Tài liệu Tương quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh trung học cơ sở

Tương quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh trung học cơ sở Nguyễn Thị Phương Trường Đại học Giáo dục Luận văn ThS. Tâm lý học lâm sàng trẻ em và vị thành niên (Chuyên ngành đào tạo thí điểm) Người hướng dẫn: PGS.TS. Đặng Hoàng Minh Năm bảo vệ: 2013 Abstract. Nghiên cứu thực trạng mức độ sử dụng internet của học sinh trung học sơ sở (THCS) cũng như thực trạng sức khỏe tâm thần của học sinh THCS hiện nay. So sánh mối tương quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh THCS. Tìm hiểu về các yếu tố tác động đến mối tương quan giữa mức độ sử dụng Internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh THCS. Đề xuất một số giải pháp nhằm giảm thiểu tác động của internet đến các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh THCS. Keywords. Tâm lý học; Internet; Sức khỏe tâm thần; Học sinh; Tâm lý học giáo dục; Tâm lý học trẻ em Content. 1. Lý do chọn đề tài Sự ra đời của mạng Internet là mốc đánh dấu cho bước ngoặt phát triển của khoa học và công nghệ. Từ khi được đưa vào sử dụng rộng rãi trên thế giới cho đến nay, mạng Internet với rất nhiều tác dụng hữu ích đã và đang khẳng định vai trò không thể thiếu đối với nhiều hoạt động của con người, nhất là trong công việc và giải trí. Cùng với sự ra đời và phổ biến đó, nhu cầu của con người trong việc sử dụng những ứng dụng của mạng Internet cũng không ngừng tăng lên: nhu cầu phục vụ công việc, nhu cầu học tập, đặc biệt nhu cầu giải trí như: xem phim, nghe nhạc, chơi game vv Với những ứng dụng mang tính cách mạng, Internet ngày càng trở thành phương tiện hữu ích cho đời sống con người và số lượng người sử dụng Internet ngày càng tăng nhanh từ khi nó mới bắt đầu xuất hiện đến nay [2, tr.1]. Trên thực tế, bên cạnh những hữu dụng không thể thay thế của Internet, ngày càng nhiều người ở nhiều nước trên thế giới than phiền rằng Internet khiến họ sa sút việc học, mất việc, ảnh hưởng đến sức khỏe, các mối quan hệ xã hội... Hiện tượng này có nguy cơ gia tăng nhanh bởi các dịch vụ Internet đang ngày càng thâm nhập sâu hơn vào đời sống tâm thần của con người, đặc biệt là thế hệ trẻ. Nghiên cứu của Greenfield (Trung tâm dành cho người nghiện Internet và công nghệ) vào năm 1999 trên 18.000 người lạm dụng Internet quá mức. Ông cũng cho rằng có nhiều dịch vụ trên Internet tạo ra sự chia ly, sự sai lệch về thời gian, ảnh hưởng đến cuộc sống. Ông cũng khẳng định tình dục, trò chơi, đánh bạc và mua sắm trực tuyến có thể tác động làm thay đổi tâm trạng người sử dụng [29, tr. 4-9]. Châu Á được coi là khu vực mới nổi với sự công nghệ hóa diễn ra chóng mặt, số lượng người sử dụng Internet cũng không ngừng tăng lên nhanh chóng. Trong nhiều công trình nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mức độ sử dụng Internet ở tần suất cao không ngừng tăng lên. Tại Trung Quốc, các nghiên cứu cho thấy khoảng 8,4% người sử dụng Internet ở mức độ nghiện, nghiên cứu tương tự tại Đài Loan là 17,55%, tại Hàn Quốc là 11,50% vv. [32, tr.26-28]. Các nghiên cứu chủ yếu trên cộng đồng thanh thiếu niên. Kể từ khi chính sách “đổi mới” ra đời vào năm 1986, Việt Nam đã có những biến đổi nhanh chóng do sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế và cơ sở hạ tầng. Việc chuyển sang nền kinh tế thị trường mở cửa hơn đã tạo ra một lối sống tiêu dùng, phong cách sống, sinh hoạt, quan hệ xã hội trong thanh thiếu niên. Một yếu tố quyết định trong sự chuyển đổi này là việc tăng tiếp cận với các phương tiện truyền thông điện tử, chẳng hạn như Internet. [34, tr. 5-7]. Thế hệ thanh thiếu niên Việt Nam hiện nay là thế hệ đầu tiên được tiếp cận với Internet một cách rộng rãi. Điều tra quốc gia về thanh thiếu niên mới đây (Bộ y tế, Tổ chức y tế thế giới và Quỹ nhi đồng Liên Hiệp Quốc, 2005) cho thấy 50% thanh thiếu niên ở thành thị và 13% thanh thiếu niên ở nông thôn đã sử dụng Internet. Phần lớn thanh thiếu niên trong nghiên cứu này (69%) cho biết họ sử dụng Internet để trò chuyện và (62%) cho biết họ sử dụng Internet để chơi trò chơi trực tuyến. Một nghiên cứu (2004) đã xác định Internet là một không gian mới ở Việt Nam, nơi mà thanh thiếu niên có thể trao đổi khá thoải mái [34, tr.10-15]. Như vậy, không thể phủ nhận những hữu dụng mà Internet mang lại đối với hoạt động làm việc, học tập vv. Nhưng khi người sử dụng internet cuốn hút đến mức ảnh hưởng đến cuộc sống, công việc, học hành vv. thì thực sự là vấn đề đáng báo động cần được quan tâm, xem xét đề xuất hướng giải quyết. Với học sinh THCS các em đang trong giai đoạn phát triển, những nét nhân cách của các em chưa định hình rõ nét, dễ thay đổi. Ở giai đoạn tuổi này nhu cầu khám phá, tự khẳng định bản thân của các em rất lớn nhưng khả năng tự kiềm chế, khả năng làm chủ những hành động của mình lại chưa cao. Hơn nữa, các em cũng chưa có khả năng phân biệt được đúng sai, ưu điểm, nhược điểm của tất cả các hoạt động mà mình đang tiến hành. Vì vậy, khi tiếp xúc với những hoạt động mới lạ, hấp dẫn của Internet, các em rất dễ tiếp nhận, bị cuốn hút, sẵn sàng dành nhiều thời gian cho những hoạt động này và điều đó có thể ảnh hưởng đến các vấn đề về sức khỏe tâm thần của các em. Nếu như vấn đề này sớm được nghiên cứu, phát hiện sẽ góp phần trong việc đưa ra những giải pháp nhằm phòng ngừa giúp các em tránh rơi vào tình trạng sử dụng Internet quá mức. Đồng thời, trên cơ sở đó kiến nghị những biện pháp giải quyết tình trạng sử dụng internet nếu như các em sử dụng quá nhiều. Ở Việt Nam, việc nghiên cứu về mức độ sử dụng Internet và những tác động của Internet tới đời sống của con người đã bắt đầu được nhiều nhà nghiên cứu ở những lĩnh vực khác nhau quan tâm. Năm 2009, Hội khoa học Tâm lý - Giáo dục Đồng Nai tổ chức hội thảo khoa học “Nghiện Internet – Game online: Thực trạng và giải pháp” với 10 báo cáo khoa học tham dự. Tuy nhiên, các báo cáo tại hội thảo mới chỉ dừng ở mức độ đề cập đến các vấn đề lý luận, chưa đi sâu vào nghiên cứu chuyên sâu các vấn đề liên quan đến việc sử dụng Internet. Báo cáo tham luận của Trung tâm tham vấn tâm lý (thuộc Bệnh viện tâm thần trung ương 2) cho thấy hàng năm có khoảng 5 – 7% trên tổng số người đến khám và điều trị rơi vào trạng thái sử dụng Internet quá mức ở mức độ nghiện, đa số là thanh thiếu niên. Tuy nhiên, cho đến nay ở Việt Nam vẫn chưa có các nghiên cứu sâu sắc và hệ thống về tác động của Internet đến đời sống tâm thần của người sử dụng. Xuất phát từ những lý do trên chúng tôi thấy rằng việc nghiên cứu đề tài “Mối tương quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh THCS ở địa bàn thành phố Hà Nội” là cần thiết. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu mối tương quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh THCS ở thành phố Hà Nội. Qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm giảm thiểu tác động của mức độ sử dụng internet đến các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. - Tìm hiểu thực trạng mức độ sử dụng internet của học sinh THCS. - Tìm hiểu về thực trạng sức khỏe tâm thần của học sinh THCS. - So sánh mối tương quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh THCS. - Tìm hiểu về các yếu tố tác động đến mối tương quan giữa mức độ sử dụng Internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh THCS. - Đề xuất một số giải pháp nhằm giảm thiểu tác động của internet đến các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh THCS 3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Tương quan giữa mức độ sử dụng internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần của học sinh THCS. 3.2. Khách thể nghiên cứu Trong đề tài này, chúng tôi nghiên cứu trên 4 trường ở thành phố Hà Nội với tổng số 288 học sinh: khối 6: 72 học sinh, khối 7: 72 học sinh, khối 8: 72 học sinh, khối 9: 72 học sinh. 4. Giả thuyết khoa học Có sự tương quan giữa mức độ sử dụng Internet và các vấn đề sức khỏe tâm thần ở học sinh THCS: - Học sinh THCS có sử dụng Internet ở mức độ khác nhau. - Mức độ sử dụng Internet của học sinh THCS càng cao thì mức độ có các vấn đề về sức khỏe tâm thần càng cao. 5. Phương pháp và công cụ nghiên cứu 5.1. Phương pháp nghiên cứu 5.1.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận 5.1.2. Phương pháp nghiên cứu bằng bảng hỏi chuẩn hóa - Trắc nghiệm đánh giá mức độ sử dụng internet của Kimberly Young. - Bảng tự báo cáo hành vi của Anchebach. 5.1.3. Phương pháp xử lý bằng thống kê toán học 6. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính của luận văn được trình bày trong 4 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu. Chương 2: Tổ chức và phương pháp nghiên cứu Chương 3: Kết quả nghiên cứu References. Tài liệu tiếng Việt 1. Lê Minh Công (2009), Nghiện internet – game online ở thanh thiếu niên: báo cáo qua ba trường hợp lâm sàng. Kỷ yếu hội thảo “nghiện internet – game online: thực trạng và giải pháp”, Đồng Nai. 2. Lê Minh Công (2011), Một số vấn đề lý luận và thực hành lâm sàng về nghiện game online. Tạp chí Tâm lý học Vol 2, Viện Tâm lý học. 3. Lê Minh Công (2010), Mối quan hệ giữa trầm cảm và nghiện Internet thông qua hai trường hợp lâm sàng. (Kỷ yếu hội thảo khoa học “Nghiên cứu, giảng dạy và ứng dụng Tâm lý học, Giáo dục học vào thực tiễn trong thời kỳ hội nhập), Nxb Đại học sư phạm. 4. Vũ Dũng (2008), Từ điển tâm lý học. Nxb từ điển bách khoa 5. Nguyễn Thị Bích Hà, Hoàng Thị Xuân Dung, Trịnh Thị Quỳnh (2006), Tác động của Game online đến thanh thiếu niên. Đề tài cấp Đại học Quốc Gia HN. 6. Dương Diệu Hoa, Đỗ Thị Hạnh Phúc (2009), Tâm lý học phát triển. Nxb Đại học sư phạm Hà Nội. 7. Hội khoa học Tâm lý – Giáo dục Đồng Nai (2009), Kỷ yếu hội thảo khoa học “Nghiện Internet – game online: Thực trạng và giải pháp”. Đồng Nai. 8. Hội tâm thần học Hoa Kỳ (1992), Bảng tiêu chuẩn chẩn đoán các rối loạn tâm thần và hành vi lần thứ 4 (DSM-IV). 9. Lê Văn Hồng, Lê Ngọc Lan, Nguyễn Văn Thàng (2008), Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư phạm. Nxb Thế giới, Hà Nội. 10. Đặng Phương Kiệt, Tuổi vị thành niên: những vấn đề tâm lý xã hội (Tài liệu giảng dạy lớp Chuyên khoa Tâm lý lâm sàng của Trung tâm NT Hà Nội, lưu hành nội bộ) 11. Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đặng Hoàng Minh, (2012) Tư vấn tâm lý học đường, Tài liệu lưu hành nội bộ, Vụ giáo dục trung học Trường đại học giáo dục 12. Đặng Hoàng Minh, Hoàng Cẩm Tú (2009) “Thực trạng sức khỏe tâm thần (SKTT) ở học sinh THCS ở Hà Nội và nhu cầu tham vấn SKTT học đường”. Tạp chí Khoa học Xã hội và Nhân văn, tập 25, số 1S, trang 106-112. 13. Nguyễn Cao Minh (2012), Điều tra tỷ lệ trẻ em và vị thành niên miền Bắc có các vấn đề sức khỏe tâm thần. Luận văn thạc sỹ chuyên ngành Tâm lý học, Trường Đại học giáo dục, Đại học Quốc Gia Hà Nội. 14. Nguyễn Thị Phương Thảo (2008), Tác động của Game online tới việc, học tập và nâng cao kiến thức của học sinh đô thị hiện nay (Nghiên cứu trường hợp tại Ninh Bình. Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Xã hội học, ĐH Khoa học xã hội và nhân văn, ĐH Quốc Gia Hà Nội. 15. Hoàng Trọng, Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2005), Phân tích dữ liệu nghiên cứu với SPSS. Nxb Thống kê. 16. Tổ chức y tế thế giới (WHO) (1992), Tiêu chuẩn chẩn đoán các rối loạn tâm thần và hành vi (ICD – 10). Gernever, Thụy Sỹ. Tài liệu tiếng anh 17. Achenbach, T. M., & Rescorla, L. A. (2000). M"anual for the YSR, School-Age Forms & Profiles. Burlington, VT: University of Vermont, Research Center for Children, Youth, & Families. 18. Alan E. Kazdin (2000), Encyclopedia of psychology. Volume 3, Oxford University Press. 19. Amstadter A. B. et al (2011) Prevalence and correlates of probable adolescent mental health problems reported by parents in Vietnam Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiology. 46:95–100 20. Beard, K., Wofl, E. (2001). Modification in the proposed diagnostic criteria for internet addiction. CyberPsychology and Behavior, 4, 377 – 383. 21. Chih-Hung Ko, M.D, Ju-Yu Yen, M.D, Shu-Chun Liua, Chi-Fen Huang, and Cheng-Fang Yen, M.D, Ph.D (2009), The Asociations Between Aggressive Behaviors and Internet Addiction nd online Activities in Adolescents. Journal of Adolescent Helth 44, 598-605. 22. Child Health Promotion Research center and Edith Cowan University (2009) Review of Existing Australian and International Cyber – Safety Research. 23. F. Cao and L. Su; Internet addiction among Chinese adolescents: Prevalence and psychological features; Chile: Care, health and development, 33, 3, 275-281. 24. Gonca G. Celik, M.D, Mehtap Uzel, N.R., Neslihan OZcan, N.R.N., PhD., and Ayse Avci, M.D., Aysegul Yolga Tahiroglu, M.D (2008), Internet use among Turkish Adolescent; Cyber Psychology & Behavior. Volume 11, Number 5. 25. Gondon M. Hart, Ph.D, Bryan Johnson, M.Ed., Brian Stamm, M.Ed, Nick Angers, M.Ed, Adam Robinson, M.Ed., Tara Lally, Ph.D and William H. Fagley, M.Ed (2009), Effect of Video Games on Adolescent and Adults. Cyber Psychology & Behavior, Volume 12, Number 1 26. Ju – Yu Yen và cs (2007), The comorbid psychiatric symptoms of Internet Social Phobia and Hostility. Joumal of Adolescent Health 41, 93 -98. 27. Kimberly S. Young and Robert C. Rodgers (1998), “The Relationship Between Dpression and Internet Addiction”. Cyber Psychology & Behavior, 1(1). 28. Kimberly S. Young (2004), Internet addiction: A New Clinical Phenomenon and Its Consenquences. American Behavioral Scientist, 48; 402. 29. Kimberly Young, Cristiano Nabuco de Abreu (4/2010), Internet addiction: A handbook and guide to Evaluation and treatment. John Wiley & Sons, Inc. 30. Laura Widyanto & Mary McMurran (2004), “The Psychometric Properties of the Internet Addichtion Test”, Cyber Psychology & Behavior, Volume 7, Number 4. 31. Laura Widyanto & Mark Griffiths (2006), „Internet Addiction’: A Critical Review. Int J Ment Health Addict 4: 31 – 51. 32. Ma. Regina M.Hechanova and Jennifer Czinca; Internet addiction in Asia: Reality or Myth? http: //www.idrc.ca. 33. Mark Griffiths (2008), Internet and video – game addiction; Adolescent Addiction: Epidemiology Assessment and treatment. 34. Ngô Đức Anh, Michael W. Ross, Eric A. Ratliff (2008), Internet influences on sexual practices among young people in Ha Noi, Viet Nam. culture, Health & Sexuality, Vulume 10 Supplement S 201 – 213. 35. Rescorla, L. A., Achenbach, T. M., Ivanova, M. Y., Dumenci, L., Almqvist, F., Bilenberg, N., et al. (2007). Problems reported by adolescents in 36. Scott Henderson (2000), Epidemiology of Mental Disorders: The Current Agenda. Epidemiology Review, Vol.22, No.1 37. Subramaniam Mythily, Shijia Qiu, Munidasa Winslow (2008), Prevalence and Correlates of Excessive Internet Use among youth in Singapore; Annals Academy of Medicine Vol. 37 No.1. 38. Yair Amichai, Hamberger (2005), The social Net: human behavior in cyberspace. Oxford University Press. Trang Website 39. (http://www.who.int/topics/mental_disorders/en/) 40. http://apps.who.int/classifications/icd10/browse/2010/en 41. http://www.psychiatry.org/practice/dsm 42. http://www.mentalhealth.org.uk/help-information/mental-health-a-z/C/childrenyoung-people/ 43. http://www.thanhnien.com.vn/news/Pages/200849/20081204085651.aspx 44. http://www.dsm5.org 45. http://netaddiction.com