Tài liệu Tt thuỷ sản mĩ

§Ò ¸n m«n häc môc lôc Lêi më ®Çu........................................................................................................ Néi dung........................................................................................................... I. Mét sè kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng........................................................................ 2. §Æc ®iÓm cña thÞ trêng thuû s¶n t¹i Mü........................................................ 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i më réng thÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n t¹i Mü cña ViÖt Nam .................................................................................................................. II. Kh¸i qu¸t thùc tr¹ng thÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n t¹i Mü cña ViÖt Nam .... 1. Kh¸i qu¸t thÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n t¹i Mü cña ViÖt Nam ...................... 2. Thùc tr¹ng thÞ trêng xuÊt khÈu s¶n phÈm thuû s¶n cña ViÖt nam sang Mü............................................................................................................. III. C¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ chñ yÕu nh»m më réng thÞ trêng xuÊt khÈu s¶n phÈm thuû s¶n cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü.............................................18 1. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu..................................................................................18 2. Mét sè suy nghÜ cña b¶n th©n......................................................................23 KÕt luËn..........................................................................................................24 Tµi liÖu tham kh¶o.........................................................................................25 §Ò ¸n m«n häc lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam, thuû s¶n lµ thÕ m¹nh vµ lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän. Víi lîi thÕ ViÖt Nam cã h¬n 3260 Km bê biÓn, 112 cöa s«ng, l¹ch, h¬n 2 triÖu km2 thÒm lôc ®Þa, h¬n mét triÖu km2 mÆt níc, sù phong phó vÒ c¸c lo¹i thuû h¶i s¶n nªn ngµnh thuû s¶n cña níc ta cã ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn vµ thùc tÕ nã ®· trë thµnh mét bé phËn quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Tõ n¨m 1990 ®Õn nay ngµnh ng nghiÖp ®· ph¸t triÓn m¹nh. Hµng n¨m ViÖt nam ®· ®¸nh b¾t tõ 1,2 triÖu ®Õn 1,7 tÊn h¶i s¶n. Trong nh÷ng n¨m qua ngµnh thuû s¶n ®· ®¹t ®îc tèc ®é ph¸t triÓn cao, æn ®Þnh vµ møc t¨ng tæng b×nh qu©n hµng n¨m vÒ tæng s¶n lîng thuû s¶n trªn 4%/n¨m, gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu b×nh qu©n chiÕm 10-15% trong ttæng kim ng¹ch xuÈt khÈu cña ViÖt nam hµng n¨m, ®øng thø 29 trªn thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu víi 1% gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n cña thÕ giíi. So víi c¸c níc §«ng Nam ¸ th× ViÖt Nam ®øng hµng thø t sau Th¸i Lan, In®«nªsia, Malaisia vÒ ®¸nh b¾t vµ xuÊt khÈu thuû s¶n. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ®êi sèng nh©n d©n ta ngµy cµng ®îc n©ng cao, nhu cÇu vÒ thùc phÈm còng t¨ng lªn nhanh chãng c¶ vÒ mÆt sè lîng vµ chÊt lîng, ®Æc biÖt lµ nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i thuû h¶i s¶n. S¶n phÈm thuû s¶n cña níc ta hiÖn nay kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu trong níc mµ cßn xuÊt khÈu mét sè lîng lín nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ dinh dìng vµ kinh tÕ cao ra níc ngoµi( t«m , cua , c¸, mùc...). Theo b¸o cña tæng côc h¶i quan n¨m 1998, mÆt hµng thuû s¶n ViÖt Nam ®· cã mÆt trªn 34 níc trªn thÕ giíi víi tæng kim ng¹ch 856,6 triÖu USD vµ hiÖn nay ®· cã mÆt trªn 64 quèc gia. ThÞ trêng nhËp khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam lµ c¸c níc Ch©u ¢u, 13 níc Ch©u ¸ vµ Mü, trong ®ã Mü ®ang lµ thÞ trêng môc tiªu mµ chóng ta híng vµo. Víi thùc tr¹ng ViÖt Nam ®ang trªn ®µ phÊn ®Êu ®Ó gia nhËp WTO th× viÖc xóc tiÕn quan hÖ th¬ng m¹i víi Mü lµ ®iÒu quan träng, cïng víi mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu kh¸c, s¶n phÈm thuû s¶n cña ViÖt Nam cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh ®îc vai trß vµ vÞ thÕ cña m×nh trªn ®Êt Mü. §ã lµ môc tiªu quan träng cña ngµnh thuû s¶n níc ta vµ còng lµ lý do ®Ó em chän vµ nghiªn cøu ®Ò tµi: “Thùc tr¹ng vµ c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ chñ yÕu nh»m më réng thÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam t¹i Mü”. §Ò ¸n m«n häc §Ò ¸n m«n häc néi dung I_ Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung. 1_Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng. a. ThÞ trêng nãi chung. Tõ xa ®Õn nay ®· cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa, quan niÖm vÒ thÞ trêng kh¸c nhau nhng ta cã thÓ hiÓu mét c¸ch chung nhÊt vÒ b¶n chÊt cña thÞ trêng nh sau: ThÞ trêng lµ lÜnh vùc trao ®æi mµ th«ng qua ®ã ngêi b¸n vµ ngêi mua cã thÓ trao ®æi s¶n phÈm, dÞch vô cho nhau tu©n theo c¸c quy luËt kinh tÕ hµng hãa. Nh vËy, ta cã thÓ hiÓu thÞ trêng ®îc biÓu hiÖn trªn ba nÐt lín sau: - ThÞ trêng lµ lÜnh vùc trao ®æi ®îc tæ chøc theo quy luËt kinh tÕ hµng ho¸ nh: quy luËt gi¸ trÞ; quy luËt c¹nh tranh.... - ThÞ trêng lµ sù trao ®æi ngang gi¸ vµ tù do ®èi víi s¶n phÈm lµm ra; g¾n s¶n xuÊt víi tiªu dïng, buéc s¶n xuÊt ph¶i phôc tïng nhu cÇu tiªu dïng. - Mét thÞ trêng c©n ®èi th× gi¸ c¶ cña nã ph¶i ph¶n ¸nh chÝ phÝ s¶n xuÊt x· héi trung b×nh, do ®ã buéc ngêi s¶n xuÊt ph¶i gi¶m chi phÝ, tiÕt kiÖm nguån lùc, n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt lîng s¶n phÈm. b. ThÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n ThÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n vÒ c¬ b¶n vÉn mang b¶n chÊt cña thÞ trêng nãi chung nhng néi dung cña nã hÑp h¬n. Ta cã thÓ hiÓu thÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n lµ mét lÜnh vùc trao ®æi mµ th«ng qua ®ã ngêi cung cÊp ë níc nµy vµ ngêi cã nhu cÇu ë níc kh¸c vÒ s¶n phÈm vµ dÞch vô thuû s¶n cã thÓ trao ®æi, mua b¸n víi nhau tu©n theo c¸c qui luËt kinh tÕ hµng ho¸. ThÞ trêng trao ®æi thuû s¶n thÕ giíi rÊt réng lín bao gåm 195 níc xuÊt khÈu vµ 180 quèc gia nhËp khÈu thuû s¶n trong ®ã nhiÒu quèc gia võa xuÊt võa nhËp khÈu thuû s¶n nh Mü, Ph¸p, Anh...N¨m 1999, lÜnh vùc xuÊt khÈu thuû s¶n thÕ giíi ®¹t h¬n 50 tû ®« la, gi¶m 2,8% so víi 51,4 tû n¨m 1997. HiÖn nay, Th¸i Lan lµ nhµ xuÊt khÈu thuû s¶n lín nhÊt víi kim ng¹ch xuÊt khÈu h¬n 1 tû ®« la, t¬ng ®¬ng 8% tæng kim ng¹ch thÕ giíi. Sau ®ã lµ Mü, Nauy, Trung Quèc,Pªru, §µi Loan, Cana®a, Chilª, In®«nªxia, Nga, Hµn Quèc... Quèc gia nhËp khÈu lín nhÊt lµ NhËt B¶n, chiÕm 30% tæng kim ng¹ch bu«n b¸n quèc tÕ, vît xa møc 14% thÞ phÇn cña níc ®øng thø hai lµ Mü. N¨m 1999, nhËp khÈu thuû s¶n cña NhËt B¶n, Hång K«ng, Singapore...gi¶m §Ò ¸n m«n häc sót nhng ®· ®îc bï ®¾p phÇn nµo bëi nhu cÇu t¨ng m¹nh ë thÞ trêng Mü. C¸c níc nhËp khÈu thuû s¶n lín cña thÕ giíi ®øng sau NhËt vµ Mü lÇn lît lµ Ph¸p, Italia, §øc, Anh, Hång K«ng, Hµ Lan... 2_§Æc ®iÓm cña thÞ trêng thuû s¶n t¹i Mü. ThÞ trêng Mü lu«n lµ m«t thÞ trêng hÊp dÉn kh«ng chØ ®èi víi c¸c níc ch©u ¸ ( trong ®ã cã ViÖt Nam) mµ cßn lµ môc tiªu cña nhiÒu níc trong c¸c ch©u lôc kh¸c.Trong sè c¸c thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm thuû s¶n cña ViÖt Nam th× Mü lµ thÞ trêng kh¸ réng lín vµ giµu tiÒm n¨ng, chØ ®øng sau NhËt B¶n. Níc Mü víi 280 triÖu d©n, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi vµo lo¹i cao nhÊt thÕ giíi, ®êi sèng vËt chÊt cña ngêi d©n Mü ë møc rÊt cao nªn nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i thùc phÈm lµ rÊt lín c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, trong ®ã ®Æc biÖt lµ nhu cÇu vÒ s¶n phÈm thuû s¶n. Søc mua cña ngêi d©n Mü lín, gi¸ c¶ æn ®Þnh, mÆt hµng chÊt lîng cµng cao, cµng ®¾t gi¸ th× l¹i cµng dÔ tiªu thô. Mü còng cã mét ngµnh thuû s¶n kh¸ ph¸t triÓn, tuy nhiªn nã vÉn kh«ng ®ñ ®Ó ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu cña ngêi d©n vÒ chñng lo¹i vµ chÊt lîng ë mét sè mÆt hµng thuû s¶n. ChÝnh v× thÕ Mü vÉn ph¶i nhËp khÈu tõ c¸c níc kh¸c. Khi ®êi sèng lªn cao th× nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i h¶i s¶n t¨ng lªn m¹nh mÏ. C¸c lo¹i h¶i s¶n xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng víi nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau t¹o nªn sù phong phó vµ ®a d¹ng. Cã rÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm trªn thÞ trêng ®îc chÕ biÕn víi c«ng nghÖ kh¸c nhau mang nh÷ng th¬ng hiÖu kh¸c nhau cña rÊt nhiÒu h·ng trong vµ ngoµi níc. H¬n n÷a ngêi d©n Mü l¹i rÊt tù do trong viÖc lùa chän c¸c mÆt hµng tiªu dïng cho m×nh, hä cã thÓ lùa chän mét s¶n phÈm trong hoÆc ngoµi níc tuú ý miÔn lµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña hä. Do ®ã rÊt nhiÒu c¸c tæ chøc kinh doanh trong vµ ngoµi níc Mü ®æ x« vµo thÞ trêng tiªu thô bÐo bë nµy t¹o nªn mét m«i trêng c¹nh tranh kh¸ c¨ng th¼ng. ViÖt Nam víi nh÷ng lîi thÕ riªng vÒ chÊt lîng s¶n phÈm tù nhiªn, hµng n¨m níc ta vÉn xuÊt sang Mü mét sè lîng lín s¶n phÈm thuû s¶n ®îc chÕ biÕn díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. ChØ tÝnh riªng n¨m 1999 nhËp khÈu thuû s¶n cña Mü lªn tíi con sè kû lôc 9,3 tû USD. Vµo ®îc thÞ trêng Mü tøc lµ hµng hãa uy tÝn chÊt lîng cao, bëi v× ph¶i ®¶m b¶o vÊn ®Ò vÖ sinh an toµn thùc phÈm theo tiªu chuÈn HACCP. Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t, Mü lµ thÞ trêng tiªu thô réng lín vµ giµu tiÒm n¨ng cña ngµnh xuÊt khÈu thuû s¶n níc ta. Bªn c¹nh ®ã, thÞ trêng Mü còng lµ mét thÞ trêng kh¸ kh¾t khe. ThÞ trêng Mü tuy réng lín nhng nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng Mü l¹i rÊt cao. Mét s¶n phÈm thuû s¶n ph¶i ®¹t tiªu chuÈn vÒ mÉu m·, chÊt lîng, ®é an toµn thùc phÈm vµ hµm lîng chÊt dinh dìng th× míi cã ®ñ kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn vµ c¹nh tranh trªn thÞ trêng Mü. NÕu kh«ng cã ®ñ tÊt c¶ c¸c yªu cÇu trªn th× s¶n §Ò ¸n m«n häc phÈm ®ã sÏ bÞ c¸c s¶n phÈm cña c¸c h·ng kh¸c c¹nh tranh lo¹i bá, hoÆc bÞ chÝnh ngêi tiªu dïng Mü tÈy chay, kh¶ n¨ng tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña s¶n phÈm ®ã lµ rÊt khã kh¨n. §ã lµ vÒ phÝa nh÷ng ngêi tiªu dïng cßn vÒ phÝa ChÝnh phñ Mü còng cã rÊt nhiÒu nh÷ng qui ®Þnh ®Æt ra cho c¸c s¶n phÈm thuû s¶n nhËp khÈu. Khi ®a s¶n phÈm thuû s¶n vµo thÞ trêng Mü, chóng ta ph¶i quan t©m vµ hiÓu ®îc hÖ thèng ph¸p luËt cña Mü. HÖ thèng luËt cña Mü kh¸ phøc t¹p, chÆt chÏ vµ míi l¹ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam. V× vËy nÕu kh«ng nghiªn cøu t×m hiÓu râ th× c¸c doanh nghiÖp sÏ ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng thua thiÖt nÆng nÒ trong kinh doanh. Cã thÓ ®¬n cö mét sè luËt sau: _LuËt chèng ®éc quyÒn ®a ra c¸c chÕ tµi h×nh sù kh¸ nÆng ®èi víi nh÷ng hµnh vi ®éc quyÒn hoÆc c¹ch tranh kh«ng lµnh m¹nh trong kinh doanh, cô thÓ lµ ph¹t tiÒn ®Õn 1 triÖu USD ®èi víi c¸c c«ng ty,100.000 USD hoÆc tï 3 n¨m ®èi víi c¸ nh©n. _LuËt vÒ tr¸ch nhiÖm ®èi víi s¶n phÈm, theo ®ã ngêi tiªu dïng bÞ thiÖt h¹i cã thÓ kiÖn nhµ s¶n xuÊt vÒ møc båi thêng thiÖt h¹i quy ®Þnh gÊp nhiÒu lÇn thiÖt h¹i thùc tÕ. _LuËt liªn bang vµ c¸c tiÓu bang cña Mü ®îc ¸p dông cïng mét lóc trong lÜnh vùc thuÕ kinh doanh ®ßi hái ngoµi viÖc n¾m v÷ng luËt cña tiÓu bang mµ c¸c doanh nghiÖp cã quan hÖ kinh doanh cßn ph¶i n¾m v÷ng luËt cña Liªn bang n÷a. V× vËy cã thÓ nãi cha cã sù phï hîp cao gi÷a viÖc xuÊt khÈu hµng thuû s¶n ViÖt Nam víi yªu cÇu nhËp khÈu cña thÞ trêng Mü. ThÞ trêng Mü lµ mét thÞ trêng “khã tÝnh” cña thÕ giíi. Hµng thuû s¶n nhËp khÈu vµo Mü ph¶i qua sù kiÓm tra chÆt chÏ cña côc qu¶n lý thùc phÈm vµ dîc phÈm Hoa kú(FDA) theo c¸c tiªu chuÈn HACCP. VÊn ®Ò vÖ sinh thùc phÈm, « nhiÔm m«i trêng, b¶o vÖ sinh th¸i...lµ nh÷ng lý do mµ Mü thêng ®a ra ®Ó h¹n chÕ nhËp khÈu. Bªn c¹nh ®ã, hµng ho¸ tõ níc ngoµi xuÊt khÈu vµo Mü sÏ ph¶i tr¶i qua mét sè thñ tôc h¶i quan kh¸ chÆt chÏ. HÖ thèng thuÕ quan cña Mü(gäi t¾t lµ HTS ) hiÖn kh«ng chØ ®îc thi hµnh ë Mü, mµ hÇu hÕt c¸c quèc gia th¬ng m¹i lín cña thÕ giíi ®ang ¸p dông... .NhiÒu lo¹i thuÕ cña Mü ®¸nh theo tû lÖ trªn gi¸ trÞ hµng ho¸, tøc lµ møc thuÕ ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn tû lÖ phÇn tr¨m trªn gi¸ trÞ hµng nhËp khÈu, møc thuÕ suÊt biÕn ®éng tõ 1-40%, trong ®ã møc th«ng thêng tõ 2-7% gi¸ trÞ hµng nhËp khÈu. Mét sè hµng ho¸ kh¸c ph¶i chÞu thuÕ gép- tøc lµ lo¹i thuÕ kÕt hîp c¶ møc thuÕ tû lÖ trªn gi¸ trÞ vµ møc thuÕ §Ò ¸n m«n häc theo sè lîng. Cã nh÷ng hµng ho¸ ph¶i chÞu thuÕ ®Þnh ng¹ch- ®ã lµ lo¹i thuÕ suÊt cao h¬n ®îc ¸p dông ®èi víi hµng nhËp khÈu sau khi mét lîng hµng ho¸ cô thÓ thuéc lo¹i ®ã ®· ®îc nhËp khÈu vµo Mü trong cïng n¨m ®ã. HÇu hÕt c¸c ®èi t¸c th¬ng m¹i cña Mü ®Òu ®îc hëng quy chÕ ®èi xö th¬ng m¹i b×nh thêng(NTR). Hµng ho¸ cña c¸c níc thuéc diÖn NTR khi xuÊt khÈu vµo Mü chØ ph¶i chÞu møc thuÕ thÊp h¬n nhiÒu so víi hµng ho¸ cña c¸c níc kh«ng cã NTR cña Mü. Khi cã sù ®iÒu chØnh gi¶m hay huû bá mét lo¹i thuÕ quan nµo ®ã th× sù thay ®æi ®ã sÏ ®îc ¸p dông b×nh ®¼ng ®èi víi tÊt c¶ c¸c níc ®îc hëng NTR cña Mü. HiÖn nay, c¸c níc tham gia WTO ®Òu ®îc hëng NTR cña Mü. C¸c níc ®ang ®îc hëng NTR cña Mü ph¶i ®¸p øng hai ®iÒu kiÖn c¬ b¶n: ®· ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng víi Mü vµ ph¶i tu©n thñ c¸c ®iÒu kiÖn Jacson-Vanik trong luËt thu¬ng m¹i n¨m 1974 cña Mü. H¬n n÷a, tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ trêng Mü rÊt cao, nhiÒu níc trªn thÕ giíi cã lîi thÕ t¬ng tù nh ViÖt Nam còng ®Òu coi thÞ trêng Mü lµ thÞ trêng chiÕn lîc trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n còng nh nh÷ng hµng ho¸ kh¸c. Ta bíc vµo thÞ trêng Mü chËm h¬n so víi c¸c ®èi thñ, khi mµ thÞ trêng ®· æn ®Þnh vÒ: ngêi mua, ngêi b¸n, thãi quen, së thÝch, s¶n phÈm_®©y còng ®îc coi lµ th¸ch ®è ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ nãi chung, hµng thuû s¶n nãi riªng cña ViÖt Nam trªn thÞ trêng Mü. 3_ Sù cÇn thiÕt ph¶i më réng thÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n t¹i Mü cña ViÖt Nam. Thùc tÕ cho thÊy s¶n lîng tiªu thô thuû s¶n trªn thÞ trêng thÕ giíi nãi chung vµ thÞ trêng Mü nãi riªng ngµy cµng t¨ng, viÖc ®ã cã nhiÒu nguyªn nh©n, nhng cã hai nguyªn nh©n chÝnh ®ã lµ gia t¨ng d©n sè vµ thu nhËp. Dù b¸o vµo n¨m 2005 møc tiªu thô thùc phÈm trªn trÞ trêng thÕ giíi lµ 100 triÖu tÊn/n¨m( cha kÓ ®Õn thøc ¨n cho ch¨n nu«i lµ 25-30 triÖu tÊn/n¨m) vµ tæng møc tiªu thô thuû s¶n cña thÕ giíi lµ 125-135 triÖu tÊn/n¨m. Ngµnh ng nghiÖp cña ViÖt Nam míi b¾t ®Çu ph¸t triÓn m¹nh tõ n¨m 1990 ®Õn nay vµ xuÊt khÈu thuû s¶n còng kh«ng ngõng t¨ng lªn tõ ®ã. MÆt hµng xuÊt khÈu vÒ thuû s¶n cña ViÖt Nam kh¸ phong phó vÒ chñng lo¹i. S¶n lîng t«m ®«ng l¹nh chiÕm tõ 80-90% khèi lîng hµng thuû s¶n xuÊt khÈu, vÒ gi¸ xuÊt khÈu th× t«m còng lµ mÆt hµng ®îc gi¸ nhÊt trong ba chñng lo¹i chÝnh xuÊt khÈu hµng thuû s¶n cña ViÖt Nam. Trong c¬ cÊu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam th× thuû s¶n lµ ngµnh cã vÞ trÝ rÊt quan träng. Chóng ta cã thÓ thÊy r»ng Mü lµ thÞ trêng tiÒm n¨ng ®èi víi ViÖt Nam. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam 2000 míi ®¹t kho¶ng 700 triÖu USD nhng kh¶ n¨ng nhËp khÈu cña thÞ trêng nµy n¨m 2000 ®· lµ 1300triÖu USD (ViÖt Nam míi chØ chiÕm §Ò ¸n m«n häc 0,06% thÞ phÇn nhËp khÈu cña Mü). Dù tÝnh r»ng kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü ë cuèi n¨m 2005 lµ 3 tû USD vµ n¨m 2010 lµ 6 tû USD- ®©y lµ dù b¸o mµ mét nhãm c¸c nhµ nghiªn cøu ®· ®Ò xuÊt. ViÖc bu«n b¸n thuû s¶n trªn thÕ giíi vÉn tiÕp tôc t¨ng nh hiÖn nay. C¸c níc xuÊt khÈu m¹nh vµ n¨ng ®éng vÉn lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn - nh÷ng níc ®ang cÇn ngo¹i tÖ, cßn nh÷ng níc nhËp khÈu lµ nh÷ng níc ph¸t triÓn. Trong xu thÕ ®ã, ®Ó t¨ng h¬n n÷a kim ng¹ch xuÊt khÈu ngµnh thuû s¶n nãi riªng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung th× vÊn ®Ò më réng thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm thuû s¶n níc ngoµi, ®Æc biÖt ®èi víi thÞ trêng Mü lµ v« cïng cÇn thiÕt. II_ Kh¸i qu¸t thùc tr¹ng thÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n t¹i Mü cña ViÖt Nam. 1_ Kh¸i qu¸t thÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n t¹i Mü cña ViÖt Nam. Ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam b¾t ®Çu xuÊt khÈu sang Mü tõ n¨m 1994 víi gi¸ trÞ ban ®Çu cßn thÊp, míi chØ cã 6 triÖu USD. Tõ ®ã gi¸ trÞ thuû s¶n xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü t¨ng liªn tôc qua c¸c n¨m. N¨m 1998 lªn tíi 82 triÖu USD vµ ®a ViÖt Nam lªn vÞ trÝ thø 19 trong c¸c níc xuÊt khÈu thuû s¶n vµo Mü. N¨m 1999 Mü nhËp khÈu tõ ViÖt Nam 130 triÖu USD thñy s¶n c¸c lo¹i, n¨m 2000 ®¹t 302,4 triÖu USD vµ trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001 xuÊt khÈu thuû ViÖt Nam vÉn tiÕp tôc t¨ng trëng ®¹t 31 ngh×n tÊn vÒ khèi lîng, víi gi¸ trÞ 210,4 triÖu USD. Hµng thuû s¶n xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü chñ yÕu lµ t«m ®«ng l¹nh. MÆt hµng xuÊt khÈu lín thø hai lµ c¸ ngõ t¬i ®¹t 6,3 triÖu USD trong 2 th¸ng ®Çu n¨m 2001 còng t¨ng vît bËc so víi cïng kú n¨m 2000 (chØ cã 1,5 triÖu USD), c¸ biÓn ®«ng l¹nh cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®øng thø 3 víi gi¸ trÞ 2,5 triÖu USD trong hai th¸ng ®Çu n¨m 2001, trong ®ã c¸ ba sa philª ®«ng l¹nh lµ mÆt hµng ViÖt Nam vÉn chiÕm lÜnh thÞ trêng Mü víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu 1,7 triÖu USD. MÆt hµng cua biÓn còng ®¹t møc t¨ng trëng cao trong xuÊt khÈu sang Mü( bao gåm cua sèng, cua ®«ng l¹nh, cua luéc, thÞt cua ®«ng) ®¹t gi¸ trÞ xuÊt khÈu 1,8 triÖu USD. Ngoµi ra cßn mét sè mÆt hµng thuû s¶n xuÊt khÈu kh¸c còng mang l¹i gi¸ trÞ lín cho ngµnh xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam. 2_ Thùc tr¹ng thÞ trêng xuÊt khÈu s¶n phÈm thuû s¶n cña ViÖt Nam sang Mü. a_ Nh÷ng thuËn lîi. Thùc tÕ, viÖc xuÊt khÈu s¶n phÈm thuû s¶n cña ViÖt Nam ®îc diÔn ra trªn nÒn t¶ng cña rÊt nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi. ThuËn lîi ®Çu tiªn ph¶i kÓ §Ò ¸n m«n häc ®Õn ®ã lµ thuËn lîi vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn. §Æc ®iÓm vÒ mÆt tù nhiªn cña níc ta nh ®· nãi ë trªn ®¶m b¶o cho nguån tµi nguyªn h¶i s¶n rÊt phong phó. C¸c vïng biÓn ViÖt Nam cã n¨ng lùc t¸i sinh häc cao cña vïng sinh th¸i nhiÖt ®íi vµ m«i trêng biÓn cßn t¬ng ®èi s¹ch, do ®ã h¶i s¶n ®îc ®¸nh gi¸ lµ an toµn cho søc khoÎ_ mét u ®iÓm hµng ®Çu trªn thÞ trêng s¶n phÈm thuû s¶n thÕ giíi hiÖn nay. Trong vïng biÓn ®Æc quyÒn kinh tÕ réng kho¶ng 1 triÖu km2 tæng tr÷ lîng thuû s¶n biÓn ®îc ®¸nh gi¸ kho¶ng 4 triÖu tÊn, trong ®ã tr÷ lîng thuû s¶n ë tÇng næi chiÕm 62,7% vµ tÇng ®¸y chiÕm 37,3% ®¶m b¶o cho kh¶ n¨ng khai th¸c 1,4 ®Õn 1,6 triÖu tÊn thuû s¶n c¸c lo¹i hµng n¨m trong ®ã cã nhiÒu lo¹i h¶i s¶n quÝ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh t«m hïm, c¸ ngõ, sß huyÕt...Víi 1,4 triÖu ha mÆt níc néi ®Þa, tiÒm n¨ng nu«i trång thuû s¶n rÊt dåi dµo, kho¶ng 1,5 triÖu tÊn mçi n¨m. Nh vËy, ViÖt Nam cã lîi thÕ rÊt lín vÒ s«ng, hå, biÓn. HÖ thèng s«ng ngßi ®îc ph©n bè trªn c¶ níc, bê biÓn kÐo dµi tõ B¾c vµo Nam. Nh÷ng tiÒm n¨ng lín nh thÕ nµy nÕu ®îc khai th¸c triÖt ®Ó th× kh¶ n¨ng xuÊt khÈu thuû sang Mü sÏ ®îc gia t¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ. Bªn c¹nh ®ã chóng ta cã thuËn lîi rÊt lín vÒ nguån nh©n lùc. Chóng ta cã mét ®éi ngò c«ng nh©n dåi dµo vÒ sè lîng víi b¶n chÊt cÇn cï chÞu khã kh«ng ng¹i gian khæ. §éi ngò c«ng nh©n trong ngµnh thuû s¶n ®· gãp phÇn t¹o nªn thµnh c«ng trong ho¹t s¶n xuÊt-xuÊt khÈu. §éi ngò nh©n lùc trong ngµnh kh«ng ngõng ®îc n©ng cao vÒ tr×nh ®é kü thuËt vµ chuyªn m«n. Tuy nhiªn hiÖn t¹i, ®Ó ®¸p øng viÖc khai th¸c chÕ biÕn thñy s¶n phôc vô cho xuÊt khÈu chóng ta cßn thiÕu mét lùc lîng lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, ®Æc biÖt trong ho¹t ®éng qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp. VÒ vÊn ®Ò s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho xuÊt khÈu, tõ n¨m 1986, ViÖt Nam ®· cã 41 nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n víi c«ng suÊt 280 tÊn/ngµy. N¾m b¾t ®îc tÝnh c¸ch vµ tiÒm n¨ng cña thÞ trêng Mü, ViÖt Nam ®· cö chuyªn gia thuû s¶n ®Çu tiªn tham gia líp tËp huÊn quèc tÕ vÒ HACCP( Hazard Analysis critical control Point) tõ n¨m 1991. N¨m 1996 sè nhµ m¸y chÕ biÕn ®· t¨ng lªn ®Õn 196 chiÕc víi c«ng suÊt chÕ biÕn kho¶ng 1841 tÊn/ngµy. Ngµnh thuû s¶n còng ®· thµnh lËp c¬ quan kiÓm tra chÊt lîng hµng thuû s¶n, cho nªn n¨m 1998 ®· cã 27 nhµ m¸y ®«ng l¹nh chÕ biÕn thuû s¶n ®¹t tiªu chuÈn HACCP, n¨m 1999 lªn ®Õn 47 nhµ m¸y, n¨m 2000 cã 67 nhµ m¸y ®¹t tiªu chuÈn HACCP. Nhê nguån ®Çu t kÞp thêi vÒ vèn ®· ®a l¹i nh÷ng kÕt qu¶ râ nÐt: sè tµu thuû s¶n t¨ng thªm lµ h¬n 1,2 triÖu CV(163,36%), trong ®ã c¬ cÊu tµu cã c«ng suÊt lín khai th¸c xa bê ®· t¨ng lªn râ rÖt, x©y dùng ®îc 27 §Ò ¸n m«n häc c¶ng c¸ trong ®ã cã nhiÒu c¶ng ®· hoµn thµnh vµ ®a l¹i hiÖu qu¶ cao. VÒ nu«i trång thuû s¶n tÝnh ®Õn th¸ng 12/2000: diÖn tÝch nu«i trång thuû ®· t¨ng lªn hµng chôc ngh×n ha, chuyÓn ®æi c¬ b¶n diÖn tÝch trång lóa n¨ng suÊt thÊp vµ ®Êt hoang ho¸ sang nu«i trång thuû s¶n bíc ®Çu cã hiÖu qu¶ .VÒ chÕ biÕn thuû s¶n, trong 5 n¨m ®· t¨ng thªm 80 nhµ m¸y chÕ biÕn víi c«ng suÊt chÕ biÕn 300 tÊn/ngµy, ®a tæng sè c¬ së chÕ biÕn lªn 266 c¬ së, trong ®ã 220 nhµ m¸y cã trang bÞ nhµ xëng hiÖn ®¹i, trang bÞ d©y chuyÒn c«ng nghÖ cao, cã 50 doanh nghiÖp chÕ biÕn ®ñ tiªu chuÈn xuÊt khÈu thuû s¶n vµo EU, 77 doanh nghiÖp xuÊt khÈu vµo B¾c Mü. Nhê vËy, n¨m 2000, ngµnh thuû s¶n ®· ®îc nh÷ng thµnh c«ng lín c¶ vÒ s¶n lîng, diÖn tÝch nu«i trång vµ ®Æc biÖt lµ gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t møc kû lôc 1,475 tû USD. Râ rµng, ®Çu t ®· ®îc chøng minh lµ cã hiÖu qu¶. Trong c¸c nh©n tè thuËn lîi chóng ta ph¶i kÓ ®Õn nh©n tè cã tÝnh chÊt quan träng bËc nhÊt, ¶nh hëng trùc tiÕp nhÊt ®Õn qu¸ tr×nh xuÊt khÈu s¶n phÈm thuû s¶n, ®ã lµ nh©n tè chñ tr¬ng vµ ®êng lèi cña §¶ng, Nhµ níc. ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ra rÊt nhiÒu nh÷ng quyÕt ®Þnh, chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy ngµnh xuÊt khÈu thuû h¶i s¶n. Cã thÓ ®¬n cö mét sè quyÕt ®Þnh nh sau: _NghÞ ®Þnh sè 13/CP ra ngµy 2/3/1993 ®· kh¬i dËy tiÒm n¨ng cña c¶ níc vÒ ph¸t triÓn lÜnh vùc thuû s¶n ®Æc biÖt lµ híng vÒ xuÊt khÈu. _QuyÕt ®Þnh sè 400/TTg ra ngµy 7/8/93 cho phÐp miÔn thuÕ tµi nguyªn, thuÕ doanh thu vµ thuÕ lîi tøc, hoµn thuÕ xuÊt khÈu trong 3 n¨m ®èi víi ho¹t ®éng ®¸nh b¾t thuû h¶i s¶n xa bê. _ QuyÕt ®Þnh 428/TTg ra ngµy 7/8/95 vÒ ®Çu t “ Kh«i phôc vµ hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng nghÒ c¸” bao gåm viÖc x©y dùng c¸c c¶ng c¸, cho vay vèn dµi h¹n víi l·i suÊt u ®·i, thóc ®Èy nghiªn cøu vµ øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, ph¸t triÓn c«ng nghÖ chÕ biÕn sau thu ho¹ch... _ QuyÕt ®Þnh sè 251/1998/Q§-TTg vÒ c¸c chÝnh s¸ch thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n. Ta thÊy r»ng ®êng lèi ®óng ®¾n cña §¶ng vµ ChÝnh phñ ®· t¹o ra mét c¬ héi thuËn lîi cho mäi doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ra thÞ trêng thÕ giíi ®Æc biÖt lµ thÞ trêng Mü mµ ®Æc biÖt lµ hµng thuû s¶n ViÖt Nam. MÆt kh¸c ngµnh thuû ®îc hç trî bëi biÖn ph¸p chÝnh s¸ch cña Nhµ níc: hç trî nghiªn cøu vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ hç trî x©y dùng quy ho¹ch, hç trî ®Çu t xóc tiÕn th¬ng m¹i...Nh÷ng hç trî nµy t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ trêng Mü cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. HiÖn nay ChÝnh phñ ®ang th«ng qua c¬ §Ò ¸n m«n häc chÕ ®iÒu hµnh xuÊt - nhËp khÈu cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2005. Víi c¬ chÕ míi nµy mäi doanh nghiÖp ®Òu cã thÓ tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, tiÕn tíi xo¸ bá c¸c rµo c¶n ph¸p lý, thñ tôc g©y trë ng¹i cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c thÞ trêng quèc tÕ trong ®ã cã Mü cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ thuËn lîi h¬n. M«i trêng ®Çu t cña ViÖt Nam: m«i trêng ph¸p lý, m«i trêng hµnh chÝnh, m«i trêng tµi chÝnh ng©n hµng, c¬ së h¹ tÇng, nguån nh©n lùc...ngµy cµng hoµn thiÖn, t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi trong ®ã cã c¸c nhµ ®Çu t Mü vµo ViÖt nam s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thuû s¶n. ChÝnh s¸ch u ®·i ®Çu t ®èi víi ViÖt kiÒu ngµy cµng thÓ hiÖn tÝnh u viÖt: thu hót hµng ngµn kiÒu bµo chuyÓn vèn vÒ níc, t¹o ra hµng tr¨m dù ¸n s¶n xuÊt linh ho¹t trong ®ã cã nhiÒu dù ¸n s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thuû s¶n nh»m tiªu thô t¹i thÞ trêng Mü. Cã kho¶ng 1,5 triÖu ngêi ViÖt kiÒu sèng t¹i mü ®a sè hä ®Òu cã lßng yªu níc, híng vÒ céi nguån, nÕu cã sù kÕt hîp tèt th× ViÖt kiÒu ë Mü sÏ lµ cÇu nèi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp vµo thÞ trêng Mü. B¶n th©n néi lùc cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh thuû s¶n nãi riªng cña ViÖt nam ®· ®îc n©ng lªn ®¸ng kÓ sau 10 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa héi nhËp: tr×nh ®é tay nghÒ c«ng nh©n, trang thiÕt bÞ, m¸y mãc ®· ®îc n©ng lªn ®¸ng kÓ, nhiÒu s¶n phÈm cã chÊt lîng cao ®· ®¸p øng ®îc yªu cÇu thÞ trêng trong ®ã cã thÞ trêng Mü. Sù t¨ng trëng cña xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ trêng Mü g¾n liÒn víi sù tiÕn bé trong quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam –Hoa Kú, ®Æc biÖt sau khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt-Mü ®îc ký vµo ngµy 13/7/2000. Sù kiÖn nµy më ra nh÷ng c¬ héi kinh doanh míi, nhÊt lµ sau khi hiÖp ®Þnh ®îc th«ng qua bëi hai nhµ níc ViÖt Nam –Hoa Kú. §èi víi ViÖt Nam vµ c¸c níc xuÊt khÈu thuû s¶n kh¸c, th× thÞ trêng Mü lµ thÞ trêng nhËp khÈu thuû s¶n lín thø hai trªn thÕ giíi vµ còng lµ thi trêng tiªu thô ®a d¹ng vÒ mÆt hµng, gi¸ trÞ vµ chÊt lîng. Ngay sau khi hiÖp ®Þnh song ph¬ng cã hiÖu lùc, quy chÕ tèi huÖ quèc( MFN ) trong th¬ng m¹i hµng ho¸ ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hµng thuû s¶n ViÖt Nam vao thÞ trêng ®Çy hÊp dÉn nµy víi sù u ®·i vÒ møc thuÕ nhËp khÈu MFN, ch¼ng h¹n ®èi víi thÞt cua thuÕ suÊt MFN lµ 7,5%,phi MFN lµ 15%; èc: thuÕ suÊt t¬ng øng lµ 5% vµ 20%; c¸ philª t¬i vµ ®«ng: 0%vµ 0-5,5% cent/kg; c¸ kh« 4-7% vµ25-30%... HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt –Mü khuyÕn khÝch viÖc tæ chøc xóc tiÕn ho¹t ®éng th¬ng m¹i gi÷a hai níc nh: héi chî, triÓn l·m, trao ®æi th¬ng m¹i t¹i l·nh thæ hai níc, cho phÐp c¸c c«ng d©n, c«ng ty hai níc qu¶ng c¸o s¶n §Ò ¸n m«n häc phÈm, dÞch vô b»ng c¸ch tho¶ thuËn trùc tiÕp víi c¸c tæ chøc th«ng tin qu¶n c¸o bao gåm: truyÒn h×nh, ph¸t thanh , ®¬n vÞ kinh doanh in Ên vµ b¶ng hiÖu. Mçi bªn còng cho liªn hÖ vµ cho b¸n trùc tiÕp hµng ho¸ dÞch vô gi÷a c«ng d©n, c«ng ty cña bªn kia tíi ngêi sö dông cuèi cïng. §©y lµ c¬ héi cho c¶ doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ Mü cã diÒu kiÖn t×m hiÓu s©u vÒ thÞ trêng cña nhau ®Ó më réng bu«n b¸n gi÷a hai níc. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt –Mü kh¼ng ®Þnh c¬ chÕ chÝnh s¸ch míi cña ViÖt Nam, ®¸nh dÊu bíc ngoÆc trong quan hÖ ViÖt Nam –Hoa Kú. ViÖc chóng ta thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n cña hiÖp ®Þnh lµ ®iÒu kiÖn ban ®Çu cho viÖc gia nhËp WTO sau nµy. KÓ tõ khi ký kÕt ®Õn khi cã hiÖu lùc hiÖp ®Þnh ph¶i tr¶i mét thêi gian thö th¸ch h¬n mét n¨m. Nã ®îc quèc héi hai n¬c phª chuÈn rÊt kü tríc khi th«ng qua, cã thÓ nãi ®ã lµ nç lùc rÊt lín cña §¶ng vµ chÝnh phñ ta, còng nh thîng h¹ viÖn Hoa Kú. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt-Mü ®îc thùc thi, c¸nh cöa ®i vµo thÞ trêng Mü cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®îc më réng h¬n. ThuÕ nhËp khÈu sÏ gi¶m ®i 30-40% khi ViÖt Nam ®a hµng ho¸ vµo thÞ trêng Mü. Theo phßng th¬ng m¹i Mü t¹i TP Hå chÝ Minh sau khi hiÖp th¬ng m¹i ViÖt- Mü cã hiÖu lùc th× n¨m nhãm ngµnh trong ®ã cã ngµnh thuû s¶n ®îc hëng lîi nhiÒu nhÊt v× thuÕ nhËp khÈu vµo thÞ trêng Mü sÏ gi¶m m¹nh. M«i trêng kinh doanh vµ ®Çu t ®îc c¶i thiÖn t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t ch¼ng nh÷ng ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp Mü mµ cßn thu hót vèn ®Çu t tõ c¸c quèc gia kh¸c. V× tríc khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt-Mü cã hiÖu lùc th× hµng ho¸ ViÖt Nam ®a vµo thÞ trêng Mü kh«ng ®îc hëng quy chÕ MFN. Cho nªn nhiÒu nhµ ®Çu t níc muèn s¶n xuÊt hµng ho¸ sang Mü kh«ng muèn ®Çu t vµo ViÖt Nam. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®îc th«ng qua th× hµng xuÊt khÈu tõ ViÖt Nam sang Mü ®îc hëng quy chÕ MFN, vÊn ®Ò cßn l¹i lµ ta tiÕp tôc hoµn chØnh m«i trêng ®Çu t mµ ta ®· cam kÕt theo tinh thÇn cña hiÖp ®Þnh: t¹o ra m«i trêng kinh doanh b×nh ®¼ng ®Ó luång vèn ®Çu t cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nh nhau. §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc vµ theo lé tr×nh th× bá giÊy phÐp ®Çu t, c¸c doanh nghiÖp kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp FDI chØ ®¨ng ký kinh doanh ®Çu t. Sau khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖtMü cã hiÖu lùc ch¾c ch¾n r»ng ngµy cµng cã nhiÒu doanh nghiÖp ®Çu t vµo thÞ trêng Mü. Bëi v×, tríc hÕt c¸c th«ng tin vÒ thÞ trêng, kh¸ch hµng, ®èi t¸c sÏ ®îc cËp nhËt h¬n. Sù am hiÓu thi trêng Mü sÏ t¨ng lªn ®èi v¬i c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i nh nhÞp cÇu nèi gi÷a c¸c doanh nghiÖp hai níc t¹o ®iÒu kiÖn cho sù hîp t¸c kinh doanh xuÈt khÈu ph¸t triÓn h¬n. §ã §Ò ¸n m«n häc lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi mµ hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü mang l¹i cho chóng ta. Nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh ®· ph©n tÝch ë trªn, ngµnh xuÊt khÈu s¶n phÈm thuû s¶n ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín. Tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000 ngµnh lu«n hoµn thµnh kÕ ho¹ch nhµ níc giao, n¨m sau cao h¬n n¨m tríc vµ ®¹t ®îc møc t¨ng trëng cao (b×nh qu©n 9,17%/n¨m), gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu b×nh qu©n t¨ng 21,85%/n¨m. XuÊt khÈu thuû s¶n n¨m 2000 ®¹t 1,475 tû USD, b»ng 1/10 tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc vµ v¬n lªn ®øng hµng thø 3 trong c¸c ngµnh xuÊt khÈu cña ViÖt nam. Sau n¨m n¨m 1996-2000 tæng møc ®Çu t cña ngµnh thuû s¶n lµ 9.185.640 triÖu ®ång trong ®è ®Çu t níc ngoµi lµ 545 tû ®ång( chiÕm5,93%). Trong h¬n 9 ngh×n tû ®ång ®îc huy ®éng ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn, ngµnh chñ yÕu vËn dông néi lùc lµ chñ yÕu, vèn ®Çu t trong níc lµ h¬n 8600 triÖu ®ång chiÕm tíi 90,07% tæng møc ®Çu t. §Ó cã ®îc nguån vèn ng©n s¸ch th× ngµnh ®· cã biÖn ph¸p huy ®éng nguån vån trong d©n ®¹t 1700 tû ®ång ( chiÕm tû träng 18,62%). Trong giai ®o¹n 1999-2000, ngµnh thuû s¶n cña níc ta sÏ phÊn ®Êu ®a tû träng cña ngµnh trong GDP lªn 2,5-3% vµ ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng tæng s¶n lîng b×nh qu©n cña ngµnh lªn 4,5-5,1%/n¨m, trong ®ã khai th¸c h¶i s¶n t¨ng 1,7%/n¨m vµ nu«i trång thuû s¶n t¨ng 8,5%/n¨m. §Õn n¨m 2010 tû träng nu«i trång thuû s¶n trong tæng s¶n lîng cña ngµnh cÇn ®¹t 50%. §ång thêi phÊn ®Êu ®a tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n lªn tèc ®é trung b×nh lµ 15-20%/n¨m, tèc ®é t¨ng viÖc lµm trong nghÒ c¸ lªn trung b×nh lµ 2,65%/n¨m trong c¶ thêi kú 1999-2010 . Môc tiªu lín nhÊt ®a tæng s¶n lîng thuû s¶n ®¹t tõ 1,8-1,9 triÖu tÊn vµo n¨m 2005. §¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®ã nhê cã sù quan t©m cña c¸c cÊp l·nh ®¹o §¶ng vµ Nhµ níc, sù phèi hîp gióp ®ì cña c¸c bé ban ngµnh ë trung ¬ng, c¸c cÊp chÝnh quyÒn ë ®Þa ph¬ng, cã sù nç lùc chung cña c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn ngµnh vµ hµng triÖu lao ®éng trong c¶ níc. Hy väng trong thêi gian tíi ngµnh thuû s¶n sÏ ®¸p øng yªu cÇu ®Æt ra, víi nh÷ng tiÒm n¨ng s½n cã cña m×nh ViÖt Nam cã thÓ c¶i thiÖn ®îc vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng Mü. b_ Nh÷ng khã kh¨n. Bªn c¹nh nh÷ng ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi mµ nh÷ng yÕu tè chñ quan còng nh kh¸ch quan ®· mang l¹i th× ngµnh xuÊt khÈu s¶n phÈm thuû s¶n níc ta cßn gÆp mét sè nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n lµm c¶n trë qu¸ trÜnh xóc tiÕn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ trêng thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng Mü. §Ò ¸n m«n häc XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, mét vÊn ®Ò ®Æt ra lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü ®a sè c¸c lµ c¸c s¶n phÈm khai th¸c tõ thiªn nhiªn, ®Êt ®ai, tµi nguyªn biÓn. S¶n phÈm thuû s¶n xuÊt khÈu chñ yÕu ®îc chÕ biÕn díi d¹ng míi qua s¬ chÕ nªn hiÖu qu¶ thÊp, gi¸ c¶ cßn bÊp bªnh, gi¸ xuÊt khÈu kh«ng æn ®Þnh. TÝnh c¹nh tranh s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cßn thÊp trªn c¶ hai khÝa c¹ch gi¸ c¶ vµ chÊt lîng so víi s¶n phÈm cïng lo¹i cã xuÊt xø tõ c¸c quèc gia kh¸c . ViÖt Nam chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng h¬n 10 n¨m qua. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu theo ®ã còng míi ph¸t triÓn. XuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam sang Mü b¾t ®Çu tõ n¨m 1994. Bëi vËy chóng cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, søc Ðp tõ thÞ trêng, ®èi thñ c¹nh tranh. Ph¶i nãi r»ng chóng ta cha cã kinh nghiÖm trªn thÞ trêng quèc tÕ , ®Æc biÖt thÞ trêng Hoa Kú. Khi xuÊt khÈu hµng ho¸ sang Mü, mµ ë ®©y lµ thuû s¶n vÊn ®Ò thÞ trêng cã t¸c ®éng m¹nh nhÊt ®Õn sù tån t¹i cña hµng ViÖt Nam trªn ®Êt Mü. Trë ng¹i lín nhÊt lµ chóng ta ®ang ph¶i ®èi chäi víi nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh h¬n chóng ta rÊt nhiÒu. Søc m¹nh cña ®èi thñ c¹nh tranh thÓ hiÖn ë th©m niªn chÊt lîng s¶n phÈm vµ c¸c yÕu tè kh¸ch quan kh¸c. ViÖt Nam kh«ng ph¶i lµ ®èi t¸c duy nhÊt cña Mü, xuÊt khÈu thuû sang Mü cã nhiÒu ®èi thñ rÊt m¹nh so víi chóng ta nh Cana®a, Trung Quèc...ThÞ phÇn thuû s¶n cña ViÖt Nam trªn thÞ trêng Mü cßn rÊt khiªm tèn. §ã lµ mét ®ßi hái, th¸ch thøc rÊt lín ®èi víi nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc cña ViÖt Nam. ThÞ trêng Mü tuy réng lín nhng chóng ta cha më réng ®îc quy m«, nguyªn nh©n ë ®©y cã thÓ lµ chóng ta yÕu kÐm vÒ kh©u tæ chøc b¸n hµng, marketing s¶n phÈm, do chÊt lîng hµng ho¸ cha b»ng mét sè ®èi thñ c¹ch tranh ë mét khÝa c¹nh nµo ®ã, còng cã thÓ do nguyªn nh©n kh¸ch quan xuÊt ph¸t tõ thÞ trêng Mü. Mét khã kh¨n mµ chóng ta cßn gÆp ph¶i ®ã lµ vÊn ®Ò vÒ chÊt lîng vµ ®é an toµn, vÖ sinh thùc phÈm. MÆc dï c¬ quan FDA cña Mü ®· c«ng nhËn hÖ thèng HACCP cña VIÖt Nam, nhng chÊt lîng s¶n phÈm thuû s¶n xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cßn h¹n chÕ do tr×nh ®é c«ng nghÖ chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n cßn thÊp, chñ yÕu lµ c«ng nghÖ ®«ng l¹nh. Bªn c¹nh ®ã trong lÜnh vùc tiÕp thÞ, mÆc dï ®· cã trªn 50 doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang xuÊt khÈu thuû s¶n sang Mü nhng hÇu nh cha cã doanh nghiÖp nµo më ®îc v¨n phßng d¹i diÖn t¹i níc Mü. Do vËy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam Ýt cã c¬ héi giao th¬ng víi nh÷ng nhµ ph©n phèi Mü, nhÊt §Ò ¸n m«n häc lµ t×m hiÓu c¸c luËt ch¬i cña thÞ trêng nµy.§ã lµ mét thiÖt thßi mµ chóng ta cÇn ph¶i cè g¾ng kh¾c phôc. Trong kh©u chÕ biÕn, c«ng nghÖ chÕ biÕn thuû s¶n nhËp tõ níc ngoµi võa cò võa l¹c hËu, do ®ã kh«ng ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng s¶n phÈm phôc vô cho viÖc xuÊt khÈu. ViÖt Nam ®îc vÝ nh b·i th¶i c«ng nghiÖp, nªn ngµnh thuû s¶n còng kh«ng tr¸nh khái sù l¹c hËu, sù cò kü vÒ c«ng nghÖ. Nh vËy muèn cã s¶n phÈm chÕ biÕn tõ thuû s¶n ®ñ tiªu chuÈn chÊt lîng cho xu©t khÈu, chóng ta ph¶i cã ®îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn , vËy ®Ó cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn th× ph¶i cã lîng vèn lín, khã kh¨n vÒ vèn cã thÓ lµ ngän ngµnh cña mäi vÊn ®Ò. Gi¶i quyÕt vÒ vèn lµ bµi to¸n khã ®èi víi mäi quèc gia, ®Æc biÖt lµ ®èi víi níc nghÌo, níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt nam hiÖn nay. Vèn cã thÓ ®îc huy ®éng tõ hai nguån: Thø nhÊt, huy ®éng trong níc , chñ yÕu lµ trong d©n vµ ng©n s¸ch nhµ níc, nhng trong ®ã ng©n s¸ch l¹i cã h¹n vµ cßn ph¶i chi cho nhiÒu cho c¸c lÜnh vùc kh¸c, c¬ së h¹ tÇng kh¸c. Nguån vèn trong d©n tuy cã ®¸ng kÓ nhng chóng ta cha cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t thÝch ®¸ng ®Ó huy ®éng triÖt ®Ó nguån vèn ®ã. Nh×n chung trong ho¹t ®éng ®Çu t n¬c ngoµi chóng ta cßn nhiÒu h¹n chÕ, thñ tôc cßn rêm rµ, qua nhiÒu bíc kh«ng cÇn thiÕt. §ã lµ vÊn ®Ò mµ hiÖn nay §¶ng vµ Nhµ níc cÇn xem xÐt gi¶i quyÕt tèt h¬n. Khi mµ chÝnh s¸ch ®Çu t cña ta cßn cøng nh¾c, hñ tôc th× kú väng thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi lµ h¹n chÕ. Nguån vèn níc ngoµi ch¶y vµo ViÖt Nam phÇn lín díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ kh¸ch quan thÞ trêng Mü kh¸ réng vµ lín, hÖ thèng luËt cña Mü l¹i qu¸ phøc t¹p, trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam míi tiÕp cËn thÞ trêng nµy, sù hiÓu biÕt vÒ nã còng nh kinh nghiÖm tiÕp cËn cha nhiÒu. ThÞ trêng Mü qu¸ xa ViÖt Nam nªn chi phÝ vËn chuyÓn vµ b¶o hiÓm chuyªn chë hµng ho¸ rÊt lín, ®iÒu nµy lµm cho chi phÝ kimh doanh tõ ViÖt Nam sang Mü t¨ng lªn. H¬n n÷a thêi gian vËn chuyÓn dµi lµm cho hµng t¬i sèng bÞ gi¶m vÒ chÊt lîng, tû lÖ hao hôt t¨ng-®©y còng lµ nh©n tè kh¸ch quan lµm gi¶m tÝnh c¹ch tranh cña hµng ViÖt Nam xu©t khÈu sang Mü so víi hµng ho¸ tõ c¸c n¬c Ch©u Mü la tinh. Nh ®· ph©n tÝch ë trªn, hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü ®· mang l¹i cho ngµnh xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam rÊt nhiÒu nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi, tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã nã còng ®Æt ra cho chóng ta nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc ®ßi hái sù nç lùc cña toµn §¶ng, toµn d©n ta trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc, nhÊt lµ trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Thø nhÊt viÖc ®îc hëng quy chÕ MFN cha ph¶i lµ ®iÓm quyÕt ®Þnh ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh §Ò ¸n m«n häc tranh ®èi víi hµng thuû s¶n ViÖt Nam, v× Mü ®· ¸p dông quy chÕ MFN víi 136 níc thµnh viªn WTO, ngoµi ra cßn cã u ®·i dÆc biÖt ®èi víi c¸c níc chËm ph¸t triÓn, nhng ViÖt Nam cha ®îc hëng chÕ ®é nµy. Møc thuÕ trung b×nh lµ 5%, nhng nÕu ®îc hëng u ®·i th× møc thuÕ nµy tiÕn tíi 0%. HiÖn nay cã h¬n 100 níc xuÊt khÈu ®ñ c¸c mÆt hµng thuû s¶n vµo Mü, trong ®ã cã nhiÒu níc cã truyÒn thèng l©u ®êi trong bu«n b¸n thuû s¶n víi Mü nh Th¸i Lan(t«m só ®«ng, ®å hép thuû s¶n...), Trung Quèc(t«m ®«ng c¸ r« phi..), Cana®a(t«m hïm, cua...), In®«nªsia (cua ,c¸ ngõ, c¸ r« phi...), Philippin(hép c¸ ngõ,c¸ ngõ t¬i ®«ng, t«m ®«ng vµ rong biÓn...)...nªn sù c¹nh trªn thÞ trêng sÏ ngµy cµng quyÕt liÖt ®Æc biÖt ®èi víi mét sè mÆt hµng chñ lùc nh t«m, c¸ philª, c¸ ngõ. Trong h¬n 100 mÆt hµng thuû s¶n thùc phÈm nhËp khÈu, Mü cã nhu cÊu cao vÒ c¸c mÆt hµng ®· qua tinh chÕ( t«m luéc, t«m bao bét, t«m hïm, c¸ phi lª, hép thuû s¶n) trong khi ®ã hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chñ yÕu lµ s¬ chÕ, tû lÖ s¶n phÈm gi¸ trÞ gia t¨ng thÊp (chØ chiÕm kho¶ng 30% gi¸ trÞ xu©t khÈu cña ViÖt Nam). Cô thÓ víi mÆt hµng c¸ ngõ, hiÖn nay ViÖt Nam míi chØ xuÊt khÈu phÇn lín c¸ ngõ t¬i hoÆc ®«ng vµo Mü(90% gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¸ ngõ) trong khi c¸ ngõ ®ãng hép lµ mÆt hµng ®îc tiªu thô nhiÒu ë Mü th× gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam l¹i kh«ng ®¸ng kÓ( 5%). Mü coi träng c¶ nhËp khÈu thuû s¶n phi thùc phÈm bao gåm c¸c s¶n phÈm ho¸ häc gèc thuû s¶n: ngäc trai, c¸ c¶nh...(gi¸ trÞ nhËp khÈu n¨m 2000 ®¹t 9 tû USD, chØ kÐm hµng thuû s¶n thùc phÈm 1 tû USD) nhng ta chØ míi tró träng ®Õn xuÊt khÈu thuû s¶n thùc phÈm. V× vËy cã thÓ nãi cha cã sù phï hîp cao trong viÖc xuÊt khÈu hµng thuû s¶n ViÖt Nam víi yªu cÇu nhËp khÈu cña thÞ trêng Mü. Trªn ®©y lµ mét sè nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong viÖc xuÊt khÈu hµng thuû s¶n cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü. Chóng ta cÇn ph¶i khai th¸c triÖt ®Ó nh÷ng thuËn lîi vµ h¹n chÕ, kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n nh»m môc ®Ých cuèi cïng lµ t¹o cho mÆt hµng thuû s¶n ViÖt Nam mét vÞ thÕ ch¾c ch¾n trªn thÞ trêng Mü. III_ C¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ chñ yÕu nh»m më réng thÞ trêng xuÊt khÈu s¶n phÈm thuû s¶n cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü. 1_ C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, chóng ta ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Èy nhanh tèc ®é vµ më réng thÞ trêng xuÊt khÈu thuû s¶n nh»m môc ®Ých t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ sím ®a ®Êt níc ta trë thµnh mét cêng quèc trong lÜnh vùc xuÊt khÈu s¶n phÈm thuû s¶n §Ò ¸n m«n häc trªn thÕ giíi. Riªng ®èi víi thÞ trêng Mü, chóng ta cã mét sè nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh sau: * Nghiªn cøu thÞ trêng tiªu thô hµng thuû s¶n t¹i Mü. Nh ®· ph©n tÝch ë trªn, thÞ trêng tiªu thô Mü lµ thÞ trêng khã tÝnh vµo bËc nhÊt cña thÕ giíi, víi vÞ thÕ lµ mét níc ®i sau th× viÖc nghiªn cøu t×m hiÓu kü cµng thÞ trêng nµy lµ mét biÖn ph¸p v« cïng quan träng. Ngµy nay, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t ®ßi hái sù vËn ®éng linh ho¹t khÐo lÐo cña mçi doanh nghiÖp. VÒ c¬ b¶n, tÝnh û l¹i quan liªu cßn nÆng nÒ trong suy nghÜ cña mçi con ngêi ViÖt Nam, ®ã lµ mét h¹n chÕ mµ chóng ta cÇn kh¾c phôc trong m«i trêng kinh doanh ®ßi hái sù s¸ng t¹o, linh ho¹t nµy. Mçi doanh nghiÖp cÇn cÈn träng vµ linh ho¹t trong suy nghÜ, hµnh ®éng t×m b¹n hµng vµ ®èi t¸c kinh doanh. C¸c doanh nghiÖp trong ngµnh thuû s¶n muèn th©m nhËp, chiÔm lÜnh thÞ trêng Mü cÇn tró träng h¬n n÷a trong c«ng t¸c tiÕp thÞ ,t×m hiÓu b¹n hµng...Chóng ta kh«ng nªn ngåi chê ngêi ta ®Õn b¾t tay, hÑn tríc lµm ¨n mµ c¸c doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng t×m b¹n hµng míi ®Ó ký kªt hîp ®ång s¶n xuÊt kinh doanh. MÆt kh¸c, yÕu tè chÊt lîng s¶n phÈm cña c¸c donh nghiÖp trong ngµnh thuû s¶n hiÖn nay vÉn cßn lµ vÊn ®Ò khã kh¨n vµ trë ng¹i nhÊt, nh chóng ta ®· biÕt thÞ trêng Mü lµ thÞ trêng ®ßi hái s¶n phÈm chÊt lîng cao, ph¶i ®ñ tiªu chuÈn vÖ sinh an toµn thùc phÈm do c¸c c¬ quan kiÓm ®Þnh kiÓm tra. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i hÕt søc chó ý ®Õn vÊn ®Ò b¶o ®¶m chÊt lîng, bëi v× cã nh vËy th× hµng thuû s¶n cña ta míi cã c¬ héi vµo thÞ trêng Mü. NÕu chóng ta s¶n xuÊt s¶n phÈm kh«ng ®ñ tiªu chuÈn chÊt lîng ch¼ng nh÷ng kh«ng xuÊt khÈu ®îc mµ cßn mÊt uy tÝn trªn thÞ trêng vÒ nh·n hiÖu ViÖt Nam. Thuû s¶n ViÖt Nam vµo ®îc thÞ trêng Mü ®· khã l¹i cßn ph¶i c¹nh tranh ®Ó tån t¹i l¹i cµng khã h¬n. C¸c ®èi thñ c¹nh tranh cã lîi thÕ h¬n ta rÊt nhiÒu vÒ: chÊt lîng , gi¸ c¶ , mÉu m·...§iÒu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¶m thiÓu chi phÝ ®Çu vµo. Trong chiÕn lîc s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp. §µo t¹o ph¸t triÓn nhuån nh©n lùc ph¶i ®Æt nªn hµng ®Çu, nã ph¶i ®îc coi lµ yÕu tè ®Çu tiªn quyÕt ®Þnh thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mçi tæ chøc, mçi doanh nghiÖp. §Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña ®éi ngò nh©n viªn, ngoµi nh÷ng viÖc ®µo t¹o trùc tiÕp trong níc ®èi víi c«ng nh©n, cßn ®éi ngò lao ®éng cao cÊp ta cã thÓ göi ®i níc ngoµi häc tËp vµ nghiªn cøu, ®©y chÝnh lµ ®iÒu cÇn lµm ®èi víi mçi doanh nghiÖp. Xu híng toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ ®åi hái chóng ta kh«ng thÓ t¸ch rêi, ph¸t triÓn ®éc lËp mµ lu«n lu«n héi nhËp cïng ph¸t triÓn. Xu híng nµy t¹o cho chóng ta nh÷ng tr×nh ®é khoa häc §Ò ¸n m«n häc c«ng nghÖ tõ níc ngoµi, ®îc häc hái kü n¨ng kinh nghiÖm ph¸t triÓn trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, gãp phÇn thùc hiÖn tèt ph©n c«ng lao ®éng x· héi. ViÖt Nam cÇn ®Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ ®Ó tranh thñ sù hîp t¸c vµ gióp ®ì vÒ vèn, c«ng nghÖ trong c¸c lÜnh vùc khai th¸c, nu«i trång, chÕ biÕn thuû s¶n, ®µo t¹o vµ chuyÓn giao kinh nghiÖm qu¶n lý vµ ph¸t triÓn thÞ trêng... C«ng t¸c Marketing quèc tÕ cho lÜnh vùc thuû s¶n lu«n cÇn cã sù tham gia tÝch cùc cña Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, Bé th¬ng m¹i, Bé ngo¹i giao nh tæ chøc vµ tham gia c¸c héi chî th¬ng m¹i vÒ thuû s¶n t¹i ViÖt Nam hay t¹i c¸c thÞ trêng tiÒm n¨ng , trong ®ã cã thÞ trêng Mü. * X©y dùng th¬ng hiÖu riªng cho s¶n phÈm thuû s¶n cña ViÖt Nam. Thùc tÕ cho thÊy r»ng s¶n phÈm thuû s¶n cña ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Mü víi khèi lîng lín, chÊt lîng ®· qua kiÓm dÞch thÕ nhng l¹i kh«ng g©y ®îc uy tÝn vµ sù næi bËt ®èi víi ngêi tiªu dïng Mü. Lý do chñ yÕu lµ s¶n phÈm cña ta kh«ng cã tªn riªng, hoÆc lµ cã tªn nhng mê nh¹t. Chóng ta kh«ng thu hót ®îc sù chó ý cña ngêi tiªu dïng nªn s¶n phÈm cña ta kh«ng b¸n ch¹y. VÊn ®Ò bao b× , ®ãng gãi cÇn quan t©m sao cho hµng ho¸ cña ta ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, mÉu m·. Mçi s¶n phÈm cÇn ph¶i cã th¬ng hiÖu riªng ®¨ng ký víi thÕ giíi ®Ó tr¸nh hiÖn tîng bÞ nh¸i hµng gi¶ hoÆc bÞ kiÖn c¸o vÒ tªn gäi nh s¶n phÈm c¸ basa cña ta võa qua. Chóng ta cÇn tæ chøc c¸c chiÕn lîc qu¶ng c¸o ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm thuû s¶n ë Mü ®ång thêi lùa chän kªnh tiªu dïng vµ xuÊt khÈu phï hîp, hiÖu qu¶ t¹i Mü. Bªn c¹nh ®ã, chóng ta còng cÇn t¹o cho m×nh mét phong c¸ch kinh doanh, s¶n phÈm c¸ biÖt ho¸ so víi ®èi thñ c¹nh tranh nh»m ®¸nh vµo t©m lý tiªu dïng cña kh¸ch hµngmuèn dïng s¶n phÈm míi l¹. * §Èy m¹nh nh÷ng mÆt hµng mòi nhän chñ yÕu cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Trong nh÷ng mÆt hµng thuû s¶n vµo Mü th× con t«m vÉn lµ mÆt hµng chñ lùc: n¨m 1997 xuÊt ®îc 3074 tÊn t«m víi gi¸ trÞ kim ng¹ch 31,32 triÖu USD, chiÕm 79,64% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thuû s¶n vµo thÞ trêng Mü n¨m 1997; n¨m 1998 xuÊt khÈu ®îc 6125,7 tÊn víi gi¸ trÞ kim ng¹ch 66,89 triÖu USD, chiÕm 83,37% tæng kim ng¹ch. N¨m 1999 xuÊt ®îc 9100 tÊn víi gi¸ kim ng¹ch 96, triÖu USD, chiÕm 74,23% tæng kim ng¹ch. Gi¸ t«m ë thÞ trêng Mü t¬ng ®èi cao so víi c¸c thÞ trêng kh¸c, b×nh qu©n 2 n¨m 1998 – 1999 lµ 10 USD/kg ®Õn10,2 USD/kg. N¨m 2000, t«m só gi¸ 17,6 USD/kg. Cuèi n¨m 1998, ViÖt Nam ®îc FAO xÕp vµo hµng thø 10 trªn 130 níc xuÊt khÈu t«m vµo Mü, th× ®Õn th¸ng 4/2000 mÆt hµng t«m ViÖt Nam ®îc xÕp vµo §Ò ¸n m«n häc hµng thø 8 trªn 130 níc. Thø hai ph¶i kÓ ®Õn lµ mÆt hµng c¸ íp ®«ng bao gåm c¸c lo¹i c¸ basa, c¸ tra, c¸ nheo, c¸ b¬n nu«i níc ngät vµ c¸ ngõ biÓn kh¬i. N¨m 1997 xuÊt ®îc 1893,6 tÊn, n¨m 1998 ®¹t 3434,5 tÊn, t¨ng 181% so cïng kú n¨m 1997; n¨m 1999 gi¸ trÞ kim ng¹ch ®¹t 19,25 triÖu USD chiÕm 20% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸ ®«ng l¹nh. Bªn c¹nh ®ã chóng ta nªn chó träng vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng thuû s¶n kh¸c còng cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh cua, mùc, sß... Chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó ph¸t huy h¬n n÷a thÕ m¹nh nµy. * ChÝnh s¸ch cña Nhµ níc: Nhµ níc ph¶i cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Ó më réng xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ trêng Mü. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu më réng thÞ phÇn, ®em l¹i nguån thu lín h¬n n÷a trong viÖc xu©t khÈu thuû s¶n, Nhµ níc vµ Bé thuû s¶n cÇn cã chÝnh s¸ch gi¶i ph¸p kÞp thêi, hiÖu qu¶ ®Ó t¨ng nguån lîi thuû s¶n. Tríc hÕt ph¶i ban hµnh luËt b¶o vÖ nguån lîi thuû s¶n cña ViÖt Nam, hç trî vèn vµ kü thuËt nu«i trång thuû h¶i s¶n cho nh©n d©n, ph¸t triÓn lùc lîng khai th¸c thuû s¶n xa bê. TËp trung vèn vµ c¸c kho¶n viÖ trî ODA ®Ó n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng nghÕ c¸, ®Æc biÖt ë nh÷ng vïng cung cÊp nguyªn liÖu chñ yÕu. Nhµ níc ph¶i ban hµnh chÝnh s¸ch nhËp khÈu nguyªn liÖu theo híng miÔn thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu thuû s¶n, miÔn gi¶m thuÕ xuÊt khÈu ®èi víi hµng thuû s¶n chÕ biÕn b»ng nguyªn liÖu nhËp tõ níc ngoµi. Quy ho¹ch vµ qu¶n lý thèng nhÊt hÖ thèng chÕ biÕn thû s¶n: giao viÖc cÊp giÊy phÐp ®Çu t, x©y dùng míi vµ n©ng cÊp nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n cho mét ®Çu mèi duy nhÊt lµ Bé thuû s¶n, chuyÓn viÖc ®Çu t theo lÜnh vùc kü thuËt lµ chÝnh sang ®Çu t theo bèn ch¬ng tr×nh môc tiªu ®· x©y dùng trong chiÕn lîc xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam. Nhµ níc cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch u ®·i ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n më réng quy m« s¶n xuÊt vµ thÞ trêng kinh doanh. Thùc hiÖn chÕ ®é u ®·i cho vay vèn hoÆc cho gi÷ l¹i vèn khÊu hao ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp t¸i ®Çu t, cho trÝch mét phÇn thuÕ xuÊt khÈu ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm víi gi¸ trÞ ngµy cµng t¨ng. Thµnh lËp c¬ quan th«ng tin tiÕp thÞ thuû s¶n, cho phÐp ngµnh thñy s¶n trÝch mét phÇn nµo ®ã trong thuÕ xuÊt khÈu ®Ó thµnh lËp quü xuÊt khÈu thuû s¶n. Chóng ta cÇn thÊy r»ng do ®Æc diÓm s¶n phÈm cña hµng thuû s¶n lµ khã b¶o qu¶n, dÔ h háng, cho nªn vÊn ®Ò ®¶m chÊt lîng ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh. Nhµ níc ta cÇn chñ ®énh t¹o dùng nguån vèn h¬n n÷a tõ bªn trong hay bªn ngoµi b»ng mäi con ®êng kh¸c nhau. ChÝnh s¸ch §Ò ¸n m«n häc thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cÇn ph¶i hoµn thiÖn h¬n. Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt nu«i trång thuû s¶n ph¶i g¾n trùc tiÕp víi thÞ trêng, lu«n lu«n thay ®æi chÝnh s¸ch c¬ chÕ ®Çu t phï hîp víi sù thay ®æi cña thÞ trêng, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng Mü. * Chóng ta còng cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ t×m hiÓu kü ®Ó vËn dông ®óng luËt ph¸p cña ViÖt Nam, cña Mü vµ c¸c th«ng lÖ quèc tÕ ®Ó qu¸ tr×nh giao th¬ng ®îc diÔn ra dÔ dµng thuËn lîi, ®Èy nhanh tiÕn tr×nh më réng thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm thuû s¶n cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü. Nh vËy ®Ó thµnh c«ng trªn con ®êng th©m nhËp thÞ trêng Mü, nhÊt lµ sau khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt-Mü cã hiÖu qu¶. C¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu nãi chung, vµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n nãi riªng cÇn thiÕt lËp, x©y dùng mét chiÕn lîc phï hîp víi tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. Chóng ta cÇn ph©n tÝch kü m« h×nh SWOT ®Ó t×m ®iÓm yÕu, ®iÓm m¹nh, nh÷ng c¬ héi vµ mèi ®e do¹ trªn thÞ trêng tõ ®ã ®a ra c¸c chiÕn lîc hîp lý, ®em l¹i lîi nhuËn cao nhÊt trªn thÞ trêng níc Mü cho ngµnh xuÊt khÈu thuû s¶n níc ta. 2_ Mét sè suy nghÜ cña b¶n th©n. Ngµnh thuû s¶n cña ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh ®· ph©n tÝch ë trªn, chóng ta cã thÓ thÊy tiÒm n¨ng xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü lµ rÊt lín. NÕu biÕt khai th¸c triÖt ®Ó nh÷ng thuËn lîi vÒ yÕu tè tù nhiªn còng nh yÕu tè con ngêi th× s¶n phÈm thuû s¶n ViÖt Nam sÏ t¹o dùng ®îc mét chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng Mü. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã th× ®ßi hái sù phèi hîp rÊt cao tõ mäi ®èi tîng. Theo em, viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang Mü kh«ng thÓ do mét c¸ nh©n, mét tæ chøc cã thÓ lµm ®îc mµ cÇn cã sù hîp t¸c, thèng nhÊt, th«ng suèt gi÷a Nhµ níc, c¸c tæ chøc vµ doanh nghiÖp. Hä ph¶i cïng nhau hµnh ®éng thèng nhÊt tõ chÝnh s¸ch vÜ m« cho ®Õn c¸c chÝnh s¸ch cña doanh nghiÖp. Nhµ níc lo c«ng t¸c thÞ trêng, ®èi t¸c cßn doanh nghiÖp cÇn tró träng s¶n xuÊt s¶n phÈm. Hµnh ®éng cña hä ph¶i ®ång bé, nhÊt qu¸n vµ cïng nhau gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n trªn con ®êng xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ trêng Mü. §ã lµ mét sè nh÷ng suy nghÜ riªng cña em vÒ vÊn ®Ò nµy. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¸m ¬n T.S TrÇn Quèc Kh¸nh ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy.