ë d¹ng ion l-ìng cùc trung hoµ vÒ ®iÖn tÝch vµ kh«ng di chuyÓn vÒ mét ®iÖn cùc nµo c¶),
biÕt c¸c gi¸ trÞ pH 1 lµ 3,22; 6,00; 7,59 vµ 9,74.
3. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o d¹ng chñ yÕu cña mçi aminoaxit trªn ë c¸c pH b»ng 1 vµ 13.
4. D-íi t¸c dông cña enzim thÝch hîp aminoaxit cã thÓ bÞ ®ecacboxyl ho¸ (t¸ch nhãm cacboxyl). ViÕt c«ng
thøc cÊu t¹o cña c¸c s¶n phÈm ®ecacboxyl ho¸ Ala vµ His. So s¸nh tÝnh baz¬ cña c¸c nguyªn tö nit¬ trong
ph©n tö gi÷a hai s¶n phÈm ®ã. Gi¶i thÝch.
C©u V:
Tõ dÉn xuÊt halogen cã thÓ ®iÒu chÕ axit cacboxylic theo s¬ ®å sau:
CO
Mg
HX
2
RMgX
RX
RCOOH
ete khan
ete khan RCOOMgX -MgX2
Tõ CH 4 vµ c¸c chÊt v« c¬ cÇn thiÕt h·y viÕt ph-¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng ®iÒu chÕ:
1. Axit metylmaloic CH 3 CH(COOH)2
2. Axit -vinylacrilic.
C©u VI:
Cã ph-¬ng tr×nh ph¶n øng sau:
OH
0
H2SO4 85 % , 10 C
+ H2O
(A)
(B) h = 55%
1.ViÕt c¬ chÕ ph¶n øng.
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:11
*********************************************************************************************************************************
2.Thay A b»ng C6 H 5 -CH(CH 3 )-CH2 -CH 2 -C(CH 3 )2 OH (A 1 ), C6 H5 -CH2 -CH2 -C(CH 3 )2 OH (A 2 ) vµ tiÕn hµnh ph¶n
øng trong ®iÒu kiÖn t-¬ng tù nh- trªn thu ®-îc s¶n phÈm h÷u c¬ t-¬ng øng B 1 (hiÖu suÊt 86%), B 2 (hiÖu suÊt
65%).
a) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña B 1 , B2 .
b) T¹i sao hiÖu suÊt ph¶n øng t¹o ra B 1 , B2 cao h¬n t¹o ra B?
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
§Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 13/3/1998
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
B¶ng A: Lµm tÊt c¶ c¸c bµi
B¶ng B: Kh«ng lµm nh÷ng c©u cã dÊu *
Bµi I:
1. Trong thiªn nhiªn Brom cã chñ yÕu ë n-íc biÓn d-íi d¹ng NaBr. C«ng nghiÖp ho¸ häc ®iÒu chÕ Brom tõ
n-íc biÓn theo qui tr×nh nh- sau: Cho mét l-îng dd H 2 SO4 vµo mét l-îng n-íc biÓn; tiÕp ®Õn sôc khÝ Clo vµo
dd míi thu ®-îc; sau ®ã dïng kh«ng khÝ l«i cuèn h¬i Brom vµo dd Na 2 CO 3 tíi b·o hoµ Brom. Cuèi cïng cho
H 2 SO4 vµo dd ®· b·o hoµ Brom, thu h¬i Brom råi ho¸ láng.
H·y viÕt ph-¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng ho¸ häc chñ yÕu x¶y ra trong qu¸ tr×nh ®ã vµ cho biÕt vai trß cña H 2 SO4 .
2. Brom láng hay h¬i ®Òu rÊt ®éc. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra khi dïng mét ho¸ chÊt
th«ng th-êng dÔ kiÕm ®Ó huû hÕt l-îng Brom láng ch¼ng may bÞ lµm ®æ, b¶o vÖ m«i tr-êng.
Bµi II:
Dïng 94,96ml H 2 SO 4 5% (D = 1,035g/ml) võa ®ñ t¸c dông hÕt víi 2,80 g chÊt X, thu ®-îc muèi Y vµ chÊt Z.
1. X, Y, Z cã thÓ lµ nh÷ng chÊt nµo? H·y gi¶i thÝch cô thÓ vµ viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ®Ó
minh ho¹.
2. NÕu sau qu¸ tr×nh trªn thu ®-îc 7,60 g muèi Y th× sÏ ®-îc bao nhiªu chÊt Z?
BiÕt r»ng X cã thÓ lµ mét trong c¸c chÊt: CaO, MgO, NaOH, KOH, Zn, Fe.
Bµi III:
1.T×m ph-¬ng tr×nh cho mçi ph¶n øng ho¸ häc sau ®©y:
a) K2 Cr2 O 7 + ? + H 2 O Cr(OH)3 + S + NH 3 + KOH
b) K2 Cr2 O 7 + Na2 SO 3 + H2 SO4 ? + Na2 SO4 + K2 SO4 + H2 O
c) K2 Cr2 O 7 + (NH 4 )2 S + ? + H 2 O K3 [Cr(OH)6 ] + S + ?
2. H·y cho biÕt chÊt oxi ho¸ trong mçi ph¶n øng trªn. Dùa vµo cÊu h×nh electron cña nguyªn tö, h·y gi¶i thÝch
tÝnh chÊt oxi ho¸ cña chÊt ®ã.
3*). H·y cho biÕt vai trß cña pH ®èi víi c¸c ph¶n øng ho¸ häc trªn trong sù t¹o thµnh c¸c s¶n phÈm chøa
crom.
Bµi IV:
Cã sè liÖu: §iÖn cùc ThÕ ®iÖn cùc tiªu chuÈn (V) ë 25oC
H / H+
-2,106.
Fe / Fe2+
-0.440.
Fe / Fe3+
-0.036.
+
H 2 / 2H
0,000.
1. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng gi÷a Fe víi axit HCl vµ dïng sè liÖu trªn ®Ó gi¶i thÝch kÕt qu¶ cña ph¶n
øng ®ã.
2. Thùc tÕ ®· dïng t¸c nh©n nµo trong sè c¸c t¸c nh©n: Fe, H, H 2 , ®Ó khö nitrobenzen thµnh anilin? ViÕt
ph-¬ng tr×nh ph¶n øng vµ dïng sè liÖu trªn ®Ó gi¶i thÝch.
3*). H·y ®Ò nghÞ s¬ ®å trong ®ã cã chØ râ liªn hÖ gi÷a c¸c chÊt b»ng mòi tªn () ®Ó dùa vµo ®ã vµ dïng sè
liÖu trªn tÝnh ®-îc thÕ ®iÖn cùc tiªu chuÈn cña qu¸ tr×nh Fe 3+ Fe2+; kÝ hiÖu trÞ sè ®ã lµ x. H·y ®Æt x vµo vÞ
trÝ thÝch hîp trong d·y sè liÖu mµ ®Çu bµi ®· ®-a ra.
Bµi V:
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:12
*********************************************************************************************************************************
1. H·y so s¸nh ®é tan cña SO 2 trong dd n-íc cã cïng nång ®é cña c¸c chÊt sau:
a) NaCl;
b) HCl;
c) NH 4 Cl;
d) Na2 S.
2*). DÉn tõ tõ SO 2 qua mét lÝt dd Ca(OH)2 (dd A). Sau ph¶n øng thu ®-îc dd cã pH = 12,0 vµ kÕt tña CaSO 3 .
Läc lÊy kÕt tña råi lµm kh« c©n nÆng 1,200 gam.
a) H·y tÝnh thÓ tÝch SO 2 ë 27,3oC, 1atm ®· tan ®-îc vµo dd A.
b) TÝnh nång ®é mol/lÝt cña Ca(OH)2 trong dd A.
3. Cho NaOH d- vµo dd X chøa c¸c ion H +, Cr2 O7 2-, Pb2+, Ba2+, NH4 +. §un nãng dd ta sÏ ®-îc khÝ mïi khai
bay ra vµ cã kÕt tña vµng.
Läc kÕt tña, råi cho t¸c dông víi dd HCl. Khi Êy ta ®-îc dd mµu da cam vµ mét kÕt tña mµu tr¾ng. ViÕt c¸c
ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ®Ó gi¶i thÝch c¸c hiÖn t-îng.
§Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 14/3/1998
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
B¶ng A: lµm tÊt c¶ c¸c bµi
B¶ng B: kh«ng lµm nh÷ng c©u cã dÊu*
Bµi I:
1. Cho 4 dÉn xuÊt clo cña hi®rocacbon, chóng ®Òu cã c«ng thøc ph©n tö C4 H9 Cl.
a) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o thu gän vµ gäi tªn 4 chÊt ®ã theo danh ph¸p th«ng dông vµ IUPAC. S¾p xÕp chóng
theo tr×nh tù t¨ng dÇn nhiÖt ®é s«i. Gi¶i thÝch.
b*) Cho dÉn xuÊt clo m¹ch kh«ng nh¸nh ë trªn t¸c dông víi clo (chiÕu s¸ng) theo tû lÖ mol 1:1. Tr×nh bµy c¬
chÕ cña ph¶n øng. Cho biÕt s¶n phÈm nµo chiÕm tØ lÖ cao nhÊt; gi¶i thÝch.
2. ViÕt c«ng thøc cÊu tróc c¸c ®ång ph©n cña:
a)
C3 H5 Cl
b)
ClCH =(C=)n CHCl, víi n = 1, 2, 3.
Bµi II:
1. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng t¹o thµnh s¶n phÈm chÝnh khi cho 1mol hi®rocacbon A t¸c dông víi c¸c
chÊt sau:
a) 1mol HNO 3 (cã H 2 SO4 ®Æc);
b) 1mol Br2 (cã chiÕu s¸ng);
c) KMnO4 ®Æc,d-(®un nãng).
d*) Tr×nh bµy giai ®o¹n quyÕt ®Þnh tèc ®é chung cña mçi ph¶n øng a)vµ b).
2*. Iotbenzen ®-îc ®iÒu chÕ víi hiÖu suÊt cao theo s¬ ®å ph¶n øng sau:
300 C NO + NO + AgI
C H + I + HNO
6
6
2
3
2
Cho biÕt vai trß cña HNO 3 ? Nªu tªn c¬ chÕ ph¶n øng.
Bµi III:
1. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong c¸c tr-êng hîp sau(A, B, C, D, E, G, H, I, K, L viÕt d¹ng c«ng
thøc cÊu tróc ):
0
H2, Ni, t C
A
a) C6H5 C C COOCH3
H2, Pd, PbCO3
B
o
dd KMnO d ,t
HOCH -CH OH, to
dd HCl D
4
2
2
C
E
b. b) p-CH 3 C6 H 4 CH 3
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:13
*********************************************************************************************************************************
dd KMnO d ,to
C H5OH(d)
dd HCl H
2
4
c) o-CH 3 C6 H4 CH 3
I
G
H SO ®Æc, to
2 4
H SO ®Æc,140 0C
dd NaOH, to K
2 4
d) o-BrCH 2 C6 H 4 CH 2 Br
L
Cho biÕt øng dông cña E vµ I.
2. H·y ph©n biÖt 4 aminoaxit sau (cã gi¶i thÝch), biÕt r»ng phßng thÝ nghiÖm cã c¸c lo¹i giÊy quú, dd NaNO 2+
dd HCl, ddNaOH, C2 H 5 OH vµ c¸c dông cô cÇn thiÕt.
a) CH 3 -CH-COOH (Ala)
b) H 2 N-(CH 2 )4 -CH-COOH (Lys)
NH 2
NH 2
c) HOOC-(CH 2 )2 -CH-COOH (Glu)
COOH (Pro)
d.
N
H
Bµi IV:
1. Trong thuèc l¸ cã chÊt anabazin vµ mét ®ång ph©n cÊu t¹o cña nã lµ nicotin (rÊt ®éc). Ngoµi ra ng-êi ta
cßn tæng hîp ®-îc chÊt nicotirin cã cÊu t¹o t-¬ng tù nicotin:
CH3
N
N
N
N
CH3
Nicotin
N
H
Anabazin
Nicotirin
a) ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi cho mçi hîp chÊt trªn t¸c dông víi HCl theo tØ lÖ mol 1:1. S¾p xÕp
chóng theo tr×nh tù t¨ng dÇn kh¶ n¨ng ph¶n øng ®ã. Gi¶i thÝch.
b) Trong sè 3 hîp chÊt trªn, chÊt nµo cã nhiÖt ®é s«i cao nhÊt? Gi¶i thÝch.
2. Oxi ho¸ nicotin b»ng K2 Cr2 O7 trong dd H 2 SO 4 thu ®-îc axit nicotinic dïng ®Ó ®iÒu chÕ c¸c amit cña nã lµ
vitamin PP vµ co®iamin (thuèc ch÷a bÖnh tim):
CONH2
N
Nicotiamit
Vitamin PP
C N(C2H5)2
O
Codiamin
ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña axit nicotinic vµ so s¸nh nhiÖt ®é nãng ch¶y cña nã víi axit benzoic. Gi¶i
thÝch.
b*) Cho biÕt tr¹ng th¸i lai ho¸ cña c¸c nguyªn tö nit¬ trong ph©n tö
vitamin PP. So s¸nh tÝnh baz¬ cña c¸c nguyªn tö nit¬ ®ã: gi¶i thÝch.
c) Vitamin PP nãng ch¶y ë nhiÖt ®é cao h¬n co®iamin, mÆc dï cã ph©n tö khèi nhá h¬n. T¹i sao?
Bµi V:
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:14
*********************************************************************************************************************************
1*) A lµ mét ®isaccarit khö ®-îc AgNO 3 trong dd NH 3 , gåm hai ®ång ph©n cã kh¶ n¨ng lµm quay mÆt
ph¼ng ¸nh s¸ng ph©n cùc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thèng nhÊt biÓu thÞ b»ng []25 D lµ +92,6o vµ +34o. Dung dÞch
cña mçi ®ång ph©n nµy tù biÕn ®æi vÒ []25 D cho tíi khi cïng ®¹t gi¸ trÞ æn ®Þnh lµ + 52o.
Thuû ph©n A (nhê chÊt xóc t¸c axit) sinh ra B vµ C:
CHO
CHO
H
HO
H
H
OH
H
OH
OH
CH2OH
H
HO
HO
H
(B)
OH
H
H
OH
CH2OH
(C)
Cho A t¸c dông víi mét l-îng d- CH 3 I trong m«i tr-êng baz¬ thu ®-îc s¶n phÈm D kh«ng cã tÝnh khö. §un
nãng D víi dd axit lo·ng thu ®-îc dÉn xuÊt 2,3,6-tri-O-metyl cña B vµ dÉn xuÊt 2,3,4,6-tetra-O-metyl cña C.
a) ViÕt c«ng thøc cÊu tróc (d¹ng vßng 6 c¹nh ph¼ng) cña B, C, A, D; biÕt r»ng trong ph©n tö A cã liªn kÕt 1,4 - glicozit. Gi¶i thÝch vµ viÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng.
b) V× sao dd mçi ®ång ph©n cña A tù biÕn ®æi vÒ []25 D vµ cuèi cïng ®Òu ®¹t gi¸ trÞ 52o? TÝnh thµnh phÇn
phÇn tr¨m c¸c chÊt trong dd ë gi¸ trÞ []25 D = 525 vµ viÕt c«ng thøc cÊu tróc cña c¸c chÊt thµnh phÇn ®ã.
2. Metyl ho¸ hoµn toµn c¸c nhãm OH cña 3,24 gam amilopectin b»ng c¸ch cho t¸c dông víi CH 3 I trong m«i
tr-êng baz¬, råi ®em thuû ph©n hoµn toµn (xóc t¸c axit) th× thu ®-îc 1,66.10-3 mol 2,3,4,6 - tetra - O metylglucoz¬ vµ 1,66.10-3 mol 2,3 - ®i - O - metylglucoz¬; cßn l¹i lµ 2,3,6 - tri - O - metylglucoz¬.
a)ViÕt c«ng thøc cÊu tróc (d¹ng vßng 6 c¹nh ph¼ng) cña 3 s¶n phÈm trªn vµ cho biÕt xuÊt xø cña chóng.
b) Cho biÕt tØ lÖ phÇn tr¨m c¸c gèc glucoz¬ ë nh÷ng chç cã nh¸nh cña ph©n tö amilopectin.
c) TÝnh sè mol 2,3,6 - tri - O - metylglucoz¬ sinh ra trong phßng thÝ nghiÖm trªn.
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
®Ò thi chÝnh thøc
§Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A
Ngµy thi: 12/3/1999
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
C©u 1:
Dung dÞch A gåm c¸c chÊt tan FeCl3 , AlCl3 , NH 4 Cl vµ CuCl2 (nång ®é mçi chÊt xÊp xØ 0,1M).
1. Dung dÞch A cã ph¶n øng axit, baz¬, trung tÝnh ? T¹i sao ?
2. Cho H 2 S léi chËm qua dung dÞch A cho ®Õn b·o hoµ th× thu ®-îc kÕt tña vµ dung dÞch B. H·y cho
biÕt thµnh phÇn c¸c chÊt trong kÕt tña vµ trong dung dÞch B.
3. Thªm dÇn NH 3 vµo dung dÞch B cho ®Õn d-. Cã hiÖn t-îng g× x¶y ra ? ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n
øng ion ®Ó gi¶i thÝch.
C©u 2:
1. Ph«tgen ®-îc dïng lµm chÊt clo ho¸ rÊt tèt cho ph¶n øng tæng hîp h÷u c¬, ®-îc ®iÒu chÕ theo
ph-¬ng tr×nh:
CO(k) + Cl2 (k) ‡ˆ ˆˆ †ˆ COCl2 (k)
;
H o = -111,3 kJ.mol-1
Magiª ®-îc ®iÒu chÕ theo ph-¬ng tr×nh:
MgO(r) + C(r) ‡ˆ ˆˆ †ˆ Mg(r) + CO(k)
;
H o = 491,0 kJ.mol-1
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:15
*********************************************************************************************************************************
CÇn t¸c ®éng nh- thÕ nµo vµo nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt riªng phÇn cña khÝ ®Ó mçi ph¶n øng trªn thu ®-îc nhiÒu s¶n
phÈm h¬n? T¹i sao ph¶i t¸c ®éng nh- vËy ?
2.Thùc nghiÖm cho biÕt t¹i 25oC tèc ®é tiªu thô khÝ NO trong ph¶n øng ®iÒu chÕ nitrozoni clorua khÝ :
2NO (k) + Cl2 (k) ‡ˆ ˆˆ †ˆ 2NOCl (k)
(1)
-4
-1 -1
o
b»ng 3,5.10 mol.l s . H·y tÝnh tèc ®é (t¹i 298 K):
a) Cña ph¶n øng (1)
b) Tiªu thô khÝ Cl2
c) T¹o thµnh NOCl (k)
C©u 3:
ClO 2 lµ chÊt ho¸ chÊt ®-îc dïng phæ biÕn trong c«ng nghiÖp. Thùc nghiÖm cho biÕt:
1.a/ Dung dÞch lo·ng ClO 2 trong n-íc khi gÆp ¸nh s¸ng sÏ t¹o ra HCl, HClO 3 .
b/ Trong dung dÞch kiÒm (nh- NaOH) ClO 2 nhanh chãng t¹o ra hçn hîp muèi clorit vµ clorat natri.
2.c/ ClO 2 ®-îc ®iÒu chÕ nhanh chãng b»ng c¸ch cho hçn hîp KClO 3 , H2 C2 O 4 t¸c dông víi H 2 SO4 lo·ng.
d/ Trong c«ng nghiÖp ClO 2 ®-îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch cho NaClO 3 t¸c dông víi SO 2 cã mÆt H 2 SO4 4M.
H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng vµ nãi râ ®ã lµ ph¶n øng oxi ho¸- khö hay ph¶n øng trao ®æi ? T¹i sao ? (ph©n
tÝch tõng ph¶n øng a, b, c, d).
C©u 4:
1. Cã mét thÝ nghiÖm sau ®©y (lµm trong tñ hót khÝ ®éc): lÊy vµo èng nghiÖm 1ml axit sunfuric ®Æc, bá
mét m¶nh ®ång vµo èng nghiÖm vµ ®un nãng nhÑ.
a) Cã hiÖn t-îng g× x¶y ra? B»ng c¸ch nµo nhËn biÕt s¶n phÈm khÝ cña ph¶n øng ? ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n
øng x¶y ra.
b) T¹i sao ph¶i ®un nãng nhÑ ?
2. Cã 3 dung dÞch Ba(OH)2 , Pb(CH 3 COO)2 , MgSO 4 bÞ mÊt nh·n hiÖu.
H·y chän 5 thuèc thö ®-îc dïng ®Ó ph©n biÖt ®-îc 3 dung dÞch trªn. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng vµ gi¶i
thÝch.
C©u 5:
TrÞ sè thÕ ®iÖn cùc tiªu chuÈn cña mét sè diÖn cùc cho trong b¶ng sau ®©y:
§iÖn cùc
Sè thø tù cña ®iÖn cùc
ThÕ ®iÖn cùc chuÈn (V)
Fe2+/Fe3+
1
0,77
43[Fe(CN)6 /[Fe(CN)6
2
0,36
NO, H 2 O/NO 3 -,H +
3
0,96
NO 2 , OH /NO3 ,H 2 O
4
0,10
Al/Al3+
5
-1,66
Dùa vµo sè liÖu trªn, h·y:
1. LËp c¸c pin, tÝnh hiÖu thÕ cña tõng pin (ghi kÕt qu¶ ®o ®-îc theo thø tù gi¶m dÇn, thµnh b¶ng nhsau).
2. ChØ râ ¶nh h-ëng cña pH ®Õn møc dé oxi hãa cña NO 3 -.
Thø tù
Pin gåm
§iÖn cùc
§iÖn cùc
HiÖu thÕ cña pin (theo V)
3. ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trªn mçi ®iÖn cùc vµ ph¶n øng x¶y ra trong mçi pin ®-îc t¹o ra:
a) Tõ ®iÖn cùc 2 víi ®iÖn cùc 5
b) Tõ diÖn cùc 3 víi ®iÖn cùc 5
c) Tõ ®iÖn cùc 3 víi ®iÖn cùc 4
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
®Ò thi chÝnh thøc
§Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A
Ngµy thi: 13/3/1999
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:16
*********************************************************************************************************************************
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
C©u I:
1. H·y gäi tªn vµ s¾p xÕp c¸c hîp chÊt sau theo thø tù t¨ng dÇn nhiÖt ®é s«i. Gi¶i thÝch c¸ch s¾p xÕp ®ã:
(CH 3 )4 C ; CH 3 (CH 2 )4 CH 3 ; (CH3 )2 CHCH(CH 3 )2
CH 3 (CH 2 )3 CH 2 OH
; (CH 3 )2 C(OH)CH 2 CH3
2. H·y cho biÕt c¸c ph¶n øng d-íi ®©y thuéc lo¹i ph¶n øng nµo (oxi ho¸, khö hoÆc ph¶n øng kh¸c)?
CrO ,piridin
H CrO
3
2
4
a. CH3 CH2 OH
CH3 CH=O
(1)
(2)
CH3 COOH
(2)
(2)
(3)
(4)
CH3 OH
H-COOH
H-CH=O
H2 CO 3
b. CH4
(1)
LiAlH
4
c. CH3 CH2 OH
TiCl
CH3 CH3
4
d.
e.
CHO
CH3OH, H+
CH(OCH3)2 + H2O
Br
+ Br 2
Br
f.
Br
+ HBr
C©u II:
1. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng t¹o thµnh A, B, C, D, M, N (viÕt ë d¹ng c«ng thøc cÊu t¹o) theo s¬ ®å sau:
o
dd NaOH,t
a) BrCH 2 CH 2 CH 2 CH =O
o
CH OH, HCl khan
3
B
A
+ o
1) dd NaOH, t
H ,t
D
b) BrCH 2 CH 2 CH 2 COOH
2) dd HCl C
Br , H O
+ o
H ,t
2 2
N
c) HOCH 2 (CHOH)4 CH =O
M
2. ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ 1,3,5-triaminobenzen tõ toluen vµ c¸c hîp chÊt v« c¬ thÝch hîp.
C©u III:
Tõ mét lo¹i thùc vËt ng-ßi ta
CH=O
t¸ch ®-îc hîp chÊt (A) cã c«ng
H
OH
thøc ph©n tö C18 H32 O16 . Thuû
HO
H
ph©n hoµn toµn (A) thu ®-îc
HO
H
glucoz¬ (B), fructoz¬ (C) vµ
H
OH
glucoz¬ (D):
CH2OH (D)
1. ViÕt c«ng thøc cÊu tróc d¹ng vßng ph¼ng 5 c¹nh vµ 6 c¹nh cña galactoz¬.
2. Hi®ro ho¸ glucoz¬, fructoz¬ vµ galactoz¬ thu ®-îc c¸c poliancol (r-îu ®a chøc). ViÕt c«ng thøc cÊu tróc
cña c¸c poliancol t-¬ng øng víi (B), (C) vµ (D).
3. Thuû ph©n kh«ng hoµn toµn (A) nhê enzim -galactozidaza (enzim xóc t¸c cho ph¶n øng thuû ph©n c¸c galactozit) thu ®-îc galactoz¬ vµ saccaroz¬.
Metyl ho¸ hoµn toµn (A) nhê hçn hîp CH 3 I vµ Ag2 O, sau ®è thuû ph©n s¶n phÈm metyl ho¸ thu ®-îc
2,3,4,6-tetra-O-metyl galactoz¬ (E) vµ 2,3,4-tri-O-metyl glucoz¬ (G) vµ 1,3,4,6-tetra-O-metyl fructoz¬ (H).
ViÕt c«ng thøc cÊu tróc cña (E), (G), (H) vµ (A).
C©u IV:
1. a) §un nãng mét dÉn xuÊt tetraclo cña benzen víi dd NaOH (theo tØ lÖ mol 1:1) trong metanol, råi cho s¶n
phÈm thu ®-îc t¸c dông víi natri monocloaxetat vµ sau cïng lµ axit ho¸ th× thu ®-îc chÊt diÖt cá 2,4,5-T.
ViÕt s¬ ®å c¸c ph¶n øng ®· x¶y ra, gäi tªn chÊt ®Çu vµ c¸c s¶n phÈm, nªu tªn c¬ chÕ c¸c ph¶n øng ®ã.
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:17
*********************************************************************************************************************************
b) Trong qu¸ tr×nh tæng hîp 2,4,5-T nªu trªn ®· sinh ra mét s¶n phÈm phô cã ®éc tÝnh cùc m¹nh vµ lµ thµnh
phÇn g©y ®éc m¹nh nhÊt cña chÊt ®éc mµu da cam , ®ã lµ chÊt ®éc ®ioxin:
Cl
O
Cl
Cl
O
Cl
H·y tr×nh bµy s¬ ®å ph¶n øng t¹o thµnh ®ioxin.
2. a)Khi chÕ ho¸ hçn hîp c¸c ®ång ph©n kh«ng gian cña 2,3-®ibrom-3-metylpentan víi kÏm thu ®-îc c¸c
hi®rocacbon kh«ng no vµ kÏm bromua.
ViÕt c«ng thøc cÊu tróc vµ gäi tªn c¸c hi®rocacbon ®ã.
b)SÏ thu ®-îc s¶n phÈm nµo b»ng ph¶n øng t-¬ng tù nh- trªn nÕu xuÊt ph¸t tõ 2,4-®ibrom-2-metylpentan.
C©u V:
1. Axit xinamic ®-îc ®iÒu chÕ theo s¬ ®å ph¶n øng sau:
K CO , to
2 3
C6 H5 CH=O + (CH 3 CO)2 O
C6 H5 CH=CHCOOH + CH 3 COOH
Khi kÕt thóc ph¶n øng ph¶i tiÕn hµnh t¸ch benzan®ehit d- ra khái hçn hîp. Cã mét häc sinh ®· thùc hiÖn nhsau: cho dd KMnO 4 ®Æc vµo hçn hîp ph¶n øng ®Ó lo¹i benzan®ehit d-, sau ®ã axit ho¸ hçn hîp ®Õn m«i
tr-êng axit ®Ó thu lÊy axit xinamic. C¸ch lµm nµy ®óng hay sai? Nªu mét ph-¬ng ph¸p kh¸c ®Ó t¸ch ®-îc axit
xinamic tõ hçn hîp s¶n phÈm.
2. Trong phßng thÝ nghiÖm ng-ßi ta ®iÒu chÕ etilen b»ng c¸ch ®un nãng etanol víi H 2 SO4 ®Æc ë kho¶ng
170oC. Gi¶i thÝch t¹i sao cÇn dÉn s¶n phÈm léi qua dd NaOH lo·ng.
3. B×nh cÇu A chøa ®Çy metylamin (tos = - 6,5oC)
®-îc ®Ëy b»ng nót cao su cã l¾p èng thuû tinh, óp b×nh cÇu vµo chËu B chøa n-íc cã thªm
phenolphtalein(xem h×nh bªn).
Nªu c¸c hiÖn t-îng x¶y ra. Gi¶i thÝch.
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
§Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A
®Ò thi chÝnh thøc
Ngµy thi: 13/3/2000
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
C©u I:
1) Cho c¸c chÊt sau: HNO 3 , Cu, Fe, Na, S, C, NaNO 3 , Cu(NO 3 )2 , NH 4 NO3 . H·y viÕt tÊt c¶ c¸c ph-¬ng tr×nh
ph¶n øng cã thÓ t¹o ra khÝ NO 2 , ghi râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng (nÕu cã).
2) Muèi amoni vµ muèi kim lo¹i kiÒm gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n ë nh÷ng ®iÓm nµo? Nªu ra mét vµi thÝ dô
cô thÓ.
3) Trong phßng thÝ nghiÖm ho¸ häc cã 8 lä ho¸ chÊt mÊt nh·n ®ùng riªng biÖt c¸c dd: NaCl; NaNO 3 ; MgCl2 ;
Mg(NO 3 )2 ; AlCl3 ; Al(NO 3 )3 ; CrCl3 ;Cr(NO 3 )3 . B»ng ph-¬ng ph¸p ho¸ häc, lµm thÕ nµo nhËn biÕt ®-îc mçi dd?
ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra vµ ghi ®iÒu kiÖn (nÕu cã)
4) H·y hoµn thµnh c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng h¹t nh©n sau ®©y (cã ®Þnh luËt b¶o toµn nµo ®-îc dïng khi
hoµn thµnh ph-¬ng tr×nh trªn ?)
a. 92 U238 90 Th230 + ...
b. 92 U235 82 Pb206 + ...
C©u II:
1) §Ó x¸c ®Þnh hµm l-îng oxi tan trong n-íc ng-êi ta lÊy 100,00ml n-íc råi cho ngay MnSO 4 (d-) vµ NaOH
vµo n-íc. Sau khi l¾c kÜ (kh«ng cho tiÕp xóc víi kh«ng khÝ) Mn(OH)2 bÞ oxi ho¸ thµnh MnO(OH)2 . Thªm axit
(d-), khi lÊy MnO(OH)2 bÞ Mn2+ khö thµnh Mn3+. Cho Kl (d-) vµo hçn hîp. Mn3+ oxi ho¸ I- thµnh I3 -. ChuÈn
®é I3 - hÕt 10,50ml Na2 S2 O3 9,800.10-3 M
a. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ion cña c¸c ph¶n øng ®· x¶y ra trong thÝ nghiÖm.
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:18
*********************************************************************************************************************************
b. TÝnh hµm l-îng (mol/l) cña oxi tan trong n-íc.
2) Tõ c¸c nguyªn tè O, Na, S t¹o ra ®-îc c¸c muèi A, B ®Òu cã 2 nguyªn tö Na trong ph©n tö. Trong mét thÝ
nghiÖm ho¸ häc ng-êi ta cho m1 gam muèi A biÕn ®æi thµnh m2 gam muèi B vµ 6,16 lÝt khÝ Z t¹i 27,3 oC;
1atm. BiÕt r»ng hai khèi l-îng ®ã kh¸c nhau 16,0 gam.
a. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra víi c«ng thøc cô thÓ cña A, B.
b. TÝnh m1 , m2 .
C©u III:
1) ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra (nÕu cã) cña khÝ clo, tinh thÓ iot t¸c dông víi:
a. Dung dÞch NaOH (ë nhiÖt ®é th-êng, khi ®un nãng)
b. Dung dÞch NH 3 .
2) Trong c«ng nghÖ ho¸ dÇu, c¸c ankan ®-îc lo¹i hi®ro ®Ó chuyÓn thµnh hi®rocacbon kh«ng no cã nhiÒu øng
d¹ng h¬n. H·y tÝnh nhiÖt cña mçi ph¶n øng sau ®©y:
C4 H10 C4 H6 + H2 ; Ho1 (1)
CH 4 C6 H6 + H2 ; H o2
(2)
BiÕt n¨ng l-îng liªn kÕt. E theo kJ.mol-1 , cña c¸c liªn kÕt nh- sau:
E. theo kJ.mol-1
435,9
416,3
409,1
587,3
Liªn kÕt
H-H
C-H
C-C
C=C
(Víi c¸c liªn kÕt C-H, C-C, c¸c trÞ sè ë trªn lµ trung b×nh trong c¸c hîp chÊt hi®rocacbon kh¸c nhau).
C©u IV:
1. H·y viÕt ph-¬ng tr×nh ho¸ häc vµ cÊu h×nh electron t-¬ng øng cña chÊt ®Çu, s¶n phÈm trong mçi tr-êng
hîp sau ®©y:
a. Cu2+ (z=29) nhËn thªm 2e
b. Fe2+ (z=26) nh-êng bít 1e
c. Bro (z=35) nhËn thªm 1e
d. Hgo (z=80) nh-êng bít 2e
2. Hoµ tan 7,180 gam s¾t côc chøa Fe2 O 3 vµo mét l-îng rÊt d- dd H 2 SO4 lo·ng råi thªm n-íc cÊt ®Õn thÓ tÝch
®óng 500ml. LÊy 25ml dd ®ã råi thªm dÇn 12,50 ml dd KMnO 4 0,096M th× xuÊt hiÖn mµu hång tÝm trong dd.
a. X¸c ®Þnh hµm l-îng (phÇn tr¨m vÒ khèi l-îng) cña Fe tinh khiÕt trong s¾t côc.
b. NÕu lÊy cïng mét khèi l-îng s¾t côc cã cïng hµm l-îng cña Fe tinh khiÕt nh-ng chøa t¹p chÊt FeO vµ lµm
l¹i thÝ nghiÖm gièng nh- trªn th× l-¬ng dd KMnO 4 0,096M cÇn dïng lµ bao nhiªu?
C©u V:
1. Cho: Eo ë 25oC cña c¸c cÆp Fe2+ / Fe vµ Ag+ / Ag t-¬ng øng b»ng -0,440V vµ 0,800V. Dïng thªm ®iÖn cùc
hi®ro tiªu chuÈn, viÕt s¬ ®å cña pin ®-îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c thÕ ®iÖn cùc ®· cho. H·y cho biÕt ph¶n øng
x¶y ra khi pin ®-îc lËp tõ hai cÆp ®ã ho¹t ®éng.
2. a. H·y s¾p xÕp c¸c nguyªn tè Natri, Kali, Liti lïi theo thø tù gi¶m trÞ sè n¨ng l-îng ion ho¸ thø nhÊt (I1 ).
Dùa vµo c¨n cø nµo vÒ cÊu t¹o nguyªn tö ®Ó ®-a ra qui luËt s¾p xÕp ®ã?
b. Dùa vµo cÊu h×nh electron, h·y gi¶i thÝch sù lín h¬n n¨ng l-îng ion ho¸ thø nhÊt (I 1 ) cña Mg so víi Al (Mg
cã I1 = 7,644 eV; Al cã I1 = 5,984 eV).
-----o
Bé Gi¸o Dôc Vµ §µo T¹o
o-----
§Ò Thi Quèc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A
®Ò thi chÝnh thøc
C©u I:
Cho s¬ ®å sau:
Ngµy thi: 14/3/2000
(180 phót, kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò )
Tuyeån taäp ñeà thi hoïc sinh gioûi Quoác Gia
Trang:19
*********************************************************************************************************************************
A
n - Butan
axeton
C
D
G
1,4-®ibrom-2-buten
B
550-6000C
B1
D1
C1
1) CH2
A1
Mg
B2
ete khan
C2
glixerin trinitrat
CH2
O
2) H3O +
D2
isoamylaxetat
A, A 1 , B, B 1 , B2 ... D2 lµ c¸c hîp chÊt h÷u c¬.
1) H·y ghi c¸c chÊt cÇn thiÕt vµ ®iÒu kiÖn ph¶n øng trªn c¸c mòi tªn.
2) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña tÊt c¶ c¸c hîp chÊt h÷u c¬ ë s¬ ®å trªn.
3) ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng t¹o thµnh glixerin trinitrat tõ n-butan theo s¬ ®å trªn.
C©u II:
1) T¸m hîp chÊt h÷u c¬ A, B, C, D, E, G, H, I ®Òu chøa 35,56%C; 5,19%H; 59,26%Br trong ph©n tö vµ ®Òu
cã tØ khèi h¬i so víi nit¬ lµ 4,822. §un nãng A hoÆc B víi dd NaOH ®Òu thu ®-îc an®chit n-butiric, ®un nãng
C hoÆc D víi dd NaOH ®Òu thu ®-îc etylmetylxeton. A bÒn h¬n B, C bÒn h¬n D, E bÒn h¬n G, H vµ I ®Òu cã
c¸c nguyªn tö C* trong ph©n tö.
a. ViÕt c«ng thøc cÊu tróc cña A, B, C, D, E, G, H vµ I.
b. ViÕt c¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
2) Hai xicloankan M vµ N ®Òu cã tØ khèi h¬i so víi metan b»ng 5,25. Khi monoclo ho¸ (cã chiÕu s¸ng) th× M
cho 4 hîp chÊt, N chØ cho 1 hîp chÊt duy nhÊt.
a.H·y x¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña M vµ N.
b. Gäi tªn c¸c s¶n phÈm t¹o thµnh theo danh ph¸p IUPAC.
c. Cho biÕt cÊu d¹ng bÒn nhÊt cña hîp chÊt t¹o thµnh tõ N, gi¶i thÝch.
C©u III:
1) Axit xitric hay lµ axit limonic
COOH
COOH
HOOC - CH2 - C - CHcã
2 - COOH
c¸c gi¸ trÞ pKa lµ 4,76; 3,13
OH
vµ 6,40. H·y gäi tªn axit nµy theo danh ph¸p IUPAC vµ ghi (cã gi¶i thÝch) tõng gi¸ trÞ pKa vµo nhãm chøc
thÝch hîp.
2) §un nãng axit xitric tíi 176oC thu ®-îc axit aconitic (C6 H6 O 6 ). Khö axit aconitic sinh ra axit tricacbalylic
(hay lµ axit propan-1,2,3-tricacboxylic). NÕu tiÕp tôc ®un nãng axit aconitic sÏ thu ®-îc hçn hîp gåm axit
itaconic (C5 H6 O4 , kh«ng cã ®ång ph©n h×nh häc) vµ axit xitraconic (C 5 H6 O4 cã ®ång ph©n h×nh häc); hai axit
nµy chuyÓn ho¸ ngay thµnh c¸c hîp chÊt m¹ch vßng cïng cã c«ng thøc ph©n tö C 5 H4 O3 .
H·y viÕt s¬ ®å c¸c ph¶n øng x¶y ra d-íi d¹ng c¸c c«ng thøc cÊu t¹o vµ cho biÕt axit aconitic cã ®ång ph©n
h×nh häc hay kh«ng?
3)Ng-êi ta cã thÓ tæng hîp axit xitric xuÊt ph¸t tõ axeton vµ c¸c ho¸ chÊt v« c¬ cÇn thiÕt. H·y viÕt s¬ ®å c¸c
ph¶n øng ®· x¶y ra.
C©u IV:
1) X lµ mét ®isaccarit kh«ng khö ®-îc AgNO 3 trong dd amoniac. Khi thuû ph©n X sinh ra s¶n phÈm duy nhÊt
lµ M (D-andoz¬, cã c«ng thøc vßng ë d¹ng ). M chØ kh¸c D-riboz¬ ë cÊu h×nh nguyªn tö C2 .
CH3OH
CH3I
H 2O
dÉn xuÊt 2,3,4-tri-O-metyl cña M
M
HCl xt N
baz xt Q
xt H +
a. X¸c ®Þnh c«ng thøc cña M, N, Q vµ X (d¹ng vßng ph¼ng).
b. H·y viÕt s¬ ®å c¸c ph¶n øng ®· x¶y ra.
2) §èt ch¸y 0,2 mol hîp chÊt A thuéc lo¹i t¹p chøc thu ®-îc 26,2 gam khÝ CO 2 ; 12,6 gam h¬i H 2 O vµ 2,24 lÝt
khÝ N2 (®ktc). NÕu ®èt ch¸y 1 mol A cÇn 3,75 mol O 2 .
- Xem thêm -