Tieu luan vai trò của tư tưởng và công tác tưởng của đảng và nêu ra ý nghĩa và vận dụng những tư tưởng này trong công tác xây dựng đảng ta về tư tưởng.
TIỂU LUẬN THU HOẠCH
QUA NGHIÊN CỨU TÁC PHẨM CỦA V.I.LÊNIN
TRƯỚC CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI
Đề số 8:
Tư tưởng của Lênin về vai trò của tư tưởng
và công tác tư tưởng của Đảng qua các tác phẩm
đã giới thiệu nghiên cứu. Ý nghĩa của việc nghiên cứu
những tư tưởng này.
2
MỤC LỤC
Trang
PHẦN MỞ ĐẦU
PHẦN NỘI DUNG
I.
KHÁI QUÁT HOÀN CẢNH RA ĐỜI CÁC TÁC PHẨM VÀ
MỘT SỐ KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ
TƯỞNG CỦA ĐẢNG
1.
Khái quát hoàn cảnh lịch sử ra đời các tác phẩm
2.
Một số khái niệm liên quan đến công tác tư tưởng
II.
TƯ TƯỞNG CỦA LÊNIN VỀ VAI TRÒ CỦA TƯ TƯỞNG
VÀ CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG
1.
Vai trò của tư tưởng và hệ tư tưởng mácxit
2.
Vai trò của lý luận
3.
Công tác tuyên truyền, cổ động
4.
Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận
III. Ý NGHĨA TƯ TƯỞNG CỦA LÊNIN VỀ VAI TRÒ CỦA TƯ
TƯỞNG VÀ CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG VÀ VẬN DỤNG
VÀO CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG VỀ TƯ TƯỞNG
1.
Ý nghĩa
2.
Vận dụng tư tưởng của Lênin về vai trò của tư tưởng và
công tác tư tưởng vào công tác xây dựng Đảng về tư
tưởng
PHẦN KẾT LUẬN:
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO:
PHẦN MỞ ĐẦU
3
V.I.Lênin - người đã phát triển chủ nghĩa Mác trong điều kiện lịch sử
mới – trong thời đại chủ nghĩa đế quốc và cách mạng vô sản, trong thời đại quá
độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa cộng sản. V.I.Lênin đã làm phong phú chủ
nghĩa Mác bằng những kết luận và những luận điểm mới, đã phát triển một
cách sáng tạo chủ nghĩa Mác áp dụng vào thời đại lịch sử mới, phù hợp với
những nhiệm vụ mới đặt ra trước giai cấp công nhân và Đảng của nó trong thời
kỳ đó. Trong các trước tác bất hủ của mình, V.I.Lênin đã giải đáp tất cả những
vấn đề cơ bản mà thời đại lịch sử mới đã đặt ra cho giai cấp vô sản quốc tế.
Vấn đề tư tưởng và công tác tư tưởng được Lênin luôn quan tâm, ông rất coi
trọng vai tò của tư tưởng và công tác tư tưởng. chúng ta đề biết đến câu nói bất
hủ của Lênin: không có lý luận cách mạng thì không có phong trào cách mạng,
chính đảng vô sản muốn làm tròn vai trò chiến sĩ tiên phong thì phải có lý luận
tiên phong dẫn đường. Chính bằng những lý luận sác bén dẫn đườn mà cách
mạng Nga đã đặt được nhiều thành công cả trong giải phóng đất nước và xây
dựng chủ nghĩa xã hội. Tư tưởng của Lênin về vai trò của tư tưởng và công tác
tư tưởng vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay.
Đố với nước ta hiện nay, trước tình hình thế giới có những diễn biến nhanh
và phức tạp, nhiệm vụ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bên cạnh mặt
thuận lợi cũng không ít khó khăn và đang đặt ra nhiều vấn đề mới do vậy nhiệm
vụ công tác tư tưởng của Đảng ta trong thời gian tới được đặt ra rất nặng nề.
Tình hình tư tưởng trong Đảng và trong nhân dân ta thời gian qua đã có
những chuyển biến tích cực: Đại đa số cán bộ, đảng viên và nhân dân phấn khởi,
tin tưởng vào Đảng, Nhà nước, vào công cuộc đổi mới và triển vọng phát triển tốt
đẹp của đất nước; lòng yêu nước, ý thức tự hào dân tộc, tinh thần đoàn kết, tương
thân, tương ái, tính năng động, chủ động, sáng tạo của con người Việt Nam được
phát huy và nâng cao; tư tưởng tích cực được mở rộng, là xu hướng chủ đạo, tạo
nên sức mạnh tinh thần to lớn của dân tộc ta trong thời kỳ mới. Đặc biệt trên lĩnh
vực công tác tư tưởng, việc đấu tranh chống lại các luận điệu tuyên truyền, xuyên
tạc của các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị, vu cáo Đảng, Nhà nước ta
bước đầu được đẩy mạnh; có nhiều cố gắng tìm tòi, đổi mới nội dung và phương
thức hoạt động.
4
Tuy nhiên, một số mặt tiêu cực về tư tưởng đang có biểu hiện phức tạp và
nghiêm trọng hơn, tiềm ẩn các nguy cơ trực tiếp gây mất ổn định chính trị; tình
trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống trong một bộ phận không
nhỏ cán bộ, đảng viên và nhân dân chưa được khắc phục có hiệu quả, làm giảm
sức chiến đấu của Đảng và lòng tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước; trong Đảng
đã xuất hiện các ý kiến khác nhau về một số vấn đề cơ bản liên quan đến đường
lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, ảnh hưởng tới sự thống nhất tư
tưởng; phát sinh một số vấn đề tư tưởng, tâm trạng bức xúc đáng lo ngại, ảnh
hưởng tới tính đồng thuận trong xã hội. Bên cạnh đó công tác tư tưởng còn thiếu
sắc bén, thiếu sức thuyết phục, tính chiến đấu còn hạn chế, chưa sát thực tiễn và
chưa linh hoạt; chưa làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng và đấu tranh
chống chủ nghĩa cá nhân, tư tưởng cơ hội, những quan điểm mơ hồ, sai trái; thiếu
quan tâm giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống; chất lượng sinh hoạt tư tưởng trong
tổ chức đảng thấp, thiếu tính chiến đấu; phạm vi tác động, ảnh hưởng của công tác
tư tưởng có dấu hiệu bị thu hẹp; đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù
địch còn bị động, hiệu quả thấp.
Công tác tư tưởng là hoạt động có định hướng, nhằm xác lập, phát triển chủ
nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, xây dựng và định hướng những giá trị
đúng đắn, góp phần xây dựng thế giới quan khoa học, tư tưởng, tình cảm, nhân
cách, lối sống, tri thức để bảo đảm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân ta có hành
động tích cực, chủ động sáng tạo thực hiện thắng lợi lý tưởng, mục tiêu độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Trước thực trạng của tình hình tư tưởng và công tác
tư tưởng hiện nay, đòi hỏi công tác tư tưởng phải hướng đến khắc phục cho được
những yếu kém, đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương pháp, không ngừng nâng cao
chất lượng, hiệu quả hoạt động. Do vậy, việc nghiên cứu tư tưởng của Lênin về tư
tưởng và công tác tư tưởng la vấn đề cần thiết.
Tư tưởng của Lênin về vai trò của tư tưởng và công tác tư tưởng trong
thời kỳ này được thể hiện chủ yếu trong các tác phẩm: Những người bạn dân là
thế nào và họ đấu tranh chống những người dân chủ-xã hội ra sao; Dự thảo
cương lĩnh của Đảng; Nhiệm vụ của những người dân chủ xã hội Nga; Nội
dung kinh tế của chủ nghĩa Dân túy và sự phê phán chủ nghĩa ấy trong cuốn
sách của Stơ-ru-vê; Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Nga; Lời phản kháng
5
của những người dân chủ-xã hội Nga; Cương lĩnh của chúng ta; Làm gì; Một
bước tiến, hai bước lùi.
Đây là những nội dung tư tưởng lớn, trong phạm vi tiểu luận chỉ tập trung
trình bày những tư tưởng cơ bản nhất của Lênin về vai trũ của tư tưởng và công
tác tưởng của Đảng và nêu ra ý nghĩa và vận dụng những tư tưởng này trong
công tác xây dựng Đảng ta về tư tưởng.
6
PHẦN NỘI DUNG
I. KHÁI QUÁT HOÀN CẢNH LỊCH SỬ VÀ MỘT SỐ KHÁI NIỆM
LIÊN QUAN ĐẾN CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG
1. Khái quát hoàn cảnh lịch sử ra đời các tác phẩm
- Cùng với việc sáng lập ra chủ nghĩa cộng sản khoa học Mác-Ăngghen
đã đề xướng những quan điểm về xây dựng đảng của giai cấp vô sản, trong giai
đoạn chủ nghĩa tư bản phát triển đồng đều.
- Trong điều kiện lịch sử mới, chủ nghĩa tư bản chuyển sang chủ nghĩa
đế quốc, cách mạng vô sản và chuyên chính vô sản đã trở thành nhiệm vụ trực
tiếp, trung thành với Mác-Ăngghen, Lênin đã phát triển và cụ thể hóa thành học
thuyết hoàn chỉnh về Đảng Cộng sản gồm hai bộ phận chính là: những nguyên
lý về đảng và xây dựng Đảng vô sản kiểu mới; Những vấn đề cơ bản về Đảng
Cộng sản Cầm quyền.
* Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, chủ nghĩa tư bản ở Nga đã phát triển
nhanh chóng, mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản Nga ngày càng
sâu sắc. Phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân Nga ngày càng phát triển đã
hình thành nhiều tổ chức mácxít để tuyên truyền chủ nghĩa Mác vào phong trào
công nhân để tiến tới thành lập Đảng Cộng sản lãnh đạo cách mạng.
* Do xuất hiện nhiều tổ chức mác xít rời rạc, cạnh tranh nhau về uy tín,
về hội viên, nên ảnh hưởng nhất định đến phong trào đấu tranh của giai cấp
công nhân Nga. Yêu cầu đặt ra lúc này là phải hợp nhất các tổ chức mácxít
riêng lẻ ở Nga thành một đảng tập trung thống nhất, có cương lĩnh thống nhất,
điều lệ thống nhất, cơ quan lãnh đạo Trung ương thống nhất. Đồng thời việc
thống nhất các tổ chức mácxít là vấn đề cấp bách, nhưng gặp trở ngại rất lớn,
đó là chủ nghĩa cơ hội còn ngự trị và tác động mạnh mẽ trong phong trào công
nhân mà tiêu biểu là phái Dân túy.
* Plêkhanốp với những tác phẩm lý luận có giá trị đã phê phán sâu sắc
phái Dân túy nhưng ông cũng mắc sai lầm rất lớn là chưa phê phán tận gốc rễ
phái Dân túy nên tư tưởng của chúng đã trỗi dậy mạnh mẽ và nó cản trở rất lớn
đến việc tuyên truyền chủ nghĩa Mác vào nước Nga. Vì vậy, đánh bại phái Dân
túy là nhiệm vụ của những người cộng sản Nga.
7
Trong hoàn cảnh lịch sử đó, mùa hè năm 1894, Lênin viết tác phẩm
“Những người “bạn dân” là thế nào và họ đấu tranh chống những người dân
chủ-xã hội ra sao?”. Trong cuộc đấu tranh chống phái Dân túy, Lênin đã tạm
thời lợi dụng bọn này nhưng vẫn phê phán quyết liệt vạch trần bản chất, nguồn
gốc của bọn này là chủ nghĩa tư bản tự do, năm 1895 Lênin viết tác phẩm “Nội
dung kinh tế của chủ nghĩa Dân túy và sự phê phán chủ nghĩa ấy trong cuốn
sách của Stơ-ru-vê”. Để chuẩn bị cho việc thành lập Đảng của giai cấp công
nhân ở Nga, cuối 1895, Lênin viết bản dự thảo: “Dự thảo cương lĩnh của Đảng”,
mùa hè 1896, Người viết bản “Dự thảo và thuyết minh cương lĩnh của Đảng dân
chủ-xã hội”;”Thuyết minh về cương lĩnh”. Đứng trên quan điểm mácxít, trong
các văn kiện đó, Lênin đã phân tích thực chất, đặc điểm của chủ nghĩa tư bản ở
Nga và xác định nhiệm vụ chính trị của giai cấp công nhân. Cuối năm 1897
trong khi bị đày ở Xi-bê-ri, Lênin viết tác phẩm “Nhiệm vụ của những người
dân chủ- xã hội Nga”. Đây là một trong những văn kiện chủ yếu có tính chất
cương lĩnh của cuộc đấu tranh thành lập Đảng mácxít ở Nga. Năm 1899, Lênin
viết tác phẩm “Sự phát triển chủ nghĩa tư bản ở Nga” Lênin đã phân tích và chỉ
rõ, nước Nga trở thành một nước tư bản chủ nghĩa, vai trò quyết định vận mệnh
đất nước đã thuộc về giai cấp công nhân Nga, bạn đồng minh của giai cấp công
nhân là giai cấp nông dân. Để đấu tranh chống lại phái kinh tế, Lênin viết tác
phẩm “Lời phản kháng của những người dân chủ-xã hội Nga”. Trong tác phẩm
Lênin đã kêu gọi những người mácxít cách mạng đấu tranh không điều hòa với
tư tưởng của phái kinh tế. Tháng 3-1902, Lênin viết tác phẩm “Làm gì?”. Đây
là tác phẩm rất quan trọng chuẩn bị cho Đại hội lần thứ hai thành lập một đảng
công nhân mácxít-một đảng vô sản kiểu mới. Tác phẩm “Một bước tiến, hai
bước lùi” đã đoàn kết các địa phương lại xung quanh những người Bônsêvich,
bọn Mensêvich càng ráo riết, khiêu khích phá hoại Đảng. Trước tình hình đó,
tháng 7-1905, Lênin viết tác phẩm “Hai sách lược của Đảng dân chủ-xã hội
Nga trong cách mạng dân chủ”.
2. Một số khái niệm liên quan đến công tác tư tưởng của đảng:
* Khái niệm tư tưởng:
Theo nghĩa triết học Tư tưởng là sự phản ánh hiện thực khách quan trong ý
thức, là biểu hiện của quan hệ giữa con người với thế giới xung quanh. Như vậy,
8
tư tưởng hiểu theo nghĩa chung nhất là một hình thức tồn tại của ý thức xã hội,
kết quả của quá trình nhận thức hiện thực khách quan, trở thành kinh nghiệm
và sự hiểu biết trong tâm trí mỗi con người. Là kết quả của quá trình nhận thức
của mỗi người, nên tư tưởng trước hết là tư tưởng của mỗi cá nhân; là chủ
kiến, chương trình hành động, chi phối hành động tự giác vì lợi ích của mình,
nên trong xã hội, những người cùng giai cấp, tầng lớp xã hội có lợi ích giống
nhau thường có tư tưởng giống nhau, được thể hiện ở tư tưởng của giai cấp,
tầng lớp hay nhóm xã hội.
Tư tưởng có những đặc điểm chủ yếu là:
-Là phạm trù thuộc ý thức xã hội, do tồn tại xã hội quyết định ý thức xã
hội, nên tư tưởng phụ thuộc vào tồn tại xã hội. Thực tiễn xã hội thay đổi, tư
tưởng cũng bị thay đổi theo.
-Do con người luôn luôn hoạt động có mục đích, trước hết là vì lợi ích, nên
tư tưởng con người gắn liền với lợi ích.
-Là ý thức xã hội, phụ thuộc vào trình độ và kết quả nhận thức, nên con
người có khả năng nắm bắt quy luật vận động của xã hội, định hướng được
tương lai, hình thành nên tư tưởng tiên tiến, vượt trước so với tồn tại xã hội. Tư
tưởng tiên tiến sẽ thúc đẩy sự phát triển của xã hội và ngược lại tư tưởng bảo
thủ, lạc hậu kìm hãm sự phát triển của xã hội.
* Khái niệm hệ tư tưởng:
Hệ tư tưởng là hệ thống các quan điểm của một giai cấp về quan hệ giữa
người với người và con người với tự nhiên, phản ánh những vấn đề và những
xung đột xã hội. Hệ tư tưởng là một bộ phận của kiến trúc thượng tầng và xét cho
cùng nó phản ánh những quan hệ kinh tế, quan hệ xã hội đang tồn tại.
Hệ tư tưởng phản ánh vị trí, lợi ích của một giai cấp; là chiến lược, sách
lược đấu tranh để giành lấy hoặc bảo vệ lợi ích của giai cấp mình. Trong các xã
hội có giai cấp, tất cả các giai cấp đều có tư tưởng riêng, nhưng chỉ có giai cấp nào
đại diện cho một phương thức sản xuất mới có hệ tư tưởng riêng biệt. Các giai cấp
thống trị tìm mọi cách để làm cho hệ tư tưởng của họ chiếm vị trí thống trị trong
xã hội. Các giai cấp bị trị có tư tưởng riêng biệt, nhưng chỉ có giai cấp vô sản, sinh
ra từ quá trình công nghiệp hóa trong xã hội tư bản, đại diện cho một phương thức
9
sản xuất mới đang xuất hiện những tiền đề cần thiết trong xã hội đó, nên là giai
cấp bị trị duy nhất có hệ tư tưởng riêng biệt. Những nhà tư tưởng của giai cấp vô
sản, dù xuất thân từ thành phần giai cấp nào, tự nguyện đấu tranh vì lợi ích của
giai cấp vô sản, lăn lộn trong phong trào, cộng với những thiên tài của họ, đã xây
dựng nên hệ tư tưởng của giai cấp vô sản.
* Khái niệm công tác tư tưởng:
Công tác tư tưởng là hoạt động có mục đích của một giai cấp, một chính
đảng nhằm xây dựng, xác lập, phát triển, hoàn thiện hệ tư tưởng, phổ biến
truyền bá hệ tư tưởng trong quần chúng, định hướng giá trị, tạo niềm tin và
thúc đẩy quần chúng hành động vì lợi ích của mình.
Quá trình sản xuất vật chất và quan hệ xã hội hình thành tư tưởng. Tư
tưởng của người này, giai cấp này tự phát hay tự giác tác động vào tư tưởng của
người khác, giai cấp khác và ngược lại. Sự tồn tại quan hệ tư tưởng trong xã hội
là một tất yếu khách quan. Khi xã hội phân chia giai cấp, các giai cấp đối kháng
nhau về lợi ích căn bản có yêu cầu sản xuất ra hệ tưởng để luận chứng cho sự
tồn tại và lợi ích giai cấp của họ, truyền bá hệ tư tưởng đó trong xã hội để gây
ảnh hưởng, lôi cuốn, thúc đẩy quần chúng hành động theo mình. Giai cấp thống
trị, thông qua đội ngũ các nhà tư tưởng và hệ thống các thiết chế tư tưởng luôn
luôn tìm mọi cách tác động, chi phối các quan hệ tư tưởng và quá trình tư
tưởng nhằm biến hệ tư tưởng của giai cấp mình thành hệ tư tưởng thống trị
trong xã hội. Ngược lại, các giai cấp bị trị cũng có thể thông qua các nhà tư
tưởng của giai cấp mình hình thành nên hệ tư tưởng và truyền bá hệ tư tưởng
đó qua nhiều con đường khác nhau đến quần chúng, đấu tranh để giành chính
quyền. Vì vậy, công tác tư tưởng là hoạt động mang tính khách quan trong xã
hội.
II. TƯ TƯỞNG CỦA LÊNIN VỀ VAI TRÒ CỦA TƯ TƯỞNG VÀ CÔNG
TÁC TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG
1. Vai trò của tư tưởng và hệ tư tưởng mácxít
a- Giai cấp công nhân và chính đảng của nó phải độc lập về hệ tư tưởng
và hệ tư tưởng của giai cấp công nhân mang bản chất của giai cấp công nhân.
10
Lênin chỉ ra rằng, trong khi ủng hộ những người dân chủ thành lập Đảng
dân chủ, những người cách mạng Nga phải độc lập về tư tưởng và về tổ chức,
đối với những người dân chủ không một chút nào lẫn lộn với tổ chức của họ
đồng thời phải ra sức phấn đấu làm cho công nhân Nga đứng đầu những tổ
chức dân chủ. Người viết: “Đã không thể có một hệ tư tưởng độc lập, do chính
ngay quần chúng công nhân xây dựng nên trong quá trình phong trào của họ
thì vấn đề đặt ra chỉ là như thế này: hệ tư tưởng tư sản hoặc hệ tư tưởng xã hội
chủ nghĩa. Không có hệ trung gian (vì nhân loại không tạo ra một hệ tư tưởng
“thứ ba” nào cả; vả chăng, trong một xã hội bị những đối kháng giai cấp chia
sẻ thì không bao giờ có được hệ tư tưởng ở ngoài hoặc trên các giai cấp). Vì
vậy, mọi sự coi nhẹ hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa, mọi sự xa rời hệ tư tưởng xã
hội chủ nghĩa đều có nghĩa là tăng cường hệ tư tưởng tư sản”1.
Như vậy, trong xã hội có giai cấp, hệ tư tưởng bao giờ cũng mang tính
giai cấp. Khi xã hội còn giai cấp và đấu tranh giai cấp thì không thể có hệ tư
tưởng phi giai cấp. Công tác tư tưởng của đảng đều là sự phản ánh và bảo vệ
quan điểm, lợi ích của giai cấp này hay giai cấp khác. Trong cuộc đấu tranh
giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản về mặt hệ tư tưởng chỉ có hệ tư tưởng vô
sản hay hệ tư tưởng tư sản, không có hệ tư tưởng trung gian, phi giai cấp. Do
đó, khi tiến hành công tác tư tưởng, Đảng phải đứng vững trên lập trường của
giai cấp công nhân.
b- Hệ tư tưởng của giai cấp công nhân phải phản ánh được lợi ích của
giai cấp công nhân và gắn liền với lợi ích thiết thực của giai cấp công nhân và
nhân dân lao động.
Người chỉ rõ: “Và khi những nhà tư tưởng của giai cấp cần lao hiểu rõ
và thấy được điểm đó thì họ sẽ thừa nhận rằng “lý tưởng” không phải ở chỗ đi
xây dựng những con đường tốt nhất và ngắn nhất mà là ở chỗ đề ra những
nhiệm vụ và những mục tiêu của “ cuộc đấu tranh quyết liệt của các giai cấp
xã hội” đang diễn ra trước mắt chúng ta trong xã hội tư bản chủ nghĩa ở nước
ta; rằng thước đo kết quả của những cố gắng của họ không phải ở chỗ thảo ra
những lời khuyên bảo “xã hội” và “nhà nước”, mà là ở mức độ truyền bá
những tư tưởng đó trong một giai cấp xã hội nhất định; rằng những lý tưởng
1
V.I. Lênin, Toàn tập, T5, Nxb Tiến bộ, M,1974, tr66-67.
11
cao cả nhất cũng không đáng giá một xu nhỏ, chừng nào mà người ta không
biết kết hợp chặt chẽ những lý tưởng đó với lợi ích của chính ngay những
người đang tham gia cuộc đấu tranh kinh tế, chừng nào mà người ta không
biết kết hợp những lý tưởng đó với những vấn đề “chật hẹp” và nhỏ nhặt trong
cuộc sống hàng ngày của giai cấp ấy, như vấn đề “trả công lao động một cách
công bằng”, tức là những vấn đề mà người Dân túy ba hoa đã coi khinh với
một thái độ đạo mạo”2.
Như vậy, tư tưởng của con người luôn gắn bó chặt chẽ với lợi ích của họ.
Nhận thức rõ điều này, trong công tác tư tưởng, để hiểu biết đúng tâm trạng xã
hội phải đi từ chỗ phân tích lợi ích trước mắt và lợi ích lâu dài của con người.
Công tác tư tưởng mà thoát ly lợi ích, nguyện vọng chính đáng của con người
thì hiệu quả sẽ không cao, thậm chí sẽ thất bại.
c- Cán bộ làm công tác tư tưởng phải là những người tiên phong về tư
tưởng, lý luận
“Nhà tư tưởng chỉ xứng đáng với danh hiệu nhà tư tưởng khi nào họ đi
trước phong trào tự phát chỉ đường cho nó, khi nào họ biết giải quyết trước
những người khác tất cả những vấn đề lý luận, chính trị, sách lược và các vấn
đề về tổ chức mà “những yếu tố vật chất” của phong trào húc phải một cách tự
phát. Muốn thực sự “chú ý đến những yếu tố vật chất của phong trào”, phải có
thái độ phê phán đối với nó, phải biết chỉ rõ sự nguy hiểm và những thiếu sót
của phong trào tự phát, phải biết nâng tính tự phát lên tính tự giác. Bảo rằng các
nhà tư tưởng (tức là những người lãnh đạo tự giác) không thể làm cho phong
trào đi chệch ra khỏi con đường đã được quy định bởi sự tác động qua lại của
môi trường và các yếu tố - tức là đã quên cái chân lý giản đơn là tính tự giác
tham dự vào sự tác động qua lại và sự quy định ấy”3.
Từ chỉ dẫn của Lênin, đòi hỏi các Đảng Cộng sản phải lãnh đạo xây
dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng có chất lượng. Hiệu quả của công
tác tư tưởng phụ thuộc rất lớn vào trình độ lý luận-chính trị, lập trường, bản
lĩnh chính trị, tư tưởng và tình cảm cách mạng của người làm công tác tư
tưởng. Vì vậy, Đảng cần nâng cao trình độ lý luận - chính trị, tư tưởng, lập
2
3
V.I. Lênin, Toàn tập, tập 1, Nxb Tiến bộ, M, 1974, tr 510-511.
V.I.Lênin, Toàn tập, T5, Nxb Tiến bộ, M, 1974, tr 445-446.
12
trường giai cấp công nhân cho đội ngũ làm công tác tư tưởng. Riêng đối với
những người lãnh đạo là những đảng viên của chính đảng của giai cấp vô sản,
thì việc học tập lý luận lại càng quan trọng. “Riêng đối với những người lãnh
đạo, nhiệm vụ của họ là phải học tập, ngày càng nhiều hơn, tất cả các vấn đề lý
luận; phải tự giải thoát, ngày càng nhiều hơn, khỏi những ảnh hưởng của những
câu cổ truyền của thế giới quan cũ, và không bao giờ được quên rằng, chủ
nghĩa xã hội, từ khi đã trở thành một khoa học, đòi phải được coi là một khoa
học, nghĩa là phải được nghiên cứu”4.
d- Công tác nghiên cứu, giáo dục lý luận; Công tác tuyên truyền, cổ
động; Công tác đấu tranh tư tưởng, lý luận.
Lênin chỉ ra rằng, công tác tư tưởng được thực hiện tốt sẽ góp phần
bảo vệ hệ tư tưởng của giai cấp công nhân, giúp cho giai cấp công nhân phân
biệt được tính Đảng của Đảng dân chủ-xã hội chống lại ảnh hưởng tư sản.
Đảng cách mạng không thể chỉ hạn chế sự lãnh đạo đối với cuộc đấu tranh kinh
tế của giai cấp công nhân. Đấu tranh kinh tế chỉ là một trong những hình thức
đấu tranh của giai cấp công nhân. Đảng còn phải lãnh đạo cuộc đấu tranh về tư
tưởng và chính trị. Đảng phải thực hiện tốt công tác tuyên truyền, cổ động.
Đảng còn phải thường xuyên tiến hành công tác giáo dục chính trị trong quần
chúng.
2. Vai trò của lý luận
Lênin chỉ ra vai trò đặc biệt quan trọng của lý luận cách mạng trong
cuộc đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản: không có lý luận cách mạng thì
không có phong trào cách mạng, chính đảng vô sản muốn làm tròn vai trò
chiến sĩ tiên phong thì phải có lý luận tiên phong dẫn đường. Lý luận tiên
phong đó là chủ nghĩa Mác. Lý luận là yếu tố quyết định sự phát triển của
phong trào cách mạng; lý luận dẫn đường cho Đảng làm tròn vai trò chiến sĩ
tiên phong; đối với Đảng dân chủ-xã hội Nga càng đặc biệt quan trọng vì tình
trạng thấp kém của lý luận và tình trạng cơ hội; lý luận có vai trò đặc biệt quan
trọng trong cuộc đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản. Trong thời kỳ của cách
mạng vai trò của yếu tố chủ quan tăng lên nhanh chóng. Lý luận chủ nghĩa xã
4
V.I.Lênin, Toàn tập, T5, Nxb Tiến bộ, M, 1974, tr 45-46.
13
hội khoa học đóng vai trò rất quan trọng đối với sự tiến triển của quá trình lịch sử.
So sánh với tất cả lý luận trước nó, chủ nghĩa Mác lần đầu tiên đã đem đến cho
nhân loại một nhận thức khoa học về những quy luật khách quan của sự phát triển
xã hội. Vũ khí phê phán không thể thay thế sự phê phán bằng vũ khí, nhưng lý
luận một khi đã thâm nhập vào quần chúng thì sẽ biến thành sức mạnh vật chất,
cải tạo được xã hội trên nguyên tắc xã hội chủ nghĩa.
Trong tác phẩm “Cương lĩnh của chúng ta”, Lênin chỉ rõ: Không thể có
một đảng xã hội chủ nghĩa mạnh, mà lại không có lý luận cách mạng để đoàn
kết tất cả những người xã hội chủ nghĩa lại để họ rút ra từ trong lý luận đó tất
cả lòng tin tưởng của họ và đem áp dụng lý luận đó vào những phương pháp
đấu tranh và phương sách hành động của họ. Trong tác phẩm “Làm gì?”, Lênin
đã viết “không có lý luận cách mạng thì không thể có phong trào cách mạng”
và “Chỉ đảng nào được một lý luận tiên phong hướng dẫn thì mới có khả năng
làm tròn vai trò chiến sĩ tiên phong”5.
Lênin đánh giá rất cao vai trò của lý luận cách mạng trong việc nhận
thức thế giới và cải tạo thế giới. Chính lý luận cách mạng đã làm cho giai cấp
vô sản giác ngộ được sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của mình, nhìn thấu suốt
được mục tiêu cuối cùng và mục tiêu trước mắt trong từng giai đoạn, từng thời
kỳ lịch sử. Có lý luận cách mạng thì đảng mới có thể phân tích được sâu sắc
trên cơ sở khoa học đặc điểm tình hình kinh tế-xã hội, chính trị, lịch sử, đánh
giá so sánh lực lượng của cách mạng và phản cách mạng trên phạm vi thế giới
để vận dụng những nguyên lý phổ biến vào việc quyết định đường lối chiến
lược và sách lược cách mạng. Vai trò của đảng với tư cách là lãnh tụ chính trị
của giai cấp vô sản trước hết phải thể hiện ở chỗ đảng có thể nhìn thấy trước
được xu hướng phát triển khách quan của lịch sử, phát hiện được quy luật
khách quan của cách mạng, nghĩa là trước hết đảng phải trưởng thành về lý
luận, phải có lý luận đúng.
Chính vì đã thấy tầm quan trọng to lớn của lý luận chủ nghĩa Mác đối với
cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp vô sản nên Lênin đã tiến hành cuộc đấu
tranh không khoan nhượng chống chủ nghĩa xét lại quốc tế cũng như “chủ nghĩa
kinh tế” ở Nga. Phân tích vai trò đặc biệt của lý luận cách mạng. Lênin khẳng
5
V.I.Lênin: Làm gì? Nxb Tiến bộ, M, 1973, tr42.
14
định lý luận cách mạng trong thời đại ngày nay thì không ngoài chủ nghĩa Mác.
Chủ nghĩa Mác phục vụ đắc lực cho cuộc đấu tranh của những người mácxít
trong đấu tranh chống lại những tư tưởng, lý luận tư sản xét lại.
Thực tiễn xây dựng Đảng ta cũng như thực tiễn xây dựng các đảng MácLênin chân chính đã chứng minh ý nghĩa quan trọng của những luận điểm trên
đây của Lênin. Tính tiên phong của một Đảng Cộng sản phải thể hiện trước hết
ở chỗ: Đảng luôn luôn có được những giải đáp lý luận đúng đắn đối với những
vấn đề của cách mạng nước mình cũng như đối với những diễn biến quốc tế.
Trước những bước ngoặt của cách mạng trong nước cũng như những bước
ngoặt của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, đảng không say sưa vì
thắng lợi, cũng như không bối rối mất phương hướng lúc khó khăn, luôn luôn
chủ động đề ra những chủ trương, những phương pháp đúng đắn để đưa cách
mạng đi lên.
Theo tư tưởng của Lênin: Đảng vô sản phải trung thành,nắm vững,
kiên quyết đấu tranh bảo vệ, phát triển tính cách mạng và khoa học của chủ
nghĩa Mác
Lênin chỉ ra rằng: bênh vực một lý luận như thế mà mình nhận định là
đúng, chống lại những sự công kích vô căn cứ và những mưu toan xuyên tạc lý
luận đó, như vậy tuyệt nhiên không có nghĩa là mình phản đối mọi sự phê phán.
Chúng ta không hề coi lý luận của Mác như là một cái gì xong xuôi hẳn hoặc
bất khả xâm phạm; trái lại, chúng ta tin rằng lý luận đó chỉ đặt nền móng cho
môn khoa học mà những người xã hội chủ nghĩa cần phải phát triển hơn nữa về
mọi mặt, nếu họ không muốn trở thành lạc hậu đối với cuộc sống. Dưới khẩu
hiệu “tự do phê bình” của chủ nghĩa xét lại ở nhiều nước đã tấn công vào chủ
nghĩa Mác, cho rằng chủ nghĩa Mác đã cũ kỹ, lỗi thời, núp dưới khẩu hiệu “ tự
do phê bình” chúng lên án chủ nghĩa Mác là “bảo thủ, giáo điều”. Không phải
ngẫu nhiên mà Lênin đã đặt đề mục cho chương đầu của tác phẩm “Làm gì?” là
“chủ nghĩa giáo điều” và “tự do phê bình”.Trong chương này, Lênin đã vạch
trần rằng: dưới khẩu hiệu “tự do phê bình” giả dối này, những đồ đệ của chủ
nghĩa xét lại dưới mọi màu sắc đã phê phán những người mácxít chân chính,
với ý đồ đen tối là muốn thay thế chủ nghĩa Mác bằng chủ nghĩa cải lương tư
sản. Lênin đã chỉ rõ:”tự do phê bình” chính là sự phê bình theo quan điểm tư
15
sản tất cả những tư tưởng cơ bản của chủ nghĩa Mác...”Ai không cố ý nhắm
mắt lại thì không thể không thấy rằng khuynh hướng “phê bình” mới trong chủ
nghĩa xã hội, chẳng qua chỉ là một loại hình mới trong chủ nghĩa cơ hội mà
thôi. Và nếu xét người, không căn cứ vào bộ áo hào nhoáng họ tự khoác cho họ
hoặc với cái tên khá kêu họ tự đặt cho họ, mà căn cứ vào cách họ hành động, vào
những tư tưởng mà họ thực tế truyền bá, thì thấy rõ rằng:”tự do phê bình” là tự do
của khuynh hướng cơ hội chủ nghĩa trong Đảng dân chủ-xã hội thành một đảng
dân chủ cải lương, là tự do đưa những tư tưởng tư sản và những thành phần tư sản
vào trong chủ nghĩa xã hội”6.
Lênin đã nhấn mạnh sự cần thiết phải phát triển lý luận cách mạng trên
cơ sở những thành tựu của khoa học và trên những kinh nghiệm mới của cuộc
đấu tranh giai cấp. Lênin không chỉ phát triển sáng tạo lý luận chủ nghĩa Mác
vào điều kiện cụ thể của nước Nga và cách mạng Nga, mà sau khi Mác và
Ăngghen mất, Lênin đã có những cống hiến lớn lao vào sự phát triển chủ nghĩa
Mác, Lênin đã giải đáp những vấn đề lý luận cơ bản của cách mạng trong thời
kỳ đế quốc chủ nghĩa và đã chỉ rõ cho giai cấp công nhân con đường xây dựng
chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Lênin đã căn dặn các đảng cộng sản
phải có thái độ nghiêm túc đối với các vấn đề lý luận. Lênin đã trích lời Mác viết
cho các lãnh tụ của đảng “Nếu thực sự cần phải liên hiệp, thì cứ ký kết những
điều nhằm đạt những mục tiêu thực tiễn của phong trào, nhưng chớ có buôn bán
nguyên tắc, chớ có “nhân nhượng” về lý luận”.
Lênin căn dặn các Đảng Cộng sản phải quan tâm đến việc phát triển lý
luận cách mạng. Thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản đã
và đang tiếp tục đặt ra nhiều vấn đề lý luận làm phong phú lý luận Mác-Lênin.
Lý luận Mác- Lênin tạo nên sức mạnh vô địch của giai cấp vô sản và quần
chúng lao động. Đó là thế giới quan khoa học, là con đường phát triển lịch sử
phù hợp với quy luật khách quan để tạo nên xã hội mới, xã hội xã hội chủ nghĩa
và cộng sản chủ nghĩa. Phát triển lý luận cách mạng là trên cơ sở những tư
tưởng cơ bản của học thuyết Mác-Lênin, chứ hoàn toàn không phải là thoát ly
chủ nghĩa Mác-Lênin.
6
V.I.Lênin: Làm gì? Nxb Tiến bộ, M, 1973, tr15.
16
Chân lý là cụ thể, cách mạng là sáng tạo. Cuộc sống luôn luôn phát triển,
do đó lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin không ngừng phát triển, không ngừng được
bổ sung bằng những kết luận mới, những nguyên lý mới. Điều đó được thể hiện
trong các văn kiện của các hội nghị các Đảng Cộng sản và công nhân họp ở
Mát-xcơ-va vào năm 1960 và trong văn kiện của các đảng Mác-Lênin chân
chính. Nhưng những tư tưởng cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin cho đến ngày
nay vẫn còn giữ nguyên giá trị lý luận và thực tiễn của nó.Vì vậy, như Lênin đã
viết trong tác phẩm “Làm gì?”, các Đảng Cộng sản chân chính chưa nắm được
chính quyền cũng như khi đã trở thành Đảng Cầm quyền, muốn làm tròn vai trò
chiến sĩ tiên phong, thì trước hết phải trung thành, nắm vững lý luận tiên phong
là chủ nghĩa Mác.
3. Công tác tuyên truyền, cổ động
a- Đảng vô sản cần phải tiến hành công tác tuyên truyền, cổ động sâu
rộng chủ nghĩa Mác trong giai cấp công nhân và nhân dân lao động, đưa chủ
nghĩa Mác vào phong trào tự phát của giai cấp công nhân để nâng phong trào
tự phát lên thành phong trào tự giác.
Trong tác phẩm “Những người “bạn dân” là thế nào và họ đấu tranh
chống những người dân chủ-xã hội ra sao?”, Lênin đã chỉ rõ rằng: chỉ khi nào
chủ nghĩa xã hội khoa học được truyền bá sâu rộng trong giai cấp công nhân thì
lúc đó mới lật đổ được nền chuyên chế, dọn đường đi lên chủ nghĩa xã hội.
Dưới sự lãnh đạo của Lênin, liên minh đấu tranh giải phóng giai cấp công nhân
ở Pê-téc-bua đã đặt cơ sở đầu tiên cho việc kết hợp chủ nghĩa Mác với phong
trào công nhân. Theo gương của Liên minh đấu tranh giải phóng giai cấp công
nhân ở Pê-téc-bua, các tổ chức dân chủ-xã hội ở các thành phố khác cũng
chuyển từ hoạt động tuyên truyền trong từng nhóm nhỏ sang hoạt động cổ động
trong quần chúng, đưa tư tưởng xã hội chủ nghĩa vào các tầng lớp rộng rãi cả
giai cấp vô sản Nga. Nhóm Tia lửa, trong những điều kiện cách mạng chín
muồi, đã đẩy mạnh việc tuyên truyền và cổ động chính trị xã hội chủ nghĩa
trong quần chúng trên quy mô rộng lớn chưa từng có.
Vào đầu thế kỷ XX, trong nội bộ Đảng dân chủ-xã hội Nga, một lần nữa
lại nổ ra cuộc tranh luận về vấn đề Đảng dân chủ-xã hội có cần đưa tư tưởng xã
hội chủ nghĩa vào phong trào công nhân không? Tư tưởng xã hội chủ nghĩa có
17
thể xuất hiện từ phong trào đấu tranh tự phát của công nhân không? Trong tác
phẩm “Làm gì?” Lênin đã phê phán quan điểm của phái kinh tế cho rằng tư
tưởng xã hội chủ nghĩa sản sinh từ phong trào tự phát của giai cấp công nhân là
quan điểm phản khoa học. Tuy phái kinh tế không công khai phản đối sự cần
thiết phải thành lập một chính đảng của giai cấp công nhân, nhưng họ lại cho
rằng không nên coi đảng là lực lượng lãnh đạo phong trào công nhân, và hơn
nữa, không nên lãnh đạo phong trào mà đảng chỉ nên theo dõi phong trào,
nghiên cứu nó để rút những bài học kinh nghiệm. Họ cho rằng Đảng Dân chủxã hội không nên nâng công nhân tới trình độ giác ngộ xã hội chủ nghĩa mà trái
lại, chính là phải làm thế nào thích ứng và tự mình phải hạ thấp xuống ngang cả
với trình độ của các tầng lớp lạc hậu hơn của giai cấp công nhân. Họ cho rằng
Đảng dân chủ-xã hội không nên cưỡng ép giai cấp công nhân tiếp thu ý thức xã
hội chủ nghĩa mà cần đợi cho phong trào tự phát của giai cấp công nhân tự
mình dùng lực lượng của chính bản thân mình tạo ra ý thức giác ngộ xã hội chủ
nghĩa.
Phê phán những quan điểm phản khoa học trên đây của phái kinh tế,
Lênin đã đem so sánh các cuộc bãi công của công nhân vào giữa những năm 90
của thế kỷ XIX với những cuộc bãi công vào những năm 60 và 70 thì những
cuộc bãi công vào giữa những năm 90 có thể gọi là “tự giác” được. Những cuộc
đấu tranh đó chứng tỏ công nhân đã cảm thấy sự đối kháng giữa thợ và chủ,
“nhưng công nhân chưa có và cũng chưa thể có ý thức về sự đối lập không gì
điều hòa được giữa quyền lợi của họ với toàn bộ chế độ chính trị và xã hội
hiện có, tức là ý thức dân chủ-xã hội”7. Theo ý nghĩa ấy thì những cuộc bãi
công trong những năm 90 vẫn chỉ là một phong trào thuần túy tự phát. Từ thực
tiễn phong trào công nhân Nga và lịch sử phong trào công nhân quốc tế, Lênin
đã đi đến kết luận:” Công nhân trước đây không thể có ý thức dân chủ-xã hội
được. ý thức này chỉ có thể từ bên ngoài đưa vào. Lịch sử tất cả các nước
chứng thực rằng chỉ do lực lượng của độc bản thân mình thôi thì giai cấp công
nhân chỉ có thể đi đến ý thức công liên chủ nghĩa, tức là đi đến chỗ tin rằng
phải đoàn kết lại thành hội liên hiệp, phải đấu tranh chống bọn chủ, phải đòi
hỏi chính phủ ban hành những luật này hay luật khác cần thiết cho công
nhân... Còn học thuyết xã hội chủ nghĩa thì nó phát sinh ra từ lý luận triết học,
7
V.I.Lênin: Làm gì? Nxb Tiến bộ, M, 1973, tr 51.
18
lịch sử, kinh tế, do những người có học thức trong các giai cấp hữu sản, những
trí thức xây dựng nên”8.
Học thuyết xã hội chủ nghĩa và cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân có
chung một nguồn gốc trong những quan hệ kinh tế tư bản chủ nghĩa, trong cuộc
đấu tranh chống sự nghèo khổ và lầm than của quần chúng do chủ nghĩa tư bản
gây nên. Nhưng học thuyết xã hội chủ nghĩa và phong trào công nhân lại ra đời
từ những tiền đề khác nhau, cái nọ không sinh ra cái kia được. Học thuyết xã
hội chủ nghĩa chỉ có thể ra đời từ khoa học, trên cơ sở một sự hiểu biết sâu sắc
triết học cổ điển Đức, kinh tế chính trị học của Anh và chủ nghĩa xã hội của
Pháp. Nó là kết quả tự nhiên không tránh được của sự phát triển tư tưởng trong
số những nhà trí thức cách mạng xã hội chủ nghĩa này đi vào phong trào công
nhân, truyền bá học thuyết đó trước hết phải vào những người vô sản phát triển
nhất về mặt tri thức. Những người vô sản này sau đó mới đem chủ nghĩa xã hội
thâm nhập vào cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản ở những nơi nào mà điều
kiện cho phép.
Như vậy, giác ngộ xã hội chủ nghĩa là yếu tố từ bên ngoài đưa vào cuộc
đấu tranh của giai cấp vô sản, chứ không phải là một cái gì xuất hiện một cách
tự phát từ cuộc đấu tranh đó. Giai cấp vô sản dễ dàng và nhanh chóng tiếp thu
những tư tưởng của chủ nghĩa xã hội khoa học vì chính học thuyết này đã phản
ánh về mặt lý luận những lợi ích cơ bản sống còn của giai cấp vô sản. Trong tác
phẩm “Làm gì?” Lênin đã chỉ rõ rằng, tán dương quá trình tự phát của phong
trào công nhân, phủ nhận sự cần thiết phải giác ngộ xã hội chủ nghĩa cho giai
cấp công nhân tức là phủ nhận vai trò lãnh đạo của đảng-người đưa yếu tố tự
giác vào phong trào công nhân. Và như vậy là đã dọn đường cho hệ tư tưởng tư
sản thâm nhập và thống trị phong trào công nhân, là đã thủ tiêu ngay quan niệm
kết hợp phong trào công nhân với chủ nghĩa xã hội khoa học. Kết quả khách
quan là hướng phong trào công nhân theo chủ nghĩa cải lương. “...Mọi sự sùng
bái tính tự phát của phong trào công nhân, mọi việc coi nhẹ vai trò của “yếu tố
tự giác”, coi nhẹ vai trò của Đảng dân chủ-xã hội, thì đều có nghĩa-dù người
ta muốn hay không muốn-là tăng cường ảnh hưởng của hệ tư tưởng tư sản đối
với công nhân”9.
8
9
V.I.Lênin: Làm gì? Nxb Tiến bộ, M, 1973, tr51-52.
V.I.Lênin: Làm gì? Nxb Tiến bộ, M, 1973, tr64.
19
Công việc hàng đầu của đảng là phải phát triển sự giác ngộ chính trị của
giai cấp công nhân. Phải làm cho giai cấp công nhân hiểu sự tồn tại của các giai
cấp, sự bố trí lực lượng của các giai cấp xã hội. “Muốn trở thành người dân chủ-xã
hội, công nhân phải nhận thức được rõ bản chất kinh tế, bộ mặt chính trị, xã hội,
của bọn địa chủ và giáo chủ, của bọn quyền quý và của nông dân, của sinh viên và
của tên du đảng, biết được rõ chỗ mạnh và chỗ yếu của họ”10.
b- Lênin chỉ ra rằng: Để công tác tuyên truyền, cổ động của Đảng đạt hiệu
quả thì nhất thiết phải thành lập được tờ báo làm cơ quan ngôn luận của Đảng.
Lênin chỉ rõ, thành lập một đảng, mà không tổ chức ra một tờ báo nhất định
làm cơ quan đúng đắn cho đảng đó, thì trong một chừng mực lớn việc thành lập
đó chỉ là một lời nói suông mà thôi. Người viết “Khẳng định là cần phải tập trung
tất các lực lượng của đảng-những người viết sách báo, những người tổ chức,
những của cải vật chất...nhằm lập lên và lãnh đạo đúng đắn cơ quan ngôn luận
của toàn đảng, chúng tôi không hề nghĩ đến việc gạt xuống hàng thứ yếu những
hoạt động khác... Trái lại, chúng tôi tin chắc rằng tất cả những hình thức hoạt
động đó là nền móng của hoạt động của Đảng; nhưng nếu không được cơ quan
ngôn luận của toàn đảng thống nhất lại, thì tất cả những hình thức đó của cuộc
đấu tranh cách mạng mất đi hết chín phần mười ý nghĩa, sẽ không đóng góp gì
được vào việc tạo kinh nghiệm chung của Đảng, vào việc tạo nên tính truyền
thống và tính kế thừa trong Đảng. Cơ quan ngôn luận của Đảng không những
không cạnh tranh với sự hoạt động đó, mà còn giúp một cách mạnh mẽ cho việc
phổ biến, tăng cường và sự hệ thống hóa hoạt động đó”11.
c- Đảng muốn đưa chủ nghĩa Mác vào giác ngộ giai cấp công nhân thì
Đảng phải có công tác tỉ mỉ, tinh tế, có như thế chủ nghĩa xã hội khoa học mới
thâm nhập được vào phong trào công nhân, mới trở thành thế giới quan của
giai cấp công nhân.
Trong tác phẩm “Những nhiệm vụ của chúng ta và Xô-Viết đại biểu công
nhân”, Lênin vạch ra rằng những nhiệm vụ chính trị của Đảng phải dựa vào các
Xô-Viết và những tổ chức khác ngoài Đảng của nhân dân lao động, trong đó có
các công đoàn. Nhiệm vụ của những người Bônsêvích chính là phải đưa vào tất
10
11
V.I.Lênin: Làm gì? Nxb Tiến bộ, M, 1973, tr119.
V.I.Lênin, Toàn tập, T4, Nxb Tiến bộ, M, 1974, tr 241-242.
20
cả các Xô-Viết, các công đoàn để tổ chức cuộc đấu tranh của tất cả những
người vô sản, không phân biệt những quan điểm của họ. Những người dân chủ
–xã hội trong tất cả các Xô-Viết phải cố gắng thực hiện một đường lối cách
mạng thực sự, làm cho quần chúng tin vào tính chất đúng đắn của những khẩu
hiệu của mình, tuyên truyền những tư tưởng của chủ nghĩa Mác, Lênin viết
“Muốn làm công việc truyền bá đó, muốn làm công việc tuyên truyền và cổ
động đó, chúng ta sẽ nhất định phải giữ vững, củng cố và phát triển đảng có
tính chất giai cấp của giai cấp vô sản giác ngộ của chúng ta, một đảng hoàn
toàn độc lập và kiên định về nguyên tắc, tức là đảng công nhân dân chủ-xã hội
Nga”12.
4. Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận
a- Muốn thành lập được đảng mácxít chân chính thì trước nhất phải
đánh bại những trào lưu tư tưởng cơ hội, phản động, xét lại.
Tác phẩm “Những người “bạn dân” là thế nào và họ đã đấu tranh
chống lại những người dân chủ ra sao?” đã giáng trả bọn dân túy tự do, phát
triển xã hội học mácxít, dọn đường về chính trị, tư tưởng, đó là một bước chuẩn
bị quan trọng để thành lập đảng ở Nga. Qua tác phẩm đã chứng tỏ rằng để tiến
tới thành lập một đảng mácxít cách mạng ở Nga, Lênin đã tiến hành một công
tác lý luận to lớn. Người đã phê phán chủ nghĩa xã hội dân túy tiểu tư sản, đấu
tranh không thỏa hiệp chống các trào lưu cải lương và cơ hội chủ nghĩa khác.
Trong đề cương của Ban chấp hành đảng cộng sản Liên Xô, Tiến tới kỷ niệm
100 năm kỷ niệm ngày sinh của Lênin có nói: “Không có một công tác mở đầu
như thế thì không thể bảo đảm việc kết hợp chủ nghĩa Mác với phong trào giải
phóng, không thể đề ra một đường lối giai cấp độc lập của giai cấp vô sản”13.
Trong tác phẩm “Làm gì?” Lênin đặc biệt nhấn mạnh đấu tranh chống chủ
nghĩa cơ hội. Đấu tranh tư tưởng, lý luận sẽ là con đường bảo vệ hệ tư tưởng,
đưa quần chúng đến với hệ tư tưởng của Đảng, đấu tranh chống khuynh hướng
tự phát,chống công liên chủ nghĩa; đấu tranh chống hệ tư tưởng phi dân chủ-xã
hội. Trong tác phẩm “Những nhiệm vụ của chúng ta và Xô-Viết đại biểu công
nhân”, Lênin nhấn mạnh rằng, trong khi duy trì tính độc lập chính trị của mình
12
13
V.I Lênin, Toàn tập. T12, Nxb Tiến bộ, M, 1979, tr75.
Tiến tới kỷ niệm 100 năm ngày sinh V.I. Lênin. Đề cương của Ban chấp hành Đảng Cộng
sản Liên Xô, M, 1969, tr9.
- Xem thêm -