1
më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
§Õn nay trªn c¶ n−íc cã 16.899 HTX, trong ®ã cã 9.313 HTX n«ng nghiÖp vµ
dÞch vô tæng hîp, 515 HTX th−¬ng m¹i - dÞch vô, 2.325 HTX c«ng nghiÖp - tiÓu
thñ c«ng nghiÖp, 542 HTX x©y dùng, 591 HTX thuû s¶n, 1.086 HTX giao th«ng
vËn t¶i vµ 1.629 c¸c lo¹i h×nh HTX kh¸c. §ã lµ mét lùc l−îng hïng hËu khi kinh tÕ
HTX ph¸t triÓn trong c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN.
Tuy nhiªn viÖc ®æi míi ho¹t ®éng, còng nh− ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ hîp
t¸c x· còng ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña thùc tiÔn.
§¶ng vµ nhµ n−íc ®−a ra nhiÒu chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch quan träng vµ kh«ng
ngõng ®−îc hoµn thiÖn, t¹o m«i tr−êng ph¸p lý thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña
kinh tÕ hîp t¸c x·.
NghÞ quyÕt ®¹i héi ®¹i biÓu §¶ng toµn quèc lÇn thø IX vµ lÇn thø X ®Òu ®·
kh¼ng ®Þnh: “Kinh tÕ Nhµ n−íc cïng víi kinh tÕ tËp thÓ ngµy cµng trë thµnh nÒn
t¶ng v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n” và “Kinh tÕ tËp thÓ ph¸t triÓn víi
nhiÒu h×nh thøc hîp t¸c ®a d¹ng, trong ®ã hîp t¸c x· lµ nßng cèt”.
Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· chÝnh thøc gia nhËp tæ chøc th−¬ng
m¹i thÕ giíi - WTO tõ ngµy 7-11-2006, song thùc tiÔn ®Æt ra lµ nh÷ng ng−êi s¶n
xuÊt nhá lÎ, vèn Ýt, n¨ng lùc tiÕp cËn víi thÞ tr−êng h¹n chÕ, nªn th−êng lµ nh÷ng
ng−êi yÕu thÕ, bÞ thua thiÖt trong c¹nh tranh cña qu¸ tr×nh héi nhËp. V× vËy m«
h×nh kinh tÕ hîp t¸c x· cã vai trß rÊt quan träng liªn kÕt hä l¹i, lµ cÇu nèi vÒ vèn,
c«ng nghÖ, thÞ tr−êng vµ th«ng tin kh¸c,… ®Ó hä ®øng v÷ng trong c¹nh tranh.
Nh− vËy ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x· cßn cã ý nghÜa kinh tÕ - x· héi s©u s¾c,
®−îc ®Æt ra tõ chÝnh qu¸ tr×nh héi nhËp.
Song mét trong nh÷ng nh©n tè rÊt quan träng ®Ó cho kinh tÕ hîp t¸c x· ho¹t
®éng cã hiÖu qu¶ vµ ph¸t triÓn ®−îc th× ®ßi hái ph¶i cã vèn. Nh−ng mét thùc tÕ
®Æt ra lµ vèn tù cã cña hîp t¸c x· rÊt h¹n chÕ, mµ chñ yÕu tån t¹i d−íi d¹ng
quyÒn sö dông ®Êt, trô së vµ nhµ x−ëng cò n¸t, c«ng nî d©y d−a, vèn ®ãng gãp
b»ng tiÒn cña x· viªn còng rÊt Ýt,… nªn ph¶i tr«ng chê chñ yÕu vµo vèn vay ng©n
2
hµng th−¬ng m¹i. Nh− vËy, muèn kinh tÕ HTX ph¸t triÓn th× vai trß cña tÝn dông
ng©n hµng lµ rÊt quan träng. Tuy nhiªn, ®a sè c¸c HTX kh«ng vay ®−îc vèn ng©n
hµng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Ng−îc l¹i, c¸c NHTM còng kh«ng më réng
®−îc quy m« vèn cho vay kinh tÕ hîp t¸c x· do kh«ng ®¶m b¶o ®−îc c¸c ®iÒu kiÖn
theo chÝnh s¸ch tÝn dông hiÖn hµnh. M©u thuÉn nµy ®·, ®ang rÊt gay g¾t trong thùc
tiÔn cÇn ®−îc gi¶i quyÕt. ChÝnh v× vËy LuËn ¸n lùa chän ®Ò tµi: “TÝn dông ng©n
hµng gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x∙ ë ViÖt Nam” ®Ó nghiªn cøu lµ xuÊt
ph¸t tõ yªu cÇu cÊp b¸ch ®Æt ra trong thùc tiÔn nãi trªn.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu
- HÖ thèng ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ vai trß cña TDNH ®èi víi
ph¸t triÓn kinh tÕ HTX trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng.
- Ph©n tÝch râ thùc tr¹ng vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng tÝn dông ng©n hµng ®èi víi
ph¸t triÓn kinh tÕ HTX t¹i ViÖt Nam giai ®o¹n 2000 - 2007.
- §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ®Ó ph¸t
triÓn kinh tÕ HTX t¹i ViÖt Nam trong thêi gian tíi.
3. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
+ §èi t−îng nghiªn cøu:
- Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn ph¸t triÓn
kinh tÕ HTX trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng.
- Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ
HTX ë ViÖt Nam.
- C¸c gi¶i ph¸p tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ
HTX ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi.
+ Ph¹m vi nghiªn cøu:
- Nghiªn cøu kinh tÕ Hîp t¸c x· lµ mét trong sè c¸c h×nh thøc chñ yÕu vÒ
liªn kÕt, hîp t¸c cña kinh tÕ tËp thÓ ®−îc ®iÒu chØnh bëi LuËt hîp t¸c x·.
- Kinh tÕ hîp t¸c x· tøc lµ tÝnh hiÖu qu¶ thiÕt thùc, vai trß cña hîp t¸c x·
®èi víi x· viªn, ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn.
4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
LuËn ¸n sö dông tæng hîp c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc kinh tÕ, tõ
c¸c ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng, nh− duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö, ®iÒu tra,
3
ph©n tæ thèng kª, so s¸nh, ®Õn c¸c ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ,
pháng vÊn, chän mÉu,…víi sù trî gióp cña kü thuËt vi tÝnh vµ tham kh¶o c¸c
c«ng tr×nh nghiªn cøu kh¸c cã liªn quan ®Ó lµm næi bËt kÕt qu¶ nghiªn cøu
cña ®Ò tµi.
5. KÕt cÊu cña LuËn ¸n
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o, 16 B¶ng sè
liÖu vµ mét sè s¬ ®å, biÓu ®å, néi dung chÝnh cña LuËn ¸n bao gåm 201 trang
®−îc kÕt cÊu thµnh ba ch−¬ng :
Ch−¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn ph¸t
triÓn kinh tÕ hîp t¸c x·
Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ hîp
t¸c x· ë ViÖt Nam
Ch−¬ng 3: Gi¶i ph¸p tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ hîp
t¸c x· ë ViÖt Nam
Ch−¬ng 1
Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tÝn dông ng©n hμng
gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x∙
1.1. Kinh tÕ hîp t¸c x∙ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙ héi
1.1.1. Kh¸i niÖm hîp t¸c x· vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x·
1.1.1.1. Hîp t¸c x∙ vµ kinh tÕ hîp t¸c x∙
LuËn ¸n cho r»ng, kh¸i niÖm: HTX lµ tæ chøc cã t− c¸ch ph¸p nh©n, tù chñ, do
nh÷ng ng−êi lao ®éng cã nhu cÇu tù nguyÖn tËp hîp theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó
gi¶i quyÕt tèt h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c vÊn ®Ò cña SXKD vµ ®êi sèng.
§iÒu 1 LuËt HTX ®−îc Quèc héi n−íc CHXHCN ViÖt Nam kho¸ IX, kú
häp thø 9 th«ng qua ngµy 20/3/1996 ®· nªu râ: “HTX lµ tæ chøc kinh tÕ tù chñ do
nh÷ng ng−êi lao ®éng cã nhu cÇu, lîi Ých chung, tù nguyÖn cïng gãp vèn, gãp
søc lËp ra theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó ph¸t huy søc m¹nh cña tËp thÓ vµ cña
tõng x· viªn nh»m gióp nhau thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt,
4
kinh doanh, dÞch vô vµ c¶i thiÖn ®êi sèng, gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi
cña ®Êt n−íc”.
VÒ kinh tÕ hîp t¸c x·. NghÞ quyÕt §¹i héi ®¹i biÓu §¶ng toµn quèc lÇn thø
IX n¨m 2001 ®· chØ râ: “Kinh tÕ Nhµ n−íc cïng víi kinh tÕ tËp thÓ ngµy cµng
trë thµnh nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n” vµ “Kinh tÕ tËp thÓ ph¸t
triÓn víi nhiÒu h×nh thøc hîp t¸c ®a d¹ng, trong ®ã HTX lµ nßng cèt”.
1.1.1.2. Ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x∙
Ph¸t triÓn kinh tÕ HTX ®−îc hiÓu trªn nh÷ng mÆt sau: Më réng quy m«,
n©ng cao chÊt l−îng, t¨ng hiÖu qu¶. TÝnh tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña HTX
cao h¬n; Nh÷ng ng−êi lao ®éng cã nhu cÇu, lîi Ých chung tù nguyÖn gia nhËp
HTX ngµy cµng t¨ng cao; ViÖc gãp vèn, gãp søc t¨ng; Søc m¹nh tËp thÓ tõng x·
viªn vµ c¸c thµnh viªn tham gia t¨ng; Ph¸t triÓn kinh tÕ HTX cßn ®−îc hiÓu lµ
viÖc t¨ng møc ®ãng gãp cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Êt n−íc cña kinh tÕ HTX.
1.1.2. B¶n chÊt kinh tÕ hîp t¸c x·
- HTX lµ mét doanh nghiÖp:
- HTX lµ mét tæ chøc ho¹t ®éng nh»m t×m kiÕm lîi nhuËn
- HTX lµ mét tæ chøc cã tÝnh së h÷u láng
- HTX lµ tæ chøc liªn kÕt kinh tÕ ®a d¹ng
- HTX lµ tæ chøc qu¶n trÞ d©n chñ, cã sù tham gia b×nh ®¼ng cña mäi x· viªn
1.1.3. C¸c nguyªn t¾c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña hîp t¸c x·
- Nguyªn t¾c tù nguyÖn
- Nguyªn t¾c tù chÞu tr¸ch nhiÖm vµ cïng cã lîi
- Nguyªn t¾c qu¶n lý d©n chñ b×nh ®¼ng
- Nguyªn t¾c hîp t¸c vµ ph¸t triÓn céng ®ång x· viªn
1.1.4. Vai trß kinh tÕ HTX ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi
1.1.4.1. Vai trß kinh tÕ HTX trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn
1.1.4.2. Vai trß kinh tÕ HTX ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ
Thø nhÊt: HTX ph¸t triÓn sÏ khai th¸c triÖt ®Ó mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt n−íc
®Ó cïng víi kinh tÕ Nhµ n−íc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.
5
Thø hai: HTX ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n−íc.
Thø ba: Khu vùc HTX ph¸t triÓn sÏ gãp phÇn gi¶i phãng mäi tiÒm n¨ng cña nÒn
kinh tÕ, t¹o m«i tr−êng thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c qui luËt kinh tÕ thÞ tr−êng.
Thø t−: HTX víi qui m« ®a d¹ng tõ nhá ®Õn lín nªn rÊt linh ho¹t, ®Ó thÝch
nghi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng.
1.1.4.3. Vai trß kinh tÕ HTX ®èi víi ph¸t triÓn x∙ héi
Kinh tÕ HTX cã vai trß quan träng liªn kÕt nh÷ng ng−êi lao ®éng nhá lÎ, vèn Ýt
trong viÖc xãa ®ãi gi¶m nghÌo, trong c¹nh tranh vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
1.1.5. C¸c lo¹i h×nh kinh tÕ hîp t¸c x·
1.1.5.1. Ph©n lo¹i theo ngµnh nghÒ ho¹t ®éng: HTX n«ng nghiÖp vµ dÞch vô
tæng hîp; HTX th−¬ng m¹i dÞch vô: ho¹t ®éng kinh doanh th−¬ng m¹i vµ thùc
hiÖn c¸c ho¹t ®éng dÞch vô; HTX C«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp; HTX vËn
t¶i; HTX tr−êng häc, HTX y tÕ, v.v..
1.1.5.2. Ph©n lo¹i theo tr×nh ®é ph¸t triÓn: HTX bËc thÊp; HTX bËc cao.
1.1.6. Tiªu chÝ ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x·
1.2.6.1. Ph¸t triÓn kinh tÕ HTX theo chiÒu réng
Thø nhÊt, ph¸t triÓn HTX theo ngµnh nghÒ
Thø hai: Ph¸t triÓn HTX theo cÊp ®é, ph¹m vi ho¹t ®éng
1.1.6.2. Ph¸t triÓn kinh tÕ HTX theo chiÒu s©u
Mét lµ, n©ng cao chÊt l−îng c¸c dÞch vô do HTX
Hai lµ, c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh trong néi bé HTX thay ®æi theo h−íng
lµm t¨ng gi¸ trÞ s¶n l−îng, t¨ng doanh thu, gi¶m chi phÝ vµ lîi nhuËn t¨ng.
Ba lµ, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña HTX ®−îc n©ng cao
Bèn lµ, kinh tÕ HTX ®−îc ®¸nh gi¸ lµ ph¸t triÓn khi SXKD ph¸t triÓn c¸c
chØ tiªu vÒ gi¸ trÞ s¶n l−îng, lîi nhuËn, nép Ng©n s¸ch Nhµ n−íc kú sau t¨ng
h¬n kú tr−íc.
N¨m lµ, ph¸t triÓn kinh tÕ HTX còng cßn ®−îc ph¶n ¸nh qua tÝnh liªn kÕt cao .
6
1.1.7. Nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x·
1.1.7.1. Nguån vèn
1.1.7.2. Tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng øng dông khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i
1.1.7.3. Tr×nh ®é vµ chÊt l−îng nguån nh©n lùc
1.1.7.4. ThÞ tr−êng ®Çu vµo vµ ®Çu ra
1.1.7.5. C¸c nh©n tè kh¸c
1.2. TÝn dông ng©n hμng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x∙
1.2.1. Kh¸i niÖm tÝn dông ng©n hµng
Tín dụng còn có nghĩa là một số tiền cho vay mà các định chế tài chính cung
cấp cho khách hàng sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định, sau đó phải
hoàn trả lãi và nợ gốc theo cam kết.
1.2.2. Đặc điểm tín dụng ngân hàng trong khu vực kinh tế hợp tác xã
1.2.3. C¬ chÕ t¸c ®éng cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ HTX
1.2.3.1. Nguyªn t¾c tÝn dông ng©n hµng
1.2.3.2. H×nh thøc tÝn dông cña NHTM ®èi víi kinh tÕ HTX: Tín dụng ngắn
hạn; Tín dụng trung và dài hạn mua thiết bị và các tài sản cố định khác.
1.2.3.3. Qui tr×nh cấp tÝn dụng cho kinh tÕ HTX
Bước 1: Tiếp nhận và hướng dẫn khách hàng lập hồ sơ vay vốn
Bước 2: Thẩm định các điều kiện vay vốn
Bước 3: Lập tờ trình chuyển lên HĐTD
Bước 5 : Ký kết hợp đồng
Bước 6: Giải ngân và quản lý trong khi cho vay
Bước 7 : Thu hồi nợ và giải quyết nợ quá hạn
1.2.3.4. ChÝnh s¸ch tÝn dông: - ChÝnh s¸ch l·i suÊt; ChÝnh s¸ch h¹n møc tÝn
dông; Xử lý nợ quá hạn, nợ có vấn đề; xö lý rñi ro...
1.3. Bμi häc kinh nghiÖm quèc tÕ vÒ tÝn dông ng©n hμng ®èi víi
ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x∙
1.3.1. TÝn dông ng©n hµng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ HTX cña mét sè n−íc Kinh tÕ HTX ë Ca Na §a
- Kinh tÕ HTX ë Hµn Quèc
- Kinh tÕ HTX ë Th¸i Lan
- Kinh tÕ HTX ë Trung Quèc
7
1.3.2. Bµi häc kinh nghiÖm quèc tÕ vÒ tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn thóc
®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x·
Thø nhÊt: VÒ mÆt nhËn thøc, c¸c n−íc trªn thÕ giíi ®Òu thõa nhËn sù tån t¹i
vµ ph¸t triÓn kh¸ch quan cña kinh tÕ HTX.
Thø hai: Ph¶i cã c¬ chÕ cho vay ®Æc thï ®èi víi kinh tÕ HTX.
Thø ba: VÒ nguån vèn cho vay, cÇn thiÕt ph¶i cã” nguån vèn måi” tõ Ng©n
s¸ch Nhµ n−íc, tõ c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ cïng víi nguån tÝn dông th−¬ng m¹i.
Thø t−: VÒ quy m« tÝn dông cÇn ph¶i hÕt søc ®a d¹ng.
Thø n¨m: VÒ ®èi t−îng tÝn dông: C¸c quèc gia nghiªn cøu ë trªn ®· thùc
hiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t− tÝn dông cã chän läc.
Thø s¸u: VÊn ®Ò b¶o ®¶m tiÒn vay, b¶o hiÓm vèn tÝn dông còng ®−îc quan
t©m ®óng møc.
Thø b¶y: VÊn ®Ò thñ tôc tÝn dông, c¸c n−íc thùc hiÖn ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ
tôc hå s¬ giÊy tê.
Ch−¬ng 2
Thùc tr¹ng tÝn dông ng©n hμng gãp phÇn
ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x∙ ë viÖt nam
2.1. Tæng quan ph¸t triÓn kinh tÕ HTX ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2000-2007
2.1.1. T×nh h×nh kinh tÕ - x· héi cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2000 - 2007
2.1.1.1. VÒ bèi c¶nh kinh tÕ - x∙ héi
Giai ®o¹n 2000-2007 kinh tÕ HTX ë ViÖt Nam ph¸t triÓn trong bèi c¶nh
chÝnh trÞ - x· héi ®Êt n−íc tiÕp tôc æn ®Þnh.
2.1.1.2. VÒ hµnh lang ph¸p lý
C¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN ë n−íc ta ®· ®−îc ph¸t triÓn
mét b−íc quan träng, trong ®ã, næi bËt lµ x©y dùng vµ hoµn thiÖn khung khæ
ph¸p luËt cho nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng.
2.1.1.3. NhËn thøc vµ t− duy vÒ kinh tÕ hîp t¸c x∙
- Giai ®o¹n tr−íc ®æi míi (tr−íc 1986 ).
- Giai ®o¹n tõ khi b¾t ®Çu c«ng cuéc ®æi míi ®Õn tr−íc khi cã LuËt Hîp t¸c
x· (1986 - 1996.
8
- Giai ®o¹n tõ khi cã LuËt Hîp t¸c x· n¨m 1996 ®Õn nay: NghÞ quyÕt sè 13NQ/TW Héi nghÞ BCH Trung −¬ng 5 khãa IX vÒ tiÕp tôc ®æi míi, ph¸t triÓn vµ
n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ tËp thÓ ®· chØ râ vai trß, vÞ trÝ cña kinh tÕ HTX trong
t×nh h×nh míi vµ ®Ò ra chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn hîp t¸c x·.
2.1.2. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x· giai ®o¹n 2000-2007
2.1.2.1. Mét sè chØ tiªu cña kinh tÕ HTX
a. VÒ kinh tÕ:
Vai trß næi bËt vµ quan träng hµng ®Çu cña hîp t¸c x· lµ hç trî vµ thóc ®Èy
kinh tÕ cña trªn 10,5 triÖu x· viªn hîp t¸c x· vµ 3,5 triÖu thµnh viªn tæ hîp t¸c lµ
hé gia ®×nh, tiÓu thñ, doanh nghiÖp nhá trong n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh
tÕ, t¨ng thu nhËp.
b. X∙ viªn vµ lao ®éng trong hîp t¸c x∙:
X· viªn lµ nh÷ng ng−êi cã cæ phÇn ®ãng gãp, cßn lao ®éng th× ®−îc tr¶
c«ng vµ theo hîp ®ång cô thÓ. X· viªn vµ ng−êi lao ®éng lµ cÇu nèi gi÷a kinh tÕ
HTX víi kinh tÕ hé, tõ ®ã t¸c ®éng, hç trî lÉn nhau cïng ph¸t triÓn.
c. Mét sè chØ tiªu hiÖu qu¶: Thu nhËp b×nh qu©n mét n¨m cña mét x· viªn
hîp t¸c x· ®¹t 4,21 triÖu ®ång n¨m 2000, t¨ng lªn ®¹t 6,46 triÖu ®ång n¨m 2005
vµ 7,98 triÖu ®ång n¨m 2007.
2.1.2.2. Ph¸t triÓn kinh tÕ HTX giai ®o¹n 2000-2007
Theo sè liÖu cña Liªn minh hîp t¸c x· ViÖt Nam, ®Õn hÕt n¨m 2007 trªn
c¶ n−íc cã 16.899 HTX, trong ®ã cã 9.313 HTX n«ng nghiÖp vµ dÞch vô tæng
hîp, 515 HTX th−¬ng m¹i - dÞch vô, 2.325 HTX c«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng
nghiÖp, 542 HTX x©y dùng, 591 HTX thuû s¶n, 1.086 HTX giao th«ng vËn t¶i
vµ 1.629 c¸c lo¹i h×nh HTX kh¸c. §ã lµ mét lùc l−îng hïng hËu kinh tÕ HTX
ph¸t triÓn trong thêi kú kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN vµ héi nhËp kinh
tÕ quèc tÕ.
9
B¶ng sè 2.1: C¬ cÊu c¸c hîp t¸c x· theo ngµnh nghÒ tÝnh ®Õn n¨m 2007
§¬n vÞ tÝnh : HTX, %
STT HTX theo ngµnh nghÒ
Sè l−îng
Tû träng
9.313
55,1
515
3,0
2.325
13,8
1
HTX NO vµ dịch vô tæng hîp
2
HTX th−¬ng m¹i - dÞch vô
3
HTX c«ng nghiÖp - tiÓu thñ CN
4
HTX x©y dùng
542
3,2
5
HTX thuû s¶n
591
3,5
6
HTX giao th«ng vËn t¶i
1.086
6,4
7
HTX ngµnh nghÒ kh¸c
2.527
15,0
Tæng céng
16.899
100%
2.1.3. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x·
- §Õn nay vÒ c¬ b¶n kinh tÕ HTX ®· v−ît qua thêi kú khñng ho¶ng tr× trÖ
tr−íc ®ã lµ, c«ng nî chång chÊt, x· viªn thiÕu viÖc lµm nªn thu nhËp rÊt thÊp,…
Sau nh÷ng th¨ng trÇm, kinh tÕ HTX vÉn ®−îc kh¼ng ®Þnh lµ tæ chøc cÇn thiÕt
kh¸ch quan.
- HÇu hÕt c¸c HTX ®· ®−îc chuyÓn ®æi theo LuËt HTX.
- Ho¹t ®éng cña c¸c HTX ®· thùc chÊt, më réng h¬n, …
- Kinh tÕ HTX, nhÊt lµ HTX n«ng nghiÖp ngµy cµng ®¶m nhiÖm vai trß
quan träng trong viÖc dÉn d¾t; xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ v−¬n lªn lµm giµu.
2.2. Thùc tr¹ng tÝn dông ng©n hμng gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ
hîp t¸c x∙ ë ViÖt Nam
2.2.1. C¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch tÝn dông ®èi víi kinh tÕ hîp t¸c x·
2.2.1.1. C¬ chÕ tÝn dông
HiÖn nay viÖc cho vay HTX ®−îc thùc hiÖn theo quy chÕ cho vay chung
cña TCTD ®èi víi kh¸ch hµng ban hµnh t¹i QuyÕt ®Þnh 1627/2001/Q§-NHNN
vµ QuyÕt ®Þnh 127/2003/Q§-NHNN söa ®æi bæ sung QuyÕt ®Þnh 1627.
10
2.2.1.2. C¬ chÕ ®¶m b¶o tiÒn vay
2.2.1.3. C¬ chÕ l∙i suÊt vµ xö lý rñi ro
L·i suÊt cho vay kinh tÕ HTX do c¸c Tæ chøc tÝn dông qui ®Þnh. VÒ c¬ chÕ
xö lý rñi ro vèn vay ®èi víi HTX còng n»m trong c¬ chÕ xö lý chung.
2.2.1.4. Quy tr×nh cho vay ®èi víi kinh tÕ hîp t¸c x∙
Quy tr×nh cho vay lµ tæng hîp c¸c nguyªn t¾c, quy ®Þnh cña ng©n hµng
trong viÖc cÊp tÝn dông.
2.2.1.5. Thêi h¹n cho vay vµ ®¶m b¶o tiÒn vay
VÒ thêi h¹n cho vay. C¸c tæ chøc tÝn dông ¸p dông thêi h¹n cho vay ®èi víi
kinh tÕ HTX còng nh− c¸c ®èi t−îng kh¸ch hµng kh¸c. VÒ c¬ chÕ b¶o ®¶m tiÒn
vay: Kinh tÕ HTX ®−îc c¸c TCTD ¸p dông c¬ chÕ b¶o ®¶m tiÒn vay b×nh ®¼ng
nh− c¸c ®èi t−îng kh¸ch hµng kh¸c.
2.2.2. Thùc tr¹ng quy m« tÝn dông ®èi víi hîp t¸c x·
2.2.2.1. VÊn ®Ò tµi chÝnh
70
60
50
- L·i BQ 1 HTX
40
% HTX cã l·i
% HTX hoµ vèn
30
% HTX lç vèn
20
10
0
N¨m 2001
N¨m 2002
N¨m 2004
N¨m 2006
N¨m 2007
Biểu đồ 2.1: Cơ cấu vốn và hiệu quả kinh tế HTX giai đoạn 2001 - 2007
Nguồn: Bộ KHĐT, Liên minh HTX Việt Nam [7]; [11]
11
2.2.2.2. Tû träng vµ c¬ cÊu tÝn dông ®èi víi kinh tÕ HTX
B¶ng sè 2.2: Thùc tr¹ng vèn vay cña kinh tÕ HTX giai ®o¹n 2001 - 2007
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
STT
ChØ tiªu
Tæng sè
N¨m
N¨m
N¨m
N¨m
N¨m
N¨m
N¨m
N¨m
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
3.127.500 3.191.500 3.194.600 3.415.000 3.768.400 3.912.500 4.129.900 4.295.300
vèn ®i vay
- Vèn vay
300
200
185
191
197
199
205
220
28,2
27,1
27,2
28,1
30,5
30.1
29,9
29,2
929.500
543.000
545.000
540.000
550.000
561.000
586.200
617.100
181.241
236.813
398.506
461.305
545.311
686.409
858.196
1.063.356
5,8
7,4
12,5
13,5
14,5
17,5
20,7
24,8
1,5
2
3,4
3,5
3,6
3,7
3,9
4,6
BQ 1 HTX
- Tû lÖ %
so vèn HTX
1
Vay TD −u
®·i NN
Vay NHTM
-% so vèn
2
vay
-% so vèn
HTX
Vay tõ x·
3
viªn
- % so vèn
vay
4
1.171.300 1.804.000 1.658.400 1.720.420 1.776.400 1.990.600 2.041.200 2.149.200
Vay kh¸c
37,4
56,5
51,9
50,4
47,1
50,9
49,4
50,1
845.459
607.687
592.694
693.275
896.689
674.491
644.304
456.644
Vèn vay cña mét HTX tõ 200-300 triÖu ®ång, vèn ®i vay cña HTX chØ
b»ng gÇn 1/3 tæng sè vèn ho¹t ®éng kinh doanh cña HTX. §¸ng chó ý lµ, vèn
c¸c HTX ®−îc vay tõ c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i tuy cã t¨ng dÇn qua c¸c n¨m,
nh−ng chiÕm tØ träng trong tæng sè vèn vay qu¸ nhá: Tõ 1,5% n¨m 2000 t¨ng lªn
4,6% n¨m 2007.
12
B¶ng sè 2.3: Tæng d− nî kinh tÕ HTX theo ngµnh nghÒ
giai ®o¹n 2000 - 2007
§¬n vÞ: triÖu ®ång
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
N¨m
N¨m
N¨m
N¨m
N¨m
N¨m
Năm
Năm
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
57.675,5
84.782,2
127.173
133.531
141.542
178.342
209.416
223.977
Trong ®ã qu¸ h¹n
22,5
21,7
13,5
6,7
5,1
4,2
3,8
2,5
HTX Diªm nghiÖp
2.182
3.208
6.736
8.756
9.368
11.803
12923
16716
Trong ®ã qu¸ h¹n
19,1
18,8
12,1
10,8
9,7
4,1
3,7
3,1
H Thuû s¶n
6.114
8.987
19.771
29.656
35.587
44.839
52115
69315
Trong ®ã qu¸ h¹n
21,1
20,3
19,8
18,7
7,3
3,5
3,1
2,8
68.498
95.897
155.353
163.120
166.382
204.649
257198
298185
Trong ®ã qu¸ h¹n
20,7
20,2
19,6
18,9
8,7
4,6
3,9
2,9
HTX Giao th«ng vËn t¶i
6.810
13.870
34.675
54.321
124.938
158.671
198357
287192
Tr. ®ã qu¸ h¹n (%)
22,7
15,7
11,3
5,1
2,2
1,9
1,6
HTX X©y dùng
7.129
8.554
14.370
16.238
19.485
24.551
38959
51920
Trong ®ã qu¸ h¹n
21,3
20,8
19,2
18,3
8,7
6,5
5,1
4,2
HTX Th−¬ng m¹i
6.212
8.821
14.819
16.745
17.247
21.731
31692
50119
Trong ®ã qu¸ h¹n
23,4
22,3
20,6
19,3
10,7
5,1
4,3
3,9
HTX kh¸c
6.621
12.693
25.609
28.938
31.162
41.823
57536
66532
Trong ®ã qu¸ h¹n
21,3
21
18,8
15,1
9,6
4,7
4,2
3,7
161.241
236.813
398.506
451.305
545.711
686.409
858196
1063956
21,4
20,8
17,4
14,9
8,1
4,36
3,5
2,6
Ngμnh nghÒ
HTX N«ng l©m nghiÖp
HTX CN tiÓu thñ CN
Céng:
Trong ®ã qu¸ h¹n
Nh− vËy, tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ ®Òu cã t¨ng vÒ vèn tÝn dông ng©n hµng
qua c¸c n¨m. MÆt kh¸c, tû träng nî qu¸ h¹n (nî xÊu) gi¶m dÇn tõ 21,4% trªn
tæng d− nî n¨m 2000, xuèng cßn 2,6% n¨m 2007. C¸c ngµnh nghÒ hÊp thô ®−îc
nhiÒu vèn vay lµ ngµnh thñy s¶n, c«ng nghiÖp tiÓu thñ c«ng nghiÖp, vËn t¶i.
13
Theo quy ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam vµ th«ng lÖ quèc tÕ th×
tû lÖ nî xÊu d−íi 5% sÏ chÊp nhËn ®−îc. Víi chÊt l−îng tÝn dông cña kinh tÕ
HTX hiÖn t¹i ë trªn, hoµn toµn cã tiÒm n¨ng ®Ó më réng quy m« tÝn dông.
2.2.3. ChÊt l−îng tÝn dông cho vay hîp t¸c x· vµ xö lý rñi ro
B¶ng sè 2.4: Nî ph¶i thu, ph¶i tr¶ vµ c©n ®èi kh¶ n¨ng vèn
cña HTX ®Ó tr¶ nî n¨m 2007
STT
HTX theo
ngμnh nghÒ
Nî ph¶i
tr¶/1HTX
(tr.®)
T.®ã
nî
NH
(%)
Nî ph¶i
thu/1HT
X (Tr.®)
T.®ã
XV nî
HTX
(%)
C©n ®èi
§¸nh
vèn
gi¸ vÒ
HTX (-)
vèn
ph¶i tr¶
HTX
42,62
375,89
Cßn vèn
-132,42
311,37
Cßn vèn
C©n ®èi
ph¶i thu
(-)ph¶i tr¶
A
HTX ®· chuyÓn ®æi
1
HTX N - l©m nghiÖp
72,89
29,6
115,51
2
HTX Diªm nghiÖp
132,42
0,0
0,00
3
HTX Thuû s¶n
597.23
24
7.72
93.0
-589.51
-409.64
mÊt vèn
4
HTX CN-TTCN
199,75
4,1
79,26
6,2
-120,48
557,57
Cßn vèn
5
HTX Giao th«ng VT
270,21
2,2
30,61
39,2
-239,6
945,57
Cßn vèn
6
HTX x©y dùng
238,31
3,7
276,84
12,1
38,53
364,86
7
HTX th−¬ng m¹i
467,9
1,0
205,79
1,4
-262,11
85,88
8
HTX tÝn dông
1970,34
0,0
1618,19
94,4
-352,15
893,8
9
HTX kh¸c
122,2
1,6
92
14,5
-30,21
435,21
B
HTX míi thμnh lËp
1
HTX N - l©m nghiÖp
20,58
29,1
18,5
38,4
-2,08
33,18
2
HTX Diªm nghiÖp
58,33
100
60
100
1,67
13
3
HTX thuû s¶n
1254.76
65.6
37.21
9.2
-1217.6
-1080,8
4
HTX CN-TTCN
156,26
43
94,72
27,6
-61,54
475,74
5
HTX giao th«ng VT
90,83
9,4
78,41
302
-12,42
1837,1
6
HTX x©y dùng
93,26
37,4
132,99
4,1
39,73
397,63
7
HTX th−¬ng m¹i
207,68
12,3
53,24
23,7
-154,44
36,9
8
HTX tÝn dông
901,46
18,5
730,67
70,6
-170,79
93,13
9
HTX kh¸c
80,96
9,9
19,28
5,9
-61,68
74,06
80,5
MÊt vèn
14
2.3. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng tÝn dông ng©n hμng gãp phÇn ph¸t triÓn
kinh tÕ hîp t¸c x∙ ë ViÖt Nam
2.3.1. KÕt qu¶ ®¹t ®−îc
2.2.3.1. TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn ph¸t triÓn sè l−îng HTX
a. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®èi víi c¸c HTX míi thµnh lËp dÔ dµng tiÕp cËn
vèn tÝn dông ng©n hµng, sím æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng
b. TÝn dông Ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c HTX míi thµnh lËp thùc
hiÖn kinh doanh tæng hîp vµ ®a n¨ng, n©ng cao vai trß ®èi víi x· viªn:
2.3.1.2. TÝn dông Ng©n hµng gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng HTX
a. Mèi quan hÖ tæng møc vèn ®Çu t− vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ HTX thÓ hiÖn
ngµy cµng râ rµng, chÆt chÏ, hiÖu qu¶ ngµy cµng t¨ng
b. Mèi quan hÖ vèn tÝn dông ng©n hµng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ HTX ngµy
cµng ®−îc thÓ hiÖn râ vµ n©ng cao
2.3.1.3. Vèn tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn thay ®æi qui m« SXKD, c¬ cÊu,
chÊt l−îng dÞch vô HTX
2.3.1.4. Vèn tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn n©ng cao tÝnh tù chñ cho kinh tÕ
HTX vµ t¹o sù b×nh ®¼ng trong quan hÖ tÝn dông ng©n hµng víi c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ kh¸c
2.3.2. Nh÷ng h¹n chÕ
- Vèn tÝn dông ng©n hµng cßn chiÕm tû träng thÊp so víi nhu cÇu vèn cña
kinh tÕ hîp t¸c x· vµ hîp t¸c x· vÉn rÊt khã vay ®−îc vèn ng©n hµng.
- C¸c HTX míi thµnh lËp cßn thiÕu nh÷ng ®iÒu kiÖn vay vèn vµ thiÕu tÝnh
thuyÕt phôc dù ¸n xin vay ®èi víi Ng©n hµng th−¬ng m¹i.
- ViÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c hîp t¸c x· ch−a thùc sù tu©n thñ c¸c
gi¸ trÞ vµ nguyªn t¾c, ch−a ®óng LuËt hîp t¸c x· nªn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cßn
thÊp nªn ng©n hµng th−¬ng m¹i khã cã thÓ ®¸p øng ®−îc nhu cÇu vèn vay.
- TiÒm lùc cña hîp t¸c x· cßn yÕu vÒ nhiÒu mÆt nªn khã cã thÓ ®¸p øng
®−îc c¸c nguyªn t¾c trong ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng.
- TÝnh liªn kÕt trong néi bé khu vùc hîp t¸c x· cßn rÊt yÕu nªn hiÖu qu¶
ho¹t ®éng kh«ng cao, thiÕu tÝnh thuyÕt phôc ®èi víi c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i
vÒ cho vay vèn.
15
2.3.3. Nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ
2.3.3.1. VÒ phÝa qu¶n lý Nhµ n−íc
+ NhËn thøc vÒ b¶n chÊt hîp t¸c x· tuy ®· ®−îc n©ng lªn nh−ng ch−a ®Çy
®ñ vµ ch−a thèng nhÊt trong LuËt vµ c¸c v¨n b¶n d−íi LuËt vÒ hîp t¸c x·.
+ Khu«n khæ ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vÒ hîp t¸c x· võa chËm ®−îc ban hµnh
võa kh«ng ®ång bé; c¸c chÝnh s¸ch hç trî hîp t¸c x· nãi chung cßn thiÕu tÝnh
kh¶ thi. NhiÒu quy ®Þnh cßn r−êm rµ, ch−a s¸t víi thùc tiÔn .
+ C«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, ®µo t¹o vÒ hîp t¸c x· ch−a tÝch cùc,
chËm ®−îc ®æi míi vµ ch−a ®¹t hiÖu qu¶ cao.
+ Hç trî cña Nhµ n−íc: Th−êng rÊt khã hoÆc Ýt ®Õn ®−îc trùc tiÕp tíi hîp
t¸c x· vµ x· viªn hîp t¸c x·.
2.3.3.2. VÒ phÝa hîp t¸c x∙
+ Nh×n chung c¸c hîp t¸c x· yÕu c¶ vÒ n¨ng lùc qu¶n trÞ, ®iÒu hµnh vµ kh¶
n¨ng tµi chÝnh, c«ng nghÖ, kü thuËt, quy m« ho¹t ®éng nhá bÐ, søc c¹nh tranh
thÊp, thiÕu tÝnh nh¹y bÐn víi thÞ tr−êng.
+ VÉn cßn cã t©m lý û l¹i, dùa dÉm lÉn nhau, hoÆc tr«ng chê trî cÊp nhµ
n−íc, tÝnh céng ®ång trong hîp t¸c x· ch−a cao; chÕ ®é ®èi víi c¸n bé qu¶n lý vµ
x· viªn lµm viÖc cho hîp t¸c x· ch−a æn ®Þnh.
+ HÖ thèng hîp t¸c x· cßn rêi r¹c, thiÕu sù liªn kÕt chÆt chÏ vÒ kinh tÕ trªn
ph¹m vi vïng vµ toµn quèc; Liªn minh hîp t¸c x· ch−a cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vµ
n¨ng lùc cÇn thiÕt ®Ó h−íng m¹nh ho¹t ®éng vµo hç trî hîp t¸c x·.
+ Sè l−îng x· viªn b×nh qu©n tham gia mét hîp t¸c x· cßn thÊp .
+ N¨ng suÊt lao ®éng, hiÖu suÊt sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ , nhµ x−ëng vµ
chÊt l−îng s¶n phÈm cña nhiÒu hîp t¸c x· ngµy mét kÐm kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
+ N¨ng lùc tµi chÝnh cña c¸c HTX cßn rÊt h¹n chÕ.
+ Tr×nh ®é qu¶n lý cña HTX nhiÒu yÕu kÐm.
+ Tµi s¶n cña HTX gi¸ trÞ thÊp, thiÕu c¸c c¬ së ph¸p lý.
+ Thu nhËp b×nh qu©n HTX thÊp, thu nhËp cña x· viªn HTX còng thÊp.
2.3.3.3. VÒ phÝa ng©n hµng
- Nguån vèn cho vay kinh tÕ HTX ch−a ®a d¹ng vµ h¹n chÕ.
16
- C¸c NHTM kÓ c¶ Ban gi¸m ®èc, c¸n bé l·nh ®¹o ®Õn c¸n bé tÝn dông cßn
cã t©m lý ng¹i cho vay vèn ®èi víi hîp t¸c x· .
- HÇu hÕt c¸c NHTM, chi nh¸nh NHTM ch−a cã c¸n bé tÝn dông chuyªn
qu¶n vÒ theo dâi, cho vay vèn tÝn dông ®èi víi m« h×nh kinh tÕ HTX.
- C¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ thÓ lÖ, chÕ ®é cho vay cña TCTD ®èi víi kh¸ch
hµng do NHNN ban hµnh, còng nh− quy tr×nh, chÕ ®é tÝn dông cô thÓ cña c¸c
TCTD, NHTM kh«ng cã quy ®Þnh cô thÓ riªng hay cã sù vËn dông linh ho¹t nµo
vÒ tÝn dông ng©n hµng ®èi víi HTX.
- §èi t−îng cho vay kinh tÕ HTX ch−a ®a d¹ng.
- C¸c NHTM còng chñ yÕu ¸p dông ph−¬ng thøc cho vay tõng lÇn.
- Tµi s¶n ®¶m b¶o tiÒn vay ®èi víi HTX ch−a ®−îc c¸c NHTM ®a d¹ng.
- Quy tr×nh cho vay ®èi víi kinh tÕ HTX cßn cøng nh¾c.
- B¶o hiÓm tÝn dông ch−a ph¸t triÓn .
Ch−¬ng 3
Gi¶I ph¸p tÝn dông ng©n hμng gãp phÇn ph¸t triÓn
kinh tÕ hîp t¸c x∙ ë ViÖt Nam
3.1. §Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x∙ ë ViÖt Nam
3.1.1. Chñ tr−¬ng vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x·
V¨n kiÖn §H §¶ng toµn quèc lÇn thø X, phÇn nãi vÒ Ph−¬ng h−íng,
nhiÖm vô ph¸t triÓn KT-XH giai ®o¹n 2006 - 2010, khi ®Ò cËp ®Õn m« h×nh
hîp t¸c x· ®· nãi râ: “TiÕp tôc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Ó c¸c
doanh nghiÖp vµ hîp t¸c x· ®Çu t− ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, dÞch vô, nhÊt lµ
c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m, thuû s¶n ch−a qua chÕ biÕn. Chó träng ph¸t
triÓn kinh tÕ trang tr¹i, c¸c lo¹i h×nh kinh tÕ hîp t¸c,... KhuyÕn khÝch n«ng
d©n b»ng ®ãng gãp quyÒn sö dông ruéng ®Êt vµ lao ®éng cña m×nh hîp t¸c
víi c¸c doanh nghiÖp, hîp t¸c x·,....®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸, æn ®Þnh
vµ c¶i thiÖn ®êi sèng”.
17
3.1.2. Môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ HTX ®Õn n¨m 2010 vµ dù b¸o ®Õn n¨m
2015-2020
KhÈn tr−¬ng tiÕp tôc triÓn khai thùc hiÖn LuËt HTX n¨m 2003, thùc hiÖn
nhiÒu chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ HTX. PhÊn ®Êu ®Ó kinh tÕ HTX
cã tû träng ®ãng gãp trong GDP cao h¬n, hç trî vÒ th«ng tin, kü thuËt ®Ó kinh tÕ
HTX v÷ng vµng trong héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ.
3.1.3. Mét sè c¬ héi vµ th¸ch thøc vÒ ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng ®èi víi
kinh tÕ Hîp t¸c x· trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
Mét lµ, Ho¹t ®éng ng©n hµng trë nªn c¹nh tranh s«i ®éng h¬n víi nhiÒu lo¹i
h×nh vµ nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ.
Hai lµ, m«i tr−êng nÒn kinh tÕ c¹nh tranh minh b¹ch vµ m¹nh mÏ h¬n.
Ba lµ, ViÖt Nam thùc hiÖn lé tr×nh më cöa thÞ tr−êng dÞch vô tµi chÝnh theo
cam kÕt gia nhËp WTO, do ®ã c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng ngµy cµng nhiÒu
vµ m¹nh.
Bèn lµ, më cöa hµng ho¸ vµ dÞch vô, thùc hiÖn lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ,… nªn
nhiÒu lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô tr−íc ®©y lµ thÕ m¹nh cña c¸c HTX trong n−íc
th× nay bÞ c¹nh tranh m¹nh mÏ cña hµng ho¸ nhËp khÈu, cña dÞch vô c¸c tæ chøc
n−íc ngoµi cung øng.
N¨m lµ, héi nhËp quèc tÕ, ®ßi hái kinh tÕ hîp t¸c x· còng ph¶i chÊp hµnh
nghiªm tóc c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ kÕ to¸n thèng kª.
3.2. Gi¶i ph¸p tÝn dông ng©n hμng gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ HTX ë
ViÖt Nam
3.2.1. §a d¹ng hãa nguån vèn cho vay ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x· víi l·i
suÊt hîp lý
3.2.1.1. T¹o lËp nguån vèn dåi dµo ®Ó chñ ®éng ®¸p øng nhu cÇu tÝn dông cho
hîp t¸c x∙
3.2.1.2. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p cô thÓ h¹ l∙i suÊt ®Çu vµo trªn c¬ së ®ã gi¶m
l∙i suÊt cho vay kinh tÕ hîp t¸c x∙
Muèn h¹ l·i suÊt ®Çu vµo ng©n hµng cÇn ph¶i:
18
- Thø nhÊt: NHTM ph¶i thùc hiÖn nhiÒu gi¶i ph¸p ®ång bé ®Ó gi¶m chi phÝ …
- Thø hai: Tranh thñ ®−îc nguån vèn vay −u ®·i tõ n−íc ngoµi ,...
- Thø ba: §Èy m¹nh thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, khuyÕn khÝch c¸c tæ
chøc vµ c¸ nh©n më tµi kho¶n tiÒn göi ®Ó giao dÞch.
- Thø t−: c¸c cÊp chÝnh quyÒn dµnh mét nguån vèn hîp lý tõ ng©n s¸ch Nhµ
n−íc chuyÓn sang ®Ó cho vay khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ HTX .
- Thø n¨m: Ph¶i thùc hiÖn mét c¬ cÊu vÒ nguån vèn mét c¸ch hîp lý ®¶m
b¶o l·i suÊt cho vay ®Çu ra cã thÓ chÊp nhËn ®−îc, nh−ng cã thÓ võa cho vay
ng¾n h¹n, võa cho vay trung dµi h¹n ®−îc.
- Thø s¸u: NHTM n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ ®iÒu hµnh thanh kho¶n.
3.2.2. Më réng cho vay kinh tÕ hîp t¸c x· kÕt hîp víi n©ng cao chÊt l−îng
thÈm ®Þnh tÝn dông ®èi víi c¸c dù ¸n cña hîp t¸c x·
3.2.2.1. Më réng cho vay c¸c lo¹i h×nh hîp t¸c x∙
C¸c NHTM cÇn cã chiÕn l−îc vµ tiÕp thÞ ®Õn c¸c HTX trong c¸c lÜnh vùc
ho¹t ®éng míi ®Ó më réng cho vay vèn tÝn dông.
3.2.2.2. Më réng ®èi t−îng cho vay cña kinh tÕ hîp t¸c x∙
§èi t−îng tÝn dông ®−îc më réng sÏ gióp kinh tÕ HTX ph¸t triÓn c¶ bÒ
réng lÉn chiÒu s©u, ®¹t ®−îc môc tiªu ®Ò ra vµ lµ nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho b−íc
ph¸t triÓn cña nh÷ng n¨m tiÕp theo, thÝch nghi ®−îc víi m«i tr−êng c¹nh tranh
ngµy cµng quyÕt liÖt.
3.2.2.3. N©ng cao chÊt l−îng thÈm ®Þnh tÝn dông ®èi víi c¸c dù ¸n cña HTX
a. ThÈm ®Þnh vÒ mÆt ph¸p lý cña HTX
b. ThÈm ®Þnh hå s¬ vay vèn, nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt, nguån cung
cÊp nguyªn vËt liÖu vµ thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm hµng hãa
c. ThÈm ®Þnh kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña HTX
d. ThÈm ®Þnh tµi s¶n ®¶m b¶o tiÒn vay
e. ThÈm ®Þnh hiÖu qu¶ x· héi
19
3.2.3. T¨ng h¹n møc tÝn dông vµ linh ho¹t thêi h¹n cho vay ®èi víi HTX
3.2.3.1. T¨ng h¹n møc tÝn dông
C¸c NHTM nªn tiÕn hµnh ph©n lo¹i, xÕp h¹ng tÝn nhiÖm kh¸ch hµng lµ
HTX. C¨n cø ph©n lo¹i vµ xÕp h¹n tÝn nhiÖm kh¸ch hµng HTX còng dùa
trªn c¸c tiªu chÝ nh− mäi ®èi t−îng kh¸ch hµng kh¸c mµ tõ ®ã x¸c ®Þnh h¹n
møc tÝn dông, chÝnh s¸ch −u ®·i vµ chÝnh s¸ch kh¸ch hµng kh¸c ®èi víi
kinh tÕ HTX.
3.2.3.2. Linh ho¹t thêi h¹n cho vay
Trong bèi c¶nh hiÖn nay, viÖc t¨ng tû träng vèn trung dµi h¹n cho kinh tÕ
HTX lµ rÊt quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, søc c¹nh tranh,
t¹o ra kÕt cÊu h¹ tÇng thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn. Muèn thÕ, ng©n hµng cÇn cã mét sù
m¹nh d¹n, quyÕt ®o¸n, kh«ng ng¹i rñi ro trªn c¬ s¬ chñ ®éng tÝn to¸n s¸t vßng
quay cña vèn vµ lÜnh vùc ®Çu t− cña tõng dù ¸n mµ HTX xin vay. Bëi v× theo
luËn ¸n, kinh tÕ HTX cßn ph¸t triÓn nhá lÎ nªn ph©n t¸n rñi ro. H¬n n÷a, víi lùc
l−îng x· viªn, ng−êi lao ®éng nhiÒu, ®Þa bµn réng sÏ lµ thÞ tr−êng ph¸t triÓn dÞch
vô rÊt tèt bªn c¹nh thÞ tr−êng tÝn dông.
3.2.4. §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc cho vay
Yªu cÇu ®Æt ra lµ cÇn ®¬n gi¶n hãa… Hay nãi c¸ch kh¸c, thñ tôc nµy
cÇn ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn nh−ng vÉn ®¶m b¶o ®−îc yÕu tè ph¸p lý cÇn thiÕt
nhÊt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn quyÒn lîi vµ nghÜa vô gi÷a hai bªn lµ ng©n
hµng vµ HTX.
3.2.5. §a d¹ng hãa c¸c ph−¬ng thøc cho vay ®èi víi kinh tÕ hîp t¸c x·
CÇn thiÕt ph¶i ®a d¹ng hãa c¸c ph−¬ng thøc cho vay cho phï hîp víi
tõng ngµnh tõng lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh cña HTX: Ph−¬ng thøc cho vay
theo h¹n møc tÝn dông; Ph−¬ng thøc cho vay theo dù ¸n ®Çu t−; Ph−¬ng thøc
cho vay tr¶ gãp; Ph−¬ng thøc cho vay hîp vèn. Më réng cho thuª tµi chÝnh
®èi víi kinh tÕ HTX
20
3.2.6. §a d¹ng c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m trong ho¹t ®éng cho vay ®èi víi HTX
C¸c NHTM cÇn ph¶i ®a d¹ng vµ linh ho¹t sö dông tµi s¶n ®¶m b¶o tiÒn
vay chñ yÕu lµ biÖn ph¸p thÕ chÊp tµi s¶n nµo thuéc së h÷u cña HTX. TiÕp ®ã lµ
hÖ thèng kho, trô së HTX, c¬ së vËt chÊt kh¸c cña HTX, gäi chung lµ tµi s¶n g¾n
liÒn víi quyÒn sö dông ®Êt cña HTX,
G¾n liÒn víi ®a d¹ng ho¸ tµi s¶n ®¶m b¶o (TS§B) tiÒn vay cña kinh tÕ
HTX th× c¸c NHTM cßn ph¶i th−êng xuyªn ®¸nh gi¸ l¹i gi¸ trÞ cña TSB§.
Mét biÖn ph¸p kh¸c lµ rÊt khã ®èi víi kinh tÕ HTX nh−ng vÒ l©u dµi th×
c¸c NHTM ph¶i yªu cÇu kh¸ch hµng mua B¶o hiÓm cho TSB§ tiÒn vay trong
quan hÖ tÝn dông.
NHTM còng ph¶i cã biÖn ph¸p t¨ng c−êng qu¶n lý TSB§ vµ n©ng cao
hiÖu qu¶ xö lý TS§B tiÒn vay cña kinh tÕ HTX trong quan hÖ tÝn dông.
3.2.7. N©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc vµ n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé tÝn
dông trong ho¹t ®éng cho vay kinh tÕ hîp t¸c x·
§èi víi nh÷ng c¸n bé qu¶n lý kinh doanh th× kh«ng chØ n©ng cao tr×nh ®é
nghiÖp vô tÝn dông mµ cÇn n¾m ch¾c tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kh¸c cña c¸c NHTM,
cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c hiÖn t−îng kinh tÕ mét c¸ch tæng hîp, s¾c
bÐn, cã kinh nghiÖm thùc tÕ vÒ ho¹t ®éng cña kinh tÕ HTX tõ ®ã ®−a ra c¸c
quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n
3.2.8. Gi¶i ph¸p kh¸c
- TriÓn khai b¶o hiÓm tÝn dông ®èi víi kinh tÕ hîp t¸c x·
- T¹o lËp mèi quan hÖ g¾n bã kh¨ng khÝt gi÷a Ng©n hµng vµ hîp t¸c x·, trªn
c¬ së xãa bá mÆc c¶m t©m lý vÒ HTX kiÓu cò, x©y dùng ch÷ tÝn vµ t×m c¸ch tháa
m·n nhu cÇu vèn cho ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c x·.
- Bè trÝ mét lùc l−îng c¸n bé tÝn dông ®ñ m¹nh vÒ chuyªn m«n, giµu lßng
nhiÖt t×nh, lu«n ®i s©u ®i s¸t cïng kinh tÕ hîp t¸c x· ®Ó ®Çu t− vèn tÝn dông.
- Ng©n hµng thùc hiÖn phèi hîp tèt víi chÝnh quyÒn së t¹i vµ c¸c c¬ quan
chøc n¨ng nh»m th¸o gì nh÷ng khã kh¨n tr−íc m¾t cña hîp t¸c x·.
- Xem thêm -
.PDF 
24 
57626 
163 
