Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ b¶o hiÓm xe c¬ giíi
vµ trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi.
I. Thùc tr¹ng vÒ t×nh h×nh xe c¬ giíi t¹i ViÖt Nam hiÖn
nay.
Xe c¬ giíi:
Lµ tÊt c¶ c¸c lo¹i xe tham gia giao th«ng trªn ®êng bé b»ng ®éng c¬
cña chÝnh chiÕc xe ®ã, trõ xe ®¹p m¸y.
Theo LuËt giao th«ng ®êng bé: t¹i §iÒu 3, Môc 13, 15.
Ph¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi ®êng bé (sau ®©y gäi lµ xe c¬ giíi) gåm: xe
«t«, m¸y kÐo, xe m« t« hai b¸nh, xe m« t« ba b¸nh, xe g¾n m¸y vµ c¸c lo¹i xe t ¬ng
tù kÓ c¶ xe c¬ giíi dµnh cho ngêi tµn tËt.
Xe m¸y chuyªn dïng gåm xe m¸y thi c«ng, xe m¸y n«ng nghiÖp, l©m
nghiÖp cã tham gia giao th«ng ®êng bé.
1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña xe c¬ giíi t¹i ViÖt Nam hiÖn nay.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng xe c¬ giíi cã mét sè ®Æc ®iÓm sau liªn quan ®Õn
qu¸ tr×nh b¶o hiÓm:
- Sè lîng ®Çu xe tham gia giao th«ng ®êng bé ngµy cµng t¨ng vµ cã nh÷ng
thêi kú t¨ng ®ét biÕn lµm cho tai n¹n cã nh÷ng thêi kú x¶y ra ngµy cµng nhiÒu vµ
cµng nghiªm träng. N¨m 1995 sè lîng «t« lµ 340.779 chiÕc, xe m¸y 3.578.156 chiÕc
nhng ®Õn n¨m 2004 (chØ 10 n¨m sau) sè lîng «t« ®· lµ 735.000 chiÕc vµ xe m¸y
12.859.000 chiÕc. VËy chØ trong 10 n¨m sè lîng «t« ®· t¨ng 2,2 lÇn vµ sè lîng xe
m¸y ®· t¨ng 3,6 lÇn.
- Xe c¬ giíi cã tÝnh ®éng c¬ cao, tÝnh viÖt d· tèt vµ nã tham gia triÖt ®Ó vµo
qu¸ tr×nh vËn chuyÓn v× vËy x¸c xuÊt rñi ro lµ rÊt lín.
- Xe c¬ giíi tham gia giao th«ng ®êng bé phô thuéc rÊt lín vµo c¬ së h¹ tÇng,
thêi tiÕt khÝ hËu, ®Þa h×nh … N¨m 1995 cã 112.996 km ®êng bé, nhng chØ cã 19,8%
®êng r¶i nhùa vµ bª t«ng. Cho ®Õn n¨m 2004 cã 127.678 km, trong ®ã 38% lµ ®êng
r¶i nhùa vµ bª t«ng. HiÖn nay níc ta cã 109 ®Ìo dèc nguy hiÓm c¸c lo¹i.
- Xe c¬ giíi tham gia giao th«ng ®êng bé chÞu sù chi phèi cña mét sè bé luËt
cña quèc gia.
Do nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cã tÝnh ®Æc thï nªn ë tÊt c¶ c¸c níc khi ®· cã b¶o
hiÓm th× bao giê còng triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi. Vµ ë ViÖt Nam th×
nghiÖp vô nµy còng ®· ®îc triÓn khai phæ biÕn vµ réng r·i.
§Ó biÕt cô thÓ sè lîng xe c¬ giíi t¹i ViÖt Nam hiÖn nay xem ë b¶ng sau:
B¶ng 1: Sè lîng xe c¬ giíi tham gia giao th«ng ®êng bé t¹i ViÖt Nam hiÖn nay.
ChØ tiªu
Tæng sè «t« + xe
¤t«
Xe m¸y
N¨m
1995
1996
m¸y
Sè lîng
3.918.935
4.494.250
Tèc ®é
t¨ng (%)
17,6
14,7
Sè lîng
340.779
386.976
Tèc ®é
t¨ng (%)
03,3
13,5
Sè lîng
3.578.156
4.208.274
Tèc ®é
t¨ng (%)
19,3
17,6
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
5.244.978
5.643.000
6.051.000
6.965.562
8.916.134
10.880.401
12.054.000
13.594.000
16,7
07,6
07,2
15,1
28,0
22,0
10,8
12,7
417.768
443.000
465.000
486.608
557.092
607.401
675.000
735.000
07,9
06,0
04,9
04,6
14,5
09,0
11,1
08,8
4.827.210
14,7
5.200.000
07,7
5.586.000
07,4
6.478.954
15,9
8.389.042
29,5
10.273.000
22,4
11.379.000
10,7
12.859.000
13,0
(Nguån: c«ng ty Pjico).
2. T×nh h×nh tai n¹n giao th«ng ®êng bé t¹i ViÖt Nam.
Tai n¹n giao th«ng nãi chung vµ tai n¹n giao th«ng ®êng bé nãi riªng ®ang lµ
th¸ch thøc ®èi víi tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ gíi. HiÖn nay tai n¹n giao th«ng ë ViÖt
Nam ®ang gia t¨ng rÊt ®¸ng lo ng¹i vµ còng lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña d luËn X·
héi, cña §¶ng vµ cña ChÝnh Phñ.
Tai n¹n giao th«ng x¶y ra thêng ®Ó l¹i hËu qu¶ rÊt nÆng lÒ vµ hiÖn nµy nã
®ang lµ bµi to¸n kh«ng cã lêi gi¶i ®èi víi m¹ng líi giao th«ng ë níc ta. Qua sè liÖu
thèng kª cho thÊy sè vô tai n¹n giao th«ng ngµy mét t¨ng c¶ vÒ sè lîng vµ quy m«.
§ßi hái tÊt c¶ c¸c ngµnh c¸c cÊp cã liªn quan ph¶i sím vµo cuéc t×m ra lêi gi¶i cho
bµi to¸n nµy v× tai n¹n giao th«ng lµm mÊt ®i cña c¶i cña x· héi, mÊt æn ®Þnh x· héi,
nghiªm träng h¬n lµ hËu qu¶ cña nã ®Ó l¹i.
Sè vô tai n¹n giao th«ng ë níc ta cã chiÒu híng ngµy mét t¨ng cao, n¨m
1995 x¶y ra 15.376 vô, ®Õn n¨m 2002 sè vô tai n¹n x¶y ra ®· gÊp 1,8 lÇn sè vô n¨m
1995 (x¶y ra 27.134 vô). Riªng 2 n¨m trë l¹i ®©y sè vô tai n¹n cã chiÒu híng ch÷ng
l¹i do sù ®Çu t, n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng vµ ý thøc chÊp hµnh luËt lÖ an toµn giao
th«ng cña ngêi d©n ®· ®îc n©ng lªn ®¸ng kÓ. §Æc biÖt n¨m 2003 tèc ®é t¨ng tai n¹n
giao th«ng mang dÊu ©m (-28,2%) ®©y lµ dÊu hiÖu ®¸ng mõng còng do trong n¨m
nµy c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh tai n¹n
giao th«ng nh: gi¶i to¶ chç lÊn chiÕm lßng ®êng vØa hÌ, häp chî tr¸i phÐp… cho tíi
nh÷ng biÖn ph¸p m¹nh tay nh: b¾n tèc ®é, kiÓm tra nång ®é cån… còng trong n¨m
nµy rÊt nhiÒu dù ¸n an toµn giao th«ng ®· ®îc ®a vµo ho¹t ®éng vµ cã t¸c dông tÝch
cùc.
Tai n¹n giao th«ng kh«ng chØ gia t¨ng vÒ sè lîng mµ nguy hiÓm h¬n ®ã lµ quy
m« cña tai n¹n. Tõ n¨m 1995 sè ngêi chÕt do tai n¹n giao th«ng lµ 5.431 ®Õn n¨m
2004 con sè nµy ®· gÊp 2,3 lÇn (sè ngêi chÕt do tai n¹n giao th«ng n¨m 2004 lµ
12.644 ngêi) trong ®ã kh«ng Ýt ngêi lµ nh÷ng lao ®éng chÝnh trong gia ®×nh, trô cét
trong gia ®×nh mµ sù ra ®i qu¸ ®ét ngét cña hä lµ mét có sèc lín ®èi víi gia ®×nh ®ã
vµ ngµy h«m sau con em hä sÏ sèng ra sao? Nguy hiÓm h¬n trong sè nh÷ng n¹n
nh©n ®ã cã kh«ng Ýt nh÷ng thanh niªn trÎ tuæi (nguån lao ®éng t¬ng lai cña ®Êt níc)
hä võa lµ n¹n nh©n nhng còng ®ång thêi lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn tai n¹n chØ v×
mét phót thiÕu suy nghÜ, bång bét, ®©y lµ ®iÒu ®¸ng tiÕc nhÊt mµ chóng ta ph¶i lªn
¸n vµ ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p can thiÖp thÝch hîp ngay tõ ®Çu tríc khi tai n¹n ®¸ng
tiÕc x¶y ra.
Quy m« cña tai n¹n cßn ®îc thÓ hiÖn qua sè ngêi bÞ th¬ng do tai n¹n giao
th«ng. N¨m 1995 cã 16.921 ngêi bÞ th¬ng do tai n¹n giao th«ng ®Õn n¨m 2004 con
sè nµy ®· lµ 21.728 ngêi. §©y lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn t×nh tr¹ng qu¸ t¶i ë c¸c
bÖnh viÖn tõ TW ®Õn ®Þa ph¬ng vµ trong sè nh÷ng ngêi bÞ th¬ng sÏ cã kh«ng Ýt ngêi
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
trë thµnh tµn tËt vÜnh viÔn (ngêi thùc vËt) sèng dùa vµo thu nhËp vµ kh¶ n¨ng ch¨m
sãc cña ngêi kh¸c. ThiÖt h¹i vÒ ngêi trong tai n¹n giao th«ng lµ thiÖt h¹i v« gi¸ mµ
kh«ng ai muèn gÆp ph¶i do vËy, ®Ó h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt thiÖt h¹i do tai n¹n
giao th«ng g©y ra phô thuéc vµo ý thøc vµ hµnh ®éng cña tÊt c¶ mäi ngêi.
§Ó biÕt cô thÓ t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng ë ViÖt Nam qua c¸c n¨m xem ë
b¶ng sau:
B¶ng 2:T×nh h×nh tai n¹n giao th«ng ®êng bé ë ViÖt Nam tõ n¨m 1995-2004.
ChØ tiªu
N¨m
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Sè vô tai n¹n
Sè vô (vô)
15.376
19.075
19.159
19.975
20.773
22.486
25.041
27.134
19.852
20.944
Tèc ®é
t¨ng (%)
+17,2
+24,0
+0,4
+4,3
+3,8
+8,5
+11,3
+8,3
-28,2
+5,5
Sè ngêi chÕt
Sè ngêi
(ngêi)
5.431
5.581
5.681
6.067
6.671
7.501
10.477
12.801
11.319
12.644
Tèc ®é
t¨ng (%)
+19,3
+2,7
+1,8
+6,8
+9,9
+12,4
+39,6
+22,2
-9,4
+11,7
Sè ngêi bÞ th¬ng
Sè ngêi
(ngêi)
Tèc ®é
t¨ng (%)
Tû lÖ sè
ngêi
chÕt trªn
10.000
xe c¬
giíi
16.921
+29,5
13,8
21.556
+27,3
12,1
21.905
+1,6
10,8
22.723
+3,7
10,7
23.911
+5,2
10,9
25.401
+6,2
10,7
29.188
+14,9
11,7
30.733
+5,3
11,8
20.401
-35,2
9,4
21.728
+6,5
9,3
(Nguån: C«ng ty Pjico)
T×nh h×nh tai n¹n giao th«ng t¨ng mét c¸ch ®¸ng lo ng¹i nh vËy lµ bëi c¸c
nguyªn nh©n sau:
Nguyªn nh©n kh¸ch quan:
- XuÊt ph¸p tõ ®Æc ®iÓm cña xe c¬ giíi lµ cã tÝnh ®éng c¬ cao vµ tham gia
triÖt ®Ó vµo qu¸ tr×nh vËn chuyÓn v× vËy, x¸c xuÊt rñi ro lín h¬n c¸c lo¹i h×nh giao
th«ng vËn t¶i kh¸c.
- Níc ta n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi nãng Èm, ma nhiÒu, thêng xuyªn
gÆp ph¶i h¹n h¸n, lò lôt, ®Þa h×nh hiÓm trë 3/4 diÖn tÝch lµ ®åi nói g©y khã kh¨n cho
viÖc ®i l¹i vËn chuyÓn.
Nguyªn nh©n chñ quan:
- Do nhu cÇu vËn chuyÓn, ®i l¹i céng víi gi¸ thµnh xe c¬ giíi ngµy cµng h¹
lµm cho sè lîng xe c¬ giíi tham gia giao th«ng t¨ng ®ét biÕn. HiÖn nay c¶ níc cã
735.000 xe «t« vµ 12.859.000 xe m¸y. Trong ®ã tèc ®é gia t¨ng cña xe «t« hµng n¨m
lµ 8-9% (kho¶ng 50.000 chiÕc/n¨m) cßn tèc ®é gia t¨ng cña xe m¸y lµ 20-30%
(kho¶ng 1,5- 2 triÖu chiÕc/n¨m). Sù gia t¨ng qu¸ nhanh cña c¸c ph¬ng tiÖn c¬ giíi
trong khi c¬ së h¹ tÇng cha ®¸p øng kÞp lµm cho mËt ®é c¸c ph¬ng tiÖn trªn ®êng
t¨ng lªn còng ®ång nghÜa víi viÖc t¨ng x¸c xuÊt g©y tai n¹n giao th«ng.
- C¬ së h¹ tÇng phôc vô giao th«ng ®êng bé trong nh÷ng n¨m qua ®· ®îc c¶i
thiÖn ®¸ng kÓ nhng vÉn cha ®¸p øng ®îc víi tèc ®é gia t¨ng cña c¸c ph¬ng tiÖn nhÊt
lµ t¹i c¸c thµnh phè lín nh Hµ Néi vµ Tp. HCM.
- Nguyªn nh©n trùc tiÕp vµ chñ yÕu cña c¸c vô tai n¹n giao th«ng xuÊt ph¸t tõ
ngêi ®iÒu khiÓn ph¬ng tiÖn trong ®ã, ý thøc cña ngêi ®iÒu khiÓn ph¬ng tiÖn lµ nguyªn
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
nh©n chÝnh. Thèng kª nguyªn nh©n g©y tai n¹n giao th«ng cña nhiÒu n¨m qua ®Òu
cho thÊy tõ 70- 80% c¸c vô tai n¹n giao th«ng lµ do ngêi tham gia giao th«ng kh«ng
chÊp hµnh ®óng c¸c quy ®Þnh vÒ trËt tù an toµn giao th«ng (vi ph¹m tèc ®é chiÕm
30%, tr¸ch vît sai quy ®Þnh chiÕm 21%, say rîu bia chiÕm 7,3%…). Tæng sè xe c¬
giíi ®êng bé lµ 13.594.000 xe nhng chØ cã 5.863.857 ngêi cã giÊy phÐp l¸i xe chiÕm
43,1%. §iÒu nµy cho thÊy cßn nhiÒu ngêi kh«ng cÇn häc luËt, kh«ng cÇn thi giÊy
phÐp l¸i xe nhng vÉn ngang nhiªn ®iÒu khiÓn ph¬ng tiÖn, coi thêng ph¸p luËt.
- ý thøc nghiªm chØnh chÊp hµnh luËt lÖ giao th«ng cña ngêi d©n ViÖt Nam
cßn kÐm. HiÖn tîng lÊn chiÕm lßng ®êng, vØa hÌ lµm n¬i bu«n b¸n, kinh doanh, häp
chî… x¶y ra phæ biÕn, hiÖn tîng coi ®êng quèc lé lµ s©n ph¬i, n¬i tËp kÕt vËt liÖu x©y
dùng, n¬i ch¬i thÓ thao… tiÒm Èn nhiÒu nguy c¬ dÉn ®Õn mÊt an toµn giao th«ng.
II. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ t¸c dông cña b¶o hiÓm
xe c¬ giíi.
1. u ®iÓm cña lo¹i h×nh giao th«ng ®êng bé t¹i ViÖt Nam.
- Xe c¬ giíi cã tÝnh ®éng c¬ cao, linh ho¹t víi sù tham gia ®«ng ®¶o cña c¸c
lo¹i xe: xe t¶i, xe kh¸ch, xe con, xe m¸y… ho¹t ®éng trong ph¹m vi réng kÓ c¶ ®Þa
h×nh phøc t¹p, cã thÓ vËn chuyÓn ngêi vµ hµng ho¸ tíi nh÷ng n¬i mµ c¸c lo¹i h×nh
vËn t¶i kh¸c kh«ng thÓ ®Õn ®îc.
- Tèc ®é vËn chuyÓn cña lo¹i h×nh vËn t¶i nµy nhanh víi chi phÝ võa ph¶i. TiÒn
vèn ®Çu t mua s¾m ph¬ng tiÖn, x©y dùng bÕn b·i Ýt tèn kÐm h¬n c¸c h×nh thøc kh¸c,
phï hîp víi hoµn c¶nh ®Êt níc vµ thu nhËp cña ngêi d©n ViÖt Nam.
- ViÖc sö dông c¸c ph¬ng xe c¬ giíi còng ®¬n gi¶n vµ thuËn tiÖn h¬n c¸c lo¹i
ph¬ng tiÖn kh¸c.
Víi u ®iÓm trªn sè lîng xe c¬ giíi t¹i ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ph¸t triÓn nh vò
b·o.
2. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña b¶o hiÓm xe c¬ giíi.
T×nh tr¹ng tai n¹n giao th«ng ngµy cµng t¨ng c¶ vÒ sè vô vµ møc ®é nghiªm
träng. MÆt kh¸c, cã tíi 70% sè ngêi ®i trªn c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng lµ ngêi chñ, ngêi trô cét trong gia ®×nh còng nh ë c¸c doanh nghiÖp nªn khi tai n¹n giao th«ng x¶y
ra th× thiÖt h¹i kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vi vô tai n¹n mµ cßn lµm mÊt thu nhËp
cho c¶ gia ®×nh, ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ hËu qu¶ cho nÒn
Kinh tÕ quèc d©n. Bªn c¹nh ®ã, cã nh÷ng chñ xe g©y tai n¹n råi bæ trèn. ViÖc gi¶i
quyÕt båi thêng trë nªn khã kh¨n, lîi Ých cña ngêi bÞ n¹n kh«ng ®îc b¶o ®¶m, g©y
¶nh hëng tiªu cùc trong d luËn x· héi. Bëi vËy, nhu cÇu lËp quü chung ®Ó bï ®¾p tæn
thÊt lµ mét yÕu tè kh¸ch quan. §ã lµ lý do c¬ b¶n cho thÊy sù cÇn thiÕt kh¸ch quan
cho sù ra ®êi cña b¶o hiÓm xe c¬ giíi.
Khi tai n¹n giao th«ng x¶y ra, ngêi cã lçi ph¶i cã tr¸ch nhiÖm båi thêng nh÷ng
thiÖt h¹i do anh ta g©y ra bao gåm:
- ThiÖt h¹i vÒ ngêi vµ tµi s¶n cña ngêi thø ba vµ hµnh kh¸ch vËn chuyÓn trªn
xe.
- ThiÖt h¹i vÒ hµng ho¸ vËn chuyÓn trªn xe.
- ThiÖt h¹i vÒ ngêi vµ tµi s¶n còng nh thiÖt h¹i do gi¸n ®o¹n kinh doanh cña
chÝnh chñ xe.
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
Trªn thùc tÕ viÖc gi¶i quyÕt hËu qu¶ cña nh÷ng vô tai n¹n giao th«ng th êng
rÊt phøc t¹p vµ mÊt nhiÒu thêi gian v× mét sè lý do:
- Sau khi g©y tai n¹n mét phÇn do ho¶ng sî, mét phÇn do thiÕu tr¸ch nhiÖm,
l¸i xe ®· bá trèn ®Ó mÆc cho n¹n nh©n ph¶i chÞu hËu qu¶.
- L¸i xe qu¸ nghÌo, kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó båi th êng thiÖt h¹i cho
ngêi thø ba còng nh cho chñ xe vµ hµng ho¸ trªn xe.
- Sau tai n¹n l¸i xe bÞ thiÖt m¹ng kh«ng thÓ båi thêng cho n¹n nh©n ®îc.
VËy ®Ó ®¶m b¶o bï ®¾p nh÷ng thiÖt h¹i sau nh÷ng vô tai n¹n, th× viÖc tham
gia b¶o hiÓm xe c¬ giíi lµ hoµn toµn cÇn thiÕt. Nhµ b¶o hiÓm sÏ bï ®¾p c¸c thiÖt h¹i
cña chÝnh chñ xe còng nh thay mÆt chñ xe båi thêng cho ngêi thø ba, gióp hä nhanh
chãng kh¾c phôc hËu qu¶ tai n¹n vµ sím æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh, æn ®Þnh cuéc
sèng.
3. T¸c dông cña b¶o hiÓm xe c¬ giíi.
Ho¹t ®éng cña nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi ®· ®em l¹i cho c¸ nh©n, tæ
chøc, x· héi nh÷ng t¸c dông to lín sau:
- §èi víi c¸ nh©n:
Rñi ro lµ yÕu tè ngÉu nhiªn kh«ng lêng tríc ®îc, cã thÓ x¶y ra cho bÊt cø c¸
nh©n, bÊt cø ph¬ng tiÖn giao th«ng nµo vµ hoµn toµn n»m ngoµi ý muèn chñ quan
cña con ngêi. Thªm vµo ®ã xe c¬ giíi dï lµ xe m¸y còng lµ mét tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín.
Do vËy b¶o hiÓm xe c¬ giíi ra ®êi gãp phÇn æn ®Þnh tµi chÝnh, kh¾c phôc nh÷ng hËu
qu¶ khã kh¨n vÒ vËt chÊt còng nh tinh thÇn cho ngêi bÞ n¹n, gióp hä nhanh chãng
kh«i phôc sau rñi ro tai n¹n. §ång thêi, nã còng gióp chñ ph¬ng tiÖn tr¸ch ®îc nh÷ng
kho¶n chi phÝ bÊt thêng lµm mÊt c©n ®èi tµi chÝnh, ®¶m b¶o cho ngêi bÞ thiÖt h¹i ®îc
thùc hiÖn nghiªm tóc nghÜa vô d©n sù cña chñ tr¸ch nhiÖm.
Nhê cã quü tËp chung cña nhµ b¶o hiÓm, khi cã tai n¹n x¶y ra nhµ b¶o hiÓm
gi¶i quyÕt båi thêng nhanh chãng, kÞp thêi gãp phÇn xoa dÞu bít c¨ng th¼ng gi÷a chñ
xe vµ n¹n nh©n.
- §èi víi x· héi:
ViÖc triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi ®· gãp phÇn ®¶m b¶o an ninh
vµ an toµn x· héi. Th«ng qua c«ng t¸c th¬ng lîng, hoµ gi¶i lµm gi¶m bít bøc sóc
c¨ng th¼ng gi÷a chñ xe vµ ngêi bÞ thiÖt h¹i trong vô tai n¹n. Nã còng gióp l¸i xe lu«n
cã ý thøc chÊp hµnh luËt lÖ an toµn giao th«ng gãp phÇn ng¨n ngõa tæn thÊt.
- §èi víi Nhµ Níc:
NghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi ra ®êi còng gãp phÇn gi¶m bít g¸nh nÆng cho
ng©n s¸ch Nhµ Níc ®ång thêi lµm t¨ng thu cho ng©n s¸ch Nhµ Níc, t¨ng thu ngo¹i
tÖ cho Nhµ Níc. PhÝ b¶o hiÓm lµ nguån tµi chÝnh ®¸ng kÓ, ngoµi viÖc ®îc dïng ®Ó
båi thêng thiÖt h¹i vµ ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, nã cßn ®îc dïng ®Ó n©ng cÊp vµ
x©y dùng c¬ së h¹ tÇng giao th«ng, mét mÆt gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ,
mÆt kh¸c h¹n chÕ tai n¹n giao th«ng x¶y ra vµ t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi
lao ®éng.
III. Mét sè nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi.
1. B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba.
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba ®©y lµ h×nh thøc b¶o
hiÓm b¾t buéc ®èi víi tÊt c¶ c¸c chñ xe c¬ giíi, bëi v×:
- Xe c¬ giíi lµ mét nguån nguy hiÓm cao ®é cã thÓ g©y tai n¹n bÊt cø lóc nµo
mµ con ngêi kh«ng thÓ lêng tríc ®îc. §Êt níc ngµy cµng ph¸t triÓn, m¹ng líi giao
th«ng ngµy cµng dµy ®Æc th× tai n¹n do xe c¬ giíi g©y ra ngµy cµng nhiÒu.
- B¶o hiÓm TNDS cña xe c¬ giíi lµ mét biÖn ph¸p kinh tÕ mµ c¸c chñ xe cã
tr¸ch nhiÖm ®ãng gãp vÒ mÆt tµi chÝnh ®Ó h×nh thµnh nªn quü b¶o hiÓm do c¸c
doanh nghiÖp b¶o hiÓm qu¶n lý. Quü nµy nh»m ®¶m b¶o båi thêng nhanh chãng,
kh¾c phôc hËu qu¶ kÞp thêi, b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých chÝnh ®¸ng hîp ph¸p cña nh÷ng
ngêi bÞ thiÖt h¹i vÒ th©n thÓ vµ tµi s¶n do xe c¬ giíi g©y ra. §Æc biÖt lµ trong trêng
hîp ngêi g©y tai n¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng vÒ kinh tÕ ®Ó ®Òn bï thiÖt h¹i hoÆc ngêi ®ã
còng ®· tö vong trong chÝnh vô tai n¹n ®ã.
- Th«ng qua quü nµy, c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm thùc hiÖn viÖc båi thêng, bï
®¾p cho chñ xe khi gÆp ph¶i rñi ro sù cè tai n¹n x¶y ra, gióp chñ xe kh¾c phôc ®îc
hËu qu¶ tµi chÝnh, æn ®Þnh s¶n xuÊt, gãp phÇn æn ®Þnh kinh tÕ x· héi.
- Ngoµi ra quü nµy cßn ®îc söa dông mét phÇn vµo viÖc ®Ò phßng vµ h¹n chÕ
tæn thÊt th«ng qua viÖc ®ãng gãp x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh phôc vô an toµn giao
th«ng nh c¸c ®êng tho¸t n¹n, c¸c biÓn b¸o nguy hiÓm… vµ tæ chøc c¸c chiÕn dÞch
tuyªn truyÒn réng r·i vÒ luËt giao th«ng, gi¸o dôc ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt cña
mäi ngêi khi tham gia giao th«ng.
a. §èi tîng b¶o hiÓm:
Ngêi tham gia b¶o hiÓm th«ng thêng lµ chñ xe, cã thÓ lµ c¸ nh©n hay ®¹i diÖn
cho mét tËp thÓ. Ngêi b¶o hiÓm chØ nhËn b¶o hiÓm cho phÇn TNDS cña chñ xe ph¸t
sinh do sù ho¹t ®éng vµ ®iÒu khiÓn xe c¬ giíi cña ngêi l¸i xe. Nh vËy, ®èi tîng ®îc
b¶o hiÓm lµ phÇn TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba. Tr¸ch nhiÖm d©n sù
cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba lµ tr¸ch nhiÖm hay nghÜa vô båi thêng ngoµi
hîp ®ång cña chñ xe hay l¸i xe cho ngêi thø ba do viÖc lu hµnh xe g©y nªn.
§èi tîng ®îc b¶o hiÓm kh«ng ®îc x¸c ®Þnh tríc. ChØ khi nµo viÖc lu hµnh xe
g©y ra tai n¹n cã ph¸t sinh TNDS cña chñ xe ®èi víi ngêi thø ba th× ®èi tîng nµy míi
®îc x¸c ®Þnh cô thÓ. C¸c ®iÒu kiÖn ph¸t sinh TNDS cña chñ xe ®èi víi ng êi thø ba
bao gåm:
- §iÒu kiÖn thø nhÊt: Cã thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n, tÝnh m¹ng hoÆc søc khoÎ cña
bªn thø ba.
- §iÒu kiÖn thø hai: Chñ xe (l¸i xe) ph¶i cã hµnh vi tr¸i ph¸t luËt. Cã thÓ do v«
t×nh hay cè ý mµ l¸i xe vi ph¹m luËt giao th«ng ®êng bé, hoÆc vi ph¹m c¸c quy ®Þnh
kh¸c cña Nhµ níc…
- §iÒu kiÖn thø ba: Ph¶i cã mèi quan hÖ nh©n qu¶ gi÷a hµnh vi tr¸i ph¸t luËt
cña chñ xe (l¸i xe) víi nh÷ng thiÖt h¹i cña ngêi thø ba.
- §iÒu kiÖn thø t: Chñ xe (l¸i xe) ph¶i cã lçi.
Thùc tÕ chØ cÇn ®ång thêi x¶y ra ba ®iÒu kiÖn thø nhÊt, thø hai, thø ba lµ ph¸t
sinh TNDS ®èi víi ngêi thø ba cña chñ xe (l¸i xe). NÕu thiÕu mét trong ba ®iÒu kiÖn
trªn TNDS cña chñ xe sÏ kh«ng ph¸t sinh, vµ do ®ã kh«ng ph¸t sinh tr¸ch nhiÖm cña
b¶o hiÓm. §iÒu kiÖn thø t cã thÓ cã hoÆc kh«ng, v× nhiÒu khi tai n¹n x¶y ra lµ do tÝnh
nguy hiÓm cao ®é cña xe c¬ giíi mµ kh«ng hoµn toµn do lçi cña chñ xe (l¸i xe). VÝ
dô: Xe ®ang ch¹y bÞ næ lèp, l¸i xe mÊt kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn nªn ®· g©y ra tai n¹n.
Trong trêng hîp nµy, TNDS vÉn cã thÓ ph¸t sinh nÕu cã ®ñ ba ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn.
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
Chó ý r»ng, bªn thø ba trong b¶o hiÓm TNDS chñ xe c¬ giíi lµ nh÷ng ngêi
trùc tiÕp bÞ thiÖt h¹i do hËu qu¶ cña vô tai n¹n nhng lo¹i trõ:
- L¸i, phô xe, ngêi lµm c«ng cho chñ xe.
- Nh÷ng ngêi l¸i xe ph¶i nu«i dìng nh cha, mÑ, vî, chång, con c¸i…
- Hµnh kh¸ch, nh÷ng ngêi cã mÆt trªn xe.
b. Ph¹m vi b¶o hiÓm:
• Ngêi b¶o hiÓm nhËn b¶o ®¶m cho c¸c rñi ro bÊt ngê kh«ng lêng tríc g©y ra
tai n¹n vµ lµm ph¸t sinh TNDS cña chñ xe. Cô thÓ, c¸c thiÖt h¹i n»m trong ph¹m vi
tr¸ch nhiÖm cña ngêi b¶o hiÓm bao gåm:
- Tai n¹n g©y thiÖt h¹i vÒ tÝnh m¹ng vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña bªn thø ba;
- Tai n¹n g©y thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n, hµng ho¸… cña bªn thø ba;
- Tai n¹n g©y thiÖt tµi s¶n lµm ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh hoÆc gi¶m
thu nhËp;
- C¸c chi phÝ cÇn thiÕt vµ hîp lý ®Ó thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa h¹n
chÕ thiÖt h¹i; c¸c chi phÝ thùc hiÖn biÖn ph¸p ®Ò xuÊt cña c¬ quan b¶o hiÓm (kÓ c¶
biÖn ph¸p kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶).
- Nh÷ng thiÖt h¹i vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ cña nh÷ng ngêi tham gia cøu ch÷a,
ng¨n ngõa tai n¹n, chi phÝ cÊp cøu vµ ch¨m sãc n¹n nh©n.
• C¸c rñi ro ®îc lo¹i trõ:
Ngêi b¶o hiÓm kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i cña c¸c tai n¹n mÆc
dï cã ph¸t sinh TNDS trong c¸c trêng hîp sau:
- Hµnh ®éng cè ý g©y thiÖt h¹i cña chñ xe, l¸i xe vµ ngêi bÞ thiÖt h¹i.
- Xe kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn kü thuËt vµ thiÕt bÞ an toµn ®Ó tham gia giao th«ng
theo quy ®Þnh cña ®iÒu lÖ trËt tù an toµn giao th«ng vËn t¶i ®êng bé.
- Chñ xe hoÆc l¸i xe vi ph¹m nghiªm träng trËt tù an toµn giao th«ng ® êng bé
nh:
+ Xe kh«ng cã giÊy phÐp lu hµnh, giÊy chøng nhËn kiÓm ®Þnh an toµn
kü thuËt vµ m«i trêng.
+ L¸i xe kh«ng cã b»ng l¸i hoÆc b»ng l¸i bÞ tÞch thu, b»ng kh«ng hîp
lÖ.
+ L¸i xe bÞ ¶nh hëng cña c¸c chÊt khÝch thÝch nh: rîu, bia, ma tuý…
+ Xe chë chÊt ch¸y, næ tr¸i phÐp.
+ Xe sö dông ®Ó tËp l¸i, ®ua thÓ thao, ®ua xe tr¸i phÐp, ch¹y thö sau
khi söa ch÷a.
+ Xe ®i vµo ®êng cÊm, khu vùc cÊm, xe ®i ®ªm kh«ng cã ®Ìn chiÕu
s¸ng hoÆc chØ cã ®Ìn bªn ph¶i.
+ Xe kh«ng cã hÖ thèng l¸i bªn ph¶i.
- ThiÖt h¹i do chiÕn tranh, b¹o ®éng.
- ThiÖt h¹i gi¸n tiÕp do tai n¹n nh gi¶m gi¸ trÞ th¬ng m¹i, lµm ®×nh trÖ s¶n xuÊt
kinh doanh.
- ThiÖt h¹i ®èi víi tµi s¶n bÞ cíp, bÞ mÊt c¾p trong tai n¹n.
- Tai n¹n x¶y ra ngoµi l·nh thæ quèc gia (trõ khi cã tho¶ thuËn kh¸c).
Ngoµi ra, ngêi b¶o hiÓm còng kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i ®èi
víi nh÷ng tµi s¶n ®Æc biÖt nh:
+ Vµng b¹c, ®¸ quý.
+ TiÒn, c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ trÞ nh tiÒn.
+ §å cæ, tranh ¶nh quý hiÕm.
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
+ Thi hµi, hµi cèt.
c. PhÝ b¶o hiÓm:
PhÝ b¶o hiÓm ®îc tÝnh theo ®Çu ph¬ng tiÖn. Ngêi tham gia b¶o hiÓm ®ãng
phÝ b¶o hiÓm TNDS chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba theo sè lîng ®Çu ph¬ng tiÖn
cña m×nh. MÆt kh¸c, c¸c ph¬ng tiÖn kh¸c nhau vÒ chñng lo¹i, vÒ ®é lín cã x¸c xuÊt
g©y ra tai n¹n kh¸c nhau. Do ®ã, phÝ b¶o hiÓm ®îc tÝnh riªng cho tõng lo¹i ph¬ng
tiÖn (hoÆc nhãm ph¬ng tiÖn) tuú theo mçi ®Çu ph¬ng tiÖn.
PhÝ b¶o hiÓm tÝnh cho mçi ®Çu ph¬ng tiÖn ®èi víi mçi lo¹i ph¬ng tiÖn (thêng
tÝnh theo n¨m) lµ:
P=f+d
Trong ®ã:
P – PhÝ b¶o hiÓm / ®Çu ph¬ng tiÖn
f - PhÝ thuÇn
d – Phô phÝ
PhÝ thuÇn ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
n
∑ Si x Ti
i=1
f=
n∑ Ci
i=1
Trong ®ã:
Si – Sè vô tai n¹n x¶y ra cã ph¸t sinh TNDS cña chñ xe ®îc
b¶o hiÓm båi thêng trong n¨m thø i.
Ti – Sè tiÒn båi thêng b×nh qu©n 1 vô tai n¹n trong n¨m thø i.
Ci – Sè ®Çu ph¬ng tiÖn tham gia b¶o hiÓm trong n¨m thø i.
n – Sè n¨m thèng kª, thêng tõ 3 – 5 n¨m, i = (1,n).
Nh vËy, “f” thùc chÊt lµ sè tiÒn båi thêng b×nh qu©n trong thêi kú n n¨m cho
mçi ®Çu ph¬ng tiÖn tham gia b¶o hiÓm trong thêi kú ®ã.
§èi víi c¸c ph¬ng tiÖn kh«ng th«ng dông, møc ®é rñi ro lín h¬n nh xe kÐo r¬
moãc, xe chë hµng nÆng… th× tÝnh thªm tû lÖ phô phÝ so víi møc phÝ c¬ b¶n. ë ViÖt
Nam hiÖn nay thêng céng thªm 30% møc phÝ c¬ b¶n.
§èi víi c¸c ph¬ng tiÖn ho¹t ®éng ng¾n h¹n (díi mét n¨m), thêi gian tham gia
b¶o hiÓm ®îc tÝnh trßn th¸ng vµ phÝ b¶o hiÓm ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
Png¾n h¹n = P n¨m x Tû lÖ phÝ ng¾n h¹n theo th¸ng
Trêng hîp ®· ®ãng phÝ (tham gia b¶o hiÓm) c¶ n¨m, nhng vµo mét thêi ®iÓm
nµo ®ã ph¬ng tiÖn kh«ng ho¹t ®éng n÷a hoÆc chuyÓn së h÷u mµ kh«ng chuyÓn
quyÒn b¶o hiÓm th× chñ ph¬ng tiÖn sÏ ®îc hoµn phÝ b¶o hiÓm t¬ng øng víi sè thêi
gian cßn l¹i cña n¨m (lµm trßn th¸ng) nÕu tríc ®ã chñ ph¬ng tiÖn cha cã khiÕu n¹i vµ
®îc b¶o hiÓm båi thêng.
Sè phÝ hoµn l¹i ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
P hoµn l¹i =
Pn¨m x Sè th¸ng xe kh«ng ho¹t ®éng
12 th¸ng
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
Nép phÝ b¶o hiÓm lµ tr¸ch nhiÖm cña chñ ph¬ng tiÖn. Tuú theo sè lîng ph¬ng
tiÖn, ngêi b¶o hiÓm sÏ quy ®Þnh thêi gian, sè lÇn nép vµ møc phÝ t¬ng øng cã xÐt
gi¶m phÝ theo tû lÖ tæn thÊt vµ gi¶m phÝ theo sè lîng ph¬ng tiÖn tham gia b¶o hiÓm
(tèi ®a thêng lµ 20%). NÕu kh«ng thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh nµy sÏ bÞ ph¹t.
BiÓu phÝ cô thÓ c«ng ty Pjico ®ang ¸p dông kÓ tõ ngµy 18/04/2003 nh sau:
VÒ ngêi: 30 triÖu ®ång/ngêi (®èi víi ngêi thø ba vµ hµnh kh¸ch theo hîp ®ång vËn chuyÓn
hµnh kh¸ch).
VÒ tµi s¶n: 30 triÖu ®ång/vô (®èi víi ngêi thø ba).
PhÝ b¶o hiÓm (®èi víi ngêi thø ba vµ hµnh kh¸ch theo hîp ®ång vËn chuyÓn hµnh kh¸ch).
Xe taxi:
- Díi 6 chç tÝnh b»ng 150% cña phÝ xe kinh doanh díi 6 chç quy ®Þnh t¹i môc IV.A.
- Xe trªn 6 chç tÝnh b»ng phÝ xe kinh doanh cïng sè chç ngåi quy ®Þnh t¹i môc IV.A.
Xe buýt: TÝnh b»ng phÝ b¶o hiÓm cña xe kh«ng kinh doanh cïng sè chç ngåi theo quy ®Þnh
t¹i môc III.
Xe «t« chuyªn dïng: TÝnh b»ng phÝ b¶o hiÓm cña xe chë hµng kh«ng kinh doanh vËn t¶i
cïng träng t¶i quy ®Þnh t¹i môc III.B.
Xe m¸y chuyªn dïng: TÝnh b»ng phÝ b¶o hiÓm cña xe chë hµng kh«ng kinh doanh vËn t¶i
díi 3 tÊn quy ®Þnh t¹i môc III.B.
Xe r¬ moãc: TÝnh b»ng 30% phÝ b¶o hiÓm cña xe kÐo r¬ moãc ®ã.
B¶ng 3: BiÓu phÝ TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba t¹i Pjico.
Stt
Lo¹i xe
I
1
2
M« t« 2 b¸nh:
Tõ 50cc trë xuèng
Trªn 50 cc
II
Xe lam, xe m« t« ba b¸nh, xÝch l« m¸y, xe l«I
III
A
1
2
3
4
B
1
2
3
C
Xe « t« kh«ng kinh doanh vËn t¶i
Xe « t« chë ngêi
Lo¹i xe díi 6 chç ngåi
Lo¹i xe tõ 6 ®Õn 11 chç ngåi
Lo¹i xe tõ 12 ®Ðn 24 chç ngåi
Lo¹i xe trªn 24 chç
Xe « t« chë hµng (xe t¶i)
Díi 3 tÊn
Tõ 3 ®Õn 8 tÊn
Trªn 8 tÊn
Xe võa chë ngêi võa chë hµng (pickup)
IV
A
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Xe « t« kinh doanh vËn t¶i
PhÝ b¶o hiÓm n¨m (®ång)
50,000
55,000
140,000
200,000
400,000
640,000
920,000
340,000
670,000
930,000
470,000
Xe « t« chë ngêi
Díi 6 chç ngåi theo ®¨ng ký
6 chç ngåi theo ®¨ng ký
7 chç ngåi theo ®¨ng ký
8 chç ngåi theo ®¨ng ký
9 chç ngåi theo ®¨ng ký
10 chç ngåi theo ®¨ng ký
11 chç ngåi theo ®¨ng ký
12 chç ngåi theo ®¨ng ký
13 chç ngåi theo ®¨ng ký
14 chç ngåi theo ®¨ng ký
350,000
430,000
500,000
580,000
650,000
730,000
800,000
880,000
950,000
1,030,000
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
B
15 chç ngåi theo ®¨ng ký
16 chç ngåi theo ®¨ng ký
17 chç ngåi theo ®¨ng ký
18 chç ngåi theo ®¨ng ký
19 chç ngåi theo ®¨ng ký
20 chç ngåi theo ®¨ng ký
21 chç ngåi theo ®¨ng ký
22 chç ngåi theo ®¨ng ký
23 chç ngåi theo ®¨ng ký
24 chç ngåi theo ®¨ng ký
25 chç ngåi theo ®¨ng ký
Trªn 25 chç ngåi
Xe « t« chë hµng (xe t¶i)
1,110,000
1,180,000
1,360,000
1,330,000
1,410,000
1,480,000
1,560,000
1,630,000
1,710,000
1,790,000
1,860,000
1.860.000 + 20.000 x (Sè chç - 25 chç)
1
2
3
Díi 3 tÊn
Tõ 3 ®Õn 8 tÊn
Trªn 8 tÊn
380,000
740,000
1,020,000
(Lu ý: PhÝ b¶o hiÓm trªn cha bao gåm 10% thuÕ GTGT).
(Nguån: c«ng ty Pjico)
2. B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe ®èi víi thiÖt h¹i vÒ th©n thÓ vµ tÝnh
m¹ng cña hµnh kh¸ch.
§©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm b¾t buéc víi môc ®Ých:
- Gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng cña b¶n th©n hµnh kh¸ch kh«ng may bÞ tai
n¹n vµ gia ®×nh hä.
- T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng n¬i x¶y ra tai n¹n kh¾c
phôc hËu qu¶ kÞp thêi, nhanh chãng.
- XÐt trªn ph¹m vi x· héi, nã gãp phÇn ng¨n ngõa vµ ®Ò phßng tai n¹n giao
th«ng. T¨ng thu ng©n s¸ch cho Nhµ níc ®Ó tõ ®ã cã ®iÒu kiÖn ®Çu t trë l¹i n©ng cÊp
vµ x©y dùng míi c¬ së h¹ tÇng giao th«ng.
a. §èi tîng b¶o hiÓm:
Lµ tÝnh m¹ng vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña tÊt c¶ hµnh kh¸ch ®i trªn c¸c ph¬ng
tiÖn giao th«ng kinh doanh chuyªn chë hµnh kh¸ch. Nh÷ng ngêi nµy kh«ng ph©n biÖt
løa tuæi, nghÒ nghiÖp, miÔn lµ hä cã vÐ hoÆc miÔn gi¶m vÐ theo quy ®Þnh. Ng êi ®îc
b¶o hiÓm bao gåm c¶ nh÷ng hµnh kh¸ch ®îc u tiªn ®Æc biÖt kh«ng ph¶i mua vÐ, trÎ
em ®i theo ngêi lín ®îc miÔn vÐ.
Tuy nhiªn, hµnh lý, tµi s¶n, hµng hãa cña hµnh kh¸ch mang theo, c¸c l¸i phô
xe vµ nh÷ng ngêi ®ang lµm viÖc trªn c¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn hµnh kh¸ch («t«,
tµu ho¶, tµu thuû, thuyÒn phµ vµ m¸y bay) kh«ng thuéc ®èi tîng b¶o hiÓm. NghiÖp
vô nµy ë níc ta ®îc triÓn khai díi h×nh thøc b¾t buéc, v× vËy phÝ b¶o hiÓm ®îc tÝnh
vµo gi¸ cíc vËn chuyÓn vµ mÆc nhiªn mçi tÊm vÐ lµ mét giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm.
b. Ph¹m vi b¶o hiÓm:
• C¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm:
Lµ c¸c rñi ro do thiªn tai, tai n¹n bÊt ngê x¶y ra trong suèt hµnh tr×nh cña
hµnh kh¸ch g©y thiÖt h¹i ®Õn tÝnh m¹ng vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña ngêi ®îc b¶o
hiÓm.
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
- Thiªn tai bao gåm: Thêi tiÕt xÊu, b·o lèc, lò lôt, sôt lë ®Êt ®¸… g©y thiÖt h¹i
cho ph¬ng tiÖn chuyªn chë, do ®ã g©y thiÖt h¹i ®Õn tÝnh m¹ng vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ
cña hµnh kh¸ch.
- Tai n¹n bÊt ngê: §©m va, ch¸y næ, lËt nghiªng, do sù cè kü thuËt cña chÝnh
ph¬ng tiÖn, lçi lÇm cña ngêi ®iÒu khiÓn ph¬ng tiÖn hoÆc do ph¬ng tiÖn kh¸c ®©m
vµo…
• C¸c rñi ro lo¹i trõ:
- BÞ tai n¹n do vi ph¹m trËt tù an toµn giao th«ng, vi ph¹m ph¸p luËt (nh¶y
tµu, xe khi ph¬ng tiÖn cha dõng h¼n, b¸m xe, ®øng ngåi kh«ng ®óng chç quy ®Þnh,
hµnh hung, ¨n c¾p…).
- BÞ tai n¹n do nh÷ng nguyªn nh©n kh«ng liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh
vËn chuyÓn hoÆc b¶n th©n t×nh tr¹ng søc khoÎ cña hµnh kh¸ch g©y ra (ngé ®éc thøc
¨n, tróng giã, èm ®au…).
• Thêi h¹n hiÖu lùc cña b¶o hiÓm:
- Lµ thêi gian hîp lý ®Ó thùc hiÖn cuéc hµnh tr×nh, tøc lµ b¾t ®Çu tõ lóc hµnh
kh¸ch bíc ch©n lªn ph¬ng tiÖn vµ kÕt thóc khi hµnh kh¸ch rêi khái ph¬ng tiÖn mét
c¸ch an toµn t¹i bÕn, ga hoÆc s©n bay cuèi cïng ghi trªn vÐ. Thêi gian t¹m ngõng
hîp lý (lÊy nhiªn liÖu, ¨n uèng…) vÉn ®îc tÝnh vµo thêi h¹n b¶o hiÓm. NÕu ®i liªn
vËn, hµnh kh¸ch ph¶i thay ®æi ph¬ng tiÖn, trong lóc chê ®îi ®Ó lªn ph¬ng tiÖn tiÕp
theo vÉn ®îc b¶o hiÓm.
- NÕu hµnh kh¸ch tù ý hay v« t×nh rêi bá cuéc hµnh tr×nh, rêi bá hay l¹c mÊt
ph¬ng tiÖn chuyªn chë th× coi nh thêi h¹n b¶o hiÓm chÊm døt.
c. Sè tiÒn b¶o hiÓm:
Sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc Ên ®Þnh theo quy ®Þnh chung ®èi víi mçi lo¹i ph¬ng tiÖn
hay mét sè lo¹i ph¬ng tiÖn. Ch¼ng h¹n, nÕu hµnh kh¸ch ®i trªn m¸y bay, sè tiÒn b¶o
hiÓm lµ 20.000 USD/hµnh kh¸ch. NÕu ®i trªn tµu ho¶, tµu thuû, «t« sè tiÒn b¶o hiÓm
lµ 12.000.000 VN§/hµnh kh¸ch. V× nghiÖp vô ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc b¾t buéc
nªn ngêi tham gia b¶o hiÓm kh«ng cã quyÒn lùa chän sè tiÒn b¶o hiÓm. TrÎ em mua
nöa vÐ hoÆc ®îc miÔn vÐ th× sè tiÒn b¶o hiÓm chØ b»ng 50% sè tiÒn b¶o hiÓm cña
ngêi lín.
d. PhÝ b¶o hiÓm:
V× thùc hiÖn b¶o hiÓm b¾t buéc nªn phÝ b¶o hiÓm ®îc tÝnh vµo gi¸ vÐ. C¬
quan lµm nhiÖm vô vËn chuyÓn hµnh kh¸ch b¸n vÐ còng lµ ngêi thu phÝ b¶o hiÓm.
PhÝ b¶o hiÓm phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau:
- Sè tiÒn b¶o hiÓm.
- Lo¹i ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn.
- §é dµi tuyÕn ®êng chuyªn chë.
- §Æc ®iÓm tuyÕn ®êng ho¹t ®éng cña ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn (chÊt lîng ®êng
x¸, ®Þa h×nh).
Cã 2 ph¬ng ph¸p tÝnh phÝ ®îc c¸c c«ng ty b¶o hiÓm vËn dông:
• PhÝ b¶o hiÓm tÝnh trªn 1km/ hµnh kh¸ch, cho tõng lo¹i ph¬ng tiÖn víi gi¶
thiÕt 100% hµnh kh¸ch ®Òu ®îc b¶o hiÓm víi sè tiÒn b¶o hiÓm cho tríc.
C«ng thøc:
P= f1+ f2+ f3+ f4
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
f1=
∑Ci+ ∑Ti
∑ m∑Lij Kij
Trong ®ã:
f1- PhÝ thuÇn
f2- PhÝ ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt
f3- PhÝ dù phßng
f4- PhÝ qu¶n lý vµ l·i dù kiÕn
(f2, f3, vµ f4 thêng ®îc quy ®Þnh b»ng mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh so
víi tæng sè phÝ thu).
Ci- Sè tiÒn chi tr¶ cho nh÷ng hµnh kh¸ch bÞ chÕt n¨m thø i.
Ti- Sè tiÒn chi tr¶ cho nh÷ng hµnh kh¸ch ph¶i ®iÒu trÞ, phÉu thuËt n¨m
thø i.
Lij- §é dµi qu·ng ®êng j n¨m thø i.
Kij- Sè hµnh kh¸ch ®i trªn qu·ng ®êng j n¨m thø i.
n- Sè n¨m kh¶o s¸t (n= 5 n¨m).
m- Sè qu·ng ®êng cña tõng lo¹i h×nh giao th«ng vËn t¶i.
Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm chÝnh lµ chÝnh x¸c vµ ®éc lËp víi gi¸ cíi vËn t¶i,
song l¹i cã nhîc ®iÓm møc phÝ tÝnh ra rÊt lÎ vµ ®«i khi qu¸ nhá nªn ®· ¶nh h ëng ®Õn
kh©u b¸n vÐ vµ qu¶n lý cña c¬ quan vËn chuyÓn.
• PhÝ b¶o hiÓm tÝnh theo tû lÖ trªn gi¸ cíc vËn t¶i cña tõng lo¹i ph¬ng tiÖn.
f= R x Gv
∑Qi
R=
x 100
∑ Di
Trong ®ã:
f- PhÝ thuÇn
R- Tû lÖ phÝ b¶o hiÓm
Gv- Gi¸ cíc vËn t¶i
Qi- Tæng chi phÝ chi tr¶ cho tai n¹n b¶o hiÓm n¨m thø i
Di- Tæng doanh thu cíc phÝ cña ngµnh vËn t¶i n¨m i
Ph¬ng ph¸p nµy tuy ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n, song phô thuéc nhiÒu vµo gi¸ cíc
vËn t¶i. Khi tÝnh to¸n còng ph¶i gi¶ thiÕt 100% hµnh kh¸ch ®Òu ®îc b¶o hiÓm víi sè
tiÒn b¶o hiÓm cho tríc.
• Ngoµi ra, ®èi víi c¸c c«ng ty t nh©n kinh doanh vËn t¶i hµnh kh¸ch, c«ng ty
b¶o hiÓm thu phÝ theo ph¬ng thøc kho¸n. Cô thÓ, sè phÝ mét c«ng ty vËn t¶i ph¶i nép
hµng th¸ng.
PhÝ b¶o hiÓm
Sè chç ngåi
hµnh kh¸ch
ph¬ng tiÖn
P = b×nh qu©n 1 x BQ mét
hiÓm.
Sè ph¬ng
Sè lît ph¬ng
Sè ngµy
x tiÖn ho¹t x tiÖn ho¹t ®éng x ho¹t ®éng
®éng
BQ mét ngµy
BQ mét th¸ng
e. Tr¶ tiÒn b¶o hiÓm:
- NÕu tai n¹n chÕt ngêi: Sè tiÒn chi tr¶ cho 1 hµnh kh¸ch b»ng sè tiÒn b¶o
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
- NÕu bÞ tai n¹n th¬ng tËt: Sè tiÒn chi tr¶ b»ng tû lÖ th¬ng tËt nh©n víi sè tiÒn
b¶o hiÓm (tû lÖ th¬ng tËt ®îc gi¸m ®Þnh th«ng qua gi¸m ®Þnh y khoa).
- NÕu hµnh kh¸ch bÞ tai n¹n nhÑ, t¹m thêi: Sè tiÒn chi tr¶ cã thÓ tÝnh theo chi
phÝ thùc tÕ (n»m viÖn, ®iÒu trÞ…) hoÆc còng cã thÓ b»ng sè tiÒn chi tr¶ b×nh qu©n mét
ngµy nh©n víi sè ngµy n»m viÖn. Sè tiÒn chi tr¶ 1 ngµy vµ sè ngµy n»m viÖn ®îc quy
®Þnh thèng nhÊt c¨n cø vµo sè tiÒn b¶o hiÓm. Nhng sè tiÒn chi tr¶ tèi ®a kh«ng vît
qu¸ sè tiÒn b¶o hiÓm.
3. B¶o hiÓm vËt chÊt th©n xe.
a. §èi tîng b¶o hiÓm: Bao gåm tÊt c¶ nh÷ng chiÕc xe cßn gi¸ trÞ vµ ®îc
phÐp lu hµnh trªn l·nh thæ cña quèc gia.
- Chñ xe tham gia b¶o hiÓm vËt chÊt xe lµ ®Ó ®îc båi thêng cho nh÷ng thiÖt
h¹i vËt chÊt x¶y ra víi xe cña m×nh do nh÷ng rñi ro ®îc b¶o hiÓm g©y ra.
- §èi víi xe «t« c¸c lo¹i cã thÓ tham gia b¶o hiÓm toµn bé vËt chÊt xe còng cã
thÓ tham gia b¶o hiÓm tõng bé phËn cña chiÕc xe. Tuy nhiªn nÕu tham gia tõng bé
phËn th× ph¶i theo 7 tæng thµnh sau:
+ Tæng thµnh ®éng c¬.
+ Tæng thµnh hép sè (chÝnh, phô).
+ HÖ thèng l¸i.
+ Tæng thµnh th©n vá.
+ Tæng thµnh trôc tríc.
+ Tæng thµnh cÇu sau.
+ Tæng thµnh lèp.
Ngoµi ra cã mét sè lo¹i xe cßn cã tæng thµnh thø 8 nh xe cøu th¬ng,
xe cøu ho¶, mãc cÇn cÈu, mãc kÐo…
- Cßn ®èi víi xe m«t« vµ xe m¸y chØ tiÕn hµnh b¶o hiÓm toµn bé xe.
§©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm tµi s¶n v× vËy ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc tù
nguyÖn. Khi tham gia b¶o hiÓm chñ xe ph¶i lu ý 4 vÊn ®Ò sau:
- Trong mäi trêng hîp kh«ng bao giê b¶o hiÓm båi thêng vît qu¸ sè tiÒn ghi
trong ®¬n b¶o hiÓm, hay nãi c¸ch kh¸c ®ã lµ giíi h¹n tèi ®a ®Ó båi thêng.
- NÕu chñ xe cò ®· mua b¶o hiÓm, sau ®ã chuyÓn quyÒn së h÷u cho ngêi
kh¸c th× chñ xe míi vÉn ®îc hëng quyÒn b¶o hiÓm ®ã cho ®Õn hÕt hîp ®ång, nhng
chñ xe ph¶i b¸o cho c«ng ty b¶o hiÓm.
- B¶o hiÓm kh«ng chÞu phÇn hao mßn tù nhiªn cña chiÕc xe. Chñ xe ph¶i chÞu
c¸c kho¶n miÔn thêng, hao mßn, trôc trÆc m¸y mãc, háng lèp xe do sö dông thµnh bÞ
c¾t hay næ.
b. Ph¹m vi b¶o hiÓm:
C¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm th«ng thêng bao gåm:
- Tai n¹n do ®©m va, lËt ®æ;
- Ch¸y næ, b·o lôt, sÐt ®¸nh, ®éng ®Êt, ma ®¸;
- Tai n¹n do rñi ro bÊt ngê kh¸c g©y nªn;
Ngoµi viÖc ®îc båi thêng nh÷ng thiÖt h¹i vËt chÊt x¶y ra cho chiÕc xe ®îc b¶o
hiÓm trong nh÷ng trêng hîp trªn, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cßn thanh to¸n cho chñ xe
tham gia b¶o hiÓm nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt vµ hîp lý nh»m:
- Ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ tæn thÊt ph¸t sinh thªm khi xe bÞ thiÖt h¹i do c¸c rñi
ro ®îc b¶o hiÓm;
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
- Chi phÝ b¶o vÖ xe vµ kÐo xe thiÖt h¹i tíi n¬i söa ch÷a gÇn nhÊt;
- Gi¸m ®Þnh tæn thÊt nÕu thuéc tr¸ch nhiÖm cña b¶o hiÓm;
Tuy nhiªn, trong mäi trêng hîp tæng sè tiÒn båi thêng cña c«ng ty b¶o hiÓm
kh«ng vît qu¸ sè tiÒn b¶o hiÓm ®· ghi trªn ®¬n hay giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm.
C«ng ty b¶o hiÓm sÏ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng nh÷ng thiÖt h¹i vËt
chÊt cña xe g©y ra bëi:
- Hao mßn tù nhiªn, mÊt gi¸, gi¶m dÇn chÊt lîng, háng hãc do khuyÕt tËt
hoÆc h háng thªm do söa ch÷a.
- H háng vÒ ®iÖn hoÆc bé phËn m¸y mãc, thiÕt bÞ, s¨m lèp bÞ h háng mµ
kh«ng do tai n¹n g©y ra.
- MÊt c¾p bé phËn xe.
- Vi ph¹m c¸c trêng hîp lo¹i trõ trong b¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi víi
ngêi thø ba.
c. Gi¸ trÞ b¶o hiÓm vµ sè tiÒn b¶o hiÓm:
Gi¸ trÞ b¶o hiÓm cña xe c¬ giíi lµ gi¸ trÞ thùc tÕ trªn thÞ trêng cña xe t¹i thêi
®iÓm ngêi tham gia b¶o hiÓm mua b¶o hiÓm. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ cña xe tham
gia b¶o hiÓm lµ rÊt quan träng v× ®©y lµ c¬ së ®Ó båi thêng chÝnh x¸c thiÖt h¹i thùc tÕ
cho chñ xe tham gia b¶o hiÓm. Tuy nhiªn, gi¸ trÞ xe trªn thÞ trêng lu«n biÕn ®éng vµ
cã thªm nhiÒu chñng lo¹i xe míi g©y khã kh¨n cho viÖc x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ xe.
Trong thùc tÕ, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thêng dùa trªn c¸c yÕu tè sau ®Ó x¸c
®Þnh gi¸ trÞ xe:
- Lo¹i xe;
- N¨m s¶n xuÊt;
- Møc ®é cò, míi cña xe;
- ThÓ tÝch lµm viÖc cña xi lanh…
Mét ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ b¶o hiÓm mµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm hay ¸p
dông ®ã lµ c¨n cø vµo gi¸ trÞ ban ®Çu cña xe vµ møc khÊu hao. Cô thÓ:
Gi¸ trÞ b¶o hiÓm= Gi¸ trÞ ban ®Çu – KhÊu hao.
VÝ dô: Chñ mét chiÕc xe «t« TYOTA mua ngµy 01 th¸ng 01 n¨m 1998 víi gi¸
600 triÖu ®ång; mua b¶o hiÓm vËt chÊt xe vµo ngµy 10 th¸ng 03 n¨m 2000. C«ng ty
b¶o hiÓm ®¸nh gi¸ tû lÖ khÊu hao lµ 12% n¨m. Møc khÊu hao ®îc tÝnh cho tõng
th¸ng, nÕu mua b¶o hiÓm tríc ngµy 16 th× th¸ng ®ã kh«ng ph¶i tÝnh khÊu hao, cßn tõ
ngµy 16 trë ®i th× th¸ng ®ã ph¶i tÝnh khÊu hao. Trong trêng hîp nµy gi¸ trÞ b¶o hiÓm
sÏ ®îc tÝnh nh sau:
Gi¸ trÞ ban ®Çu
600.000.000 VN§
KH n¨m 1998: (0,12) X 600.000.000 = 72.000.000
N¨m 1999: (0,12) X 600.000.000 = 72.000.000
N¨m 2000: (0,12) X 600.000.000 = 72.000.000
Tæng:
156.000.000 VN§
Nh vËy gi¸ trÞ b¶o hiÓm sÏ lµ:
600.000.000 – 156.000.000 = 444.000.000 VN§
d. PhÝ b¶o hiÓm:
Khi x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm cho tõng ®èi tîng tham gia b¶o hiÓm cô thÓ, c¸c
c«ng ty b¶o hiÓm thêng c¨n cø vµo nh÷ng nh©n tè sau:
+ Lo¹i xe: Do mçi lo¹i xe cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kü thuËt kh¸c nhau, cã møc ®é
rñi ro kh¸c nhau nªn phÝ b¶o hiÓm vËt chÊt xe ®îc tÝnh riªng cho tõng lo¹i. Th«ng thTrôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
êng, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ®a ra nh÷ng biÓu x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm phï hîp cho hÇu
hÕt c¸c xe th«ng dông th«ng qua viÖc ph©n lo¹i xe thµnh c¸c nhãm. ViÖc ph©n lo¹i
nµy dùa trªn c¬ së tèc ®é tèi ®a cña xe, tû lÖ gia tèc, chi phÝ vµ møc ®é khã kh¨n khi
söa ch÷a vµ sù khan hiÕm cña phô tïng. §èi víi c¸c xe ho¹t ®éng kh«ng th«ng
dông nh xe kÐo r¬ moãc, xe chë hµng nÆng… do cã møc ®é rñi ro cao nªn phÝ b¶o
hiÓm thêng ®îc céng thªm mét tû lÖ nhÊt ®Þnh dùa trªn møc phÝ c¬ b¶n.
Gièng nh c¸ch tÝnh phÝ b¶o hiÓm nãi chung, phÝ b¶o hiÓm ph¶i ®ãng cho mçi
®Çu xe ®èi víi mçi lo¹i xe ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Trong ®ã:
tè sau:
P=f+d
P – PhÝ thu mçi ®Çu xe
d – Phô phÝ
f – PhÝ båi thêng
Theo c«ng thøc trªn, viÖc x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm phô thuéc vµo nh÷ng nh©n
- T×nh h×nh båi thêng tæn thÊt cña nh÷ng n¨m tríc ®ã. C¨n cø vµo sè liÖu
thèng kª, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ tÝnh to¸n ®îc phÇn phÝ båi thêng “f” cho mçi ®Çu xe
nh sau:
∑ Si x Ti
f=
∑ Ci
(Víi i = 1, 2, … , n)
Trong ®ã: Si – Sè vô tai n¹n x¶y ra trong n¨m thø i
Ti – ThiÖt h¹i b×nh qu©n mét vô trong n¨m thø i
Ci – Sè xe ho¹t ®éng thùc tÕ trong n¨m thø i
- C¸c chi phÝ kh¸c hay cßn gäi lµ phÇn phô phÝ (d), bao gåm c¸c chi phÝ nh
chi ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, chi qu¶n lý …
+ Khu vùc gi÷ xe vµ ®Ó xe: Trong thùc tÕ, kh«ng ph¶i c«ng ty b¶o hiÓm nµo
còng quan t©m ®Õn nh©n tè nµy. Tuy nhiªn, còng cã mét sè c«ng ty b¶o hiÓm tÝnh
phÝ b¶o hiÓm dùa theo khu vùc gi÷ xe vµ ®Ó xe rÊt chÆt chÏ.
+ Môc ®Ých söa dông: §©y lµ nh©n tè quan träng khi x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm.
Nã gióp c«ng ty b¶o hiÓm biÕt ®îc møc ®é rñi ro cã thÓ x¶y ra. VÝ dô, xe do mét ngêi
vÒ hu sö dông cho môc ®Ých ®i l¹i ®¬n thuÇn ch¾c ch¾n sÏ ®ãng phÝ b¶o hiÓm thÊp
h¬n so víi xe do mét th¬ng gia sö dông ®Ó ®i l¹i trong nh÷ng khu vùc réng lín. Râ
rµng xe l¨n b¸nh trªn ®êng cµng nhiÒu, rñi ro tai n¹n cµng lín.
+ Tuæi t¸c kinh nghiÖm l¸i xe cña ngêi yªu cÇu b¶o hiÓm vµ nh÷ng ngêi thêng
xuyªn sö dông chiÕc xe ®îc b¶o hiÓm. Sè liÖu thèng kª cho thÊy r»ng c¸c l¸i xe trÎ
tuæi bÞ tai n¹n nhiÒu h¬n so víi c¸c l¸i xe lín tuæi. Trong thùc tÕ, c¸c c«ng ty b¶o
hiÓm thêng ¸p dông gi¶m phÝ b¶o hiÓm cho c¸c l¸i xe trªn 50 hoÆc 55 tuæi, do kinh
nghiÖm cho thÊy sè ngêi nµy gÆp Ýt tai n¹n h¬n so víi c¸c l¸i xe trÎ tuæi. Tuy nhiªn,
víi nh÷ng l¸i xe qu¸ lín tuæi (thêng tõ 65 tuæi trë lªn) thêng ph¶i xuÊt tr×nh giÊy
chøng nhËn søc khoÎ phï hîp ®Ó cã thÓ l¸i xe th× c«ng ty b¶o hiÓm míi nhËn b¶o
hiÓm. Ngoµi ra, ®Ó khuyÕn khÝch h¹n chÕ tai n¹n, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm th êng yªu
cÇu ngêi ®îc b¶o hiÓm tù chÞu mét phÇn tæn thÊt x¶y ra víi xe (hµy cßn gäi lµ møc
miÔn thêng). §èi víi nh÷ng l¸i xe trÎ tuæi møc miÔn thêng nµy thêng cao h¬n so víi
nh÷ng l¸i xe lín tuæi.
+ Gi¶m phÝ b¶o hiÓm: §Ó khuyÕn khÝch c¸c chñ xe cã sè lîng lín tham gia
b¶o hiÓm t¹i c«ng ty m×nh, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thêng ¸p dông møc gi¶m phÝ so víi
møc phÝ chung theo sè lîng xe tham gia b¶o hiÓm. Ngoµi ra, hÇu hÕt c¸c c«ng ty
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
b¶o hiÓm cßn ¸p dông c¬ chÕ gi¶m gi¸ cho nh÷ng ngêi tham gia b¶o hiÓm kh«ng cã
khiÕu n¹i vµ gia t¨ng tû lÖ gi¶m gi¸ nµy cho mét sè n¨m kh«ng cã khiÕu n¹i gia t¨ng.
Cã thÓ nãi ®©y lµ biÖn ph¸p phæ biÕn trong b¶o hiÓm xe c¬ giíi.
§èi víi nh÷ng xe ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt mïa vô, tøc lµ chØ ho¹t ®éng mét
sè ngµy trong mét n¨m, th× chñ xe ph¶i ®ãng phÝ b¶o hiÓm cho nh÷ng ngµy ho¹t
®éng ®ã theo c«ng thøc sau:
PhÝ
Møc phÝ
Sè th¸ng xe ho¹t ®éng trong n¨m
Х
=
b¶o hiÓm
c¶ n¨m
12 th¸ng
+ BiÓu phÝ ®Æc biÖt: Khi kh¸ch hµng cã sè lîng xe tham gia b¶o hiÓm nhiÒu,
c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cã thÓ ¸p dông biÓu phÝ riªng cho kh¸ch hµng ®ã. ViÖc tÝnh
to¸n biÓu phÝ riªng còng t¬ng tù nh c¸ch tÝnh biÓu phÝ ®îc ®Ò cËp ë trªn, chØ kh¸c lµ
chØ dùa trªn c¸c sè liÖu vÒ b¶n th©n kh¸ch hµng ®ã, cô thÓ:
- Sè lîng xe cña c«ng ty tham gia b¶o hiÓm;
- T×nh h×nh båi thêng tæn thÊt cña c«ng ty b¶o hiÓm cho kh¸ch hµng ë nh÷ng
n¨m tríc ®ã;
- Tû lÖ phô phÝ theo quy ®Þnh cña c«ng ty;
Trêng hîp møc phÝ ®Æc biÖt thÊp h¬n møc phÝ quy ®Þnh chung, c«ng ty b¶o
hiÓm sÏ ¸p dông theo møc phÝ ®Æc biÖt. Cßn nÕu møc phÝ ®Æc biÖt tÝnh ® îc lµ cao
h¬n (hoÆc b»ng) møc phÝ chung, tøc lµ t×nh h×nh tæn thÊt cña kh¸ch hµng cao h¬n
(hoÆc b»ng) møc tæn thÊt b×nh qu©n chung, th× c«ng ty b¶o hiÓm sÏ ¸p dông møc phÝ
chung.
+ Hoµn phÝ b¶o hiÓm: Cã nh÷ng trêng hîp chñ xe ®· ®ãng phÝ b¶o hiÓm c¶
n¨m, nhng trong n¨m xe kh«ng ho¹t ®éng mét thêi gian v× mét lý do nµo ®ã, vÝ dô
nh ngõng ho¹t ®éng ®Ó tu söa xe. Trong trêng hîp nµy th«ng thêng c«ng ty b¶o
hiÓm sÏ hoµn l¹i phÝ b¶o hiÓm cña nh÷ng th¸ng ngõng ho¹t ®éng ®ã cho chñ xe. Sè
phÝ hoµn l¹i ®îc tÝnh nh sau:
PhÝ
PhÝ
Sè th¸ng kh«ng ho¹t ®éng
TØ lÖ
Х
Х
hoµn l¹i =
c¶ n¨m
12 th¸ng
hoµn l¹i phÝ
Mçi c«ng ty b¶o hiÓm cã tû lÖ hoµn phÝ lµ kh¸c nhau. Nhng th«ng thêng tû lÖ
hoµn nµy lµ 80%.
NÕu chñ xe muèn huû bá hîp ®ång b¶o hiÓm khi cha hÕt h¹n hîp ®ång th×
th«ng thêng c«ng ty b¶o hiÓm còng hoµn l¹i phÝ b¶o hiÓm cho thêi gian cßn l¹i ®ã
theo c«ng thøc trªn, nhng víi ®iÒu kiÖn lµ chñ xe cha cã lÇn nµo ®îc c«ng ty b¶o
hiÓm tr¶ tiÒn b¶o hiÓm.
4. B¶o hiÓm tai n¹n l¸i xe, phô xe vµ ngêi ngåi trªn xe.
a. §èi tîng b¶o hiÓm:
§èi tîng b¶o hiÓm lµ thiÖt h¹i vÒ th©n thÓ vµ tÝnh m¹ng ®èi víi l¸i xe, phô xe
vµ nh÷ng ngêi kh¸c ®îc chë trªn xe g©y ra do tai n¹n khi xe ®ang tham gia giao
th«ng.
b. Ph¹m vi b¶o hiÓm:
Nhµ b¶o hiÓm chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i vÒ th©n thÓ cña l¸i xe vµ
nh÷ng ngêi kh¸c ®îc chë trªn xe. Nh÷ng ngêi nµy bÞ tai n¹n khi ®ang ë trªn xe, lªn
xuèng xe hay trong qu¸ tr×nh xe ®ang tham gia giao th«ng.
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
C¸c trêng hîp lo¹i trõ:
- §èi tîng ®îc b¶o hiÓm cè ý g©y tai n¹n.
- Vi ph¹m c¸c trêng hîp lo¹i trõ trong b¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi
víi ngêi thø ba.
c. Sè tiÒn b¶o hiÓm:
§©y lµ nghiÖp vô b¶o hiÓm con ngêi nªn c¸c c«ng ty b¶o hiÓm sö dông møc
giíi h¹n tr¸ch nhiÖm båi thêng vµ c¸c c«ng ty thêng ®a ra nhiÒu møc giíi h¹n cho
tõng lo¹i xe ®Ó ngêi tham gia b¶o hiÓm cã thÓ lùa chän sao cho phï hîp víi kh¶
n¨ng tµi chÝnh cña m×nh.
d. PhÝ b¶o hiÓm:
PhÝ b¶o hiÓm cña nghiÖp vô nµy ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
P=SxRxN
Trong ®ã:
P- PhÝ b¶o hiÓm
S- Sè tiÒn b¶o hiÓm
R- Tû lÖ phÝ b¶o hiÓm
N- Sè chç ngåi trªn xe
BiÓu phÝ cô thÓ c«ng ty Pjico ®ang ¸p dông kÓ tõ ngµy 18/04/2003 nh sau:
B¶ng 4: BiÓu phÝ b¶o hiÓm tai n¹n l¸i phô xe vµ ngêi ngåi trªn xe t¹i Pjico.
Lo¹i xe
I. Xe kh«ng kinh doanh vËn t¶i.
Xe 4 chç
Xe 5 chç
Xe 6 chç
Xe 7 chç
Xe 11 chç
Xe 12 chç
Xe 16 chç
Xe 24 chç
Xe 25 chç
Xe 32 chç
Xe 48 chç
II. Xe buýt.
Xe 24 chç
Xe 25 chç
Xe 32 chç
Xe 48 chç
III. Xe kinh doanh vËn t¶i.
Xe 4 chç
Xe 5 chç
Xe 6 chç
Xe 7 chç
(§¬n vÞ: §ång)
Sè ngêi
PhÝ b¶o hiÓm
4
5
6
7
11
12
16
24
25
32
48
40,000
50,000
60,000
70,000
110,000
120,000
160,000
240,000
250,000
320,000
480,000
24
25
32
48
360,000
375,000
480,000
720,000
4
5
6
7
60,000
75,000
90,000
105,000
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
Xe 8 chç
Xe 9 chç
Xe 10 chç
Xe 11 chç
Xe 12 chç
Xe 13 chç
Xe 14 chç
Xe 15 chç
Xe 16 chç
Xe 17 chç
Xe 18 chç
Xe 19 chç
Xe 20 chç
Xe 21 chç
Xe 22 chç
Xe 23 chç
Xe 24 chç
Xe 25 chç
Xe 26 chç
Xe 32 chç
Xe 36 chç
Xe 42 chç
Xe 48 chç
IV. Xe taxi.
Xe 4 chç
Xe 5 chç
Trªn 6 chç
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
32
36
42
48
120,000
135,000
150,000
165,000
180,000
195,000
210,000
225,000
240,000
255,000
270,000
285,000
300,000
315,000
330,000
345,000
360,000
375,000
390,000
480,000
540,000
630,000
720,000
4
60,000
5
75,000
TÝnh phÝ bh b»ng phÝ bh xe kd vËn t¶i cïng sè chç ngåi
(Nguån: C«ng ty Pjico)
5. B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe ®èi víi hµng ho¸ chuyªn chë trªn xe.
a. §èi tîng b¶o hiÓm:
Lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy chØ ¸p dông cho nh÷ng xe cã giÊy phÐp kinh doanh
vËn t¶i hµng ho¸. Khi nhËn hµng ho¸ ®Ó chuyªn trë, chñ xe ph¶i cã nghÜa vô ®a
hµng ho¸ ®Õn ®iÓm giao cuèi cïng mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ nguyªn vÑn do vËy chñ xe
ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng thiÖt h¹i cña hµng ho¸ mµ hä nhËn chuyªn chë x¶y
ra do lçi cña hä hoÆc ngêi lµm c«ng cho hä. V× vËy, ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm lµ TNDS
cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi thiÖt h¹i cña hµng ho¸ ®îc vËn chuyÓn trªn xe theo hîp
®ång vËn chuyÓn gi÷a chñ xe vµ chñ hµng, ®îc ph¸p luËt quy ®Þnh t¹i thÓ lÖ vËn
chuyÓn hµng ho¸ b»ng «t« ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 1690/Q§- VT ngµy
15/09/1990 cña Bé giao th«ng vËn t¶i vµ Bu ®iÖn.
Hµng ho¸ ë ®©y lµ hµng ho¸ th«ng thêng kh«ng thuéc nhãm hµng cÊm kinh
doanh, vËn chuyÓn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Cßn ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ ®Æc
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
biÖt nh vµng b¹c, ®¸ quý, ®å cæ, tranh cæ, hµi cè, tiÒn… chØ ®îc b¶o hiÓm khi cã tho¶
thuËn riªng gi÷a chñ hµng víi bªn nhËn b¶o hiÓm.
b. Ph¹m vi b¶o hiÓm:
Ph¹m vi b¶o hiÓm ë ®©y lµ TNDS cña chñ xe ®èi víi hµng ho¸ vËn chuyÓn
trªn xe; lµ sè tiÒn chñ xe ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng cho chñ hµng khi cã tai n¹n
lµm thiÖt h¹i vÒ hµng ho¸ vËn chuyÓn trªn xe theo hîp ®ång vËn chuyÓn.
Ngoµi ra, nhµ b¶o hiÓm cßn thanh to¸n cho chñ xe c¸c chi phÝ hîp lý vµ cÇn
thiÕt nh»m:
- Ng¨n ngõa, gi¶m nhÑ tæn thÊt cho hµng ho¸.
- B¶o qu¶n, xÕp dì, lu kho, lu b·i hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn do
hËu qu¶ cña tai n¹n.
- Chi phÝ gi¸m ®Þnh tæn thÊt thuéc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm.
C¸c ®iÒu kho¶n lo¹i trõ:
Nhµ b¶o hiÓm kh«ng nhËn b¶o hiÓm vµ båi thêng cho nh÷ng thiÖt h¹i hµng
ho¸ trong nh÷ng trêng hîp sau:
- Vi ph¹m c¸c ®iÒu kho¶n lo¹i trõ trong b¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi
víi ngêi thø ba.
- Hµng ho¸ lu th«ng tr¸i phÐp.
- TiÒn, c¸c lo¹i Ên chØ, hãa ®¬n cã gi¸ trÞ nh tiÒn, ®å cæ, trang ¶nh quý hiÕm,
thi hµi, hµi cèt, vµng b¹c, ®¸ quý …
- MÊt c¾p, trém cíp.
- Tæn thÊt hµng hãa do b¾t gi÷ cña c¬ quan chøc n¨ng Nhµ Níc.
- Tæn thÊt hµng hãa do bÞ x« lÖch, va ®Ëp trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn mµ
kh«ng ph¶i do va ®Ëp, lËt ®æ.
- Xe «t« kh«ng thÝch hîp víi lo¹i hµng ho¸ chuyªn chë.
c. Sè tiÒn b¶o hiÓm:
§èi víi b¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi hµng ho¸ chuyªn chë trªn
xe, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thêng giíi h¹n møc tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi mét tÊn
träng t¶i ®¨ng ký b¶o hiÓm trong mét vô tai n¹n. Cô thÓ:
Sè tiÒn b¶o hiÓm = Møc tr¸ch nhiÖm x Sè tÊn träng t¶i ®¨ng ký b¶o hiÓm.
d. PhÝ b¶o hiÓm:
PhÝ b¶o hiÓm trong b¶o hiÓm TNDS chñ xe c¬ giíi ®èi víi hµng ho¸ vËn
chuyÓn trªn xe ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
P=RxMxG
Trong ®ã:
P- PhÝ b¶o hiÓm
R- Tû lÖ phÝ b¶o hiÓm
M- Møc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm / tÊn
G- Sè tÊn träng t¶i ®¨ng ký b¶o hiÓm
BiÓu phÝ cô thÓ c«ng ty Pjico ¸p dông tõ ngµy 18/04/2003 nh sau:
B¶ng 5: BiÓu phÝ b¶o hiÓm TNDS ®èi víi hµng ho¸ chuyªn chë trªn xe t¹i Pjico. (§¬n vÞ:
§ång)
Lo¹i xe
Xe chë hµng kinh doanh vËn t¶i, xe chë hµng ®«ng
l¹nh.
TÊn
PhÝ b¶o hiÓm
VAT
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
T¶i 0,5 tÊn
T¶i 1 tÊn
T¶i 1,5 tÊn
T¶i 2 tÊn
T¶i 2,5 tÊn
T¶i 3 tÊn
T¶i 5 tÊn
T¶i 7 tÊn
T¶i 8 tÊn
T¶i 9 tÊn
T¶i 10 tÊn
0,5
1
1,5
2
2,5
3
5
7
8
9
10
27.273
2.727
54.545
5.455
81.818
8.182
109.091
10.909
136.364
13.636
163.636
16.364
272.727
27.273
381.818
38.182
436.364
43.636
490.909
49.091
545.455
54.545
(Nguån: C«ng ty Pjico)
IV. VÊn ®Ò trôc lîi trong b¶o hiÓm xe c¬ giíi.
1. Kh¸i niÖm trôc lîi b¶o hiÓm.
Cïng víi sù lín m¹nh cña thÞ trêng b¶o hiÓm, sè lîng ngêi tham gia b¶o hiÓm
xe c¬ giíi ngµy cµng nhiÒu, thÞ trêng b¶o hiÓm xe c¬ giíi ngµy cµng më réng. Bªn
c¹nh nh÷ng ngêi thùc sù muèn tham gia b¶o hiÓm ®Ó b¶o vÖ, æn ®Þnh cuéc sèng
cña m×nh khi kh«ng may gÆp rñi ro, th× ®· xuÊt hiÖn kh«ng Ýt kh¸ch hµng lîi dông
b¶o hiÓm ®Ó lµm lîi cho b¶n th©n m×nh mét c¸ch phi ph¸p. §ã chÝnh lµ hµnh vi trôc
lîi b¶o hiÓm.
VËy: “Trôc lîi b¶o hiÓm lµ tÊt c¶ c¸c hµnh vi cè t×nh gian dèi, lõa ®¶o cã thÓ
cã chñ ý ngay tõ khi tham gia b¶o hiÓm hoÆc ph¸t sinh sau khi ®· x¶y ra rñi ro cho
®èi tîng ®îc b¶o hiÓm nh»m chiÕm ®o¹t mét sè tiÒn tõ doanh nghiÖp b¶o hiÓm mµ
®¸ng lý ra hä kh«ng ®îc hëng”.
Trôc lîi b¶o hiÓm cßn ®îc quan niÖm lµ gian lËn trong b¶o hiÓm. Trªn thÕ giíi,
hiÖn tîng nµy ®îc biÕt ®Õn nh lµ mét vÊn ®Ò nhøc nhèi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp b¶o
hiÓm. NhiÒu doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®· ph¶i bá ra kh¸ nhiÒu tiÒn ®Ó kh¾c phôc vÊn
®Ò trôc lîi b¶o hiÓm, song sè vô gian lËn vÉn t¨ng theo thêi gian vµ h×nh thøc ngµy
cµng tinh vi, thñ ®o¹n ngµy cµng s¾c s¶o. Trôc lîi b¶o hiÓm diÔn ra hÇu hÕt c¸c
nghiÖp vô b¶o hiÓm vµ bÊt cø níc nµo ®· triÓn khai b¶o hiÓm th¬ng m¹i th× ë níc ®ã
sÏ cã trôc lîi b¶o hiÓm. Theo HiÖp héi c¸c h·ng b¶o hiÓm ch©u ¢u, hµng n¨m hä bÞ
thiÖt h¹i v× trôc lîi b¶o hiÓm kh«ng díi 10 tû USD, chiÕm gÇn 2,5% sè phÝ b¶o hiÓm,
trong ®ã trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi lµ nhiÒu nhÊt.
2. T×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi ë mét sè níc trªn thÕ giíi.
Tõ khi ra ®êi cho ®Õn nay, ho¹t ®éng cña ngµnh b¶o hiÓm ®· vµ ®ang tiÕp tôc
ph¸t triÓn vµ kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ quan träng cña m×nh ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña
mçi quèc gia. §ång thêi cïng víi xu híng ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi,
thÞ trêng b¶o hiÓm thÕ giíi còng ngµy mét ph¸t triÓn vµ h×nh thµnh nªn nh÷ng tËp
®oµn b¶o hiÓm lín vÒ quy m« còng nh tiÒm lùc kinh tÕ víi sè vèn khæng lå nh thÞ trêng b¶o hiÓm Lloyd’, thÞ trêng b¶o hiÓm Bermula … §i ®«i víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ
cña thÞ trêng b¶o hiÓm th× hiÖn tîng gian lËn, lõa ®¶o cña kh¸ch hµng trªn thÕ giíi
còng ngµy mét t¨ng vµ ngµy cµng trë nªn nghiªm träng.
Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.
- Xem thêm -