Tài liệu Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở xí nghiệp in xây dựng

Lêi më ®Çu Trong thêi ®¹i ngµy nay xu híng chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung vµ cña níc ta nãi riªng lµ sù quèc tÕ ho¸ vµ hîp t¸c ho¸. NÒn kinh tÕ cµng ®îc quèc tÕ ho¸ bao nhiªu th× sù c¹nh tranh gi÷a c¸c quèc gia, c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng trë nªn m¹nh mÏ bÊy nhiªu. ChÝnh v× thÕ c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng ®Òu ph¶i tù t×m cho m×nh mét híng ®i ®ã lµ ph¶i t×m ®îc ®Çu ra cho s¶n phÈm cña m×nh vµ mang l¹i lîi nhuËn cao. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, c¬ chÕ thÞ trêng ngµy më réng th× c¸c doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng ph¶i t×m biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §©y lµ vÊn ®Ò v« cïng quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®ång thêi còng lµ mèi quan t©m cña toµn x· héi. Vµ XÝ nghiÖp còng trong khã kh¨n chung cña ngµnh in, c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh nhau vÒ thÞ phÇn, khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn lín m¹nh... th× vÊn ®Ò tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh ®èi víi mçi doanh nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò nan gi¶i. Do vËy viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt gióp xÝ nghiÖp tÝnh ®óng tÝnh ®ñ gi¸ thµnh s¶n phÈm, cã thÓ tÝnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kÞp thêi ®a ra c¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §ã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt gióp doanh nghiÖp dµnh ®îc th¾ng lîi vµ lµ tiÒn ®Ò n©ng cao l¬Þ nhuËn cña m×nh trong s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ®¸p ¸n hay cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng ®ã cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi "Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp in x©y dùng". LuËn v¨n nµy bao gåm c¸c néi dung sau: 1 Lêi më ®Çu Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp in x©y dùng. Ch¬ng 3: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp in x©y dùng. KÕt luËn: Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu lý luËn vµ tiÕp cËn thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh ®Ò tµi nµy mÆc dï em ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o - Th¹c sü D¬ng Nh¹c, c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n cïng sù nç lùc cña b¶n th©n nhng do tr×nh ®é cã h¹n nªn bµi viÕt cña em khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ. Em rÊt mong ®îc tiÕp thu vµ ch©n thµnh c¶m ¬n nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó em cã ®iÒu kiÖn bæ sung n©ng cao kiÕn thøc cña m×nh h¬n n÷a. 2 Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt. I. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. 1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi mét c¸ch cã ý thøc vµ cã môc ®Ých c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®Çu vµo thµnh nh÷ng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. §Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra b×nh thêng th× kh«ng g× cã thÓ thay thÕ ®îc lµ ph¶i kÕt hîp hµi hoµ gi÷a 3 yÕu tè c¬ b¶n cu¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã lµ t liÖu s¶n xuÊt, ®èi tîng s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng. Nh vËy, trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét kú ®¬n vÞ. Trong ®iÒn kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay gi¸ c¶ chÞu sù t¸c ®éng cña quan hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng mµ doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh cã l·i,b¶o toµn ®îcvèn th× viÖc tÝnh to¸n, ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt ch½ng nh÷ng lµ yÕu tè kh¸ch quan mµ cßn lµ yªu cÇu hÕt søc quan träng trong viÖc cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt cho nhu cÇu qu¶n lý cña l·nh ®¹o. 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i mçi lo¹i cã néi dung kinh tÕ còng nh môc ®Ých c«ng dông kh¸c nhau. V× thÕ yªu cÇu qu¶n lý còng nh c«ng t¸c KÕ to¸n còng kh¸c nhau.§Ó phôc vô cho yªu cÇu 3 kiÓm tra vµ ph©n tÝch toµn bé c¸c chi phÝ s¶n xuÊt hoÆc tõng yÕu tè chi phÝ ban ®Çu cña chóng theo tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ do ®ã ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu ®Ó h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch khoa häc vµ theo nh÷ng tiªu thøc thÝch hîp võa ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt võa thóc ®Èy doanh nghiÖp kh«ng ngõng tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm võa lµ tiÒn ®Ò rÊt quan träng cña kÕ ho¹ch ho¸,kiÓm tra vµ ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp. Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý, ®èi tîng cung cÊp th«ng tin, gi¸c ®é xem xÐt chi phÝ mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau. 1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. Dùa vµo tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó chia ra c¸c yÕu tè chi phÝ mçi yÕu tè chi phÝ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng mét néi dung kinh tÕ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo ë ®©u. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®ù¬c chia thµnh c¸c yÕu tè sau: - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ c¸c lo¹i ®èi tîng lao ®éng nh nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ,vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n.... - Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé sè tiÒn l¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch trªn tiÒn l¬ng theo quy ®Þnh cña toµn bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp.. - Chi phÝ khÊu hao TSC§: Lµ sã tiÒn trÝch khÊu h¶otong kú cña toµn bé TSC§ trong doang nghiÖp. - Chi phÝ dich vô mua ngoµi:Gåm c¸c kho¶n chi tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi phôc vô choho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 4 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Lµ toµn bé sè chi phÝ b»ng tiÒn chi cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ngoµi 4 yÕu tè chi phÝ ®· nªu ë trªn. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸ch nµy cã t¸c dông cho biÕt kÕt cÊu, tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chia ra trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®Ó lËp b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh phôc vô cho th«ng tin vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ, lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau. 1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy mçi kho¶n môc chi phÝ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng môc tiªu vµ c«ng dông kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã cïng néi dung kinh tÕ nh thÕ nµo. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp gåm c¸c yÕu tè sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu...dïng trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, phu cÊp ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH,BHYT, KPC§ trªn tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt theo quy ®Þnh. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ chi phÝ dïngvµo viÖc qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt chungt¹i c¸c bé phËn s¶n xuÊt (ph©n xëng, ®éi, tr¹i ...) bao gåm : chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ vËt liÖu,chi phÝ dông cô s¶n xuÊt,chi phÝ khÊu hao TSC§,chi phÝ dÞch vô mua ngoµi,vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. 2. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¨n cø x¸c ®Þnh. 2.1.Kh¸i niÖm. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chi phÝ ph¸t sinh ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c nhau víi môc ®Ých t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm kh¸c nhau ë nh÷ng ph¹m vi giíi h¹n nhÊt ®Þnh theo quy tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 5 §Ó qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo nh÷ng ph¹m vi giíi h¹n ®ã kÕ to¸n cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt .VËy ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cÇn ®îc tæ chøc tËp hîp theo nã nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm tra ph©n tÝch chi phÝ vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ c¨n cø vµo yªu cÇu qu¶n lý, tr×nh ®é h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp. Dùa vµo c¨n cø trªn ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp cô thÓ lµ bé phËn, ph©n xëng s¶n xuÊt, ®éi s¶n xuÊt hoÆc tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ hay toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ hay tõng s¶n phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng h¹ng môc c«ng tr×nh. Thùc chÊt viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh ho¹t ®éng hay ph¹m vi cña chi phÝ ph¸t sinh lµm c¬ sá cho viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó më c¸c sæ chi tiÕt tËp hîp sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt chi tiÕt theo tõng ®èi tîng gióp cho viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.2. C¨n cø x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp . - Dùa vµo tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, tÝnh chÊt s¶n xuÊt th× ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ, tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ, tõng bé phËn hoÆc tõng chi tiÕt cña s¶n phÈm. - Dùa vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp th× ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng lo¹i hµng ho¸ hay ®¬n ®Æt hµng, tõng c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh. - Dùa vµo c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp:NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt theo ph©n xëng th× cã thÓ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph©n xëng nÕu kh«ng sÏ tËp hîp toµn doanh nghiÖp. 6 - Dùa vµo yªu cÇu qu¶n lý, tr×nh ®é kh¶ n¨ng qu¶n lý cña doanh nghiÖp.NÕu yªu cÇu qu¶n lý ngµy cµng cao, tr×nh ®é kh¶ n¨ng cña nh©n viªn ngµy cµng tèt th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cµng chi tiÕt vµ ngîc l¹i. - Dùa vµo ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh ¸p dông trong doanh nghiÖp. 3. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc kÕ to¸n tËp hîp hÖ thèng ho¸ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®· ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp t¹i tõng thêi ®iÓm, vÞ trÝ nhÊt ®Þnh vµo c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n vµ ph©n chi chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Theo chÕ ®é kÕ to¸n míi ban hµnh cho phÐp c¸c doanh nghiÖp tuú thuéc vµo ®iÒn kiÖn cô thÓ vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp m×nh mµ lùa chän mét trong hai ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn vµ ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp. Bíc 1: TËp hîp chi phÝ c¬ b¶n, trùc tiÕp liªn quan ®Õn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh. Bíc 2: TiÕn hµnh tÝnh to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ cã liªn quan ®Õn c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh nh chi phÝ qu¶n lý ph©n xëng, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phô. Bíc 3: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang trªn c¬ së tÝnh ra gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i s¶n phÈm. 3.1.KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. TK sö dông: KÕ to¸n sö dông TK 621 (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp) C¨n cø vµo c¸c chøng tõ xu©t kho ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ vËt liÖu thùc tÕ xuÊt dïng vµ c¨n cø vµo c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh ®Ó tËp hîp. 7 Th«ng thêng chi phÝ NVL trùc tiÕp liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ nªn quy n¹p trùc tiÕp c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn chi phÝ NVL trùc tiÕp ®Òu ph¶i ghi ®óng ®èi tîng chÞu chi phÝ. Trªn c¬ së ®ã kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp b¶ng kª tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan ®Ó ghi trùc tiÕp vµo c¸c tµi kho¶n vµ chi tiÕt theo ®óng ®èi tîng. Trong nh÷ng trêng hîp NVL sö dông cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng th× kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng khi ®ã ta ph¶i lùa chän tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chóng cho c¸c ®èi tîng liªnquan. §Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng khi ®ã ta ph¶i lùa chän tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chóng cho c¸c ®èi tîng liªn quan. §Ó ph©n bæ ®èi tîng liªn quan ®ã ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh, lùa chän tiªu thøc ph©n bæ hîp lý. Tiªu thøc ph¶i ®¶m b¶o ®îc mèi quan hÖ tû lÖ thuËn gi÷a tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ víi c¸c tiªu thøc ph©n bæ cña c¸c ®èi tîng. C¸c tiªu thøc ph©n bæ thêng ®îc sö dông lµ: theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng lîng, sè lîng s¶n phÈm. Tæng chi phÝ NVL trùc tiÕp ®· tËp Chi phÝ NVL ph©n bæ cho ®èi tîng thø i = hîp cÇn ph©n bæ Tæng ®¹i lîng cña tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n : - XuÊt kho NVL sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô dÞch vô Nî TK 621 (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Cã TK 152 (Gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng cho tõng lo¹i) - Trê ng hîp nhËn NVL vÒ kh«ng nhËp kho mµ xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô dÞch vô. KÕ to¸n ghi Nî TK 621 (chi tiÕt theo ®èi tîng) Nî TK 133 (1331) ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ (ThuÕ GTGT ®v) 8 Cã TK 331, 111, 112: NVL mua ngoµi Cã TK 411: NhËn cÊp ph¸t vèn gãp liªn doanh Cã TK 154: VËt liÖu tù s¶n xuÊt hoÆc thuª ngoµi gia c«ng. Cã TK kh¸c (311,336,338) VËt liÖu vay mîn - Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho: Nî TK 152 (chi tiÐt vËt liÖu) Cã TK 621 (chi tiÕt theo ®èi tîng) - Cuèi kú kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp cho c¸c ®èi tîng liªn quan. Nî TK 154 (chi tiÕt theo ®èi tîng) Cã TK 621 (chi tiÕt theo ®èi tîng) 3.2 KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK sö dông :KÕ to¸n sö dông TK 622: TK dïng ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn sè chi phÝ tiÒn c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt vµo TK tËp h¬p chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh (bao gåm c¶ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn thëng, c¸c kho¶n phô cÊp vµ c¸c kho¶n tr¶ kh¸c cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ) y kh«ng cã sè d . VÒ nguyªn t¾c: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng ®îc tËp hîp gièng nh ®èi víi chi phÝ NVL trùc tiÕp . Trêng hîp cÇn ph©n bæ gi¸n tiÕp th× tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ tiÒn c«ng ®Þnh møc (hoÆc kÕ ho¹ch) giê c«ng ®Þnh møc hoÆc giê c«ng thùc tÕ, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt. C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ c¨n cø vµo tû lÖ trÝch quy ®Þnh ®Ó tÝnh theo sè tiÒn c«ng ®· tËp hîp hoÆc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng. - Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n : + Toµn bé sè tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn dÞch vô lao vô trong kú. Nî TK 622: Chi tiÕt theo ®èi tîng Cã TK 334: Tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. 9 - TrÝch BHXH,BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh. Nî TK 622: Chi tiÕt theo ®èi tîng Cã TK 338 (TK 3382: KPC§ ) (TK 3383: BHXH ) (TK 3384: BHYT ) - TiÒn l¬ng trÝch tríc vµo chi phÝ vµ c¸c kho¶n tiÒn l¬ng trÝch tríc kh¸c Nî TK 622 Cã TK 335 - Cuèi kú kÕt chuyÓn nh©n c«ng trùc tiÕp vµo c¸c ®èi tîng liªn quan KÕ to¸n ghi: Nî TK 154: Chi tiÕt theo ®èi tîng Cã TK 622: Chi tiÕt theo ®èi tîng 3.3. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung. - TK sö dông: KÕ to¸n sö dông sö dông TK 627 TK nµy dïng ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc phôc vô, qu¶n lý s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n xuÊt trong c¸c ph©n xëng, bé phËn, tæ ®éi s¶n xuÊt. TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng TK 6272: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt TK 6274: Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c 10 S¬ ®å KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn) TK 152,153 TK 621 CPNVL trùc tiÕp TK 154 K/c, ph©n bæ TK 152,138 NhËp kho vËt liÖu tù chÕ, gia CFNVLtrùc tiÕp TK 334,338 TK 622 c«ng thu håi phÕ liÖu TK 155 CFnh©n c«ng K/c ph©n bæ chi phÝ Gi¸ thµnh s¶n trùc tiÕp nh©n c«ng trùc tiÕp phÈm hoµn TK 632 Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh xuÊt kho ®em tiªu thô thµnh nhËp kho TK 627 Chi phÝ nh©n viªn Chi phÝ vËt liÖu CCDC K/c ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 214 Chi phÝ khÊu hao Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn TK 111,112,142,335 thµnh b¸n ngay Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi kh¸c b»ng tiÒn 3.4. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp. - Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc cÇn ®îc kÕt chuyÓn ®Ó tËp hîp riªng tõng kho¶n môc cÇn ®îc kÕt chuyÓn ®Ó tËp hîp chi phÝ toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi tîng KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. - TK sö dông: KÕ to¸n sö dông TK 154 chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp vµ cung cÊp sè liÖu 11 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, gia c«ng chÕ biÕn vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp. TK 154 ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¬ng ph¸p KÕ to¸n cô thÓ nh sau; + Cuèi kú c¨n cø vµo sè chi phÝ NVL trùc tiÕp ®· tËp hîp bªn nî TK 621 trõ ®i sè tiÒn trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu cßn l¹i cha sö dông hÕt nép tr¶ l¹i cho vµ trÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi. Sè cßn l¹i lµ chi phÝ NVL thùc tÕ trong kú ph¶i kÕt chuyÓn tÝnh cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ. Nî TK 154 Cã TK 621 + Cuèi kú c¨n cø vµo sè chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®· tËp hîp bªn Nî TK 622 kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ Nî TK 154 Cã TK 622 + Cuèi kú c¨n cø vµo sè chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· tËp hîp bªn Nî TK 627 kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ Nî TK 154 Cã TK 627 Doangh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú - §Çu th¸ng c¨n cø vµo sè d s¶n phÈm dë dang ®Çu kúcña TK 154chi phÝ SXKD dë dang , kÕt chuyÓn sang TK631-gi¸ thµnh s¶n xuÊt , kÕ to¸n ghi: Nî TK 631 Cã TK 154 - Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú theo tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô. + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Nî TK 631 Cã TK 621 + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 12 Nî TK 631 Cã TK 622 + Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 631 Cã TK 627 - Cuèi kú c¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë, kÕ to¸n ghi: Nî TK 154 Cã TK 631 - Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh s¶n xuÊt trong kú: Nî TK 632 Cã TK 631 4. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë cuèi kú Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, s¶n phÈm lµm dë lµ khèi lîng s¶n phÈm cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o, ®ang n»m trªn d©y truyÒn c«ng nghÖ hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµi quy tr×nh chÕ biÕn nhng vÉn cßn ph¶i gia c«ng chÕ biÕn tiÕp míi thµnh s¶n phÈm c¸c doanh nghiÖp thêng cã quy tr×nh s¶n xuÊt liªn tôc vµ xen kÎ nhau nªn ë thêi ®iÓm cuèi th¸ng, cuèi quý, cuèi n¨m cã mét khèi lîng s¶n phÈm ®ang s¶n xuÊt dë dang. Trong trêng hîp nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc trong kú kh«ng chØ liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm c«ng viÖc cßn ®ang s¶n xuÊt dë dang n÷a. §Ó x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c mét trong nh÷ng ®iÒn kiÖn quan träng lµ ph¶i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c s¶n phÈm lµm dë cuèi kú tøc lµ ph¶i tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh phÇn xi s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. ViÖc ®¸nh gi¸ nã lµ nh©n tè quyÕ ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc, hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. Tuy nhiªn rÊt phøc t¹p, khã chÝnh x¸c tuyÖt ®èi. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm,t×nh h×nh cô thÓ tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ, tÝnh chÊt cÊu thµnh chi phÝ s¶n xuÊt, tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh 13 nghiÖp mµ sö dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú cho phï hîp. 4.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ NVL trùc tiÕp hoÆc theo chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp. Theo ph¬ng ph¸p nµy chØ cho s¶n phÈm dë dang cuèi kú phÇn chi phÝ NVl trùc tiÕp hoÆc chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp cßn c¸c chi phÝ kh¸c tÝnh cho c¶ thµnh phÈm chÞu. Chi phÝ s¶n phÈm dë dang ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau: D®k + Cn DCK = x Sd Stp+ Sd Trong ®ã: DCK, D®k: Chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®Çu kú Cn: Chi phÝ NVL trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú Stp, Sd: Khèi lîng thµnh phÈm vµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy tr×nh c«ng nghª kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm kiÓu phøc t¹p, liªn tôc s¶n phÈm ph¶i qua nhiÒu ph©n xëng giai ®o¹n chÕ biÕn kÕ tiÕp nhau th× s¶n phÈm dë cuèi kú ë c¸c giai ®o¹n (Ph©n xëng) sau ®îc ®¸nh gi¸ theo chi phÝ cña n÷a thµnh phÈm ë giai ®o¹n tríc chuyÓn sang (theo kho¶n môc). Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nÕu chi phÝ vÒ NVL trùc tiÕp hoÆc chi phÝ vÒ NVL chÝnh chiÕm tû träng lín v× khèi lîng tÝnh to¸n Ýt mµ vÉn ®¶m b¶o ®îcmøc ®é chÝnh x¸c kh¸ cao. 4.2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo s¶n lù¬ng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Theo ph¬ng ph¸p nµy s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú theo møc ®é hoµn thµnh. Cô thÓ khi kiÓm kª ph¶i x¸c ®Þnh kh«ng chØ khèi lîng mµ c¶ møc ®é hoµn thµnh cña chóng, trªn c¬ së ®ã quy ®æi s¶n phÈm dë dang cuèi kú ra sè s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Sau ®ã tÝnh to¸n, x¸c ®inh, chi phÝ lµm dì theo c¸ch tÝnh sau: 14 - §èi víi nh÷ng chi phÝ bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu cña quy tr×nh c«ngnghÖ (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh) D®k + Cn DCK = x Sd Stp+ Sd - §èi víi c¸c chi phÝ bá dÇn vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo møc ®é chÕ biÕn, s¶n xuÊt s¶n phÈm (chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) th× sÏ tÝnh s¶n phÈm lµm dë cuèi kútheo ®Þnh møc ®é hoµn thµnh. D®k + Cn DCK = x S1 d Stp+ S1d Trong ®ã: S1d lµ khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®· tÝnh ®æi ra khèi lîng s¶n phÈm t¬ng ®¬ng theo tû lÖ biÕn hoµn thµnh. S1d = Sd x % hoµn thµnh. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph¬ng ph¸p s¶n lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ chi phÝ vÒ NVL trùc tiÕp chiÕm tû lÖ kh«ng lín l¾m trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt. 4.3 §¸nh gÝa s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc Ph¬ng ph¸p ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm ®· x©y dùng ®îc ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý hoÆc ®· thùc hiÖn ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ theo ®Þnh møc. KÕ to¸n c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®· kiÓm kª x¸c ®Þnh ë tõng c«ng ®oµn s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ®· tÝnh ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt ®ã cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Î tÝnh ra ®Þnh møc chi phÝ cña khèi lîng s¶n phÈm dë dang cña tõng ®o¹n sau ®ã tËp hîp l¹i cho tõng lo¹i s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm = Q® x §Þnh møc chi phÝ dë dang cuèi kú Trong ®ã Q® khèi lîng s¶n phÈm dë dang. 15 II. Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh . 1. Gi¸ thµnh vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh. 1.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc ®¬n vÞ s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) nhÊt ®Þnh do doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn nh»m môc ®Ých s¶n xuÊt khèi lîng s¶n phÈm nhiÒu nhÊt víi chi phÝ tiÕt kiÖm nhÊt vµ gi¸ thµnh h¹. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm nh÷ng chi phÝ: Chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung liªn quan ®Õn s¶n xuÊt mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. §èi víi mçi lo¹i s¶n xuÊt ra víi gi¸ b¸n kh«ng ®æi th× lîi nhuËn sÏ cµng cao khi gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña nã cµng thÊp. ViÖc h¹ gi¸ thµnh vÉn ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, cã nh vËy s¶n phÈm míi cã thÓ cã søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng. V× vËy phÊn ®Êu h¹n gi¸ thµnh s¶n phÈm võa lµ môc tiªu võa lµ nhiÖm vô quan träng cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. PhÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò gióp doanh nghiÖp t¨ng tÝch luü, lµ c¬ së n©ng cao ®êi sèng c«ng nh©n viªn, t¨ng kho¶n ®ãng gãp cho Nhµ níc. Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu ®¹i diÖn cho s¶n phÈm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®ã lµ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè chi phÝ vµo nh÷ng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. 16 1.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó gióp viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý tèt gi¸ thµnh kÕ to¸n cÇn ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh: Cã 2 c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu. 1.2.1. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm chia thµnh 3 lo¹i: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ sá chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®îc trong kú víi sè lîng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt trong kú. 1 1.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi c¸c chi phÝ cÊu thµnh. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm( chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh cho s¶n phÈm c«ng viÖc hay lao vô ®É hoµn thµnh - Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô: Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm tiªu thô. 2. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, lao vô, c«ng viÖc do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i ®îc tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬nvÞ. X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn, cÇn thiÕt trong toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cña kÕ to¸n. Bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ kú thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña s¶n phÈm, yªu cÇu vÒ tr×nh ®é qu¶n lý vµ h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp. 17 VÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt: NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã tÝnh ®¬n chiÕc nh ®ãng tµu th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm hoµn thµnh. NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt chÕ t¹o hµng lo¹t s¶n phÈm th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. NÕu tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu (khèi lîng lín) th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ mçi lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt. VÒ mÆt quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt. NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu song song th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm hoµn thµnh, thµnh phÈm cuèi cïng ®· hoµn chØnh. X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®óng vµ phï hîp víi ®iÒn kiÖn ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp gióp cho KÕ to¸n më c¸c sæ KÕ to¸n, më c¸c thÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, tæ chøc tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng gióp cho doanh nghiÖp kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. Bªn c¹nh ®ã KÕ to¸n cßn ph¶i tiÕn hµnh x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh ®ã lµ kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh mµ sau ®ã bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh cho ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Nguyªn t¾c chung, kú tÝnh gi¸ thµnh ph¶i lµ khi kÕt thóc quy tr×nh s¶n xuÊt hoÆc kÐt thóc mét giai ®o¹n c«ng nghÖ vÇphØ phï hîp víi yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý. 3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c gióp x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp gióp cho c¸c nhµ l·nh ®¹o qu¶n lý doanh nghiÖp cã nh÷ng gi¶i ph¸p, quyÕt ®Þnh kÞp thêi thÝch hîp ®Ó më réng hay thu hÑp quy m« s¶n xuÊt, ®Ó ®Çu t vµo mÆt hµng s¶n phÈm nµo cã hiÖu qu¶ nhÊt Do ®ã trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®ù¬c theo c¸c ®èi tîng KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt KÕ to¸n 18 ph¶i vËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh víi ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt s¶n phÈm, víi yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp vµ nh÷ng quy ®Þnh thèng nhÊt chung cña Nhµ níc. Thùc chÊt cña viÖc tÝnh gi¸ thµnh lµ viÖc sö dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n, ph©n bæ c¸c chi phÝ cÊu thµnh trong s¶n phÈm, lao vô trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc vµ chi phÝ cho s¶n phÈm lµm dë dang cuèi kú. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ thíc ®o chi phÝ s¶n xuÊt cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hay mét khèi lîng s¶n phÈm (Lao vô, dÞch vô) nhÊt ®Þnh. Sau ®©y lµ mét sè ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 3.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n. Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thµnh ®îc tÝnh b»ng c¸ch c¨n cø trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc (theo tng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ trong kú vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë ®Çu , cuèi kú ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c«ng thøc) Z= D®k + C – Dck. Gi¸ thµnh ®¬n vÞ ®îc tÝnh nh sau: Z f= S Trong ®ã: Z: Tæng gi¸ thµnh tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. f: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh C: Tæng chi phÝ ®· tËp hîp trong kú D®k,Dck: Chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®Çu kú , cuèi kú. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, khÐp kÝn tõ khi ®a NVL vµo cho tíi khi hoµn thµnh s¶n phÈm. 3.2 P.h¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc. 19 Bíc 1: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh n÷a thµnh phÈm ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, liªn tôc nöa thµnh phÈm tù chÕ còng lµ s¶n phÈm hµng ho¸ ®îc b¸n ra ngoµi. Theo ph¬ng ph¸p nµy c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh ph¶i tÝnh gi¸ thµnh n÷a thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n. KÕ to¸n lÇn lît tÝnh gi¸ thµnh n÷a thµnh phÈm cña giai ®o¹n tríc vµ kÕt chuyÓn chi phÝ n÷a thµnh phÈm ë giai ®o¹n sau b»ng c¸ch cäng chi phÝ nöa thµnh phÈm giai ®o¹n tríc chuyÓn sang víi chi phÝ kh¸c cña giai ®o¹n nµy, cø nh thÕ tiÕp tôc cho ®Õn khi tÝnh gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi. S¬ ®å kÕt chuyÓn chi phÝ tuÇn tù ®Ó tÝnh gi¸ thµnh Giai ®o¹n I Giai ®o¹n III CPNVL chÝnh (bá Z nöa thµnh phÈm giai Z nöa thµnh phÈm giai vµo mét lÇn tõ ®Çu) ®o¹n I chuyÓn sang ®o¹n n-1 chuyÓn sang + 7 Giai ®o¹n II + + Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c ë giai ®o¹n I ë giai ®o¹n II ë giai ®o¹n n Tæng Z vµ Z ®¬n vÞ Tæng Z vµ Z nöa thµnh Tæng Z µ Z ®¬n vÞ NTP giai ®o¹n I phÈm giai ®o¹n II cña thµnh phÈm Sö dông ph¬ng ph¸p nµy ta tÝnh ngay ®ù¬c gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm tù chÐ ë tõng giai ®o¹n (ph©n xëng) Do ®¬ thuËn tiÖn cho viÖc ghi sæ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ NVL nhËp kho. Trong trêng hîp cã b¸n NTP ra ngoµi sö dông ph¬ng ph¸p nµy t¹o ®iÒn kiÖn cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc hiÖn qu¶ s¶n xuÊt ë tõng ph©n xëng, ®¬n vÞ trong viÖc qu¶n lý vµ sö dông nöa thµnh phÈm. Tõ ®ã phôc vô tèt cho yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé. 20