Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty sứ thanh t...

Tài liệu Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty sứ thanh trì - viglacera

.DOC
61
82
60

Mô tả:

Lêi nãi ®Çu Sù tån t¹i vµ ph¸t tiÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi g¾n liÒn víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi . Tõ thêi kú b¾t ®Çu cña nÒn v¨n minh loµi ngêi , con ngêi ®· lu«n t×m tßi , s¸ng t¹o ra nh÷ng c¸ch thøc lao ®éng sao cho bá ra Ýt c«ng søc nhÊt nhng l¹i thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶ nhÊt. Trong x· héi hiÖn ®¹i , cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, con ngêi tiÕn hµnh s¶n xuÊt víi mong muèn tét cïng lµ ®¹t lîi nhuËn tèi ®a víi chi phÝ tèi thiÓu . §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã con ngêi ph¶i t×m ra c¸ch thøc qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ phï hîp nhÊt . KÕ to¸n lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh rÊt cã hiÖu qu¶ . Th«ng tin kÕ to¸n cã thÓ cho nhµ qu¶n lý thÊy ®îc bøc tranh toµn c¶nh vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty còng nh t×nh h×nh cô thÓ tõng mÆt tµi chÝnh trong doanh nghiÖp . KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®a ra nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp . TÝnh ®óng , tÝnh ®óng chi phÝ s¶n xuÊt vµ gÝa thµnh lµ tiÒn ®Ò ®Ó h¹ch to¸n kinh doanh vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh chÝnh x¸c . MÆt kh¸c , nhê sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ kÕ to¸n ®· theo dâi , ph¶n ¸nh ®îc mét c¸ch tæng hîp vµ kiÓm tra ®îc c¸c ®èi tîng h¹ch to¸n kÕ to¸n b»ng thíc ®o tiÒn tÖ . Còng nhê cã ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ , kÕ to¸n tÝnh gi¸ vµ x¸c ®Þnh ®îc toµn bé chi bá ra cã liªn quan tíi viÖc thu mua , s¶n xuÊt , chÕ ®é t¹o vµ tiªu thô tõng lo¹i vËt t , s¶n phÈm , tõ ®ã so víi kÕt qu¶ mua , s¶n xuÊt , chÕ t¹i vµ tiªu thô tõng lo¹i vËt t, s¶n phÈm , tõ ®ã so víi kÕt qu¶ thu ®îc ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh nãi chung còng nh kÕt qu¶ kinh doanh tõng mÆt hµng , tõng lo¹i s¶n phÈm , dÞch vô vµ tõng ho¹t ®éng kinh doanh nãi riªng . Cã thÓ nãi kh«ng cã ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ th× c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ thùc hiÖn tèt chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh ®îc . Kh«ng nh÷ng vËy, tµi liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø quan träng ®Ó ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thøc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ , t×nh h×nh sö dông tµi s¶n , vËt t , lao ®éng tiÒn vèn , t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp , tõ ®ã cã c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp nh»m t¨ng cêng hiÖu qu¶ qu¶n lý néi bé , ®a ra c¸ch qu¶n lý sao cho tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt ë møc thÊp nhÊt , h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , t¨ng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng . XuÊt ph¸t tõ vai trß , t¸c dông cña c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh thµnh s¶n phÈm cïng víi sù gióp ®ã tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o , ®Æc biÖt lµ sù híng dÉn chØ b¶o cña c« gi¸o TS §Æng ThÞ Hoµ vµ c¸c anh chÞ trong phßng kÕ to¸n C«ng ty sø Thanh Tr× , em ®· ®i s©u nghiªn cøu ®Ó tµi: “Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Công ty sứ Thanh Trì - VIGLACERA" . 1 Hµ néi , ngµy 10 th¸ng 3 n¨m 2003 SV thùc hiÖn Tèng Hoµng Quang Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm I . Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm . 1 . Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt . 1.1 . Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt . Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, n¨m, quý). 2 §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt mét s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô bÊt kú, ngêi s¶n xuÊt ph¶i bá ra c¸c kho¶n chi phÝ vÒ thï lao lao ®éng, vÒ t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. V× thÕ, cã thÓ nãi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ 5tr×nh kÕt hîp vµ tiªu hao cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt , cô thÓ lµ cña 3 yÕu tè: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô. Nh vËy, thùc chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuyÓn vèn - chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ (s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô). Chi phÝ s¶n xuÊt cã rÊt nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nªn, ®Ó t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ, cÇn ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ. 1.2 .Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt : lµ viÖc s¾p xÕp c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nhau vµo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh. Trªn thùc tÕ, chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau: * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung , tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ : tøc lµ viÖc ph©n lo¹i dùa vµo viÖc c¸c chi phÝ gièng nhau xÕp vµo mét yÕu tè kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo, vµ ë ®©u . Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia ra thµnh 5 yÕu tè sau: Chi phÝ nguyªn liÖu , vËt liÖu : Bao gåm tÊt c¶ nguyªn vËt liÖu chÝnh vµ nguyªn vËt liÖu phô …doanh nghiÖp sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt . Chi phÝ nh©n c«ng : Bao gåm tÊt c¶ tiÒn l¬ng , phô cÊp , c¸c kho¶n trÝch BHXH , BHYT , KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt. Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh : lµ toµn bé sè ph¶i trÝch trong kú ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : lµ sè tiÒn tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp. Chi kh¸c b»ng tiÒn : Gåm tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú trõ c¸c kho¶n chi phÝ kÓ trªn . Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝch chÊt kinh tÕ cña chi phÝ cã t¸c dông cho biÕt kÕt cÊu, tû träng tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó lµm c¬ së lËp b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh phôc vô cho yªu cÇu th«ng tin vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp; ®ång thêi cßn lµ c¨n cø ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, ph©n tÝch t×nh h×nh lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cho kú sau. 3 * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc ( ph©n lo¹i theo môc ®Ých c«ng dông cña cña chi phÝ ). Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× chi phÝ s¶n xuÊt ®îc xÕp thµnh mét sè kho¶n môc nhÊt ®Þnh cã c«ng dông kinh tÕ kh¸c nhau ®Ó phôc vô cho yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh.Theo quy ®Þnh hiÖn nay th× chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm 3 kho¶n môc: Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp : Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu ... tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Gåm c¸c chi phÝ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm nh tiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh . Chi phÝ s¶n xuÊt chung : Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt (trõ chi phÝ vËt liÖu vµ nh©n c«ng trùc tiÕp). Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc cã ý nghÜa quan träng hµng ®Çu trong viÖc phôc vô cho c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ; cã t¸c dông x¸c ®Þnh sè chi phÝ ®· chi ra trong tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lµm c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kú, phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc ; lµ tµi liÖu ®Ó lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh . MÆt kh¸c, ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch nµy cßn cung cÊp tµi liÖu cho doanh nghiÖp tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý gi¸ thµnh. 2 . Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm . 2.1 . Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm . Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét c¬ së quan träng ®Ó c¸c doanh nghiÖp x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm cña m×nh. ChØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc kinh tÕ, kü thuËt vµ c«ng nghÖ mµ doanh nghiÖp ®· sö dông. 2.2 . Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm . §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt d- 4 íi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, ngêi ta thêng xem xÐt gi¸ thµnh theo 2 gãc ®é sau: * C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ : Theo c¸ch nµy, gi¸ thµnh ®îc chia thµnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ gi¸ thµnh thùc tÕ: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch : Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh tríc khi bíc vµo kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch thÓ hiÖn môc tiªu phÊn ®Êu vÒ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch (thêng lµ ngµy ®Çu th¸ng). Do vËy, gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ thíc ®o x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt, lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc, gióp doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. - Gi¸ thµnh thùc tÕ : lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong tæ chøc, sö dông c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chi phÝ, x¸c ®Þnh ®îc c¸c nguyªn nh©n vît (hôt) ®Þnh møc chi phÝ trong kú h¹ch to¸n. Tõ ®ã, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch hoÆc ®Þnh møc chi phÝ cho phï hîp. * C¨n cø vµo ph¹m vi c¸c chi phÝ vµ gi¸ thµnh : theo c¸ch nµy gi¸ thµnh ®îc chia thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt : lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt (chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung). Do vËy, gi¸ thµnh s¶n xuÊt cßn cã tªn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng xëng. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n thµnh phÈm nhËp kho vµ gi¸ vèn hµng b¸n (khi b¸n hµng trùc tiÕp), lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ møc l·i gép trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô : lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm (chi phÝ s¶n xuÊt, qu¶n lý vµ b¸n hµng ). Do vËy, gi¸ thµnh tiªu thô cßn gäi lµ gi¸ thµnh toµn bé hay gi¸ thµnh ®Çy ®ñ. Gi¸ thµnh tiªu thô lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh lîi nhuËn tríc thuÕ cña doanh nghiÖp. 5 3 . Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm . VÒ thùc chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh lµ 2 mÆt kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ s¶n xuÊt, cßn gi¸ thµnh ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt). TÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh (ph¸t sinh trong kú, kú tríc chuyÓn sang) vµ c¸c chi phÝ trÝch tríc cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm, l¹o vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ngîc l¹i, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú mµ doanh nghiÖp bá ra bÊt kÓ ë kú nµo. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm : Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô = lao vô hoµn thµnh Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï cña s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¶n ¸nh lîng gi¸ trÞ cña nh÷ng hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®· thùc sù chi ra cho s¶n xuÊt s¶n phÈm. Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÇn ph¶i ®îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm toµn bé nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. B¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè chi phÝ vµo nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh . II . NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp 1 . VÞ trÝ , vai trß cña kÕ to¸n CPSX vµ tÝnh GTSP . H¹ch to¸n kÕ to¸n - mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ rÊt cã hiÖu qu¶ víi chøc n¨ng ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc mét c¸ch liªn tôc, toµn diÖn vµ cã hÖ thèng c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ë doanh nghiÖp - nãi chung, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng, víi c¸c ph¬ng ph¸p cña m×nh ®· ®¸p øng ®îc nhu cÇu h¹ch to¸n chÆt chÏ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. Cô thÓ, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (b»ng viÖc kÕt hîp gi÷a c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸, chøng tõ, ®èi øng tµi kho¶n , tæng hîp - c©n ®èi kÕ to¸n) ®· ghi nhËn vµ ph¶n ¸nh sù vËn ®éng vµ biÕn ®æi kh«ng ngõng c¶ vÒ h×nh th¸i hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ cña vËt t, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô,... trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµo chøng tõ, tµi kho¶n kÕ to¸n vµ tæng hîp c¸c th«ng tin kh¸c nhau qua c¸c b¸o c¸o. Do ®ã, thùc hiÖn tèt chøc n¨ng ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc mét c¸ch 6 liªn tôc, toµn diÖn vµ cã hÖ thèng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, hay nãi c¸ch kh¸c, lµ h¹ch to¸n mét c¸ch chÆt chÏ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nhê vËy, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, mµ cßn cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ kinh tÕ tµi chÝnh quan träng vÒ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cho nh÷ng ngêi ra quyÕt ®Þnh, gãp phÇn ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2 . NhiÖm vô cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm . §Ó thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng cña m×nh, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu sau: - TËp hîp, kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Trªn c¬ së ®ã, kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vµ dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. - KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang mét c¸ch khoa häc, hîp lý. TÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng) cña s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh. §ång thêi, ph¶n ¸nh lîng s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh, nhËp kho hay tiªu thô (chi tiÕt tõng ho¹t ®éng, tõng mÆt hµng). - Tæ chøc vËn dông chøng tõ, tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cho phï hîp. - LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, ®Þnh kú tæ chøc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp . III . Néi dung tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ s¶n phÈm . 1 . KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt . 1.1 . §èi tîng t©p hîp chi phÝ s¶n xuÊt . §èi täng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Do vËy, x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ. C¸c c¨n cø x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt:  §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt (s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p).  Lo¹i h×nh s¶n xuÊt (®¬n chiÕc, s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá hay s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng lín).  Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. 7  C¸c ph¬ng tiÖn tÝnh to¸n. 1.2 . C¸c ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt . Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp : ¸p dông víi c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh vµ c«ng t¸c h¹nh to¸n , ghi chÐp ban ®Çu cho phÐp quy n¹p trùc tiÕp c¸c chi phÝ nµy vµo tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ cã liªn quan . Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp : §îc ¸p dông khi mét laäi chi phÝ cã liªn quan tíi nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt , kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi . Trêng hîp nµy ph¶i trän tiªu chuÈn hîp lý ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan theo c«ng thøc sau : Ci = H x Ti C Trong ®ã : H = -------T C : Tæng CPSX ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ H : HÖ sè ph©n bæ T : Tæng tiªu chuÈn cÇn ph©n bæ Ci : CPSX ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ thø i Ti : Tiªu chuÈn ph©n bæ 1.3 . KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt . 1.3.1 . Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn . a . KÕ to¸n chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp: * Kh¸i niÖm : Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu... ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm. * C¸ch thøc tËp hîp vµ ph©n bæ: §èi víi nh÷ng vËt liÖu khi xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt hoÆc s¶n phÈm, lo¹i s¶n phÈm, lao vô, v.v...) th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. Trêng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng ®îc th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan. Tiªu thøc ph©n bæ thêng ®îc sö dông lµ ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng lîng, sè lîng s¶n phÈm... C«ng thøc ph©n bæ nh sau: Chi phÝ vËt liÖu ph©n bæ cho tõng ®èi tîng (hoÆc s¶n phÈm) = Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tõng ®èi tîng (hoÆc s¶n phÈm) 8 x Tû lÖ ph©n bæ Trong ®ã : Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ Tû lÖ (hay hÖ = sè) ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi tîng * Tµi kho¶n sö dông: TK621 - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt...) Bªn Nî: - Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô , dÞch vô . Bªn Cã: - Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt - KÕt chuyÓn chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp. TK 621 cuèi kú kh«ng cã sè d. *Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n - XuÊt kho nguyªn, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô: Nî TK 621 (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Cã TK 152: Gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng theo tõng lo¹i - Trêng hîp nhËn vËt liÖu vÒ kh«ng nhËp kho mµ xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô, c¨n cø gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng: Nî TK 621 (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Nî TK 133 (1331) - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ (víi vËt liÖu mua ngoµi vµ doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ). Cã TK 331, 111, 112: VËt liÖu mua ngoµi. Cã TK 411: NhËn cÊp ph¸t, nhËn liªn doanh. Cã TK 154: VËt liÖu tù SX hay thuª ngoµi gia c«ng Cã c¸c TK kh¸c (311,336,338...): VËt liÖu vay, mîn... - Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt: TK 151, 152, 331, Nî TK 152 (Chi tiÕt vËt liÖu) TK 621 TK 154 111, 112, 411,... Cã TK 621 (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) - Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn,KÕt vËtchuyÓn liÖu trùc tiÕp theo tõng ®èi chi phÝ tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh: nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp VËtTK liÖu154 dïng trùctiÕt tiÕptheo ®èi tîng) Nî (Chi Cãs¶n TK 621 tiÕn (Chi tiÕt theo ®èi tîng) chÕ t¹o phÈm, TK 152 hµnh lao vô, dÞch vô VËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp kho chuyÓn sang kú sau 9 S¬ ®å : H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp b . KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp * Kh¸i niÖm : Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng (Phô cÊp khu vùc, ®¾t ®á, ®éc h¹i, phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê...). Ngoµi ra, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c quü B¶o hiÓm x· héi, B¶o hiÓm y tÕ, Kinh phÝ c«ng ®oµn do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. * Tµi kho¶n sö dông : TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.. Néi dung vµ kÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy nh sau: Bªn Nî: - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm , thùc hiÖn lao vô , dÞch vô Bªn Cã: - KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh. TK 622 cuèi kú kh«ng cã sè d. TK 622 ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ nh TK 621. *Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - TÝnh ra tæng sè tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong kú. Nî TK 622 (Chi tiÕt theo ®èi tîng) Cã TK 334: Tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp. - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh 10 Nî TK 622 (Chi tiÕt theo ®èi tîng) Cã TK 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382,3383, 3384) - Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng: Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh dë dang Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 334 TK 621 TK 154 TiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp KÕt chuyÓn chi phÝ TK 338 nh©n c«ng trùc tiÕp C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo quy ®Þnh tÝnh vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp xuÊt. c . KÕ to¸n s¶n xuÊt S¬chi ®å phÝ : H¹ch to¸nchung: tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp *Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm ngoµi chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. * Tµi kho¶n sö dông: TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung, më chi tiÕt theo tõng ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt, dÞch vô. Néi dung vµ kÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy nh sau: Bªn Nî: - Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung. - KÕt chuyÓn (hay ph©n bæ) chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo chi phÝ s¶n phÈm hay lao vô, dich vô. TK 627 cuèi kú kh«ng cã sè d. TK 627 ®îc më chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n: TK 6271 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng TK 6272 - Chi phÝ vËt liÖu TK 6273 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt TK 6274 - Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 6277 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 11 TK 6278 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Ngoµi ra, tuú yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp, tõng ngµnh, tµi kho¶n 627 cã thÓ ®îc më thªm mét sè tiÓu kho¶n kh¸c ®Ó ph¶n ¸nh mét sè néi dung hoÆc yÕu tè chi phÝ. * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n - TÝnh ra tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng: Nî TK 627 - 6271 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn - TrÝch BHXH, BHYT,KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh Nî TK 627 - 6271 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 338 : Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c(3382, 3383, 3384) - Chi phÝ vËt liÖu xuÊt kho dïng chung cho tõng ph©n xëng Nî TK 627 - 6272 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 152, 611 (Chi tiÕt tiÓu kho¶n) - C¸c chi phÝ c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt dïng cho c¸c bé phËn Nî TK 627 - 6273 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 153, 611 - C«ng cô, dông cô (ph©n bæ mét lÇn) - TrÝch khÊu hao TSC§ cña ph©n xëng, bé phËn: Nî TK 627 - 6274 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 214 (Chi tiÕt tiÓu kho¶n) - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Nî TK 627 - 6277 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Nî TK 133 (1331) - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ (nÕu cã) Cã TK 111, 112, 331,...: Gi¸ trÞ mua ngoµi - C¸c chi phÝ ph¶i tr¶ kh¸c tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú (chi phÝ söa ch÷a TSC§, chi phÝ ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch...): Nî TK 627 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 335 (Chi tiÕt chi phÝ ph¶i tr¶) - Ph©n bæ c¸c chi phÝ tr¶ tríc: Nî TK 627 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 142 (Chi tiÕt chi phÝ tr¶ tríc) - C¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c (tiÕp t©n, héi nghÞ,...) Nî TK 627 - 6278 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK liªn quan (111, 112) - C¸c kho¶n chi phÝ ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung: Nî TK liªn quan (111, 112, 152, 138,...) Cã TK 627 (Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) 12 - Cuèi kú, tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tiªu thøc phï hîp cho c¸c ®èi tîng chÞu phÝ (s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô): Nî TK 154 (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Cã TK 627 (Chi tiÕt theo tõng tiÓu kho¶n). TK 627 TK 334, 338 TK 111, 112, 152, 611... Chi phÝ nh©n viªn C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung (phÕ liÖu thu håi, vËt t dïng kh«ng hÕt) TK 152, 153 Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô, dông cô TK 154 (631) TK 1421, 335 Chi phÝ theo dù to¸n Ph©n bæ (hoÆc kÕt chuyÓn) chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 152, 153 Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô, dông cô S¬ ®å: H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung * Ph¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung: Do chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong ph©n xëng nªn cÇn ph¶i ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi tîng (s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô) theo tiªu thøc phï hîp. Cô thÓ, theo c«ng thøc sau: Møc chi phÝ SXC ph©n bæ cho tõng ®èi t = îng Tæng chi phÝ s¶n xuÊtchung cÇn ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tõng ®èi t îng x Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi t îng Trong thùc tÕ, c¸c tiªu thøc thêng ®îc sö dông ®Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ ®Þnh møc chi phÝ, giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt... 13 d . KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph ¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn . Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc sÏ ®îc tËp hîp trªn toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt cho tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Theo ph¬ng ph¸p nµy, ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n sö dông : TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Néi dung ph¶n ¸nh cña TK 154 nh sau: Bªn Nî: - TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong kú (chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp; chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung). Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm. - Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ hay chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh. D Nî: - Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô dë dang, cha hoµn thµnh. TK 154 ®îc më chi tiÕt theo tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng lo¹i lao vô, dÞch vô... cña c¸c bé phËn s¶n xuÊt - kinh doanh chÝnh, phô (kÓ c¶ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn). *Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: - Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng, tõng ph©n xëng, s¶n xuÊt, lao vô, dÞch vô...) Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 621 - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp - Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (chi tiÕt theo ®èi tîng): Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - Ph©n bæ (hoÆc kÕt chuyÓn) chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng): Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung - Gi¸ trÞ ghi gi¶m chi phÝ: + PhÕ liÖu thu håi trong s¶n xuÊt: Nî TK 152 (Chi tiÕt phÕ liÖu) Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...) + S¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc kh«ng söa ch÷a ®îc: Nî TK 1381 (Chi tiÕt s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc) Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...) + Gi¸ trÞ s¶n phÈm, vËt t thiÕu hôt bÊt thêng trong s¶n xuÊt: Nî TK liªn quan (138, 334, 821,...) Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...) + VËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp kho (nÕu cha ph¶n ¸nh ë TK 621): Nî TK 152 (Chi tiÕt vËt liÖu) Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...) - Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh: Nî TK 155: NhËp kho thµnh phÈm 14 Nî TK 157: Göi b¸n Nî TK 632: Tiªu thô th¼ng (kh«ng qua kho) Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...) - Trêng hîp gi¸ trÞ s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô cña s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô cho c¸c ®èi tîng, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627: Phôc vô cho s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ nhu cÇu kh¸c ë PX. Nî TK 641, 642: Phôc vô cho b¸n hµng, cho qu¶n lý doanh nghiÖp. Nî TK 152, 153, 155: NhËp kho vËt t, thµnh phÈm. Nî TK 632: Tiªu thô trùc tiÕp ra ngoµi. Cã TK 154 (Chi tiÕt tõng lo¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô) TK 621 TK 154 TK 152, 111,... D§K:xxx Chi phÝ nguyªn, C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm vËt liÖu trùc tiÕp TK 152, 155 TK 622 NhËp kho vËt t s¶n phÈm Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm, lao vô , dÞch vô hoµn thµnh TK 627 Chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 157 Göi b¸n TK 632 Tiªu thô th¼ng DCK:xxx 1.3.2 . KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú . : H¹ch to¸n chixuyªn phÝ s¶n xuÊt Gièng S¬ nh ®å ph¬ng ph¸p kª tæng khai hîp thêng , c¸c tµi kho¶n 621 , 622 , 627 ®îc dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp , chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp , chi phÝ s¶n xuÊt chung . 15 Tuy nhiªn TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ; chØ ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú . ViÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thc hiÖn trªn TK 631- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt . KÕt cÊu TK631 : Bªn nî : - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®µu kú . - Chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú . Bªn cã : - Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë dang cuãi kú kÕt chuyÓn vµo TK154 - Gi¸ thµnh s¶n phÈm nhËp kho kÕt chuyÓn vµo TK 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n . TK 631 kh«ng cã sè d cuèi kú . *Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n : - §Çu kú : kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ thùc tÕ cña s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ; Nî TK 631 : Gi¸ thµnh s¶n xuÊt Cã TK 154 : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang . - Cuèi kú : KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp , chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp , chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú : Nî TK 631 : Gi¸ thµnh s¶n phÈm Cã TK 621 : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp . Cã TK 622 : Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp . Cã Tk 627 : Chi phÝ s¶n xuÊt chung . - C¨n cø kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ kÕt to¸n x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang : Nî TK 154 Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang . Cã TK631 : Gi¸ thµnh s¶n xuÊt . - TÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh : Nî TK 632 : Gi¸ vèn hµng b¸n . Cã TK 631 : Gi¸ thµnh s¶n xuÊt . 16 TK 154 TK 631 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n TK 154 Chi phÝ dë dang phÈm dë dang ®Çu kú cuèi kú TK621 TK611,821 Chi phÝ nguyªn liÖu PhÕ liÖu thu håi vËt liÖu trùc tiÕp. sau s¶n xuÊt. TK622 TK138(1388) Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TiÒn båi thêng vÒ s¶n phÈm háng TK627 TK 632 Chi phÝ s¶n xuÊt chung Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña SP hoµn thµnh trong kú. S¬ ®å : H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt 2 . C¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang . S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm cha hoµn thµnh ®Çy ®ñ c¸c bíc gia c«ng chÕ biÕn trong quy tr×nh c«ng nghÖ, cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc ®· hoµn thµnh nhng cha ®îc kiÓm tra kü thuËt. §Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª, x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. 2.1 . §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp . Theo ph¬ng ph¸p nµy, trong gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ vËt liÖu chÝnh, cßn c¸c chi 17 phÝ chÕ biÕn kh«ng tÝnh cho s¶n phÈm dë dang mµ tÝnh hÕt vµo s¶n phÈm hoµn thµnh. Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp mµ chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ vËt liÖu chÝnh chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. D®k + Cn Dck = ------------------ x Qd Qtp + Qd Trong ®ã : Dck : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú D®k : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú Cn : Chi phÝ NVL chÝnh hoÆc chi phÝ NVLTT ph¸t sinh trong kú Qtp : S¶n lîng thµnh phÈm trong kú Qd : S¶n lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú 2.2 . §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi l îng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng . Dùa theo møc ®é hoµn thµnh vµ sè lîng s¶n phÈm dë dang ®Ó quy s¶n phÈm dë dang thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. Tiªu chuÈn quy ®æi thêng dùa vµo giê c«ng hoÆc tiÒn l¬ng ®Þnh møc. §Ó b¶o ®¶m tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc ®¸nh gi¸, ph¬ng ph¸p nµy thêng chØ ¸p dông ®Ó tÝnh c¸c chi phÝ chÕ biÕn (chi phÝ nguyªn, vËt liÖu phô; chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; chi phÝ s¶n xuÊt chung), cßn c¸c chi phÝ nguyªn, vËt liÖu chÝnh ph¶i x¸c ®Þnh theo sè thùc tÕ ®· dïng. D®k + C Dck = --------------- x Qd Qtp + Qd Trong ®ã : Qd = Qd x ( % hoµn thµnh ) C : TÝnh theo kho¶n môc Qd : Khèi lîng s¶n phÈm dë dang tÝnh quy ®æi ra khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng theo tû lÖ hoang thµnh 2.3 . §¸nh gi¸ s¶n phÈm së dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc . Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc . Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®· kiÓm kª , x¸c ®Þnh ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ë tõng «ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt t¬ng øng cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm , ®Ó tÝnh ra chi phÝ ®Þnh møc cña khèi lîng s¶n phÈm dë dang tõng c«ng ®o¹n , sau ®ã tËp hîp l¹i cho tõng lo¹i s¶n phÈm . 3 . C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm . 18 3.1 . §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh . §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh theo yªu cÇu cña h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ tiªu thô s¶n phÈm. Do vËy, vÒ thùc chÊt, x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®ßi hái ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ. Khi x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm , cÇn dùa vµo c¸c c¬ së sau :  §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt (s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p).  Lo¹i h×nh s¶n xuÊt (®¬n chiÕc, s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá hay s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng lín).  Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh.  §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Kú tÝnh gi¸ thµnh : lµ thêi kú mµ bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. §Ó x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh, còng cÇn dùa vµo 4 c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh (®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt; lo¹i h×nh s¶n xuÊt; yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt). Ngoµi ra, cßn cÇn c¨n cø vµo chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp... T¹i ViÖt Nam, kú tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ th¸ng, quý hoÆc n¨m, tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp thêng sö dông kú tÝnh gi¸ thµnh lµ th¸ng v× nã ph¶n ¸nh mét c¸ch thêng xuyªn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¸t huy ®îc nhiÒu u ®iÓm h¬n so víi kú tÝnh gi¸ thµnh quý hoÆc n¨m. 3.2 . C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm : 3.2.1 . Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n ( Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ). Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi lîng lín vµ chu kú s¶n xuÊt ng¾n nh c¸c nhµ m¸y ®iÖn, níc, c¸c doanh nghiÖp khai th¸c (quÆng, than, gç...). §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®Òu lµ s¶n phÈm. Theo ph¬ng ph¸p nµy: Tæng gi¸ thµnh Gi¸ trÞ s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt Gi¸ trÞ s¶n phÈm + = + s¶n phÈm dë dang ®Çu kú trong kú dë dang cuèi kú Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = Khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh *Ph¬ng ph¸p hÖ sè : ®îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp cã cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, sö dông mét lo¹i nguyªn vËt liÖu, mét lîng 19 lao ®éng nhng thu ®îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau . Trêng hîp nµy ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt , ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm . Tr×nh tù tÝnh gi¸ : C¨n cø ®Æc ®iÓm kinh tÕ ( kü thuËt ) quy ®Þnh cho mçi s¶n phÈm mét hÖ sè quy ®æi . n Tæng s¶n lîng quy ®æi =  S¶n lîng thùc tÕ s¶n phÈm i x HÖ sè quy ®æi s¶n phÈm i i=1 Tæng gi¸ thµnh liªn s¶n phÈm = HÖ sè ph©n bæ chi phÝ SP i = Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm i = Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú Tæng s¶n lîng quy ®æi s¶n phÈm i Tæng s¶n lîng quy ®æi Tæng gi¸ thµnh liªn s¶n phÈm x HÖ sè ph©n bæ chi phÝ s¶n phÈm i *Ph¬ng ph¸p tû lÖ : ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy c¸ch, phÈm chÊt kh¸c nhau . Trêng hîp nµy ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ s¶n xuÊt lµ nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng quy c¸ch s¶n phÈm trong nhãm s¶n phÈm ®ã. Gi¸ thµnh thùc tÕ ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i = Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (hoÆc ®Þnh møc) ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i x Tû lÖ gi÷a chi phÝ thùc tÕ so víi chi phÝ kÕ ho¹ch (hoÆc ®Þnh møc) *Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô : ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thu ®îc s¶n phÈm chÝnh vµ s¶n phÈm phô . §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ , ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm chÝnh ®· hoµn thµnh .Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm phô thêng ®îc tÝnh theo gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc lÊy gi¸ b¸n trõ lîi nhuËn ®Þnh møc . Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh = Gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh dë dang ®Çu kú Tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t + sinh trong kú - Chi phÝ SX s¶n phÈm phô Gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh - dë dang cuèi kú *Doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng : th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ®¬n ®Æt hµng , ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh . Trêng hîp nµy kÕ to¸n ph¶i më cho mçi ®¬n ®Æt hµng mét b¶ng 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan