Tài liệu truyện ngắn bé trọc

BÏ TROÅC 1 MUÅC LUÅC Chûúng I VÛÚÅT TRÛÚÂNG SÚN.....................................................................2 Chûúng 2 ÚÃ CÙN CÛÁ .......................................................................................56 Chûúng 3 VÏÌ ÀÖÌNG BÙÇNG........................................................................ 179 Chûúng 4 ÀI TÚÁI TOAÂN THÙÆNG.............................................................. 405 ÀÖI LÚÂI TÊM SÛÅ........................................................................................... 670 PHAÅM VIÏÅT LONG 2 Chûúng I VÛÚÅT TRÛÚÂNG SÚN Nùm 1968 Sau chuyïën ài cöng taác Nghôa Löå, töi vïì Haâ Nöåi, àûúåc hûúãng möåt caái tïët gia àònh thêåt vui veã. Röìi hoåp vaâ nhêån àûúåc quyïët àõnh ài B. Bao sung sûúáng! Thïë laâ töi chùèng coân loâng daå naâo maâ ngöìi vúái buát saách nûäa. Chaåy nhaâo lïn Sún La mang caác thûá vïì àïí kõp têåp trung. Riïng caái xe àaåp thò phaãi àïí laåi, vò khöng coá phûúng tiïån chuyïn chúã, anh em seä àem vïì gia àònh giuáp khi coá àiïìu kiïån. Àiïìu duy nhêët laâm töi luyïën tiïëc laâ khöng kõp lêëy giêëy chuyïín àöëi tûúång kïët naåp Àaãng. Viïåc phêën àêëu, coi nhû phaãi laâm laåi tûâ àêìu. Ngoaâi ra, coân coá möåt söë taâi liïåu hay maâ khöng viïët àûúåc vò loâng cûá röån lïn. Tûâ ngaây 9 thaáng 3 nùm 1968 Chuáng töi àïën núi têåp trung àïí böìi dûúäng vaâ reân luyïån. Laåi lïn úã vúái nuái rûâng - traåi 105 naây àoáng úã Hoâa Bònh, núi coá nhûäng ngoån nuái àaá vöi cuâng nhiïìu hang àöång khaá lúán. Ùn uöëng thêåt khaá. Chuáng töi phaát ngêëy múä lúån, phaãi ùn keâm vúái caác moán chua (chuã yïëu laâ giaá muöëi chua). Chuáng töi têåp haânh quên: àeo gaåch vaâ leo nuái. Cöng viïåc àoá khöng coá gò múái laå àöëi vúái töi, vò khi cöng taác úã vuâng rûâng nuái Sún La, töi àaä tûâng leo döëc cao, mang vaác nùång.Tuy nhiïn coá nhûäng töëi haânh quên trïn àûúâng söë 6 thò thêåt vui. Rûâng vöën tônh mõch, chó coá nhûäng aánh àom àoám lêåp loeâ núi thung luäng. Song rûâng böîng chuyïín àöång êìm êìm búãi nhûäng àoaân quên ài. Chuáng töi ài haâng hai ven àûúâng, coân loâng àûúâng thò nhûúâng cho tûâng àoaân xe lúán. Coá nhûäng àoaân chúã vuä khñ, phuã baåt kñn mñt, lêìm luäi lùn baánh. Coá nhûäng chiïëc xe xñch sùæt ruá êìm êìm, xuãng xoaãng, úã öëng xaã húi, BÏ TROÅC 3 thónh thoaãng lûãa laåi phuåt ra, keáo thaânh möåt àûúâng lûãa nhoã maâ àoã rûåc. Coá nhûäng chiïëc ö tö chúã àêìy chiïën sô. Töëi quaá, khöng nhòn thêëy hoå, song nghe gioång noái vaâ tiïëng cûúâi cuãa hoå, töi daám chùæc rùçng hoå coân treã lùæm vaâ neát mùåt hoå raång rúä lùæm. Hoå hoâ haát. Hoå theát lïn vúái chuáng töi: Ài trûúác nheá! - Gùåp nhau úã Khe Sanh nheá! - Gùåp nhau úã Saâi Goân nheá! Vaâ nhiïìu nûäa. Hoå laåi haát nhûäng baâi ca suåc söi khñ thïë caách maång: Haânh quên xa, Vò nhên dên quïn mònh... Trïn möåt chiïëc xe voång laåi tiïëng keân acmönica vúái baâi Giaãi phoáng Miïìn Nam. Phaãi, giaãi phoáng Miïìn Nam, chuáng töi, caác àöìng chñ àang trïn àûúâng ài giaãi phoáng Miïìn Nam àêy! Trong tiïëng xe chuyïín àöång rêìm rêìm, töi thêëy maáu trong ngûúâi böëc lïn hûâng hûåc. Töi muöën bùng ngay theo nhûäng àoaân xe - chuáng ài chïëch sang phña Têy àïí voâng vïì phûúng Nam - Tiïìn tuyïën àoá. Ngaây 30-4-1968 Chuáng töi àaä nhêån xong trang bõ vaâ höm nay bùæt àêìu lïn àûúâng. Mûa phêët nheå nhûäng haåt li ti nhû buåi phêën. Chuáng töi ra ài trûúác sûå tiïîn biïåt cuãa nhaâ trûúâng, cuãa nhûäng anh em ài sau. Vò bñ mêåt, khöng ai àûúåc baáo cho ngûúâi nhaâ àïën tiïîn. Möåt söë ngûúâi coá àaåi diïån cú quan àïën àûa chên. Anh Àiïìu - cöng nhên in traáng phim thuöåc ngaânh Àiïån aãnh - ài trong àoaân töi, böîng khoác rûng rûác. Anh em xuám laåi hoãi, anh baão khoác vò "nhúá cú quan quaá!" Töi khöng ai tiïîn àûa, nhûng loâng thêëy thanh thaãn. Bêíy chiïëc xe chúã àoaân chuáng töi. Xe chuyïín àöång vaâ moåi ngûúâi vêîy goåi. Töi tûâng ra ài, tûâng gùåp nhiïìu cuöåc chia tay, song lêìn naây sao thêëy noá khaác thïë. Loâng bêng khuêng, haáo hûác, thûúng mïën...Öi, bao caãm xuác cûá xen vaâo nhau... Chuáng töi ài theo àûúâng quên sûå, vùæng lùång mïnh möng. Khöng möåt boáng ngûúâi. Khöng möåt boáng nhaâ. Chó thêëy con àûúâng PHAÅM VIÏÅT LONG 4 múâ múâ trùæng vaâ baåt ngaân laâ maâu tñm àen cuãa nuái rûâng cuâng vö vaân aánh àom àoám lêåp loeâ khùæp thung luäng. Suöët tûâ 30-4 àïën 5-5, chuáng töi àaä vûúåt àûúåc haâng trùm cêy söë, vûúåt qua Hoaâ Bònh, vûúåt Thanh Hoaá àïën Nghïå An. Àoaân chuáng töi dûâng laåi úã Nam Vên - Nam Àaân, gêìn ngay quï Baác. úã àêy, maáy bay Myä quêìn suöët ngaây àïm. Möåt buöíi trûa, chuáng töi nghe nhûäng tiïëng bom nöí uyânh uyânh vaâ möåt tiïëng "buåp". Möåt quaã bom rúi rêët gêìn chuáng töi, truáng vaâo möåt xoám trûúác mùåt. Buåi àêët tung lïn vaâng kheâ. Boån quyã Myä laåi taân saát dên ta àêy! Loâng chuáng töi ngheån laåi cùm thuâ! Buöíi töëi, chuáng töi ra ài. Chùèng coân mêëy chöëc nûäa seä àïën thaânh phöë Vinh. Trúâi xêím töëi. Àoaân xe chúåt dûâng laåi. Ngûúâi gaác barie baáo coá bom nöí chêåm úã phña trûúác. Thïë laâ xe phaãi quay àêìu laåi. Phña xa, mêëy chiïëc àeân duâ cuãa luä maáy bay múái thaã treo lú lûãng, hùæt aánh saáng vaâo caã khoang xe chuáng töi. Laåi xuöëng xe, vaâo laâng, tòm nhaâ dên àïí úã. Chuáng töi toaân dûåa vaâo àöìng baâo thöi maâ! Töí chuáng töi àang ngú ngaác tòm àûúâng thò coá möåt öng cuå traåc 70 tuöíi ra goåi: - Caác con vaâo nhaâ böë maâ úã! Mûâng quaá, chuáng töi taåt vaâo. Öng cuå ài trûúác, lûng húi coâng song daáng coân nhanh nheån lùæm. Trong nhaâ, möåt phuå nûä ra múã cûãa liïëp - àoá laâ con dêu cuå laäo. Gia àònh luåc àuåc thûác dêåy. Cuå múã maân, lay goåi hai àûáa beá. Chuáng töi gaåt ài: - Thöi, àïí caác em nguã, chuáng con nùçm àêu cuäng àûúåc! Cuå söët sùæng: - Khöng, coá chöî cho chuáng töi röìi. Nùçm àêy cho tûã tïë. Caái giûúâng êëy röång song húi ngùæn. Dûúái gêìm noá laâ möåt caái hêìm lúán. Chiïëc giûúâng àûúåc kï nûãa chòm, nûãa nöíi trïn chiïëc hêìm àoá. BÏ TROÅC 5 Saáng, chuáng töi giêåt mònh choaâng dêåy vò nhûäng tiïëng àöång lúán. Mêëy chiïëc phaãn lûåc xaâ saát saåt, gêìm rñt àiïn loaån. Hai àûáa chuáng töi vuâng dêåy àõnh tuåt xuöëng hêìm, song luáng tuáng maäi vò mêëy súåi dêy duâ úã caái voäng chuáng töi duâng laâm chùn àùæp cuöën caã vaâo chên, tay. Lêîn trong tiïëng phaãn lûåc, töi nghe tiïëng cûúâi khanh khaách roân tan cuãa treã thú. Möåt cö beá chûâng 14 tuöíi àang àûáng öm cöåt nhòn chuáng töi maâ cûúâi. Trúâi, giûäa vuâng chiïën sûå aác liïåt naây sao laåi coá gioång cûúâi höìn nhiïn nhû vêåy nhó? Ngaây 8-5-1968 Chiïìu röìi maâ söë bom quaái quó kia vêîn chûa àûúåc giaãi quyïët. Àoaân chuáng töi quyïët àõnh phoáng xe vûúåt qua núi àoá. Khöng coân caách naâo khaác. Chùèng leä nùçm ò ra maäi? Xe chuáng töi vêîn ài thûá hai. Noá êìm ò tiïën khoãi laâng, ra àûúâng lúán. Röìi noá tùng töëc àöå. Chuáng töi ngöìi ngay ngùæn, tay baám chùåt lêëy thaânh xe. Xe vûúåt qua nghôa trang liïåt sô 30-31, röìi qua göëc àa. Chó qua caái cöëng nûäa laâ àïën baäi bom. Nhòn laåi sau xe, töi thêëy mêëy cö gaái àang thuãng thùèng bûúác túái vaâ cûúâi rêët tûúi. Sùæp ài qua baäi bom, sao maâ thaãn nhiïn vêåy? Xe xoác maånh vaâ bùng lïn. Sau xe, caánh àöìng luáa xanh múãn traãi röång dêìn ra. Vaâ úã möåt vaåt luáa saát bïn àûúâng coá 2 höë àen ngoâm, buân bùæn tung toeá xung quanh. Coân 4, 5 höë khaác úã mêëy thûãa ruöång xa hún. Àoá, caác höë bom àoá. Xe vêîn bùng lïn. Caái chïët luâi dêìn laåi phña sau. aâ, ra cuäng àún giaãn thöi. Thïë laâ qua baäi bom möåt caách an toaân. Xe tiïën vïì thaânh phöë Vinh. Nhaâ thúâ Vinh àûáng cêm lùång bïn nhûäng ngöi nhaâ tan hoang, nhûäng ngoån cêy xú xaác vò bom Myä. Chúå Vinh tan taânh, caái biïín àïì tïn chúå treo úã cöíng cuäng bõ bom hêët xuöëng, chó coân baám chïëch vaâo möåt truå gaåch nhû thaách àöë. Chuáng töi xuöëng xe. Vûâa luác êëy nghe phña Nam Àaân coá möåt tiïëng nöí lúán: baäi bom àaä lïn tiïëng! Khöng hiïíu mêëy cö gaái töi gùåp coá sao khöng? PHAÅM VIÏÅT LONG 6 Xe àöî úã ngaä tû thaânh phöë àïí chúâ qua phaâ. Coân caách 3-4 km nûäa nhûng núi àoá rêët nguy hiïím nïn xe phaãi chúâ úã àêy. Khi naâo phaâ àïën seä coá ngûúâi goåi àiïån thoaåi baáo cho traåm barie, traåm laåi hûúáng dêîn cho xe ài. Hoaâng hön dêìn buöng xuöëng. Bêìu trúâi xam xaám, àiïím chuát mêy höìng úã phña Àöng. Vinh àêy, túi taã vò sûå taân phaá cuãa chiïën tranh. Vùæng veã, àòu hiu. Mêëy haâng phi lao cao vuát àûáng lùång, in boáng sêîm trïn nïìn trúâi, caånh nhûäng ngöi nhaâ gaác àöí tan hoang. Traåm biïën thïë àiïån boã khöng, xung quanh coá cöng sûå. Boån töi àûáng àoá ngùæm nhòn caái caãnh tônh mõch cuãa thaânh phöë vaâ nghô maäi rùçng taåi sao laåi coá nhûäng luác noá nöíi baäo lûãa hûâng hûåc traái ngûúåc vúái caái vùæng laånh mïnh möng naây àûúåc? Chuáng töi khêín trûúng lïn xe. Xe tûâ tûâ tiïën vïì Bïën Thuyã. Bïn phaãi àûúâng laâ nhaâ maáy àiïån. Bom nöí laâm àêët àaá úã àoá bõ àaâo xúái löån bêåy. Nhûäng cöåt àiïån gêîy guåc hoùåc àöí nghiïng. Caånh àoá laâ nuái Quyïët. Phaãi, caái ngoån nuái nhoã nhoi lúã loeát ra vò bom àaån àoá chñnh laâ ngoån nuái anh huâng, àaä tûâng nöíi danh cuâng àöåi tûå vïå thaânh phöë Vinh daám àûúng àêìu vúái luä "thêìn sêëm", "con ma" Myä. Söng Lam tröi ïm àïìm. Bïën vêîn phùèng lùæm. Xe nheå nhaâng lïn phaâ. Phaâ röång thêåt, chúã túái 5 xe. Boån töi àûáng hai bïn thaânh phaâ. Trùng lïn röìi, toaã aánh saáng nhaân nhaåt xuöëng doâng söng. Töi àûáng bïn traái phaâ ngùæm nhòn söng khöng chaán mùæt. Daãi Höìng Lônh àang im lùång in boáng tñm trïn búâ bïn kia. Khöng coá maáy bay vaâ cuäng khöng coá tiïëng phaáo. Möåt anh baån àûáng gêìn töi chó vïì phña nuái Quyïët vaâ hoãi: - Nuái Quyïët àêëy aâ? Noá beá thïë sao laåi nöíi tiïëng nhû vêåy nhó? Töi cûúâi: - Noá nöíi tiïëng vò yá chñ quyïët chiïën, quyïët thùæng cuãa noá, úã nhûäng con ngûúâi àaä chiïën àêëu vaâ chiïën thùæng trïn àónh nuái êëy. Phaâ nheå nhaâng cêåp bïën. Ö tö ruá ga. Chuáng töi chaåy nhanh lïn búâ. Têët caã àïìu phaãi khêín trûúng. Coá thïí luä maáy bay seä àïën bêët ngúâ hoùåc phaáo úã biïín coá thïí naä túái trong phuát chöëc. BÏ TROÅC 7 Àêët Haâ Tônh àêy röìi. Vaâo laâng. Hai bïn àûúâng, nhûäng quaã nuái nhoã nùçm im lòm dûúái trùng. Xe chúåt dûâng laåi. Phña trûúác, luä maáy bay múái thaã mêëy quaã phaáo saáng. Chuáng töi taãn ra hai bïn àûúâng. Töi vaâ Vûúång vaâo ngöìi gêìn möåt ruöång khoai, coá gò thò nêëp úã raänh khoai cuäng àúä. Nhûäng quaã phaáo saáng vêîn treo lú lûãng lûng trúâi, hùæt aánh saáng vaâng voåt vïì phña chuáng töi. úã ngöi nhaâ bïn coá mêëy àûáa beá chaåy ra ngoá chuáng töi vaâ cûúâi. Böë chuáng àûáng úã vûúân sùæn hoâ heát bùæt chuáng vaâo hêìm, song chuáng cûá ngöìi cûúâi maäi. Coá veã chuáng àaä quen vúái caãnh maáy bay dêåm doåa lùæm röìi. Khoaãng giûäa àïm, àoaân xe dûâng laåi. Chuáng töi reä vaâo laâng àïí nguã. Àûúâng ài phaãi qua möåt caánh àöìng lúán. ñt lêu nay mûa lúán nïn àûúâng lêìy löåi vaâ trún quaá. Phaãi doâ dêîm tûâng bûúác, thuåt lïn thuåt xuöëng múái ài nöíi. Song àûúåc caái khöng ai ngaä. Saáng, chuáng töi chuyïín sang nhaâ bïn caånh úã, vò nhaâ cuä chêåt quaá. Gia àònh naây coá hai cö con gaái. Caác cö rêët tûúi cûúâi. Möåt cö baão rùçng moåi khi coá böå àöåi àïën, thanh niïn laâng vêîn töí chûác àoán tiïëp nöìng nhiïåt lùæm, nhûng vò chuáng töi àïën vaâo ban àïm nïn khöng töí chûác àûúåc. Möåt baác nöng dên coá voác ngûúâi cao lúán sang chúi. Baác toã ra rêët quan têm àïën tònh hònh thúâi sûå. Baác hoãi chuáng töi, nhûng nhiïìu khi laåi ngöìi noái vanh vaách tònh hònh trong nûúác, ngoaâi nûúác cûá nhû laâ phöí biïën cho chuáng töi vêåy. Baác noái rùçng úã àêy nhên dên töí chûác baán gaâ chöëng Myä, nïëu àoaân coá giêëy túâ thò seä mua àûúåc. Baác êëy laâ chuã nhiïåm húåp taác xaä mua baán xaä. Baác êëy noái àuáng. Buöíi chiïìu, coá mêëy baâ xaách võt, ngan àïën cho chuáng töi. Vò ban ngaây, gaâ àaä thaã nïn thay bùçng ngan, võt. Röìi laåi coá baâ mang rau àïën baán cho chuáng töi nûäa. Têët caã àïìu coá giaá phaãi chùng. Hai cö gaái úã nhaâ rêët söët sùæng giuáp chuáng töi. Cö thò rûãa rau, vo gaåo, cö thò ài mua giuáp cuãi, nhen bïëp. Àiïìu àoá laâm chuáng töi rêët vui veã vaâ caãm àöång. Töëi, chuáng töi ra xe. Trùng ngaâo ngaåt khùæp laâng quï. Caác cö gaái laâng rñu rñt ài tiïîn, cö xaách höå xoong nöìi, cö xaách höå tuái. PHAÅM VIÏÅT LONG 8 Xe laåi ruá ga, gêìm gûâ tiïën khoãi laâng. Àûúâng xoác naãy nhû rang ngö. Coá möåt caái raänh xeã ngang àûúâng to quaá, xe phaãi chuái àêìu xuöëng röìi laåi dï àñt vûúåt lïn - luác êëy thò thaânh xe chuái tõt xuöëng raänh, chó cao ngang mùåt àûúâng. Àûúåc caái xe khoeã nïn vûúåt qua hïët. Ài àûúåc möåt àoaån thò xe dûâng laåi. Thêåt phiïìn phûác, àûúâng tùæc röìi. Chiïìu nay boån Myä vûâa àaánh àoaån àûúâng phña trûúác, hiïån úã àoá coân bom nöí chêåm. Thïë laâ phaãi quay laåi àûúâng cuä, gùåp laåi con àûúâng laâng vúái nhûäng nuå cûúâi vui veã cuãa caác cö gaái. Ngaây 11-5-1968 Töëi nay laâ töëi thûá baãy. úã Haâ Nöåi chùæc vui lùæm, coân chuáng töi thò àang laâm nhiïåm vuå baám chùæc vaâo thaânh xe àïí khoãi bõ xe hêët tung ra ngoaâi qua nhûäng cuá xoác. Nhûng khöng vò thïë maâ mêët vui. Nhiïìu anh khoeã taán lùæm - àuã thûá chuyïån - laâm vaáng caã xe lïn. Töi ngöìi gêìn cuöëi, tay võn vaâo thaânh xe vaâ lùång nhòn vïì phña sau. Mêy nhiïìu nïn trùng bõ che, trúã nïn nhaåt nheäo vö cuâng. Lêîn trong tiïëng àöång cú ö tö, töi nghe coá tiïëng rñt vaâ reáo êìm êìm. Vaâ hiïån ra trûúác mùæt töi laâ hònh thuâ àen truäi cuãa möåt chiïëc phaãn lûåc Myä. Noá bay thêëp quaá, tröng nhû möåt con caá lúán trûúân qua àêìu chuáng töi, song noá muâ, chùèng phaát hiïån nöíi chuáng töi. Xe khöng dûâng laåi. Phaãi, noá bay noá cûá bay, mònh ài mònh cûá ài chûá sao. Àûúåc möåt àoaån, xe dûâng laåi nhûng vêîn nöí maáy. Vò ngöìi sau, töi khöng nhòn thêëy gò úã phña trûúác. Töi nghe tiïëng múã cûãa ö tö, röìi nghe Ca - möåt trong hai anh laái xe cho àoaân - heát lúán: - Ài thöi Thõnh úi. Bom bi, noá nöí boã meå bêy giúâ! Cûãa xe àoáng caái "sêìm". Xe lûúát túái. Chuáng töi laånh gaáy! Ngú ngaác chùèng roä vò sao laåi coá chuyïån êëy? Luác naây xe àaä vûúåt qua núi coá bom bi. Quaã bom nùçm ngang trïn àûúâng, caánh maå kïìn saáng lêëp laánh dûúái trùng. Àoá laâ loaåi bom bi dûáa. Bïn àûúâng, coá möåt söë höë nho nhoã - àoá chñnh laâ höë do caác quaã bom bi khaác gêy ra. Thêåt caái chïët cûá rònh moâ vaâ àõnh nhaãy xöí vaâo sûå söëng. Song cuöåc söëng vêîn cûá ung dung àiïìm tônh. BÏ TROÅC 9 Nghó giaãi lao. Ngöìi maäi trong xe cuäng phaát mïåt, tai uâ lïn vaâ ngûúâi nön nao. Chuáng töi nhaãy xuöëng xe, vûún mònh hñt thúã luöìng khöng khñ trong laânh cuãa buöíi àïm. Phña xa, boån maáy bay laåi thaã mêëy chuâm phaáo saáng. Chuáng töi taãn ra xa xe vaâ ngöìi gêìn mêëy caái haâo. Töi hoãi Thõnh: - Luác naäy bom bi thïë naâo àêëy? Thõnh cûúâi rêët tûúi: - AÂ, mònh nhòn dûúái aánh trùng thêëy vêåt gò lêëp laánh, tûúãng caái buát maáy ai àaánh rúi nïn àöî laåi. Suyát nûäa thò boã maång! Quanh töi coá nhûäng tiïëng noái chuyïån rò rêìm. Coá mêëy anh àang gay gùæt tranh luêån vïì viïåc huát thuöëc laá thò phaãn lûåc coá phaát hiïån àûúåc khöng? Anh thò baão noá chó nhû taân àom àoám, thêëy sao àûúåc. Anh thò baão àûâng chuã quan. Thïë maâ röìi caäi nhau om soâm. Töi nhòn trúã laåi con àûúâng xe vûâa qua. Caách núi töi ngöìi khöng xa lùæm, coá möåt àoaån àûúâng coân mang nùång vïët tñch chiïën tranh. Hai haâng cêy ven àûúâng bõ chaáy xeám vaâ gaäy guåc. 6 chiïëc xe - caái thò tung mui, caái thò coân trú khung - nùçm lùn loác hai bïn àûúâng. Thõnh cho biïët núi àoá trûúác àêy coá hai haâng cêy rêët lúán, xanh rò. Xe cuãa ta àöî úã àoá, khöng may bõ luä giùåc trúâi phaát hiïån, chuáng àiïn röì xêu xeá. Xe bõ böëc chaáy. Coá anh àaä duäng caãm laái xe chaåy xuöëng ruöång, lêëy buân dêåp lûãa nhûng laåi bõ boån Myä bùæn röëc keát truáng, nïn hy sinh ngay bïn xe. Àïm, xe ài theo nhûäng con àûúâng voâng khoá hiïíu röìi àöî laåi úã möåt baäi khaá röång. Têët caã ngûúâi vaâ àöì àaåc àïìu xuöëng xe. Àêy laâ traåm 12 úã Hûúng Khï, chuáng töi nghó laåi röìi seä ài böå. Chuáng töi bùæt tay tûâ biïåt nhûäng àöìng chñ laái xe duäng caãm vaâ vui tñnh. Vai vaác ba lö, chuáng töi men theo nhûäng búâ ruöång àïí vaâo núi nghó. Ài chûâng 4-5 km maâ thêëy toaát caã möì höi. Gùåp mêëy àoaân böå àöåi ài ngûúåc laåi. Hoå hoãi chuáng töi: "Quï àêu àêëy? vaâo hay ra?..." Àûúâng laâng röån raä bûúác haânh quên. PHAÅM VIÏÅT LONG 10 Ngaây 12, chuáng töi nghó úã àêy, anh em mua con choá laâm bûäa liïn hoan. Ngaây 13-17/5-1968 Bùæt àêìu cuöåc ài böå. Nghe noái 10 ngaây àêìu laâ mïåt lùæm. Àûúåc caái àûúâng bùçng vaâ ngùæn nïn àúä mïåt. Ngay höm àêìu vûâa ài àaä gùåp mûa. Chûa coá kinh nghiïåm nïn ai cuäng àïí ni löng trong ba lö, thaáo ra thêåt lêu. Gùåp möåt buöíi haânh quên àùåc biïåt. Trúâi töëi nhû huä nuát, àûúâng nhoã, gêåp gïình men theo triïìn nuái, laåi khöng àûúåc duâng àeân pin. Chuáng töi doâ dêîm bûúác tûâng bûúác. Chó lo ngaä. Phña thung luäng, haâng trùm ngaân caánh àom àoám saáng lêåp loeâ. Toaân khu rûâng löëm àöëm nhûäng aánh lên tinh phaát ra tûâ caác cêy göî, laá muåc. Töi lêëy möåt miïëng göî lên tinh lúán gaâi sau ba lö ngûúâi ài trûúác vaâ baám riïët theo aánh saáng yïëu úát àoá. Vêåy maâ coá luác töi bûúác khöng kõp. Nhòn quanh chó thêëy àen töëi mõt muâng. Chên khöng daám bûúác vò súå sa xuöëng vûåc. Töi àûáng taåi chöî goåi hoaâi ngûúâi ài trûúác àïí nghe theo tiïëng goåi maâ lêìn túái. Mùæt cûá cùng ra maäi, nïn àêìu thêëy nhûác quaá. Àoaån àûúâng coá hún nûãa cêy söë maâ chuáng töi ài mêët hún möåt tiïëng àöìng höì. Ra cûãa rûâng thêëy aánh trùng traân ngêåp. Ngaây 18/5/1968 Ra ài tûâ 2 giúâ saáng. Àoaån àêìu àûúâng cuäng bùçng. Àïën gêìn trûa thò bùæt àêìu lïn döëc. Chuáng töi nghó trûa úã möåt khu rûâng nûáa. Noáng vaâ khaát, bi àöng àaä gêìn hïët nûúác. Khoaãng hai giúâ, chuáng töi laåi ài. Phaãi lïn caái döëc cao, anh em goåi laâ döëc Àaåi tûúáng. Mïåt thêåt, nùæng cûá nùæng hoaâi, vaâ döëc cûá lïn cao maäi. Röìi chuáng töi dûâng laåi khu rûâng nûáa. Àùåt ba lö xuöëng, chuáng töi ruát dao gùm vaâ chùåt nûáa àïí lêëy nûúác uöëng. Nhûäng cêy nûáa bõ phaåt ngang, toeá ra nhûäng tia nûúác trong maát. Chuáng töi chùåt caã cêy röìi chùåt ra tûâng khuác, duâng ca, baát hûáng úã dûúái. Nhû vêåy cuäng taåm àûúåc, coá chuát nûúác búát khö cöí. Cuöåc haânh quên laåi tiïëp tuåc. Trúâi vêîn noáng nhû àöí lûãa. Phña bïn kia sûúân nuái, nhûäng höë bom Myä lúã loái, àoã BÏ TROÅC 11 choái lïn dûúái aánh nùæng. Laåi khaát, möì höi ra ûúát àêîm aáo. Möì höi tuáa ra trïn mùåt, chaãy thaânh doâng xuöëng cùçm. Töi liïëm nhûäng gioåt möì höi àoá, caãm thêëy àúä khaát. Kyã luêåt haânh quên khöng cho pheáp dûâng laåi; khi qua möåt rûâng nûáa, töi cêìm con dao lùm lùm trong tay, hïî thêëy cêy naâo dïî, laâ bêåp möåt nhaát roä maånh vaâo thên noá, röìi gheá saát miïång vaâo àoá, uöëng vöåi vaâng tûâng gioåt nûúác. Gêìn 4 giúâ chiïìu, trúâi caâng choái chang. Chuáng töi phaãi ài qua möåt khu àöìi tranh. Àaåp lïn tranh maâ ài. Tranh ngaä raåp theo triïìn döëc, àùåt chên lïn thêëy trún tuöåt, chó muöën ngaä. Tranh hêëp nùæng, toaã ra caái noáng hêìm hêåp. Töi ài, trêìn truåi hai caãm giaác khaát vaâ noáng, tûúãng nhû ài trong möåt caái nöìi rang khöíng löì, kyâ quaái. Coân chiïëc ba lö thò trôu nùång xuöëng, àöi quai cûá trò riïët hai vai raát boãng. Xuöëng khoãi döëc, chuáng töi phaãi vûúåt qua àûúâng 15. Àoaån àûúâng naây boån Myä thûúâng raãi bom bi. Tûâng töëp 4-5 ngûúâi chaåy doåc theo àûúâng, nuáp saát ta luy röìi bùng qua phña bïn kia. Tiïëp àoá, xuöëng möåt caái döëc sêu hun huát vaâ trún tuöåt. Khöng phaãi ài xuöëng maâ laâ boâ xuöëng, tuåt xuöëng. Töi phaãi duâng gêåy, ra sûác chöëng àúä cho khoãi ngaä. Suöëi nûúác reo roác raách dûúái chên döëc kïu goåi chuáng töi. Nhiïìu ngûúâi nhaâo xuöëng dûúái chên döëc laâ quùng ba lö xuöëng, lêëy bi àöng ra vuåc nûúác, uöëng ûâng ûåc. Töi uöëng möåt ca àêìy, thêëy nûúác chaåy khùæp cú thïí, túái àêu maát túái àêëy. Röìi rûãa mùåt thêåt thoaã thuï. Nûúác, nûúác, múái xa nûúác vaâi tiïëng àöìng höì maâ thêëy nhúá vö cuâng, khi gùåp laåi noá ai cuäng vöì vêåp. Tñnh, möåt cö gaái coá daáng ngûúâi thêëp, beáo, ngöìi guåc vaâo chiïëc ba lö. Töi hoãi cö lêëy nûúác chûa? Cö ngûãng lïn, lùæc àêìu. Mùåt cö àoã rûåc nhû muöën böëc lûãa. Töi cêìm bi àöng, khùn mùåt, lêëy nûúác duâm cö êëy. Maäi túái 6 giúâ töëi múái túái traåm, kïët thuác chuyïën ài daâi 36 km trong möåt ngaây! Chuã nhêåt, ngaây 19/5/1968 Chuáng töi úã traåm 15. Höm nay sinh nhêåt Baác. Töi ngöìi nghô laåi cuöåc àúâi chiïën àêëu àêìy gian khöí cuãa Baác vaâ thêëy coá thïm sûác maånh àïí vûúåt àûúâng daâi. Àûúâng àaä thûã sûác ngûúâi. Nhûäng àoaån àûúâng àaä traã lúâi cho chuáng töi roä: Sûác anh àûúåc bao nhiïu? Liïåu boã búát thûá gò? Bùæt àêìu cuöåc "thanh trûâng" caác ba lö. Coá anh mang saách ra xeá búát bòa. Coá PHAÅM VIÏÅT LONG 12 anh boã laåi caái aáo àöng xuên, möåt vaâi chiïëc quêìn, aáo. Nguyïîn Àaåi, phoáng viïn baáo Nhên dên, ngûúâi beá nhoã, lûúång khöng àuã sûác mang vaác, àaä cùæt búát nûãa dûúái cuãa chiïëc maân caá nhên, beã vûát ài nûãa àuöi chiïëc baân chaãi àaánh rùng... Coân töi, töi thêëy vûâa sûác, vaã laåi caái gò cuäng cêìn, khöng thïí boã àûúåc. Chuáng töi nguã trong caái nùæng hêìm hêåp cuãa miïìn Têy Quaãng Bònh vaâ trong tiïëng gêìm ruá cuãa luä phaãn lûåc àïí nûãa àïm laåi vuâng dêåy, vaác ba lö ài. Ngaây 20 vaâ 21/5/1968 Trúâi trúã maát vaâ mûa nheå haåt. Song nùçm trong nhaâ nghe roä gioåt mûa rúi löåp böåp xuöëng nhûäng têìu dûâa, tûúãng mûa to lùæm. Saáng súám laåi ra ài. Mùæt dñp laåi, buöìn nguã quaá. Höm nay chuáng töi chó vûúåt 17 km nïn àúä mïåt. Ngaây 21/5/1968 Nghó laåi traåm 17. Àêy laâ traåm cú giúái. Moåi ngûúâi hy voång seä àûúåc ài ö tö. Àöi chên tïå quaá maâ. Tònh hònh khöng cho pheáp chuáng töi ài xe. Luä maáy bay rònh moâ dûä lùæm, ài böå an toaân hún. Chuáng töi àûúåc biïët àoaân xe ài trûúác chuáng töi múái "bõ" úã Xuên Sún 3 xe, 40 ngûúâi bõ chïët, bõ thûúng. Töi cuäng nghe tin höm vûúåt àûúâng, chuáng töi qua möåt luác thò luä maáy bay àïën neám bom laâm chïët vaâ bõ thûúng 25 böå àöåi... Höm nay chuáng töi àûúåc nghó ngúi hoaân toaân. Anh em ài lônh gaåo, thõt höåp, àûúâng, sûäa, rau khö. Cuöåc söëng trïn àûúâng thêåt sung tuác. Chuáng töi àûúåc cung cêëp àêìy àuã àûúâng, sûäa, thõt... àïí böìi dûúäng sûác khoeã. Tûâ ngaây 22-25/5/1968 Tiïëp tuåc ài àûúâng bùçng. Möîi ngaây vûúåt tûâ 18 àïën 24 km. Traåm 18 úã trïn möåt maãnh àêët khö cùçn. BÏ TROÅC 13 Chuã nhêåt, Ngaây 26/5/1968 Ài àïën traåm 20. Nùæng dûä döåi. Àêy, àêët Böë Traåch, Quaãng Bònh àêy. Àïm, maáy bay quêìn àaão suöët. Ngaây 27/5/1968 Chiïìu, chuáng töi xuêët quên. Trúâi nùæng choái chang. Gêìn àïën àûúâng 15, chuáng töi dûâng laåi beã laá nguyå trang, röìi nai nõt goån gaâng. Chuáng töi khêín trûúng tiïën ra àûúâng, röìi tiïëp nhau chaåy qua khoaãng àêët tröëng do con àûúâng vaâ möåt khoaãnh ruöång bïn àoá taåo thaânh. Àïm, chuáng töi túái traåm 21. Maáy bay quêìn suöët, thi nhau thaã phaáo saáng vaâ bùæn röëc keát. Ngaây 29/5/1968 Ra ài tûâ 3 giúâ saáng. Àoaån àûúâng thêåt àeåp: men theo nhûäng búâ suöëi, nûúác trong vùæt, coá nhiïìu phiïën àaá coá nhûäng hònh thuâ kyâ ngöå, dïî ûa vaâ nhûäng cêy truác àaâo laã lûúát moåc hai bïn búâ suöëi. Gêìn trûa, chuáng töi túái möåt khu rûâng giaâ. Thêåt têëp nêåp: böå àöåi, thûúng binh nûúâm lûúåp. Bùæt àêìu cuöåc söëng nguã rûâng. Chuáng töi cùng tùng, mùæc voäng thaânh möåt cùn lïìu xinh xùæn giûäa rûâng. Phaãi hoåc caách mùæc voäng àïí khöng cho nûúác mûa chaãy vaâo voäng: àêìu tiïn, phaãi choån 2 cêy coá khoaãng caách vûâa têìm voäng (trïn 2 meát), àoáng 2 coåc vaâ buöåc dêy chùçng chuáng vaâo 2 thên cêy -goåi laâ coåc phuå - sau àoá cöåt dêy voäng vaâo 2 coåc phuå. Caách mùæc tùng thò àún giaãn hún: duâng dêy cùng thùèng qua hai thên cêy laâm "àoân noác", vùæt têëm vaãi vi ni löng qua, röìi cöåt caác goác vaâo caác göëc cêy xung quanh, taåo thaânh têëm lïìu nhoã phuã trïn voäng. Ngaây 30/5/1968 Túái höm nay àaä haânh quên troân möåt thaáng. Chuáng töi nghó taåi traåm 22 möåt ngaây. Khu rûâng röång raäi vaâ thoaáng, saåch, taåo cho PHAÅM VIÏÅT LONG 14 chuáng töi möåt khöng khñ thoaãi maái. Song luä maáy bay quêëy röëi chuáng töi hoaâi. Chuáng bay saát saân saåt ngoån cêy, gêìm rñt àiïn loaån. Qua nhûäng luâm cêy, thónh thoaãng töi laåi thêëy lûúát qua hònh thuâ daâi ngoùéng cuãa möåt chiïëc F105 hoùåc muáp hònh vó ruöìi cuãa möåt chiïëc F4. Chuáng boã bom uyânh uyânh phña ngoaâi àûúâng. Song, boån töi vêîn àiïìm tônh nghó ngúi. Ngûúâi thò mang böå töng àú ra cùæt toác cho nhau, möåt söë ngûúâi thò xuám xñt trong möåt chiïëc lïìu, hoâ heát nhau trong nhûäng vaán baâi thuá võ. Ngaây 31/5/1968 Höm nay phaãi vûúåt qua möåt àoaån àûúâng daâi 40 km. Chuáng töi ài tûâ súám. Con àûúâng thêåt hoác hiïím, toaân nuái àaá dûång àûáng. Anh em cöng binh phaãi duâng mòn phaá baåt sûúân nuái múã àûúâng ài. Coá nhûäng àoaån döëc dûång àûáng, àaá lúãm chúãm khöng thïí laâm àûúâng àûúåc. Ngûúâi ta phaãi àoáng nhûäng thanh göî lúán bùæc vûúåt qua noá. Àeo ba lö nùång, bûúác lïn nhûäng bêåc thang dûång àûáng vaâ êím ûúát caãm thêëy ngûúâi nùång trõch vaâ thiïëu thùng bùçng. Àoaån àûúâng naây, phaãi vûúåt qua chñn döëc, ba thang. Àûúåc nûãa àûúâng, chuáng töi dûâng laåi dûång lïìu àïí nghó. úã àêy xa suöëi quaá, chuáng töi phaãi mang ni löng ài 3-4 km vaác nûúác vïì. Trúâi thêåt tai aác, khi chuáng töi vûâa nhen nhuám lûãa lïn thò àöí êåp mûa xuöëng. Mûa raâo quêët nhûäng laân roi nûúác xuöëng mùåt àêët möåt caách phuä phaâng. Chuáng töi vöåi vaâng chuyïín bïëp vaâo möåt ngaách àaá vaâ ngöìi thu lu dûúái caái voâm àaá nhoã nhùæn àoá maâ nêëu nûúáng.Vêîn khöng traánh khoãi ûúát. Nhûng duâ sao lûãa vêîn chaáy vaâ cúm vêîn chñn. Chuáng töi ngöìi co ro trong tùng ùn cúm noáng vaâ chõu caái laånh tûâ nûúác mûa thêëm vaâo. Töi phaãi thay quêìn aáo vaâ xoa dêìu khùæp ngûúâi cho noáng röìi múái yïn têm leo lïn voäng nghó. Àïm, mûa vêîn raã rñch. Múã mùæt ra, töi ngúä ngaâng vúái nhûäng àöëm saáng xanh quanh voäng: lên tinh phaát ra tûâ nhûäng keä laá, thên cêy muåc raãi khùæp rûâng. BÏ TROÅC 15 Ngaây 1/6/1968 Saáng dêåy, mùåc laåi böå quêìn aáo ûúát vaâ laåi ra ài. Àïën traåm - cuäng laâ rûâng thöi. Xa dên thêåt khöí. Ngaây 2/6/1968 Laåi ra ài khi múái 4 giúâ saáng. Chuáng töi nhanh nheån chaåy vûúåt àûúâng 20. Àoaån àûúâng naây àõch àaánh aác liïåt, thêëy àêìy höë bom vaâ hai bïn àûúâng cêy cöëi cuåt hïët ngoån, trú caânh xú xaác. Suöët 20 km naây àûúâng döëc liïn tuåc. Àïm, nùçm trïn àónh Trûúâng Sún laånh buöët. Maáy bay àõch quêìn khöng ngúát. Ngaây 4/6/1968 Sau khi nghó möåt ngaây úã traåm 24, 5 giúâ saáng nay chuáng töi laåi ra ài. Àûúâng chuáng töi ài men theo nhûäng doâng suöëi nïn khaá tröëng traãi. Luä maáy bay àõch cuäng quêìn lûúån hoaâi trïn vuâng trúâi naây. Nhûäng chiïëc maáy bay phaãn lûåc saáng loaá lïn trûúác aánh nùæng vaâ lao loang loaáng giûäa voâm trúâi xanh. Coá nhûäng tiïëng nöí "uâng uåc" keáo daâi. Khöng hiïíu ta bùæn lïn hay àõch bùæn xuöëng. Chuáng töi phaãi hïët sûác nhanh nheån vûúåt nhûäng quaäng quaá tröëng traãi àïí luä maáy bay khoãi thêëy. Traåm 25 naây laâ möåt traåm múái di chuyïín àïën. Chöî úã thêåt tai haåi. Àoá laâ möåt khu rûâng nûáa rêët döëc -thêåt khoá kiïëm àûúåc möåt chöî bùçng àïí laâm núi úã - vaâ rùåt möåt thûá àêët àoã quaánh, trún nhû àöí múä. Lêu ngaây röìi khöng àûúåc ùn rau, theâm quaá. Gùåp mêëy o thanh niïn xung phong vaâ àûúåc caác o cho möåt boá rau têìu bay. Thïë laâ chuáng töi àûúåc möåt bûäa canh tûúi! Boån töi luái huái möîi nhoám möåt goác rûâng bùæc ùng gö nêëu cúm. Chêåt chöåi hïët sûác. Do vêåy thêåt tai vaå, möåt ùng gö nûúác söi vûâa bùæc ra bõ anh Nhõ àaá phaãi àöí êåp caã vaâo chên traái töi. Noáng daäy lïn. Baân chên traái phuát chöëc àoã rûåc lïn vaâ rêët raát. PHAÅM VIÏÅT LONG 16 Noá cûá noáng raát lïn tûâng àúåt, röìi dõu ài, röìi laåi noáng raát lïn tûâng àúåt, tûâng àúåt nhû vêåy, thêåt khoá chõu. Chöëng gêåy vïì voäng nùçm. Töi lo lùæng vö kïí: ngaây mai ài àûáng sao àêy vúái caái chên naây? Thêëy tònh caãnh êëy, Vûúång rêët lo lùæng cho töi. Anh traách moác maäi Nhõ vïì sûå vö yá vûâa qua. Ngaây 5/6/1968 Saáng dêåy, thêëy chên bõ boãng phöìng röåp lïn. Töi böi thuöëc múä lïn röìi bùng noá laåi, löìng noá vaâo chiïëc bñt têët. Töi núái röång quai deáp àïí ài cho àúä tûác chên, röìi chöëng gêåy têåp tïînh bûúác ài. Àoaân quên nöëi daâi trong khu rûâng nûáa lêìy buân. Möåt thûá buân àoã quaánh, trún tuöåt. Ngûúâi ta thi nhau ngaä oaânh oaåch! Coá àoaån xuöëng döëc àûúâng trún quaá, töi phaãi chöëng gêåy xuöëng trûúác, lûåa chiïìu àïí xuöëng dêìn tûâng bûúác, tûâng bûúác. Àïën àêët Laâo röìi àêy. Chuáng töi ài qua möåt baãn cuãa ngûúâi Laâo, thêëy dên úã àêy giöëng ngûúâi Xaá Têy Bùæc. Lêu lùæm röìi múái gùåp dên. Trúâi u aám, xam xaám möåt maâu chò vaâ thoaãng nhûäng laân gioá laånh. Loâng töi chúåt buöìn nao nao. Nhúá gia àònh quaá! Ngaây 6/6/1968 Nghó laåi úã traåm 26 - tûác traåm 6. Àêy laâ traåm àêìu tiïn trïn àêët Laâo - thuöåc tónh Khùm Muöån. Ngaây 7/6/1968 Chuáng töi ài theo nhûäng rûâng nûáa thûa hoùåc doâng suöëi caån. Àêët mõn maâng dûúái chên chuáng töi. Àoaån àûúâng naây ài khaá dïî chõu. Ngaây 8/6/1968 Ài. Ài hoaâi. Àûúâng döëc ghï quaá. Coá hai döëc anh em goåi laâ "aác ön" vò noá vûâa dûång àûáng, vûâa trún tuöìn tuöåt, saãy chên laâ ngaä liïìn. Chuã nhêåt, ngaây 9/6/1968 BÏ TROÅC 17 Chuáng töi bùæt àêìu bûúác vaâo muâa mûa cuãa àêët Laâo. Höm nay mûa dêìm dïì suöët. Mûa khöng to lùæm nhûng rêët àïìu haåt vaâ liïn tuåc. Chuáng töi choaâng ni löng, cùæm cuái ài. Chiïëc aáo ài mûa bõ caái ba lö àêíy phöìng lïn laâm cho lûng chuáng töi trúã thaânh guâ, tröng nhû nhûäng con laåc àaâ vêåy. Laåc àaâ vûúåt Trûúâng Sún! Àûúâng lêìy löåi nhûäng nûúác. Töi hïët sûác traánh nhûng duâ sao vêîn sa chên vaâo nhûäng vuäng nûúác bêín. Nûúác buân ngêëm vaâo chöî boãng khiïën noá rûác buöët. Coá luác àau quaá, töi phaãi ngöìi laåi nghó - ngöìi trïn nhûäng khuác göî hoùåc taãng àaá ûúát aát. Röìi laåi chöëng gêåy, gùæng ài. Phaãi àêëu tranh dûä lùæm múái ài nöíi! Chiïìu, trúâi ngúát ài möåt chuát. Anh em xin àûúåc mêëy con caá, kho ùn ngon laå. Àùåc biïåt höm nay chuáng töi ùn khoeã quaá - ùn hai lêìn, caách nhau möåt tiïëng vaâ möîi ngûúâi ùn möîi lêìn nûãa ùng gö cúm! Àïm, trúâi laåi êåp cho möåt trêån mûa. Thêåt àaáng buöìn, tùng chuáng töi mùæc quaá cêíu thaã nïn nhiïìu ngûúâi bõ nûúác taåt vaâo ûúát suäng. Voäng töi cuäng bõ ûúát. Thïë laâ phaãi dêåy luåc àuåc cùng laåi tùng. Quêìn aáo cuäng ûúát theo. Nùçm trong caái ûúát laånh ghï ngûúâi. Ngaây 10/6/1968 Trúâi vêîn mûa hoaâi. Vò àau chên, töi tranh thuã ài trûúác. Àûúâng qua nhûäng khu rûâng thûa. Thêåt kyâ laå, trïn àûúâng sao lùæm cua thïë. Nhûäng con cua nuái naây tröng rêët ngöå nghônh: con naâo con nêëy coá àöi caâng to tûúáng vaâ coá böå mai maâu àoã sùåc súä. Gùåp ngûúâi, chuáng chaåy roä nhanh vaâ chui tuåt vaâo hang. Nïëu khöng chaåy kõp, chuáng giú àöi caâng lúán ra muöën chöëng cûå. Töi bùæt àûúåc túái hún 40 con. Bùæt noá thêåt thuá võ: phaãi nhanh tay, nhanh mùæt chöåp lêëy noá, coá con chaåy gêìn túái hang, töi lêëy gêåy hêët möåt caái, cu cêåu bêåt ngûãa vaâ giú àöi caâng to xuâ ra thêåt ngöå nghônh. Vui vúái viïåc bùæt cua, töi quïn caã àau chên. Traåm 10 nùçm úã möåt khu rûâng thûa röång raäi, àêët bùçng phùèng. Traåm àoán tiïëp chuáng töi möåt caách rêët trõnh troång. Chuáng töi giaä cua nêëu canh vaâ lêëy möåt söë rang mùån ngoåt, ùn rêët ngon. Ngaây 11/6/1968 PHAÅM VIÏÅT LONG 18 Nghó laåi traåm 10. Trúâi taånh mûa, saáng lïn möåt chuát. Gêìn trûa, chuáng töi ra ven suöëi nêëu cúm. Lûãa vûâa nhen lïn thò mûa êåp xuöëng. Caái muâa mûa quaái aác! Chuáng töi phaãi lêëy ni löng che taåm bïëp vaâ ngûúâi. Àûúåc caái cuãi laâ cuãi nûáa nïn dïî chaáy. Ngûúâi chuáng töi ûúát meâm, nhûng duâ sao cúm vêîn chñn. Chiïìu, chuáng töi gùåp Hoaân, phoáng viïn cuãa baáo Thuã Àö Haâ Nöåi, nay laâm úã Tiïíu àoaân böå Tiïíu àoaân xe. Chuáng töi vaâo Tiïíu àoaân böå chúi, àûúåc anh Nguyïîn Höìng - Tiïíu àoaân trûúãng - vaâ anh Trêìn Minh Khêm - anh huâng Quên àöåi - àoán tiïëp rêët nhiïåt tònh. Cuöåc söëng úã àêy khaá sung tuác. Caác anh mang àûúâng kñnh thoãi cuãa Liïn Xö ra tiïëp chuáng töi. Chiïìu àoá, chuáng töi àûúåc ùn möåt bûäa cúm trõnh troång vaâ thõnh soaån: coá baân ghïë, mêm baát hùèn hoi (lêu röìi chuáng töi chó ùn dûúái àêët vaâ bùçng nùæp ùng gö), coá thõt höåp, thõt lúån tûúi kho (khöng phaãi laâ thõt höåp), canh chua, mùng xaâo... Ngaây 12/6/1968 Trúâi hûãng lïn röìi. Bêìu trúâi trong xanh, hûáa heån nhûäng ngaây nùæng. Ngaây 13/6/1968 Nùæng dûä döåi. Mïåt quaá àêëy, maäi àïën chiïìu múái túái traåm. Ngaây 14/6/1968 Àïën traåm 13. Trúâi vêîn nùæng. Ngaây 15/6/1968 Nùæng rûåc rúä, trúâi xanh cao vúâi vúåi thêåt àeåp. Chuáng töi nghó laåi úã möåt khu rûâng thûa. Traåm trûúãng laâ möåt chuêín uyá khaá àiïåu àaâ. Anh thûúâng nhêën maånh quaá àïën caái "töi": "Töi àaä chó thõ...", "Töi khöng cho pheáp...". Anh àûa ra möåt söë mòn laá cuãa biïåt kñch giúái thiïåu vúái chuáng töi vaâ noái: "Töi àaä cho nhùåt hïët, nhûng caác àöìng chñ phaãi caãnh giaác, coá nhiïìu loaåi maâu: maâu laá, maâu àeân pin, maâu buát bi....caác àöìng chñ àaä roä chûa?". Khi chuáng töi cùng tùng, anh khöng cho, bùæt BÏ TROÅC 19 àúåi àïën töëi, búãi vò, theo anh, "tùng laâ chêët mêìu dïî löå, maáy bay dïî thêëy". Töi thêëy húi khoá chõu vúái thaái àöå cuãa anh traåm trûúãng. Vûúång cûá àay ài àay laåi caái cêu " tùng laâ chêët mêìu dïî löå", coá yá chïë riïîu anh ta. Ngaây 16/6/1968 Saáng, chuáng töi dêåy thêåt súám, ùn cúm röìi soaån ba lö. Chuáng töi vûúåt söng Xi Bang Hiïn bùçng nhûäng chiïëc thuyïìn lúán. Nûúác söng trong xanh vaâ phùèng lùång nhû gûúng, tröng thêåt àeåp. Ài khoãi söng möåt quaäng, thêëy trúâi böîng u aám, gioá thöíi thöëc lïn khiïën laá rûâng rúi laã taã vaâ bay quay cuöìng. Möîi khi trúâi nhû thïë, töi laåi nhúá túái Haâ Nöåi muâa àöng vúái nhûäng cún gioá muâa àöng bùæc ngùæt laá ruång àêìy àûúâng vaâ loâng thêëy traånh buöìn. Nhúá luä em quaá. Trúâi mûa möåt caách giaã taåo àïí röìi laåi nùæng. Ngaây 17/6/1968 Nghó laåi traåm 15. Chuáng töi úã trïn möåt triïìn döëc thoai thoaãi, chên àöìi coá möåt con suöëi lûúån quanh. Nghó ngúi thoaãi maái, töi ài vaâo baãn chúi. Dên Laâo noái tiïëng Thaái nïn töi chuyïån troâ àûúåc. Baãn töi vaâo göìm khoaãng chuåc noác nhaâ saân luåp xuåp, vúái nhûäng ngûúâi dên ñt troâ chuyïån. Phuå nûä khöng mùåc aáo vaâ da àen boáng. Kïí ra, baãn cuä cuãa hoå úã núi röång, thoaáng, saåch seä vaâ àeåp. Song boån Myä neám bom, hoå phaãi sú taán vaâo khu rûâng naây. Ngaây 18/6/1968 Nùæng rûåc rúä. Chuáng töi ra ài giûäa trûa nïn mïåt túån. Coá gò söi luåc buåc úã hai mang tai. Àêìu oác muöën nöí tung ra. Mi mùæt nùång trôu, muöën suåp xuöëng. Töi phaãi lêëy àûúâng pha vúái Vi ta min C uöëng cho laåi sûác. PHAÅM VIÏÅT LONG 20 Gêìn töëi, chuáng töi vûúåt qua àûúâng 9. Con àûúâng nöíi tiïëng àoá traãi bùçng àaá vaâ chó röång 7-8 thûúác thöi. Sau àoá, chuáng töi duâng thuyïìn vûúåt qua söng SïPön. Ngaây 19/6/1968 Saáng nay chuáng töi vûúåt döëc "Nguyïîn Chñ Thanh". Tûâ caác traåm trûúác, töi àaä nghe noái àïën döëc naây. Dûúái chên döëc coá laâm möåt caái cöíng chaâo vaâ treo nhûäng khêíu hiïåu àöång viïn ngûúâi ra tiïìn tuyïën. Anh em giao liïn àaä laâm nhûäng bêåc göî àïí lïn döëc cho dïî. Töi hùng haái vûúåt hïët bêåc naây àïën bêåc khaác, vûúåt gêìn nghòn bêåc thò lïn túái àónh. Trïn àónh cuäng coá möåt cöíng chaâo. Boã ba lö xuöëng, töi hñt thúã möåt caách thoaãi maái laân khöng khñ trong laânh. Nhòn xuöëng, töi thêëy úã tñt xa, doâng söng SïPön aánh lïn baâng baåc. Ngaây 20/6/1968 Àïën traåm 19 A. Àûúâng bùçng nhûng daâi quaá nïn ài khaá mïåt. Àïën àêy àoaân K191 chia tay vúái chuáng töi àïí reä vïì Trõ Thiïn. Khu rûâng chuáng töi úã toaân möåt loaåi cêy nhoã, thêëp vaâ thûa laá nïn quaá tröëng traãi. Ngaây 21/6/1968 Nghó laåi núi naây. Chuáng töi ra búâ söng SïPön nêëu ùn. Loâng söng khaá röång vaâ nöng, coá nhiïìu phiïën àaá lúán nùçm giûäa doâng nûúác tröng thêåt laâ àeåp. Töi tùæm giûäa doâng söng trong maát thêëy thoaãi maái vö cuâng. Chiïìu, traåm töí chûác chiïëu phim cho anh em xem. Ngaây 22/6/1968 Ài súám àïí qua cêìu treo. Chiïëc cêìu nhoã, chó röång àöå nûãa thûúác àan bùçng tre, àûúåc treo úã hai moãm àaá bùçng nhûäng súåi mêy lúán. Trïn àêët Laâo naây, chuáng töi hay gùåp nhûäng cêìu treo nhû thïë. Chó laâm toaân bùçng göî, tre röìi duâng dêy mêy chùçng, treo lïn ngoån, thên cêy