Tài liệu Tính toán kiểm nghiệm bền hệ thống dẫn động ly hợp xe Ford Focus

BỘ CÔNG THƯƠNG CỘNG HOÀ Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Số : ………………… Họ và tên sinh viên: Bùi Văn Long Lớp: ĐHO3 Khoá: 9 Khoa: Công nghệ Ô tô Giáo viên hướng dẫn: TS. Phạm Văn Thoan NỘI DUNG Tính toán kiểm nghiệm bền hệ thống dẫn động ly hợp xe Ford Focus TT Tên bản vẽ 1 Sơ đồ bố trí chung hệ thống ly hợp trên ô tô du lịch Kết cấu các bộ phận chính hệ thống ly hợp trên xe Ford Focus Quy trình kiểm tra bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống ly hợp trên xe Ford Focus 2 3 Khổ giấy Số lượng A0 01 A0 01 A0 01 PHẦN THUYẾT MINH - MỞ ĐẦU - Chương 1: Tổng quan về hệ thống ly hợp trên ô tô du lịch - Chương 2: Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý làm việc hệ thống ly hợp trên xe Ford Focus - Chương 3: Tính toán kiểm nghiệm bền hệ thống dẫn động ly hợp trên xe Ford Focus - Chương 4: Quy trình kiểm tra bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống ly hợp trên xe Ford Focus Ngày giao đề: 05/3/2018 GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN TS. Phạm Văn Thoan BỘ CÔNG THƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI Ngày hoàn thành: 28/4/2018 TRƯỞNG KHOA PGS.TS Lê Hồng Quân CỘNG HÒA Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Hà nội, ngày……tháng…….năm……… BẢN ĐÁNH GIÁ CỦA CÁN BỘ HƯỚNG DẪN TỐT NGHIỆP I. THÔNG TIN CHUNG Họ tên:………………………….......….. Học hàm, học vị:…………....................………… Đơn vị công tác:………….......................…………………………………………………… Hướng dẫn sinh viên:………......................…………………………………………………. Mã số sinh viên: ……………...........…………Ngành:……………………............……….... Tên đề tài hướng dẫn:……………………….......................………………………………… …………………………………………………......................……………………………… II. NHẬN XÉT 1. Ưu điểm: ………………………………………......................………………………………………… ………………………………………......................………………………………………… 2. Hạn chế: ………………………………………......................………………………………………… ………………………………………......................………………………………………… III. ĐÁNH GIÁ (Các đánh giá có điểm lẻ đến 0.1; điểm cuối cùng làm tròn đến 1 chữ số thập phân) Stt 1 2 3 4 5 6 Nội dung đánh giá Điểm Điểm tối đánh đa giá Hình thức trình bày quyển thuyết minh và bản vẽ (Theo quy định của 2.0 nhà trường, không có lỗi chính tả, ngắn gọn, mạch lạc, xúc tích ...) Ý thức và thái độ trong thực hiện đề tài. 1.0 Khả năng và bản lĩnh xử lý, giải quyết vấn đề của sinh viên trong 1.0 thực hiện đề tài. Thực hiện các nội dung của đề tài (Về nội dung chuyên môn và khoa 3.0 học cũng như về phương pháp nghiên cứu, xử lý vấn đề của ĐA, KLTN có gì đúng, sai, có gì mới, mức độ sáng tạo) Mối liên hệ với những vấn đề liên quan ( cơ sở lý thuyết và các 1.0 hướng nghiên cứu khác có liên quan) Tính ứng dụng thực tiễn (phạm vi và mức độ ứng dụng, triển vọng 2.0 của đề tài, tính mới, tính sáng tạo ...) Tổng số 10 IV. KẾT LUẬN: ………………………………………......................………………………………………… ………………………………………......................………………………………………… NGƯỜI HƯỚNG DẪN (Ký và ghi rõ họ tên) BỘ CÔNG THƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI CỘNG HÒA Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Hà nội, ngày……tháng…….năm……… BẢN ĐÁNH GIÁ CỦA NGƯỜI CHẤM PHẢN BIỆN I. THÔNG TIN CHUNG Họ tên:………………………….......….. Học hàm, học vị:…………....................………… Đơn vị công tác:………….......................…………………………………………………… Hướng dẫn sinh viên:………......................…………………………………………………. Mã số sinh viên: ……………...........…………Ngành:……………………............……….... Tên đề tài hướng dẫn:……………………….......................………………………………… …………………………………………………......................……………………………… II. NHẬN XÉT 1. Ưu điểm: ………………………………………......................………………………………………… ………………………………………......................………………………………………… 2. Hạn chế: ………………………………………......................………………………………………… ………………………………………......................………………………………………… III. ĐÁNH GIÁ (Các đánh giá có điểm lẻ đến 0.1; điểm cuối cùng làm tròn đến 1 chữ số thập phân) Stt 1 2 3 4 5 6 Nội dung đánh giá Điểm Điểm tối đánh đa giá Hình thức trình bày quyển thuyết minh và bản vẽ (Theo quy định của 2.0 nhà trường, không có lỗi chính tả, ngắn gọn, mạch lạc, xúc tích ...) Ý thức và thái độ trong thực hiện đề tài. 1.0 Khả năng và bản lĩnh xử lý, giải quyết vấn đề của sinh viên trong 1.0 thực hiện đề tài. Thực hiện các nội dung của đề tài (Về nội dung chuyên môn và khoa 3.0 học cũng như về phương pháp nghiên cứu, xử lý vấn đề của ĐA, KLTN có gì đúng, sai, có gì mới, mức độ sáng tạo) Mối liên hệ với những vấn đề liên quan ( cơ sở lý thuyết và các 1.0 hướng nghiên cứu khác có liên quan) Tính ứng dụng thực tiễn (phạm vi và mức độ ứng dụng, triển vọng 2.0 của đề tài, tính mới, tính sáng tạo ...) Tổng số 10 IV. CÂU HỎI PHẢN BIỆN: ………………………………………......................………………………………………… ………………………………………......................………………………………………… NGƯỜI CHẤM PHẢN BIỆN (Ký và ghi rõ họ tên) BỘ CÔNG THƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI CỘNG HÒA Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Hà nội, ngày……tháng…….năm……… BẢN ĐÁNH GIÁ CỦA NGƯỜI CHẤM PHẢN BIỆN I. THÔNG TIN CHUNG Họ tên:………………………….......….. Học hàm, học vị:…………....................………… Đơn vị công tác:………….......................…………………………………………………… Hướng dẫn sinh viên:………......................…………………………………………………. Mã số sinh viên: ……………...........…………Ngành:……………………............……….... Tên đề tài hướng dẫn:……………………….......................………………………………… …………………………………………………......................……………………………… II. ĐÁNH GIÁ (Các đánh giá có điểm lẻ đến 0.1; điểm cuối cùng làm tròn đến 1 chữ số thập phân) Stt 1 2 3 4 5 6 7 Nội dung đánh giá Điểm Điểm tối đánh đa giá Trình bày nội dung (slide rõ ràng, ngắn gọn, đầy đủ, đúng giờ) 1.0 Trả lời câu hỏi của người phản biện 2.0 Trả lời các câu hỏi của thành viên hội đồng 2.0 Tinh thần, thái độ và cách ứng xử 1.0 Thực hiện các nội dung của đề tài (Về nội dung chuyên môn và khoa 2.0 học cũng như về phương pháp nghiên cứu, xử lý vấn đề của ĐA, KLTN có gì đúng, sai, có gì mới, mức độ sáng tạo) Mối liên hệ với những vấn đề liên quan ( cơ sở lý thuyết và các 1.0 hướng nghiên cứu khác có liên quan) Tính ứng dụng thực tiễn (phạm vi và mức độ ứng dụng, triển vọng 1.0 của đề tài, tính mới, tính sáng tạo ...) Tổng số 10 III. NHẬN XÉT VÀ ĐỀ XUẤT: ………………………………………......................………………………………………… ………………………………………......................………………………………………… NGƯỜI ĐÁNH GIÁ (Ký và ghi rõ họ tên) MỤC LỤC MỞ ĐẦU...........................................................................................................1 I. Lý do chọn đề tài.......................................................................................1 II. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu...................................................................1 III. Mục đích nghiên cứu................................................................................2 IV. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................2 V. Kết cấu thuyết minh Đồ án tốt nghiệp......................................................2 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CỤM LY HỢP.........................................3 I. Công dụng..................................................................................................4 II. Yêu cầu........................................................................................................4 III. Phân loại li hợp.........................................................................................5 1. Theo phương pháp truyền mô men......................................................5 1.1. Ly hợp ma sát..................................................................................5 1.2. Ly hợp thuỷ lực................................................................................7 1.3. Ly hợp điện từ..................................................................................8 1.4. Ly hợp liên hợp...............................................................................10 2. Theo hình dạng của các chi tiết ma sát................................................11 3. Theo phương pháp phát sinh lực ép...................................................12 4. Theo kết cấu ép chia ra.........................................................................12 5.Theo phương pháp dẫn động................................................................12 5.1.Dẫn động cơ khí...............................................................................12 5.2. Dẫn động thuỷ lực..........................................................................15 5.4. Dẫn động thuỷ lực cường hoá khí nén..........................................18 Cấu tạo bộ trợ lực :...................................................................................20 5.5. Dẫn động thuỷ lực cường hoá chân không...................................20 Kết luận chương 1:....................................................................................22 CHƯƠNG 2: SƠ ĐỒ CẤU TẠO VÀ NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE FORD FOCUS............................................23 I. CẤU TẠO CÁC BỘ PHẬN CHÍNH CỦA LY HỢP TRÊN XE FORD FOCUS...............................................................................................23 1. Lò xo ép....................................................................................................23 2. đĩa ép và đĩa trung gian........................................................................26 3. đĩa bị động..............................................................................................28 4. Đòn mở, ổ bi tỳ.......................................................................................32 II. NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA LY HỢP TRÊN XE FORD FOCUS...........................................................................................................34 a) Trạng thái đóng ly hợp......................................................................34 b) Trạng thái ly hợp mở.........................................................................35 Kết luận chương 2:....................................................................................38 CHƯƠNG 3. TÍNH TOÁN KIỂM NGHIỆM BỀN...................................39 HỆ DẪN ĐỘNG Ly HỢP TRÊN XE FORD FOCUS................................39 I. TÍNH TOÁN HỆ THỐNG LY HỢP........................................................39 1. Xác định mômen ma sát của ly hợp.....................................................39 2. Xác định khích thước cơ bản của ly hợp.............................................39 II. TÍNH TOÁN SỨC BỀN MỘT SỐ CHI TIẾT CHỦ YẾU...................45 1. Đĩa bị động.........................................................................................45 2. Moay ơ đĩa bị động...........................................................................47 Kiểm tra đinh tán nối Moayơ với xương đĩa..........................................48 3. Kiểm tra trục ly hợp.........................................................................49 4. Tính lò xo giảm chấn........................................................................54 5. Tính lò xo màng................................................................................56 Kết luận chương 3:....................................................................................59 CHƯƠNG 4: QUY TRÌNH KIỂM TRA BẢO DƯỠNG VÀ SỬA CHỮA HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE FORD FOCUS.....................................60 I. QUY TRÌNH KIỂM TRA BẢO DƯỠNG...............................................60 1. Phương pháp tháo bộ ly hợp................................................................60 2. Phương pháp kiểm tra sửa chữa bộ ly hợp.........................................60 2.1. Kiểm tra cụm đĩa ly hợp................................................................60 2.2. Kiểm tra độ đảo của đĩa ly hợp.....................................................61 2.3. Kiểm tra độ đảo bánh đà...............................................................61 2.4. Kiểm tra cụm nắp ly hợp...............................................................61 2.5. Kiểm tra bạc lót..............................................................................61 2.6. Kiểm tra vòng bi cắt ly hợp...........................................................61 2.7. Kiểm tra càng mở ly hợp...............................................................62 2.8. Kiểm tra đĩa ép và đĩa ép trung gian............................................62 3. Phương pháp lắp ly hợp........................................................................62 3.1. Lắp vòng bi vào trục sơ cấp...........................................................62 3.2. Lắp cụm đĩa ly hợp.........................................................................62 3.3. Lắp cụm nắp ly hợp.......................................................................63 3.4. Kiểm tra và điều chỉnh cụm nắp ly hợp.......................................63 3.5. Lắp cao su càng cắt và giá đỡ càng cắt ly hợp.............................63 3.6. Lắp càng cắt ly hợp........................................................................63 3.7. Lắp cụm hộp số thường.................................................................63 4. Phương pháp kiểm tra ly hợp trên xe..................................................63 4.1. Kiểm tra lực tác dụng lên bàn đạp ly hợp....................................63 4.2. Kiểm tra sự trượt của ly hợp.........................................................64 4.3. Kiểm tra hiện tượng dính khi mở ly hợp.....................................64 4.5. Kiểm tra lại khả năng đạt vận tốc lớn nhất của xe.....................64 4.6. Kiểm nghiệm ly hợp qua âm thanh phát ra khi đóng ly hợp.....65 5. Điều chỉnh bàn đạp ly hợp....................................................................65 5.1. Kiểm tra chiều cao bàn đạp...........................................................65 5.2. Kiểm tra hành trình tự do bàn đạp, thanh đẩy...........................65 5.3. Chỉnh hành trình tự do bàn đạp và thành đẩy............................65 5.4. Kiểm tra điểm cắt ly hợp...............................................................65 II. NHỮNG HƯ HỎNG THƯỜNG GẶP CỦA LY HỢP..........................66 1. Hiện tượng..............................................................................................66 2. Sửa chữa đĩa ma sát..............................................................................68 3. Kiểm tra, sửa chữa cụm đĩa ép, lò xo và vỏ ly hợp.............................69 4. Lắp bộ ly hợp và điều chỉnh độ cao đồng đều của các cần bẩy.........71 5. Kiểm tra khớp trượt – vòng bi nhả ly hợp..........................................72 6. Lắp cơ cấu điều khiển và điều chỉnh hành trình tự do của bàn đạp ly hợp..............................................................................................................72 Kết luận chương 4:....................................................................................76 KẾT LUẬN....................................................................................................77 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................78 Hình 1.0.1 hình ảnh các bộ phận trong cụm li hợp..........................................3 Hình 1.2. vị trí của li hợp trên xe ô tô...............................................................4 LỜI MỞ ĐẦU Cùng với sự phát triển nhanh chóng của Khoa học kỹ thuật nói chung, ngành công nghiệp chế tạo ôtô nói riêng trong vài thập kỷ gần đây đã có những bước phát triển nhanh chóng vượt bậc với nhiều loại ôtô hiện đại ra đời, nhờ thành tựu các lĩnh vực điện tử, tin học, cơ khí, vật liệu mới và dần được hoàn thiện để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của con người cũng như của các ngành kinh tế khác. Trong quá trình phát triển kinh tế xã hội của nước ta hiện nay với chủ trương “Công nghiệp hoá - hiện đại hoá” đã có nhiều loại ôtô được nhập và lắp ráp tại Việt Nam. Dòng xe con du lịch ngày càng được sử dụng rộng rãi bởi chúng có nhiều tính năng ưu việt: điều khiển dễ dàng, an toàn, độ bền tốt và có kích thước nhỏ gọn nên đi lại dễ dàng trong các đường hẹp đặc biệt trong các đường giao thông đô thị ở thành phố lớn nước ta hiện nay. Với mục tiêu nghiên cứu hệ thống ly hợp theo hướng giảm nhẹ lao động người lái, giảm hành trình bàn đạp, sang kết cấu phải đơn giản em được giao nhiệm vụ tính toán và kiểm nghiệm bền ly hợp xe ôtô con . Với nội dung, yêu cầu của đề tài được giao, em đã tập trung nghiên cứu tính toán kiểm nghiệm xe cơ sở, tính toán bộ trợ lực chân không. Phần còn lại của đồ án là tính toán hệ dẫn động. Ly hợp này sẽ có kết cấu đơn giản, lực điều khiển người lái sẽ nhẹ hơn và đảm bảo hành trình bàn đạp hợp lý. Trong quá trình làm đồ án, mặc dù bản thân đã hết sức cố gắng và được sự giúp đỡ của thầy dướng dẫn làm đồ án song do khả năng và thời gian có hạn nên bản đồ án không tránh khỏi thiếu sót. Em rất mong sự hướng dẫn, phê bình của các thầy, các bạn. Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của thầy giáo hướng dẫn Phạm Văn Thoan đã tạo điều kiện cho em hoàn thành bản đồ án này. 1 MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài Khóa học 2015-2018 đang ở giai đoạn cuối của chương trình đào tạo là thực hiện đồ án tốt nghiệp. Sau hơn 4 năm học tập tại nhà trường Đại Học Công Nghiệp, thì trong thời gian học tại nhà trường e đã được các thầy cô giáo trong nhà trường truyền dạy những kiến thức bổ ích về các môn học mà sẽ giúp ích cho em rất nhiều khi bước ra khỏi cánh cửa nhà trường. Khi vào trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội ở năm nhất và năm hai thì e đã được các thầy cô truyền dạy các kiến thức đại cương về lĩnh vực em đã lựa chọn khi nộp hồ sơ về nhà trường đó là khoa Công Nghệ Kĩ Thuật Ô Tô. Đó là những kiến thức đã tạo cho em kiến thức vững vàng khi học sâu hơn về ô tô tại các năm học tiếp theo. Trong quá trình tìm kiếm đề tài tốt nghiệp em đã chọn được đề tài mong muốn, phù hợp với khả năng và lĩnh vực yêu thích của mình. Từ đó em đã mạnh dạn nêu ra ý tưởng đề tài: “tính toán kiểm nghiệm bền hệ thống ly hợp trên xe Ford Focus“ và nhận được sự đồng ý của giáo viên hướng dẫn làm đồ án, Ban chủ nhiệm Khoa cũng đã cho phép đăng kí để em được thực hiện đề tài. Đối với bản thân đây là cơ hội cho em để hệ thống lại kiến thực, là cơ hội nghiên cứu, thực nghiệm và rèn luyện các kỹ năng làm việc để chuẩn bị trước cho khi bước vào môi trường làm việc thực sự. II. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu Khái niệm ly hợp trên xe hiện nay rất rộng và vẫn còn tiếp tục được các nhà nghiên cứu cải tiến và phát triển. Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài vì giới hạn vế thời gian và khả năng nên đề tài tập trung nghiên cứu tính toán kiểm nghiệm cụm ly hợp đang dần trở nên phố biến và được trang bị trên các xe từ giá rẻ tới các loại xe hạng sang ngày nay. 2 III. Mục đích nghiên cứu Từ nhiệm vụ chính của đề tài đặt ra là tính toán kiểm nghiệm hệ thống ly hợp sử dụng trợ lực chân không, nội dung nghiên cứu của để tài được thực hiện với các mục đích sau: - Thực hiện việc nghiên cứu tổng quan về hệ thống ly hợp. - Biết được kết cấu vững chắc của bộ ly hợp - đảm bảo xe hoạt động không gấy tiếng ồn lớn khi sang số. IV. Phương pháp nghiên cứu Với mục tiêu là tính toản và kiểm nghiệm hệ thống ly hợp sử dụng bộ trợ lực chân không nên phương pháp nghiên cứu chính là sử dụng các nguồn tài liệu, tham khảo về hệ thống ly hợp và vận dụng các công thức đã học để kiểm nghiệm bền hệ thống li hợp. Với số liệu cụ thể, khả thi nhất để có thể hoàn thành mục tiêu đề ra ban đầu phù hợp với nghiên cứu của đề tài. V. Kết cấu thuyết minh Đồ án tốt nghiệp Phần A: Mở đầu: - lý do chọn đề tài - giới hạn phạm vi nghiên cứu - mục đích nghiên cứu - phương pháp nghiên cứu Phần B: Nội dung đề tài - Chương I. Tổng quan về cụm ly hợp - Chương II. Tính toán kiểm nghiệm bề hệ dẫn động ly hợp - Chương III. Quy trình tháo lắp, sử dụng, sửa chữa, vận hành. Phần C: Kết luận 3 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CỤM LY HỢP Ly hợp là một phần từ không thể thiếu trong hệ thống truyền lực (HTTL) của ô tô.Nó nối động cơ với hộp số. Nếu không có nó thì các bánh răng hộp số , HTTL sẽ phải chịu lớn lực xung kích, mô men xung lượng của lực xung kích, mô men lực quán tính trong những thời điểm khác nhau khi vận hành ô tô. Ví dụ: Khi sang số, khi phanh. Hình 1.1 hình ảnh các bộ phận trong cụm li hợp 4 Hình 1.0.2. vị trí của li hợp trên xe ô tô I. Công dụng - Nối động cơ với hệ thóng truyền lực khi ô tô di chuyển. - Ngắt động cơ ra khỏi hệ thống truyền lực trong trường hợp ô tô khởi hành hoặc chuyển sô. - Đảm bảo là cơ cấu an toàn như trong trường hợp phanh đột ngột mà không nhả ly hợp. II. Yêu cầu Ly hợp đòi hỏi thỏa mãn các yêu cầu sau - Ly hợp phải có khả năng truyền hết mô men của động cơ mà không bị trượt ở bất kỳ điều kiện sử dụng nào. - Khi khởi hành ô tô và khi sang số lúc ô tô đang chuyển động quá trình đống ly hợp phải êm dịu để giảm tải trọng va đập sinh ra trong các bánh răng của hộp số. - Khi mở ly hợp, cần phải dứt khoát và nhanh chóng, tách động cơ ra khỏi hệ thống truyền lực trong thời gian ngắn. - Khối lượng của các chi tiết, mô men quán tính của phần bị động ly hợp phải nhỏ để giảm lực va đập lên bánh răng khi khởi hành để dễ ràng thực hiện chuyển số. 5 - Mô men ma sát không đổi khi ở trạng thái đóng - Ly hợp ma sát cần thoát nhiệt tốt, hạn chế tối đa ảnh hưởng của nhiệt độ tới hệ số ma sát, độ bền của các chi tiết đàn hồi. - Kết cấu đơn giản, thuận tiên trong việc bảo dưỡng và tháo lắp. - Dễ ràng điều khiển, lực tác dụng lên bàn đạp nhỏ. Ngoài các yêu cầu trên, ly hợp cũng như các chi tiết máy khác, cần đảm bảo độ bền cao, làm việc tin cậy, giá thành hạ. III. Phân loại li hợp Ta có thể phân loại ly hợp theo các phương pháp sau: 1. Theo phương pháp truyền mô men. 1.1. Ly hợp ma sát - Truyền mômen từ động cơ sang trục sơ cấp hộp số thông qua bề mặt ma sát. - Sơ đồ cấu tạo: 1 2 3 4 5 s 6 7 11 10 9 12 8 1.Bánh đà ; 2. đĩa ma sát ; 3. đĩa ép ; 4. trục ly hợp ; 5.vỏ ; 6. bạc mở ; 7. càng mở ; 8. bi T ; 9 . đòn mở ; 10. lò xo giảm chấn ; 11. trục khuỷu ; 12. càng mở ly hợp Hình ̀0.3 Hình 1.3 : Ly Hợp ma sát * Nguyên lý làm việc. + Đóng ly hợp: Khi người lái không đạp chân vào bàn đạp ly hợp, không còn lực tác dụng vào lò xo màng 9. Lò xo màng sẽ ép đĩa ép (3) vào đĩa bị 6 động ép chặt đĩ bị động vào bánh đà thông qua bề mặt ma sát mômen được truyền từ bánh đà sang trục của ly hợp theo hai đường. Đường thứ nhất từ bánh đà qua bề mặt ma sát phía bên trái của đĩa bị động Đường thứ hai mômen từ bánh đà truyền qua vỏ trong ly hợp qua đòn mở đến đĩa ép thông qua bề mặt ma sát phía bên trái của đĩa bị động mômen được truyền từ đĩa ép sang đĩa bị động. Đĩa bị động được nối với trục ly hợp nhờ khớp nối then hoa nên mômen đường truyền từ đĩa bị động sang trục ly hợp. + Khi mở ly hợp: Người lái đạp chân vào bàn đạp qua hệ thống dẫn động lực người lái tác động vào lò xo màng 9 tác dụng như đòn mở đĩa ép chuyển động sang bên phải tách khỏi bề mặt của đĩa ma sát nên đĩa ma sát tách khỏi bề mặt của bánh đà, do đó mômen đông cơ không truyền được sang trục ly hợp. * Ưu nhược điểm: + Ưu điểm: - Giá thành hạ - Xung lực tác dụng từ mặt đường lên giảm. + Nhược điểm. - Khả năng giảm quá tải không cao. - Độ êm dịu khi khởi động, đi số, về số phụ thuộc rất nhiều vào trình độ người lái. - Khi phanh xe ở tốc độ cao gây quá tải cho HTTL (có thể làm chết máy, gãy trục cơ) ảnh hưởng đến việc điều khiển vận hành xe. 7 Hình 1.4: hình ảnh thực tế ly hợp ma sát 1.2. Ly hợp thuỷ lực Truyền mômen thông qua chất lỏng - Sơ đồ cấu tạo: Gồm hai phần. + Phần chủ động là phần bánh bơm, bánh đà. + Phần bị động là bánh tua bin nối với trục sơ cấp của hộp giảm tốc. Trong không gian của bánh bơm và bánh tua bin là dầu thuỷ lực Sơ đồ cấu tạo của ly hợp thuỷ lực. 3 1 4 2 5 6 7 8 10 9 11 12 8 Hình 1.5: ly hợp thủy lực 1 . Bánh tua bin ; 2.lắp ; 3. bánh bơm ; 4. cánh cong ; 5. tấm ngăn ngoài ;6. tấm ngăn trong 7 . đường dầu vào ;8 . bình tản nhiệt ; 9. van an toàn 10. bơm dầu ; 11. thùng dầu ; 12. van xả * Nguyên lý làm việc. + Khi động cơ quay bánh bơm (3) quay theo, dẫn đến chất lỏng trượt theo rãnh của bánh bơm (theo hướng từ trong ra ngoài). Khi tới khe hở giữa bánh bơm và bánh tua bin chất lỏng đập vào cánh tua bin làm cánh tua bin quay nên trục sơ cấp của hộp số quay. Khi tới đầu vào của cánh tua bin chất lỏng lại quay trở lại bánh bơm tạo ra chu kỳ kín. Khi tốc độ động cơ lớn nên vận tốc chất lỏng lớn, do vậy động năng truyền cho bánh tua bin lớn. + Trạng thái ngắt: Khi số vòng quay động cơ nhỏ không đủ cho bánh tua bin quay nên mômen không truyền từ động cơ ra trục ly hợp được. + Trạng thái đóng. Số vòng quay động cơ tăng làm cánh tua bin quay mômen được truyền từ động cơ sang trục ly hợp. Khi chủ động ngắt nhanh ly hợp xả van (12) dầu thoát ra ngoài bình chứa, ly hợp ngắt momen không truyền từ động cơ sang trục ly hợp. * Ưu nhược điểm: + Ưu điểm: - Đóng ly hợp êm dịu không giật. - Bảo vệ được HTTL. - Khi xuống dốc giảm ga bánh tua bin thành bánh chủ động bánh bơm thành bánh bị động, động cơ tạo thành máy nén hí đóng vai trò như phanh làm bánh xe xuống dốc từ từ. + Nhược điểm: - Chế tạo phức tạp đòi hỏi độ chính xác cao. - Giá thành đắt. 1.3. Ly hợp điện từ Truyền mô men thông qua lực điện từ. 9 Sơ đồ cầu tạo. 6 4 5 3 1.Bé phËn cè ®Þnh 2. §Üa bÞ ®éng 3. Bé phËn chñ ®éng 4. Cuén d©y ®iÖn tõ 5. Bé phËn bÞ ®éng 6.Bét s¾t 2 2 Hình 1.6: Li hợp điện từ * Nguyên lý làm việc: + Mở ly hợp: Khi không cấp điện cho cuộn dây (3) không có lực từ trường trong cuộn dây nên phần chủ động (1) và phần bị động (4) không hút nhau nên khi động cơ quay mômen không truyền ra trục ly hợp (5). + Đóng ly hợp: khi cấp điện cho cuộn dây (3) xuất hiện lực điện từ trong cuộn dây nên xuất hiện lực hút giữa bánh đà (1) và lõi sắt bị động (4). Như vậy khi bánh đà (1) quay làm (4) quay theo. Do đó mômen được truyền từ động cơ sang trục ly hợp. Tuy vậy lực hút giữa (1) và (4) không đủ lớn nên ở khi hở giữa (1) và (4) người ta đưa vào những mạt sắt khi có đường sức từ đi qua chúng sắp xếp thành đường theo hướng của đường sức tạo thành dây sắt cứng nối (1) và (4) với nhau làm tăng ma sát nên việc truyền mômen giữa (1) sang (4) được tăng lên. * Ưu nhược điểm. + Ưu điểm. - Khả năng chống quá tải tốt. - Bố trí, dẫn động mềm dẻo dễ dàng. 10 + Nhược điểm. - Truyền mô men không tốt do lục từ tạo ra yếu. - Chế tạo phức tạo. - Bảo dưỡng sửa chữa khó khăn. - Giá thành đắt. Hình 1.7: hình ảnh thực tế ly hợp điện từ 1.4. Ly hợp liên hợp Là loại ly hợp kết hợp hai trong số các loại trên như thuỷ cơ, cơ điện. Trong ôtô hiện nay ly hợp ma sát được dùng rất phổ biến vì giá thành rẻ, chế tạo đơn giản hiệu suất truyền cao. Nhưng ly hợp thuỷ lực ngày càng được sử dụng trên các xe hiện đại có sử dụng hộp số tự động vì giảm được tải trọng động trên HTTL. Sơ đồ cấu tạo 1 loại ly hợp hỗn hợp thuỷ lực và cơ khí dùng trên xe con 11 1- trục khuỷu động cơ; 2- bích trục khuỷu để bắt với bánh bơm; 3- moayơ bánh bơm; 4- tấm chắn; 5- vỏ ngoài ly hợp thuỷ lực; 6- vành răng; 7- bánh bơm; 8- vỏ bao kín; 9- bánh tuabin; 10- nút dầu; 11- moayơ bánh tuabin; 12đĩa bánh đà của ly hợp ma sát; 13- thân ly hợp ma sát; 14- ổ bi kim; 15- đòn mở; 16- trục ly hợp; 17- lò xo ép; 18- đĩa ép; 19- đĩa ma sát; 20- lò xo ép phớt dầu; 21- phớt dầu; 22- cánh tản nhiệt; 23- cácte ly hợp. Hình 1.8 .ly hợp liên hợp 2. Theo hình dạng của các chi tiết ma sát - Ly hợp dạng đĩa (một đĩa, hai đĩa) - Ly hợp hình nón. - Ly hợp hình trống.