Tài liệu Tuyển tập câu hỏi và bài tập ôn thi đại học môn lịch sử ( www.sites.google.com/site/thuvientailieuvip )

 CHÂU TIẾN LỘC Trang 1 Tuyển tập Câu hỏi và Bài tập Luyện thi Đại học, Cao đẳng và học sinh giỏi THPT MÔN LỊCH SỬ LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI (Từ giữa thế kỉ XVI đến năm 1918) 1. CÁCH MẠNG HÀ LAN & CÁCH MẠNG ANH Sự phát triển của kinh tế tư bản chủ nghĩa từ thời hậu kí trung đại dẫn đến bước chuyển từ chế độ phong kiến sang chế độ tư bản. Bước chuyển ấy được mở đầu bởi các cuộc cách mạng tư sản. Vào giữa thế kỉ XVI, cuộc đấu tranh cuả nhân dân Nêđéclan chống lại ách thống trị cuả Vương quốc Tây Ban Nha đã trở thành một cuộc cách mạng tư sản đầu tiên, mở đầu một thời đại mới trong lịch sử loài người - thời cận đại Sau cách mạng Hà Lan gần một thế kỉ, một cuộc cách mạng khác đã nổ ra ở Anh. Đây là một cuộc cách mạng tư sản có ảnh hưởng rộng lớn, tấn công vào thành trì của chế độ cũ, lật đổ quan hệ sản xuất phong kiến lạc hậu và mở đường cho lực lượng sản xuất tư bản chủ nghĩa phát triển.  CÁCH MẠNG HÀ LAN GIỮA THẾ KỈ XVI Câu 1. Sự kiện nào chứng tỏ kinh tế của Hà Lan phát triển ? Trình bày nguyên nhân dẫn đến cuộc đấu tranh của nhân dân Nê-đéc-lan chống chính quyền Tây Ban Nha. Câu 2. Trình bày nét chính diễn biến, kết quả và ý nghĩa lịch sử Cách mạng Nê-đéc-lan giữa thế kỉ XVI. Vì sao cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Nê-đéc-lan được xem là một cuộc cách mạng tư sản ?  CÁCH MẠNG TƯ SẢN ANH GIỮA THẾ KỈ XVII Câu 3. Hãy phân biệt những đặc trưng cơ bản của chế độ phong kiến với những yếu tố mới của chủ nghĩa tư bản đang phát triển ở nước Anh thế kỷ XVII. Từ đó, rút ra những mâu thuẫn trong xã hội Anh lúc bấy giờ. Theo anh (chị), mâu thuẫn nào là mâu thuẫn cơ bản cần giải quyết ? Câu 4. Đọc đoạn viết sau đây và chỉ ra những chi tiết không đúng về : “Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Anh. Những tiền đề của cách mạng”. - Thế kỉ XVII, Anh có nền kinh tế phát triển nhất thế giới. - Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh, nhất là miền Tây Bắc. - Công trường thủ công chiếm ưu thế trong nông nghiệp. - Ngoại thương phát triển (kể cả buôn bán nô lệ da đen và cướp biển. - Đặc điểm nổi bật của kinh tế Anh là nông nghiệp lạc hậu. - Sác-lơ I cai trị độc đoán. - Xã hội Anh phân hoá thành hai phe đối lập : Quý tộc phong kiến phản động – quý tộc mới, thực dân, nông dân, bình dân thành thị. Câu 5. 1. Trình bày những nét chính về diễn biến, tính chất và ý nghĩa lịch sử của cuộc Cách mạng tư sản Anh (1642 – 1689), phân tích và đánh giá vai trò của giai cấp tư sản Anh trong cuộc cách mạng này. 2. Trên cơ sở đó, hãy lập bảng so sánh Cách mạng Anh với Cách mạng tháng Mười năm 1917 ở Nga  CHÂU TIẾN LỘC Trang 2 theo các yêu cầu : lãnh đạo, động lực chính, nhiệm vụ của cách mạng, chính quyền sau cách mạng thành công, xu hướng phát triển và tính chất của cách mạng. Câu 6. Vì sao nói : Cách mạng tư sản Anh thế kỉ XVII là cuộc cách mạng tư sản không triệt để ? Đánh giá vai trò của Ôlivơ Crômoen trong tiến trình Cách mạng tư sản Anh thế kỉ XVII ? Câu 7. Hãy phân tích những đặc điểm của cuộc Cách mạng tư sản Anh thế kỉ XVII. Câu 8. Có ba biểu đồ dưới đây thể hiện tiến trình Cách mạng tư sản Anh thế kỷ XVII, theo anh (chị) biểu đồ nào đúng nhất ? Vì sao ? (Đề thi HSG cấp THPT, tỉnh Thừa Thiên Huế, năm 2004) 2. CHIẾN TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP CỦA CÁC THUỘC ĐỊA ANH Ở BẮC MĨ NỬA SAU THẾ KỈ XVIII Vào nữa sau thế kỉ XVIII, một biến động xã hội – chính trị đã diễn ra tại các thuộc điạ cuả Anh ở Bắc Mĩ. Đó là cuộc chiến tranh giành độc lập, nhưng về bản chất là một cuộc cách mạng tư sản. Câu 9. Phân tích những mâu thuẫn cơ bản dẫn đến cuộc chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ. Câu 10. Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ thế kỉ XVIII : a. Nguyên nhân bùng nổ, diễn biến chính. b. Nêu nguyên nhân thắng lợi c. Kết quả, tính chất và ý nghĩa lịch sử. Câu 11. Nước Mĩ được thành lập như thế nào ? Vì sao nói cuộc chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ thực chất là một cuộc cách mạng tư sản ? Câu 12. Trình bày nội dung của Hiến pháp năm 1787 của Mĩ và bản chất giai cấp của hiến pháp. Qua đó, hãy vẽ sơ đồ biểu thị tổ chức chính quyền của Mĩ theo hiến pháp này. Theo em, cơ cấu quyền lực đó đến nay có sự thay đổi cơ bản gì không ? Câu 13. Quan sát lược đồ 13 thuộc địa của Anh ở Bắc Mĩ : Anh (chị) hãy xác định vị trí của các thuộc địa : Rốt Ai-len, Con-nếch-bi-cớt, Niu Giơ-xi, Mê-ri-len, Niu Hăm-Sai, Ma-xa-chu-xét, Niu-oóc, Pen-xin-va-ni-a, Viếc-gi-ni-a, Ca-rô-un-na Bắc, Ca-rô-un-na Nam, Gioóc-gi-a, Đơ-la-oa, qua việc điền tên các thuộc địa đó tương ứng với các số thứ tự (1,2,...,12,13) trên lược đồ dưới đây.  CHÂU TIẾN LỘC Trang 3 Câu 14. Hãy đánh giá vai trò của Gioóc-giơ Oa-sinh-tơn trong cuộc Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ thế kỉ XVIII. 3. CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP CUỐI THẾ KỈ XVIII Cách mạng tư sản Pháp nổ ra vào cuối thế kỉ XVIII là cuộc cách mạng xã hội sâu rộng, đã xoá bỏ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển ở Pháp và có ảnh hưởng lớn đến cuộc cách mạng đấu tranh dân tộc, dân chủ ở châu Âu. Câu 15. Tìm hiểu về nguyên nhân cách mạng Pháp cuối thế kỉ XVIII : - Giôrê cho rằng : “Cách mạng nổ ra từ sự phồn vinh”. - Còn Misêlê lại cho rằng : “ Cách mạng nổ ra từ sự khốn cùng”. Anh (chị) hãy bình luận hai ý kiến trên. Câu 16. Phân tích những các điều kiện đẫn đến sự bùng nổ của Cách mạng tư sản Pháp năm 1789. Vai trò của quần chúng nhân dân trong quá trình phát triển của cách mạng ? (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2004) Câu 17. Trình bày những quan điểm cơ bản của các nhà tư tưởng tiến bộ Pháp thế kỉ XVIII. Vì sao những quan điểm này có ý nghĩa chuẩn bị cho cuộc cách mạng sắp tới ? Câu 18. Qua các cuộc cách mạng tư sản thời cận đại đã học, anh (chị) hãy giải thích thế nào là một cuộc cách mạng tư sản ? Cách mạng tư sản Pháp phát triển qua mấy giai đoạn (mốc thời gian và tên từng từng giai đoạn)? Phân tích tính chất và ý nghĩa của cuộc Cách mạng tư sản Pháp.  CHÂU TIẾN LỘC Trang 4 Câu 19. Hãy giải thích ý nghĩa bức tranh biếm hoạ “Tình cảnh người nông dân Pháp trước cách mạng” ? Vẽ sơ đồ minh hoạ sự phân chia đẳng cấp ở nước Pháp trước 1789 và qua đó phân biệt hai khái niệm “đẳng cấp” và “giai cấp” ? Câu 20. Mô tả sự kiện ngày 14 – 7 – 1789 ở nước Pháp. Hãy cho biết vì sao cuộc cách mạng 1789 được xem là một trong những cuộc cách mạng tiêu biểu của nhân loại. (Đề thi Olympic 30/4 khối 10, năm 2001) Câu 21. Hãy trình bày ba giai đoạn phát triển của Cách mạng tư sản Pháp (1789 – 1794). Anh (chị) có nhận xét gì qua sự sụp đổ của chính quyền Gia-cô-banh ? Câu 22. Tại sao thời kỳ chuyên chính Gia-cô-banh là đỉnh cao của cách mạng tư sản Pháp ? (Đề thi Olympic 30/4 khối 10, năm 2006) Câu 23. Lập bảng so sánh nội dung các hiến pháp năm 1791 và 1793 của nước Pháp. Câu 24. Tại sao nói Cách mạng tư sản Pháp là cuộc “Đại cách mạng” ? Phân tích vai trò của giai cấp tư sản và quần chúng nhân dân trong cuộc Cách mạng tư sản Pháp năm 1789. Câu 25. Chứng minh rằng sau mỗi giai đoạn đi lên của Cách mạng tư sản Pháp 1789, quyền lợi của nông dân được giải quyết thoả đáng hơn. Câu 26. Bằng sơ đồ về thành phần giai cấp và tổ chức chính quyền thời Giacôbanh, hãy làm rõ nhận định của V.I.Lênin : “Cái vĩ đại lịch sử”, của người Giacôbanh là ở chỗ họ đã đi cùng nhân dân, cùng với đông đảo quần chúng cách mạng của nhân dân, cùng với giai cấp cách mạng tiên tiến nhất lúc bấy giờ. Câu 27. Tại sao nói : Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII là một cuộc cách mạng tư sản triệt để nhất ? Những nhân tố nào đã tạo ra sự triệt để này ? (Đề thi HSG cấp THPT, tỉnh Thừa Thiên Huế, năm 2008) Câu 28. Vẽ sơ đồ minh hoạ diễn biến Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII theo hướng “phát triển theo đường đi lên”, do quần chúng làm động lực. Qua đó, hãy tìm ra những đặc điểm giúp cách mạng Pháp triệt để hơn cách mạng tư sản Anh ? Đánh giá vai trò của Rô-be-spie trong cuộc Cách mạng Pháp 1899 ?  CHÂU TIẾN LỘC Trang 5  BÀI TẬP TỔNG HỢP : Câu 29. Từ Hội nghị ba đẳng cấp đến thời kì phái tư sản công thương năm quyền. Cách mạng tư sản Pháp (1789) đã trải qua những cơ quan quyền lực cùng các phái cầm quyền tương ứng nào, đồng thời đã đạt được những thắng lợi gì và còn hạn chế nào ? Câu 30. Từ Cách mạng tư sản Anh năm 1640 đến năm 1874 mối quan hệ giữa tư sản và vô sản đã diễn ra như thế nào ở Tây Âu ? Dùng các sự kiện lịch sử ở Anh và Pháp để chứng minh ? Câu 31. So sánh cuộc Cách mạng tư sản Anh giữa thế kỉ XVII và Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII về nguyên nhân, nhiệm vụ – mục tiêu, giai cấp lãnh đạo, hình thức đấu tranh, tính chất, kết quả. (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2009) Câu 32. Phân tích những điểm giống và khác nhau cách mạng tư sản Anh (thế kỉ XVII) và cuộc chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mĩ (thế kỉ XVIII). Câu 33. “Cách mệnh Pháp cũng như cách mệnh Mĩ, nghĩa là cách mệnh tư bản, cách mệnh không đến nơi, tiếng là cộng hoà và dân chủ, kì thực trong thì nó tước lục (tức tước đoạt) công nông, ngoài thì áp bức thuộc địa.”(Hồ Chí Minh). Với kiến thức lịch sử có chọn lọc, anh (chị) hiểu câu nói trên như thế nào? Câu 34. 1. Các cuộc cách mạng tư sản trong những thế kỉ XVII–XVIII đã được diễn ra dưới những hình thức nào ? 2. Lập bảng so sánh về sự khác nhau giữa cách mạng tư sản và cách mạng vô sản theo các mục sau: Lãnh đạo Động lực Tính chất Kết quả Cách mạng tư sản Cách mạng vô sản (Đề thi HSG Quốc gia, bảng A, năm 1998) Câu 35. Trong các cuộc cách mạng tư sản đầu thời cận đại (thế kỉ XVII – thế kỉ XVIII), giai cấp tư sản đã cho ra đời hai bản tuyên ngôn : a. “Tuyên ngôn độc lập” của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ (ngày 4 – 7 – 1776). b. “Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền” của Pháp (tháng 8 – 1789). Anh (chị) hãy nêu và phân tích nội dung cơ bản của hai bản tuyên ngôn và rút ra những mặt tiến bộ và hạn chế của nó ? (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2001) Câu 36. - Lập bảng so sánh “Tuyên ngôn độc lập” của nước Mĩ và “Tuyên ngôn Nhân quyền & Dân quyền” cuả nước Pháp về thời gian ra đời, tên người soạn thảo, nội dung cơ bản, mặt tích cực và hạn chế của hai bản Tuyên ngôn.  CHÂU TIẾN LỘC Trang 6 - Vì sao trong bản “Tuyên ngôn Độc lập” năm 1945 của Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh lại mở đầu tác phẩm bằng việc trích dẫn bản Tuyên ngôn độc lập của Mĩ và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp ? Câu 37. Cách mạng tư sản Anh và Cách mạng tư sản Pháp là hai cuộc cách mạng lớn. Anh (chị) hãy : a. So sánh chế độ quân chủ của vua Sác-lơ I và của vua Vin-hem O-ran-giơ trong Cách mạng tư sản Anh. b. Lí giải và nhận xét về cái chết của vua Lu-i XVI và Rô-be-spi-e trong Cách mạng tư sản Pháp. (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2001) Câu 38. Lập bảng so sánh các cuộc cách mạng tư sản ở châu Âu, Bắc Mĩ trong hai thế kỉ XVII – XVIII về thời gian, hình thức, nhiệm vụ, lãnh đạo, động lực, tính chất về kết quả. Câu 39. Nêu những nguyên nhân dẫn đến các cuộc cách mạng tư sản Anh, Mĩ và Pháp. Qua đó, anh (chị) hãy chỉ rõ những nguyên nhân chung nhất của các cuộc cách mạng tư sản. Câu 40. Qua các cuộc cách mạng tư sản ở Âu – Mĩ từ năm 1640 đến cuối thế kỉ XVIII : - Anh (chị) có nhận xét gì về lực lượng lãnh đạo, động lực và tính chất của cách mạng ? - Hãy đánh giá vai trò của giai cấp tư sản trong cuộc đấu tranh chống chế độ phong kiến. Câu 41. Lập niên biểu của các cuộc cách mạng tư bản thời kỳ thứ nhất lịch sử thế giới cận đại (1640 – 1870). Theo anh (chị), trong các cuộc cách mạng đó, cuộc cách mạng triệt để nhất ? Vì sao ? 4. CHÂU ÂU TỪ CHIẾN TRANH NA-PÔ-LÊ-ÔNG ĐẾN HỘI NGHỊ VIÊN Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII ảnh hưởng rất lớn đến tình hình châu Âu, nhất là cuộc đấu tranh chống chế độ phong kiến thống trị và sự phát triển cuả chủ nghĩa tư bản. Câu 42. Tiến trình chiến tranh Na-pô-lê-ông diễn ra như thế nào? Vì sao quân đội Na-pô-lê-ông thất bại? Câu 43. Lập niên biểu những sự kiện chính của Na-pô-lê-ông khi tiến hành chiến tranh ở châu Âu : Thời gian Sự kiện cơ bản Kết quả Năm 1995 Năm 1797 Năm 1799 Năm 1804 1805 – 1807 Năm 1812 Năm 1815 Tại sao các nước châu Âu liên minh chống lại Na-pô-lê-ông ? Câu 44. Trình bày hoàn cảnh lịch sử và nội dung chủ yếu của Hội nghị Viên (1814 – 1815). Kể từ sau Hội nghị Viên, tình hình châu Âu có những thay đổi như thế nào ?  CHÂU TIẾN LỘC 5. CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP (Nửa sau thế kỉ XVIII – giữa thế kỉ XIX) Trang 7 Từ những năm 60 cuả thế kỉ XVIII, ở Anh diễn ra cuộc cách mạng công nghiệp, sau đó đã lan sang các nước Pháp, Đức,…Quá trình này đã tạo ra những chuyển biến kinh tế, xã hội hết sức to lớn và sâu sắc. Câu 45. Cách mạng công nghiệp là gì ? Những tiền đề làm cho cách mạng công nghiệp ở Anh sớm hơn các nước khác ? Hãy hoàn thành sơ đồ về cách mạng công nghiệp (theo mẫu sau) : Câu 46. Về cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh vào thế kỉ XVIII, hãy cho biết : a. Nguyên nhân và phát minh ? b. Tác động của những phát minh này đối với tình hình kinh tế và xã hội của các nước Anh như thế nào? (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2001) Câu 47. Trình bày những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp ở nước Anh. Nêu hệ quả của Cách mạng công nghiệp. (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2009) Câu 48. Cách mạng công nghiệp Pháp, Đức diễn ra như thế nào ? Câu 49. a. Lập bảng thống kê các sự kiện quan trọng trong cuộc cách mạng công nghiệp Anh thế kỉ XVIII. Cho biết phát minh nào có ý nghĩa quan trọng nhất ? Vì sao ? Thời gian Máy móc Người sáng chế, phát minh Tính năng của máy Năm 1764 Năm 1769 Năm 1779 Năm 1784 Năm 1785 Đầu thế kỉ XX b. Tìm những chi tiết không đúng về cách mạng công nghiệp Anh : - Bắt đầu từ công nghiệp nhẹ. - Xuất hiện đầu máy xe lửa và tàu thuỷ chạy bằng sức nước. - Nền công nghiệp nước Anh phát triển nhất thế giới. - Xuất hiện máy hơi nước. - Đưa loài người bước sang nền văn minh hậu công nghiệp.  CHÂU TIẾN LỘC Trang 8 - Con người biết sử dụng than đá thay than củi. Câu 50. Cho biết đặc điểm nổi bật của cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Những phát minh về khoa và tiến bộ của kĩ thuật cuối thế kỉ XX đã có ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống con người ? Câu 51. Dùng dẫn chứng để chứng minh mối liên hệ giữa phát minh khoa học, tiến bộ kĩ thuật, ứng dụng sản xuất và sự phát triển xã hội trong các nước tư bản từ cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX. 6. HOÀN THÀNH CÁCH MẠNG TƯ SẢN Ở CHÂU ÂU VÀ MĨ (giữa thế kỉ XIX) 7 CÁC NƯỚC TƯ BẢN CHUYỂN SANG GIAI ĐOẠN ĐẾ QUỐC CHỦ NGHĨA Trong các thập niên 50, 60 cuả thế kỉ XIX, nhiều cuộc cách mạng tư sản diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau ở châu Âu và Bắc Mĩ, đem lại sự toàn thắng của phương thức tư bản chủ nghĩa, tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Câu 52. Lập bảng niên biểu về các cuộc đấu tranh thống nhất ở Đức, Italia, nội chiến ở Mĩ và cải cách nông nô ở Nga theo bảng sau : Tên cuộc cách mạng Nguyên nhân Diễn biến chính Kết quả, ý nghĩa Thống nhất nước Đức Thống nhất nước Italia Nội chiến Mĩ Cải cách nông nô Nga Câu 53. Phân tích những điểm giống và khác nhau giữa của quá trình thống nhất ở nước Đức và nước Italia. Câu 54. Vì sao phong trào cách mạng ở Đức, Italia, Nga, Mĩ diễn ra dưới những hình thức khác nhau ? Câu 55. Vì sao cuộc đấu tranh thống nhất ở Đức, cuộc đấu tranh thống nhất Italia và cải cách nông nô ở Nga giữa thế kỉ XIX mang ý nghĩa là một cuộc cách mạng tư sản ? Câu 56. Tại sao cuộc nội chiến ở Mĩ lại được coi là cách mạng tư sản lần thứ hai ? Câu 57. Phân tích những biểu hiện chưa triệt để của cách mạng tư sản Anh, cuộc thống nhất nước Đức, Italia, nội chiến ở Mĩ và cải cách nông nô ở Nga. Cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, các nước tư bản Âu – Mĩ phát triển sang giai đoạn mới với đặc trưng nổi bật nhất là sự xuất hiện các tổ độc quyền và việc tăng cường chính sách xâm lược thuộc điạ. Trong quá trình chuyển từ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh với chủ nghĩa tư bản độc quyền, Anh, Pháp, Đức, Mĩ là những nước phát triển mạnh nhất và thể hiện rõ nhất những đặc trưng cuả chủ nghĩa tư bản. Câu 58. Trình bày những thành tựu khoa học, kĩ thuật nổi bật cuối thế kỉ XIX – đầu thế thế kỉ XX và tác động của chúng đối với sản xuất và đời sống. Câu 59. Nôben từng nói : “Tôi hi vọng rằng nhân loại sẽ rút ra được những phát minh khoa học nhiều điều tốt hơn là điều xấu”. Anh (chị) hiểu “điều tốt” và “điều xấu” ở đây có nghĩa là gì ? Câu 60. Trình bày những hiểu biết của anh (chị) về A.B.Nôben và giải Nôben. Vì sao khoảng năm 1900, các nhà tư bản mới cạnh tranh gay gắt về dầu mỏ ? Câu 61. Nguyên nhân nào dẫn đến sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ? Sự ra đời và những đặc điểm cơ bản của chủ nghĩa tư bản ở giai đoạn đế quốc chủ nghĩa ? Câu 62. Cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, các nước tư bản Âu – Mĩ có những chuyển biến quan trọng gì? Trong đó, chuyển biến nào đáng chú ý nhất ? Câu 63. Tìm hiểu các khái niệm Cácten, Xanhđica, Tờrớt. Câu 64. Lập bảng so sánh về tình hình kinh tế, chính trị của các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX.  CHÂU TIẾN LỘC Trang 9 Câu 65. Cho biết đặc điểm chung và riêng của các nước đế quốc Anh, Pháp, Đức, Mĩ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Vị trí kinh tế công nghiệp 4 nước đế quốc Anh, Pháp, Đức, Mĩ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX có sự thay đổi như thế nào so với thời kì trước. Tại sao lại có sự thay đổi đó ? Câu 66. Vì sao V.I.Lênin gọi chủ nghĩa đế quốc Anh là “chủ nghĩa đế quốc thực dân”, chủ nghĩa đế quốc Pháp là “chủ nghĩa đế quốc cho vay lãi”, chủ nghĩa đế quốc Đức là “chủ nghĩa đế quốc quân phiệt hiếu chiến” ? Câu 67. Âm mưu và hoạt động bành trướng của Đế quốc Mĩ diễn ra như thế nào ? 8. PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA CÔNG NHÂN VÀO NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX Giai cấp công nhân ra đời và lớn mạnh cùng với sự hình thành và phát triển cuả chủ nghĩa tư bản. Do đối lập về quyền lợi, mâu thuẫn giữa tư sản với công nhân đã nảy sinh, dẫn đến cuộc đấu tranh giai cấp ngày càng gay gắt. Câu 68. Từ những năm 30 – 40 của thế kỉ XIX, giai cấp vô sản bước lên vũ đài lịch sử với tư cách là một lực lượng chính trị độc lập. Bằng những sự kiện lịch sử có chọn lọc, anh (chị) hãy chứng minh điều đó. Câu 69. Nêu và nhận xét hành động đấu tranh của giai cấp công nhân thế nửa đầu thế kỉ XIX. Tại sao phong trào công nhân lúc đó chưa giành được thắng lợi và yêu cầu đặt ra cho phong trào công nhân quốc tế là gì ? Câu 70. Cuộc khởi nghĩa nào diễn ra năm 1848 – 1849 mà Các Mác nhận định “đây là trận đánh nhau lớn đầu tiên giữa hai giai cấp phân chia xã hội hiện nay” ? Nêu diễn biến và vai trò của giai cấp công nhân trong cuộc khởi nghĩa đó ? Câu 71. a. Chủ nghĩa xã hội không tưởng ra đời trong điều kiện như thế nào ? Nội dung tư tưởng Xa Ximông, Phuritê, Ôoen. Vì sao gọi là “chủ nghĩa xã hội không tưởng” ? b. So sánh chủ nghĩa xã hội khoa học (Mác – Ănghen) với chủ nghĩa xã hội không tưởng (Xanh Ximông, Phuritê và Ôoen) ? 9. SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC QUỐC TẾ THỨ NHẤT Chủ nghĩa xã hội không tưởng không đáp ứng được yêu cầu và mục tiêu đấu tranh cuả giai cấp công nhân. Phong trào công nhân phát triển, đòi hỏi một lí luận khoa học cách mạng mới. Trong điều kiện ấy, chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời, do Các Mác và Phiđrích Ăng-ghen sáng lập. Câu 72. Trình bày sơ lược tiểu sử và những nét chính về buổi đầu hoạt động của C.Mác và Ph.Ănghen. Cơ sở hình thành tình bạn giữa Các Mác và Ăngghen là gì ? Câu 73. Phân tích vai trò của Mác và Ăngghen đối với sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học. (Đề thi Olympic 30/4, khối 10, năm 2006) Câu 74. Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản ra đời trong điều kiện như thế nào ? Những luận điểm cơ bản và ý nghĩa của Tuyên ngôn đối với sự phát triển của cách mạng thế giới. Đảng Cộng sản Việt Nam đã tiếp thu Tuyên ngôn Đảng Cộng sản như thế nào ? Căn cứ vào đâu để khẳng định : “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” là văn kiện có tính chất cương lĩnh của chủ nghĩa xã hội khoa học ? Câu 75. Vào giữa thế kỉ XIX, chủ nghĩa tư bản trở thành hệ thống thế giới, đẩy mạnh áp bức tàn bạo với công nhân. Giai cấp công nhân nhận thấy cần phải có một tổ chức quốc tế, đó là tổ chức nào ? Anh (chị) hãy nêu hoàn cảnh ra đời, sự thành lập, hoạt động và ý nghĩa của tổ chức này. Câu 76. Chứng minh câu nói của Lênin : “Mác là linh hồn của Quốc tế thứ nhất”. Câu 77. Hãy trình bày đặc điểm của phong trào công nhân từ khi giai cấp vô sản ra đời đến khi thành lập Quốc tế thứ nhất : - Các giai đoạn phát triển của phong trào công nhân. - Đặc điểm của phong trào công nhân qua từng giai đoạn.  CHÂU TIẾN LỘC 10. CÔNG XÃ PARI (1871) Trang 10 Vào những năm 1850 – 1860, phong trào công nhân, dưới sự lãnh đạo cuả Quốc tế thứ nhất, phát triển đến đỉnh cao. Cuộc Cách mạng năm 1871 ở Pháp đã đưa tới sự thành lập nhà nước vô sản đầu tiên cuả giai cấp công nhân thế giới. Câu 78. Trình bày nguyên nhân, diễn biến và tính chất của cuộc chính trị Pháp – Phổ (1870). Câu 79. Trong chiến tranh Pháp – Phổ và Công xã Pari (1870 – 1871) do áp lực của làn song yêu nước, chính phủ vệ quốc phải thành lập 200 tiểu đoàn mới. Hãy cho biết : - Hoàn cảnh thành lập - Vai trò của tổ chức này. Câu 80. - Nguyên nhân và diễn biến của cuộc cách mạng ngày 18 – 3 – 1871 ở Pháp. - Vai trò của quần chúng trong cuộc đấu tranh cách mạng ngày 18 – 3 – 1871 ? - Vì sao nói cuộc cách mạng ngày 18 – 3 – 1871 là cách mạng vô sản ? (Đề thi Olympic 30/4, khối 11, năm 2002) Câu 81. Trình bày nguyên nhân, diễn biến và phân tích tính chất của cuộc cách mạng ngày 18 – 3 – 1871. Cách mạng Việt Nam đã học tập được những gì của cuộc cách mạng ngày ngày 18 – 3 – 1871 ? Câu 82. Vẽ sơ đồ và nêu rõ nguyên nhân của cuộc cách mạng 18 – 3 – 1871 ở Pháp. Trình bày cuộc đấu tranh bảo vệ Công xã (từ ngày 2 – 4 đến 28 – 5 – 1871). Phân tích nguyên nhân thất bại của Công xã Pari. Câu 83. Nhận định về cách mạng 18 – 3 – 1871 ở Pari, sách giáo khoa Lịch sử 11, NXB Giáo dục, 1992, có viết: “Đây là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới mà giai cấp công nhân nắm được chính quyền”. Hãy cho biết nguyên nhân dẫn đến sự bùng nổ cuộc cách mạng và vì sao lại nói đây là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới ? Câu 84. Hãy chứng minh rằng Công xã Pari là nhà nước kiểu mới. Theo anh (chị) biện pháp nào mà Công xã thực hiện rõ nhất bản chất Công xã là nhà nước của giai cấp vô sản ? (Đề thi Olympic 30/4, khối 11, năm 1998) Câu 85. Vẽ sơ đồ bộ máy Công xã Pari và giải thích nguyên tắc tổ chức nhà nước theo sơ đồ Công xã. Câu 86. Phân tích nguyên nhân thất bại, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của Công xã Pari. Từ Công xã Pari, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã rút ra bài học kinh nghiệm gì cho cách mạng Việt Nam ? Câu 87. Đánh giá về Công xã, Sách giáo khoa lịch sử 11 viết : “Đây là một nhà nước kiểu mới, một nhà nước vô sản, do dân và vì dân”. a. Trên cơ sở trình bày bộ máy tổ chức và phân tích chính sách kinh tế - xã hội của Công xã Pari, anh (chị) hãy chứng minh đánh giá nêu trên. b. Hãy nêu và phân tích những nguyên nhân thất bại của Công xã Pari (Đề thi Olympic 30/4, khối 11, năm 2000) Câu 88. Bằng những sự kiện lịch sử ở Pháp (1870 – 1871), hãy chứng minh câu nói của Mác : “Công nhân Pháp đã dám tấn công lên trời”. Câu 89. Trình bày khái quát tình hình nước Pháp từ tháng 9 – 1820 đến tháng 5 – 1871, qua đó nêu sự kiện tiêu biểu và nhận định của anh (chị).  CHÂU TIẾN LỘC Trang 11 Câu 90. Dưới đây là bảng thống kê về những sự kiện chính trị dẫn tới sự thành lập Công xã Pari: Thời gian Sự kiện 19 – 7 – 1870 2 – 9 – 1870 4 – 9 – 1870 28 – 1 – 1871 18 – 3 – 1871 a. Xác định tên sự kiện sao cho phù hợp với thời gian b. Trình bày và phân tích sự kiện quan trọng nhất dẫn tới việc thành lập Công xã Pari. Câu 91. Trình bày cuộc nội chiến (1871) ở Pháp, qua đó chứng minh tinh thần chiến đấu, dũng cảm vô biên của các chiến sĩ công xã Pari. Câu 92. Tường thuật diễn biến cuộc chiến đấu của các chiến sĩ công xã ở nghĩa địa Cha Lasedơ. Câu 93. Hãy ghi lại nội dung và tác giả bài thơ Quốc tế ca (về sau được phổ nhạc), dịch ra lời việc. Tìm hiểu nội dung bài thơ có liên quan đến sự kiện Công xã Pari. 11. PHONG TRÀO CÔNG NHÂN QUỐC TẾ (Cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX) Sau khi Công xã Pari thất bại (1871) và Quốc tế thứ nhất giản tán (1876), phong trào công nhân ở các nước tư bản bị khủng bố song vẫn từng bước được phục hồi và phát triển. Trên cơ sở ấy, Quốc tế thứ hai được thành lập. Câu 94. Phong trào công nhân quốc tế từ cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX ? (Đề thi Olympic, khối 11, năm 1998) Câu 95. Phân tích những thắng lợi quan trọng trong phong trào công nhân quốc tế những năm cuối thể kỉ XIX – đầu thế kỉ XX. Trên cơ sở so sánh phong trào công nhân các nước Âu – Mỹ với nước Nga trong thời gian trên (về hình thức, quy mô, lãnh đạo phong trào), anh (chị) có nhận định như thế nào về phong trào công nhân Nga với cách mạng thế giới. Câu 96. Tường thuật về cuộc bãi công của công nhân Sicagô ngày 1 – 5 – 1886. Câu 97. Cho biết những thông tin cơ bản về phong trào công nhân nửa đầu thế kỉ XIX theo bảng sau : Khởi nghĩa Liông (Pháp) Phong trào Hiến chương (Anh) Khởi nghĩa Sơlêdin (Đức) Nguyên nhân bùng nổ Hình thức đấu tranh Mục tiêu đấu tranh Kết quả Tính chất Câu 98. Sự thành lập và hoạt động của Quốc tế thứ hai (1889 – 1914). (Đề thi Olympic, khối 11, năm 2000)  CHÂU TIẾN LỘC Trang 12 Câu 99. Những điều kiện lịch sử nào dẫn đến thành lập Quốc tế thứ hai (1889 – 1914) ? Nêu nội dung của Đại hội Pari 1889. Vai trò của Ănghen đối với Quốc tế thứ hai và phong trào công nhân quốc tế như thế nào ? Nêu đóng góp của Quốc tế thứ hai đối với sự phát triển của phong trào công nhân. Câu 100. Cuộc đấu tranh tư tư tưởng trong Quốc tế thứ hai đã diễn ra gay gắt và phức tạp trong những năm đầu thế kỉ XX như thế nào ? Câu 101. 1. Lập bảng so sánh hai khuynh hướng cách mạng trong Quốc tế thứ thứ hai đầu thế kỉ XX : Nội dung Tư tưởng Quan điểm Hành động Khuynh hướng cách mạng Chủ nghĩa cơ hội 2. Vì sao Lênin lại nói : “Quốc tế thứ hai đã chết vì bị chủ nghĩa cơ hội đánh bại” ? Câu 102. Thế nào là tầng lớp “công nhân quý tộc” ? Tầng lớp này xuất hiện ở nước nào, vào thời điểm nảo ? Mối liên hệ giữa tầng lớp công nhân quý tộc và chủ nghĩa cơ hội trong phong trào công nhân Tây Âu ? 12. V. I. LÊNIN VÀ PHONG TRÀO CÔNG NHÂN NGA ĐẦU THẾ KỈ XX – CÁCH MẠNG NGA (1905 – 1907) 13. NHẬT BẢN (Từ giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX) Đầu thế kỉ XX, kế tục sự nghiệp cuả Các Mác và Phiđrích Ăng-ghen, V.I.Lênin đã tiến hành cuộc đấu tranh chống các trào lưu tư tưởng cơ hội chủ nghiã, làm cho chủ nghiã Mác ngày càng ảnh hưởng sâu rộng trong phong trào công nhân Nga và phong trào công nhân thế giới. Cách mạng 1905 – 1907 ở Nga nổ ra, có ảnh hưởng lớn đến cuộc đấu tranh cuả nhân dân các nước. Câu 103. Trình bày tiểu sử của Lênin và quá trình thành lập Đảng vô sản kiểu mới ở Nga. Cho biết đặc điểm chủ yếu của khái niệm “Đảng vô sản kiểu mới”. Câu 104. Trình bày sơ lược tiểu sử của Lênin và quá trình thành lập Đảng vô sản kiểu mới ở Nga. Ý nghĩa của việc thành lập Đảng vô sản kiểu mới. So sánh sự khác nhau của Đảng Đảng vô sản kiểu mới với các Đảng xã hội dân chủ ở châu Âu. Câu 105. Chứng minh cuộc Cách mạng Nga (1905 – 1907) là một cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới. Ảnh hưởng của cuộc Cách mạng Nga đối với các nước châu Á như thế nào ? Câu 106. Trình bày nguyên nhân, diễn biến của cuộc cách mạng Nga (1905 – 1907). Phân tích nguyên nhân thất bại, tính chất và ý nghĩa lịch sử của cách mạng Nga (1905 – 1907). Lập bảng so sánh cuộc cách mạng cách mạng Nga (1905 – 1907) với các cuộc cách mạng buổi đầu thời cận đại. Từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX, ở Nhật đã diễn ra cuộc cải cách trên tât cả các lĩnh vực, từ chính trị, quân sự, văn hoá cho đến kinh tế, xã hội – cuộc Duy tân Minh Trị. Chính Câu 108. So sánh chính sách đóng cửa của Nhật Bản dưới thời Mạc Phủ với chính sách đóng của của Trung Quốc dưới thời Mãn Thanh. Phân tích tích vị trí, vai trò của tầng lớp Samurai trong cuộc cải cách đất nước Nhật Bản. Câu 109. Hoàn cảnh lịch sử nào đã đưa Thiên hoàng Minh Trị lên nắm quyền ở Nhật, Minh Trị đã thực hiện cải cách đất nước như thế nào ? Cho biết kết quả. (Đề thi Olympic 30/4, khối 11, năm 2004) Câu 107. Khái quát quá trình đấu tranh lật đổ chế độ chuyên chế Nga Hoàng của nhân dân Nga. Lênin đã có những đóng góp như thế nào cho phong trào công nhân Nga cuối thế kỉ XIX và Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 ? (Đề thi Olympic 30/4, khối 11, năm 2000)  CHÂU TIẾN LỘC Trang 13 cuộc Duy Tân đã đưa Nhật từ một nước nông nghiệp trở thành một nước có nền công nghiệp phát triển. Câu 110. Vì sao trong hoàn cảnh lịch sử châu Á, Nhật thoát khỏi số phận một nước thuộc địa và trở thành một nước đế quốc ? Liên hệ với tình hình Trung Quốc và Việt Nam cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX ? (Đề thi Olympic 30/4, khối 11, năm 2004 và năm 2008) Câu 111. Cuộc Duy Tân Minh Trị được xem là một cuộc cách mạng tư sản. Anh (chị) hãy nêu những thay đổi diễn ra ở Nhật trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hoá – giáo dục, quân sự trong nửa sau thế kỉ XIX để chứng minh điều đó. Trên thế giới, nước nào đã tiến hành cách mạng tư sản có những bước đi, nội dung và tính chất tương tự như cuộc cải cách (1868) ở Nhật ? Câu 112. Phát biểu bản chất và nêu kết quả của cuộc cải cách Minh Trị. Vì sao cuộc cải cách kinh tế ở Nhật Bản lại mang tính chất là một cuộc “Cách mạng công nghiệp” ? Câu 113. Tại sao lại coi cải cách giáo dục là “nhân tố chìa khoá” cho công cuộc hiện đại hoá đất nước ? Hiện nay, theo quan niệm của người Nhật , trong những ngành công nghệ mũi nhọn thì công nghệ nào là quyết định? Câu 114. Phân tích các tiền đề của “Cải cách Minh Trị” (1868) và nêu những chuyển biến của Nhật Bản sau cuộc cải cách. Câu 115. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai ở Nhật Bản diễn ra vào thời gian nào ? Vì sao lịch sử Nhật Bản gọi là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai ? Câu 116. Những sự kiện nào chứng tỏ vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX Nhật Bản đã chuyển sang đế quốc chủ nghĩa ? Từ đó, giải thích vì sao gọi chủ nghĩa đế quốc Nhật là chủ nghĩa đế quốc phong kiến quân phiệt ? Câu 117. Nước Nhật tiến lên chủ nghĩa tư bản và chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa bằng con đường nào ? Dùng những biện pháp gì ? Câu 118. Trình bày nội dung Hiến pháp năm 1889 ở Nhật Bản. Vẽ sơ đồ cấu trúc quyền lực của Thiên hoàng Nhật Bản theo Hiến Pháp năm 1889. Dựa vào sơ đồ, hãy giải thích quyền lực vô hạn của Nhật hoàng. So sánh chế độ quân chủ lập hiến ở Nhật Bản sau cải cách Minh Trị với chế độ quân chủ lập hiến ở Anh sau Cách mạng tư sản Anh giữa thế kỉ XVIII ? Câu 119. Một nhà báo kể lại : “Anh có thể đi đến Nhật Bản trên chiếc tàu thuỷ của hãng Mítxưi, tàu chạy bằng than đá của Mítxưi, cập bến của Mítxưi, sau đó tàu điện của Mítxưi đóng, đọc sách do Mítxưi xuất bản, dưới ánh sáng bóng điện do Mítxưi chế tạo...” (Sách giáo viên Lịch sử 8, NXBGD, 2004, trang 88) Anh (chị) biết gì về hãng Mítxưi được nhắc đến trong đoạn viết trên ? Phạm vi hoạt động rộng lớn của hãng Mítxưi đã nói lên đặc điểm gì về nền kinh tế Nhật Bản trong thời kì này ? Liên hệ với tình hình các nước Anh, Đức, Mĩ vào cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX để tìm ra nét tương đồng trong sự phát triển của chủ nghĩa đế quốc. Câu 120. Tại sao cuộc Duy Tân Minh Trị diễn ra ở Nhật Bản nửa sau thế kỉ XIX lại thành công trong khi đó cuộc vận động Duy Tân ở Trung Quốc và những đề nghị cải cách của những nhà Duy Tân Việt Nam trong thời nhà Nguyễn lại thất bại ? Qua đó, anh chị có suy nghĩ gì về công cuộc đổi mới của Việt Nam ngày nay ?  CHÂU TIẾN LỘC Trang 14 Câu 121. Lập bảng so sánh nội dung cuộc cải cách Minh Trị ở Nhật Bản (1868) và phong trào Duy Tân (1898) ở Trung Quốc về các mặt : lãnh đạo, nội dung cải cách, kết quả và tính chất. Từ đó, hãy nhận xét kết cục của hai cuộc cải cách đó. 14. ẤN ĐỘ (Từ giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX) Từ giữa thế kỉ XIX, do chính sách thống trị hà khắc của thực dân Anh, mâu thuẫn giữa nhân dân Ấn Đô với thực dân Anh trở nên sâu sắc. Nhiều cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc diễn ra quyết liệt với nhiều hình thức, thu hút đông đảo nhân dân tham gia. Điển hình là cuộc khởi nghĩa Xipay (1857 – 1859), phong trào của giai cấp tư sản dẫn tới sự ra đời của Đảng Quốc đại, cuộc bãi công của công nhân Bombay năm 1908… Câu 122. Hãy nêu những nét lớn trong chính sách thống trị của thực dân Anh ở Ấn Độ ? Hậu quả của những chính sách đó đối với Ấn Độ ? Câu 123. Vì sao nói cuộc khởi nghĩa Xipay là cuộc khởi nghĩa dân dộc ? Câu 124. Sự thành lập và hoạt động của Đảng Quốc đại Ấn Độ ? Đánh giá vai trò của Đảng Quốc đại trong phong trào đấu tranh của nhân dân Ấn Độ. Câu 125. Lập bảng so sánh các phong trào đấu tranh của nhân dân Ấn Độ từ giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX, theo các nội dung sau : Cuộc khởi nghĩa Xipay Cao trào 1905 – 1097 (1857 – 1859) Nguyên nhân bùng nổ Diễn biến chính Tính chất Kết quả và ý nghĩa Câu 126. Trình bày sự khác biệt trong những chủ trương của phái “ôn hoà” của Đảng Quốc đại và của phái “dân chủ cấp tiến” đối với thực dân Anh. 15. TRUNG QUỐC (Từ giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX) Sau cuộc Chiến tranh thuốc phiện (1840 – 1842), lịch sử Trung Qốc chuyển sang một thời kì mới. Đó là thời kì Trung Quốc bị các nước đế quốc Âu – Mĩ đua nhau xâm lược; cùng là thời kì nhân dân Trung Quốc anh dũng đấu tranh chống xâm lược, chống phong kiến Mãn Thanh mà đỉnh cao là cuộc Cách mạng Tân Hợi (1911). Câu 127. Hãy nêu tình hình xã hội Trung Quốc và công cuộc đấu tranh chống đế phong kiến, chống đế quốc, xâm lược của nhân dân Trung Quốc cuối thể kỉ XIX đầu thế kỉ XX. (Đề thi Olympic 30/4, khối 11, năm 2001) Câu 128. Trình bày bối cảnh lịch sử của Trung Quốc cuối thế kỉ XIX. Cho biết tính chất, ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thất bại của các cuộc đấu tranh của nhân dân Trung Quốc sau : - Cuộc cải cách Mậu Tuất (1898) - Phong trào Nghĩa Hoà đoàn (1900) - Cách mạng Tân Hợi (1911) Câu 129. Tại sao gọi cuộc xâm lược của thực dân Anh vào Trung Quốc là “Chiến tranh thuốc phiện” ? Thái độ của triều đình và nhân dân Trung Quốc trước nguy cơ bị thực dân Anh xâm lược như thế nào ? Câu 130. Nêu nội dung chính của Hiệp ước Nam Kinh (tháng 8 – 1842). Việc triều đình Mãn Thanh kí hiệp ước này đã gây những hậu quả gì đối với xã hội Trung Hoa ? Câu 131. Những sự kiện lịch sử nào chứng tỏ rằng từ giữa thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, Trung Quốc đã trở thành một nước nửa thuộc địa nửa phong kiến ?  CHÂU TIẾN LỘC Trang 15 Câu 132. Trình bày phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc chống phong kiến, đế quốc (cuối thế kỉ XIX), đặc biệt là phong trào Duy Tân Mậu Tuất đã ảnh hưởng đến Việt Nam như thế nào ? Câu 133. Trình bày hoàn cảnh lịch sử, nội dung và nguyên nhân thất bại của cuộc Duy tân Mậu Tuất (1898) ở Trung Quốc. Qua đó, liên hệ với cuộc cải cách Minh Trị ở Nhật Bản và lí giải vì sao cải cách Minh Trị lại thành công. (Đề thi Olympic 30/4, khối 11, năm 2004) Câu 134. Nêu diễn biến, tính chất và ý nghĩa lịch sử của cuộc cách mạng Tân Hợi (1911) ở Trung Quốc. (Đề thi HSG cấp THPT, TP.Hồ Chí Minh, năm 1999) Câu 135. Cách mạng Tân Hợi (1911) ở Trung Quốc : Hoàn cảnh bùng nổ, những biến chính và ý nghĩa lịch sử. (Đề thi HSG cấp THPT, tỉnh Thừa Thiên Huế, năm 2000) Câu 136. Những nhiệm vụ đặt ra cho Cách mạng Tân Hợi (1911) và điều kiện bùng nổ cách mạng ? Tác động của cuộc cách mạng này đối với phong trào cách mạng Việt Nam đầu thế kỉ XX ? Hãy lập bảng sánh so cuộc Cách mạng Tân Hợi và Cách mạng Nga (1905 – 1907). Câu 137. Lập bảng so sánh cuộc vận động Duy Tân với Cách mạng Tân Hợi về : Lực lượng lãnh đạo, thành phần tham gia, mục đích, phương thức tiến hành, kết quả. Câu 138. Trình bày vài nét về tiểu sử Tôn Trung Sơn và sự thành lập tổ chức Trung Quốc Đồng minh hội (cương lĩnh chính trị, ưu điểm và hạn chế của cương lĩnh đó). Theo anh (chị), trong những nhiệm vụ của Trung Quốc Đồng minh hội thì nhiệm vụ nào là cống hiến vĩ đại của Đồng minh hội và Tôn Trung Sơn đối với lịch sử Trung Quốc ? Vì sao ? Câu 139. Trên cơ sở trình bày những hoạt động cách mạng của Tôn Trung Sơn, hãy nhận xét vai trò của ông đối với lịch sử Cách mạng Trung Quốc. Câu 140. Bằng những sự kiện lịch sử, hãy chứng minh cuộc cách mạng Tân Hợi (1911) ở Trung Quốc là một cuộc “cách mạng tư sản không triệt để”. Anh (chị) đánh giá như thế nào về nhân vật Viên Thế Khải ? Câu 141. Lập bảng thống kê các phong trào đấu tranh chống đế quốc phong kiến, chống xâm lược của nhân dân Trung Quốc giữa thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX. (theo mẫu sau) Nội dung Khởi nghĩa Thái bình Thiên quốc Phong trào Duy tân Mậu Tuất Phong trào Nghĩa Hòa đoàn Diễn biến chính Lãnh đạo Lực lượng Tính chất Kết quả , ý nghĩa Câu 142. Lập niên biểu về phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc chống đế quốc, chống phong kiến từ giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX. Từ đó, rút ra nhận xét về phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc trong thời kì này.  CHÂU TIẾN LỘC 16. CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á (Cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX). Trang 16 Từ sau thế kỉ XIX, các nước đế quốc mở rộng và thống trị khu vực Đông Nam Á. Hầu hết các nước trong khu vực đều trở thành thuộc địa, trừ Xiêm là giữ được độc lập nhưng phụ thuộc nước ngoài về nhiều mặt. Sự xâm lược và đô hộ của thực dân đã gây nên những chuyển biến lớn trong xã hội ở Đông Nam Á, đưa đến những phong trào đấu tranh mạnh mẽ vì độc lập và tiến bộ xã hội. Câu 143. Quá trình xâm lược của các nước đế quốc ở Đông Nam Á vào cuối thể kỉ XIX – đầu thế kỉ XX diễn ra như thế nào ? Tại sao trong hoàn cảnh khu vực Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, Xiêm lại là nước duy nhất không trở thành thuộc địa của các nước phương Tây ? Câu 144. Hãy nêu nêu những cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào đấu tranh chống thực dân Hà Lan của nhân dân Inđônêxia cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX ? Câu 145. Hãy hoàn thiện bảng so sánh dưới đây hai xu hướng chính trong phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở Philíppin vào những năm 90 của thế kỉ XX : “Liên minh Philíppin” “Liên hiệp những người con yêu quý của nhân dân” Thời gian thành lập Người khởi xướng Thành phần tham gia Đường lối đấu tranh Kết quả, ý nghĩa Câu 146. Cho biết diễn biến và tính chất của cuộc Cách mạng năm 1896 ở Philíppin. Âm mưu và thủ đoạn của đế quốc Mĩ đối với Philípin như thế nào ? Câu 147. Tóm lược diễn biến chính các cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp của nông dân Campuchia. Sự đoàn kết đấu tranh giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân Campuchia thể hiện như thế nào trong các cuộc khởi nghĩa của Acha Xoa và Pucômbô ? Câu 148. Tóm lược diễn biến chính các cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp của nhân dân Lào. Cuộc khởi nghĩa của Ong Kẹo và Commađam diễn ra như thế nào ? Câu 149. Qua việc trình bày diễn biến chính các cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp của nhân dân Campuchia và Lào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, anh (chị) có nhận xét chung như thế nào về phong trào đấu tranh của nhân dân hai nước này ? Câu 150. Trình bày những biện pháp cải cách của Rama IV và Rama V. Cho biết tính chất và ý nghĩa của những cải cách này đối với sự phát triển của Vương quốc Xiêm. Câu 151. Tại sao trong những điều kiện, bối cảnh, không gian, thời gian và thách thức tương tự Việt Nam vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, vương quốc Xiêm đã thực hiện thành công tư tưởng cải cách, trong khi những tư tưởng canh tân ở Việt Nam lại không được hiện thực hoá ? Câu 152. Hãy trình bày những nét lớn về phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở Đông Nam Á vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Tại sao những phong trào này đều bị thất bại ?  CHÂU TIẾN LỘC 17. CÁC NƯỚC CHÂU PHI, MĨ LATINH THỜI CẬN ĐẠI Trang 17 Nếu thế kỉ XVIII thế giới chứng kiến sự thắng thế của chủ nghĩa tư bản đối với chế độ phong kiến, thì thế kỉ XIX là thế kỉ tăng cường xâm chiếm thuộc đại của các nước tư bản Âu Mĩ. Cũng như châu Á, châu Phi và khu vực Mĩ Latinh không tránh khỏi cơn lốc xâm lược đó. Câu 153. So sánh phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước châu Phi và các nước Mĩ Latinh thời cận đại về mục tiêu, hình thức, giai cấp lãnh đạo và kết cục. Đánh giá ưu điểm và hạn chế của các phong trào. Liên hệ cuộc đấu tranh của các nước châu Á thời điểm này và nêu nhận xét điểm giống và khác nhau. Câu 154. Hãy hoàn thành bảng niên biểu sau về phong trào đấu tranh giành độc lập của nhân dân các nước châu Phi và khu vực Mĩ Latinh : Thời gian Tên phong trào đấu tranh Châu lục (khu vực) 1830 – 1847 1879 – 1882 1889 – 1896 1791 – 1804 Trong hai thập niên đầu của thế kỉ XIX Câu 155. Hãy trình bày nét lớn của lịch sử châu Phi từ thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX. Câu 156. Cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giải phóng dân tộc của nhân dân châu Phi trong thế kỉ XIX diễn ra như thế nào ? Nêu nhận xét về phong trào đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân ở châu Phi trong giai đoạn này. Câu 157. Vì sao vùng Trung, Nam Mĩ và một phần Bắc Mĩ (Mêhicô) được gọi là “khu vực Mĩ Latinh” ? Trình bày những nét cơ bản về sự xâm lược của thực dân châu Âu vào khu vực Mĩ Latinh. Câu 158. Phân tích nguyên nhân dẫn đến thất bại của phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của các nước châu Phi cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Câu 159. Phong trào đấu tranh giành độc lập của nhân dân Mĩ Latinh đầu thế kỉ XIX ? Đánh giá thắng lợi của các nước Mĩ Latinh. Theo anh (chị), những thắng lợi đó có triệt để không ? Vì sao ? Câu 160. Điền vào bảng sau cho hoàn chỉnh về quá trình bành trướng của Mĩ ở khu vực Mĩ Latinh : Thời gian Sự kiện Mĩ đưa ra học thuyết Mơnrôn “Châu Mĩ của người châu Mĩ”. Năm 1889 Mĩ gây chiến tranh với Tây Ban Nha để chiếm Haoai, Cuba, Puéctô Ricô. Đầu thế kỉ XX Mĩ độc chiếm kênh đào Panama. Năm 1911 Mĩ xâm chiếm Hati, đánh chiếm Mêhicô. 1914 – 1916  CHÂU TIẾN LỘC Trang 18 Câu 161. Anh (chị) biết gì về chính sách “Cái gậy lớn” và “Ngoại giao đồng đôla” của Mĩ ? Âm mưu chính sách của Mĩ đối với khu vực Mĩ Latinh như thế nào ? 18. CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914 – 1918) Từ năm 1914 – 1918 nhân loại đã trải qua một cuộc chiến tranh thế giới tàn khốc, lôi cuốn hàng chục nước tham gia, lan rộng khắp các châu lục, tàn phá nhiều nước, gây nên những thiệt hại lớn về người và của. Câu 162. Sự kiện nào châm ngòi cho cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918). Trình bày và phân tích nội dung sự kiện đó. Câu 163. Trình bày những đặc điểm nổi bật trong quan hệ Quốc tế cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Hãy nêu nội dung cơ bản của các hiệp ước dẫn đến sự hình thành hai khối đế quốc trong quan hệ quốc tế cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Câu 164. Xác định tên sự kiện cho phù hợp với thời gian : 1882, 1907, 1904 – 1905, 28 – 6 – 1914, 28 – 7 – 1914. Trình bày và phân tích những sự kiện nào sẽ dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất. Câu 165. Ai là thủ phạm của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất ? Thái độ của nhân dân các nước đối với cuộc chiến tranh này ? Câu 166. Trình bày nguyên nhân sâu xa và nguyên nhân trực tiếp Cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất và phân tích tính chất, kết quả của cuộc chiến tranh này. (Đề thi Olympic 30/4, khối 11, năm 2001) Câu 167. Dưới đây là bảng kê các cột mốc thời gian quan trọng trong Chiến tranh thế giới thứ nhất , hãy điền tên các sự kiện cho phù hợp : Thời gian 28 – 6 – 1914 28 – 7 – 1914 01 – 8 – 1914 03 – 8 – 1914 04 – 8 – 1914 09 – 11 – 1914 11 – 11 – 1914 28 – 6 – 1919 Sự kiện (Đề thi Olympic 30/4, khối 11, năm 2004) Câu 168. Vì sao, Mĩ tham gia Chiến tranh thế giới thứ nhất muộn ? Câu 169. Sự kiện nào diễn ra ngoài mong muốn của các nước đế quốc và tác động của sự kiện đó đến tiến trình của chiến tranh ? Câu 170. Trình bày diễn biến và kết cục của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918). Hãy giải thích nhận xét của Lênin về Chiến tranh thế giới thứ nhất : “...Trong cuộc chiến tranh này, chín mươi chín phần trăm là phi nghĩa...” ? Câu 171. Nêu các cuộc chiến tranh cục bộ diễn ra vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX và kết quả của nó.  CHÂU TIẾN LỘC Trang 19 Câu 172. Dựa vào nguyên nhân, tính chất và kết quả của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất , hãy làm rõ nhận định “Chiến tranh thế giới thứ nhất là kết quả lôgíc giữa mâu thuẫn các nước đế quốc, là cuộc chiến tranh đế quốc lớn, gây nhiều tai hoạ cho nhân loại”. Câu 173. Bằng những sự kiện lịch sử có chọn lọc, hãy chứng minh : Chiến tranh thế giới thứ nhất là cách giải quyết hợp quy luật về mẫu thuẫn giữa các nước đế quốc với đế quốc và chiến tranh tạo thêm điều kiện cho cách mạng với thắng lợi ở khâu yếu nhất của hệ thống đế quốc. Câu 174. Trình bày tính chất và kết cục của Chiến tranh thế giới thứ nhất. Vì sao nói nền hoà bình do Hiệp ước Vécxai đem lại không phải là một nền hoà bình công bằng và bền vững ? Câu 175. Phân tích sách lược của Lênin và Đảng Bônsêvích Nga đối với cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918). Câu 176. Đánh giá về cục diện thế giới sau Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918) và mối quan hệ giữa cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất với sự điều chính chính sách thống trị của thực dân Pháp ở Đông Dương. 19. NHỮNG THÀNH TỰU VĂN HOÁ THỜI CẬN ĐẠI Những biến động lịch sử từ đầu thời cận đại đến cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX đã tác động mạnh mẽ đến tình hình văn hoá. Nhiều thành tựu đã đạt được trong các lĩnh vực văn hoá – nghệ thuật, tư tưởng. 20. ÔN TẬP LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI Câu 177. Tại sao đầu thời cận đại nền văn hóa thế giới nhất là ở châu Âu có điều kiện phát triển ? Trình bày những thành tựu về văn học, nghệ thuật đầu thời kì cận đại đến giữa thế kỉ XIX. Câu 178. Những thành tựu văn học, nghệ thuật đầu thế kỉ XIX – đến đầu thế kỉ XX và tác dụng của nó ? Câu 179. Trình bày những hiểu biết về những trào lưu tư tưởng tiến bộ thời cận đại và sự ra đời chủ nghĩa xã hội khoa học. Câu 180. Lập bảng hệ thống kiến thức về thành tựu của văn hoá thời cận đại (với các nhà văn hoá và trào lưu tư tưởng tiến bộ). Câu 181. Đánh dấu những mốc thời gian gắn liền với những sự kiện cơ bản của lịch sử thế giới cận đại vào đường trục thời gian cho dưới đây : Câu 182. Nguyên nhân sâu xa và tóm lược diễn biến chính của các cuộc cách mạng tư sản thời cận đại. Đánh giá vai trò của các cuộc cách mạng tư sản thời cận đại đối với việc phát triển kinh tế, xã hội của các nước tư bản Âu – Mĩ. Câu 183. Các cuộc cách mạng tư sản thời cận đại có những điểm chung và điểm gì khác biệt gì ? Đánh giá mặt tích cực và hạn chế của cách mạng tư sản và chủ nghĩa tư bản. Câu 184. Hãy cho biết những sự kiện lịch sử sau đây diễn ra ở nước nào trong thời kỳ thứ nhất của lịch sử thế giới cận đại. Đánh dấu (X) vào cột có tên nước đó.  CHÂU TIẾN LỘC Trang 20 (Đề thi HSG cấp THPT, tỉnh Thừa Thiên Huế, năm 2005) Câu 185. Phân tích những mâu thuẫn cơ bản trong giai đoạn đế quốc chủ nghĩa. Hệ quả tất yếu của những mâu thuẫn đó là gì ? Câu 186. Khái quát tình hình các nước tư bản Âu – Mĩ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Hãy liên hệ với tình hình Việt Nam giai đoạn này để làm rõ hơn đặc điểm của chủ nghĩa đế quốc. Câu 187. Dấu hiệu nào chứng tỏ chủ nghĩa tư bản chuyển sang đế quốc chủ nghĩa ? Câu 188. Nêu nguyên nhân bùng nổ, hình thức đấu tranh và các sự kiện cơ bản đánh dấu bước phát triển của phong trào công nhân quốc tế cuối thế kỉ XVIII, XIX. Câu 189. Nêu một số luận điểm cơ bản trong tư tưởng của Mác, Ăngghen và Lênin về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Câu 190. Nhận xét khái quát về phong trào công nhân quốc tế từ thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Hãy liên hệ với phong trào công nhân Việt Nam để thấy rõ tình cảnh của giai cấp công nhân dưới sự đàn áp và bóc lột của tư sản và quy luật “có áp bức có đấu tranh”. Câu 191. Lập bảng kê về phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á từ giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX. Tên nước Nhật Bản Ấn Độ Trung Quốc Inđônêxia Philíppin Campuchia Lào Xiêm (Thái Lan) Chống thực dân Phong trào đấu tranh tiêu biếu Kết quả, ý nghĩa