Tài liệu Tín dụng ngắn hạn tại chi nhánh nh công thương q. hbt

LuËn v¨n tèt nghiÖp Lêi nãi ®Çu Cïng víi xu híng ®æi míi cña nÒn kinh tÕ, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam còng ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi míi, vµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh. Xu thÕ héi nhËp, c¹nh tranh ngµy mét diÔn ra ngay g¾t. §Æt hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam tríc nh÷ng vËn héi míi còng nh nh÷ng khã kh¨n ph¶i ®èi mÆt. Ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®¹t kÕt qu¶ tèt sÏ t¹o ®iÒu kiÖn rÊt lín cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ ngîc l¹i ng©n hµng ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ sÏ ¶nh hëng trÇm träng tíi sù ph¸t triÓn cña c¶ nÒn kinh tÕ, thÈm chÝ c¶ nÒn kinh tÕ thÕ giíi. X¸c ®Þnh ®îc tÇm quan träng cña tÝn dông vµ vai trß cña ng©n hµng ChÝnh phñ vµ NHNN ViÖt Nam ®· cã nhiÒu gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ng©n hµng còng nh chÊt lîng tÝn dông trong toµn bé hÖ thèng NHTM ViÖt Nam. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng nhng do nî tån ®äng tõ c¸c n¨m kh¸c cha xö lý hÕt vµ nh÷ng kho¶n qu¸ h¹n míi ph¸t sinh. N¨m 2001 , theo thèng kª cña NHNN ViÖt Nam th× nî qu¸ h¹n cña NHTM ViÖt Nam lµ 11%. §©y lµ trë ng¹i rÊt lín c¶n trë sù ph¸t triÓn cña ng©n hµng. §Ó ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng th× ®ßi hái hÖ thèng NHTM ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc ®æi míi h¬n n÷a. Hoµ vµo nhÞp ®æi míi toµn hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam, chi nh¸nh NHCTII-HBT còng cã sù ®æi míi ®¸ng khÝch lÖ. Tuy nhiªn, nh×n vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã thÓ thÊy cã mét sè vÊn ®Ò cÇn ph¶i kh¾c phôc trong thêi gian tíi, ®ã lµ t×nh tr¹ng d nî tÝn dông ng¾n h¹n cã tû träng ngµy cµng gi¶m trong tæng d nî, mÆc dï vÒ sè tuyÖt ®èi th× cã sù t¨ng lªn trong c¸c n¨m gÇn ®©y. Sè nî xÊu tån ®äng tõ c¸c n¨m tríc mÆc dï ®· tÝch cùc xö lý nhng vÉn cha ®¹t yªu cÇu, nî qu¸ h¹n míi cßn ph¸t sinh, t×nh tr¹ng nî khoanh vÉn chiÕm tû träng cao trong tæng nî qu¸ h¹n. §Ó b¾t kÞp víi sù ®æi míi th× n©ng cao chÊt lîng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i chi nh¸nh NHCTII-HBT lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó ®Ó chi nh¸nh ph¸t triÓn v÷ng ch¾c. XuÊt ph¸t tõ hoµn c¶nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ vµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông cña chi nh¸nh NHCT-HBT, em ®· nghiªn cøu vµ t×m hiÓu vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i chi nh¸nh NHCTII-HBT víi ®Ó tµi “Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i chi nh¸nh NHCTII-HBT”. Bµi viÕt tËp trung nghiªn cøu vÒ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông ng¾n h¹n, tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ó liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i NHCTII-HBT. Trong khu«n khæ bµi viÕt nµy, em chia thµnh 3 phÇn: Ch¬ngI: Tæng quan vÒ tÝn dông vµ chÊt lîng tÝn dông ng¾n h¹n. Ch¬ngII: Thùc tr¹ng chÊt lîng tÝn dông ng¾n h¹n t¹i NHCTII-HBT. Ch¬ngIII: NHCTII-HBT. Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng tÝn dông ng¾n h¹n cña NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n GS – TiÕn sÜ Cao Cù Béi ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Em còng xin c¶m ¬n c¸n bé c«ng t¸c t¹i NHCTII-HBT ®· t¹o mäi ®IÒu kiÖn vµ tËn t×nh gióp ®ì trong thêi gian em thùc tËp vµ hoµn thµnh bµi viÕt nµy. NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 2 LuËn v¨n tèt nghiÖp Ch¬ng I: Tæng quan vÒ tÝn dông vµ chÊt lîng tÝn dông ng¾n h¹n 1. Tæng quan vÒ Ng©n Hµng Th¬ng M¹i. 1.1 Kh¸i niÖm vÒ NHTM. ThuËt ng÷ Ng©n hµng cã tõ rÊt l©u, tríc khi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi. Tuy nhiªn, ngay tõ ®Çu nã kh«ng mang c¸i tªn Ng©n hµng. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña cuéc sèng vµ c«ng viÖc bu«n b¸n mµ c¸c th¬ng gia ®· lËp ra nh÷ng n¬i ®Ó ®æi tiÒn, nhËn tiÒn göi vµ thu phÝ cña ngêi göi, hä gióp chi tr¶ vµ thanh to¸n hé ngêi göi vµ ba nghiÖp vô ®Çu tiªn h×nh thµnh, ®ã lµ: ®æi tiÒn, nhËn tiÒn göi vµ thanh to¸n hé. Lóc ®Çu ngêi göi tiÒn ph¶i tr¶ mét kho¶n tiÒn phÝ cho c¸c th¬ng nh©n nµy, nhng vÒ sau do ¸p lùc c¹nh tranh vµ do c¸c kho¶n tiÒn göi nµy sinh lîi nªn c¸c th¬ng nh©n nµy ®· tr¶ phÝ cho ngêi göi ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng. Qua mét thêi gian c¸c th¬ng gia nµy thÊy r»ng: lu«n cã mét lîng tiÒn mÆt æn ®Þnh ®äng trong kÐt hä. Trong khi ®ã mét sè th¬ng gia bu«n b¸n l¹i cã nhu cÇu vay. V× vËy hä cho vay ®Ó kiÕm thªm lîi nhuËn, chÝnh lµ mÇm mèng xuÊt hiÖn nh÷ng nghiÖp vô nÒn t¶ng cña NHTM. Ho¹t ®éng vµ vai trß cña ng©n hµng kh«ng ph¶i lµ bÊt biÕn, mµ liªn tôc ph¸t triÓn theo c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi. C¸c nghiÖp vô c¬ b¶n cña ng©n hµng cµng ngµy cµng ph¸t triÓn, ®· t¹o mét nghµnh c«ng nghiÖp kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, ®ã lµ NHTM. NÒn kinh tÕ cµng ngµy cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu ngµy cµng phong phó vµ ®îc n©ng cao, chÝnh v× vËy bªn c¹nh nh÷ng nghiÖp vô c¬ b¶n, NHTM ®· cho ra ®êi nhiÒu dÞch vô míi nh: DÞch vô b¶o l·nh L/C, nghiÖp vô thuª mua, ph¸t hµnh c¸c chøng chØ tiÒn göi, chiÕt khÊu hèi phiÕu… Hai ng©n hµng th¬ng m¹i ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ®ã lµ Banca di Baralone(1401) vµ Banca di Valencia(1409) c¶ hai ®Òu ë T©y Ban Nha. MÆc dï NHTM ra ®êi tõ rÊt l©u nhng c¸c nhµ kinh tÕ häc, c¸c nhµ kinh tÕ vÉn cha nhÊt trÝ víi nhau vÒ dÞnh nghÜa ng©n hµng bëi do sù kh¸c biÖt vÒ luËt ph¸p, sè lîng c¸c nghiÖp vô, bèi c¶nh kinh tÕ, x· héi cña c¸c vïng kh¸c nhau… Ngµy nay, viÖc kinh doanh dÞch vô tiÒn tÖ kh«ng cßn lµ ®éc quyÒn cña ng©n hµng. Cïng víi c¸c ng©n hµng, kinh doanh vµ lµm dÞch vô cßn cã nh÷ng tæ chøc tµi chÝnh kinh doanh nh÷ng lo¹i h×nh t¬ng tù nh c«ng ty b¶o hiÓm c¸c lo¹i, c¸c hiÖp héi tiÕt kiÖm cho vay , c¸c quü hu trÝ, c¸c tæ chøc tÝn dông tiªu dïng, c¸c quü tÝn dông, hîp t¸c x· tÝn dông… Tuy nhiªn trong bÊt cø n íc nµo trªn thÕ giíi, th× ng©n hµng th¬ng m¹i vÉn lµ tæ chøc tµi chÝnh lín nhÊt, quan träng nhÊt trong giíi kinh doanh tiÒn tÖ. NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 3 LuËn v¨n tèt nghiÖp ViÖt Nam, theo ph¸p lÖnh “ NH, HTX tÝn dông vµ c«ng ty tµi chÝnh” ban hµnh ngµy24/05/1990 th× “ NHTM lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n”. Cßn theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông ban hµnh26/12/1997 NHTM lµ mét doanh nghiÖp thùc hiÖn toµn bé ho¹t ®éng ng©n hµng ®ã lµ “ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng víi néi dung chñ yÕu vµ thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi, sö dông sè tiÒn nµy ®Ó cÊp tÝn dông vµ cung cÊp c¸c dÞch vô thanh to¸n”. Ng©n hµng ra ®êi ë níc ta n¨m1951 víi tªn gäi “Ng©n hµng quèc gia ViÖt Nam”. Sù ra ®êi ng©n hµng ViÖt Nam mang nÐt ®Æc trng riªng biÖt: Ng©n hµng nhµ níc ra ®êi võa lµm chøc n¨ng qu¶n lý tiÒn tÖ võa lµm chøc n¨ng cña NHTM( ng©n hµng mét cÊp). Cho ®Õn 26/03/1988, nghÞ ®Þnh 53/H§BT quyÕt ®Þnh chia hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam thµnh 2 cÊp, t¸ch b¹ch chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ tiÒn tÖ(Ng©n hµng nhµ níc) vµ chøc n¨ng kinh doanh tiÒn tÖ(Ng©n hµng th¬ng m¹i). Trong nh÷ng n¨m qua cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc, nghµnh ng©n hµng ®· cã nh÷ng ph¸t triÓn vît bËc gãp phÇn vµo c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc. Ngµnh ng©n hµng ngµy cµng hiÖn ®¹i vÒ c«ng nghÖ, n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé ng©n hµng, tham gia réng r·i vµo thÞ tr¬ng tiÒn tÖ trong khu vùc vµ quèc tÕ. 1.2 Chøc n¨ng cña NHTM. TÇm quan träng cña NHTM ®îc thÓ hiÖn qua c¸c chøc n¨ng cña nã. C¸c chøc n¨ng cña NHTM cã thÓ ®îc nªu ra díi nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau, nhng nh×n chung cã c¸c chøc n¨ng sau: 1.2.1 Chøc n¨ng t¹o tiÒn. §Ó phôc vô cho lu th«ng, gióp cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, NHNN ®a mét khèi lîng tiÒn nhÊt ®Þnh vµo trong lu th«ng. Lîng tiÒn ®ã ph¶i ®¶m b¶o ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ, nhng lîng tiÒn cung øng vît qu¸ nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ sÏ g©y ra l¹m ph¸t cã h¹i cho nÒn kinh tÕ. Víi mét lîng tiÒn cung øng ban ®Çu, th«ng qua ho¹t ®éng nhËn tiÒn göi vµ cho vay cña hÖ thèng NHTM ®· lµm t¨ng lîng tiÒn cung øng so víi ban ®Çu. §©y lµ chøc n¨ng chñ yÕu cña NHTM, chøc n¨ng t¹o tiÒn. Vµ th«ng qua chøc n¨ng nµy cña NHTM mµ NHNN víi nh÷ng c«ng cô cña m×nh nh dù tr÷ b¾t buéc, l·i suÊt chiÕt khÊu… cã thÓ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia nh»m ®a ra mét khèi lîng tiÒn phï hîp, æn ®Þnh ®îc gi¸ trÞ ®ång tiÒn. 1.2.2 Chøc n¨ng trung gian thanh to¸n. Víi ho¹t ®éng nµy cña m×nh, NHTM ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thanh to¸n gi÷a c¸c tæ chøc c¸ nh©n… ®îc thuËn tiÖn vµ ®Æc biÖt lµ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ cho hä còng nh tiÕt kiÖm chi phÝ cho x· héi. Bëi v× viÖc thanh to¸n qua NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 4 LuËn v¨n tèt nghiÖp ng©n hµng ®îc thùc hiÖn tËp trung, chuyªn nghiÖp vµ cã c«ng nghÖ cao. Vµ còng qua ho¹t ®éng thanh to¸n NHTM thu ®îc nh÷ng lîi Ých nhÊt ®Þnh. Ngµy nay ho¹t ®éng thanh to¸n ngµy cµng ph¸t triÓn t¹i c¸c NHTM. ViÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®îc c¸c ng©n hµng khuyÕn khÝch. 1.2.3 Ho¹t ®éng huy ®éng tiÒn göi. §Ó cã ®îc nguån vèn ®Ó thùc hiÖn viÖc ®Çu t tÝn dông, NHTM ®· tiÕn hµnh ®· tiÕn hµnh huy ®éng vèn tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c. ViÖc huy ®éng vèn nµy gióp cho NHTM cã ®ñ lîng vèn ®¸p øng cho nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ. T¹o ra thu nhËp cho ngêi göi tiÒn lµ mét lîi Ých mµ ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña ng©n hµng mang l¹i. Nh÷ng ngêi göi tiÒn vµo NHTM sÏ ®îc nhËn tiÒn l·i, t¹o thu nhËp cho nh÷ng kho¶n tiÒn nhµn rçi cña hä. Ngµy nay ®Ó huy ®éng ®îc nhiÒu tiÒn göi, NHTM ®· ph¸t triÓn rÊt nhiÒu lo¹i tiÒn göi kh¸c nhau: Cã kú h¹n hoÆc kh«ng cã kú h¹n, tiÒn göi thanh to¸n hoÆc tiÒn göi tiÕt kiÖm… 1.2.4 Ho¹t ®éng tÝn dông. §©y lµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña NHTM bëi nã t¹o ra thu nhËp chÝnh cho NHTM, duy tr× sù tån t¹i cña NHTM. §©y còng lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n vµ l©u dµi cña NHTM. NHTM dïng nh÷ng kho¶n vèn huy ®éng ®îc ®Ó cho vay ®èi víi nÒn kinh tÕ, nh»m gióp nh÷ng ngêi cã nhu cÇu cã ®îc vèn ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh hoÆc ®¶m b¶o c¸c nhu cÇu kh¸c. Víi viÖc cho vay nµy NHTM ®· t¹o cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®îc th«ng suèt vµ hiÖu qu¶. Bëi nÕu kh«ng cã nguån vèn vay tõ ng©n hµng th× rÊt nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng thÓ tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc. HÇu nh mäi doanh nghiÖp hiÖn nay ®Òu vay vèn ng©n hµng. Bªn c¹nh ®ã ho¹t ®éng cho vay mang l¹i thu nhËp cho ng©n hµng díi d¹ng l·i vay. Cµng cho vay ®îc nhiÒu th× l·i thu ®îc cµng lín. Tuy nhiªn ho¹t ®éng tÝn dông tiÒm Èn nhiÒu rñi ro, v× vËy viÖc n©ng cao c¸c kho¶n tÝn dông lµ môc tiªu hµng ®Çu, sèng cßn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh ®Ó võa ®¶m b¶o cã thu nhËp cao võa an toµn, hiÖu qu¶. 1.2.5 Tµi trî ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng ngµy nay khi mµ ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ ngµy mét ph¸t triÓn, xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¸c níc ®· diÔn ra m¹nh mÏ th× ®ßi hái viÖc thanh to¸n quèc tÕ còng nh nh÷ng hé trî kh¸c cho thanh to¸n ngµy cµng nhiÒu. ViÖc ®¶m b¶o thanh to¸n cho c¸c doanh nghiÖp gi÷a c¸c níc ®ßi hái mét tæ chøc ®øng ra ph¶i cã ®ñ kh¶ n¨ng vµ uy tÝn nh NHTM míi ®¶m tr¸ch ®îc. C¸c NHTM gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng ®èi ngo¹i thùc hiÖn viÖc thanh to¸n ®îc hiÖu qu¶, an toµn vµ ®Æc biÖt lµ gi¶m ®îc chi phÝ cho hä. Ngoµi ra NHTM cßn cã hç trî vÒ vèn, nghiÖp vô gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn mét c¸ch thuËn lîi vµ an toµn c¸c ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng. Cô thÓ ng©n hµng thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô më L/C, sÐc chuyÓn tiÒn, hèi phiÕu… NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 5 LuËn v¨n tèt nghiÖp 1.2.6 Ho¹t ®éng b¶o l·nh. Mét sè doanh nghiÖp khi thùc hiÖn c¸c dù ¸n lín mµ ®ßi hái vÒ vèn vµ uy tÝn vît qua kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh, nhng dù ¸n ®ã lµ cã hiÖu qu¶. V× vËy c¸c doanh nghiÖp nµy rÊt cÇn mét tæ chøc ®øng ra b¶o l·nh cho hä ®Ó hä ký kÕt ho¹t ®éng thùc hiÖn dù ¸n. Ng©n hµng chÝnh lµ ngêi b¶o l·nh tèt cho c¸c doanh nghiÖp bëi NHTM cã tiÒm lùc vÒ vèn vµ uy tÝn. MÆt kh¸c, NHTM cã thÓ t vÊn cung cÊp tiÒn tÖ, nghiÖp vô gióp cho doanh nghiÖp qu¶n lý tèt dù ¸n. HiÖn nay, viÖc NHTM b¶o l·nh cho c¸c doanh nghiÖp lµ kh¸ch hµng cña m×nh ngµy cµng phæ biÕn, ®iÒu ®ã mang l¹i lîi Ých cho c¶ hai bªn: NHTM vµ doanh nghiÖp. Ngoµi ra NHTM cßn cã nhiÒu chøc n¨ng kh¸c nh: DÞch vô uû th¸c, b¶o ®¶m an toµn vËt cã gi¸… 1.3 C¸c nghiÖp vô cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. 1.3.1 NghiÖp vô nî ho¹t ®éng cña NHTM dùa chñ yÕu trªn nguån vèn huy ®éng cßn nguån vèn tù cã cña NHTM lµ rÊt nhá, nã chØ lµ tÊm ®Öm ®Ó h¹n chÕ nh÷ng rñi ro. Sè vèn huy ®éng t¹i c¸c NHTM chÞu ¶nh hëng cña rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau nh: l·i suÊt, t×nh h×nh kinh tÕ x· héi, c¸ch thøc göi tiÒn vµ tr¶ l·i, phong tôc tËp qu¸n, ®Þa ®iÓm vµ th¸i ®é phôc vô cña ng©n hµng.. C¸c h×nh thøc huy ®éng bao gåm: - TiÒn göi thanh to¸n: §©y lµ lo¹i tiÒn göi kh«ng kú h¹n, cã hoÆc kh«ng cã l·i suÊt. Môc ®Ých cña ngêi göi tiÒn lµ ®Ó hëng c¸c dÞch vô cña ng©n hµng phôc vô cho qu¸ tr×nh thanh to¸n cña m×nh. Lo¹i tiÒn göi nµy tuy cã chi phÝ thÊp nhng chøa ®ùng rñi ro cao, do ngêi göi cã thÓ rót bÊt kú lóc nµo. TØ lÖ tiÒn göi thanh to¸n ë ViÖt Nam cßn thÊp rÊt nhiÒu so víi tû lÖ chung trªn thÕ giíi v× ngêi d©n níc ta vÉn gi÷ thãi quen sö dông tiÒn mÆt trong lu th«ng. - TiÒn göi tiÕt kiÖm: Môc ®Ých cña lo¹i tiÒn göi nµy lµ ®Ó hëng l·i suÊt. Cã hai lo¹i tiÒn göi tiÕt kiÖm lµ: TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n vµ kh«ng cã kú h¹n. C¸c kú h¹n do sù tho¶ thuËn gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. Ngoµi hai lo¹i tiÒn göi chñ yÕu trªn ng©n hµng cßn thùc hiÖn mét sè h×nh thøc tiÒn göi kh¸c vµ ng©n hµng kh«ng chØ huy ®éng vèn b»ng tiÒn göi mµ cßn cã nhiÒu h×nh thøc huy ®éng vèn kh¸c nh ph¸t hµnh chøng kho¸n, vay trªn thÞ trêng tiÒn tÖ, vay tõ tæ chøc tÝn dông kh¸c, vay tõ NHTW … Tuy nhiªn, c¸c h×nh thøc nµy kh«ng thêng xuyªn mµ chØ thùc hiÖn trong nh÷ng trêng hîp nhÊt ®Þnh, bëi chøa ®ùng trong ®ã rµng buéc vµ ®iÒu kiÖn. NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 6 LuËn v¨n tèt nghiÖp 1.3.2 NghiÖp vô cã. §©y lµ ho¹t ®éng sö dông vèn cña ng©n hµng. Ng©n hµng dïng vèn huy ®éng ®îc cïng víi vèn tù cã ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh nh»m t¹o ra nguån thu nhËp. NghiÖp vô cã cña ng©n hµng thÓ hiÖn ë c¸c ho¹t ®éng sau: - Ho¹t ®éng ng©n quü: Mçi ng©n hµng ®Òu ph¶i gi÷ l¹i mét kho¶n tiÒn t¹i kÐt cña Ng©n hµng ®Ó phßng nh÷ng trêng hîp rót tiÒn cña ngêi göi, tr¸nh ®îc nh÷ng rñi ro vÒ thanh to¸n. Nªn cã thÓ nãi ho¹t ®éng nµy ®¶m b¶o cho kh¶ n¨ng thanh to¸n thêng xuyªn cña ng©n hµng. Kho¶n tiÒn b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng cã thÓ lµ tiÒn t¹i kÐt, tiÒn göi NHTW, chøng kho¸n, tiÒn mÆt trong qu¸ tr×nh thu. §ã lµ nh÷ng tµi s¶n cã tÝnh thanh kho¶n cao. Nh÷ng tµi s¶n nµy kh«ng sinh lêi hoÆc sinh lêi thÊp. V× vËy, ng©n hµng ph¶i ®iÒu chØnh lîng dù tr÷ nµy sao cho hîp lý ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng sinh lêi cao, võa ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n tèt. - Ho¹t ®éng cho vay: §©y lµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ quan träng nhÊt cña ng©n hµng, nã thêng ®em l¹i cho ng©n hµng kho¶n lîi nhuËn cao tíi 60 – 70%. MÆt kh¸c, ®©y còng lµ ho¹t ®éng nh¹y c¶m, tiÒm Èn nhiÒu rñi ro. Cã thÓ nãi ho¹t ®éng tÝn dông cã møc ®é rñi ro cao nhÊt, do ®ã ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nµy c¸c ng©n hµng ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ nh÷ng rñi ro b»ng c¸ch qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n cho vay. - Ho¹t ®éng thuª mua: §©y lµ ho¹t ®éng cßn kh¸ míi mÏ ë ViÖt Nam. §©y lµ h×nh thøc cung cÊp tµi chÝnh cho kh¸ch hµng díi h×nh thøc thuª. Ho¹t ®éng nµy còng lµ mét h×nh thøc cÊp tÝn dông, nhng nã cã ®iÓm kh¸c biÖt lµ quyÒn së h÷u vÉn thuéc vÒ bªn cho thuª. ChØ ®Õn khi kÕt thóc hîp ®ång. Ngêi thuª cã quyÒn mua l¹i tµi s¶n cã ë møc gi¸ tho¶ thuËn gi÷a hai bªn, Ên ®Þnh tõ khi hîp ®ång nµy. - Ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp: Bªn c¹nh c¸c h×nh thøc ®Çu t gi¸n tiÕp b»ng c¸ch cÊp tÝn dông ë trªn, ng©n hµng cßn tham gia ®Çu t trùc tiÕp vµo mét c«ng tr×nh…Ho¹t ®éng nµy mét mÆt t¹o ra lîi nhuËn cho ng©n hµng, mÆt kh¸c gióp bæ trî cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c bëi ®a d¹ng ho¸ gi¶m rñi ro. Cïng víi viÖc n¾m gi÷ chøng kho¸n, ng©n hµng cã thÓ ®¶m b¶o cho kh¶ n¨ng thanh to¸n cña tµi s¶n cã sinh lêi. 1.3.3 NghiÖp vô trung gian. Ngoµi 2 nghiÖp vô trªn, ng©n hµng cßn thùc hiÖn cung cÊp c¸c dÞch vô kh¸c cho kh¸ch hµng nh»m thu phÝ vµ khuyÕn khÝch kh¸ch hµng ®Õn víi ng©n hµng. Ngµy nay, ho¹t ®éng nµy ngµy cµng mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho ng©n hµng. C¸c ho¹t ®éng trung gian bao gåm: NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 7 LuËn v¨n tèt nghiÖp - DÞch vô thanh to¸n vµ cung cÊp ph¬ng tiÖn thanh to¸n: Ng©n hµng ®øng ra lµm trung gian thanh to¸n hé cho kh¸ch hµng vµ ph¸t hµnh c¸c ph¬ng tiÖn nh»m phôc vô cho thanh to¸n nh: UNC, UNT, Sec, L/C… - DÞch vô m«i giíi: Ng©n hµng tæ chøc mua b¸n, lu ký, b¶o qu¶n chøng kho¸n cho ng©n hµng. T¹i ViÖt Nam, c¸c ng©n hµng thµnh lËp ra c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng nµy. - DÞch vô ng©n quü: Ngµy nay, khi mµ thÞ trêng kh«ng dïng tiÒn mÆt th× ho¹t ®éng nµy ngµy cµng ph¸t triÓn réng. Ng©n hµng ®øng ra thu hé vµ ph¸t tiÒn mÆt cho kh¸ch hµng. - DÞch vô chuyÓn tiÒn: Víi sù trî gióp cña khoa häc kü thuËt th× dÞch vô nµy ngµy cµng ®îc nhiÒu ngêi sö dông. - DÞch vô b¶o l·nh: B»ng uy tÝn vµ kh¶ n¨ng tæ chøc cña m×nh, ng©n hµng ®øng ra b¶o l·nh cho c¸c c«ng ty ph¸t hµnh chøng kho¸n, b¶o l·nh vay vèn, b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång… - DÞch vô t vÊn: Cung cÊp th«ng tin vµ hç trî vÒ mÆt chuyªn m«n cho kh¸ch hµng. - DÞch vô b¶o qu¶n. 2. Lý luËn chung vÒ tÝn dông 2.1. Kh¸i niÖm tÝn dông Danh tõ tÝn dông dïng ®Ó chØ mét hµnh vi kinh tÕ rÊt phøc t¹p nh: b¸n chÞu hµng ho¸, cho vay, chiÕt khÊu, b¶o l·nh, ký th¸c, ph¸t hµnh giÊy b¹c. Trong mçi mét hµnh vi tÝn dông võa nãi, chóng ta thÊy hai bªn cam kÕt víi nhau nh sau: - Mét bªn trao ngay mét sè tµi ho¸ hay tiÒn b¹c; - Cßn bªn kia cam kÕt sÏ hoµn l¹i nh÷ng ®èi kho¶n cña tµi ho¸ ®ã trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh vµ theo mét sè ®iÒu kiÖn nµo ®ã. Trong quan hÖ giao dÞch trªn thÓ hiÖn c¸c néi dung:  Tr¸i chñ hay cßn gäi lµ ngêi cho vay chuyÓn giao cho ngêi thô tr¸i hay cßn ngäi lµ ngêi ®i vay mét lîng gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh. Gi¸ trÞ nµy cã thÓ díi h×nh th¸i gi¸ trÞ hoÆc díi h×nh th¸i hiÖn vËt nh hµng ho¸, m¸y mãc, thiÕt bÞ bÊt ®éng s¶n.  Ngêi thô tr¸i hay lµ ngêi ®i vay chØ ®îc sö dông t¹m thêi mét thêi gian nhÊt ®Þnh, sau khi hÕt thêi h¹n sö dông theo tho· thuËn, ngêi ®i vay ph¶i hoµn tr¶ cho ngêi cho vay. NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 8 LuËn v¨n tèt nghiÖp  Gi¸ trÞ hoµn tr¶ thêng lín h¬n gi¸ trÞ cho vay hay nãi c¸ch kh¸c ngêi ®i vay ph¶i tr¶ thªm phÇn lîi tøc. Thíc ®o phÇn lîi tøc nµy lµ gi¸ trÞ tµi ho¸ hoÆc tiÒn tÖ vµ l·i suÊt mµ hai bªn tho¶ thuËn. Ngêi cho vay ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c : L·i suÊt cho vay ph¶i chøa ®ùng c¸c yÕu tè nh l¹m ph¸t, rñi ro vµ chi phÝ c¬ héi. Ngêi cho vay ph¶i chó ý ®Õn gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn. Nh vËy: TÝn dông lµ mét quan hÖ giao dÞch gi÷a hai chñ thÓ, trong ®ã mét bªn chuyÓn giao tiÒn hoÆc tµi s¶n cho bªn kia sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, ®ång thêi bªn nhËn tiÒn hoÆc tµi s¶n cam kÕt hoµn tr¶ phÇn tµi s¶n ®· mîn céng thªm mét phÇn lîi tøc theo thêi h¹n ®· tho¶ thuËn. Tõ tÝn dông xuÊt ph¸t tõ tiÕng la tinh -credittum- cã nghÜa lµ sù tÝn nhiÖm. Trong giíi tµi chÝnh, mét ngêi ®îc xem lµ cã uy tÝn khi ngêi kh¸c tin tëng vµ s¼n sµng ký th¸c tµi s¶n hoÆc tiÒn b¹c cho anh ta. TÝn dông lµ sù cho vay cã høa hÑn thêi tgian hoµn tr¶. Sù høa hÑn biÓu hiÖn møc ®é tÝn nhiÖm cña ngêi cho vay, yÕu tè tÝn nhiÖm lµ yÕu tè bao trïm trong ho¹t ®éng tÝn dông, lµ ®iÒu kiÖn cÇn cho quan hÖ tÝn dông ph¸t sinh. Do nhu cÇu ph¸t triÓn vµ ®i lªn cña x· héi loµi ngêi mµ quan hÖ tÝn dông ®· h×nh thµnh rÊt sím. Quan hÖ tÝn dông ®Çu tiªn trong lÞch sö lµ tÝn dông nÆng l·i, quan hÖ tÝn dông nµy h×nh thµnh tõ ®Çu chÕ ®é n« lÖ vµ thËm chÝ cßn tån t¹i ®Õn ngµy nay. H×nh thøc tÝn dông nµy ®îc coi lµ ph¬ng ph¸p tÝch luü nguyªn thuû, lµ c«ng cô ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung vèn, t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi ra ®êi. Quan hÖ tÝn dông ph¸t triÓn hÕt søc ®a d¹ng vµ phøc t¹p b¾t ®Çu tõ khi chÕ ®é chñ nghÜa t b¶n ra ®êi. Cho ®Õn ngµy nay c¸c quan hÖ tÝn dông ®· ph¸t triÓn toµn diÖn. Trong thùc tiÔn thêng cã c¸c chñ thÓ tham gia vµo quan hÖ tÝn dông cô thÓ, vÝ dô:  Quan hÖ tÝn dông gi÷a nhµ níc víi c¸c doanh nghiÖp vµ c«ng chóng thÓ hiÖn díi h×nh thøc nhµ níc ph¸t hµnh c¸c giÊy nî nh c«ng tr¸i, tr¸i phiÕu ®« thÞ, tÝn phiÕu kho b¹c.  Quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau hay cßn gäi lµ tÝn dông th¬ng m¹i thÓ hiÖn díi h×nh thøc b¸n chÞu hµng ho¸.  Quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c c«ng ty vµ c«ng chóng thÓ hiÖn díi h×nh thøc c¸c c«ng ty ph¸t hµnh c¸c tr¸i phiÕu, hoÆc b¸n hµng tr¶ gãp.  Quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng víi c¸c doanh nghiÖp vµ c«ng chóng, thÓ hiÖn díi h×nh thøc nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng, cho kh¸ch hµng vay, tµi trî thuª mua...  Quan hÖ tÝn dông gi÷a nhµ níc vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ, chÝnh phñ c¸c níc thÓ hiÖn díi h×nh thøc vay nî. NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 9 LuËn v¨n tèt nghiÖp Víi chøc n¨ng kinh doanh tiÒn tÖ, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i tham gia vµo quan hÖ tÝn dông víi hai t c¸ch. Ng©n hµng ®ãng vai trß thô tr¸i vµ hµnh vi nµy ®îc gäi lµ ®i vay bao gåm nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Ó vay vèn trong x· héi, vay vèn cña ng©n hµng trung ¬ng vµ c¸c ng©n hµng kh¸c. Ng©n hµng ®ãng vai trß tr¸i chñ, hµnh vi nµy ®îc gäi lµ cho vay. V× tÝnh chÊt phøc t¹p cña ho¹t ®éng cho vay v× thÕ khi nãi ®Õn tÝn dông ngêi ta thêng ®Ò cËp ®Õn ho¹t ®éng cho vay mµ bá quªn mÆt thø hai ®ã lµ ®i vay. Quan hÖ tÝn dông mµ ng©n hµng ®ãng vai trß tr¸i chñ gäi lµ tÝn dông ng©n hµng. TÝn dông ng©n hµng lµ mét trong ba nghiÖp vô c¬ b¶n khi h×nh thµnh nªn c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ ®©y còng lµ nguån thu chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng. Sù phï hîp vÒ nhu cÇu cña hai nhµ t b¶n ng©n hµng vµ nhµ t b¶n s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ ®· dÉn ®Õn sù ra ®êi mèi quan hÖ tÝn dông nµy. Do chuyªn m«n ho¸ trong kinh doanh vµ do ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸ tiÒn tÖ mµ h×nh thøc tÝn dông nµy ngµy cµng ph¸t triÓn vµ trë thµnh h×nh thøc tÝn dông chñ yÕu trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸. TÝn dông ng©n hµng ®· kh¾c phôc ®îc nh÷ng h×nh thøc tÝn dông tríc ®ã vµ thùc sù trë thµnh mét yÕu tè quan träng thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Nh vËy:TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ vay mîn vÒ vèn tiÒn tÖ gi÷a ng©n hµng vµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, c¸c c¬ quan nhµ níc, c¸c tæ chøc x· héi vµ c¸c tÇng líp d©n c theo nguyªn t¾c cã hoµn tr¶. 2.2. Ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng 2.2.1. C¨n cø vµo môc ®Ých Dùa vµo c¨n cø nµy cho vay ®îc chia ra lµm c¸c lo¹i sau:  Cho vay bÊt ®éng s¶n lµ lo¹i cho vay liªn quan ®Õn viÖc mua s¾m vµ x©y dùng bÊt ®éng s¶n nhµ ë, ®Êt ®ai, bÊt ®éng s¶n trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, th¬ng m¹i vµ dÞch vô.  Cho vay c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i lµ lo¹i cho vay ng¾n h¹n ®Ó bæ sung vèn lu ®éng cho c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, th¬ng m¹i vµ dÞch vô.  Cho vay tiªu dïng lµ lo¹i cho vay ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu tiªu dïng nh mua s¾m c¸c vËt dông ®¾t tiÒn, ngµy nay ng©n hµng cßn thùc hiÖn c¸c kho¶n cho vay ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ th«ng thêng cña ®¬× sèng th«ng qua ph¸t hµnh thÎ tÝn dông.  Thuª mua vµ c¸c lo¹i kh¸c. NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 10 LuËn v¨n tèt nghiÖp 2.2.2 . C¨n cø vµo thêi h¹n tÝn dông.  TÝn dông ng¾n h¹n: Lo¹i tÝn dông nµy cã thêi h¹n díi 12 th¸ng vµ ®îc sö dông ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt vèn lu ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ nhu cÇu chi tiªu ng¾n h¹n cña c¸ nh©n. §èi víi ng©n hµng th¬ng m¹i tÝn dông ng©n hµng chiÕm tØ träng cao nhÊt.  TÝn dông trung h¹n: Theo quy ®Þnh hiÖn nay cña ng©n hµng nhµ níc ViÖt Nam, tÝn dông trung h¹n cã thêi h¹n tõ 1 n¨m ®Õn 3 n¨m, cßn ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i trªn thÕ giíi lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n ®Õn 7 n¨m. TÝn dông trung h¹n chñ yÕu ®îc ®Çu t ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn hoÆc ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt kinh doanh, x©y dùng c¸c dù ¸n míi cã quy m« nhá vµ thêi gian thu håi vèn nhanh.  TÝn dông dµi h¹n: Theo quy ®Þnh ë ViÖt Nam lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n trªn 3 n¨m, cßn trªn thÕ giíi lo¹i tÝn dông nµy cã thêi h¹n trªn 7 n¨m.TÝn dông dµi h¹n lµ lo¹i tÝn dùng cung cÊp ®Ó ®¸p øng nhu cÇu dµi h¹n nh x©y dùng nhµ ë, c¸c thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i cã quy m« lín, x©y dung c¸c xÝ nghiÖp míi. NghiÖp vô truyÒn thèng cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i lµ cho vay ng¾n h¹n, nhng tõ nh÷ng n¨m 70 trë l¹i ®©y c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®· chuyÓn sang kinh doanh tæng hîp vµ mét trong nh÷ng néi dung ®æi míi ®ã lµ n©ng cao tØ träng cho vay trung vµ dµi . 2.2.3. C¨n cø vµo møc ®é tÝn nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng. Theo c¨n cø nµy tÝn dông ®îc chia lµm hai lo¹i:  Cho vay kh«ng b¶o ®¶m lµ lo¹i cho vay kh«ng cÇn tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc sù b¶o l·nh cña ngêi thø ba, mµ viÖc cho vay chØ dùa vµo uy tÝn cña b¶n th©n kh¸ch hµng. §èi víi nh÷ng kh¸ch hµng tèt, trung thùc trong kinh doanh, cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh m¹nh, qu¶n trÞ tµi chÝnh hiÖu qu¶ th× ng©n hµng cã thÓ cÊp tÝn dông dùa vµo uy tÝn cña b¶n th©n kh¸ch hµng mµ kh«ng cÇn mét nguån thu nî thø hai bæ sung.  Cho vay cã b¶o ®¶m lµ lo¹i cho vay ®îc ng©n hµng cung øng ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc cÇm cè hoÆc cã sù b¶o l·nh cña ngêi thø ba. §èi víi kh¸ch hµng kh«ng cã uy tÝn cao víi ng©n hµng, khi vay vèn ®ßi hái ph¶i cã b¶o ®¶m. Sù b¶o ®¶m nµy lµ c¨n cø ph¸p lý ®Ó ng©n hµng cã mét nguån thu thø hai, bæ sung nguån thu nî thø nhÊt thiÕu ch¾c ch¾n. §ång thêi tµi s¶n thÕ chÊp nµy b¶o ®¶m kh¸ch hµng sö dông vèn ®óng môc ®Ých cam kÕt. 2.2.4 . C¨n cø vµo h×nh th¸i gi¸ trÞ cña tÝn dông. Theo c¨n cø nµy tÝn dông ng©n hµng ®îc chia lµm hai lo¹i: NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 11 LuËn v¨n tèt nghiÖp  TÝn dông b»ng tiÒn lµ lo¹i cho vay mµ h×nh th¸i gi¸ trÞ cña tÝn dông ®îc cung cÊp b»ng tiÒn. §©y lµ lo¹i tÝn dông chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng vµ viÖc thùc hiÖn b»ng c¸c kû thuËt kh¸c nhau nh: TÝn dông øng tríc, thÊu chi, tÝn dông thêi vô, tÝn dông tr¶ gãp...  TÝn dông b»ng tµi s¶n lµ h×nh thøc cho vay b»ng tµi s¶n rÊt phæ biÕn vµ ®a d¹ng, riªng ®èi víi c¸c ng©n hµng cho vay b»ng tµi s¶n ®îc ¸p dông phæ biÕn ®ã lµ tµi trî thuª mua. Theo ph¬ng thøc cho vay nµy ng©n hµng hoÆc c¸c c«ng ty thuª mua( c«ng ty con cña ng©n hµng)cung cÊp trùc tiÕp tµi s¶n cho ngêi ®i vay ®îc gäi lµ ngêi ®i thuª vµ theo ®Þnh kú ngêi ®i thuª hoµn tr¶ nî vay bao gåm c¶ vèn gèc vµ l·i. 2.2.5. C¨n cø vµo xuÊt xø tÝn dông. Dùa vµo c¨n cø nµy cho vay chia lµm hai lo¹i:  Cho vay trùc tiÕp: Ng©n hµng cÊp vèn trùc tiÕp cho nh÷ng ngêi cã nhu cÇu, ®ång thêi ngêi ®i vay trùc tiÕp hoµn tr¶ nî vay cho ng©n hµng.  Cho vay gi¸n tiÕp: Lµ kho¶n cho vay ®îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc mua l¹i c¸c khÕ íc hoÆc chøng tõ nî ®· ph¸t sinh vµ cßn trong thêi h¹n thanh to¸n. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cho vay gi¸n tiÕp theo c¸c lo¹i sau: ChiÕt khÊu th¬ng m¹i, mua c¸c phiÕu b¸n hµng, mua c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp.. Ngoµi c¸c lo¹i cho vay trªn ®©y, ng©n hµng cßn thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô b¶o l·nh cho kh¸ch hµng b»ng uy tÝn cña m×nh. §èi víi nghiÖp vô nµy ng©n hµng kh«ng ph¶i cung cÊp tiÒn, nhng khi ngêi b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô theo hîp ®ång th× ngêi b¶o l·nh ph¶i thay thÕ ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô thanh to¸n. ChÝnh v× lý do trªn ®©y, mµ ngêi ta gäi hµnh vi cam kÕt b¶o l·nh cña ng©n hµng lµ tÝn dông b»ng ch÷ ký. TÝn dông b»ng ch÷ ký bao gåm c¸c lo¹i: TÝn dông chøng tõ, b¶o l·nh cña ng©n hµng.. 3. TÝn dông ng¾n h¹n. 3.1. Kh¸i niÖm. TÝn dông ng¾n h¹n lµ nh÷ng kho¶n cho vay cã thêi h¹n nhá h¬n mét n¨m. NHTM lµ nhµ cung øng phÇn lín c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n cho c¸c doanh nghiÖp. C¸c kho¶n vay nµy Ýt rñi ro vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n còng nh vÒ l·i suÊt so víi vay trung vµ dµi h¹n. Nh÷ng kho¶n cho vay ng¾n h¹n thêng ®îc sö dông réng r·i trong viÖc tµi trî mang tÝnh thêi vô vÒ vèn lu©n chuyÓn vµ tµi trî t¹m thêi cho c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt. 3.2. Ph©n lo¹i tÝn dông ng¾n h¹n. NÕu xÐt theo c¬ cÊu nguån vèn cña doanh nghiÖp, th× ®©y lµ tÝn dông tµi trî vèn lu ®éng. NÕu nh vèn lu ®éng thêng xuyªn cña doanh nghiÖp kh«ng ®ñ trang tr¶i vÒ lo¹i vèn nµy, th× doanh nghiÖp ®ã ph¶i xin vay tÝn dông ng©n NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 12 LuËn v¨n tèt nghiÖp hµng. Nhu cÇu vÒ vèn lu ®éng cao hay thÊp tuú thuéc vµo t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp. Nhng dï nhu cÇu cao hay thÊp, doanh nghiÖp lu«n sö dông tÝn dông vèn lu ®éng víi t c¸ch lµ c¸c kho¶n vay Ýt hay nhiÒu thêng xuyªn theo c¬ cÊu tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Díi gãc ®é kü thuËt tÝn dông, Ng©n hµng th¬ng m¹i thùc hiÖn cho vay ng¾n h¹n theo c¸c lo¹i h×nh phæ biÕn sau ®©y: 3.2.1. TÝn dông øng tríc. C¸c tÝn dông øng tríc ®îc gäi b»ng c¸c tõ ng÷ kh¸c nhau. C¸c tªn gäi cña chóng thêng thÓ hiÖn nh÷ng thùc tÕ rÊt gÇn gòi nh: Më tÝn dông kho¶n, thÊu chi, tÝn dông v·ng lai(hay cßn gäi lµ cho vay lu©n chuyÓn)..Nh×n chung, c¸c kho¶n tÝn dông øng tríc chñ yÕu theo nhu cÇu toµn bé tµi s¶n lu ®éng, nghÜa lµ kh«ng thùc hiÖn mét tµi s¶n x¸c ®Þnh nµo. Nãi chung kh«ng cã mét ®¶m b¶o riªng. TÝn dông øng tríc bao gåm c¸c lo¹i sau ®©y: 3.2.1.1. TÝn dông thÕ chÊp hoÆc nghiÖp vô më tÝn dông kho¶n. Lo¹i tÝn dông nµy lµ mét thÓ thøc cho vay ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së hîp ®ång tÝn dông trong ®ã kh¸ch hµng ®îc sö dông mét møc cho vay trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. Trong h×nh thøc nµy, ng©n hµng cho kh¸ch hµng vay b»ng c¸ch më cho hä mét tÝn dông kho¶n. Khi më tµi kho¶n nh vËy kh¸ch hµng kh«ng ph¶i bá tiÒn vµo ®Êy, mµ tr¸i l¹i cã thÓ lÊy tiÒn ra, tiÒn ®ã lµ tiÒn øng tríc cña ng©n hµng v× vËy nghiÖp vô nµy cßn gäi lµ nghiÖp vô øng tríc. Kh¸ch hµng cã thÓ sö dông tµi kho¶n nµy ®Ó ph¸t hµnh sÐc chi tr¶ hoÆc cã thÓ sö dông cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c. Khi thùc hiÖn mét kho¶n tÝn dông øng tríc tuú vµo sù nh×n nh©n cña ng©n hµng ®èi víi kh¸ch hµng mµ cã thÓ ng©n hang ®a ra mét trong hai h×nh thøc sau: TÝn dông øng tríc kh«ng b¶o ®¶m:lµ viÖc cÊp tÝn dông kh«ng cÇn tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc b¶o l·nh, mµ dùa trªn c¬ së uy tÝn cña kh¸ch hµng. Tríc khi cho vay ng©n hµng ph¶i xem xÐt, ®¸nh gi¸, ph©n tÝch. §¸nh gi¸ kh¸ch hµng dùa vµo hang lo¹t chØ tiªu nh møc vèn, lîi nhuËn hµng n¨m, uy tÝn cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng, kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm, tr×nh ®é qu¶n lý. TÝn dông øng tríc cã b¶o ®¶m: lµ lo¹i tÝn dông ®îc cÊp ph¸t trªn c¬ së cã tµi s¶n thÕ chÊp(do ®ã cã tªn gäi lµ tÝn dông thÕ chÊp), cÇm cè hay b¶o l·nh cña mét hay nhiÒu ngêi kh¸c. NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 13 LuËn v¨n tèt nghiÖp 3.2.1.2 . ThÊu chi. ThÊu chi lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông øng tríc ®Æc biÖt trªn c¬ së hîp ®ång tÝn dông hay cßn gäi lµ tÝn dông h¹n møc, ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch cho phÐp kh¸ch hµng ®îc sö dông kÕt sè thiÕu(d nî) trong mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh. ThÊu chi lµ kü thuËt cho vay ®Æc biÒt mµ trong ®ã xÝ nghiÖp ®îc sö dông vèn mét c¸ch linh ho¹t, c¸c ®¶m b¶o nÕu cã chØ lµ yÕu tè phô, v× sè nî thêng xuyªn biÕn ®éng kh«ng thÓ thùc hiÖn c¸c ®¶m b¶o trùc tiÕp. ThÊu chi ®îc xem lµ lo¹i tÝn dông kh«ng b¶o chøng. ThÊu chi lµ mét kho¶n tÝn dông tæng hîp mµ doanh nghiÖp vay khi nhu cÇu vÒ vèn lu ®éng cña nã vît kh¶ n¨ng cña vèn lu ®éng. Khi cÊp tÝn dông thÊu chi ng©n hµng kh«ng ®ßi hái viÖc nghiªn cøu mét nguyªn nh©n rÊt chÝnh x¸c vÒ sù ph¸t sinh vµ t×m sù hîp lý cña nã trong c¬ cÊu tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. 3.2.1.3. TÝn dông v·ng lai. TÝn dông v·ng lai cha ®îc giíi thiÖu ®Çy ®ñ trªn s¸ch b¸o ViÖt Nam. Cã rÊt nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vµ ®ang cßn cã nhiÒu sù nhÇm lÉn. Do vËy viÖc quy tô nh÷ng th«ng tin, nh÷ng tri thøc vÒ néi dung chñ yÕu cña tÝn dông v·ng lai, ®Ó hiÓu thªm nh÷ng u ®iÓm cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Tõ ®ã rót ra nh÷ng thÝch øng víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi míi vµ ph¸t triÓn ®a d¹ng c¸c lo¹i tÝn dông cña NHTM. TÝn dông v·ng lai ®îc xem lµ h×nh thøc tÝn dông cæ ®iÓn nhÊt. TÝn dông v·ng lai lµ tÝn dông ng©n hµng do c¬ quan tÝn dông cÊp cho kh¸ch hµng cña m×nh : b»ng b¶n tÖ hoÆc ngo¹i tÖ vµ theo nhu cÇu kh¸ch hµng cã thÓ ®îc sö dông víi sè lîng kh¸c nhau nhng kh«ng vît qu¸ sè tiÒn quy ®Þnh trong hîp ®ång. ViÖc tÝnh sè d c¸c kho¶n nép vµo vµ rót ra khái tµi kho¶n cña kh¸ch hµng ®îc tiÕn hµnh sau nh÷ng kho¶ng thêi gian quy ®Þnh trong hîp ®ång, ®ång thêi víi viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n chi tr¶ tÝn dông trªn tµi kho¶n thèng nhÊt cña kh¸ch hµng . 3.2.1.4. TÝn dông thêi vô. Ho¹t ®éng thêi vô lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn ë mét thêi ®iÓm nµo ®ã trong n¨m trong khi viÖc tiªu thô l¹i ®îc thùc hiÖn t¹i mét thêi ®iÓm kh¸c hoÆc ngîc l¹i viÖc s¶n xuÊt ®îc r¶i ®ªï trong c¶ n¨m ®Ó tr¸nh chi phÝ ®ét biÕn vµ dµn ®Òu tæng chi phÝ trong khi viÖc tiªu thô l¹i ®îc tiÕn hµnh trong mét thêi gian rÊt ng¾n. Trong c¸c trêng hîp nµy doanh doanh nghiÖp cã nhu cÇu thêi vô vÒ tµi trî vèn lu ®éng vµ nã ®îc tho¶ m¶n b»ng tÝn dông thêi vô. Doanh nghiÖp yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh gióp ®ì tµi chÝnh ë c¸c thêi vô. Dùa vµo ®iÒu tra nghiªn cøu cña m×nh, ng©n hµng sÏ cã kÕ ho¹ch tµi trî thêi vô cô thÓ cña tong th¸ng, c¸c nhu cÇu vµ nguån vèn dù kiÕn. Nãi c¸ch kh¸c, khi cã nhu cÇu vît qu¸ nguån vèn trong mét thêi kú nµo ®ã ngêi ta ®a ra NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 14 LuËn v¨n tèt nghiÖp nhu cÇu ®Æc biÖt vÒ thêi vô mµ nÕu nh mäi viÖc diÔn ra tèt ®Ñp, sÏ ®îc san b»ng ë thêi kú b¸n hµng. Vèn lu ®éng ph¶i bï ®¾p mét phÇn nhu cÇu nµy. Mét doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng suèt n¨m ®¬ng ®Çu víi thêi kú mïa vô mµ kh«ng cÇn tíi tÝn dông bªn ngoµi, th× ch¾c ch¾n lµ mét doanh nghiÖp qu¶n lý cha tèt nguån vèn, bëi v× nã chøng tá viÖc kh«ng tËn dông sè t b¶n thêng cã trong mét thêi kú cña n¨m vµ møc sinh lîi cña vèn nµy do ®ã còng ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng hËu qu¶. 3.2.2. Cho vay dùa trªn viÖc chuyÓn nhîng tr¸i quyÒn. 3.2.2.1. ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu. Th¬ng phiÕu hay kú phiÕu th¬ng m¹i lµ mét giÊy nî ph¸t sinh trong quan hÖ th¬ng m¹i vµ ngêi hëng thô mét tr¸i quyÒn ®èi víi ngêi thô tr¸i khi giÊy nî ®Õn h¹n. Th¬ng phiÕu lµ c«ng cô cña tÝn dông th¬ng m¹i. Tõ thêi Trung cæ c¸c th¬ng phiÕu ®· trë thµnh ph¬ng tiÖn quan trong trong kinh doanh ng©n hµng. Ngµy nay, cã rÊt nhiÒu nghiÖp vô ng©n hµng ®îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc chiÕt khÊu th¬ng phiÕu: -Ng©n hµng tham gia vµo viÖc thanh to¸n c¸c phiÕu kho¸n khi c¸c th¬ng phiÕu ®ã ®îc chiÕt khÊu t¹i ng©n hµng cña hä. -Ng©n hµng còng thùc hiÖn viÖc thu ng©n c¸c phiÕu kho¸n gióp kh¸ch hµng. Ngoµi thanh to¸n vµ thùc hiªn thu ng©n hé kh¸ch hµng, ng©n hµng cã thÓ gi÷ c¸c phiÕu kho¸n lµm vËt b¶o ®¶m. Nhng th«ng thêng th× ng©n hµng chiÕt khÊu th¬ng c¸c phiÕu. -ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu lµ nghiÖp vô cæ ®iÓn cña ng©n hµng, ra ®êi rÊt sím vµ m·i ®Õn ngµy nay vÉn ®îc c¸c ng©n hµng ¸p dông mét c¸ch phæ biÕn. §©y lµ mét nghiÖp vô Ýt rñi ro vµ kh«ng lµm ®ãng b¨ng vèn cña ng©n hµng. Thêi h¹n cho vay ng¾n tèi ®a lµ 90 ngµy, ®iÒu nµy n©ng cao tÝnh thanh kho¶n trong qu¶n lý tµi s¶n cã cña ng©n hµng. MÆt kh¸c hai h×nh thøc c¬ b¶n cña th¬ng phiÕu lµ hèi phiÕu vµ lÖnh phiÕu ®îc lËp trªn c¬ së hµng ho¸ ®· ®îc chuyÓn giao cho ngêi mua. §©y chÝnh lµ tiÒn ®Ò ®Ó ngêi mua thùc hiÖn kinh doanh cña m×nh, ®Ó cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ cho ng©n hµng. L¹i n÷a nghiÖp vô chiÕt khÊu l¹i ë NHTW khi ng©n hµng ngÆp khã kh¨n vÒ thanh kho¶n. MÆc dï chiÕt khÊu th¬ng phiÕu mang l¹i nhiÒu lîi Ých cho kh¸ch hµng. Tuy nhiªn vÉn cã rñi ro x¶y ra. V× vËy tríc khi chiÕt khÊu th¬ng phiÕu, ng©n hµng ph¶i xem xÐt kû kh¸ch hµng ®Õn chiÕt khÊu, xem xÐt kû c¸c hèi phiÕu vµ mèi quan hÖ cña nh÷ng ngêi cã liªn quan ®Õn hèi phiÕu. Nh vËy: ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu lµ mét nghiÖp vô tÝn dông ng¾n h¹n, ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc kh¸ch hµng chuyÓn giao quyÒn së h÷u th¬ng phiÕu ®Ó ®æi lÊy mét sè tiÒn b»ng mÖnh gi¸ tr¸i phiÕu trõ ®i l·i chiÕt khÊu vµ hoa hång phÝ. NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 15 LuËn v¨n tèt nghiÖp Ngoµi ra tÝn dông dùa trªn viÖc chuyÓn nhîng tr¸i quyÒn cßn gåm c¸c lo¹i: NghiÖp vô huy ®éng c¸c tr¸i quyÒn th¬ng m¹i, bao thanh to¸n hay mua uû nhiÖm thu.. 3.2.3. TÝn dông b»ng ch÷ ký cña ng©n hµng. Lo¹i tÝn dông nµy thùc chÊt lµ mét cam kÕt l·nh nî do ng©n hµng ®a ra b»ng viÖc ph¸t hµnh c¸c chøng th b¶o l·nh hoÆc b¶o chøng, cam kÕt tr¶ thay cho ngêi ®i vay nÕu ngêi ®i vay kh«ng tr¶ ®îc nî. Cã trêng hîp ®ã lµ sù x¸c nhËn kho¶n tÝn dông ®· cÊp cho mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. Khi thùc hiÖn cho vay qua cam kÕt b»ng ch÷ ký, ng©n hµng kh«ng ph¶i xuÊt quü ®Ô cho kh¸ch hµng sö dông mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh, mµ chØ ®a ra mét cam kÕt b¶o l·nh cho con nî ®èi víi chñ nî. Nh vËy, chØ khi nµo con nî kh«ng tr¶ ®îc nî th× ng©n hµng míi tr¶ nî hé. Th«ng thêng ®Ó thùc hiÖn nghiÖp vô nµy th× ng©n hµng ph¶i lËp mét quü b¶o l·nh theo mét tû lÖ so víi vèn ph¸p ®Þnh. HiÖn nay ë ViÖt Nam sè tiÒn b¶o l·nh tÝn theo tû lÖ phÇn tr¨m trªn tæng gi¸ trÞ b¶o l·nh. 3.3. Vai trß cña tÝn dông ng¾n h¹n. TÝn dông ®· trë thµnh mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu trong cuéc sèng cña mçi chóng ta. TÝn dông ®· gãp phÇn lµm æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ, c¸c tæ chøc vµ mçi c¸ nh©n. Còng nh c¸c lo¹i tÝn dông kh¸c, tÝn dông ng¾n h¹n cã vai trß cùc kú quan träng. §Æc biÖt, trong bèi c¶nh ViÖt Nam lµ mét níc trong giai ®o¹n ®ang ph¸t triÓn th× tÝn dông ng¾n h¹n cµng cã vai trß quan träng. Nã thÓ hiÖn: 3.3.1. §èi víi nÒn kinh tÕn Ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ víi t c¸ch lµ mét doanh nghiÖp kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ. Víi t c¸ch lµ mét trung gian tµi chÝnh, nã lµ kªnh chuyÓn vèn tõ nh÷ng n¬i thõa vèn ®Õn nh÷ng n¬i thiÕu vèn vµ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ trong nÒn kinh tÕ. C¸c kªnh truyÒn dÉn vèn cã thÓ qua thÞ trêng tµi chÝnh ®ã lµ c¸c nghiÖp vô tÝn dông trung vµ dµi h¹n, nhng nã ®· bÞ c¹nh tranh m¹nh m·nh mÏ cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng tham gia vµo thÞ trêng nµy nh: C«ng ty B¶o hiÓm, c¸c quü ®Çu t, c«ng ty tµi chÝnh.. HoÆc lµ thÞ trêng tiÒn tÖ lµ kªnh dÉn vµ huy ®éng nh÷ng ngån vèn vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n. ThÞ trêng nµy ho¹t ®éng rÊt linh ho¹t vµ cung cÊp mét nguån mét nguån vèn rÊt lín cho nÒn kinh tÕ. Do ®ã tÝn dông ng¾n h¹n ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ. 3.3.2. §èi víi c¸c doanh nghiÖp. TÝn dông ng©n hµng lµ nguån bæ sung vèn lu ®éng ®Ó b¶o ®¶m ho¹t ®éng kinh doanh ®îc liªn tôc Kh«ng cã sù ¨n khíp vÒ mÆt thêi gian gi÷a c¸c kho¶n thu vµ c¸c kho¶n chi cña mét doanh nghiÖp nªn t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, trong nÒn kinh tÕ cã nh÷ng thêi ®iÓm trong nÒn kinh tÕ cã nh÷ng doanh nghiÖp thiÕu vèn t¹m NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 16 LuËn v¨n tèt nghiÖp thêi vµ cÇn bæ sung ngay ®Ó ®¶m b¶o tÝnh s¶n xuÊt ®îc liªn tôc. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt mang tÝnh thêi vô nh c¸c doanh nghiÖp b¸n lÎ, chÕ biÕn thùc phÈm, c¸c c«ng ty chÕ biÕn n«ng s¶n, c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p..hoÆc c¸c doanh nghiÖp cã vßng quay vèn lu ®éng chËm th× c¸c kho¶n tÝn dông tõ ng©n hµng cã vai trß quan träng trong viÖc gióp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. C¸c kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n cã ý nghÜa lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp khi xuÊt hiÖn c¬ héi kinh doanh trªn thÞ trêng, gióp doanh nghiÖp tËn dông ®îc thêi c¬ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. TÝn dông ng¾n h¹n t¹o ¸p lùc buéc c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶. Mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ vay cã hoµn tr¶ ngèc lÉn l·i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Do vËy cã thÓ tr¶ nî ®óng h¹n cho ng©n hµng vµ t¹o lËp ®îc uy tÝn trong viÖc thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó tr¶ nî cho ng©n hµng. Nh vËy, tÝn dông ng©n hµng còng lµ mét yÕu tè kÝch thÝch s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, thóc ®Èy ®æi míi c«ng nghÖ vµ c¶i tiÕn mÉu m· s¶n phÈm ®Ó cã thÓ rót ng¾n chu kú s¶n xuÊt, ®a nhanh s¶n phÈm vµo lu th«ng, t¹o lËp chç ®øng trªn thÞ trêng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp lín, c«ng viÖc s¶n xuÊt ®ang ph¸t triÓn th× phÇn lín vèn lu ®éng ®Òu vay ng©n hµng. NhiÒu doanh nghiÖp cßn ký hîp ®ång øng tríc ®Ó cã thÓ linh ho¹t trong viÖc vay vèn, ®¸p øng c¸c c¬ héi kinh doanh. Do tÝnh chÊt cña tÝn dông øng tríc lµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ l·i kÓ c¶ trªn phÇn d nî vay cha sö dông ®Õn. Do ®ã b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i quay vèn nhanh vµ tÝnh to¸n ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶, mang l¹i lîi nhuËn cho c¶ doanh nghiÖp vµ c¶ cho ng©n hµng. Nãi tãm l¹i, tÝn dông ng¾n h¹n kh«ng chØ gióp c¸c doanh nghiÖp cã ®îc nguån bæ sung nguån vèn lu ®éng mµ cßn lµ ®éng lùc gióp c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, tríc lµ ®Ó tr¶ c¸c kho¶n nî vay vµ sau lµ ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp. 3.3.3. §èi víi ng©n hµng. Ho¹t ®éng tÝn dông nãi chung vµ tÝn dông ng¾n h¹n nãi riªng ®· ®¶m b¶o nguån thu chñ yÕu cho ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. §ã lµ c«ng cô ®Ó t¹o nªn lîi nhuËn vµ phßng chèng rñi ro cña ng©n hµng. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng, c¸c nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng ph¶i quan t©m ®Õn c¸c vÊn ®Ò : Ph¶i t¹o ®îc nguån thu bï ®¾p ®îc c¸c chi phÝ( chi phÝ huy ®éng vèn, chi phÝ tr¶ l¬ng, chi phÝ qu¶n lý... MÆt kh¸c ph¶i ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña ng©n hµng. TÝn dông ng¾n h¹n cã thÓ gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 17 LuËn v¨n tèt nghiÖp 3.4. C¸c quy ®Þnh trong ho¹t ®éng tÝn dông ng¾n h¹n. 3.4.1. Nguyªn t¾c tÝn dông: Kh¸ch hµng vay vèn cña tæ chøc tÝn dông ph¶i ®¶m b¶o c¸c nguyªn t¾c sau: -Sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. -Ph¶i hoµn tr¶ n¬ gèc vµ l·i tiÒn vay ®óng h¹n ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. -ViÖc ®¶m b¶o tiÒn vay ph¶i thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh cña chÝnh phñ vµ ng©n hµng nhµ níc. 3.4.2. §iÒu kiÖn vay vèn. Ng©n hµng sÏ xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh cho kh¸ch hµng vay khi kh¸ch hµng cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn: *Cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù, n¨ng lùc hµnh vi d©n sù vµ chÞu quy ®Þnh cña ph¸p luËt. *Cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o tr¶ nî trong thêi h¹n cam kÕt. Cô thÓ : -§èi víi ph¸p nh©n ph¶i cã vèn chñ së h÷u tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi hé gia ®×nh, tæ hîp t¸c, doanh nghiÖp t nh©n, c¸ nh©n, c«ng ty hîp danh, møc vèn tù cã tham gia trùc tiÕp vµo ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô, ®êi sèng tèi thiÓu b»ng 20% nhu cÇu vèn thùc hiÖn ph¬ng ¸n. -S¶n xuÊt kinh doanh cã l·i hoÆc kh«ng bÞ lç, nÕu bÞ lç th× ph¶i cã dù ¸n kh¶ thi kh¾c phôc hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn x¸c nhËn bï lç. -Cã t×nh h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh. -Kh¸ch hµng ph¶i mua b¶o hiÓm tµi s¶n lµ ®èi tîng vay vèn. *Môc ®Ých sö dông vèn hîp ph¸p. *Cã dù ¸n ®Çu t, ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ thi. *Thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay cña NHNN. 3.4.3. §èi tîng cho vay. *Gi¸ trÞ vÇt t hµng ho¸ trong c¸c kh©u dù tr÷, lu th«ng vµ c¸c chi phÝ cÊu thµnh gi¸ mua hoÆc gi¸ thµnh s¶n phÈm, c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ®Ó doanh nghiÖp tiÕn hµnh ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh. *Sè tiÒn thuÕ xuÊt nhËp khÈu kh¸ch hµng ph¶i nép ®Ó lµm thñ tôc xuÊt khÈu mµ gi¸ trÞ l« hµng xuÊt khÈu ®ã tæ chøc tÝn dông cã tham gia cho vay. Ng©n hµng kh«ng cho vay ng¾n h¹n ®Ó nép khÊu khao, nép thuÕ vµ phÇn l·i ®Þnh møc(®èi víi c¸c xÝ nghiÖp x©y l¾p). Nh÷ng vÇt t hµng ho¸ lµ nh÷ng ®èi tNguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 18 LuËn v¨n tèt nghiÖp îng vay vèn cã kh¶ n¨ng lu©n chuyÓn. Ng©n hµng kh«ng cho vay vèn ®Ó mua vËt t, hµng ho¸ ø ®äng hoÆc ®Ó thùc hiÖn nh÷ng khèi lîng thi c«ng ngoµi kÕ ho¹ch vèn ®Çu t cña Nhµ Níc ®· ghi, ngoµi thiÕt kÕ dù ¸n hoÆc nguån vèn cha râ nguån vèn ®Çu t. 3.4.4. Thêi h¹n cho vay. Thêi h¹n cho vay ®îc x¸c ®Þnh phï hîp víi c¸c chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng, nhng tèi ®a kh«ng qu¸ 12 th¸ng. 3.4.5. L·i suÊt cho vay. Møc l·i suÊt cho vay do tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng tho¶ thuËn phï hîp víi quy ®Þnh cña NHNN vÒ l·i suÊt cho vay t¹i thêi ®iÓm ký kÕt hîp ®ång tÝn dông. Tæ chøc tÝn dông cã tr¸ch nhiÖm c«ng bè c«ng khai c¸c møc l·i suÊt cho vay cho kh¸ch hµng biÕt. Tuú c¸c møc ®é quan hÖ cña ng©n hµng vµ kh¸ch hµng mµ cã c¸c møc ®é u tiªn vÒ l·i suÊt kh¸c nhau. NÕu kho¶n vay qu¸ h¹n tr¶ nî th× ph¶i ¸p dông l·i suÊt qu¸ h¹n. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh l·i suÊt cho vay ®îc x¸c ®Þnh tríc khi cho vay dùa trªn c¬ së l·i suÊt c¬ b¶n. T¹i ViÖt Nam l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n do tæng gi¸m ®èc tæ chøc tÝn dông Ên ®Þnh trong ph¹m vi khung l·i suÊt do NHNN Ên ®Þnh trong tõng thêi kú. 3.4.6. Møc cho vay: Tæ chøc tÝn dông c¨n cø vµo nhu cÇu vay vèn cña kh¸ch hµng, tû lÖ cho vay tèi ®a so víi gi¸ trÞ tµi s¶n lµm b¶o ®¶m tiÒn vay, kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng vµ kh¶ n¨ng nguån vèn cña m×nh ®Ó quyÕt ®Þnh møc cho vay nhng kh«ng ®îc vît qu¸ møc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 79 cña LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông. Ng©n hµng x©y dùng møc cho vay ®èi víi tong doanh nghiÖp trªn c¬ së vèn vay chØ bæ sung cho vèn lu ®éng thiÕu, sau khi doanh nghiÖp ®· tËn dông hÕt vèn tù cã. C¸c nguån vèn kh¸c bao gåm c¶ vèn ®îc c¸c chñ ®Çu t øng tríc khi doanh nghiÖp tróng thÇu. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cã nguån thu æn ®Þnh, t×nh h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh, cã quan hÖ vay vèn thêng xuyªn vµ cã tÝn nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng, ng©n hµng cã thÓ cho vay theo h¹n møc tÝn dông. H¹n møc tÝn dông lµ giíi h¹n d nî tèi ®a mµ ng©n hµng cam kÕt cho kh¸ch hµng vay trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh vµ ®îc x¸c ®Þnh nh sau: Møc vèn vay quý = Chi phÝ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh quý kÕ ho¹ch. Vßng quay VL§ quý - Vèn tù cã vµ coi nh tù cã C¸c kho¶n - Huy ®éng kh¸c. NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh - Vèn øng tríc cña chñ ®Çu t 19 LuËn v¨n tèt nghiÖp 1. Chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh quý, kú hoÆc thêi vô kÕ ho¹ch lµ gi¸ trÞ s¶n lîng thùc hiÖn trong quý, kú hoÆc thêi vô chuÈn bÞ lµm lo¹i trõ ®i c¸c kho¶n khÊu hao, thuÕ, l·i ®Þnh møc vµ c¸c kho¶n kh«ng thuéc ®èi tîng cho vay kh¸c. 2. Lµ vèn lu ®éng tù cã cña kh¸ch hµng. Ngoµi ra h¹n møc tÝn dông dùa trªn c¬ së: -møc d nî cao nhÊt -møc cho vay tèi ®a theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt -møc cho vay tèi ®a theo quyÕt ®Þnh cña chÝnh s¸ch tÝn dông mçi ng©n hµng th¬ng m¹i. -§¶m b¶o tiÒn vay. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nguån thu kh«ng thay ®æi, c¸c doanh nghiÖp doanh nghiÖp cã quan hÖ kh«ng thêng xuyªn víi ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, hé gia ®×nh.. .ng©n hµng thêng ¸p dông cho vay tõng mãn trªn c¬ së thÈm ®Þnh hå s¬ vay vèn cña kh¸ch hµng, ng©n hµng x¸c ®Þnh ®îc nhu cÇu vay vèn cña doanh nghiÖp vµ quyÕt ®Þnh møc cho vay, thêi h¹n, ph¬ng thøc tr¶ nî ®èi víi tõng doanh nghiÖp cô thÓ. Møc cho vay ®îc x¸c ®Þnh: Møc vèn Tæng nhu = vay cÇu vèn vay 3.4.7. Gi¶i ng©n vµ thu nî. - Vèn tù huy ®éng - Vèn tù cã vµ coi nh tù cã. Tuú theo nhu cÇu vèn cña doanh nghiÖp trong tõng thêi ®iÓm vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ kh¸c mµ ng©n hµng thùc hiÖn gi¶i ng©n theo ®óng kÕ ho¹ch tho¶ thuËn. Khi ®Õn h¹n ng©n hµng tiÕn hµnh thu nî ®èi víi c¸c kho¶n cho vay. Doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm tr¶ nî theo ph¬ng thøc tho¶ thuËn vµ ®óng h¹n. NÕu doanh nghiÖp kh«ng tù ®éng tr¶ nî khi ®Õn h¹n th× ng©n hµng tù ®éng trÝch tiÒn göi cña kh¸ch hµng hoÆc göi giÊy b¸o nhê ng©n hµng mµ kh¸ch hµng cã tµi kho¶n thu hé. Trong trêng hîp ®Õn h¹n mµ doanh nghiÖp kh«ng tr¶ ®îc nî vµ kh«ng ®îc gia h¹n nî th× ng©n hµng chuyÓn sang nî qu¸ h¹n vµ ¸p dông l·i suÊt nî qu¸ h¹n. 3.4.8. Quy tr×nh cho vay ng¾n h¹n. Còng nh c¸c lo¹i h×nh cho vay kh¸c, cho vay ng¾n h¹n tu©n theo mét quy tr×nh nhÊt ®Þnh tõ kh©u thÈm ®Þnh kh¸ch hµng, xÐt duyÖt cho vay, ký kÕt hîp ®ång cho ®Õn gi¶i ng©n vµ thu nî. NguyÔn Thµnh S¬n - Khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh 20