Lêi nãi ®Çu
§Ó ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh th× vÊn ®Ò tæ chøc lao ®éng
lµ mét trong nh÷ng c«ng viÖc thùc sù cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh qu¶n lý , ®iÒu
hµnh s¶n xuÊt kinh doanh. §©y lµ môc tiªu vµ lµ yÕu tè quan träng nhÊt ®èi víi
c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn nay .
ViÖc tæ chøc lao ®éng sao cho phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é cña ng-êi
lao ®éng , lµm cho ng-êi lao ®éng phÊn khëi hµo høng yªn t©m c«ng t¸c vµ ®¹t
n¨ng suÊt chÊt l-îng cao , ®em l¹i hiÖu qu¶ cho doanh nghiÖp lµ viÖc hÕt søc cÇn
thiÕt . V× vËy trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt cÇn ph¶i tæ chøc lao ®éng khoa
häc , nh»m gãp phÇn n©ng cao chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶ , tÝch luü vµ ph¸t triÓn
kinh tÕ , t¹o ®iÒu kiÖn cho ng-êi lao ®éng t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng .
Trong nh÷ng n¨m qua c¸c doanh nghiÖp nãi chung , ®èi víi doanh nghiÖp
B-u chÝnh viÔn th«ng nãi riªng , c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng ngµy cµng ®-îc quan
t©m h¬n , nh»m ®¸p øng kh«ng ngõng sù ®ßi hái cña c¬ chÕ tù do ho¸ kinh tÕ vµ
héi nhËp trong vµ ngoµi n-íc . Tuy nhiªn , viÖc tæ chøc lao ®éng ®-îc thÓ hiÖn
nh- thÕ nµo võa ®¹t ®-îc tÝnh khoa häc , ®ång thêi ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao
®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc ®-îc ®Æt ra ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý kinh doanh .
XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng khoa häc t¹i B-u ®iÖn
huyÖn TuÇn gi¸o - (tØnh §iÖn Biªn) vµ víi mong muèn t×m hiÓu vÒ lÜnh vùc tæ
chøc lao ®éng nªn t«i chän ®Ò tµi "C¸c biÖn ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc
lao ®éng t¹i B-u ®iÖn huyÖn TuÇn Gi¸o" lµm luËn v¨n tèt nghiÖp .
ViÖc tiÕn hµnh nghiªn cøu c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng cña mét doanh nghiÖp
B-u chÝnh viÔn th«ng ®Ó t×m ra c¸c thiÕu sãt nh»m ®-a ra c¸c gi¶i ph¸p hoµn
chØnh lµ mét viÖc thùc sù khã kh¨n, v× ®ßi hái ph¶i cã ®iÒu kiÖn vµ c¸c yÕu tè
nh- thêi gian nghiªn cøu, qu¸ tr×nh øng dông ®-a vµo thö nghiÖm trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt thùc tÕ c¬ së… Do vËy néi dung cña luËn v¨n viÕt lªn chñ yÕu tËp
trung ph©n tÝch mét sè vÊn ®Ò chÝnh lµ ph©n c«ng vµ hiÖp t¸c lao ®éng, ®Þnh
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
1
møc lao ®éng, tæ chøc vµ phôc n¬i lµm viÖc, ®µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é mäi
mÆt cho ng-êi lao ®éng …
§Ó lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn luËn v¨n sö dông c¸c ph-¬ng ph¸p nh- :
- Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp: Th«ng qua ph-¬ng ph¸p nµy ®Ó tËp hîp vµ
ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng t¹i B-u ®iÖn huyÖn TuÇn
Gi¸o.
- Ph-¬ng ph¸p thèng kª: §-îc sö dông nh- mét c«ng cô ph©n tÝch sè liÖu ®Ó
minh hä c¸c vÊn ®Ò nghiªn cøu .
Néi dung luËn v¨n gåm 3 ch-¬ng ®-îc thÓ hiÖn trong bµi viÕt nh- sau :
* Ch-¬ng 1: Kh¸i qu¸t vÒ c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng trong doanh nghiÖp .
* Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng t¹i B-u ®iÖn TuÇn gi¸o (tØnh §iÖn Biªn) .
* Ch-¬ng 3: C¸c biÖn ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng t¹i B-u ®iÖn
TuÇn gi¸o -( tØnh §iÖn Biªn ) .
Qua ®©y t«i xin tr©n träng c¶m ¬n sù tËn t×nh gióp ®ì cña c¸c thÇy, c« gi¸o
trong khoa Qu¶n trÞ kinh doanh 1, c¶m ¬n sù quan t©m nhiÖt t×nh cña tËp thÓ c¸n
bé c«ng nh©n viªn B-u ®iÖn TuÇn gi¸o, c¸c anh, chÞ c¸c phßng ban B-u ®iÖn tØnh
§iÖn Biªn, ®Æc biÖt xin tr©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o TS. TrÇn Ngäc Minh ®·
dµnh thêi gian quý b¸u trùc tiÕp h-íng dÉn t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy ./.
Sinh viªn
Lß V¨n Khá
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
2
Ch-¬ng 1
Kh¸i qu¸t vÒ c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng
trong doanh nghiÖp
1.1. Lao ®éng trong doanh nghiÖp b-u chÝnh viÔn th«ng.
1.1.1. Vai trß cña ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp.
a. Kh¸i qu¸t vÒ lao ®éng trong doanh nghiÖp.
Lao ®éng lµ ho¹t ®éng cã môc ®Ých cña con ng-êi, lµ qu¸ tr×nh søc lao ®éng
t¸c ®éng lªn ®èi t-îng lao ®éng th«ng qua t- liÖu s¶n xuÊt nh»m t¹o nªn nh÷ng
vËt phÈm, nh÷ng s¶n phÈm theo ý muèn . V× vËy, lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n vµ
quan träng nhÊt trong sù sinh tån vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi.
Qu¸ tr×nh lao ®éng lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a 3 yÕu tè cña s¶n xuÊt, ®ã lµ:
Søc lao ®éng - §èi t-îng lao ®éng - T- liÖu lao ®éng.
- Mèi quan hÖ gi÷a con ng-êi víi ®èi t-îng lao ®éng:
ë ®©y còng cã nh÷ng mèi quan hÖ t-¬ng tù nh- trªn, ®Æc biÖt lµ mèi quan
hÖ gi÷a kü n¨ng, hiÖu suÊt lao ®éng víi khèi l-îng chñng lo¹i lao ®éng yªu cÇu
vµ thêi gian c¸c ®èi t-îng lao ®éng ®-îc cung cÊp phï hîp víi quy tr×nh c«ng
nghÖ vµ tr×nh tù lao ®éng. Mèi quan hÖ gi÷a ng-êi víi ng-êi trong lao ®éng
gåm: Quan hÖ gi÷a lao ®éng qu¶n lý vµ lao ®éng s¶n xuÊt. Quan hÖ gi÷a lao
®éng c«ng nghÖ vµ lao ®éng phô trî; KÕt cÊu tõng lo¹i lao ®éng vµ sè l-îng lao
®éng trong kÕt cÊu ®ã; Quan hÖ hiÖp t¸c gi÷a c¸c lo¹i lao ®éng.
- Mèi quan hÖ gi÷a t- liÖu lao ®éng vµ søc lao ®éng bao gåm:
Yªu cÇu cña m¸y mãc thiÕt bÞ víi tr×nh ®é kü n¨ng cña ng-êi lao ®éng. Yªu
cÇu ®iÒu khiÓn vµ c«ng suÊt thiÕt bÞ víi thÓ lùc con ng-êi. TÝnh chÊt ®Æc ®iÓm cña
thiÕt bÞ t¸c ®éng vÒ t©m sinh lý cña ng-êi lao ®éng. Sè l-îng c«ng cô thiÕt bÞ so víi
sè l-îng lao ®éng c¸c lo¹i.
- Mèi quan hÖ gi÷a ng-êi lao ®éng víi m«i tr-êng xung quanh:
Mäi qu¸ tr×nh lao ®éng ®Òu ph¶i diÔn ra trong mét kh«ng gian nhÊt ®Þnh, v×
thÕ con ng-êi cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi m«i tr-êng xung quanh nh- : giã,
nhiÖt ®é, thêi tiÕt, ®Þa h×nh …
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
3
Nghiªn cøu, n¾m ®-îc vµ hiÓu râ c¸c mèi quan hÖ trªn ®Ó ®¸nh gi¸ mét
c¸ch chÝnh x¸c lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng, lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®¹t ®-îc hiÖu
qu¶ tèi -u ®ång thêi ®em l¹i cho con ng-êi nh÷ng lîi Ých ngµy cµng t¨ng vÒ vËt
chÊt vµ tinh thÇn, con ng-êi ngµy cµng ph¸t triÓn toµn diÖn vµ cã phóc lîi ngµy
cµng cao.
b. Vai trß cña lao ®éng trong doanh nghiÖp.
§èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp hay mét tæ chøc nµo th× còng ®-îc cÊu
thµnh nªn bëi c¸c c¸ nh©n, c¸c thµnh viªn lµ con ng-êi cña nã. Tr-íc sù thay ®æi
nhanh chãng cña m«i tr-êng kinh doanh cïng víi xu thÕ tù do ho¸, c¹nh tranh
ngµy cµng gay g¾t, vai trß cña yÕu tè con ng-êi - lao ®éng trong c¸c doanh
nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp B-u chÝnh – ViÔn th«ng nãi riªng ®· vµ
®ang ®-îc quan t©m theo ®óng tÇm quan träng cña nã. VÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c
doanh nghiÖp lµ ph¶i qu¶n lý, khai th¸c vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng cña ®éi ngò c¸n
bé, lao ®éng cña doanh nghiÖp lµm sao cã hiÖu qu¶, t¹o nªn ®-îc lîi thÕ c¹nh
tranh so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Lùc l-îng lao ®éng nµy ph¶i lµ nh÷ng ng-êi
cã tr×nh ®é cao, ®-îc ®µo t¹o tèt, cã ®¹o ®øc, cã v¨n ho¸ vµ ®Æc biÖt lµ ph¶i cã
ph-¬ng ph¸p lµm viÖc víi kh¶ n¨ng sö lý t×nh huèng nh¹y bÐn , ®¹t hiÖu qu¶
thiÕt thùc trong c«ng viÖc .
1.1.2. §Æc ®iÓm cña lao ®éng trong ngµnh B-u chÝnh - ViÔn th«ng.
Trong qu¸ tr×nh lao ®éng B-u chÝnh – ViÔn th«ng ( BCVT), tham gia vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (truyÒn ®-a tin tøc tõ ng-êi göi ®Õn ng-êi nhËn) ngoµi m¹ng
l-íi c¸c ph-¬ng tiÖn , thiÕt bÞ th«ng tin , ®èi t-îng lao ®éng BCVT (tin tøc) cßn
cã c¸c lao ®éng BCVT. Do ®Æc thï cña ngµnh BCVT lµ mét ngµnh dÞch vô nªn
lao ®éng BCVT cã nh÷ng nÐt ®Æc tr-ng riªng nh- sau:
- Thø nhÊt : Tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña ngµnh BCVT theo m¹ng l-íi
thèng nhÊt, ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cÇn cã sù phèi kÕt hîp cña nhiÒu
®¬n vÞ B-u ®iÖn . Mçi ®¬n vÞ lµm nh÷ng kh©u c«ng viÖc kh¸c nhau nªn lao ®éng
cña c¸c ®¬n vÞ nµy ph¶i cã sù liªn kÕt, phèi hîp chÆt chÏ, chuyªn m«n ho¸.
- Thø hai : TÝnh chÊt cña ngµnh BCVT lµ võa kinh doanh võa phôc vô,
m¹ng l-íi réng kh¾p trªn quy m« toµn l·nh thæ (tõ ®ång b»ng ®Õn miÒn nói, h¶i
®¶o). Do ®ã, viÖc bè trÝ lao ®éng hîp lý lu«n lµ mét vÊn ®Ò khã kh¨n, cÊp b¸ch.
Bè trÝ lao ®éng BCVT Ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c: bè trÝ ®óng tr×nh ®é, ®óng chøc
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
4
danh vµ kh¶ n¨ng chuyªn m«n, tiÕt kiÖm ®-îc lao ®éng, khuyÕn khÝch ®-îc
ng-êi lµm viÖc ë vïng s©u, vïng xa vµ tiÕt kiÖm ®-îc chi phÝ.
- Thø ba : Do tÝnh ®a d¹ng cña c«ng viÖc nªn lao ®éng BCVT còng rÊt ®a
d¹ng, bao gåm: Lao ®éng khai th¸c (b-u , ®iÖn...), lao ®éng kü thuËt (tæng ®µi,
d©y m¸y..). §èi víi c¸c B-u ®iÖn trung t©m, l-u l-îng nghiÖp vô lín th× cÇn cã
khai th¸c viªn chuyªn tr¸ch . Víi c¸c B-u ®iÖn huyÖn , khu vùc cã l-u l-îng
nghiÖp vô thÊp cÇn cã c¸c khai th¸c viªn toµn n¨ng , mét lao ®éng cã thÓ khai
th¸c c¸c lo¹i dÞch vô B-u chÝnh vµ ViÔn th«ng .
§øng tr-íc sù tiÕn bé nh- vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ hiÖn nay, c¸c
doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp BCVT nãi riªng kh«ng ngõng ®Çu tx©y dùng, ®æi míi trang thiÕt bÞ , c«ng nghÖ vµ ph-¬ng thøc qu¶n lý... nh»m môc
tiªu n©ng cao hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh lao ®éng. Tuy nhiªn, mét vÊn ®Ò thùc tÕ ®Æt
ra lµ c¸c doanh nghiÖp nµy cã ®Çu t- trang thiÕt bÞ , c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Õn ®©u
mµ nguån lao ®éng kh«ng ®-îc chó träng ®Çu t- , ph¸t triÓn ®óng møc th× hiÖu
qu¶ ®em l¹i còng kh«ng cao.
Víi doanh nghiÖp BCVT, s¶n phÈm cña ngµnh lµ s¶n phÈm v« h×nh , do vËy
nh©n tè con ng-êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cung cÊp dÞch vô sÏ lµm t¨ng tÝnh
h÷u h×nh cña s¶n phÈm, dÞch vô. ChÝnh v× thÕ , yÕu tè con ng-êi trong c¸c doanh
nghiÖp nµy kh«ng nh÷ng quyÕt ®Þnh ®Õn sè l-îng mµ cßn quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt
l-îng cña s¶n phÈm dÞch vô.
1.1.3. Thµnh phÇn vµ c¬ cÊu lao ®éng trong ngµnh BCVT.
Lao ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh B-u chÝnh ViÔn th«ng lµ mét bé phËn
lao ®éng cÇn thiÕt cña toµn bé lao ®éng x· héi. §ã lµ lao ®éng trong kh©u s¶n
xuÊt thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt c¸c dÞch vô BCVT. Lao ®éng trong kh©u s¶n
xuÊt nãi chung vµ ë c¸c doanh nghiÖp BCVT nãi riªng chia lµm hai bé phËn chñ
yÕu vµ thùc hiÖn hai chøc n¨ng chÝnh sau ®©y:
- Bé phËn lao ®éng trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c dÞch vô BCVT : Nh- lao ®éng lµm
c¸c c«ng viÖc b¶o d-ìng, söa ch÷a c¸p, d©y m¸y thuª bao, di chuyÓn l¾p ®Æt m¸y
®iÖn tho¹i thuª bao, lao ®éng chuyÓn m¹ch , vi ba , khai th¸c b-u chÝnh, ph¸t
hµnh b¸o chÝ, giao dÞch.... Hao phÝ lao ®éng nµy nhËp vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm dÞch
vô BCVT d-íi d¹ng tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp theo l-¬ng . Bé phËn lao
®éng nµy s¸ng t¹o ra gi¸ trÞ míi vµ t¹o ra thu nhËp quèc d©n.
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
5
- Bé phËn phôc vô thùc hiÖn c¸c dÞch vô b-u chÝnh viÔn th«ng bao gåm lao
®éng bæ trî vµ lao ®éng qu¶n lý .
Ngoµi hai bé phËn lao ®éng thùc hiÖn hai chøc n¨ng chñ yÕu cña qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh, trong c¸c doanh nghiÖp b-u chÝnh viÔn th«ng cßn cã bé
phËn lao ®éng ngoµi kinh doanh. Bé phËn lao ®éng nµy nhiÒu hay Ýt tuú thuéc
vµo quy m« vµ c¬ chÕ qu¶n lý. Trong ngµnh BCVT, c¨n cø vµo chøc n¨ng, néi
dung c«ng viÖc cña tõng lao ®éng ng-êi ta chia lao ®éng trong doanh nghiÖp
BCVT gåm cã c¸c lo¹i sau:
a. Lao ®éng c«ng nghÖ .
Tøc lµ nh÷ng lao ®éng tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh
(truyÒn ®-a tin tøc) nh- lao ®éng lµm c¸c c«ng viÖc b¶o d-ìng , söa ch÷a c¸p,
d©y m¸y thuª bao, lao ®éng chuyÓn m¹ch, vi ba, khai th¸c b-u chÝnh, ph¸t hµnh
b¸o chÝ, giao dÞch, 101, 108, 116, chuyÓn ph¸t nhanh, ®iÖn hoa, c«ng nh©n vËn
chuyÓn b-u chÝnh, ph¸t th- , ®iÖn b¸o...
b. Lao ®éng bæ trî .
Lµ nh÷ng lao ®éng lµm c¸c c«ng viÖc t¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh chuÈn bÞ , qu¸
®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn cho lao ®éng c«ng nghÖ s¶n xuÊt , kiÓm tra chÊt l-îng s¶n
phÈm ë c¸c c«ng ty , B-u ®iÖn quËn , huyÖn nh- vËn chuyÓn , cung øng vËt ttrong d©y truyÒn c«ng nghÖ , vÖ sinh c«ng nghiÖp , kiÓm so¸t chÊt l-îng th«ng
tin , b¶o vÖ kinh tÕ t¹i doanh nghiÖp , tÝnh c-íc , thu c-íc , h-íng dÉn chØ ®¹o kü
thuËt nghiÖp vô . ( tr-ëng , phã ®µi , ®éi tr-ëng , ®éi phã , phã B-u ®iÖn huyÖn ,
thÞ . Tr-ëng B-u côc cã doanh thu tõ mét tû ®ång trë lªn , kiÓm so¸t viªn nh©n
viªn b¶o vÖ kinh tÕ kÓ c¶ ng-êi lµm c«ng viÖc tuÇn tra b¶o vÖ c¸c tuyÕn c¸p ,
nh©n viªn vÖ sinh c«ng nghiÖp , kü s- ®iÖn tö , tin häc lËp tr×nh cung cÊp th«ng
tin qu¶n lý, tÝnh c-íc, l¸i xe t¶i , nh©n viªn cung øng vËt t- , thñ kho phôc vô s¶n
xuÊt, kü s- lµm viÖc t¹i c¸c x-ëng , tr¹m , tæ söa ch÷a thiÕt bÞ , kü thuËt viªn,
c«ng nh©n c¬ ®iÖn, c«ng nh©n m¸y tÝnh cËp nhËt , l-u tr÷ sè liÖu , tÝnh c-íc).
c. Lao ®éng qu¶n lý .
Lµ nh÷ng lao ®éng lµm c¸c c«ng viÖc t¸c ®éng vµo mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng
ng-êi lao ®éng vµ gi÷a c¸c tËp thÓ lao ®éng cña ®¬n vÞ nh»m thùc hiÖn qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh. Lao ®éng qu¶n lý thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc theo chøc n¨ng:
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
6
®Þnh h-íng, ®iÒu hoµ, phèi hîp, duy tr× c¸c mèi quan hÖ vÒ tæ chøc qu¶n lý s¶n
xuÊt kinh doanh trong vµ ngoµi ngµnh. Lao ®éng qu¶n lý ®-îc ph©n thµnh 3 lo¹i:
- Viªn chøc l·nh ®¹o (Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ , phã chñ tÞch héi ®ång
qu¶n trÞ , uû viªn Héi ®ång qu¶n trÞ. Tæng gi¸m ®èc, phã tæng gi¸m ®èc, kÕ to¸n
tr-ëng. Tr-ëng, phã c¸c ban tæng c«ng ty. Gi¸m ®èc, phã gi¸m ®èc, kÕ to¸n
tr-ëng, tr-ëng phã phßng chøc n¨ng cña B-u ®iÖn tØnh, thµnh phè, c«ng ty däc.
Tr-ëng b-u ®iÖn quËn, huyÖn, thÞ x·. Gi¸m ®èc, phã gi¸m ®èc c¸c trung t©m,
c¸c c«ng ty trùc thuéc b-u ®iÖn TØnh, Thµnh phè . Tr-ëng , phã x-ëng , c¸n bé
chuyªn tr¸ch §¶ng , ®oµn thÓ).
- Viªn chøc chuyªn m«n kü thuËt, nghiÖp vô (Chuyªn viªn , kü s- , thanh
tra , c¸n sù , kü thuËt viªn , kÕ to¸n viªn , thñ quü , thñ kho , y b¸c sü, l-u tr÷
viªn , kü thuËt viªn).
- Viªn chøc thõa hµnh, phôc vô (Nh©n viªn v¨n th-, l-u tr÷, b¶o vÖ, kü thuËt
viªn ®¸nh m¸y, ®iÖn n-íc, l¸i xe, nh©n viªn phôc vô).
Nh- vËy , Mçi lo¹i lao ®éng nãi trªn cã vai trß vµ nhiÖm vô nhÊt ®Þnh trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh b-u chÝnh viÔn th«ng. Lao ®éng c«ng
nghÖ, qu¶n lý cã vÞ trÝ quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i trong s¶n xuÊt
kinh doanh. Tuy nhiªn cÇn cã sù ®ång bé vÒ tr×nh ®é nghÒ nghiÖp th× míi cã thÓ
®¸p øng kÞp thêi víi mäi biÕn ®éng cña thÞ tr-êng.
1.2. Tæ chøc lao ®éng trong doanh nghiÖp BCVT
1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ tæ chøc lao ®éng.
Qu¸ tr×nh lao ®éng lµ mét hiÖn t-îng kinh tÕ x· héi vµ v× thÕ, nã lu«n lu«n ®-îc
xem xÐt trªn hai mÆt: mÆt vËt chÊt vµ mÆt x· héi. VÒ mÆt vËt chÊt, qu¸ tr×nh lao
®éng d-íi bÊt kú h×nh th¸i kinh tÕ -x· héi nµo muèn tiÕn hµnh ®-îc ®Òu ph¶i bao
gåm ba yÕu tè: b¶n th©n lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng vµ c«ng cô lao ®éng. Qu¸
tr×nh lao ®éng chÝnh lµ sù kÕt hîp t¸c dông gi÷a ba yÕu tè ®ã, trong ®ã con ng-êi
sö dông c«ng cô lao ®éng ®Ó t¸c ®éng lªn ®èi t-îng tù nhiªn nh»m môc ®Ých lµm
cho chóng thÝch øng víi nh÷ng nhu cÇu cña m×nh. Cßn mÆt x· héi cña qu¸ tr×nh
lao ®éng ®-îc thÓ hiÖn ë sù ph¸t sinh c¸c mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a nh÷ng ng-êi
lao ®éng víi nhau trong lao ®éng. C¸c mèi quan hÖ ®ã lµm h×nh thµnh tÝnh chÊt
tËp thÓ, tÝnh chÊt x· héi cña lao ®éng.
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
7
Dï qu¸ tr×nh lao ®éng ®-îc diÔn ra d-íi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi nhthÕ nµo th× còng ph¶i tæ chøc sù kÕt hîp t¸c ®éng gi÷a c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸
tr×nh lao ®éng vµ c¸c mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a nh÷ng ng-êi lao ®éng víi nhau vµo
viÖc thùc hiÖn môc ®Ých cña qu¸ tr×nh ®ã, tøc lµ ph¶i tæ chøc lao ®éng.
Nh- vËy: Tæ chøc lao ®éng lµ mét ph¹m trï g¾n liÒn víi lao ®éng sèng, víi
viÖc ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng cña søc lao ®éng. Thùc chÊt, tæ chøc lao ®éng trong
ph¹m vi mét tËp thÓ lao ®éng nhÊt ®Þnh lµ mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o
sù ho¹t ®éng lao ®éng cña con ng-êi nh»m môc ®Ých n©ng cao n¨ng suÊt lao
®éng vµ sö dông ®Çy ®ñ nhÊt c¸c t- liÖu s¶n xuÊt.
Nghiªn cøu tæ chøc lao ®éng cÇn ph¶i tr¸nh ®ång nhÊt nã víi tæ chøc s¶n
xuÊt. XÐt vÒ mÆt b¶n chÊt, khi ph©n biÖt gi÷a tæ chøc lao ®éng vµ tæ chøc s¶n
xuÊt chóng kh¸c nhau ë chç: tæ chøc lao ®éng lµ mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p ®Ó
®¶m b¶o sù ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña lao ®éng sèng. Cßn tæ chøc s¶n xuÊt lµ
tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p nh»m sö dông ®Çy ®ñ nhÊt toµn bé nguån lao ®éng vµ c¸c
®iÒu kiÖn vËt chÊt kü thuËt cña doanh nghiÖp, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
®-îc liªn tôc æn ®Þnh, nhÞp nhµng vµ kinh tÕ. §èi t-îng cña tæ chøc s¶n xuÊt lµ
c¶ ba yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cßn ®èi t-îng cña tæ chøc lao ®éng chØ bao
gåm lao ®éng sèng - yÕu tè c¬ b¶n nhÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ th«i.
Trong doanh nghiÖp BCVT, tæ chøc lao ®éng lµ mét bé phËn cÊu thµnh
kh«ng thÓ t¸ch rêi cña tæ chøc s¶n xuÊt. Tæ chøc lao ®éng gi÷ vÞ trÝ quan träng
trong tæ chøc s¶n xuÊt lµ do vai trß quan träng cña con ng-êi trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt quyÕt ®Þnh. C¬ së kü thuËt cña s¶n xuÊt dï hoµn thiÖn nh- thÕ nµo ch¨ng
n÷a qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®-îc nÕu kh«ng sö dông søc lao
®éng, kh«ng cã sù ho¹t ®éng cã môc ®Ých cña con ng-êi ®-a c¬ së kü thuËt ®ã
vµo ho¹t ®éng. Do ®ã, lao ®éng cã tæ chøc cña con ng-êi trong bÊt kú doanh
nghiÖp nµo còng lµ ®iÒu kiÖn tÊt yÕu cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt, cßn tæ chøc lao
®éng lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tæ chøc lao ®éng
kh«ng chØ cÇn thiÕt trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt mµ nã còng cÇn thiÕt trong
trong c¸c doanh nghiÖp dÞch vô.
Do vËy, tæ chøc lao ®éng ®-îc hiÓu lµ tæ chøc qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña con
ng-êi trong sù kÕt hîp gi÷a ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh lao ®éng vµ c¸c mèi
quan hÖ qua l¹i gi÷a nh÷ng ng-êi lao ®éng víi nhau nh»m ®¹t ®-îc môc ®Ých
cña qu¸ tr×nh ®ã.
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
8
1.2.2. Sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng.
D-íi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, lao ®éng lµ nguån chñ yÕu ®Ó n©ng cao tÝch
luü, ph¸t triÓn kinh tÕ vµ cñng cè chÕ ®é. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ång thêi lµ qu¸
tr×nh lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chØ x¶y ra
khi cã sù kÕt hîp gi÷a ba yÕu tè: t- liÖu lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng vµ søc lao
®éng cña con ng-êi, thiÕu mét trong ba yÕu tè ®ã qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng thÓ
tiÕn hµnh ®-îc.
T- liÖu lao ®éng vµ ®èi t-îng lao ®éng chØ t¸c ®éng ®-îc víi nhau vµ biÕn
®æi thµnh s¶n phÈm khi cã søc lao ®éng cña con ng-êi t¸c ®éng vµo. V× vËy, lao
®éng cña con ng-êi lu«n lµ yÕu tè chÝnh cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chóng ta rót ra
®-îc tÇm quan träng cña lao ®éng trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt nh- sau:
- Ph¸t triÓn s¶n xuÊt nghÜa lµ ph¸t triÓn ba yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¶
vÒ quy m«, chÊt l-îng vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt, do ®ã tÊt yÕu ph¶i ph¸t triÓn lao
®éng. Ph¸t triÓn lao ®éng kh«ng cã nghÜa ®¬n thuÇn lµ t¨ng sè l-îng lao ®éng
mµ ph¶i ph¸t triÓn hîp lý vÒ c¬ cÊu ngµnh nghÒ, vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng lao
®éng cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, tøc lµ ph¸t triÓn lao ®éng ph¶i
tiÕn hµnh ®ång thêi víi c¸ch m¹ng kü thuËt.
- C¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt lµ nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc kü thuËt
hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn, x¸c lËp ®-îc nh÷ng h×nh thøc lao ®éng hîp lý h¬n trªn quan
®iÓm gi¶m nhÑ søc lao ®éng, c¶i thiÖn ®èi víi søc khoÎ con ng-êi, ®iÒu kiÖn vÖ
sinh, m«i tr-êng, b¶o hé, t©m sinh lý vµ thÈm mü trong lao ®éng.
- Lao ®éng lµ nguån chñ yÕu ®Ó n©ng cao tÝch luü, ph¸t triÓn kinh tÕ, c¶i
thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña toµn x· héi loµi ng-êi. V× vËy tæ chøc lao
®éng hîp lý hay kh«ng sÏ ¶nh h-ëng ®Õn c¸c vÊn ®Ò nh- quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn
n¨ng suÊt lao ®éng cao hay thÊp; ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l-îng vµ gi¸ thµnh
s¶n phÈm; §¶m b¶o thùc hiÖn tèt hay xÊu c¸c chØ tiªu nhiÖm vô kÕ ho¹ch vµ c¸c
c«ng t¸c kh¸c; Quan hÖ s¶n xuÊt trong xÝ nghiÖp cã ®-îc hoµn thiÖn hay kh«ng,
cã ¶nh h-ëng ®Õn viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn hay kh«ng vv…
1.2.3. §Æc ®iÓm vµ yªu cÇu cña viÖc tæ chøc lao ®éng.
a. C¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n.
§Ó thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh, trong qu¸ tr×nh tæ chøc lao
®éng, ngµnh b-u chÝnh viÔn th«ng cã mét sè ®Æc ®iÓm sau:
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
9
- Lµ tæ chøc kinh tÕ ho¹t ®éng ®a ngµnh ®a lÜnh vùc nh-ng l¹i cã mét chøc
n¨ng chung lµ phôc vô truyÒn ®-a tin tøc cho c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n vµ
nh©n d©n.
- Ho¹t ®éng b-u chÝnh viÔn th«ng võa thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh
doanh, võa lµ c«ng cô chuyªn chÝnh phôc vô mäi nhu cÇu th«ng tin liªn l¹c cña
§¶ng, Nhµ n-íc, phôc vô an ninh quèc phßng.
- C¬ së th«ng tin tr¶i réng kh¾p n¬i, liªn kÕt thµnh mét d©y chuyÒn thèng
nhÊt trong ph¹m vi c¶ n-íc, nhiÒu chøc danh lao ®éng ph¶i th-êng xuyªn l-u
®éng trªn ®-êng. Do khèi l-îng c«ng viÖc kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c giê trong
ngµy, gi÷a c¸c ngµy trong th¸ng, gi÷a c¸c th¸ng trong n¨m nªn tæ chøc lao ®éng
®ßi hái ph¶i tæ chøc chÆt chÏ theo nguyªn t¾c giê nhiÒu viÖc nhiÒu ng-êi, giê Ýt
viÖc Ýt ng-êi, thùc hiÖn ®iÒu ®é lao ®éng thay thÕ nghØ bï theo ca kÝp.
- Thêi gian lµm viÖc cña ngµnh b-u chÝnh viÔn th«ng liªn tôc suèt ngµy
®ªm 24/24 giê trong ngµy vµ 365 ngµy trong n¨m kh«ng kÓ m-a, n¾ng, giã, b·o.
b. Yªu cÇu cña viÖc tæ chøc lao ®éng
Do tÝnh chÊt s¶n phÈm vµ yªu cÇu phôc vô, tæ chøc lao ®éng ngµnh B-u
chÝnh viÔn th«ng ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu sau:
- Ph¶i l·nh ®¹o,chØ ®¹o s¶n xuÊt ph¶i tËp trung, mäi lao ®éng ph¶i chÊp
hµnh kû luËt nghiªm, tù gi¸c trong lµm viÖc.
- Tæ chøc lao ®éng ph¶i khoa häc, hîp lý vµ ph¶i cã sù hîp ®ång chÆt chÏ
gi÷a c¸c ®¬n vÞ, bé phËn. ChÊp hµnh nghiªm chØnh c¸c quy tr×nh, thÓ lÖ khai th¸c
thiÕt bÞ vµ nghiÖp vô b-u chÝnh viÔn th«ng.
- Trong qu¶n lý ph¶i thùc hiÖn nghiªm chØnh §¶ng l·nh ®¹o, c¸ nh©n thñ
tr-ëng phô tr¸ch, ph¸t huy tèt chøc n¨ng c¸c bé phËn tham m-u vµ tinh thÇn lµm
chñ tËp thÓ cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ®¬n vÞ.
- Th-êng xuyªn ph¸t ®éng c¸c phong trµo thi ®ua, ph¸t c¸c s¸ng kiÕn c¶i
tiÕn kü thuËt, ¸p dông réng r·i c¸c kinh nghiÖm tiªn tiÕn, häc tËp vµ noi g-¬ng
ng-êi tèt, viÖc tèt trong ngµnh vµ c¸c ®¬n vÞ.
1.2.4. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tæ chøc lao ®éng.
Lao ®éng lµ c¬ së tån t¹i cho tÊt c¶ c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi. Tæ chøc lao
®éng thÓ hiÖn quan hÖ gi÷a con ng-êi víi con ng-êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Thùc chÊt cña tæ chøc lao ®éng lµ bè trÝ vµ ph©n phèi søc lao ®éng cho qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt.
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
10
BÊt cø mét Doanh nghiÖp nµo trong ®ã cã c¸c doanh nghiÖp b-u chÝnh viÔn
th«ng khi tæ chøc lao ®éng cña m×nh ®Òu ph¶i thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c sau:
- Ph¶i ®¶m b¶o kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. T¨ng n¨ng suÊt
lao ®éng trªn c¬ së ngµy cµng n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt s¶n xuÊt, ¸p dông c¸c
ph-¬ng ph¸p lao ®éng tiªn tiÕn, tiÕn tíi viÖc c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng ho¸ qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt.
- Ph¶i quan t©m ®Õn lîi Ých vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ng-êi lao ®éng. §¶m
b¶o c¸c quÒn lîi chÝnh ®¸ng cña hä, khi hä hoµn thµnh tèt c¸c nhiÖm vô vµ yªu
cÇu s¶n xuÊt. Thùc hiÖn nguyªn t¾c ph©n phèi theo n¨ng suÊt vµ kÕt qu¶ lao ®éng
cña mçi ng-êi. Nãi c¸ch kh¸c lµm nhiÒu h-ëng nhiÒu, lµm Ýt h-ëng Ýt, kh«ng
lµm kh«ng h-ëng .
- Cã kÕ ho¹ch båi d-ìng, ®µo t¹o, tæ chøc vµ ph©n phèi hîp lý lao ®éng trong
ngµnh còng nh- ®èi víi tõng ®¬n vÞ, bé phËn... Lu«n quan t©m ®Õn viÖc gi¶m
nhÑ
lao ®éng nÆng nhäc, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho hä. Th-êng xuyªn ch¨m lo
båi d-ìng søc khoÎ cho ng-êi lao ®éng.
- Tæ chøc ph¸t ®éng phong trµo thi ®ua lao ®éng giái trong tõng ®¬n vÞ, bé
phËn vµ toµn ngµnh. Giái kh«ng chØ vÒ nghiÖp vô mµ cßn vÒ th¸i ®é, t¸c phong
phôc vô .
Trong doanh nghiÖp B-u chÝnh – ViÔn th«ng nhê viÖc thùc hiÖn c¸c
nguyªn t¾c tæ chøc lao ®éng khoa häc, sÏ gãp phÇn hîp lý ho¸ ph©n c«ng vµ hîp
t¸c gi÷a c¸c ®¬n vÞ, bé phËn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b-u chÝnh viÔn th«ng, hîp
lý ho¸ qu¸ tr×nh tæ chøc lao ®éng vµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt, c¶i tiÕn trang thiÕt bÞ
s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho ng-êi lao ®éng .
1.3. Tæ chøc lao ®éng khoa häc trong doanh nghiÖp bcvt
1.3.1. Kh¸i qu¸t vÒ tæ chøc lao ®éng khoa häc.
a. Quan niÖm vÒ tæ chøc lao ®éng khoa häc.
KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña con ng-êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chØ ®¹t ®-îc cao
nhÊt khi c«ng viÖc cña hä ®-îc tæ chøc trªn c¬ së khoa häc. Do vËy tæ chøc lao
®éng chØ thùc sù lµ khoa häc khi nã ®-îc xem xÐt øng dông nh÷ng thµnh tùu
khoa häc vµ nh÷ng kinh nghiÖm tiªn tiÕn cho viÖc thiÕt lËp qu¸ tr×nh lao ®éng vµ
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
11
lµm tèt hÖ thèng con ng-êi, t- liÖu lao ®éng vµ m«i tr-êng lao ®éng. CÇn g¹t bá
ng¨n ngõa nh÷ng t¸c ®éng kh«ng tèt cña m¸y mãc kü thuËt vµ m«i tr-êng lªn
ng-êi lao ®éng.
V× vËy, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay tæ chøc lao ®éng khoa häc cÇn ®-îc coi lµ
viÖc tæ chøc lao ®éng dùa trªn nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµ kinh nghiÖm tiªn
tiÕn. ViÖc øng dông chóng mét c¸ch cã hÖ thèng vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cho phÐp
liªn kÕt mét c¸ch tèt nhÊt kü thuËt vµ con ng-êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m sö
dông cã hiÖu qu¶ nhÊt nh÷ng tiÒm n¨ng kü thuËt vµ con ng-êi, t¨ng n¨ng suÊt
lao ®éng vµ dÇn dÇn biÕn lao ®éng thµnh nhu cÇu sèng ®Çu tiªn .
NÕu tr-íc kia chóng ta hiÓu viÖc hoµn thiÖn ho¸ tæ chøc lao ®éng nh- lµ
lo¹i bá nh÷ng chç chËt hÑp trong s¶n xuÊt th× tæ chøc lao ®éng khoa häc lµ sù
n©ng cao tr×nh ®é tæ chøc lao ®éng chung mµ kh«ng thÓ nÕu tiÕn hµnh nh÷ng
biÖn ph¸p riªng lÎ t¶n m¹n. Khi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña tæ chøc lao ®éng khoa
häc cÇn dùa vµo nh÷ng nghiªn cøu khoa häc thùc nghiÖm vµ tÝnh to¸n nh÷ng t¸c
®éng cña m«i tr-êng s¶n xuÊt lªn t©m sinh lý cña ng-êi lao ®éng.
Tæ chøc lao ®éng khoa häc kh¸c víi tæ chøc lao ®éng nãi chung kh«ng ph¶i
lµ ë néi dung mµ ë ph-¬ng ph¸p, c¸ch gi¶i quyÕt vµ møc ®é ph©n tÝch khoa häc
c¸c vÊn ®Ò mµ nã nghiªn cøu.
Tæ chøc lao ®éng khoa häc chÝnh lµ tæ chøc lao ®éng ë tr×nh ®é cao h¬n so
víi tæ chøc lao ®éng hiÖn hµnh. Tæ chøc lao ®éng khoa häc cÇn ph¶i ®-îc ¸p
dông ë mäi n¬i cã ho¹t ®éng lao ®éng cña con ng-êi.
b. Môc ®Ých, ý nghÜa vµ nhiÖm vô cña tæ chøc lao ®éng khoa häc.
- Môc ®Ých: Lµ nh»m ®¹t kÕt qu¶ lao ®éng cao ®ång thêi ®¶m b¶o søc khoÎ,
an toµn cho ng-êi lao ®éng ph¸t triÓn toµn diÖn con ng-êi lao ®éng, gãp phÇn
cñng cè c¸c mèi quan hÖ x· héi gi÷a c¸c ng-êi lao ®éng .
Môc ®Ých ®ã ®-îc x¸c ®Þnh tõ sù ®¸nh gi¸ cao vai trß cña con ng-êi trong
qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. Trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, con ng-êi gi÷ vai
trß lµ lùc l-îng s¶n xuÊt chñ yÕu. Do ®ã, mäi biÖn ph¸p c¶i tiÕn tæ chøc lao ®éng,
c¶i tiÕn tæ chøc s¶n xuÊt ®Òu ph¶i h-íng vµo t¹o ®iÒu kiÖn cho con ng-êi lao ®éng
cã hiÖu qu¶ h¬n, khuyÕn khÝch vµ thu hót con ng-êi tù gi¸c tham gia vµo lao ®éng
vµ lµm cho b¶n th©n ng-êi lao ®éng ngµy cµng hoµn thiÖn.
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
12
- ý nghÜa: ViÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tæ chøc lao ®éng khoa häc
(TCL§KH) trong s¶n xuÊt cã mét ý nghÜa kinh tÕ vµ x· héi hÕt søc to lín.Tr-íc
hÕt TCL§KH trong doanh nghiÖp cho phÐp n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ t¨ng
c-êng hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt nhê tiÕt kiÖm lao ®éng sèng vµ sö dông cã hiÖu qu¶
t- liÖu s¶n xuÊt hiÖn cã, TCL§KH lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®-îc ®Ó n©ng cao
n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt. MÆc dï ph-¬ng tiÖn quan träng
nhÊt cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cao vµ tiÕt kiÖm hao phÝ
lao ®éng x· héi lµ viÖc ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt trong s¶n xuÊt nh-ng nÕu
thiÕu mét tr×nh ®é tæ chøc lao ®éng phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña kü thuËt
vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong mçi doanh nghiÖp th× thËm chÝ cã kü thuËt hiÖn ®¹i
nhÊt còng kh«ng thÓ ®em l¹i hiÖu qu¶ tho¶ ®¸ng ®-îc. §ång thêi, tr×nh ®é tæ
chøc lao ®éng cao l¹i cho phÐp ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ c¶ trong khi c¬ së kü thuËt rÊt
b×nh th-êng. Cã thÓ ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ ®ã nhê gi¶m nh÷ng tæn thÊt vµ hao phÝ
thêi gian kh«ng s¶n xuÊt, nhê ¸p dông nh÷ng ph-¬ng ph¸p vµ thao t¸c lao ®éng
hîp lý, c¶i tiÕn viÖc lùa chän vµ bè trÝ c¸n bé, c«ng nh©n trong s¶n xuÊt, ¸p dông
hµng lo¹t biÖn ph¸p ®¶m b¶o n©ng cao n¨ng lùc lµm viÖc, gi¶m mÖt mái cho c¸n
bé c«ng nh©n, khuyÕn khÝch lao ®éng vµ t¨ng c-êng kû luËt lao ®éng vv….
Ngoµi ra, ý nghÜa cña TCL§KH cßn cã t¸c dông lµm gi¶m hoÆc lo¹i trõ h¼n
nhu cÇu vÒ vèn ®Çu t- c¬ b¶n, v× nã ®¶m b¶o t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhê ¸p
dông c¸c ph-¬ng ph¸p tæ chøc c¸c qu¸ tr×nh lao ®éng hoµn thiÖn nhÊt.
§ång thêi, viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p TCL§KH l¹i cã t¸c dông thóc ®Èy
sù ph¸t triÓn, hoµn thiÖn cña kü thuËt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, n©ng cao tr×nh ®é
kü thuËt ho¸ qu¸ tr×nh lao ®éng vµ ®ã l¹i chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp thu n©ng cao
n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt. TCL§KH kh«ng chØ cã ý nghÜa
n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt … cßn cã t¸c dông gi¶m
nhÑ lao ®éng vµ an toµn lao ®éng, ®¶m b¶o søc khoÎ ng-êi lao ®éng vµ ph¸t triÓn
con ng-êi toµn diÖn, thu hót con ng-êi tù gi¸c tham gia vµo lao ®éng còng nhn©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ s¶n xuÊt th«ng qua viÖc ¸p dông c¸c ph-¬ng ph¸p lao
®éng an toµn vµ Ýt mÖt mái nhÊt, ¸p dông c¸c chÕ ®é lµm viÖc nghØ ng¬i hîp lý,
lo¹i trõ nh÷ng yÕu tè m«i tr-êng ®éc h¹i, t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn lao ®éng thuËn
lîi ë tõng bé phËn s¶n xuÊt vµ t¹i tõng n¬i lµm viÖc, bè trÝ ng-êi lao ®éng thùc
hiÖn nh÷ng c«ng viÖc phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ së tr-êng cña hä…
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
13
- NhiÖm vô: Trong ®iÒu kiÖn x· héi ph¸t triÓn, tæ chøc lao ®éng khoa häc
thùc hiÖn 3 nhãm nhiÖm vô: Kinh tÕ - T©m sinh lý - X· héi.
Kinh tÕ: Ph¶i kÕt hîp mét c¸ch tèt nhÊt kü thuËt vµ con ng-êi trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt ®Ó øng dông cã hiÖu qu¶ nhÊt nh÷ng tiÒm n¨ng lao ®éng vµ vËt
chÊt víi môc ®Ých kh«ng ngõng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l-îng lao
®éng, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm.
T©m sinh lý: T¹o ®iÒu kiÖn lao ®éng b×nh th-êng, n©ng cao søc hÊp dÉn
vµ néi dung phong phó cña lao ®éng víi môc ®Ých ®em l¹i kh¶ n¨ng lao ®éng cao
cña con ng-êi vµ gi÷ g×n søc khoÎ cña hä.
X· héi: T¹o ®iÒu kiÖn cho con ng-êi ph¸t triÓn toµn diÖn, biÕn lao ®éng
thµnh nhu cÇu sèng ®Çu tiªn trªn c¬ së dung hoµ gi¸o dôc chÝnh trÞ víi gi¸o dôc
lao ®éng.
c. C¬ së vµ nguyªn t¾c cña tæ chøc lao ®éng khoa häc.
C¬ së : Lµ hÖ thèng nh÷ng quan ®iÓm , nguyen t¾c , luËn ®iÓm ®· ®-îc
x¸c ®Þnh chÆt chÏ lµm c¨n cø ®Ó khoa häc ®ã h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn .
- C¬ së lý luËn cña tæ chøc lao ®éng khoa häc lµ häc thuyÕt M¸c-Lª nin
mµ néi dung quan träng nhÊt lµ kinh tÕ chÝnh trÞ .
- C¬ së vÒ t©m sinh lý , vÖ sinh vµ thÈm mü lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ m«i
tr-êng trong ®ã diÔn ra c¸c ho¹t ®éng lao ®éng cña con ng-êi cã ¶nh h-ëng
quyÕt ®Þnh tíi hä , tíi kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ n¨ng suÊt lao ®éng cña hä .
- C¬ së ph¸p lý cña tæ chøc lao ®éng khoa häc bao gåm c¸c quy ph¹m
ph¸p luËt biÓu hiÖn ë c¸c ®¹o luËt vµ c¸c v¨n b¶n kh¸c cña chÝnh quyÒn nhµ
n-íc, lµ ph-¬ng tiÖn quan träng ®Ó cñng cè vµ ph¸t triÓn c¬ së kinh tÕ cña nhµ
n-íc , b¶o vÖ quyÒn lîi cña toµn x· héi vµ cña tõng thµnh viªn trong x· héi .
- C¬ së s- ph¹m cña tæ chøc lao ®éng khoa häc lµ khoa häc vÒ sù gi¸o
dôc , d¹y häc cho con ng-êi . Nã cã ý nghÜa quan träng ®Ó gi¶i quyÕt cã kÕt qu¶
nhiÒu vÊn ®Ò vÒ hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng , tr-íc hÕt lµ c«ng t¸c tæ
chøc c¸c h×nh thøc ®µo t¹o vµ båi d-ìng nghiÖp vô .
Nguyªn t¾c cña tæ chøc lao ®éng khoa häc : Lµ nh÷ng t- t-ëng chØ ®¹o
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
14
nh÷ng luËn ®iÓm vµ yªu cÇu lµm c¨n cø ®Ó tiÕn hµnh nghiªn cøu khoa häc vµ
ho¹t ®éng thùc tiÔn nh»m hoµn thiÖn tæ chøc lao ®éng trong tËp thÓ lao ®éng , nã
bao gåm :
- Nguyªn t¾c khoa häc : Ph¶i tu©n thñ theo ®-êng lèi cña ®¶ng , ph¶i
phôc tïng víi nhiÖm vô x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc .
- Nguyªn t¾c kÕ ho¹ch : XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu quy luËt ph¸t triÓn cã kÕ
ho¹ch cña nÒn kinh tÕ quèc d©n .
- Nguyªn t¾c phøc hîp : Tæ chøc lao ®éng cã hiÖu qu¶ chØ khi hoµn thiÖn
phøc hîp c¸c h-íng cña nã mét c¸ch cã hÖ thèng .
- Nguyªn t¾c liªn tôc : §Ó ®¶m b¶o sù phï hîp th-êng xuyªn gi÷a c¸c
h×nh thøc tæ chøc lao ®éng sèng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kü thuËt , c«ng nghÖ cña
s¶n xuÊt.
- Nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ .
- Nguyªn t¾c quyÒn h¹n ®i ®«i víi tr¸ch nhiÖm
- Nguyªn t¾c tiÕt kiÖm .
C¬ së ®Ó tiÕn hµnh nghiªn cøu quy ®Þnh vµ thùc hiÖn c¸c néi dung cña tæ
chøc lao ®éng khoa häc bao gåm c¸c quy luËt t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, quy luËt
ph¸t triÓn c¸c kÕ ho¹ch nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc lao
®éng khoa häc ngoµi nh÷ng nguyªn t¾c chung vÒ qu¶n lý kinh tÕ nh- nguyªn t¾c
khoa häc, nguyªn t¾c kÕ ho¹ch, nguyªn t¾c hÖ thèng, nguyªn t¾c tËp trung d©n
chñ, nguyªn t¾c quyÒn h¹n vµ ®i ®«i víi tr¸ch nhiÖm b»ng kÝch thÝch vËt chÊt,
nguyªn t¾c tiÕt kiÖm cßn ph¶i chó ý ®Õn c¸c nguyªn t¾c sau:
- Nguyªn t¾c tiÕt kiÖm kh«ng cã ®éng t¸c thõa.
- Nguyªn t¾c lµm viÖc kiªm cö ®éng vµ ®éng t¸c lao ®éng.
- Lµm viÖc theo mét tr×nh tù hîp lý trªn c¬ së quy ho¹ch hîp lý n¬i lµm
viÖc vµ hoµn thiÖn trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ.
- Phï hîp gi÷a tÝnh chÊt c¸c cö ®éng vµ ®éng t¸c lao ®éng víi c¸c ®Æc ®iÓm
gi¶i phÉu vµ sinh lý cña c¬ thÓ ng-êi lao ®éng.
- Quy ®Þnh tèi -u chÕ ®é phôc vô n¬i lµm viÖc.
- Phï hîp gi÷a tr×nh ®é ng-êi lao ®éng víi tÝnh chÊt cña c«ng viÖc thùc hiÖn.
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
15
- §Þnh møc lao ®éng cã c¨n cø kü thuËt vµ t©m sinh lý lao ®éng.
- Phï hîp gi÷a møc lao ®éng vµ c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt tæ chøc s¶n xuÊt.
- Nguyªn t¾c møc ®ång ®Òu.
VËn dông ®ång thêi c¸c nguyªn t¾c trªn vµ lu«n lu«n quan t©m ®¶m b¶o
c¸c nguyªn t¾c ®ã trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ
thiÕu ®-îc cña néi dung l·nh ®¹o s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp BCVT.
1.3.2. Néi dung cña viÖc tæ chøc lao ®éng khoa häc.
Tæ chøc lao ®éng khoa häc trong doanh nghiÖp BCVT bao gåm nh÷ng néi
dung chñ yÕu sau ®©y:
a. C¶i tiÕn viÖc tæ chøc vµ phôc vô n¬i lµm viÖc.
N¬i lµm viÖc lµ mét phÇn diÖn tÝch vµ kh«ng gian s¶n xuÊt ®-îc trang bÞ
thiÕt bÞ c¸c ph-¬ng tiÖn vËt chÊt kü thuËt cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n
xuÊt ®· x¸c ®Þnh.
Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, gi÷a c¸c n¬i lµm viÖc trong doanh nghiÖp
cã mèi quan hÖ víi nhau rÊt chÆt chÏ. NhÞp ®é s¶n xuÊt cña tõng bé phËn cña
ph©n x-ëng hoÆc toµn doanh nghiÖp lµ do nhÞp ®é s¶n xuÊt cña tõng n¬i lµm viÖc
quyÕt ®Þnh. V× vËy, muèn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, muèn tiÕn hµnh s¶n xuÊt
víi hiÖu qu¶ cao vµ ®µo t¹o líp ng-êi lao ®éng míi th× ph¶i tæ chøc vµ phôc vô
n¬i lµm viÖc. Tr×nh ®é tæ chøc vµ phôc vô n¬i lµm viÖc còng cã ¶nh h-ëng rÊt lín
®Õn søc khoÎ vµ høng thó cña ng-êi lao ®éng.
NhiÖm vô cña tæ chøc vµ phôc vô n¬i lµm viÖc lµ:
- T¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt kü thuËt cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh c¸c nhiÖm
vô s¶n xuÊt víi n¨ng suÊt cao .
- B¶o ®¶m cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®-îc liªn tôc vµ nhÞp nhµng .
- B¶o ®¶m nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt ®Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh lao ®éng
vµ t¹o høng thó tÝch cùc cho ng-êi lao ®éng .
- B¶o ®¶m kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c ®éng t¸c lao ®éng trong t- thÕ tho¶i m¸i,
cho phÐp ¸p dông c¸c ph-¬ng ph¸p vµ thao t¸c lao ®éng tiªn tiÕn .
Tæ chøc n¬i lµm viÖc
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
16
Tæ chøc n¬i lµm viÖc lµ mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p nh»m thiÕt kÕ n¬i lµm
viÖc, trang bÞ cho n¬i lµm viÖc nh÷ng c«ng cô thiÕt bÞ cÇn thiÕt vµ s¾p xÕp bè trÝ
chóng theo mét trËt tù nhÊt ®Þnh.
Tæ chøc n¬i lµm viÖc gåm cã ba néi dung chñ yÕu:
- ThiÕt kÕ n¬i lµm viÖc: Lµ viÖc x©y dùng c¸c thiÕt kÕ mÉu cho c¸c n¬i lµm
viÖc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ lao ®éng cña c«ng nh©n.
- Trang bÞ n¬i lµm viÖc: Lµ ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt bÞ,
dông cô…cÇn thiÕt cho n¬i lµm viÖc theo yªu cÇu cña nhiÖm vô s¶n xuÊt vµ chøc
n¨ng lao ®éng. N¬i lµm viÖc th-êng ®-îc trang bÞ c¸c thiÕt bÞ chÝnh (thiÕt bÞ
c«ng nghÖ) vµ thiÕt bÞ phô.
- Bè trÝ n¬i lµm viÖc: Lµ viÖc s¾p xÕp mét c¸ch hîp lý trong kh«ng gian tÊt
c¶ c¸c ph-¬ng tiÖn vËt chÊt cña s¶n xuÊt t¹i n¬i lµm viÖc.
- ChØ tiªu ®¸nh gi¸ tr×nh ®é tæ chøc n¬i lµm viÖc .
HÖ sè tr×nh ®é tæ chøc n¬i lµm viÖc :
Nlv - NlvK
KNLV nhãm
=
______________________
Nlv
Nlv : Tæng sè n¬i lµm viÖc cña nhãm , ( bé phËn ).
NlvK : Tæng sè n¬i lµm viÖc kh«ng ®¹t yªu cÇu .
HÖ sè tr×nh ®é tá chøc n¬i lµm viÖc cña ®¬n vÞ :
∑ KNLVnhãm
KNLV =
______________________
(n : sè nhãm hay bé phËn cña ®¬n vÞ ).
n
Tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc
Tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc lµ cung cÊp cho n¬i lµm viÖc c¸c lo¹i ph-¬ng
tiÖn vËt chÊt kü thuËt cÇn thiÕt vµ t¹o c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó tiÕn hµnh qu¸
tr×nh lao ®éng. Nãi kh¸c ®i, tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc lµ tæ chøc ®¸p øng ®Çy
®ñ c¸c nhu cÇu cho c¸c n¬i lµm viÖc ®Ó qu¸ tr×nh lao ®éng diÔn ra mét c¸ch liªn
tôc vµ cã hiÖu qu¶.
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
17
NÕu viÖc tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc mµ kh«ng tèt th× sÏ dÉn ®Õn l·ng phÝ
thêi gian lao ®éng rÊt lín. V× vËy, tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc lµ ®iÒu kiÖn
kh«ng thÓ thiÕu ®-îc cña bÊt kú qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµo.
§Ó phôc vô n¬i lµm viÖc mét c¸ch ®ång bé vµ cã hiÖu qu¶ th× viÖc tæ chøc phôc
vô n¬i lµm viÖc trong doanh nghiÖp cÇn ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c sau ®©y:
- Phôc vô theo chøc n¨ng nghÜa lµ viÖc x©y dùng hÖ thèng phôc vô n¬i lµm
viÖc ph¶i theo c¸c chøc n¨ng phôc vô riªng biÖt, ph¶i c¨n cø vµo nhu cÇu cña s¶n
xuÊt vÒ sè l-îng, chÊt l-îng vµ tÝnh quy luËt cña tõng chøc n¨ng ®Ó tæ chøc phôc
vô ®-îc ®Çy ®ñ vµ chu ®¸o.
- Phôc vô theo kÕ ho¹ch nghÜa lµ ph¶i c¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ®Ó x©y
dùng kÕ ho¹ch phôc vô sao cho viÖc phôc vô phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt, sö
dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ lao ®éng vµ thiÕt bÞ, gi¶m bít thêi gian l·ng phÝ do
chê ®îi phôc vô.
- Phôc vô ph¶i mang tÝnh dù phßng, nghÜa lµ hÖ thèng phôc vô ph¶i chñ
®éng ®Ò phßng nh÷ng háng hãc thiÕt bÞ ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt ®-îc liªn tôc trong
mäi t×nh huèng.
- Phôc vô ph¶i mang tÝnh ®ång bé, nghÜa lµ cÇn ph¶i cÇn cã sù phèi hîp
gi÷a c¸c chøc n¨ng phôc vô kh¸c nhau trªn quy m« toµn doanh nghiÖp ®Ó ®¸p
øng mäi nhu cÇu phôc vô, kh«ng ®Ó thiÕu mét nhu cÇu nµo.
- Phôc vô ph¶i mang tÝnh linh ho¹t, nghÜa lµ hÖ thèng phôc vô ph¶i nhanh
chãng lo¹i trõ c¸c háng hãc, thiÕu sãt kh«ng ®Ó s¶n xuÊt chÝnh bÞ ngõng trÖ.
- §¶m b¶o chÊt l-îng vµ ®é tin cËy cao.
- Phôc vô ph¶i mang tÝnh kinh tÕ, nghÜa lµ phôc vô tèt cho s¶n xuÊt víi chi
phÝ vÒ lao ®éng vµ tiÒn vèn Ýt nhÊt.
Trong mét doanh nghiÖp th-êng ¸p dông mét trong c¸c h×nh thøc phôc vô
lµ: phôc vô tËp trung, phôc vô ph©n t¸n hoÆc phôc vô hçn hîp.
HÖ sè phôc vô n¬i lµm viÖc :
NLVn
Sè n¬i lµm viÖc cña CN chÝnh ®-îc phôc vô kÞp thêi
K PV = ___________ =
NLV
_______________________________________________________________________
Sè n¬i lµm viÖc cña CN chÝnh cña nhãm (bé phËn) ®¬n vÞ
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
18
b. Hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc ph©n c«ng vµ hiÖp t¸c lao ®éng.
Ph©n c«ng vµ hiÖp t¸c lao ®éng lµ néi dung c¬ b¶n nhÊt cña tæ chøc lao
®éng. Do ph©n c«ng lao ®éng mµ tÊt c¶ c¸c c¬ cÊu vÒ lao ®éng trong doanh
nghiÖp ®-îc h×nh thµnh, t¹o nªn mét bé m¸y víi tÊt c¶ c¸c bé phËn, chøc n¨ng
cÇn thiÕt, víi nh÷ng tØ lÖ t-¬ng øng vÒ theo yªu cÇu cña s¶n xuÊt. HiÖp t¸c lao
®éng lµ sù vËn hµnh cña c¬ cÊu Êy trong kh«ng gian vµ thêi gian. Hai néi dung
nµy liªn hÖ víi nhau mét c¸ch mËt thiÕt vµ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, cñng cè vµ
thóc ®Èy nhau mét c¸ch biÖn chøng. Ph©n c«ng lao ®éng cµng s©u th× hiÖp t¸c
lao ®éng cµng réng.
Ph©n c«ng lao ®éng
Ph©n c«ng lao ®éng trong doanh nghiÖp lµ sù chia nhá toµn bé c¸c c«ng
viÖc cña doanh nghiÖp ®Ó giao cho tõng ng-êi hoÆc nhãm ng-êi lao ®éng thùc
hiÖn. §ã chÝnh lµ qu¸ tr×nh g¾n tõng ng-êi lao ®éng víi nh÷ng nhiÖm vô phï hîp
víi kh° n¨ng cña hä. Theo C.M²c th× ph©n c«ng lao ®éng: “l¯ sù t²ch rÏ c¸c ho¹t
®éng lao ®éng hoÆc lµ lao ®éng song song, tøc lµ tån t¹i c¸c d¹ng lao ®éng kh¸c
nhau “.
Trong néi bé doanh nghiÖp, ph©n c«ng lao ®éng bao gåm c¸c néi dung sau :
- X¸c ®Þnh nh÷ng yªu cÇu kü thuËt cña c«ng viÖc vµ con ng-êi ph¶i ®¸p øng .
- X©y dùng danh môc nh÷ng nghÒ nghiÖp cña xÝ nghiÖp, thùc hiÖn viÖc
tuyªn truyÒn, h-íng nghiÖp vµ tuyÓn chän c¸n bé , c«ng nh©n mét c¸ch kh¸ch
quan theo nh÷ng yªu cÇu cña s¶n xuÊt .
- Thùc hiÖn sù bè trÝ c¸n bé , c«ng nh©n theo ®óng nh÷ng yªu cÇu cña c«ng
viÖc, ¸p dông nh÷ng ph-¬ng ph¸p huÊn luyÖn cã hiÖu qu¶ . Sö dông hîp lý
nh÷ng ng-êi ®· ®-îc ®µo t¹o , båi d-ìng tiÕp nh÷ng ng-êi cã kh¶ n¨ng ph¸t
triÓn , chuyÓn vµ ®µo t¹o l¹i nh÷ng ng-êi kh«ng phï hîp víi c«ng viÖc .
Ph©n c«ng lao ®éng hîp lý chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao
®éng vµ hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt. Do ph©n c«ng lao ®éng mµ cã thÓ chuyªn m«n
ho¸ ®-îc c«ng nh©n, chuyªn m«n ho¸ ®-îc c«ng cô lao ®éng, cho phÐp t¹o ra
®-îc nh÷ng c«ng cô chuyªn dïng cã n¨ng suÊt lao ®éng cao, ng-êi c«ng nh©n
cã thÓ lµm mét lo¹t b-íc c«ng viÖc, kh«ng mÊt thêi gian vµo viÖc ®iÒu chØnh l¹i
thiÕt bÞ, thay dông cô ®Ó lµm c¸c thiÕt bÞ kh¸c nhau.
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
19
Ph©n c«ng lao ®éng trong doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau:
- §¶m b¶o phï hîp gi÷a néi dung vµ h×nh thøc cña ph©n c«ng lao ®éng víi
tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt.
- §Ó ®¶m b¶o sù phï hîp gi÷a nh÷ng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ phÈm chÊt cña
con ng-êi , ph¶i lÊy yªu cÇu c«ng viÖc lµm tiªu chuÈn ®Ó lùa chän ng-êi lao
®éng.
- §¶m b¶o sù phï hîp gi÷a c«ng viÖc ph©n c«ng víi ®Æc ®iÓm vµ kh¶ n¨ng
cña lao ®éng, ph¸t huy ®-îc tÝnh s¸ng t¹o cña hä.
C¸c h×nh thøc Ph©n c«ng lao ®éng trong doanh nghiÖp bao gåm:
- Ph©n c«ng lao ®éng theo chøc n¨ng : Lµ h×nh thøc ph©n c«ng lao ®éng
trong ®ã t¸ch riªng c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau thµnh nh÷ng chøc n¨ng lao ®éng
nhÊt ®Þnh.
- Ph©n c«ng lao ®éng theo c«ng nghÖ: Lµ h×nh thøc ph©n c«ng lao ®éng
trong trong ®ã t¸ch riªng c¸c lo¹i c«ng viÖc kh¸c nhau theo tÝnh chÊt, quy tr×nh
c«ng nghÖ thùc hiÖn chóng.
- Ph©n c«ng lao ®éng theo møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc: Lµ h×nh thøc
ph©n c«ng lao ®éng trong trong ®ã t¸ch riªng c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau tuú theo
tÝnh chÊt phøc t¹p cña nã.
HÖ sè ph©n c«ng lao ®éng :
∑tK
_____________
KPC =
TCa . n
Trong ®ã :
∑tK : Tæng thêi gian thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng ®-îc quy ®Þnh trong
nhiÖm vô cña c«ng nh©n trong ca , giê lµm lµm viÖc .
TCa : Thêi gian ca , giê lµm viÖc
n : Sè c«ng nh©n cña nhãm ®-îc ph©n tÝch .
HiÖp t¸c lao ®éng
C. M²c ®± ®Þnh nghÜa hiÖp t²c lao ®éng nh sau: “ h×nh thøc l¯m viÖc m¯
trong ®ã nhiÒu ng-êi lµm viÖc bªn c¹nh nhau mét c¸ch cã kÕ ho¹ch vµ trong sù
t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau trong mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµo ®ã, hoÆc lµ trong
nh÷ng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh¸c nhau nh-ng l¹i liªn hÖ víi nhau gäi lµ hiÖp t¸c lao
®éng ”.
LuËn v¨n tèt ngiÖp - Lß V¨n Khá - D2000/TC-QTKD-Häc viªn c«ng nghÖ BCVT
20
- Xem thêm -