Tài liệu Tổ chức hạch toán kế toán tại công ty cổ phần sản xuất bao bì xuất khẩu thủy sản

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang A- kh¸i qu¸t chung vÒ vèn lu lu ®éng trong c¸c doanh nghiÖp. I. Kh¸i niÖm, ý nghÜa cña vèn lu ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh 1. Kh¸i niÖm Muèn tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, ngoµi t liÖu lao ®éng, c¸c doanh nghiÖp cßn ph¶i cã ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng. Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, c¸c doanh nghiÖp ph¶i dïng tiÒn ®Ó mua s¾m ®èi tîng lao ®éng vµ tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n viªn, do ®ã ph¶i øng tríc mét sè vèn cho môc ®Ých nµy. §èi tîng lao ®éng khi tham gia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu, gi¸ trÞ cña ®èi tîng lao ®éng ®îc chuyÓn dÞch toµn bé ngay mét lÇn vµo s¶n phÈm míi vµ ®îc bï l¹i khi gi¸ trÞ s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn. §èi tîng lao ®éng trong doanh nghiÖp ®îc biÓu hiÖn thµnh hai bé phËn lµ nh÷ng vËt t dù tr÷ ®Ó chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc liªn tôc; mét bé phËn kh¸c lµ nh÷ng vËt t ®ang trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn (s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm). Hai bé phËn nµy tõ h×nh th¸i hiÖn vËt cña nã gäi lµ tµi s¶n lu ®éng s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh lu th«ng nh chän läc ®ãng gãi, tÝch luü thµnh l«, thanh to¸n víi kh¸ch hµng... Nh÷ng kho¶n vËt t vµ tiÒn tÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh lu th«ng gäi lµ tµi s¶n lu th«ng. Tµi s¶n lu ®éng s¶n xuÊt vµ tµi s¶n lu th«ng thay thÕ nhau vËn ®éng kh«ng ngõng ®Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc tiÕn hµnh thuËn lîi. Nh vËy, sè tiÒn øng tríc vÒ TSL§ s¶n xuÊt vµ tµi s¶n lu th«ng nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp thùc hiÖn ®îc thêng xuyªn liªn tôc gäi lµ VL§ cña doanh nghiÖp, VL§ lu©n chuyÓn gi¸ trÞ toµn bé mét lÇn vµ hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn sau mét chu kú s¶n xuÊt. VL§ cña doanh nghiÖp cßn ®îc ®Þnh nghÜa lµ c¸c kho¶n ®Çu t cña doanh nghiÖp vµo tµi s¶n ng¾n h¹n nh tiÒn mÆt, c¸c kho¶n ®Çu t tµi chÝnh ng¾n h¹n, Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang c¸c kho¶n ph¶i thu, hµng tån kho vµ c¸c TSL§ kh¸c cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn trong vßng mét n¨m. 2. ý nghÜa cña VL§ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh VL§ lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn cña VL§, cïng mét lóc nã ph©n bæ trªn kh¾p c¸c giai ®o¹n lu©n chuyÓn vµ tån t¹i díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. §Ó tæ chøc hîp lý sù tuÇn hoµn cña c¸c tµi s¶n, ®Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc liªn tôc, doanh nghiÖp ph¶i cã ®ñ vèn ®Ó ®Çu t vµo c¸c h×nh th¸i kh¸c nhau ®ã ®Ó c¸c h×nh th¸i cã møc tån t¹i hîp lý vµ ®ång bé víi nhau. NÕu kh«ng th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh sÏ gÆp khã kh¨n. VL§ cßn lµ c«ng cô ph¶n ¸nh vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vËt t. Trong doanh nghiÖp sù vËn ®éng cña vèn ph¶n ¸nh sù vËn ®éng cña vËt t, VL§ nhiÒu hay Ýt lµ ph¶n ¸nh sè lîng vËt t hµng ho¸ dù tr÷ ë kh©u nhiÒu hay Ýt. Ngoµi ra, VL§ lu©n chuyÓn nhanh hay chËm cßn ph¶n ¸nh sè lîng vËt t sö dông tiÕt kiÖm hay kh«ng, thêi gian n»m ë kh©u s¶n xuÊt vµ lu th«ng s¶n phÈm cã hîp lý hay kh«ng. Bëi vËy th«ng qua t×nh h×nh lu©n chuyÓn VL§ cßn cã thÓ kiÓm tra mét c¸ch toµn diÖn ®èi víi viÖc cung cÊp, s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña doanh nghiÖp. H¬n thÕ, trong t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ gÆp nh÷ng rñi ro, mÊt m¸t, h háng, gi¸ c¶ gi¶m m¹nh, nÕu doanh nghiÖp kh«ng cã lîng vèn ®ñ lín sÏ khã ®øng v÷ng trong c¬ chÕ thÞ trêng c¹nh tranh ®Çy quyÕt liÖt, VL§ lµ yÕu tè n©ng cao tÝnh c¹nh tranh, n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng. 3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn VL§ Cã hai nh©n tè ¶nh hëng ®Õn nguån vèn lu ®éng: nhãm nh©n tè ¶nh hëng bªn trong vµ nhãm nh©n tè ¶nh hëng bªn ngoµi. *Nhãm nh©n tè ¶nh hëng bªn trong: nh qui m« doanh nghiÖp, t×nh h×nh qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng... Khi so s¸nh gi÷a hai doanh nghiÖp cã qui m« kh¸c nhau th× lîng vèn lu ®éng còng kh¸c nhau, doanh nghiÖp nhá cã Ýt kh¶ n¨ng ®Çu t nhiÒu vÒ tµi s¶n cè ®Þnh nªn qu¸ tr×nh kinh doanh chñ yÕu dùa vµo sù vËn ®éng cña vèn lu Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang ®éng, ngîc l¹i doanh nghiÖp cã qui m« lín th× cã tû lÖ vèn lu ®éng trong tæng tµi s¶n lín h¬n do cã kh¶ n¨ng ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh. T×nh h×nh qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn lîng vèn lu ®éng. Mét doanh nghiÖp cã kÕ ho¹ch qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng cã hiÖu qu¶ th× lîng vèn lu ®éng kh«ng nh÷ng ®îc b¶o toµn qua c¸c kú kinh doanh mµ ngµy mét t¨ng thªm. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã t×nh h×nh qu¶n lý sö dông vèn mµ ho¹t ®éng kh«ng tèt sÏ dÉn tíi t×nh tr¹ng hao hôt dÇn vèn lu ®éng vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh bÞ gi¸n ®o¹n. *Nhãm nh©n tè ¶nh hëng bªn ngoµi: cã thÓ kÓ ®Õn uy tÝn, ®Æc ®iÓm tõng ngµnh vµ t×nh h×nh kinh tÕ trong tõng giai ®o¹n. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng ngµnh còng ¶nh hëng ®Õn khèi lîng vèn lu ®éng, vÝ dô nh ngµnh th¬ng m¹i du lÞch th× cÇn lîng vèn lu ®éng nhá h¬n so víi ngµnh s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã, mèi quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp còng t¸c ®éng ®Õn lîng vèn lu ®éng, mét doanh nghiÖp cã uy tÝn trªn thÞ trêng sÏ cÇn mét lîng vèn lu ®éng Ýt h¬n c¸c doanh nghiÖp kh¸c. MÆt kh¸c sù æn ®Þnh vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ cña mçi níc còng ¶nh hëng ®Õn lîng vèn lu ®éng. II. KÕt cÊu vèn lu ®éng vµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kÕt cÊu vèn lu ®éng 1- KÕt cÊu vèn lu ®éng Vèn lu ®éng lµ mét bé phËn quan träng cña tµi s¶n Quèc gia. NÕu doanh nghiÖp ®¶m b¶o ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt, ra søc tiÕt kiÖm vµ ph©n bæ hîp lý vèn trªn c¸c giai ®o¹n lu©n chuyÓn, t¨ng nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn th× víi sè vèn Ýt nhÊt cã thÓ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. §Ó qu¶n lý vèn lu ®éng ®îc tèt cÇn ph©n lo¹i vèn lu ®éng. Vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp dùa theo h×nh th¸i biÓu hiÖn cã thÓ chia thµnh: vèn vËt t hµng ho¸ vµ vèn tiÒn tÖ. Vèn vËt t hµng ho¸ bao gåm vèn nguyªn liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, vèn s¶n phÈm dë dang, vèn chi phÝ chê ph©n bæ, vèn thµnh phÈm, vèn hµng ho¸ mua ngoµi. C¸c kho¶n vèn nµy n»m trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ lu th«ng, tiªu thô s¶n phÈm. Nh÷ng kho¶n vèn nµy lu©n Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang chuyÓn theo quy luËt nhÊt ®Þnh cã thÓ c¨n cø vµo nhiÖm vô s¶n suÊt, møc tiªu hao, ®iÒu kiÖn s¶n suÊt cung tiªu cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh møc dù tr÷ hîp lý lµm c¬ së x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn lu ®éng cho s¶n suÊt kinh doanh. Vèn tiÒn tÖ bao gåm tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn gëi ng©n hµng, vèn thanh to¸n. C¸c kho¶n vèn n»m trong lÜnh vùc lu th«ng lu«n biÕn ®éng, lu©n chuyÓn theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh nhng thêi gian kh«ng dµi. §èi víi doanh nghiÖp s¶n suÊt, sù vËn ®éng cña vèn lu ®éng qua c¸c giai ®o¹n sau: T - H ... s¶n suÊt ... H' - T' §èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc lÜnh vùc lu th«ng, qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn tr¶i qua 2 giai ®o¹n T - H - T'. Qu¸ tr×nh vËn ®éng thay ®æi h×nh th¸i tõ h×nh th¸i ban ®Çu lµ tiÒn (T) trë vÒ h×nh th¸i ban ®Çu lµ T' (víi T' = T + T) gäi lµ vßng tuÇn hoµn cña vèn. Víi c¸ch ph©n lo¹i trªn, ta chia vèn lu ®éng thµnh c¸c bé phËn sau: a. TiÒn cña doanh nghiÖp: Lµ lîng tiÒn do ng©n s¸ch cÊp, do tù cã hoÆc ®îc bæ sung tõ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nã tån t¹i ë 3 d¹ng a1. TiÒn mÆt t¹i quü: Ph¶n ¸nh sè tiÒn thùc cã ë quü doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o ®îc dïng ®Ó thanh to¸n nh÷ng kho¶n chi trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt. Doanh nghiÖp cÇn ph¶i tÝnh to¸n gi÷ mét lîng tiÒn mÆt nh thÕ nµo cho hîp lý, hiÖu qu¶ cã thÓ sinh lêi vµ chi phÝ c¬ héi vèn cho viÖc gi÷ tiÒn mÆt t¹i quü. a2. TiÒn gëi ng©n hµng: Lµ kho¶n tiÒn cña doanh nghiÖp gëi ë ng©n hµng t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o nh»m b¶o ®¶m nhu cÇu thanh to¸n cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp cßn nhËn ®îc tiÒn l·i tõ sè tiÒn cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn lîng tiÒn gëi ph¶i ë møc tèi u vµ cÇn ph¶i ®îc xem xÐt tuú tr¬ng hîp. Nh vËy, tiÒn cßn cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp, nã lµ m¹ch m¸u lu th«ng cña nÒn kinh tÕ, gi÷ mét lîng tiÒn ë møc hîp lý lµ ®iÒu quan t©m cña mçi doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cÇn ph¶i dù to¸n tríc nhu cÇu Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang vèn b»ng tiÒn trong kú ®Õn ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®îc thuËn lîi. a3. TiÒn ®ang chuyÓn: Lµ tiÒn cña doanh nghiÖp ®· nép vµo ng©n hµng, kho b¹c Nhµ níc hoÆc ®· gëi vµo bu ®iÖn ®Ó chuyÓn cho ng©n hµng hay lµm thñ tôc chuyÓn tiÒn tõ tµi kho¶n t¹i ng©n hµng ®Ó tr¶ cho ®¬n vÞ kh¸c nhng cha nhËn ®îc giÊy b¸o hay b¶ng sao kª cña ng©n hµng. b. §©u tõ tµi chÝnh ng¾n h¹n: Lµ viÖc bá vèn mua c¸c chøng kho¸n cã gi¸ trÞ hoÆc gãp vèn liªn doanh ng¾n h¹n b»ng tiÒn, hiÖn vËt, cã thÓ thu håi kÞp thêi kú kinh doanh hoÆc trong thêi h¹n kh«ng qu¸ 1 n¨m (tÝn phiÕu kho b¹c, tr¸i phiÕu, kú phiÕu ng©n hµng...) vµ c¸c lo¹i ®Çu t kh¸c kh«ng qu¸ 1 n¨m. §Ó ®¶m b¶o vèn cña m×nh c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh lËp dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t ng¾n h¹n ®Ó tr¸nh rñi ro trong ho¹t ®éng nµy. §Çu t tµi chÝnh ng¾n h¹n cã møc ®é chuyÓn thµnh tiÒn nhanh h¬n nh÷ng TSL§ kh¸c. c. C¸c kho¶n ph¶i thu: Lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i thu cña doanh nghiÖp hay chÝnh lµ nh÷ng kho¶n doanh nghiÖp bÞ chiÕm dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c kho¶n ph¶i thu gåm: - Ph¶i thu kh¸ch hµng: lµ nh÷ng kho¶n kh¸ch hµng chiÕm dông vèn cña doanh nghiÖp do ¸p dông chÝnh s¸ch tÝn dông th¬ng mai trong qu¸ tr×nh tiªu thô cña doanh nghiÖp. - øng tríc cho ngêi b¸n: Lµ nh÷ng kho¶n tiÒn doanh nghiÖp ®Æt cäc tríc cho nhµ cung cÊp ®Ó mua hµng ho¸, nguyªn vËt liÖu. - Ph¶i thu néi bé: Lµ nh÷ng kho¶n thu cña doanh nghiÖp ®èi víi c¸c ®¬n vÞ phô thuéc. - C¸c kho¶n thu kh¸c: Lµ nh÷ng kho¶n thu trong kú cña doanh nghiÖp ngoµi nh÷ng kho¶n trªn. - Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi: ®îc xem lµ chi phÝ trong kú. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang T×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp lµnh m¹nh hay kh«ng lµnh m¹nh lµ phô thuéc vµo c¸c kho¶n ph¶i thu nµy. NÕu c¸c kho¶n ph¶i thu (chñ yÕu lµ ph¶i thu kh¸ch hµng) chiÕm mét tû träng lín trong tæng TSL§ vµ ngµy cµng t¨ng sÏ lµm ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng vµ kh«ng ®ñ vèn ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh kinh doanh. V× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p tèi u ®Ó c¸c kh¶o ph¶i thu nµy chiÕm mét tû träng hîp lý trong tæng TSL§. d. Hµng tån kho: Bao gåm gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang, vËt t, hµng ho¸, thµnh phÈm tån kho hay ®ang ®i ®êng hoÆc lµ hµng gëi ®i b¸n cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o cao. §èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i, hang tån kho lµ hµng ho¸ vµ nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt. NÕu hµng tån dù tr÷ víi sè lîng lín lµ ®iÒu kh«ng tèt khi kho¶n ph¶i thu nhá, ngîc l¹i hµng tån dù tr÷ víi sè lîng Ýt vµ kho¶n thu ph¶i t¨ng còng kh«ng h¼n cã lêi cho doanh nghiÖp do doanh thu b¸n chÞu t¨ng, doanh nghiÖp ®ang bÞ chiÕm dông vèn. MÆc kh¸c cÇn xem xÐt tû träng cña tõng lo¹i hµng trong tæng hµng tån kho cã hîp lý hay kh«ng ®Ó cã kÕ ho¹ch ®iÒu chØnh. ChÝnh v× v©y, ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®îc tiÕn hµnh liªn tôc, tr¸nh ø ®äng vèn, doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n møc dù tr÷ hîp lý. e. Tµi s¶n lu ®éng kh¸c: Lµ nh÷ng tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp, cã thêi gian sö dông lu©n chuyÓn, thu håi vèn trong mét n¨m hoÆc mét chu kú kinh doanh nhng kh«ng thuéc c¸c kho¶n kÓ trªn. TSLD kh¸c bao gåm: T¹m øng, chi phÝ tr¶ tríc, chi phÝ chê kÕt chuyÓn, tµi s¶n thiÕu chê xö lý, c¸c kho¶n thÕ chÊp, ký cîc, ký quü ng¾n h¹n. Ngoµi ra, TSLD cßn bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ sù nghiÖp dë dang hoÆc kÕt thóc, nhng ®ang chê quyÕt to¸n. Chi phÝ sù nghiÖp lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cña doanh nghiÖp cho nh÷ng c«ng viÖc, nh÷ng ho¹t ®éng ®îc trang tr¶i b»ng nguån khinh phÝ do ng©n s¸ch Nhµ níc, cÊp trªn cÊp ph¸t. Ngoµi c¸ch ph©n lo¹i theo h×nh th¸i biÓu hiÖn ë trªn, ngêi ta cßn cã thÓ ph©n lo¹i VL§ dùa theo vai trß cña nã trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, ®îc chia thµnh ba lo¹i. Trong mçi lo¹i dùa theo c«ng dông l¹i ®îc chia ra thµnh nhiÒu kho¶n vèn nh sau: Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang - VL§ n»m trong qu¸ tr×nh dù tr÷ s¶n xuÊt: gåm cã vèn nguyªn vËt liÖu chÝnh, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi, vèn vËt liÖu phô, vèn nhiªn liÖu, vèn phô tïng thay thÕ, vèn vËt ®ãng gãi, vËt rÎ tiÒn mau háng. - VL§ n»m trong qu¸ tr×nh trùc tiÕp s¶n xuÊt: vèn s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o, vèn b¸n thµnh phÈm tù chÕ, vèn vÒ phÝ tæn ®îi ph©n bæ. - VL§ n»m trong qu¸ tr×nh lu th«ng: vèn thµnh phÈm, vèn hµng ho¸ mua ngoµi, vèn hµng ho¸ xuÊt ra nhê ng©n hµng mua hé, vèn tiÒn tÖ, vèn thanh to¸n. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy cã thÓ thÊy ®îc tû träng VL§ n»m trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt cµng lín th× hiÖu qu¶ kinh tÕ trong sö dông VL§ cµng cao, v× vËy cÇn ph¶i chó ý ph©n bæ tû lÖ vèn trong c¸c kh©u mét c¸ch hîp lý. VL§ cña doanh nghiÖp dùa theo nguån h×nh thµnh cã thÓ chia thµnh: Nguån vèn chñ së h÷u vµ nguån vèn ®i vay. ViÖc ph©n lo¹i nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp lùa chän ®èi tîng huy ®éng vèn tèi u ®Ó lu«n cã mét sè vèn æn ®Þnh ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh. Sù biÕn ®éng cña nguån vèn vay so víi tæng nguån hoÆc nguån vèn chñ së h÷u so víi tæng nguån lµ c¨n cø ®Ó nhµ qu¶n lý lùa chän vµ quyÕt ®Þnh ph¬ng ¸n ®Çu t. KÕt cÊu vèn lu ®éng lµ quan hÖ tû lÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn vèn lu ®éng chiÕm trong tæng sè vèn lu ®éng. ë nh÷ng doanh nghiÖp kh¸c nhau th× kÕt cÊu vèn lu ®éng còng kh¸c nhau. ViÖc nghiªn cøu kÕt cÊu vèn lu ®éng cho thÊy ®îc t×nh h×nh ph©n bæ vèn lu ®éng vµ tû träng mçi kho¶n vèn chiÕm trong c¸c giai ®o¹n lu©n chuyÓn ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh träng ®iÓm qu¶n lý vèn lu ®éng ®ång thêi t×m mäi biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ. 2. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kÕt cÊu vèn lu ®éng: Cã nhiÒu nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kÕt cÊu vèn lu ®éng, cã thÓ kÓ ra nh÷ng nh©n tè chñ yÕu sau: a. Nh÷ng nh©n tè vÒ mÆt s¶n xuÊt: Nh÷ng doanh nghiÖp cã qui m« s¶n xuÊt, tÝnh chÊt s¶n xuÊt, tr×nh ®é s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ, ®é phøc t¹p cña s¶n phÈm kh¸c nhau th× tû träng vèn lu ®éng ë tõng kh©u dù tr÷, s¶n xuÊt còng kh¸c nhau. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang b. Nh÷ng nh©n tè vÒ mÆt cung tiªu: Trong s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp thêng cÇn rÊt nhiÒu c¸c lo¹i vËt t do nhiÒu ®¬n vÞ cung øng kh¸c nhau. Nãi chung nÕu ®¬n vÞ cung øng nguyªn vËt liÖu cµng gÇn th× vèn dù tr÷ cµng Ýt; nÕu viÖc cung øng cµng chÝnh x¸c so víi kÕ ho¹ch vµ kú h¹n hµng ®Õn , vÒ sè lîng, vÒ quy c¸ch nguyªn vËt liÖu... th× sè dù tr÷ nguyªn vËt liÖu sÏ cµng Ýt ®i. §iÒu kiÖn tiªu thô s¶n phÈm còng cã ¶nh hëng nhÊt ®Þnh ®Õn kÕt cÊu vèn lu ®éng. Khèi lîn tiªu thô s¶n phÈm mçi lÇn nhiÒu hay Ýt, kho¶ng c¸ch gi÷a doanh nghiÖp víi ®¬n vÞ mua hµng dµi hay ng¾n ®Òu trùc tiÕp ¶nh hëng ®Õn tû träng vèn thµnh phÈm vµ vèn hµng xuÊt ra nhê ng©n hµng thu hé. c. Nh÷ng nh©n tè vÒ mÆt thanh to¸n: Sö dông thÓ thøc thanh to¸n kh¸c nhau th× vèn chiÕm dông trong qu¸ tr×nh thanh to¸n còng kh¸c nhau. Cho nªn viÖc lùa chän thÓ thøc thanh to¸n hîp lý, theo s¸t vµ gi¶i quyÕt kÞp thêi nh÷ng vÊn ®Ò thñ tôc thanh to¸n, ®«n ®èc viÖc chÊp hµnh kû luËt thanh to¸n cã ¶nh hëng nhÊt ®Þnh ®Õn viÖc t¨ng, gi¶m bé phËn vèn lu ®éng bÞ chiÕm dông ë kh©u nµy. KÕt cÊu vèn lu ®éng cßn phô thuéc vµo tÝnh chÊt thêi vô s¶n xuÊt, nhÊt lµ trong n«ng nghiÖp chÞu ¶nh hëng cña ®Êt ®ai thêi tiÕt kh¸c nhau vµ kÕt cÊu nµy cßn phô thuéc vµo tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang B. sù cÇn thiÕt, th«ng tin sö dông, ph¬ng ph¬ng ph¸p ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn I. sù cÇn thiÕt cña ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông vèn lu ®éng: 1. Kh¸i niÖm ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông vèn lu ®éng: Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng lµ tËp hîp c¸c kh¸i niÖm, ph¬ng ph¸p, c«ng cô cho phÐp xö lý c¸c th«ng tin kÕ to¸n vµ mét sè c¸c th«ng tin kh¸c. Tuy nhiªn, ®Êy kh«ng ph¶i lµ qu¸ tr×nh tÝnh to¸n c¸c chØ sè, chØ tiªu mµ lµ qu¸ tr×nh t×m hiÓu, ®¸nh gi¸, ®a ra nh÷ng nhËn xÐt vÒ c¸c kÕt qu¶ cña sù qu¶n lý vµ sö dông vèn lu ®éng ë doanh nghiÖp, qua ®ã kiÕn nghÞ c¸c biÖn ph¸p ®Ó ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña doanh nghiÖp vµ ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp. 2. Sù cÇn thiÕt cña viÖc ph©n tÝch: Vèn lu ®éng cã ý nghÜa rÊt lín trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp, cã nhiÒu ®èi tîng quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp v× nã g¾n liÒn víi lîi Ých l©u dµi cña chÝnh hä. Tuy nhiªn, kh«ng chØ ®¬n thuÇn dùa vµo c¸c con sè trªn b¸o c¸o tµi chÝnh v× nã cha ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, toµn diÖn c¸c th«ng tin mµ c¸c ®èi tîng cÇn quan t©m. V× vËy, tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông vèn lu ®éng lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan. Mçi ®èi tîng quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh trªn nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau vµ cã xu híng tËp trung vµo nh÷ng khÝa c¹nh riªng phôc vô cho môc ®Ých cña m×nh. - §èi víi c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp: Mèi quan t©m hµng ®Çu cña hä lµ qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng nh thÕ nµo ®Ó cã hiÖu qu¶, th«ng qua viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng hä cã thÓ lËp ra kÕ ho¹ch sö dông vèn lu ®éng tèt h¬n, cã nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ tån tr÷ tiÒn mÆt, hµng ho¸, nguyªn vËt liÖu... phï hîp víi chÝnh s¸ch tÝn dông ®óng ®¾n nhÊt nh»m lùa chän c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh, huy ®éng vèn. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang - §èi víi ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông, c¸c chñ nî kh¸c hä chó ý ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n, kh¶ n¨ng tr¶ nî hiÖn t¹i vµ t¬ng lai, hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp ®Ó quyÕt ®Þnh cho vay hay b¸n chÞu... Do nh÷ng lîi Ých trªn nªn trong qu¸ tr×nh kinh doanh ph¶i x¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn lu ®éng mét c¸ch hîp lý tr¸nh thiÕu hôt hay l·ng phÝ. Mçi doanh nghiÖp ph¶i cã kÕ ho¹ch cô thÓ vÒ sö dông vèn lu ®éng trong c¸c kú s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. II. Th«ng tin sö dông ®Ó ph©n tÝch: TÊt c¶ nh÷ng th«ng tin cã kh¶ n¨ng lµm râ môc tiªu ph©n tÝch, tõ th«ng tin néi bé doanh nghiÖp ®Õn c¸c nguån th«ng tin bªn ngoµi ®Òu ®îc sö dông ®Ó ph©n tÝch. C¸c b¶n b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin kÕ to¸n, ®©y lµ nguån th«ng tin quan träng vµ cÇn thiÕt trong viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý sö vµ dông vèn lu ®éng. 1. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n: Lµ mét b¸o c¸o tµi chÝnh m« t¶ t×nh h×nh tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp ë mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. B¶ng C§KT gåm hai phÇn: phÇn tµi s¶n vµ phÇn nguån vèn ph¶n ¸nh tæng tµi s¶n hiÖn cã vµ nguån h×nh thµnh nªn tµi s¶n ®ã cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o. C¸c nhµ ph©n tÝch chñ yÕu dùa vµo môc A - TSL§ & §TNH vµ phÇn 1-A- nguån vèn (nî ng¾n h¹n). 2. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: Lµ mét b¸o c¸o quan träng ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét kú nhÊt ®Þnh, nã cung cÊp nh÷ng th«ng tin tæng hîp vÒ t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ sö dông c¸c tiÒm n¨ng vÒ vèn, lao ®éng kü thuËt vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. KÕt hîp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¸o c¸o nµy ngêi ta cã thÓ biÕt ®îc kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn lu ®éng lµ bao nhiªu tõ ®ã lËp kÕ ho¹ch vèn lu ®éng cho kú tíi. 3. C¸c sæ chi tiÕt: Bªn c¹nh viÖc sö dông c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cÇn sö dông thªm c¸c sæ chi tiÕt ®Ó viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng ®îc cô thÓ h¬n. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang Tuy nhiªn kh«ng chØ sö dông c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh hay sæ chi tiÕt mµ môc tiªu cña ph©n tÝch lµ ®a ra nh÷ng dù b¸o ®Ó gióp viÖc quyÕt ®Þnh vÒ vèn trong t¬ng lai cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i quan t©m ®Õn m«i trêng kinh doanh, th«ng tin vÒ c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ níc vµ so s¸nh t×nh h×nh cña doanh nghiÖp víi trung b×nh ngµnh hay víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. III. c¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch: Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vèn lu ®éng nãi riªng hay tµi chÝnh nãi chung bao gåm mét hÖ thèng c¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p nh»m tiÕp cËn, nghiªn cøu c¸c sù kiÖn, hiÖn tîng c¸c mèi quan hÖ bªn trong vµ bªn ngoµi, c¸c luång dÞch chuyÓn vµ biÕn ®æi tµi chÝnh hay vèn lu ®éng, c¸c chØ tiªu tµi chÝnh tæng hîp vµ chi tiÕt, nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh sö dông vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp. VÒ lý thuyÕt cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp nhng trªn thùc tÕ ngêi ta sö dông ph¬ng ph¸p so s¸nh vµ ph©n tÝch tØ lÖ. 1. Ph¬ng ph¸p so s¸nh: Lµ ph¬ng ph¸p sö dông c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®Ó so s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn kú nµy víi sè thùc hiÖn kú tríc ®Ó thÊy râ xu híng thay ®æi cña vèn lu ®éng, ®¸nh gi¸ sù t¨ng trëng hay thôt lïi trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp; so s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn víi sè kÕ ho¹ch ®Ó thÊy møc ®é phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp; so s¸nh gi÷a sè liÖu cña doanh nghiÖp víi sè liÖu trung b×nh cña ngµnh cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng tèt hay xÊu, ®îc hay cha ®îc. Cã thÓ so s¸nh theo chiÒu däc ®Ó xem xÐt tû träng cña tõng chØ tiªu so víi tæng thÓ, so s¸nh theo chiÒu ngang cña nhiÒu kú ®Ó thÊy ®îc sù biÕn ®æi c¶ vÒ sè lîng t¬ng ®èi vµ tuyÖt ®èi cña mét chØ tiªu nµo ®ã qua c¸c niªn ®é kÕ to¸n liªn tiÕp. 2. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tû lÖ: Sè tû lÖ biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a lîng nµy víi lîng kh¸c. B¶n th©n c¸c sè tû lÖ kh«ng mang mét ý nghÜa nhÊt ®Þnh nhng khi ®îc so s¸nh víi c¸c sè tû lÖ cña giai ®o¹n tríc hay sè trung b×nh ngµnh th× nã sÏ gióp cho c¸c nhµ ph©n tÝch ®a ra nh÷ng kÕt luËn ®èi víi môc tiªu cÇn ph©n tÝch. Ta cã thÓ sö dông nhãm tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n, c¬ cÊu vèn lu ®éng, kh¶ n¨ng sinh lêi cña Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang vèn lu ®éng ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp. 3. Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh: Khi ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng cÇn cã sù kÕt hîp gi÷a c¸c chØ sè tÝnh ®îc víi c¸c ®Æc ®iÓm mang tÝnh ®Æc thï cña doanh nghiÖp còng nh c¸c yÕu tè kh¸c xung quanh ®Ó cã nhËn xÐt ®óng ®¾n h¬n. V× ph¬ng ph¸p ®Þnh lîng cho phÐp ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp b»ng c¸ch dùa vµo c¸c chØ tiªu cô thÓ, tuy nhiªn ®«i khi kh«ng chÝnh x¸c do c¸c chØ tiªu ®ã chØ ph¶n ¸nh t×nh h×nh cña doanh nghiÖp t¹i mét thêi ®iÓm, ®ång thêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cßn chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu nh©n tè nh b¶n chÊt ngµnh nghÒ kinh doanh, m«i trêng kinh doanh... Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang C. néi dung ph©n tÝch Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông vèn lu ®éng mµ träng t©m lµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ c¸c chØ tiªu ®Æc trng dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c tµi chÝnh doanh nghiÖp nh»m ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vµ triÓn väng trong t¬ng lai vÒ vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp, chØ râ mÆt tÝch cùc mÆt tiªu cùc trong qu¸ tr×nh qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng, xem xÐt nguyªn nh©n nµo lµm ¶nh hëng ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã ta ®i ph©n tÝch mét sè néi dung sau: - Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh qu¶n lý sö dông vèn lu ®éng. - Ph©n tÝch t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n. - Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng. - Ph©n tÝch rñi ro vµ t×nh h×nh b¶o toµn vèn. I. Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông vèn lu ®éng. Th«ng qua viÖc ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh gióp c¸c nhµ ph©n tÝch cã c¸i nh×n ban ®Çu vÒ t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp. 1. Ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n lu ®éng (TSL§): Khi tiÕn hµnh ph©n tÝch c¬ cÊu TSL§, bªn c¹nh viÖc so s¸nh sù biÕn ®éng cña tæng TSL§ qua c¸c thêi kú, ta cßn xem xÐt tû träng cña tõng lo¹i TSL§ trong tæng sè vµ xu híng biÕn ®éng cña chóng ®Ó thÊy sù biÕn ®éng ®ã hîp lý hay kh«ng. Néi dung ph©n tÝch nµy cho biÕt vèn lu ®éng n¨m N t¨ng gi¶m bao nhiªu so víi n¨m N-1, t×nh h×nh sö dông vè lu ®éng nh thÕ nµo? Nh÷ng chØ tiªu nµo chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn sù t¨ng gi¶m nµy? Tõ ®ã cã gi¶i ph¸p khai th¸c nguån vèn lu ®éng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong doanh nghiÖp. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang B¶ng ph©n tÝch c¬ cÊu TSL§: ChØ tiªu TSL§ & DDTNH I. TiÒn mÆt t¹i quÜ. II. TiÒn göi ng©n hµng. III. §Çu t tµi chÝnh ng¾n h¹n. IV.Dù phßng gi¶ gi¸ chøng kho¸ng ®Çu t ng¾n h¹n(*). V. Ph¶i thu kh¸ch hµng. VI. Kho¶n ph¶i thu kh¸c. VII. Dù phßng ph¶i thu khã ®ßi. VIII. ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ. IX. Hµng tån kho. X. Dù phßng gi¶m gi¸. XI. TSL§ kh¸c. Sè tiÒn §Çu Cuèi n¨m N n¨m N Chªnh lÖch Tû träng Møc  §Çu Cuèi % n¨m n¨m N N II. Vèn lu ®éng Rßng hay vèn lu ®éng thêng xuyªn: 1. Kh¸i niÖm: Vèn lu ®éng dßng lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a vèn thêng xuyªn (VCSH + nî ph¶i tr¶ dµi h¹n vµ trung h¹n) so víi TSL§ hay lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a TSL§ so víi nguån vèn ng¾n h¹n (Nî ng¾n h¹n). Vèn lu ®éng rßng = Nguån vèn thêng xuyªn - TSC§ & §TDH = Tµi s¶n lu ®éng - Nguån vèn t¹m thêi 2. ý nghÜa thùc tiÔn cña viÖc ph©n tÝch vèn lu ®éng rßng: Vèn lu ®éng rßng lµ mét chØ tiªu tæng hîp rÊt quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, chØ tiªu nµy cho biÕt doanh nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n kh«ng? TSC§ cña doanh nghiÖp cã ®îc tµi trî mét c¸ch v÷ng ch¾c b»ng nguån vèn dµi h¹n kh«ng? Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang Møc ®é an toµn cña tµi s¶n ng¾n h¹n phô thuéc vµo møc ®é cña vèn lu ®éng rßng. - Khi nguån vèn dµi h¹n < TSC§ hoÆc TSL§ < nguån vèn ng¾n h¹n cã ý nghÜa lµ nguån vèn lu ®éng rßng < 0. Nguån vèn dµi h¹n kh«ng ®ñ ®Çu t cho TSC§, doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t vµo TSC§ b»ng mét phÇn nguån vèn ng¾n h¹n, TSL§ kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu thanh to¸n nî ng¾n h¹n, c¸n c©n thanh to¸n cña doanh nghiÖp mÊt th¨ng b»ng, doanh nghiÖp ph¶i dïng mét phÇn TSC§ ®Ó thanh to¸n nî ng¾n h¹n ®Õn h¹n tr¶. Trêng hîp nµy gi¶ ph¸p cña doanh nghiÖp lµ t¨ng cêng huy ®éng vèn ng¾n h¹n hîp ph¸p hoÆc gi¶m qui m« ®Çu t dµi h¹n hoÆc thùc hiÖn ®ång thêi c¶ hai gi¶i ph¸p. - Ngîc l¹i khi nguån vèn dµi h¹n > TSC§ hoÆc TSL§ > nguån vèn ng¾n h¹n, tøc lµ vèn lu ®éng rßng > 0, TSC§ cña doanh nghiÖp ®îc tµi trî v÷ng ch¾c bëi nguån vèn dµi h¹n, trong ®ã nguån vèn chñ së h÷u chiÕm tû träng cµng lín cµng thÓ hiÖn tÝnh ®éc lËp cao cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra TSL§ còng ®îc tµi trî b»ng nguån vèn thêng xuyªn. Tuy nhiªn nÕu vèn lu ®éng rßng > 0 mµ nî trung h¹n dµi h¹n chiÕm tû träng lín trong nguån vèn dµi h¹n th× cha h¼n lµ tèt v× doanh nghiÖp sÏ chÞu ¸p lùc thanh to¸n trong t¬ng lai. Ngoµi ra ph©n tÝch vèn lu ®éng rßng cã thÓ tr¸nh ®îc trêng hîp mét sè doanh nghiÖp Nhµ níc tÝnh to¸n sai trong viÖc xin cÊp vèn lu ®éng. III. Ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n: 1. Ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n: B¶ng ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n. C¸c kho¶n ph¶i thu §Ç u n¨ m Cuè i kú So víi ®Çu n¨m ± % Tû träng % §Çu n¨m Cuèi n¨m §Çu n¨m C¸c kho¶n ph¶i tr¶ Cu èi kú So víi dÇu n¨m % ± Tû träng % §Ç u n¨ m Cuè i n¨m Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang 1. Ph¶i thu kh¸ch hµng. 2. Tr¶ tríc cho ngêi b¸n. 3. Ph¶i thu kh¸c. 4. T¹m øng. 1. Vay ng¾n h¹n. 2. Ph¶i tr¶ ngêi b¸n. 3. Ngêi mua tr¶ tríc. 4. Ph¶i nép nhµ níc. 5. Ph¶i tr¶ CNV. 6. Ph¶i tr¶ kh¸c. 7. Nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶. Tæng Trong s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng tr¸nh khái h×nh thøc mua b¸n chÞu gi÷a doanh nghiÖp víi kh¸ch hµng; v× vËy ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n ®Ó thÊy ®îc sù nç lùc cña doanh nghiÖp trong viÖc thanh to¸n, t×nh h×nh chiÕm dông vµ bÞ chiÕm dông vèn cña doanh nghiÖp vµ ¸p lùc thanh to¸n trong thêi gian tíi. Qua ®ã gi¶i quyÕt nhanh chãng vèn bÞ ø ®äng trong kh©u thanh to¸n ®ång thêi cã chÝnh s¸ch tr¶ nî thÝch hîp. Ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n ®îc tiÕn hµnh th«ng qua nh÷ng chi tiÕt sau: Kú thu tiÒn bq = Kho ¶ n ph¶ i thu kh ¸ ch hµng bq x 360 ngµy Doanh thu thuÇn b¸ n chÞu Víi: Ph¶ i thu kh¸ ch hµng vµo ® Çu n¨ m N + Ph¶ i thu kh¸ ch hµng vµo cuèi n¨ m N Kho¶ n ph¶ i thu kh¸ch hµngbq = 2 Kú = tr¶ tiÒn b×nh qu©n Kho ¶ n ph¶ i tr ¶ nhµ cung cÊp bq x 360 ngµy . L îng tiÒn nî mua hµng n ¨ m Ph ¶ i tr ¶ nhµ cung cÊp vµo ® Çu n¨ m N + Ph ¶ i tr ¶ nhµ cungcÊp vµo cuèi n¨m N Kho¶ n ph¶ i tr ¶ nhµ cungcÊp bq = 2 Trêng hîp lîng tiÒn mua hµng n¨m kh«ng tÝnh ®îc nªn ta sö dông lîng hµng mua trong n¨m, hai chØ tiªu kú thu tiÒn b×nh qu©n vµ kú tr¶ tiÒn b×nh qu©n nªn so s¸nh víi kú h¹n tÝn dông do nhµ cung cÊp qui ®Þnh cho doanh nghiÖp vµ kú h¹n tÝn dông cña doanh nghiÖp ®èi víi kh¸ch hµng. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang - §èi víi kú tr¶ tiÒn b×nh qu©n: NÕu chØ tiªu nµy t¨ng chøng tá c¸c kho¶n tÝn dông ®îc sö dông nh mét nguån vèn vµ cao h¬n møc trung b×nh ngµnh th× doanh nghiÖp ®ang chiÕm dông c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ngîc l¹i doanh nghiÖp kh«ng khai th¸c tèt c¸c kho¶n tÝn dông s½n cã. - §èi víi kú thu tiÒn b×nh qu©n: NÕu thÊp h¬n møc trung b×nh ngµnh cã thÓ xem chÝnh x¸ch thu håi nî cña doanh nghiÖp lµ tèt hay cßn cha tèt trong tÝn dông b¸n hµng. NÕu cao h¬n møc trung b×nh ngµnh chøng tá doanh nghiÖp bÞ chiÕm dông vèn. Trêng hîp kh«ng t¸ch riªng ®îc doanh thu thuÇn b¸n chÞu ta cã thÓ sö dông doanh thu thuÇn trong kú. §Ó xem xÐt c¸c kho¶n nî ph¶i thu biÕn ®éng cã ¶nh hëng ®Õn t×nh h×nh vãn lu ®éng cña doanh nghiÖp hay kh«ng, cÇn tÝnh vµ so s¸nh c¸c chØ tiªu: * Tû lÖ c¸c kho¶n ph¶i thu so víi ph¶i tr¶ = Tæng sè nî ph ¶ i thu x 100 % Tæng sè nî ph¶ i tr ¶ Tû lÖ nµy cµng lín th× chøng tá ®¬n vÞ bÞ chiÕm dông vèn cµng nhiÒu vµ nhîc l¹i. §Ó lµm râ h¬n t×nh h×nh thanh to¸n cña c«ng ty ta cÇn lËp b¶ng ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n. Ngoµi ra, khi ph©n tÝch t×nh h×nh chiÕm dông cña doanh nghiÖp, ta ph¶i lo¹i trõ vay ng¾n h¹n trong kho¶n ph¶i tr¶ cña doanh nghiÖp, cÇn ph¶i xem xÐt tÝnh hîp lý cña kho¶n chiÕm dông vµ ®i chiÕm dông. Nh×n vµo b¶ng nÕu thÊy c¸c kho¶n thu vµ ph¶i tr¶ ®Òu t¨ng lªn th× t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®ang gÆp khã kh¨n cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p thóc ®Èy nhanh viÖc thu håi nî vµ tr¶ nî. 2. Ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n: T×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®îc thÓ hiÖn kh¸ râ nÐt qua c¸c chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. a. Kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh: Mét trong nh÷ng thíc ®o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp ®îc sö dông réng r·i nhÊt lµ kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh. Kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh = Tµi s¶ n l u ® éng & § TNH Nî ng¾ n h ¹ n Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang Kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh cho thÊy doanh nghiÖp cã bao nhiªu tµi s¶n cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh tiÒn mÆt ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n. NÕu kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh gi¶m cho thÊy kh¶ n¨ng thanh to¸n gi¶m vµ còng lµ dÊu hiÖu b¸o tríc nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh sÏ x¶y ra. NÕu tû sè nµy cao cã nghÜa lµ doanh nghiÖp lu«n s½n sµng thanh to¸n c¸c kho¶n nî, tuy nhiªn nÕu Rc qu¸ cao sÏ lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn v× doanh nghiÖp ®· ®Çu t qu¸ nhiÒu vµo TSL§ hay nãi c¸ch kh¸c viÖc qu¶n lý TSL§ kh«ng hiÖu qu¶ (vÝ dô: cã qu¸ nhiÒu tiÒn mÆt nhµn rçi, hµng tån kho ø ®äng). Mét doanh nghiÖp nÕu dù tr÷ nhiÒu hµng tån kho th× sÏ cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cao, mµ ta ®· biÕt hµng tån kho lµ tµi s¶n khã ho¸n chuyÓn thµnh tiÒn, nhÊt lµ hµng tån ø ®äng kÐm phÈm chÊt. V× thÕ trong nhiÒu trêng hîp tû sè thanh to¸n hiÖn hµnh kh«ng ph¶n ¸nh ®îc chÝnh x¸c kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. b. Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh: Tû sè thanh to¸n nhanh ®îc tÝnh to¸n dùa trªn nh÷ng TSL§ cã thÓ nhanh chãng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn. Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh = TiÒn & DTNH Nî ng¾ n h ¹ n Tû sè nµy cho thÊy kh¶ n¨ng thanh to¸n thùc sù cña mét doanh nghiÖp. ChØ sè nµy ®îc ®¸nh gi¸ lµ tèt khi 0.5< kh¶ n¨ng thanh to¸n <1. Trêng hîp doanh nghiÖp kh«ng cã ®Çu t ng¾n h¹n th× kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp chÝnh lµ kh¶ n¨ng thanh to¸n b»ng tiÒn, khi ®ã ngêi ta ®o lêng møc ®é ®¶m b¶o nî ng¾n h¹n cña tiÒn hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp. Khi ph©n tÝch ta thêng so s¸nh c¸c chØ tiªu cña doanh nghiÖp víi chØ tiªu trung b×nh ngµnh hay víi c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh tõ ®ã nhËn xÐt t×nh h×nh thanh to¸n cña doanh nghiÖp vµ ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p tèi u trong vÊn ®Ò sö dông vèn lu ®éng. IV. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng: HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng nãi riªng hay sö dông vèn nãi chung lµ vÊn ®Ò then chèt g¾n liÒn víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn cã t¸c dông ®¸nh gi¸ chÊt lîng c«ng t¸c qu¶n lý vèn, chÊt lîng c«ng qu¶n t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, v¹ch ra c¸c kh¶ Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trang n¨ng tiÒm tµng ®Ó n©ng cao h¬n n÷a kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiÕt kiÖm vèn. 1. Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng: HiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc sö dông vèn lu ®éng ®îc biÓu thÞ b»ng chØ tiªu tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng. ChØ tiªu ph¶n ¸nh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng ®îc gäi lµ hiÖu suÊt lu©n chuyÓn vèn lu ®éng. Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng nhanh hay chËm nãi râ t×nh h×nh tæ chøc c¸c mÆt cung cÊp, s¶n xuÊt, tiªu thô cña doanh nghiÖp hîp lý hay kh«ng, c¸c kho¶n vËt t dù tr÷ sö dông cã hiÖu qu¶ hay kh«ng? Sè vßng quay cña VL§ = Trong ®ã: Doanh thu kinh doanh VL § bq n ¨ m VL§ bq n¨m = VL § ® Çu n¨ m + VL § cuèi n ¨ m 2 ChØ tiªu nµy cho biÕt vèn lu ®éng quay ®îc bao nhiªu vßng trong kú hay ph¶n ¸nh tèc ®é chuyÓn ®æi vèn lu ®éng thµnh tiÒn. NÕu sè vßng quay chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn t¨ng vµ ngîc lai, chØ tiªu nµy ®îc gäi lµ hÖ sè lu©n chuyÓn. Tõ c«ng thøc trªn ta cã thÓ x¸c ®Þnh thêi gian cña mét vßng lu©n chuyÓn: Sè ngµy mét vßng quay VL§ = 360 Sè vßng quay VL § ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn sè ngµy cÇn thiÕt cho vèn lu ®éng quay ®îc mét vßng. Thêi gian cña mét vßng (kú) lu©n chuyÓn cµng nhá th× tèc ®é lu©n chuyÓn cµng lín. Mét c¸ch tæng qu¸t, cã thÓ x¸c ®Þnh sè vèn lu ®éng tiÕt kiÖm (-) hay l·ng phÝ (+) trong kú cña doanh nghiÖp theo c«ng thøc. Sè VL§ tiÕt ngµy 1 kiÖm (-) hay = quay Doanh thu thuÇn kú ph©n tÝch Sè ngµy 1 vßng x quay VL§ - Sè vßng Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp l·ng phÝ (+) Trang 360 kú ph©n tÝch VL§ kú gèc 2. Sè vßng quay kho¶n ph¶i thu: Sè vßng quay kho¶n kho¶n thu ®îc sö dông ®Ó xem xÐt viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i thu. Khi kh¸ch hµng thanh to¸n tÊt c¶ c¸c ho¸ ®¬n cña hä, lóc ®ã kho¶n ph¶i thu quay ®îc mét vßng. Sè vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu = Doanh thu thuÇn b¸ n chÞu Sè d bq nî ph¶ i thu kh ¸ ch hµng Víi: Sè d nî ph¶ i thu kh ¸ ch hµng ® Çu n ¨ m N Sè d bq nî ph¶i thu kh¸ch hµng= + Sè d nî ph¶ i thu kh ¸ch hµng cuèi n ¨ m N 2 Sè ngµy 1 vßng quay kho¶n ph¶i thu = 360 Sè vßng quay c¸ c kho¶ n ph¶ i thu Sè vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu hoÆc kú thu tiÒn b×nh qu©n cao hay thÊp phô thuéc vµo chÝnh s¸ch b¸n chÞu cña doanh nghiÖp. NÕu sè vßng quay thÊp th× hiÖu qu¶ sö dông vèn kÐm do bÞ chiÕm dông nhiÒu, nhng nÕu cao qu¸ sÏ gi¶m søc c¹nh tranh dÊn ®Õn gi¶m doanh thu. Khi ph©n tÝch tû sè nµy, ngoµi viÖc so s¸nh gi÷a c¸c n¨m, so s¸nh víi c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh vµ so s¸nh tû sè trung b×nh ngµnh, doanh nghiÖp cÇn xem xÐt tõng kho¶n ph¶i thu ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng kho¶n nî qu¸ h¹n tr¶ vµ cã biÖn ph¸p sö lý. NÕu so s¸nh sè ngµy mét vßng quay kho¶n ph¶i thu víi kú h¹n tÝn dông cña doanh nghiÖp ¸p dông cho tõng kh¸ch hµng sÏ ®¸nh gi¸ c«ng t¸c thu håi nî vµ kh¶ n¨ng ho¸n chuyÓn thµnh tiÒn cña doanh nghiÖp. 3. Vßng quay hµng tån kho: Sè vßng quay hµng tån kho = Gi ¸ vèn hµng b¸ n Hµng tån kho bq Dùa vµo hÖ sè vßng quay hµng tån kho ta ®Þnh ®îc tèc ®é lu©n chuyÓn hµng ho¸ vµ thêi gian hµng ho¸ dù tr÷ t¹i kho, tõ ®ã doanh nghiÖp cã nh÷ng