TÍNH CHẤT HÓA HỌC CHUNG CỦA CÁC CHẤT VÔ CƠ
I. Tính chất chung của axit
- Axit là những chất có thể cho proton ( H .
1. Tính chất vâật lí
- Các axit có các đăặc trưng sau:
* Vị giác: thường có vị chua khi hòa tan trong nước như giấm ăn (dung dịch
axit CH3COOH 5%, axit HCl loãng (trong dạ dày). Chú ý không được nếm nếu
axit là axit mạnh hay được pha đăặc.
* Đôặ dẫn điêặn: là các chất điêặn li nên có khả năng dẫn điêặn.
- Phân loại về đôặ mạnh của axit:
- axit mạnh:
+ HCl: Axit clohidric
+HBr: Axit bromhidric
+ HI: Axit iothidric.
+ H2SO4: Axit sunfuric
+ HNO3: Axit nitric
+ HClO4: Axit pecloric (axit mạnh nhất nhưng ít xét tới phản ứng)
- Trung bình và axit yếu:
+ H3PO4 : Axit photphoric
+ H2SO3: Axit sunfuro
+ H2S: Axit sunfuhidric
+ H2CO3: Axit cacbonic
+HF: Axit flohidric
2. Tính chất hóa học.
Có 5 tính chất hóa học chung của axit, đó là:
- Làm đổi màu quỳ tìm thành đo
+ Các axit mạnh làm quỳ tím thành đỏ.
+ Các axit trung bình làm quỳ đổi thành màu hồng.
+ Các axit rất yếu và axit rắn không làm đổi màu quỳ tím.
- Axit kim lo a i trư ơ c H → muối H 2
Ví dụ:
-
Axit oxi bazo → muối H 2 O
Ví dụ:
-
Fe 2 HCl → FeC l 2 H 2
CaO 2 HCl → CaC l 2 H 2 O
Axit hidroxit bazo → muối H 2 O
2 Al OH 3 H 2 S O 4 → A l 2 S O 4 3 H 2 O
Ví dụ:
3
3
- Axit dung d i ch mu ô i c u a axit y ê u hơn → muối mới axit mới
N a 2 S 2 HCl → 2 NaCl H 2 S
Ví dụ:
CaC O3 2 HCl → CaCl 2 H 2 O C O2 H 2 C O3 → H 2 O C O 2
- Điều kiêận phản ứng:
+ Muối tạo thành không tan trong axit sinh ra.
+ Chất tạo thành có ít nhất 1 kết tủa hoặc một khí bay hơi
II. Tính chất chung của bazơ
- Bazơ là những chất có thể nhâặn proton ( H .
1/ Bazơ kiềm
- Làm quì tím chuyển sang màu xanh.
- Làm phenolphtalein không màu chuyển sang màu hồng.
2/ Bazơ tác dụng với axit →muối + nước
Ví dụ:
KOH HCl → KCl H 2 O
3/ Bazơ kiềm tác dụng với oxit axit →muối + nước
Ví dụ:
2 NaOH C O 2 → N a 2 C O 3 H 2 O
4/ Bazơ không tan khi bị nhiệt phân → oxit tương ứng + nước
Ví dụ:
2 Fe OH
→ F e O 3 H O
3
2
3
2
5/ Bazơ kiềm + dung dịch muối → bazơ mới + muối mới
Ví dụ:
2 NaOH CuS O 4 →Cu OH
N a SO
2
2
4
Lưu ý: Điều kiện để phản ứng xảy ra:
+Muối tham gia phải tan trong nước.
+Bazơ mới tạo thành không tan.
6/ Phân loại: có 2 loại chính
a) Bazơ tan trong nước gọi là kiềm.Ví dụ: LiOH, KOH, NaOH,...
b) Bazơ không tan trong nước. Ví dụ: Fe(OH)3, Cu(OH)2, Mg(OH)2
III. Tính chất hóa học chung của oxit
1) Oxit bazơ: là những oxit tác dụng với axit tạo thành muối và nước. Thông
thường oxit bazơ gồm nguyên tố kim loại + oxi.
Ví dụ:
oxit axit).
CaO: Canxi oxit; FeO: Sắt (II) oxit, …., (Trừ: CrO3, Mn2O7 là các
a) Tác dụng với nước tạo dung dịch bazơ
Một số oxit bazơ tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ (kiềm):
Na2O, K2O, CaO, BaO,...
Ví dụ:
BaO H 2 O → Ba OH
2
b) Tác dụng với oxit axit tạo thành muối
Ví dụ:
N a 2 O C O 2 → N a2 C O 3
c) Tác dụng với axit tạo thành muối và nước
Ví dụ:
CuO 2 HCl → CuC l 2 H 2 O
2) Oxit axit: Là những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và
nước.
Thông thường oxit axit gồm: nguyên tố phi kim + oxi.
Ví dụ: CO2, N2O5,....
(Trừ: CO, NO là các oxit trung tính)
a) Tác dụng với nước tạo dung dịch axit
Một số oxit axit tác dụng với nước tạo thành dung dịch axit (Trừ CO, NO,
N2O).
Ví dụ:
S O3 H 2 O → H 2 S O 4
b) Tác dụng với một số oxit bazơ tạo thành muối (phản ứng kết hợp)
Ví dụ:
C O 2 CaO → CaC O3
Lưu ý: Chỉ có những oxit axit nào tương ứng với axit tan được mới tham gia
loại phản ứng này.
c) Tác dụng với bazơ tan (kiềm) → muối + nước
Ví dụ:
C O 2 Ca OH
→CaC O H O
2
3
2
3) Oxit lưỡng tính: là những oxit tác dụng cả với dung dịch kiềm và tác dụng
với axit tạo thành muối và nước.
Ví dụ:
Al2O3, ZnO, Cr2O3...
4) Oxit trung tính: là những oxit không tác dụng với axit, bazơ, nước (còn
được gọi là oxit không tạo muối).
Ví dụ:
CO, NO,…
IV. Tính chất hóa học của muối.
1. Tác dụng với kim loại.
- Kim loại + dd muối (của kim loại yếu hơn) → muối mới + kim loại mới.
Ví dụ:
Fe CuS O4 → FeS O4 Cu
Cu 2 AgN O 3 → Cu N O 3 2 Ag
2
* Chú ý: Kim loại đem tác dụng phải không tan trong nước.
2. Tác dụng với dung dịch axit
- Muối + axit → muối mới + axit mới
Ví dụ:
BaC l 2 H 2 S O 4 → BaS O 4 2 HCl
CaC O3 2 HCl → CaC l 2 H 2 O C O2
3. Tác dụng với dung dịch muối
- Muối + muối → 2 muối mới
Ví dụ:
N a 2 S O4 BaC l 2 → BaS O4 2 NaCl
AgN O3 NaCl → AgCl NaN O 3
Điều kiêận: Sau phản ứng phải có ít nhất môặt muối kết tủa. Hai muối đều
tan.
4. Tác dụng với dung dịch bazơ
- Dung dịch muối + dung dịch kiềm → muối mới + bazơ mới
Ví dụ:
N a 2 C O3 BaC l 2 → BaC O3 ↓ 2 NaCl
FeC l 3 3 KOH → Fe OH
↓ 3 KCl
3
Điều kiêận: Sau phản ứng phải có môặt muối kết tủa.
5. Phản ứng phân hủy muối
- Nhiều muối bị phân hủy ơ nhiêặt đôặ cao.
Ví dụ:
2 KCl O3 t o 2 KCl 3O 2
→
CaC O3 t o CaO C O 2
→
V. Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch.
1. Định nghĩa: Là phản ứng hóa học mà trong đó hai hợp chất trao đổi những
thành phần cấu tạo của nhau để tạo thành những hợp chất mới.
2. Điều kiêận để xảy ra phản ứng trao đổi.
- Phản ứng này chỉ xảy ra nếu sản phẩm tạo thành có chất không tan, chất khí
hoăặc chất điêặn li yếu.
Các trường hợp hay xảy ra:
- Axit + muối( axit tan, muối có thể không tan) tạo thành muối kết tủa
hoặc chất bay hơi hoặc chỉ cần axit yếu hơn axit ban đầu.
- Bazơ + muối( bazơ kiềm, muối tan) tạo thành bazơ không tan hoặc
muối không tan.
- Muối+ muối( 2 muối tan) tạo thành chất kết tủa.
- Axit và bazơ luôn phản ứng.
TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA MÔậT SỐ AXIT VÔ CƠ THƯỜNG GĂậP
1. Axit Nitric HNO3
- Là môặt axit có tính oxi hóa mạnh.
- Tác dụng với các kim loại và các hợp chất có tính khư → muối có số oxi hóa
cao + sản phẩm khư là các khí và hợp chất của N.
- Sản phẩm khư có thể là:
N H 4 N O 3 , N 2 , N 2 O , NO , N O2
.
⇒ Vâặy câu hỏi thắc mắc lớn nhất đó là: với điều kiêặn nào thì tạo ra các sản
phẩm khư trên? Sau đây ta sẽ xét cụ thể.
- Điều kiêận tạo ra sản phẩm khử:
+ Tạo khí NO2: Axit HNO3 đăặc, nóng.
+ Tạo khí NO: Axit HNO3 loãng.
+ Tạo khí N2, N2O, hoăặc muối NH4NO3: axit HNO3 loãng + các kim loại mạnh
sau: Mg, Al, Zn…
2. Axit sunfuric H2SO4
- Là môặt axit mạnh, tính oxi hóa phụ thuôặc vào điều kiêặn của axit.
- Chất khư + dung dịch H2SO4 → sản phẩm khư phụ thuôặc vào trạng thái của
axit và bản chất của chất khư. Thụ đôặng với các kim loại Al, Fe, Cr,…
- Tác dụng với các chất khư → sản phẩm khư có thể là: H 2, SO2, S, H2S.
- Điều kiêận tạo ra sản phẩm khử:
+ Tạo ra H2: Kim loại đứng trước (H) trong dãy điêặn hóa + dung dịch H 2SO4
loãng.
+ Tạo SO2: Chất khư + dung dịch H2SO4 đăặc, nóng.
+ Tạo S, H2S: Chất khư mạnh + dung dịch H2SO4 đăặc nguôặi.
3. Axit clohidric HCl
- Là môặt axit mạnh.
- Axit HCl đăặc + chất oxi hóa mạnh
KCl O
3
, Mn O 2 , KMnO 4 , CaOC l 2 , …
→ Cl2
4. Axit photphoric H3PO4
- Là môt axit 3 lần axit hoạt động trung bình.
- Khi tác dụng với kiềm có thể tạo ra 3 muối khác nhau tùy thuộc vào tỉ lệ.
Bài toán:
−
O H
H 3 P O4 tác dụng với dung dịch kiềm . Sản phẩm sau phản ứng được xác
định như sau:
nO H
→ 3−k
nH PO
Bước 1 : Lập tỉ lệ : k
−
3
4
Bước 2: Xét chỉ số :3−k
3−và kiềm dư
Nếu 3− k 0 → tạomuối P O4
3−
Nếu 3− k 0 → chỉ tạomuối P O4
3−
2− và P O 4
Nếu 0 3−k 1 →tạo 2 muối HP O4
−
Nếu 3− k 1 → tạo muối HP O4
−
2− và H 2 P O 4
Nếu 1 3−k 2 → tạo 2 muối HP O4
−
Nếu 3− k 2 → tạo muối H 2 P O4
− và H 3 P O3 dư
Nếu 3− k 2 → tạo muối H 2 P O4
5. Axit cacbonic H2CO3 (CO2)
- Là một axit yếu.
- Khi tác dụng với kiềm có thể cho ra 2 muối khác nhau tùy thuộc vào tỉ lệ.
nO H
nCO
Bước 1 : Lập tỉ lệ : k
−
2
Bước 2: Xét chỉ số :
Các phương trình phản ứng:
2− H 2 O 1
−→ C O 3
C O 2 2O H
− 2
− → HC O3
C O2 O H
+ Nếu
− 2 .
k ≤ 1 → tạo muối HC O 3
+ Nếu
− 1 và 2 .
2− và HC O 3
1 k 2 → tạo 2 muối C O 3
+ Nếu
2− 1 .
k 2 → tạo muối C O3
+ Nếu
2− và kiềm dư 1 .
k ≥ 2 →tạo muối C O3
TÍNH CHẤT HÓA HỌC CHUNG CỦA HÓA HỮU CƠ
- Liên kết đơn: Phản ứng thế đặc trưng, thế chủ yếu là Clo, Brom
- Liên kết đôi C=C:
+ Phản ứng cộng halogen, H-X, HOH theo quy tắc maccopnhicop
+ Phản ứng trùng hợp với các chất có nối đôi C=C đầu mạch.
- Liên kết 3 C≡C:
+ Tính chất giống hệt liên kết đôi C=C.
+ Khi cộng HOH thì cho ra xeton, chỉ riêng CH≡CH cho ra andehit.
+ Có phản ứng thế H với AgNO 3/NH3… tạo ra kết tủa (chỉ những nối 3 đầu
mạch)
- Nhóm –OH:
+ Phản ứng với các kim loại: K, Na, Ca, Ba… tạo ra Muối + H2
+ Tác dụng với CuO nung nóng:
RC H 2 OH CuO → RCHO Cu H 2 O
Tạo ra andehit nếu là ancol bậc I:
R−CH OH − R CuO → RCO−R Cu H 2 O
Tạo ra xeton nếu là ancol bậc II:
'
'
- Nhóm andehit:
+ Thể hiện tính khư khi tác dụng với chất oxi hóa manh:
Tác dụng với nước Brom:
RCHO B r 2 H 2 O → RCOOH 2 HBr
Tác dụng với O2 tạo axit:
2 RCHO O2 → 2 RCOOH có xúc tác
Có phản ứng tráng bạc:
2 RCHO A g 2 O → RCOOH 2 Ag
+ Thể hiện tính oxi hóa:
RCHO H 2 → RC H 2 OH , t
o
+ Phản ứng chỉ có nhóm chức andehit mới có:
RCHO 2 Cu OH NaOH → RCOONa C u 2 O đỏ gạch 3 H 2 O
2
- Nhóm chức xeton rất ít bàn, gần như không xét tính chất này nhiều:
,t
+ Tác dụng với H2
+ Phản ứng đặc biệt:
o
'
tạo ra ancol bậc II : RCO R H 2 → R−CHOH −R
'
C H 3 COC H 3 B r 2 C H 3 COOH C H 3 CO −C H 2 Br HBr
→
- Nhóm chức –COOH:
+ là một axit
+ Có phản ứng este hóa với ancol:
RCOOH R' OH H 2 S O4 đặc , t o RCOO R' H 2 O
→
- Nhóm chức este –COOR’.
+ Tác dụng với dung dịch kiềm:
'
+ Có phản ứng khư bởi LiAlH4 tạo ancol:
RCOO R' 4 H LiAl H 4 , t o R−C H 2 OH R' OH
→
- Nhóm chức amin –NH2:
+ Có tính bazo giống NH3:
→ R− N H 3
R−N H 2 H
+ Phản ứng tạo phức giống NH3.
+ phản ứng với HNO2 :
'
RCOO R NaOH → RCOONa R OH
RN H 2 HN O 2 → R−OH N 2 H 2 O
Tạo khí N2: với R là gốc no:
Tạo muối diazoni với nhóm –NH2 gắn vào vòng benzene.
- Nhóm –NO2 (nitro):
+ Thường ta chỉ xét tới tính chất oxi hóa của nó:
R− N O2 6 H → RN H 2 2 H 2 O
KỸ NĂNG LÀM BÀI TÂậP LÍ THUYẾT HÓA HỌC
I. Phản ứng nhiêật phân
1. Nhiêật phân hidroxit kim loại.
- Các hidroxit không tan đều bị phân hủy ở nhiêặt đôặ cao, các hidroxit tan
không bị phân hủy.
2 M OH
Phương trình tổng quát:
*Chú ý:
- Nhiêặt phân Fe(OH)2
+ Có măặt không khí:
→ M O n H O
2
2
n
2
O →2 F e O 4 H O
Fe OH → FeO H O
4 Fe OH
+ Không có măặt không khí:
2
2
2
3
2
2
2
- AgOH và Hg(OH)2 không tồn tại ở nhiêặt đôặ thường.
2 AgOH → A g 2 O H 2 O Hg OH
→ HgO H O
2
2
- Ở nhiêặt đôặ cao thì:
2 A g 2 O → 4 Ag O 2 2 HgO → 2 Hg O 2
2. Nhiêật phân muối.
a. Nhiêật phân muối amoni
N H 4
- Trường hợp 1: Gốc axit không có tính oxi hóa
gồm
N H3
và axit tương ứng.
− …
2− , halogen X
3− ,C O 3
. Sản phẩm
P O4
N H 4 Cl → N H 3 HCl ; N H 4 HC O 3 → N H 3 H 2 O C O2
Ví dụ:
- Trường hợp 2: Gốc axit có tính oxi hóa
2− ,… .
− , C r 2 O 7
− , N O2
N O 3
sản phẩm không phải NH3
và axit tương ứng.
−3
5
−3
1
3
0
o
V i d u : N H 4 N O 3 → N 2 O H 2 O 500 C t a o N 2 H 2 O ; N H 4 N O 2 → N 2 H 2 O
- Cách ghi nhớ sản phẩm nung 2 muối trên: Số oxi hóa của N trong khí khi
nung 2 muối amoni trên là:
−3 5
−3 3
1 N 2 O v
a
0 N 2
2
2
b. Sản phẩm khi nung muối nitrat
−
N O3
- Quan tâm đến sản phẩm của phản ứng nung muối nitrat là điều quan trọng
khi làm bài tâặp lí thuyết cũng như bài tâặp tính toán. Sản phẩm nung muối nitrat
kim loại được phân thành 3 nhóm như sau:
TH1:
TH2
TH3
K
Ba Ca
Na
Mg
Al
Zn
Fe Co
Ni
Sn
Pb
H2
Cu
Hg
Ag Pt Au
Muối –NO2 + O2
Oxi số oxi hóa cao + NO2 + O2
Kim
loại + NO2 + O2
Phương trình:
+ TH1:
+ TH2:
+ TH3:
2 KN O 3 → KN O 2 O 2
4 Fe N O 3 → 2 F e 2 O 3 8 N O 2 O 2
. Chú ý muối Ba(NO3)2 thuôặc nhóm 2.
2
2 AgN O3 → 2 Ag 2 N O2 O2
c. Nhiêật phân muối hidrocacbonat và muối cacbonat.
* Nhiêặt phân muốn hidrocacbonat
−
HC O3
- Tất cả các muối này đều bị nhiêặt phân ra: muối cacbonat + CO2 + H2O
2 NaHC O 3 → N a2 C O3 H 2 O C O 2 Ca HC O 3 → CaC O3 C O 2 H 2 O
2
2− :
C O 3
* Nhiêặt phân muối cacbonat
N H
4
2
C O3
Các muối
2−
C O 3
không tan và muối
đều bị nhiêặt phân.
- Muối cacbonat không tan là của các kim loại mà hidroxit của nó không tan
trong nước: tạo oxit +CO2
MgC O3 → MgO C O2
Tuy nhiên, khi nhiêặt phân muối FeCO3 trong không khí thì: (mọi hợp chất Fe(II)
đều dễ bị oxi hóa lên muối Fe(III):
4 FeC O3 O 2 → 2 F e 2 O3 4 C O 2
d. Nhiêật phân muối chứa oxi của clo.
- Đều là các phản ứng oxi hóa khư nôặi phân tư.
2 NaClO → 2 NaCl O 2
KCl O 3 → 2 KCl O2 t o cao500 o C
2 KCl O3 Mn O2 ,t o 2 KCl 3 O 2 t o th â p hơn
→
2 CaOC l 2 → 2CaC l 2 O 2
e. Nhiêật phân muối sunfat
2−
S O 4
- Bền với nhiêặt, khó bị nhiêặt phân:
+ Các muối sunfat của các hidroxit tan trong nước không bị nhiêặt phân.
+ Các muối sunfat khác bị nhiêặt phân ở nhiêặt đôặ > 1000 oC
2 CuS O4 → 2 CuO 2 S O 2 O 2
f. Nhiêật phân các muối sunfit
- Phản ứng tự oxi hóa khư
4 N a 2 S O 3 → 3 N a2 S O 4 N a2 S
→
2−
S O 3
muối sunfat + muối sunfua.
→
oxit + SO2 + O2
g. Nhiêật phân muối photphat
3−
P O 4
- Các muối photphat bền không bị nhiêặt phân ở nhiêặt đôặ cao.
2. Xác định pH tương đối của dung dịch muối với 7.
- Muối tạo bởi axit mạnh và bazo mạnh có pH=7 (trung hòa): NaCl, Na 2SO4…..
- Muối tạo bởi axit mạnh và bazo yếu có pH < 7 (lêặch về phía axit):
CuS O 4 , N H 4 N O3 , AlC l 3 … .
pH 7
- Muối tạo bởi axit yếu và bazo mạnh có
(lêặch về phía bazo):
NaHC O3 , N a 2 S , C H 3 COONa ,… .
N H 4 HC O3 , N H 4 HS , … .
- Muối tạo bởi axit yếu và bazo yếu ta không xét:
3. Các hợp chất có tính chất lưỡng tính.
- Khi xét tính lưỡng tính ta xét nó tác dụng với HCl và NaOH để kiểm tra tính
lưỡng tính của chúng.
- Các chất lưỡng tính là:
+ Các oxit, hidroxit: ZnO, Zn(OH)2, Al2O3, Al(OH)3, Cr2O3, Cr(OH)3, SnO2, PbO2,
MnO2,….
− như : NaHC O3 , N H 4 HC O3 , Na H 2 P O 4 …
2− , H 2 P O 4
− , HP O 4
+Các muối axit của axit yếu
− , HS O3
− , H S
HC O 3
+ Các muối amoni của axit yếu:
N H
4
2
C O3 , N H 4
3
P O4… . .
4. So sánh tính axit trong hợp chất hữu cơ.
- Nguyên tư H trong hợp chất hữu cơ càng linh đôặng thì tính axit của nó càng
mạnh.
- Thứ tự xét tính axit:
+ Phân loại thành 2 nhóm: Chất có chứa H linh đôặng (chứa nhóm chức –OH và
–COOH) và chất không chưa H linh đôặng. Tính axit của chất có chứa H linh
đôặng lớn hơn tính axit của nhóm không chưa H linh đôặng.
+ Với nhóm không chứa liên kết H, người ta ít và không đưa những chất này
vào: Như hidrocacbon, amin,…nếu có amin thì người ta sẽ hỏi là sắp xếp theo
độ pH.
+ Với những chất có chứa H linh động thì ta sắp xếp theo thứ tự: Axit > phenol
> ancol. Trong mỗi nhóm thì chất nào có nhiều nhóm hút e và gần nhóm –
COOH hơn thì tính axit mạnh hơn, và ngược lại.
5. Tốc đôậ phản ứng và cân bằng hóa học.
a. Tốc đôậ phản ứng.
Tốc độ phản ứng là độ biến thiên nồng độ của một trong các chất phản ứng
hoặc sản phẩm trong một đơn vị thời gian.
- Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng.
+ Ảnh hưởng của nồng độ: Khi tăng nồng độ chất phản ứng, tốc độ phản
ứng tăng.
+Ảnh hưởng của áp suất: Đối với phản ứng có chất khí, khi tăng áp suất,
tốc độ phản ứng tăng.
+Ảnh hưởng của nhiệt độ: Khi tăng nhiệt độ chất phản ứng, tốc độ phản
ứng tăng.
+Ảnh hưởng của diện tích bề mặt: Khi tăng diện tích bề mặt chất phản
ứng, tốc độ phản ứng tăng.
+ Ảnh hưởng của chất xúc tác: Chất xúc tác là chất làm tăng tốc độ phản
ứng, nhưng không bị tiêu hao trong phản ứng.
III/ Vận tốc phản ứng.
Phản ứng hóa học: mA + nB →
pC + qD
Ban đầu: nồng độ của A là C1, sau thời gian ∆t giây nồng độ của A là C2.
Vậy tốc độ phản ứng là :V
−∆C
.
∆t
Tổng quát:
V = k . [A]m . [B]n
k: hằng số tốc độ
b.Cân Bằng Hóa Học
Cân bằng hóa học là trạng thái của phản ứng thuận nghịch khi tốc độ
phản ứng thuận bằng tốc độ phản ứng nghịch.
Nguyên lý chuyển dịch cân bằng (nguyên lý Lơ Sa-tơ-li-ê)
Một phản ứng hóa học đạt đến trạng thái cân bằng, nếu có một tác động
bên ngoài như sự thay đổi nồng độ, áp suất, nhiệt độ, phản ứng sẽ chuyển dời
theo chiều chống lại tác động đó.
- Hiệu ứng nhiệt của phản ứng: là nhiệt lượng (Q) tỏa ra hay thu vào khi
xảy ra phản ứng.
Phản ứng tỏa nhiệt: + Q
- Phản ứng thu nhiệt : Q
Phản ứng tỏa nhiệt: ∆H < 0
- Phản ứng thu nhiệt :
∆H > 0
- Các yếu tố ảnh hưởng đến cân bằng hóa học
+Ảnh hưởng của nồng độ: Khi tăng nồng độ của chất A thì cân bằng
chuyển dịch về phía làm giảm nồng độ của chất A và ngược lại.
+Ảnh hưởng của áp suất: Khi tăng áp suất chung của hệ thì cân bằng
chuyển dịch về phía làm giảm áp suất tức là làm giảm số phân tư khí.
+ Ảnh hưởng của nhiệt độ:
+ Vai trò của xúc tác: Chất xúc tác làm cho cân bằng được thiết lập nhanh
chóng hơn, không làm cân bằng chuyển dịch khi hệ cân bằng
Chú ý: - Chất rắn không ảnh hưởng đến sự chuyển dịch cân bằng.
- Sự thay đổi áp suất chỉ làm chuyển dịch cân bằng khi tổng hêặ số các chất khí
hai bên phương trình khác nhau.
6. Tính tan của các hợp chất.
Tính tan của các chất phụ thuôặc vào các yếu tố:
+ Dung môi
+ Chất tan
Nếu dung môi là không phân cực VD: Xăng dầu,
CC l 4
, benzen... nói chung là
các dung môi hữu cơ thì hòa tan các chất và hợp chất cũng không phân cực
(VD: ankan, anken,...)
Nếu là dung môi phân cực ( VD:
H 2O
,...) hòa tan được các chất và hợp chất
phân cực (VD: ancol, phenol, axit,...)
7. Điều kiêận để các chất cùng tồn tại trong 1 dung dịch
Điều kiêặn để các chất cùng tồn tại trong 1 dung dịch đó là:
+ Các chất đó phải là chất tan.
+ Không có phản ứng xảy ra giữa các chất đó.
8. Các loại hợp chất hữu cơ không bền dễ bị phân hủy thành chất khác
Dạng bài toán này thường găặp trong các câu hỏi khi thủy phân môặt chất
hữu cơ trong môi trường kiềm và yêu cầu tìm sản phẩm thu được. Sự biến đổi ở
đây là những sản phẩm ancol tạo thành là không bền và dễ bị phân hủy thành
các chất khác.
a. Ancol có nhóm –OH gắn với C chứa liên kết đôi
- Ancol bâặc 1 tạo andehit :
R−CH CH −OH → R−C H 2−CHO
- Ancol bâặc 2 tạo xeton:
R−C OH CH −R → R−CO−C H 2− R
'
'
b. Điancol có môật C gắn với 2 nhóm –OH.
- Cacbon bâặc I tạo andehit + H2O:
R−CH OH
- Cacbon bâặc II tạo xeton + H2O:
→ R−CHO H O
2
2
R−C OH −R' → R−CO− R' H 2 O
2
c. Triancol có môật C gắn với 3 nhóm –OH.
Chất dạng này không bền bị phân hủy thành axit tương ứng
R−C OH
→ R−COOH H O
3
2
- Xem thêm -