Tài liệu Tổ chức công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm với việc tăng cường quản trị

Lêi nãi ®Çu H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gi÷ mét vai trß quan träng trong c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. V× h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c ®Çy ®ñ kÞp thêi sÏ t¹o c¬ së cho c¸c nhµ qu¶n lÝ ra quyÕt ®Þnh kinh doanh ®óng ®¾n. Th«ng qua chØ tiªu vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈmc¸c nhµ qu¶n lÝ sÏ biÕt ®îc nguyªn nh©n g©y biÕn ®éng chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ do ®©u vµ tõ ®ã t×m ra biÖn ph¸p kh¾c phôc vµ ra quyÕt ®Þnh nªn ®Çu t s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm nµo ®Ó thu ®îc lîi nhuËn cao nhÊt cho doanh nghiÖp. §ång thêi gãp phÇn quan träng vµo viÖc t¨ng cêng qu¶n trÞ doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng. §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt th× mét yÕu tè kh¸ch quan lµ nhµ s¶n xuÊt bá ra c¸c yÕu tè chi phÝ vÒ thï lao lao ®éng, t liÖu lao ®éng vµ ®åi tîng lao ®éng, tõ ®ã h×nh thµnh nªn chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.Trong c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nµy l¹i n¶y sinh nh÷ng ®ßi hái vµ nhu cÇu kh¸c nhau trong viÖc tæ chøc qu¶n lý, kiÓm so¸t chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau cÇn cã nh÷ng h×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n riªng sao cho phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý, tõ ®ã thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp vµ ®¹t hiÖu qu¶ kinh doanh cao nhÊt. HiÓu ®îc ý nghÜa cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, thÊy râ ®îc sù cÇn thiÕt cùc kú quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh gióp cho c¸c nhµ l·nh ®¹o cã biÖn ph¸p tæ chøc qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ t¨ng cêng qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn SMC Composite, díi sù híng dÉn chu ®¸o cña c« gi¸o TrÇn ThÞ Phîng cïng c¸c thÇy c« trong khoa vµ c¸c c« chó, anh chÞ trong phßng kÕ to¸n tµi chÝnh cña c«ng ty em xin nghiªn cøu ®Ò tµi: “Tæ chøc c«ng t¸c H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm víi viÖc t¨ng cêng qu¶n trÞ doanh nghiÖp t¹i C«ng ty cæ phÇn SMC Composite”. Bµi luËn v¨n gåm nh÷ng néi dung sau: PhÇn I: Nh÷ng lý luËn chung vÒ tæ chøc H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp. PhÇn II: Thùc tr¹ng tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty cæ phÇn SMC Composite. PhÇn II: Mét sè nhËn xÐt vµ ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng t¸c H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty cæ phÇn Composite. 86 PhÇn I Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp. I. Chi phÝ s¶n xuÊt. 1. Kh¸i niÖm, ý nghÜa, ®Æc ®iÓm cña chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ( th¸ng, quý, n¨m ) Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n taä nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nh vËy, ®Ó s¶n xuÊt hµng hãa, ngêi s¶n xuÊt ph¶i bá chi phÝ vÒ thï lao lao ®éng, t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. V× thÕ, sù h×nh thµnh nªn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ tÊt yÕu kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ chñ quan cña con ngêi. CÇn ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu, chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong mét kú kinh doanh. Nh vËy chØ ®îc tÝnh lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú chø kh«ng ph¶i lµ mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n. Ngîc l¹i, chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn c¸c lo¹i vËt liÖu, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp bÊt kú dïng vµo môc ®Ých g×. Chi phÝ vµ chi tiªu, hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nhng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã chi phÝ. Chi phÝ vµ chi tiªu kh«ng nh÷ng kh¸c nhau vÒ mÆt lîng mµ cßn kh¸c nhau vÒ thêi gian, cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy nhng cha ®îc tÝnh vµo chi phÝ vµ cã nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh kú nµy nhng thùc tÕ cha chi tiªu. Së dÜ cã sù kh¸c biÖt nh vËy lµ do ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt vËn ®éng vµ ph¬ng thøc chuyÓn dÞch gÝa trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n cña chóng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, yÕu tè gi¸ c¶ lu«n th¬ng xuyªn biÕn ®éng th× viÖc tÝnh to¸n chÝnh x¸c ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi chi phÝ s¶n xuÊt ch¼ng nh÷ng lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó qu¶n trÞ gÝa thµnh mµ cßn nh»m x¸c ®Þnh ®óng chi phÝ 86 phï hîp víi gi¸ c¶ thùc t¹i t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty b¶o toµn vèn theo yªu cÇu cña chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ hiÖn nay. 2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. H¹ch to¸n chi phÝ lµ ®Ó cung cÊp th«ng tin cho qu¶n lý, kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt rÊt phøc t¹p, trong khi ngêi qu¶n lý l¹i yªu cÇu th«ng tin chi phÝ díi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau do ®ã ®ßi hái ph¶i ph©n lo¹i chóng. Ph©n lo¹i chi phÝ mét c¸ch khoa häc, hîp lý lµ mét yªu cÇu quan träng trong c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸, h¹ch to¸n vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau vÒ néi dung kinh tÕ, vÒ thêi ®iÓm chi ra c¸c kho¶n chi phÝ, tÝnh chÊt chi phÝ . . .H¹ch to¸n chi phÝ theo tõng lo¹i sÏ n©ng cao tÝnh chi tiÕt cña th«ng tin lµ c¬ së tin cËy cho viÖc lËp kÕ ho¹ch gi¶m chi phÝ. V× theo yªu cÇu cña c«ng t¸c vµ qu¶n lý h¹ch to¸n, ngêi ta ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ph¬ng thøc kh¸c nhau. 2.1 . Ph©n theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh C¨n cø vµo viÖc tham gia cña chi phÝ vµo ho¹t ®éng kinh doanh, toµn bé chi phÝ ®îc chia lµm ba lo¹i: - Chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: bao gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, tiªu thô vµ qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n trÞ kinh doanh. - Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng vÒ vèn vµ ®Çu t tµi chÝnh. - Chi phÝ bÊt thêng: gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do chñ quan hay kh¸ch quan mang l¹i. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc ph©n ®Þnh chi phÝ ®îc chÝnh x¸c, phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, x¸c ®Þnh chi phÝ vµ kÕt qu¶ cña tõng ho¹t ®éng kinh doanh ®óng ®¾n còng nh lËp b¸o c¸o tµi chÝnh nhanh chãng, kÞp thêi. 2.2 Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ. Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam, toµn bé chi phÝ ®îc chia lµm 7 yÕu tè sau: - YÕu tè nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô… sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh ( lo¹i trõ gi¸ trÞ vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi.) 86 - YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc sö dông vµo qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. - YÕu tè tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng: Ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ cho toµn bé c«ng nh©n viªn chøc. - YÕu tè BHXH,BHYT, KPC§: ph¶n ¸nh phÇn b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn trÝch treo tû lÖ quy ®Þnh tÝnh theo tæng tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc. - YÕu tè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: ph¸n ¸nh tæng sè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ tµi s¶n cè ®Þnh sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. - YÕu tè dÞch vô mua ngoµi:ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh. - YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cha ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè trªn dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy gióp ta biÕt ®îc c¬ cÊu chi phÝ vµ tÝnh chÊt nguyªn thuû cña chi phÝ, x¸c ®Þnh ®îc møc vèn lu ®éng cho doanh nghiÖp. 2.3 . Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng. Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh, gi¸ thµnh s¶n xuÊt ë ViÖt Nam gåm 3 kho¶n môc chi phÝ: -Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu…tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. -Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: gåm tiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch cho c¸c quÜ b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn theo tØ lÖ víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh. -Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt. Ngoµi ra khi tÝnh chØ tiªu gi¸ thµnh toµn bé (gi¸ thµnh ®Çy ®ñ) th× chØ tiªu gi¸ thµnh cßn bao gåm kho¶n môc chi phÝ qu¶n lÝ doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng. 2.4 . Ph©n lo¹i chi phÝ theo chøc n¨ng trong s¶n xuÊt kinh doanh. 86 Dùa vµo chøc n¨ng ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh kinh doanh vµ chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng mµ chia chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµm 3 lo¹i: - Chi phÝ thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt: gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh kiªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô trong ph¹m vi ph©n xëng. - Chi phÝ thùc hiÖn chøc n¨ng tiªu thô: gåm tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm, hµng hãa, lao vô… - Chi phÝ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lÝ: gåm c¸c chi phÝ qu¶n lÝ kinh doanh, hµnh chÝnh vµ nh÷ng chi phÝ chung ph¸t sinh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp . C¸ch ph©n lo¹i nµy lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng xëng, gi¸ thµnh toµn bé, x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng tån kho, ph©n biÖt ®îc chi phÝ theo tõng chøc n¨ng còng nh lµm c¨n cø ®Ó kiÓm so¸t vµ qu¶n lÝ chi phÝ. 2.5 . Ph©n lo¹i theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia thµnh chi phÝ s¶n phÈm vµ chi phÝ thêi k×. Chi phÝ s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ g¾n liÒn víi c¸c s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®îc mua, cßn chi phÝ thêi k× lµ nh÷ng chi phÝ lµm gi¶m lîi tøc trong mét thêi k× nµo ®ã, nã kh«ng ph¶i lµ mét phÇn gi¸ trÞ s¶n phÈm ®ù¬c s¶n xuÊt hoÆc ®îc mua nªn ®îc xem lµ phÝ tæn cÇn ®îc khÊu trõ ra tõ lîi tøc cña thêi k× mµ chóng ph¸t sinh. 2.6 thµnh. . Ph©n lo¹i chi phÝ theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ vµo gi¸ Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp: -Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp cã liªn quan trùc tiÕp ®Ðn s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm, mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh, cã thÓ c¨n cø vµo sè liÖu, chøng tõ kÕ to¸n qui n¹p vµ ph©n bá trùc tiÕp cho c¸c lo¹i s¶n phÈm ®ã. Chi phÝ nµy bao gåm: nguyªn vËt liÖu, tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. -Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau, ®ßi hái ph¶i ph©n bæ gi¸n tiÕp cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan theo c¸c tiªu thøc ph©n bæ kh¸c nhau. Ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch nµy gióp cho viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tæng hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng mét c¸ch ®óng ®¾n, hîp lÝ. 86 Ngoµi ra cßn cã t¸c dông trong viÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh kÕ ho¹ch còng nh h¹ch to¸n gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n vÞ s¶n phÈm. 2.7 . Ph©n lo¹i chi phÝ theo quan hÖ cña chi phÝ víi khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh. - Chi phÝ cè ®Þnh: lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi khi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt thay ®æi. Trong mét giíi h¹n, qui m« nhÊt ®Þnh chi phÝ nµy ®éc lËp kh¸ch quan víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ biÕn ®æi: lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi khi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra thay ®æi nh chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ c«ng nh©n. Ngoµi ra chi phÝ biÕn ®æi cßn ®îc chi tiÕt ho¸ thµnh chi phÝ biÕn ®æi cïng tØ lÖ (chi phÝ kh¶ biÕn tØ lÖ) vµ chi phÝ kh¶ biÕn kh«ng cïng tØ lÖ ( chi phÝ kh¶ biÕn cÊp bËc). Nhê c¸ch ph©n lo¹i nµy, ngêi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n tÝnh hîp lÝ cña chi phÝ s¶n xuÊt chi ra, mÆt kh¸c nã lµ c¬ së quan träng ®Ó x¸c ®Þnh s¶n läng s¶n xuÊt vµ x©y dùng mét chÝnh s¸ch gi¸ c¶ hîp lÝ vµ linh ho¹t ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ trêng. Ph©n lo¹i theo c¸ch nµy lµ c¬ së ®Ó thiÕt kÕ c¸c m« h×nh chi phÝ kh¸c nhau, x¸c ®Þnh ph¬ng híng n©ng cao hiÖu qu¶ chi phÝ ®èi víi tõng lo¹i. Mçi doanh nghiÖp, ®Òu ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña doanh nghiÖp m×nh, kÕt hîp víi nghiªn cøu kÕt cÊu chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó x¸c ®Þnh ®îc ph¬ng híng qu¶n lÝ tèi u, tèi thiÓu ho¸ chi phÝ s¶n xuÊt nh»m thùc hiÖn môc ®Ých cuèi cïng lµ t¨ng s¶n lîng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chÊt lîng ngµy mét n©ng lªn. §iÒu nµy chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc víi ®iÒu kiÖn qu¶n lÝ mét c¸ch kinh tÕ, chÆt chÏ h¬n, h¹ch to¸n chÝnh x¸c mäi chi phÝ s¶n xuÊt vµ hîp lÝ ho¸ qu¶n lÝ. Mét doanh nghiÖp biÕt c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp, phï hîp víi tr×nh ®é qu¶n lÝ tÊt yÕu sÏ cã chÝnh s¸ch qu¶n trÞ gi¸ thµnh tèt nhÊt, tèi u nhÊt. II. Gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt gi¸ thµnh. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chi phÝ chi ra míi biÓu hiÖn ë ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng s¶n xuÊt kinh doanh cÇn xem xÐt chi phÝ trong mèi quan hÖ víi kÕt qu¶ ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt -®ã lµ s¶n phÈm hoµn thµnh. Quan hÖ so s¸nh nµy ®· h×nh thµnh nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. 86 Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh. Môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh hay nãi c¸ch kh¸c môc ®Ých bá ra chi phÝ cña doanh nghiÖp lµ ®Ó t¹o nªn gi¸ trÞ sö dông nhÊt ®Þnh nh»m ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp lu«n quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ cña chi phÝ ®· bá ra, ®Ó víi chi phÝ bá ra thÊp nhÊt thu ®îc gi¸ trÞ sö dông lín nhÊt hä lu«n t×m c¸ch tèi thiÓu ho¸ chi phÝ nh»m tèi ®a hãa lîi nhuËn. Trong hÖ thèng c¸c chØ tiªu kinh tÕ phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lÝ, chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· tho¶ m·n ®¸p øng ®îc c¸c néi dung trªn, ®©y lµ chØ tiªu chÊt lîng cho phÐp ®¸nh gi¸ sù nç lùc cña doanh nghiÖp trong h¹ch to¸n vµ qu¶n lÝ. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã hai chøc n¨ng chñ yÕu ®ã lµ chøc n¨ng bï ®¾p vµ chøc n¨ng lËp gi¸. Toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm ph¶i ®ù¬c bï ®¾p b»ng chÝnh sè tiÒn thu vÒ ttiªu thô s¶n phÈm. ViÖc bï ®¾p chi phÝ ®Çu vµo míi ®¶m b¶o ®îc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n chø cha ph¶i lµ môc ®Ých s¶n xuÊt vµ nguyªn t¾c kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, gi¸ b¸n cña s¶n phÈm phô thuéc rÊt nhiÒu vµo qui luËt cung cÇu th«ng qua viÖc tiªu thô s¶n phÈm mµ thùc thùc hiÖn gÝa trÞ sö dông cña s¶n phÈm. Gi¸ b¸n cña s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn gÝa trÞ cña s¶n phÈm, ph¶i ®îc dùa trªn c¬ së gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh. Th«ng qua gi¸ b¸n cña s¶n phÈm mµ ®¸nh gÝa ®îc møc ®é bï ®¾p chi phÝ vµ hiÖu qu¶ cña chi phÝ. Ngoµi ra ®Ó hiÓu râ h¬n vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm ta h·y xem xÐt nã trong mèi quan hÖ víi gi¸ trÞ vµ gi¸ c¶. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan cña s¶n xuÊt hµng hãa, cã quan hÖ mËt thiÕt víi gi¸ trÞ vµ gi¸ c¶ hµng hãa. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc coi lµ xuÊt ph¸t ®iÓm ®Ó x©y dùng gi¸ c¶, lµ giíi h¹n tèi thiÓu vÒ lîng cña gi¸ c¶, díi møc ®ã th× kh«ng thÓ thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Trªn ý nghÜa ®ã th× gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét bé phËn chñ yÕu cÊu thµnh nªn gÝa trÞ. Gi¸ thµnh vµ gi¸ c¶ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt, gi÷a gi¸ thµnh s¶n phÈm víi gi¸ trÞ vµ gi¶ c¶ lu«n lu«n tån t¹i kh¸ch quan mét sù chªnh lÖch vÒ lîng hoÆc lµ cã lîi cho nhµ s¶n xuÊt hµng hãa, trë thµnh ®iÒu kiÖn vËt chÊt ph¸t triÓn hoÆc lµ cã h¹i cho ngêi s¶n xuÊt. S¶n xuÊt chØ cã thÓ tån tÞa vµ ph¸t triÓn khi ngêi s¶n xuÊt ®¹t møc gi¸ thµnh thÊp h¬n gi¸ b¸n cña hµng hãa. Gi¸ thµnh lµ c¬ së xuÊt ph¸t ®Ó x©y dùng vµ qui ®Þnh gi¸ c¶ s¶n phÈm. Qui ®Þnh gi¶ c¶ ®óng ®¾n phô thuéc vµo møc ®é ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c 86 cña viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra. Nh vËy, gi÷a gi¸ thµnh vµ gi¸ c¶ cã mèi qu¹n hÖ chÆt chÏ víi nhau, gi¸ c¶ lµ c¬ së cña gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh lµ c¬ së ®Ó x©y dùng gi¸ c¶. V× vËy, nÕu trong ®iÒu kiÖn gÝa b¸n kh«ng ®æi th× viÖc gi¶m gi¸ thµnh còng lµ viÖc t¨ng lîi nhuËn. Do ®ã viÖc h¹ thÊp chi phÝ gi¶m gi¸ thµnh lµ nhiÖm vô quan träng vµ thêng xuyªn cña c«ng t¸c qu¶n lÝ kinh tÕ, qu¶n trÞ doanh nghiÖp. 2. Quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh c«ng xëng cã mèi quan hª chÆt chÏ víi nhau. Gi¸ thµnh c«ng xëng ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®îc tËp hîp vµ sè lîng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. Néi dung gi¸ thµnh c«ng xëng còng chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tÝnh cho sè lîng vµ lo¹i s¶n phÈm ®ã. MÆc dï c¶ hai ph¹m trï ®Òu gièng nhau vÒ chÊt nhng l¹i kh¸c nhau vÒ lîng. Ta xÐt c«ng thøc sau: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh Chi phÝ s¶n = Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang + xuÊt ph¸t sinh ®Çu k× trong k× Chi phÝ s¶n - xuÊt dë dang cuèi k× Tøc lµ chi phÝ s¶n xuÊt cña mét doanh nghiÖp c«ng nghiÖp trong mét k× nhÊt ®Þnh còng kh¸c víi tæng gi¸ thµnh c«ng xëng c¸c lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong thêi k× ®ã. Bëi gi¸ thµnh c«ng xëng kh«ng bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang cuèi k× nhng ph¶i céng tªm nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt dë dang k× tríc chuyÓn sang. VÒ mÆt kÕ to¸n, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹o c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cã thÓ nãi kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai bíc c«ng nghÖ liªn tiÕp g¾n bã h÷u c¬ víi nhau. Khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu k× vµ cuèi k× b»ng nhau hoÆc c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng chi phÝ s¶n xuÊt. 3. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh. §Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña qu¶n lÝ, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng hãa, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt díi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. VÒ lÝ luËn còng nh trng thùc tÕ, ngoµi c¸c kh¸i niÖm gi¸ thµnh x· héi,, gi¸ thµnh c¸ biÖt, cßn cã kh¸i niÖm gi¸ thµnh c«ng xëng, gi¸ thµnh toµn bé… 86 a. XÐt theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu, gi¸ thµnh ®îc chia lµm 3 lo¹i: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh tríc khi bíc vµo kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ k× tríc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ cña k× kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: còng nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc cóng ®îc x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tuy nhiªn cso ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n lµ gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc x©y dùng trªn cë c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong k× kÕ ho¹ch ( thßng lµ ngµy ®Çu th¸ng) nªn gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. b. XÐt theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, gi¸ thµnh ®¬c chia lµm 2 lo¹i: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ( gi¸ thµnh c«ng xëng) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt. Bëi vËy gi¸ thµnh s¶n xuÊt cãn cã tªn gäi lµ gi¸ thµnh ph©n xëng. - Gi¸ thµnh tiªu thô ( gi¸ thµnh toµn bé) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm (chi phÝ s¶n xuÊt, qu¶n lÝ vµ b¸n hµng). Do ®ã, gi¸ thµnh tiªu thô cßn gäi lµ gi¸ thµnh ®Çy ®ñ hay gi¸ thµnh toµn bé vµ ®îc tÝnh theo c«ng thøc: Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô 4. Gi¸ thµnh s¶n = xuÊt cña s¶n phÈm tiªu thô Chi phÝ qu¶n + lÝ doanh Chi phÝ + b¸n hµng nghiÖp Yªu cÇu qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn vêi viÖc sö dông lao ®éng vËt t mét c¸ch hîp lÝ, tiÕt kiÖm cã hiÖu qu¶. Nh vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt trong mèi quan hÖ víi viÖc ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm. V× vËy nguyÕn t¾c vµ yªu cÇu c¬ b¶n víi c«ng t¸c qu¶n lÝ chi phÝ lµ ph¶i qu¶n lÝ chÆt chÏ chi phÝ s¶n xuÊt h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®Þnh møc, theo ®óng dù to¸n ®· ®îc duyÖt vµ theo ®óng môc 86 ®Ých sö dông. Cßn yªu cÇu qu¶n lÝ gi¸ thµnh lµ qu¶n lÝ møc giíi h¹n chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm nghÜa lµ qu¶n lÝ theo gi¸ thµnh ®Õn tõng kho¶n môc. ®Ó lµm ®îc viÖc ®ã tríc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh chi phÝ nµo lµ hîp lÝ, chi phÝ nµo lµ bÊt hîp lÝ, chi phÝ nµo tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi phÝ nµo kh«ng dîc tÝnh vµo s¶n phÈm ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ®a chi phÝ bÊt hîp lÝ vµp gi¸ thµnh s¶n phÈm dÉn ®Õn thua lç, ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng c¹nh tranh dîc trªn thÞ trêng, tõ ®ã cã nguy c¬ ph¸ s¶n. V× vËy, muèn thùc hiÕn ®îc c¸c yÕu tè trªn th× ph¶i lµm tèt c¸c néi dung sau: 1. KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ë tõng bé phËn s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. 2. GhichÐp, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi, chÝnh x¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, chØ ra møc tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ tõng kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 3. KiÓm tra thùc hiÕn c¸c ®Þnh møc tiªu hao vËt t, kü thuËt, dù to¸n phôc vô qu¶n lÝ s¶n xuÊt nh»m thóc ®Èy tiÕt kiÖm, sö dông híp lÝ mäi chi phÝ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. 4. TÝnh to¸n chÝnh x¸c ®Çy ®ñ , kÞp thêi gi¸ thµnh ®¬n vÞ. 5. KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh. V¹ch ra ®îc nguyªn nh©n lµm cho hoµn thµnh hoÆc cha hoµn thµnh nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng cã thÓ khai th¸c vµ ph¬ng híng phÊn ®Êu ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 6. nghiÖp X¸c ®Þnh kÕt qu¶ h¹ch to¸n ë tõng bé phËn s¶n xuÊt vµ toµn doanh 5. Vai trß cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong qu¶n lÝ kinh tÕ cã nh÷ng c«ng cô qu¶n lÝ kh¸c nhau ®îc sö dông nh: H¹ch to¸n nghiÖp vô, h¹ch to¸n thèng kª, h¹ch to¸n kÕ to¸n. Trong ®ã h¹ch to¸n tÕ to¸n ®ùoc x¸c ®Þnh lµ c«ng cô qu¶n lÝ kinh tÕ quan träng nhÊt víi chøc n¨ng lµ thu nhËn, xö lÝ cung cËp th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp mét c¸ch ®Çy ®ñ, thêng xuyªn, liªn tôc, cã hÖ thèng nh»m môc ®Ých kiÓm tra, gi¸m s¸t toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh cña ®¬n vÞ. KÕ to¸n cung cÊp kÞp thêi th«ng tin cÇn thiÕt vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 86 KÕ to¸n ®· h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ th«ng qua tæ chøc ghi chÐp, tÝnh to¸n thêng xuyªn liªn tôc chi phÝ ®· chi ra cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trªn c¬ së ®ã cung cÊp nh÷ng th«ng tin quan träng vÒ t×nh h×nh sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn v©t liÖu ®Ó c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lÝ kÞp thêi chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ngoµi ra kÕ to¸n cßn cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vÒ vËt t, lao ®éng , tiÒn vèn ë tõng kh©u, tõng s¶n phÈm. KÕ to¸n cung cÊp th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n phÈm cã tiÕt kiÖm hay kh«ng, tiÕt kiÖm ®îc bao nhiªu, møc h¹ lµ bao nhiªu, nguyªn nh©n t¹i sao ? §ã lµ nh÷ng th«ng tin v« cïng quan träng ®èi víi c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Trªn c¬ së ®ã khai th¸c tiÒm tµng cña doanh nghiÖp, kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh vËy kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ ®iÒu kiÖn v« cïng quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc. §ãng vai trß lµ kh©u trung t©m trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n doanh nghiÖp, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong viÖc qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt, qu¶n lÝ gi¸ thµnh. ChÝnh v× lÏ ®ã nªn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ù¬c coi träng ®óng møc, ®¶m b¶o ®îc c¸c nhiÖm vô ®Ò ra. 6. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó ph¸t huy cao nhÊt vai trß vµ t¸c dông cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nh ®· nªu trªn, thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu ®Ò ra kÕ to¸n ph¶i thùc hiÖn c¸c yªu cÇu sau: 1. X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp víi ®Æc ®iÓm doanh nghiÖp vµ tæ chøc thùc hiÖn tèt viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. 2. X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng ®óng gi¸ thµnh vµ lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. Tæ chøc thùc hiÖn tèt viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 3. X©y dùng qui t¾c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Qui ®Þnh tr×nh ®é c«ng viÖc, ph©n bæ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cho tõng ®èi tîng, tõng s¶n phÈm chi tiÕt. III. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. 1. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt . 1.1. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. 86 §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vÞ, giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tæ chøc tËp theo ®ã nh»m ®¸p øng nhu cÇu kiÓm tra, ph©n tÝch vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ph¹m vi giíi h¹n tËp hîp chi phÝ cã 2 lo¹i: - N¬i ph¸t sinh chi phÝ: ph©n xëng, tæ ®éi, bé phËn s¶n xuÊt hay giai ®o¹n c«ng nghÖ. - §èi tîng chi phÝ: s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm hay ®¬n vÞ ®Æt hµng. Nh vËy thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ, ®èi tîng chÞu phÝ lµm c¬ së cho viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, phôc vô yªu cÇu cuèi cïng cña qu¶n lÝ chi phÝ, muèn vËy cÇn c¨n cø vµo c¸c c¬ së sau: + C¨n cø vµo tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm : - NÕu doanh nghiÖp cã qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®¬n gi¶n th× ®èi tîng hay giíi h¹n tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé qui tr×nh c«ng nghÖ. - NÕu doanh nghiÖp cã qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn liªn tôc th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng hoÆc cã thÓ tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ. KiÓu chÕ biÕn song th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ thµnh phÈm hoÆc tõng bé phËn, tõng chi tiÕt. + C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt : •C¸c doanh nghiÖp thuéc läai h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ tõng s¶n phÈm . • C¸c doanh nghiÖp thuéc läai h×nh s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ cã khèi lîng lín phô thuéc vµo tÝnh chÊt qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ nhãm s¶n phÈm. + C¨n cø vµo dÆc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt: C¸c doanh nghiÖp cã ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kh¸c nhau th× cã ®èi tîng tËp hîp chi phÝ kh¸c nhau. §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã tæ chøc s¶n xuÊt theo ph©n xëng th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ c¸c ph©n xëng. ViÖc tËp hîp chi phÝ theo ph©n xëng phôc vô cho viÖc ph©n tÝch vµ kiÓm tra c¸c chi phÝ ë ph©n xëng vµ taä ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé doanh nghiÖp. 1.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt theo 86 yÕu tè vµ kho¶n môc trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chi phÝ. Néi dung chñ yÕu cña c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ trªn c¬ së ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chi phÝ ®îc x¸c ®Þnh trong doanh nghiÖp më thÎ chi tiÕt hoÆc sæ chi tiÕt h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chi phÝ s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ph¸t sinh vµo ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cã liªn quan, cã ph©n tÝch theo yÕu tè vµ kho¶n môc chi phÝ, hµng th¸ng tæng hîp chi phÝ theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ phôc vô cho viÖc ph©n tÝch vµ kiÓm tra c¸c chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuú theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ ®ùoc x¸c ®Þnh mµ ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ phï hîp, ta cã c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ sau: - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo chi tiÕt hoÆc bé phËn cña s¶n phÈm: theo ph¬ng ph¸p nµy, c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i theo tõng chi tiÕt hoÆc vé phËn s¶n phÈm. Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng tæng céng sè chi phÝ cña c¸c bé phËn cÊu thµnh s¶n phÈm. Ph¬ng ph¸p nµy kh¸ phøc t¹p nªn chØ s¶n phÈm dông ë nh÷ng doanh nghiÖp chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt cao, s¶n xuÊt Ýt s¶n phÈm hoÆc mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc vµ cã Ýt chi tiÕt, bé phËn cÊu thµnh s¶n phÈm. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chi phÝ theo s¶n phÈm: Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp vµ ph©n loÞa theo tõng thø s¶n phÈm riªng biÖt, kh«ng phô thuéc vµo tÝnh chÊt phøc t¹p cña s¶n phÈm vµ qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. NÕu qu¸ tr×nh chÕ biÕn s¶n phÈm ph¶i qua nhiÒu ph©n xëng kh¸c nhau th× c¸c chi phÝ ®îc tËp hîp theo tõng ph©n xëng, trong ®ã c¸c chi phÝ trùc tiÕp ®îc h¹ch to¸n theo tõng s¶n phÈm, c¸c chi phÝ gi¸n tiÕp ®îc ph©n bæ cho tõng s¶n phÈm theo c¸c tiªu thøc phï hîp. Khi h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc tæng céng chi phÝ. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc s¶n phÈm dông réng r·i ë nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ cã khèi lîng lín. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo nhãm s¶n phÈm: theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i theo nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i vµ gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh theo ph¬ng ph¸p liªn hîp. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông chñ yÕu ë nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhaunh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt giÇy, may mÆc.. 86 - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo ®¬n ®Æt hµng: theo ph¬ng ph¸p nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theotõng ®¬n ®Æt hµng s¶n xuÊt riªng biÖt. Khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh th× tæng chi phÝ tËp hîp cho ®¬n ®Æt hµng ®ã lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm. Tæng chi phÝ thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng bao gåm chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp, chi phÝ trùc tiÕp ®ù¬c h¹ch to¸n th¼ng vµo ®¬n ®Æt hµng cã liªn quan, chi phÝ gi¸n tiÕp ®îc tËp hîp vµ ph©n bæ theo tõng ®¬n ®Æt hµng theo tiªu thøc phï hîp. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông réng r·i ë nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®¬n chiÕc nh c¬ khÝ chÕ t¹o, söa ch÷a. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo ®¬n vÞ s¶n xuÊt: theo ph¬ng ph¸p nµy, c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n vÞ s¶n xuÊt (ph©n xëng, tæ, ®éi). Trong mçi ®¬n vÞ s¶n xuÊt, c¸c chi phÝ l¹i ®îc tËp hîp theo mçi ®èi tù¬ng chÞu phÝ: chi tiÕt theo s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm. Khi ¸pn dông ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp, tæng céng chi phÝ, hÖ sè tØ lÖ. Trong mét sè trêng hîp (®èi víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n ®îc tæ chøc theo tæ, ®éi, ph©n xëng) nã kh«ng phôc vô môc ®Ých tÝnh gi¸ thµnh mµ chØ thuÇn tuý phôc vô kiÓm tra c¸c chi phÝ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ h¹ch to¸n kinh tÕ cña tõng ®¬n vÞ s¶n xuÊt. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo toµn bé d©y chuyÒn s¶n xuÊt: theo ph¬ng ph¸p nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ, trong tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ c¸c chi phÝ ®îc ph©n tÝch theo tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc b¸n thµnh phÈm. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp mµ toµn bé c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®îc chia lµm nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ vµ nguyªn liÖu chÝnh®îc chÕ biÕn mét c¸ch liªn tôc tõ giai ®o¹n ®Çu ®Õn giai ®o¹n cuèi theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. Tuú theo yªu cÇu cña tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lÝ, giai ®o¹n c«ng nghÖ ë ®aay cã thÓ lµ c¶ giai ®o¹n s¶n xuÊt, ph©n xëng s¶n xuÊt hoÆc c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ (nhiÒu bíc), sau mçi giai ®o¹n c«ng nghÖ thêng thu nhËn ®îc b¸n thµnh phÈm hoµn chØnh vµ tiÕn hµnh nhËp kho b¸n thµnh phÈm hoÆc chuyÓn cho giai ®o¹n c«ng nghÖ kÕ tiÕp, b¸n thµnh phÈm ph¶i ®îc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ vÒ sè lîng vµ cã thÓ tÝnh hoÆc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ. Tãm l¹i, viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ t¹i doanh nghiÖp lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc h¹ch to¸n ®óng, ®ñ, chÝnh x¸c chi phÝ t¹o ®iÒu kiÖn tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm. §©y lµ c«ng ®o¹n ®Çu tiªn trong chiÕn lîc qu¶n trÞ gi¸ thµnh. 86 2. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt . 2.1. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu, hµng hãa, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm trªn sæ kÕ to¸n sau mçi lÇn ph¸t sinh nghiÖp vô mua (nhËp ) hoÆc b¸n (xuÊt ). Néi dung h¹ch to¸n gåm: a. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu…®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm. §èi víi nh÷ng nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt ( ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt, s¶n phÈm…) th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. Trêng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ kh«ng thÓ h¹ch to¸n riªng ®îc th× ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng ®ã theo tiªu thøc ph©n bæ hîp lý. Tiªu thøc ph©n bæ thêng ®îc sö dông lµ ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng lîng… C«ng thøc ph©n bæ nh sau: Chi phÝ vËt liÖu ph©n bæ Tiªu thøc ph©n bæ = cho tõng ®èi tîng cña tõng ®èi tîng TØ lÖ (hÖ sè ) × ph©n bæ Trong ®ã: TØ lÖ (hÖ sè ) Ph©n bæ Tæng chi phÝ VL cÇn ph©n bæ × 100 = Tæng tiªu thøc ph©n bæ §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. KÕt cÊu tµi kho¶n 621 nh sau: Bªn nî: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cho chÕ t¹o s¶n phÈm Bªn cã : KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµo TK 154 vµ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho. Cuèi k× TK nµy kh«ng cã sè d. Tr×nh tù h¹ch to¸n 86 - XuÊt kho nguyªn vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho s¶n xuÊt. Nî TK621 (chi tiÕt theo ®èi tîng) Cã TK 152 – gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng cho tõng lo¹i - NhËn nguyªn vËt liÖu vÒ kh«ng nhËp kho chuyÓn th¼ng cho s¶n xuÊt s¶n phÈm: Nî TK621 (chi tiÕt theo ®èi tîng) Nî TK 133 ( 1331)- VAT ®îc khÊu trõ cña vËt liÖu mua ngoµi ( ®èi víi doanh nghiÖp tÝnh VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ) Cã TK331, 111,112 nguyªn vËt liÖu mua ngoµi Cã TK 441 nhËn cÊp ph¸t liªn doanh Cã TK 154 nguyªn vËt liÖu tù s¶n xuÊt hay thuª ngoµi gia c«ng Cã TK kh¸c (311, 336, 338…) vËt liÖu vay mîn - Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho. Nî TK 152 (chi tiÕt vËt liÖu ) Cã TK 621 (chi tiÕt theo ®èi tîng ) - Cuèi k× chuyÓn chi chÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp theo tõng ®èi tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh Nî TK 154 (chi tiÕt theo ®èi tîng ) Cã TK 621 (chi tiÕt theo ®èi tîng ). 86 S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. TK 151, 152, 331, 111, 112, 311 TK 621 VËt liÖu dïng trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm, lao vô dÞch vô VËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho TK 133 TK 154 VAT cña vËt liÖu mua ngoµi b. TK 152 KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT cuèi k× H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ kho¶n thï lao lao ®éng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô nh tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng. Ngoµi ra, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c quü b¶o hiÓm x· héi,b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ ®îc tÝnh v¸o chi phÝ kÝnh doanh theo mét tØ lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt . §Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 622- chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. Bªn nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ph¸t sinh. Bªn cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK 622 cuèi k× kh«ng cã sè d. Tr×nh tù h¹ch to¸n cô thÓ. - TÝnh ra tæng sè tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ thùc tÕ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt. Nî TK 622 ( chi tiÕt theo ®èi tîng) 86 Cã TK 334- Tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tØ lÖ qui ®Þnh ( tÝnh vµo chi phÝ 19% ) Nî TK 622 ( chi tiÕt theo ®èi tîng) Cã TK 338 (3382, 3383, 3384 ) - TrÝch tríc tiÌn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt vµo chi phÝ. Nî TK 622 ( chi tiÕt theo ®èi tîng) Cã TK 335 – tiÒn l¬ng trÝch tríc - Cuèi k× kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo TK tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng. Nî TK 154 ( chi tiÕt theo ®èi tîng) Cã TK 622 ( chi tiÕt theo ®èi tîng) S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK 334 TK 622 TK 154 TiÒn l¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp TK 338 C¸c kho¶ntrÝch theo l¬ng KÕt chuyÓn chi chÝ nh©n ®îc tÝnh vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp c. k× TK 335 TrÝch tríc tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt vµo chi phÝ. c.H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung. Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. 86 §©y lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 627- chi phÝ s¶n xuÊt chung- më chi tiÕt theo tõng ®¬n vÞ ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt. Bªn Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong k×. Bªn cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo chi phÝ s¶n phÈm hay lao vô dÞch vô. TK 627 cuèi k× kh«ng cã sè d. TK 627 ®îc më chi tiÕt thµnh 6 tµi kho¶n chi tiÕt sau: - TK 6271- chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: ph¶n ¸nh chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng vµ c¸c kho¶n ®ãng gãp cho quü BHXH, BHYT, KPC§ theo tØ lÖ víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh . - TK 6272- chi phÝ vËt liÖu: bao gåm c¸ckho¶n chi phÝ vÒ vËt liÖu xuÊt dïng cho ph©n xëng nh xuÊt söa ch÷a, b¶o dìng m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ cöa kho tµng, vËt kiÕn tróc ( trêng hîp tù lµm lÊy ), c¸c chi phÝ vËt liÖu cho qu¶n lÝ ph©n xëng ( giÊy bót v¨n phßng phÈm ) - TK 6273- chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: lµ nh÷ng chi phÝ vÒ c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt dïng trong ph©n xëng. - TK 6274- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: ph¶n ¸nh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh thuéc c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt kinh doanh nh m¸y mãc , thiÕt bÞ nhµ cöa, kho tµng… - TK 6277- chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: bao g«m fnh÷ng chi phÝ dÞch vô thuª ngoµi phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ph©n xëng, bé phËn nh chi phÝ söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, níc, ®iÖn tho¹i. - TK 6278- chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: lµ chi phÝ cßn l¹i nh lÔ t©n héi nghÞ, tiÕp kh¸ch, giao dÞch… cña ph©n xëng, bé ph©n s¶n xuÊt. Ngoµi ra tuú theo yªu cÇu qu¶n lÝ cña tõng doanh nghiÖp , tõng ngµnh, TK 627 cã thÓ më thªm mèt sè tµi kho¶n chi tiÕt kh¸c ®Ó ph¶n ¸nh mét sè néi dung hoÆc yÕu tè chi phÝ. Tr×nh tù h¹ch to¸n cô thÓ. - TÝnh ra tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng. Nî TK 627 (6271- chi tiªt ph©n xëng, bé phËn ) Cã TK 334 86 - TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tØ lÖ qui ®Þnh. Nî TK 624 (6241- chi tiÕt ph©n xëng bé phËn ) Cã TK 338 (3382, 3383, 3384 ) - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng chung cho c¸c ph©n xëng . Nî TK 627 (6272- chi tiÕt ph©n xëng bé phËn ) Cã TK 152 ( chi tiÕt tiÓu kho¶n ) - Chi phÝ c«ng cô dông cô xuÊt dïng cho c¸c bé ph©n, ph©n xëng (lo¹i ph©n bæ mét lÇn) Nî TK 627 (6273 – chi tiÕt theo ph©n xëng) Cã TK 153 –gi¸ trÞ xuÊt dïng - TrÝch khÊu hao TSC§ cña ph©n xëng. Nî TK 627 (6274- chi tiÕt theo ph©n xëng ) Cã TK 214 (chi tiÕt tiÓu kho¶n ) - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Nî TK 624 (6277- chi tiÕt theo ph©n xëng) Nî TK 133 (1331) – VAT ®îc khÊu trõ. Cã TK 111, 112, 331… gi¸ trÞ mua ngoµi. - C¸c chi phÝ theo dù to¸n tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung trong k× ( chi phÝ söa ch÷a TSC§, chi phÝ ngõng s¶n xuÊt, gi¸ trÞ c«ng cô, dông cô ph©n bæ tõ hai lÇn trë lªn…) Nî TK 627 (6273 – chi tiÕt theo ph©n xëng) Cã TK 335 (chi tiÕt chi phÝ ph¶i tr¶ ) Cã TK 142 (chi tiÕt chi phÝ tr¶ tríc ) - C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. Nî TK 627 (6278 – chi tiÕt theo ph©n xëng) Cã TK liªn quan (111, 112) - C¸c khko¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung. Nî TK111, 112, 152, 138… Cã TK 627 ( chi tiÕt ph©n xëng ) - Cuèi k× tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tiªu thøc phï hîp cho c¸c ®èi tîng chÞu phÝ. 86