Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
1
Khoa Kinh tÕ
Lêi nãi ®Çu
Hoµ vµo xu thÕ më cöa, héi nhËp cña nÒn kinh tÕ quèc tÕ thÕ giíi trong thÕ
kû 21, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· kh«ng ngõng cè g¾ng n©ng cao tr×nh ®é
qu¶n lý, hiÖn ®¹i ho¸ d©y chuyÒn s¶n xuÊt, c¶i tiÕn mÉu m·, gi¶m gi¸ thµnh s¶n
phÈm nh»m n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vµ t¹o cho m×nh mét chç ®øng v÷ng ch¾c
trªn thÞ trêng.
H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét c«ng cô quan träng trong hÖ thèng qu¶n lý kinh
tÕ, tµi chÝnh, gi÷ vai trß tÝch cùc trong viÖc ®iÒu hµnh vµ kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng
kinh doanh. Lµ mét kh©u cña h¹ch to¸n kÕ to¸n, c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp gi÷ vai trß hÕt søc quan träng.
Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo doanh nghiÖp cã ®¶m b¶o
tù bï ®¾p ®îc chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®¶m b¶o cã lîi
nhuËn hay kh«ng. V× vËy kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
viÖc lµm cÇn thiÕt, kh¸ch quan vµ cã ý nghÜa rÊt quan träng nhÊt lµ trong nÒn kinh
tÕ thÞ trêng hiÖn nay. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¸c chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý, sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, còng nh
tr×nh ®é tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp lµ thíc ®o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh kh«ng chØ dõng l¹i ë chç tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ, mµ cßn ph¶i tÝnh ®Õn
viÖc cung cÊp th«ng tin cho c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp. MÆt kh¸c viÖc qu¶n lý
chi phÝ vµ gi¸ thµnh mét c¸ch hîp lý cßn cã t¸c dông tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc cho
doanh nghiÖp, gióp h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cho doanh nghiÖp tÝch
luü, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng c«ng nh©n viªn. ChÝnh v× thÕ ®Ó ph¸t huy tèt chøc
n¨ng cña m×nh, viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm cÇn ph¶i ®îc c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn nh»m ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý ngµy cµng
cao cña doanh nghiÖp.
NhËn thøc tÇm quan träng vµ vai trß tÝch cùc cña c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Em ®· chän ®Ò tµi: “ Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn GiÇy CÈm
B×nh”. Lµm ®Ò tµi nghiªn cøu cho chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña em.
KÕt cÊu chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña em cã 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn giÇy CÈm B×nh.
Ch¬ng 3: Mét sè nhËn xÐt vµ ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn giÇy CÈm B×nh
MÆc dÇu em ®· cè g¾ng hoµn thiÖn mét c¸ch khoa häc, hîp lý nhng do kh¶
n¨ng vµ thêi gian cã h¹n nªn bµi viÕt cña em kh«ng tr¸nh ®îc thiÕu sãt nhÊt ®Þnh.
Em rÊt mong ®îc ý kiÕn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña quý thÇy c« bé m«n trong khoa kÕ
to¸n ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù híng dÉn nhiÖt t×nh chu ®¸o cña c«
gi¸o Ph¹m Minh Hoa vµ c¸c c« chó c¸n bé trong phßng kÕ to¸n cña c«ng ty cæ
phÇn giÇy CÈm B×nh ®· gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy.
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
2
Khoa Kinh tÕ
CH¦¥NG 1
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1.1. Lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1.1.1. Sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
§Êt níc ta hiÖn nay ®ang trªn con ®êng ®æi míi vµ ph¸t triÓn víi nÒn kinh tÕ
cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc. Mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, chÞu t¸c
®éng trùc tiÕp cña c¸c quy luËt kinh tÕ nh quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt c¹nh tranh, quy
luËt cung cÇu… chÝnh v× vËy, mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn t¹o ® îc
mét chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng th× s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ph¶i phï hîp, ®¹t
chÊt lîng cao vµ thu nhËp ph¶i bï ®¾p ®îc chi phÝ, cã lîi nhuËn tøc lµ viÖc x¸c
®Þnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i tuyÖt ®èi chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ sao cho chi phÝ bá
ra lµ tèi thiÓu, gi¸ thµnh s¶n phÈm thÊp nhÊt nhng s¶n phÈm vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng. §Ó lµm tèt ®îc c«ng viÖc ®ã, doanh nghiÖp ph¶i chó träng lµm tèt c«ng t¸c
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®óng chÕ ®é nhµ níc quy
®Þnh vµ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp m×nh. C«ng t¸c nµy kh«ng
chØ cã ý nghÜa ®èi víi riªng tõng doanh nghiÖp mµ cßn cã ý nghÜa ®èi víi Nhµ níc
vµ c¸c bªn liªn quan.
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
3
Khoa Kinh tÕ
Nh vËy, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp lµ v« cïng quan träng, nã ¶nh hëng trùc
tiÕp ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp quyÒn lîi cña c¸c bªn liªn quan.
1.1.2. Kh¸i niÖm, kÕt cÊu vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt .
1.1.2.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt.
Sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, s¶n xuÊt
chÝnh lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña 3 yÕu tè: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc
lao ®éng. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh dÞch chuyÓn cña 3 yÕu tè nãi
trªn ®Ó cÊu thµnh nªn s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô. Nh vËy, ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt
hµng ho¸ ngêi ta ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸,
c¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm hµng ho¸.
Trong c¬ chÕ thÞ trêng, doanh nghiÖp lµ mét c«ng ty s¶n xuÊt ®éc lËp, tù chñ
trong ho¹t ®éng kinh tÕ. §iÒu nµy buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i h¹ch to¸n kinh
doanh thùc sù vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
m×nh, ®ång thêi thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng søc c¹nh
tranh vµ t¨ng lîi nhuËn. §Ó viÖc h¹ch to¸n chi phÝ kinh doanh ®¹t ®îc hiÖu qu¶,
c¸c doanh nghiÖp cÇn n¾m b¾t râ vµ s©u s¾c b¶n chÊt cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh còng nh ph©n lo¹i nã theo nh÷ng c¸ch thøc vµ môc ®Ých nhÊt ®Þnh.
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c hao phÝ vÕ lao
®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· chØ
ra ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña mét doanh nghiÖp ph¸t sinh thêng xuyªn trong suèt
qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Nhng ®Ó phôc vô cho yªu cÇu
qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc tËp hîp theo tõng thêi kú: th¸ng, quý, n¨m…
§é lín cña chi phÝ phô thuéc vµo hai nh©n tè c¬ b¶n sau:
- Khèi lîng lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong mét thêi kú
nhÊt ®Þnh.
- Gi¸ cña c¸c t liÖu s¶n xuÊt vµ tiÒn l¬ng cña mét ®¬n vÞ lao ®éng ®·
hao phÝ.
1.1.2.2. KÕt cÊu, néi dung chi phÝ s¶n xuÊt.
- Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm gåm cã:
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ: Lµ chi phÝ vÒ nguån vèn, vËt liÖu, nguyªn
liÖu ®îc ®a trùc tiÕp vµo viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô.
+ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ c¸c kho¶n tr¶ cho ngêi lao ®éng trùc tiÕp s¶n
xuÊt nh tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng b¶o hiÓm y tÕ,
b¶o hiÓm x· héi, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
+ Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ chung ph¸t sinh ë c¸c ph©n xëng
nh tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng.
- Chi phÝ b¸n hµng: Gåm c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu
thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô nh tiÒn l¬ng, tiÕp thÞ ®ãng gãi, vËn chuyÓn, b¶o
qu¶n…, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ bao b×, dông cô, chi phÝ qu¶ng c¸o…
- Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Gåm c¸c kho¶n chi phÝ cho bé m¸y qu¶n lý
vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp, c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng chung cña doanh
nghiÖp nh chi phÝ vÒ lao ®éng, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh phôc vô cho bé m¸y qu¶n
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa Kinh tÕ
4
lý ®iÒu hµnh doanh nghiÖp, c¸c chi phÝ ph¸t sinh ë ph¹m vi nhiÒu doanh nghiÖp
nh chi phÝ vËt liÖu, ®å dïng v¨n phßng, l·i vay vèn kinh doanh…
Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ tæng hîp tõ ba chi phÝ bé phËn: chi
phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ b¶o hiÓm vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
Chi phÝ s¶n
xuÊt s¶n
phÈm
=
Chi phÝ s¶n
xuÊt kinh
doanh
+
Chi phÝ
SXSP
+
Chi phÝ qu¶n
lý doanh
nghiÖp
Do ho¹t ®éng chÝnh cña doanh nghiÖp lµ s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng ho¸ nªn
chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt
Kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn tû träng gi÷a c¸c yÕu tè chi phÝ trong
tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ kh«ng gièng nhau vµ ngay
c¶ trong b¶n th©n doanh nghiÖp. Së dÜ cã sù kh¸c nhau nµy lµ do ®Æc ®iÓm s¶n
xuÊt kinh doanh tõng doanh nghiÖp vµ cña c¶ ngay trong doanh nghiÖp ®ã, trong
c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt kh¸c nhau th× kÕt cÊu chi phÝ còng thay ®æi, tû träng chi phÝ
nµy cßn phô thuéc vµo tr×nh ®é kü thuËt cña doanh nghiÖp, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, lo¹i
h×nh s¶n xuÊt, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý cña mçi doanh nghiÖp.
1.1.2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i, cã néi
dung kinh tÕ, môc ®Ých, c«ng dông kh¸c nhau. Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý ngêi
ta tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo nh÷ng tiªu thøc thÝch hîp.
Ta cã thÓ tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo mét sè tiªu thøc
ph©n lo¹i chñ yÕu sau ®©y:
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung kinh tÕ
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo néi dung vµ tÝnh chÊt cña chi phÝ ®Ó chia ra
thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ, mçi yÕu tè chi phÝ cã cïng néi dung kinh tÕ, kh«ng ph©n
biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh tõ lÜnh vùc nµo, ë ®©u, môc ®Ých, t¸c dông cña chi phÝ nh
thÕ nµo. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh møc vèn lao
®éng còng nh lËp kÕ ho¹ch vµ ph©n tÝch dù ®o¸n chi phÝ.
Theo quy ®Þnh hiÖn nay th× chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n thµnh 5 yÕu tè sau :
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Lµ tÊt c¶ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô,
nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, doanh nghiÖp dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh trong kú.
- Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm tÊt c¶ chi phÝ tiÒn l¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch
theo l¬ng theo quy ®Þnh cña lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc
hiÖn c«ng viÖc lao vô trong kú.
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh : Sè trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh trong kú cña
doanh nghiÖp.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Gåm c¸c kho¶n chi tr¶ vÒ c¸c kho¶n dÞch vô mua
ngoµi, thuª ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp (nh dÞch vô cung cÊp
níc, ®iÖn…)
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: TÊt c¶ chi phÝ b»ng tiÒn chi cho ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp ngoµi c¸c chi phÝ kÓ trªn.
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
5
Khoa Kinh tÕ
C¸ch ph©n lo¹i nµy rÊt cÇn thiÕt cho c«ng t¸c kÕ to¸n, nã cã u ®iÓm lµ cho
biÕt ®îc kÕt cÊu, tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong kú
®Ó lµm c¨n cø lËp thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh phÇn “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh theo yÕu tè “. Phôc vô cung cÊp th«ng tin cho qu¶n trÞ doanh nghiÖp vµ
ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ trong doanh nghiÖp.
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých c«ng dông.
C¬ së cña ph¬ng ph¸p nµy lµ dùa vµo c«ng cô kÕ to¸n cña chi phÝ, ®Þa ®iÓm ph¸t
sinh còng nh møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng. Theo quy ®Þnh, gi¸ trÞ tÊt c¶
cña s¶n phÈm bao gåm c¶ ba yÕu tè.
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh,
nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu… dïng trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nhng chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng vµo môc ®Ých
phôc vô nhu nhu cÇu s¶n xuÊt chung hay cho nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi lÜnh vùc s¶n
xuÊt.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm tÊt c¶ chi phÝ liªn quan ®Õn bé phËn lao
®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm nh: TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp, c¸c
kho¶n trÝch vÒ b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x· héi, kinh phÝ c«ng ®oµn tÝnh vµo chi phÝ
theo quy ®Þnh.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ lo¹i chi phÝ phôc vô vµ qu¶n lý s¶n xuÊt g¾n liÒn víi
tõng ph©n xëng s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ lo¹i chi phÝ tæng hîp bao gåm
c¸c kho¶n : Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô
s¶n xuÊt ë ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng ë ph©n xëng, chi phÝ
dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c dïng ë ph©n xëng.
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông cã t¸c dông phôc vô
cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc. Lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh
thùc hiÖn gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc cho kú sau.
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ khèi lîng s¶n
phÈm s¶n xuÊt ra.
C¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh víi khèi lîng ho¹t ®éng
(tÝnh theo s¶n lîng hµng ho¸) ngêi ta chia chi phÝ ra thµnh ba lo¹i.
- Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ) : Lµ c¸c kho¶n chi phÝ thay ®æi tû lÖ thuËn víi khèi lîng s¶n xuÊt ra. Sù thay ®æi nµy chØ ®óng khi ta xÐt vÒ tæng thÓ chi phÝ trªn khèi lîng tæng s¶n phÈm hµng ho¸ s¶n xuÊt ra nhng nÕu tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
hµng ho¸ th× l¹i kh«ng ®æi. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy cã:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ, chi phÝ lao ®éng thùc tÕ, chi phÝ hoa hång ®¹i lý.
- Chi phÝ bÊt biÕn (®Þnh phÝ): Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng biÕn ®æi khi møc ho¹t
®éng thay ®æi. Tuy nhiªn khi tÝnh cho mét ®¬n vÞ ho¹t ®éng th× chi phÝ nµy l¹i thay
®æi, chi phÝ bÊt biÕn tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm sÏ gi¶m ®i khèi lîng s¶n phÈm
s¶n xuÊt ra t¨ng lªn vµ ngîc l¹i. Chi phÝ bÊt biÕn trong doanh nghiÖp gåm: Chi phÝ
khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ b¶o dìng m¸y mãc, tiÒn l¬ng bé phËn qu¶n lý
doanh nghiÖp, tiÒn thuª nhµ xëng…
- Chi phÝ hçn hîp: Lµ c¸c chi phÝ mµ b¶n th©n nã bao gåm c¸c yÕu tè cña ®Þnh phÝ
vµ biÕn phÝ, ë møc ®é ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh chi phÝ hçn hîp thÓ hiÖn c¸c ®Æc ®iÓm
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
6
Khoa Kinh tÕ
cña ®Þnh phÝ, nÕu qu¸ møc ®ã nã thÓ hiÖn ®Æc tÝnh biÕn phÝ. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy
bao gåm: chi phÝ vÒ tiªn ®iÖn, ®iÖn tho¹i, fax…
ViÖc ph©n lo¹i chi theo ph¬ng ph¸p nµy cã ý nghÜa lín ®èi víi c«ng t¸c
qu¶n lý doanh nghiÖp. Qua viÖc xÐt xem mèi quan hÖ gi÷a khèi lîng s¶n xuÊt víi
chi phÝ bá ra gióp nhµ qu¶n lý t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp víi tõng lo¹i chi
phÝ ®Ó tiÕn tíi h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §ång thêi viÖc ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông
x©y dùng c¸c m« h×nh chi phÝ trong mèi quan hÖ víi s¶n lîng vµ lîi nhuËn, x¸c
®Þnh ®iÒu hoµ vèn vµ phôc vô c¸c quyÕt ®Þnh quan träng kh¸c trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh.
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ.
Theo tiªu thøc nµy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc ®a thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ
chi phÝ gi¸n tiÕp.
- Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n
phÈm, mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. Víi lo¹i chi phÝ nµy kÕ to¸n cã thÓ c¨n cø vµo
chøng tõ kÕ to¸n ®Ó ghi trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ.
- Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i
s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc. §èi víi kho¶n nµy kÕ to¸n ph¶i ph©n bæ cho tõng lo¹i
®èi tîng liªn quan theo tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa thuÇn tuý ®èi víi kü thuËt h¹ch to¸n, trêng hîp cã
ph¸t sinh chi phÝ gi¸n tiÕp b¾t buéc ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ, lùa chän
tiªu thøc ph©n bæ phï hîp. Møc ®é chÝnh x¸c cña chi phÝ gi¸n tiÕp cho tõng ®èi tîng phô thuéc vµo tÝnh hîp lý vµ khoa häc cña tiªu chuÈn ph©n bæ chi phÝ. V× vËy,
c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ph¶i hÕt søc quan t©m ®Õn viÖc lùa chän tiªu thøc
ph©n bæ chi phÝ nÕu muèn cã th«ng tin chuÈn mùc vÒ chi phÝ vµ kÕt qu¶ lîi nhuËn
tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô, tõng lo¹i h×nh ho¹t ®éng doanh nghiÖp.
Ngoµi c¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ trªn, ngêi ta cßn ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo
c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. Tuy nhiªn viÖc lùa chän tiªu thøc ph©n lo¹i nµo lµ tuú
thuéc vµo tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm, ngµnh nghÒ kinh doanh vµ môc tiªu qu¶n lý.
1.1.3. Gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1.1.3.1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt vµ néi dung cña gi¸ thµnh s¶n phÈm.
* Kh¸i niÖm:
Sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt bao
gåm hai mÆt ®èi lËp nhau nhng cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau, ®ã lµ chi phÝ mµ
doanh nghiÖp bá ra vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp thu ®îc. Chi phÝ s¶n xuÊt
chØ thÓ hiÖn hao phÝ vËt chÊt nã cha nãi lªn ®îc kÕt qu¶ kinh doanh cña ®¬n vÞ. V×
vËy, ph¶i xem xÐt chi phÝ trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Quan
hÖ so s¸nh nµy h×nh thµnh nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã
liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh trong kú (th¸ng,
quý, n¨m). Nh÷ng kho¶n chi phÝ nµo ph¸t sinh (bao gåm c¶ kú tríc chuyÓn sang
vµ ph¸t sinh trong kú) vµ chi phÝ trÝch tríc cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm,
dÞch vô trong kú sÏ t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Hay nãi c¸ch kh¸c b¶n chÊt cña
gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt nhng ®îc kÕt chuyÓn tÝnh trong
s¶n phÈm ®· hoµn thµnh.
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
7
Khoa Kinh tÕ
Nh vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho
mét khèi lîng cña mét ®¬n vÞ s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp cã ý nghÜa quan träng ®èi
víi c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ nãi chung. TÝnh tæng
hîp cña chØ tiªu nµy biÓu hiÖn ë chç th«ng qua nã ngêi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu
qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chøng minh ®îc kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ… c¸c yÕu tè
vËt chÊt ®· thùc sù tiÕt kiÖm vµ hîp lý cha.
TÝnh tæng hîp cßn ®îc biÓu hiÖn ë chç th«ng qua nã ngêi ta cã thÓ ®¸nh gi¸
®îc tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p kÕ to¸n, tæ chøc kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· ®Çu t trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
Do tÝnh chÊt quan träng nh vËy nªn chØ tiªu gi¸ thµnh lu«n ®îc xem lµ mét
trong nh÷ng chØ tiªu cÇn ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c, trong thùc tÕ ®Ó gióp
c¸c doanh nghiÖp cã c¨n cø xem xÐt, ®¸nh gi¸, kiÓm tra vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p
thÝch øng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh trong tõng giai ®o¹n cô thÓ. Nh÷ng tÝnh
chÊt ®ã cña gi¸ thµnh ®îc biÓu hiÖn th«ng qua c¸c chøc n¨ng vèn cã cña nã:
- Chøc n¨ng thíc ®o bï ®¾p chi phÝ
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn nh÷ng hao phÝ vËt chÊt mµ c¸c doanh nghiÖp ®·
bá ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm. Nh÷ng hao phÝ vËt chÊt nµy cÇn ®îc bï ®¾p mét c¸ch
®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o yªu cÇu t¸i s¶n xuÊt. Nh vËy, viÖc t×m c¨n cø ®Ó x¸c
®Þnh møc bï ®¾p nh÷ng chi phÝ mµ m×nh ®· bá ra ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm vµ thùc
hiÖn ®îc gi¸ trÞ cña s¶n phÈm lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan trong ho¹t ®éng kinh
doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua chØ tiªu gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch
chÝnh x¸c, c¸c doanh nghiÖp sÏ ®¶m b¶o ®îc kh¶ n¨ng bï ®¾p chi phÝ.
- Chøc n¨ng lËp gi¸
S¶n phÈm do c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra lµ c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ ®îc thùc
hiÖn gi¸ trÞ trªn thÞ trêng th«ng qua gi¸ c¶. Gi¸ c¶ lµ biÓu hiÖn mÆt gi¸ trÞ cña s¶n
phÈm chøa ®ùng trong nã néi dung bï ®¾p hao phÝ vËt chÊt dïng ®Ó s¶n xuÊt vµ
tiªu thô s¶n phÈm, nªn viÖc lÊy gi¸ thµnh lµm c¨n cø lËp gi¸ lµ yªu cÇu kh¸ch quan
vèn cã trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ ®îc biÓu hiÖn ®Çy ®ñ trong nÒn kinh tÕ thÞ
trêng.
- Chøc n¨ng ®ßn bÈy
Doanh lîi cña doanh nghiÖp cao hay thÊp phô thuéc trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh
s¶n phÈm. H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó t¨ng doanh lîi t¹o nªn
tÝch luü ®Ó t¸i s¶n xuÊt vµ më réng s¶n xuÊt.
C¸c ph¹m trï kinh tÕ nh gi¸ c¶, l·i, chÊt lîng…gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc tÕ
®· trë thµnh ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp t¨ng cêng hiÖu
qu¶ kinh doanh phï hîp víi nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh doanh. Trong ®iÒu kiÖn
nÒn kinh tÕ thÞ trêng, tÝnh chÊt ®ßn bÈy kinh tÕ cña gi¸ thµnh ®Æt ra yªu cÇu cho
tõng bé phËn s¶n xuÊt vµ ph¶i cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu võa tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ, võa
sö dông chi phÝ mét c¸ch hîp lý nhÊt víi tõng lo¹i hîp ®éng, tõng kho¶n môc chi
phÝ cô thÓ.
1.1.3.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm.
§Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý kÕ to¸n còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng
ho¸, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt díi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau vÒ lý luËn còng nh trªn
thùc tÕ.
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
8
Khoa Kinh tÕ
* Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh.
C¨n cø vµo sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia lµm ba lo¹i:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt
kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch, viÖc tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn cña doanh
nghiÖp thùc hiÖn vµ ®îc tiÕn hµnh tríc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh kÕ
ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch
®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi
phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®ñ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc
thùc hiÖn tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh
møc cña doanh nghiÖp, lµ thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n,
vËt t, lao ®éng s¶n xuÊt, gióp cho doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p
kÕ to¸n kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt
nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ: Gi¸ thµnh sÈn phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n
xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®îc trong kú còng nh s¶n lîng s¶n phÈm thùc
tÕ ®· s¶n xuÊt trong kú. ChØ tiªu nµy ®îc x¸c ®Þnh khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,
chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm lµ chØ tiªu kÕ to¸n tæng hîp ph¶n
¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc sö dông vµ tæ chøc c¸c gi¶i
ph¸p kÕ to¸n kü thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó x¸c
®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nã ¶nh hëng trùc
tiÕp ®Õn thu nhËp cña doanh nghiÖp.
* Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi vµ chi phÝ cÊu thµnh.
§Ó phôc vô cho quyÕt ®Þnh cô thÓ, chØ tiªu gi¸ thµnh tÝnh to¸n theo ph¹m vi chi phÝ
kh¸c nhau, theo tiªu thøc nµy cã c¸c lo¹i gi¸ thµnh sau.
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng): Lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c
kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m
vi ph©n xëng s¶n xuÊt. C¸c chi phÝ nµy gåm cã chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp,
chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho nhiÒu s¶n phÈm, lao
vô c«ng viÖc ®· hoµn thµnh. Nã lµ c¨n cø tÝnh gi¸ vèn b¸n hµng vµ l·i gép.
- Gi¸ thµnh tÊt c¶(gi¸ thµnh tiªu thô): lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c kho¶n chi
phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Ðn viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Gi¸ thµnh tiªu thô
®îc tÝnh theo c«ng thøc sau :
Gi¸ thµnh tÊt
Gi¸ thµnh s¶n
c¶ s¶n phÈm = xuÊt s¶n phÈm +
tiªu thô
tiªu thô
Chi phÝ
b¸n hµng
Chi phÝ
+
qu¶n lý
doanh nghiÖp
C¸ch ph©n lo¹i nµy, cã t¸c dông gióp cho nhµ qu¶n lý biÕt ®îc kÕt qu¶ kinh
doanh( lç, l·i ) cña tõng mÆt hµng, tõng lo¹i dÞch vô mµ doanh nghiÖp kinh doanh.
Tuy nhiªn, do nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh khi lùa chän tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ b¸n
hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cho tõng lo¹i mÆt hµng, tõng lo¹i dÞch vô,
nªn c¸ch ph©n lo¹i nµy chØ cßn mang ý nghÜa häc thuËt, nghiªn cøu.
1.1.3.3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
9
Khoa Kinh tÕ
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai mÆt : MÆt hao phÝ
s¶n xuÊt vµ mÆt hao phÝ kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ
s¶n xuÊt cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh vÒ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Do ®ã, hai
kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã néi dung vµ ph¹m vi kh¸c
nhau :
- Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi tõng thêi kú ®· ph¸t sinh chi phÝ, cßn
gi¸ thµnh l¹i g¾n víi khèi lîng s¶n phÈm vµ c«ng viÖc lao vô hoµn thµnh.
- Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú kh«ng chØ liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm ®·
hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm h
háng, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm cã liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm lµm
dë kú tríc chuyÓn sang. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
®îc thÓ hiÖn kh¸i qu¸t qua c«ng thøc :
Z = D®k
Trong ®ã :
+
C - Dck
Z
: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm
D®k : TrÞ gi¸ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú.
C
: Chi phÝ s¶n xuÊt phat sinh trong kú.
Dck : TrÞ gi¸ chi phÝ s¶n xuÊt dë cuèi kú.
Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi
nhau, v× chóng ®Òu biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra
cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¨n cø, c¬ së ®Ó
tÝnh s¶n phÈm hoµn thµnh. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
hai bíc liªn tiÕp vµ g¾n bã chÆt chÏ víi chÊt lîng s¶n phÈm cao hay thÊp. Do ®ã
qu¶n lý gi¸ thµnh ph¶i lu«n g¾n liÒn víi qu¶n lý chi phÝ, ®©y còng lµ vÊn ®Ò cÇn
quan t©m h¬n ®Ó ®¶m b¶o viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh.
1.1.3.4. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý vµ tÇm quan träng cña qu¶n lý, h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau :
- X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh phï hîp víi ®Æc thï cña doanh nghiÖp vµ yªu cÇu qu¶n lý.
- Tæ chøc vËn dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho mµ doanh
nghiÖp ®· chän.
- Tæ chøc tËp hîp, kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh theo c¸c yÕu tè chi phÝ vµ kho¶n
môc gi¸ thµnh.
- LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ( trªn thuyÕt minh b¸o c¸o tµi
chÝnh ) ®Þnh kú tæ chøc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë
doanh nghiÖp.
- Tæ chøc kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ khèi lîng s¶n phÈm dë dang mét c¸ch khoa
häc, hîp lý, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh s¶n
xuÊt trong kú mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c.
1.2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
10
Khoa Kinh tÕ
1.2.1. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
§Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chÝnh x¸c, ®ßi
hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cã x¸c ®Þnh ®îc ®óng ®èi tîng tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt th× míi tæ chøc ®óng ®¾n khoa häc, hîp lý c«ng t¸c tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §©y lµ vÊn ®Ò cã tÇm quan träng ®Æc
biÖt trong lý luËn còng nh trong thùc tiÔn, h¹ch to¸n lµ néi dung c¬ b¶n nhÊt cña tæ
chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
§èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm so¸t chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Tæ chøc h¹ch to¸n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bao gåm hai giai ®o¹n kÕ tiÕp
nhau vµ cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau ®ã lµ giai ®o¹n h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n
xuÊt theo tõng s¶n phÈm, nhãm s¶n xuÊt ®¬n ®Æt hµng, vµ giai ®o¹n tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm, s¶n phÈm theo ®¬n ®Æt hµng ®· ®Æt theo ®¬n vÞ tÝnh
gi¸ thµnh quy ®Þnh.
§Ó ph©n biÖt ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
cÇn dùa vµo c¸c c¬ së sau :
- NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt ®¬n gi¶n : §èi tîng tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm hay tÊt c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ cã thÓ lµ nhãm s¶n
phÈm cuèi cïng.
- NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p : §èi tîng tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm …
- NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cã tÝnh ®¬n chiÕc nh ®ãng tµu, söa ch÷a «
t«… th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt.
- §èi víi s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ s¶n xuÊt khèi lîng lín, phô thuéc vµo quy
tr×nh c«ng nghÖ ( gi¶n ®¬n hay phøc t¹p ) mµ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã
thÓ lµ s¶n phÈm chi tiÕt…
Ngoµi ra, viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cßn c¨n cø
vµo ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, yªu cÇu kiÓm tra, kiÓm so¸t chi phÝ vµ yªu cÇu h¹ch to¸n
néi bé cña doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng tr×nh ®é qu¶n lý nãi chung vµ h¹ch to¸n nãi
riªng. Trªn c¬ së ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ, kÕ to¸n lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch
to¸n chi phÝ t¬ng øng.
1.2.2. Tr×nh tù kÕ to¸n vµ tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng ngµnh nghÒ, tõng doanh nghiÖp,
vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp, vµ
tr×nh ®é c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n…vµ tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ ë c¸c doanh
nghiÖp kh¸c nhau th× kh«ng gièng nhau. Tuy nhiªn, cã thÓ kh¸i qu¸t chung viÖc
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt qua c¸c bíc sau :
- Bíc 1 : TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng …
- Bíc 2 : TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô vµo c¸c nganh s¶n xuÊt kinh doanh phô
cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng … trªn c¬ së khèi lîng lao vô phôc vô vµ
gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô.
- Bíc 3 : TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c lo¹i s¶n phÈm cã
liªn quan.
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa Kinh tÕ
11
- Bíc 4 : X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. Tuú theo ph¬ng ph¸p
h¹ch to¸n hµng tån kho ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ néi dung, c¸ch thøc h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau.
1.2.3. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong trêng hîp doanh nghiÖp kÕ to¸n
hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
1.2.3.1. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm : gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt
liÖu phô, nhiªn liÖu… dïng trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Tr êng
hîp doanh nghiÖp mua nöa thµnh phÈm ®Ó chÕ t¹o, l¾p r¸p, gia c«ng thªm th× nöa
thµnh phÈm ®ã còng ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cã liªn
quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kh¸c nhau th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ
cho c¸c ®èi tîng vµ ph¶i x¸c ®Þnh ®îc tiªu thøc ph©n bæ hîp lý, tiªu thøc nµy ph¶i
®¶m b¶o mèi quan hÖ tû lÖ thuËn gi÷a tæng sè chi phÝ cÇn ph©n bæ víi tiªu thøc
ph©n bæ cña c¸c ®èi tîng.
- §èi víi nguyªn vËt liÖu chÝnh, nöa thµnh phÈm mua ngoµi cã thÓ chän tiªu
thøc ph©n bæ lµ chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt.
- §èi víi nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, vËt liÖu cã thÓ lùa chän tiªu thøc
ph©n bæ lµ chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, chi phÝ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu
chÝnh, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt.
Tr×nh tù ph©n bæ nh sau :
+ X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ
HÖ sè
ph©n =
bæ
Tæng chi phÝ NVL cÇn ph©n bæ
Tæng tiªu thøc ph©n bæ
+ TÝnh sè chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng.
§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi
kho¶n 621 – Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
1.2.3.2. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc
tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lo¹i lao vô, dÞch vô gåm: TiÒn
l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn trÝch b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x· héi,
kinh phÝ c«ng ®oµn theo tû lÖ quy ®Þnh.
Víi chi phÝ nµy nÕu tiÒn c«ng tr¶ theo s¶n phÈm hoÆc tiÒn c«ng tr¶ theo thêi
gian cã quan hÖ víi tõng ®èi tîng cô thÓ th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng
chÞu chi phÝ ®ã. NÕu tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu
®èi tîng th× ta tiÕn hµnh ph©n bæ.
Trong trêng hîp ph©n bæ gi¸n tiÕp th× tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp cã thÓ lµ: Chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc, c«ng giê ®Þnh møc, c«ng thùc tÕ,
khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt …
§Ó h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 622 - chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp
TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ chi phÝ nh©n c«ng s¶n xuÊt
cho c«ng nh©n s¶n xuÊt
trùc tiÕp
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa Kinh tÕ
12
trùc tiÕp
TK 338 (2,3,4)
C¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
KÕ to¸n dïng b¶ng ph©n bæ sè 1 – b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x·
héi ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y
tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn, ph¶i trÝch lËp trong th¸ng cho c¸c ®èi tîng dïng lao ®éng.
C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ sè 1 kÕ to¸n chi phÝ ghi vµo b¶ng kª sè 4 vµ c¸c sæ cã
liªn quan lµm c¬ së ®Ó lËp b¶ng ph©n bæ sè 1 lµ b¶ng thanh to¸n l¬ng, thanh to¸n
lµm ®ªm, lµm thªm giê vµ tû lÖ trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng
®oµn.
1.2.3.3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c kho¶n chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc phôc vô
qu¶n lý s¶n xuÊt trong ph¹m vi ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt.
§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n dïng tµi kho¶n 627
– chi phÝ s¶n xuÊt chung.
TK 627 ®îc më thµnh s¸u tµi kho¶n cÊp hai:
+ TK 627(1) – chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
+ TK 627(2) - chi phÝ vËt liÖu
+ TK 627(3) - chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
+ TK 627(4) - khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
+ TK 627(5) – chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
+ TK 627(6) – chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
Trong trêng hîp mçi ®¬n vÞ, mçi bé phËn s¶n xuÊt chØ tiÕn hµnh s¶n xuÊt
mét lo¹i s¶n phÈm, mét lo¹i c«ng viÖc hay lao vô nhÊt ®Þnh. Chi phÝ s¶n xuÊt
chung cña mçi bé phËn ®¬n vÞ ®ã lµ chi phÝ trùc tiÕp vµ ®îc kÕt chuyÓn trùc tiÕp
cho lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc hay lao vô ®ã.
NÕu cã nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc hay lao vô, chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng
bé phËn, ®¬n vÞ ®îc ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng liªn quan theo tiªu chuÈn ph©n bæ
nhÊt ®Þnh. Cã thÓ ph©n bæ theo tæng chi phÝ ph¸t sinh, còng cã thÓ ph©n bæ theo
tõng bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· tËp hîp ®îc trªn tµi kho¶n cÊp hai cña tµi
kho¶n 627. Tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ: Chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt c¬ b¶n, dù
®o¸n (®Þnh møc) chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Møc chi phÝ s¶n xuÊt
chung ph©n bæ cho
=
tõng ®èi tîng
Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung
Tæng
cho tõng ®èi
tiªu
Tiªu thøc
x ph©n bæ cho
thøc
ph©n
bæ
tîng
1.2.3.4. KÕ to¸n chi phÝ tr¶ tríc.
Chi phÝ tr¶ tríc lµ c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng cha tÝnh hÕt
vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña kú nµy mµ ®îc tÝnh cho hai hay nhiÒu kú h¹ch
to¸n tiÕp theo.Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chi phÝ tr¶ tríc bao gåm:
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
13
Khoa Kinh tÕ
- C«ng cô, dông cô ph¸t sinh mét lÇn víi gi¸ trÞ lín vµ CCDC ph©n bæ tõ hai
lÇn trë lªn.
- Gi¸ trÞ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh
- Chi phÝ nghiªn cøu, thÝ nghiÖm, ph¸t minh, s¸ng chÕ…
- TiÒn thuª tµi s¶n cè ®Þnh, ph¬ng tiÖn kinh doanh
- Chi phÝ b¶o hiÓm, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp chê kÕt chuyÓn (víi doanh
nghiÖp cã chu kú kinh doanh dµi)
- Chi phÝ mua b¶o hiÓm tµi s¶n, b¶o hiÓm kinh doanh, lÖ phÝ giao th«ng, bÕn
b·i…
§Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc, kÕ to¸n dïng tµi kho¶n 142 – chi
phÝ tr¶ tríc
* TK 142 chi tiÕt lµm hai tiÓu kho¶n:
+ TK 142 (1) – chi phÝ tr¶ tríc
+ TK 142 (2) – chi phÝ chê kÕt chuyÓn
* Sæ s¸ch : kÕ to¸n sö dông b¶ng kª sè 6 dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ ph¶i tr¶
vµ chi phÝ tr¶ tríc. C¬ së ®Ó ghi b¶ng kª sè 6 lµ c¸c b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng, c¸c
chøng tõ liªn quan vµ kÕ to¸n ph©n bæ chi phÝ cuèi th¸ng.
1.2.3.5. KÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶.
Chi phÝ ph¶i tr¶: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ thùc tÕ cha ph¸t sinh nhng ®îc ghi
nhËn lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n.
Chi phÝ ph¶i tr¶ trong doanh nghiÖp thêng bao gåm:
- Chi phÝ söa ch÷a TSC§ trong kú kÕ ho¹ch
- ThiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt trong kú kÕ ho¹ch
- Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm
- L·i tiÒn vay cha ®Õn h¹n tr¶
- C¸c dÞch vô mua ngoµi sÏ cung cÊp…C¸c chi phÝ ph¶i tr¶ sÏ ® îc theo dâi,
ph¶n ¸nh lªn tµi kho¶n 335 – chi phÝ ph¶i tr¶
* KÕt cÊu tµi kho¶n 335 – chi phÝ ph¶i tr¶
Bªn nî: Chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh
Bªn cã: C¸c kho¶n ph¶i tr¶ ®îc ghi nhËn (®· tÝnh tríc) vµo chi phÝ trong kú
theo kÕ ho¹ch
D cã: C¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®· tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh nhng thùc tÕ
cha ph¸t sinh
VÒ nguyªn t¾c tµi kho¶n 335 cuèi n¨m kh«ng cã sè d (trõ trêng hîp mét sè kho¶n
chi phÝ ph¶i tr¶ cã liªn quan ®Õn nhiÒu møc ®é kÕ to¸n nh chi phÝ söa ch÷a TSC§,
tiÒn l·i vay… ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn chÊp nhËn)
S¶n phÈm háng lµ nh÷ng s¶n phÈm kh«ng tho¶ m·n c¸c tiªu chuÈn chÊt lîng vµ ®Æc ®iÓm kü thuËt cña s¶n xuÊt vÒ mµu s¾c, kÝch cì, träng lîng, c¸ch thøc
l¾p r¸p. Tuú theo møc ®é háng mµ s¶n phÈm háng ®îc chia lµm hai lo¹i.
- S¶n phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®îc: Lµ nh÷ng s¶n phÈm háng mµ vÒ mÆt
kü thuËt cã thÓ söa ch÷a ®îc vµ viÖc söa ch÷a cã lîi vÒ mÆt kinh tÕ.
- S¶n phÈm háng kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc: Lµ s¶n phÈm mµ vÒ mÆt kü thuËt
kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc hoÆc cã thÓ söa ch÷a ®îc nhng kh«ng cã lîi vÒ mÆt kinh
tÕ.
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
14
Khoa Kinh tÕ
* Tr×nh tù kÕ to¸n :
- §èi víi s¶n phÈm cã thÓ söa ch÷a ®îc:
+ Khi ph¸t sinh chi phÝ söa ch÷a s¶n phÈm háng vµ c¸c chi phÝ thanh lý kÕ to¸n
ghi:
Nî TK 627, 622, 621
Cã TK 111, 112, 152…
+ KÕt chuyÓn chi phÝ ®Ó tæng hîp chi phÝ söa ch÷a thùc tÕ ph¸t sinh
Nî TK 154
Cã TK 621, 622
Cã TK 627 (nÕu cã ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt
chung)
+ Khi cã quyÕt ®Þnh xö lý vÒ thiÖt h¹i s¶n phÈm háng
Nî TK 138(8): B¾t båi thêng
Nî TK 152 : PhÕ liÖu thu håi
Nî TK 811 : TÝnh vµo chi phÝ
Cã TK 154
: Tæng chi phÝ söa ch÷a
- §èi víi s¶n phÈm háng kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc:
+ C¨n cø vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm háng
Nî TK 154: s¶n phÈm háng
Cã TK 154: s¶n phÈm háng ®ang chÕ t¹o ph¸t hiÖn trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
Cã TK155: s¶n phÈm háng ph¸t hiÖn trong kho
Cã TK 157: hµng göi b¸n tr¶ l¹i
Cã TK 632: hµng ®· b¸n bÞ tr¶ l¹i
+ C¨n cø vµo phÕ liÖu thu håi ®îc
Nî TK 152: PhÕ liÖu thu håi
Cã TK 154: s¶n phÈm háng
+ C¨n cø vµo kÕt qu¶ xö lý thiÖt h¹i
Nî TK152
: phÕ liÖu thu håi
Nî TK 138(8): b¾t båi thêng
Nî TK 811 : tÝnh vµo chi phÝ
Cã TK 154
: s¶n phÈm háng
B. KÕ to¸n thiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt
ThiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt lµ c¸c kho¶n thiÖt h¹i ph¸t sinh trong thêi gian ngõng
s¶n xuÊt do c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan hoÆc chñ quan mang l¹i.
* Trêng hîp ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch cã tÝnh chÊt t¹m thêi.
- Doang nghiÖp cã lËp dù to¸n chi phÝ cña thêi gian ngõng s¶n xuÊt, kÕ to¸n c¨n cø
vµo dù to¸n ®Ó tÝnh tríc vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh .
Nî TK 622, 627
Cã TK335
- Khi chi phÝ ph¸t sinh thùc tÕ
Nî TK 335
Cã TK 334, 338, 152…
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
15
Khoa Kinh tÕ
* Trêng hîp ngõng ph¸t sinh bÊt thêng ngoµi dù kiÕn
- C¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi.
Nî TK 811
Cã TK 334, 338,152…
- C¸c kho¶n thu ®îc do båi thêng thiÖt h¹i
Nî TK 111, 112,138(8)
Cã TK 711
1.2.3.7. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp .
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cho c¶ ho¹t ®éng chÝnh vµ phô
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c¶ ho¹t ®éng chÝnh vµ phô
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ho¹t ®éng chÝnh vµ phô
Toµn bé c¸c chi phÝ nµy sau khi ®· tËp hîp vµo c¸c tµi kho¶n t¬ng øng sÏ ®îc
kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n 154 – chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.
* KÕt cÊu tµi kho¶n 154:
Bªn nî :
- Tæng hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong kú
- KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú(doanh nghiÖp ¸p
dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú )
Bªn cã:
- C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt trùc tiÕp cña lao vô, c«ng viÖc hoµn thµnh
- KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú(doanh nghiÖp ¸p
dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú )
Sè d nî:
- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.
1.2.4. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thùc
hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thùc hiÖn kÕ
to¸n hang tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®îc ¸p dông trong c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt cã quy m« võa vµ nhá, chØ tiÕn hµnh mét lo¹i ho¹t ®éng.
Trong c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú c¸c nghiÖp vô
liªn quan ®Õn hµng tån kho kh«ng ®îc ghi sæ liªn tôc.V× vËy, doanh nghiÖp ph¶i
kiÓm kª l¹i tÊt c¶ c¸c nguyªn vËt liÖu, thµnh phÇn trong kho t¹i c¸c ph©n xëng s¶n
xuÊt cïng víi bé phËn ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cña s¶n
phÈm hoµn thµnh.
Còng t¬ng tù nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ®îc
tËp hîp trªn c¸c tµi kho¶n: TK 621, TK 622, TK 627
Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm cña kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª
®Þnh kú, TK 154 – chi phÝ sö dông ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ dë dang ®Çu kú vµ cuèi
kú, viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ®îc thùc hiÖn trªn
tµi kho¶n 631 – gi¸ thµnh s¶n xuÊt .
1.3. KÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
16
Khoa Kinh tÕ
1.3.1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
* Kh¸i niÖm:
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm, nöa thµnh phÈm, c«ng viÖc lao vô do
doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó tæ chøc c«ng
t¸c ghi chÐp ban ®Çu ®Ó më c¸c sæ chi tiÕt tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng gióp cho viÖc thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ cña doanh nghiÖp .
§èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. ThÓ hiÖn sè liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt theo
tõng ®èi tîng lµ c¬ së vµ lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh.
1.3.2. Kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
* Kh¸i niÖm:
Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú mµ bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn ph¶i tiÕn hµnh
c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
* C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh:
Dùa vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n phÈm .
NÕu tæ chøc s¶n phÈm nhiÒu, khèi lîng lín, chu kú s¶n xuÊt kinh doanh
ng¾n xen kÏ vµ liªn tôc th× kú tÝnh gi¸ thµnh lµ hµng th¸ng (ngµy cuèi th¸ng).
NÕu tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc hµng lo¹t theo ®¬n ®Æt hµng th× chØ khi
nµo s¶n phÈm hoµn thµnh ta míi tÝnh gi¸ thµnh.
1.3.3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c
ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®¬n vÞ s¶n phÈm, nã mang
tÝnh chÊt thuÇn tuý kü thuËt tÝnh to¸n chi phÝ cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. VÒ
c¬ b¶n, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh bao gåm c¸c ph¬ng ph¸p sau :
a) Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n)
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh gi¶n
®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi lîng lín vµ chu kú s¶n xuÊt ng¾n nh
nhµ m¸y ®iÖn, níc, c¸c doanh nghiÖp khai th¸c nh khai th¸c (quÆng, than , gç…)
Gi¸ thµnh
®¬n vÞ s¶n
phÈm
=
TrÞ gi¸ s¶n
Tæng chi phÝ
Gi¸ trÞ s¶n
phÈm dë
+ s¶n xuÊt
- phÈm dë
dang ®Çu kú
trong kú
dang cuèi kú
kykúkykú
Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh
b) Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ :
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi c¸c doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n
phÈm ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ, ®èi tîng
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc giai ®o¹n c«ng nghÖ
hay bé phËn s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch céng chi phÝ
s¶n xuÊt cña c¸c bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm hay tæng chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai
®o¹n bé phËn s¶n xuÊt s¶n phÈm t¹o nªn thµnh phÈm .
Z = Z1 + Z2 + …+Zn
Trong ®ã: Z : Gi¸ thµnh s¶n phÈm
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa Kinh tÕ
17
1, 2,… , n: Lµ thø tù c¸c c«ng ®o¹n chi tiÕt
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp khai th¸c, may
mÆc, c¬ khÝ…
c) Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ
phøc t¹p, kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n liªn tiÕp
nhau.
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng quy tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c giai ®o¹n.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm cña giai ®o¹n cuèi hoÆc nöa thµnh phÈm ë
c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ kh¸c nhau.
* Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm (hay cßn
gäi lµ ph¬ng ph¸p kÕt chuyÓn tuÇn tù).
Theo ph¬ng ph¸p nµy ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi kÕ to¸n ph¶i
lÇn lît tÝnh tæng cña nöa thµnh phÈm giai ®o¹n tríc vµ giai ®o¹n sau mét c¸ch tuÇn
tù ®Ó tÝnh tiÕp gi¸ thµnh lÇn sau vµ cø thÕ cho ®Õn giai ®o¹n cuèi cïng.
* Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm
(ph¬ng ph¸p kÕt chuyÓn song song).
Néi dung: theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n chØ tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh cña giai
®o¹n cuèi cïng.
Tr×nh tù : C¨n cø vµo chi phÝ ®· tËp hîp ®îc trong kú cho tõng giai ®o¹n s¶n
xuÊt vµ tÝnh to¸n phÇn chi phÝ s¶n xuÊt cña giai ®o¹n ®ã n»m trong gi¸ thµnh cña
thµnh phÈm theo tõng kho¶n môc chi phÝ
C«ng thøc:
Chi phÝ s¶n
D®k g®i
+
Cg®i
xuÊt trong
thµnh phÈm
=
x Qht
giai ®o¹n i
Qht
+
Qd g®i
Trong ®ã :
D ®k g®i :
C g®i :
Q ht g®i :
Q d g®i :
Q tp
:
Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú giai ®o¹n i
Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong giai ®o¹n i
Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh giai ®o¹n i
Sè lîng s¶n phÈm dë giai ®äan i
Thµnh phÈm
n
Z tp
=
chi phi s¶n xuÊt giai ®o¹n i
i 1
Z=
Ztp
Qtp
Chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng giai ®o¹n theo tõng kho¶n môc n»m trong gi¸ thµnh cña
thµnh phÈm ®îc kÕt chuyÓn song song theo tõng kho¶n môc chi phÝ. Ta tæng hîp
gi¸ thµnh theo s¬ ®å sau.
d) chøng tõ ghi sæ
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa Kinh tÕ
18
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong mét qu¸
tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn vËt liÖu vµ mét lîng lao ®éng nhng
thu ®îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho
tõng lo¹i s¶n phÈm ®îc mµ ph¶i tËp hîp chung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt kÕ to¸n c¨n cø vµo hÖ sè quy ®æi c¸c lo¹i s¶n phÈm gèc, råi
tõ ®ã dùa vµo tæng chi phÝ liªn quan ®Õn gi¸ thµnh c¸c lo¹i ®· tËp hîp ®îc ®Ó tÝnh
ra gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc vµ gÝa thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm .
Gi¸ thµnh
®¬n vÞ s¶n
phÈm gèc
Gi¸ thµnh
®¬n vÞ s¶n
phÈm tõng
lo¹i
Tæng gi¸ thµnh cña tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm
=
Tæng sè s¶n phÈm quy ®æi
=
Gi¸ thµnh
®¬n vÞ s¶n
phÈm gèc
x
HÖ sè quy ®æi
s¶n phÈm tõng
lo¹i
Trong ®ã:
S¶n lîng
s¶n phÈm
quy ®æi
=
S¶n lîng
Üix
s¶n phÈm
lo¹i i
x
HÖ sè quy ®æi
s¶n phÈm lo¹i i
Tæng gi¸
Gi¸ trÞ s¶n
Chi phÝ
Chi phÝ s¶n
thµnh s¶n
phÈm dë
ph¸t sinh
xuÊt dë dang
phÈm cña
= dang ®Çu
+ kú
x trong kú- cuèi kú
c¸c lo¹i s¶n
phÈm
e) Ph¬ng ph¸p tû lÖ
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu loµi s¶n phÈm cã quy c¸ch, phÈm
chÊt kh¸c nhau nh may mÆc, dÖt, ®ãng giÇy, c¬ khÝ chÕ t¹o… ®Ó gi¶m bít khèi l îng h¹ch to¸n, kÕ to¸n thêng tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ víi chi phÝ
s¶n xuÊt kÕ ho¹ch ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh ®¬n vÞ vµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm cña tõng
lo¹i.
f) Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng.
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n
chiÕc hoÆc hµng lo¹i nhá võa theo ®¬n ®Æt hµng. §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ c¸c
®¬n ®Æt hµng. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh.
§Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ c¸c chi phÝ trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú liªn
quan trùc tiÕp ®Õn ®¬n ®Æt hµng nµo th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®¬n ®Æt hµng ®ã.
Cßn ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung sau khi tËp hîp xong sÏ tiÕn hµnh ph©n bæ cho
tõng ®¬n ®Æt hµng theo tiªu chuÈn phï hîp.
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
19
Khoa Kinh tÕ
§èi víi nh÷ng ®¬n ®Æt hµng ®Õn kú b¸o c¸o cha hoµn thµnh th× tÊt c¶ chi phÝ
®îc tËp hîp theo ®¬n ®Æt hµng ®ã ®Òu coi lµ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú chuyÓn sang
kú sau.
g) Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc.
Trªn c¬ së hÖ thèng ®Þnh møc tiªu hao lao ®éng, vËt t hiÖn hµnh vµ dù to¸n
vÒ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sÏ x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®Þnh møc cña tõng lo¹i
s¶n phÈm. §ång thêi, h¹ch to¸n riªng c¸ch thay ®æi, c¸c chªnh lÖch so víi ®Þnh
møc ph¸t sinh trong kú thµnh ba lo¹i: Theo ®Þnh møc, c¸c chªnh lÖch ®ã thay ®æi
®Þnh møc vµ chªnh lÖch so víi ®Þnh møc. Tõ ®ã tiÕn hµnh x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc
tÕ cña s¶n phÈm theo c«ng thøc sau:
Gi¸ thµnh
thµnh
Chªn lÖch
Chªnh lÖch
= Gi¸
do tho¸t ly
do thay ®æi
thùc tÕ cña
®Þnh møc
s¶n phÈm
®Þnh møc
®Þnh møc
ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së ®Þnh møc ngay
®Çu kú (thêng lµ ®Çu th¸ng). Tuú theo tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n
phÈm vµ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm mµ ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc
kh¸c nhau.
1.4. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú.
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt liªn tôc vµ xen kÏ
nhau nªn thêi ®iÓm cuèi kú thêng cã s¶n phÈm lµm dë.
s¶n phÈm lµm dë lµ khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt chÕ biÕn trªn c¸c giai ®o¹n cña quy tr×nh c«ng nghÖ hoÆc ®· hoµn thµnh mét
vµi quy tr×nh c«ng nghÖ hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµi quy tr×nh chÕ biÕn nhng vÉn
cßn ph¶i gia c«ng chÕ biÕn tiÕp míi trë thµnh thµnh phÈm .
Tuy nhiªn viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú rÊt phøc t¹p khã cã thÓ
thùc hiÖn ®îc mét c¸ch chÝnh x¸c tuyÖt ®èi. V× thÕ doanh nghiÖp cÇn lµm tèt hai
vÊn ®Ò sau:
- Tæ chøc viÖc kiÓm kª s¶n phÈm lµm dë, x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh s¶n phÈm
lµm dë mét c¸ch chÝnh x¸c.
- Lùa chän vµ vËn dông thÝch hîp c¸c ph¬ng ph¸p ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é hoµn
thµnh cña s¶n phÈm. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hiÖn nay cã thÓ ®¸nh gi¸
s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
1.4.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc
tiÕp
Theo ph¬ng ph¸p nµy chØ tÝnh vµo chi phÝ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú kho¶n
chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cßn c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c tÝnh cho s¶n phÈm
hoµn thµnh.
C«ng thøc:
Ddk + C
Dck =
Qd
Qd + Qht
Trong ®ã: Dck : Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú
Ddk : Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi
Khoa Kinh tÕ
20
C : Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú
Qht : S¶n lîng hoµn thµnh
Qd : Sè lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú
§èi víi doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p cã tÝnh liªn tôc, s¶n
phÈm lµm ra ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n nèi tiÕp nhau th× viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm
lµm dë cuèi kú cña c¸c giai ®o¹n sau ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm
bíc chuyÓn sang
( Ddk + ZNTP )n-1
Qdn
Dck =
Qhtn + Qdn
¦u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ gi¶n ®¬n, ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n
phÈm dë dang cuèi kú ®îc kÞp thêi do vËy gióp cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®îc nhanh
chãng. Tuy nhiªn ph¬ng ph¸p nµy còng cã nhiÒu h¹n chÕ ®ã lµ ®é chÝnh x¸c thÊp.
1.4.2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo ph¬ng ph¸p s¶n lîng hoµn
thµnh t¬ng ®¬ng.
§èi víi ph¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ph¶i chÞu toµn bé chi phÝ
s¶n xuÊt trong kú tÝnh theo møc ®é hoµn thµnh do vËy kÕ to¸n cÇn ph¶i h¹ch to¸n
chi tiÕt tõng kho¶n môc chi phÝ .
- Víi chi phÝ bá vµo ngay tõ ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh nguyªn vËt liÖu
chÝnh.
Chi phÝ cña
s¶n phÈm
dë dang
cuèi kú
chi phÝ cña s¶n +
phÈm dë dang
®Çu kú
Chi phÝ NVL
chÝnh trong kú
=
Khèi lîng
s¶n phÈm
hoµn thµnh
+
Khèi lîng s¶n
phÈm dë dang
cuèi kú
Khèi
lîng
s¶n
x phÈm
dë
dang
cuèi
kú
- Víi chi phÝ bá dÇn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi
phÝ s¶n xuÊt chung th× tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo møc ®é hoµn thµnh, ¸p
dông c«ng thøc:
Chi phÝ cña
s¶n phÈm dë
dang cuèi kú
Chi phÝ s¶n
phÈm dë
dang ®Çu kú
Chi phÝ NVL
ph¸t sinh
trong kú
=
x
Khèi lîng s¶n
phÈm hoµn
thµnh trong kú
Ph¹m ThÞ Du©n KT4- K5
Khèi lîng s¶n
phÈm hoµn thµnh
t¬ng ®¬ng
Khèi
lîng
s¶n
phÈm
hoµn
thµnh
LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Xem thêm -
.DOC 
69 
82 
77 
