LUẬN VĂN:
Thực trạng lạm phát ở việt nam
Lời Nói đầu
Hiện nay ,nền kinh tế của toàn thế giới có nhiều sự thay đổi ,các quố gia dần
chuyển mình để hoà nhập với xu thế toàn cầu hoá .Cùng với sự phát triểncủa nền kinh
tế có nhiều vấn đề bất cập xảy ra .Một trong những vấn đề luôn song hành với nền kinh
tế đặc biệt là với thị trường tài chính tiền tệ là lạm phát .Lạm phát là một trong những
vấn đề kinh tế vĩ mô đã trở thành mối quan tâm lớn nhất của các nhà chính trị và của cả
công chúng .Lạm phát được coi như là một căn bệnh thế kỉ của nền kinh tế thị trường
,nó là một vấn đề hết sức phức tạp đòi hỏi phải có sự đầu tư lớn về thời gian và trí tuệ
mới có thẻe đạt được kết
quả khả quan nhất .Lạm phát ảnh hưởng đến toàn bộ nền
kinh tế quốc dân, đặc biệt là giới lao động,chống lạm phát không chỉ là việc của doanh
nghiệp ,của một cá nhân mà còn là nhiệm vụ của chính phủ.
ở Việt Nam,hiện nay về việc kiềm chế lạm phát, giữ vững sự phát triển ổn định
của nền kinh tế là một mục tiêu quan trọng trong việc phát triển kinh tế xã hội ,nâng cao
đời sống nhân dân .
Thật vậy ,vấn đề lạm phát đã được nhiều người quan tâm, nghiên cứu và cũng
đưa ra phương pháp khắc phục nhằm kiểm soát được lạm phát. Từ lâu ,tiền giấy xuất
hiện và sau một thời gian sẽ diễn ra tình trạng giảm giá tiền và dẫn đến lạm phát .Nét
đặc trưng cơ bản nền kinh tế thị trường khi có lạm phát là giá cả của hầu hết các hàng
hoá đêù tăng cao và sức mua của đồng tiền ngày càng giảm nhanh .
Nhìn lại lịch sử lạm phát, từ cuối thế kỉ 19 đến đầu thế kỉ 20 ở nước ta lạm phát
diễn ra kéo dài và nghiêm trọng .Lạm phát đã phá vỡ toàn bộ kế hoạch của nền kinh tế
,phương hại đến tất cả các mối quan hệ trong nền kinh tế xã hội .
Phần I :Lý thuyết chung về lạm phát
1- Các khái niệm về lạm phát :
Lạm phát là một phạm trù vốn có của nền kinh tế thị trường ,nó xuất hiện khi
các yêu cầu của các quy luật kinh tế hàng hoá không được tôn trọng ,nhất là quy luật
lưu thông tiền tệ .ở đâu còn sản xuất hàng hoá ,còn tòn tại những quan hệ hàng hoá tiền
tệ thì ở đó còn tiềm ẩn khả năng xảy ra lạm phát và lạm phát chỉ xuất hiện khi các quy
luật của lưu thông tiền tệ bị vi phạm .Lạm phát đã trở thành mối quan tâm của rất
nhiều người .Do đó lạm phát được đề cập đến rất nhiều trong các công trình nghiêm
cứu của các nhà kinh tế .Mỗi người đều đưa ra khái niệm về lạm phát theo quan điểm
,phương hướng nghiên cứu của mình .
- Trong bộ tư bản nổi tiếng của mình ,Các Mác viết :”Việc phát hành tiền giấy phải
được giới hạn ở số lượng vàng hoặc bạc thực sự lưu thông nhờ các đại diện tiền giấy
của mình “.Điều này có nghĩa là khi khối lượng tiền giấy do Nhà nước phát hành vào
lưu thông vượt qua số lượng vàng mà nó đại diện thì giá trị của tiền giấy giảm xuống
,giá cả tăng vọt và tình trạng lạm phát xuất hiện .
Từ đây ,ông cho rằng lạm phát là “bạn đường “của chủ nghĩa tư bản.Không
những chủ nghĩa tư bản bóc lột người lao động bằng giá trị thặng dư mà còn gây ra
lạm phát giảm tiền lương của người lao động.
- Nhà kinh tế học Samuelson cho rằng :”lạm phát xảy ra khi mức chung của giá
cả và chi phí tăng – giá bánh mì ,dầu xăng ,xe ô tô tăng ,tiền lương ,giá đất, tiền thuê tư
liệu sản xuất tăng “.Ông thấy rằng lạm phát chính là biểu thị sự tăng lên của giá cả .
- Còn Milton Friedman lại quan niệm khác :”Lạm phát là việc giá cả tăng nhanh
và kéo dài “.Ông cho rằng lạm phát là một hiện tượng tiền tệ .
Một số nhà kinh tế thuộc phái tiền tệ và phái Keynes đều tán thành ý kiến đó
của Friedman.Họ cho rằng khi thị trường tiền tệ phát triển ,ảnh hưởng đến nền kinh tế
quốc dân của mỗi nước thì lạm phát có thể xảy ra bất kì thời điểm nào .Nó chính là một
hiện tượng tất yếu của taì chính – tiền tệ .
- Một định nghĩa nữa về lạm phát do các nhà kinh tế học hiện đại đưa ra và nó
đựoc sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực nghiên cứu thị trường :”Lạm phát là sự tăng lên
của mức giá trung bình theo thời gian“.
- Lạm phát được đo bằng chỉ số giá cả :
+ Chỉ số giá cả được sử dụng rộng rãi nhất là chỉ số giá cả hàng tiêu dùng CPI
(Consumer Price Index) .CPI tính chi phí của một giỏ hàng tiêu dùng và dịch vụ trên
thị trường .Để tính CPI ,ta dựa vào tỷ trọng của phần chi cho từng mặt hàng trong tổng
chi tiêu cho tiêu dùng của thời kì có lạm phát .
+ Một chỉ số nữa thường được sử dụng là chỉ số giá cả sản xuất (PPI: Producer
Price Index) ,đây là chỉ số giá bán buôn .PPI dùng để tính giá cả trong lần bán đầu tiên
do người sản xuất ấn định
Ip = ip.d
ip:chỉ số giá của từng loại nhóm hàng
d:tỷ trọng mức tiêu dùng của từng loại hàng
+ Ngoài 2 chỉ số trên ,chỉ số GNP cũng được sử dụng .Đây chính là chỉ số giảm
phát ,chỉ số giá cả cho toàn bộ NGP :chỉ số giảm phát GNP = GDP danh nghĩa / GDP
thực tế.
2) Phân loại lạm phát :
Có nhiều cách đẻ phân loại lạm phát .Dựa trên các tiêu thức khác nhau sẽ có các
loại lạm phát khác nhau .
a) Căn cứ vào định lượng gồm:
- Lạm phát vừa phải :Còn gọi là lạm phát một con số ,có tỷ lệ lạm phát dưới 10%
một năm .Lạm phát vừa phải làm cho giá cả biến động tương đối. Trong thời kì này nền
kinh tế hoạt động một cách bình thường ,đời sống của người lao động ổn định .Sự ổn
định đó được biểu hiện : Giá cả tăng chậm ,lãi xuất tiền gửi không cao ,không xảy ra
tình trạng mua bán và tích trữ hàng hoá với số lượng lớn …
Có thể nói đây là mứclạm phát mà nền kinh tế chấp nhận được ,những tác động
của nó là không đáng kể .Mặt khác ,lạm phát vừa phải tạo tâm lý an tâm cho người lao
động chỉ trông chờ vào thu nhập .Trong thời gian này ,các hãng kinh doanh có khoản
thu ổn định ,ít rủi ro và sẵn sàng đầu tư cho sản xuất kinh doanh .
- Lạm phát phi mã : lạm phát xảy ra khi giá cả tăng tương đối nhanh với tỷ lệ 2
con số 1 năm . ở mức 2 con số thấp :11,12% thì nói chung các tác động tiêu cực không
đán kể và nền kinh tế vẫn có thể chấp nhận được. Nhưng khi tăng đến hai chữ số cao
thì lạm phát sẽ làm cho giá cả chung tăng lên nhanh chóng ,gây biến động lớn về kinh
tế ,các hợp đồng được chỉ số hoá. Lúc này người dân tích trữ hàng hoá ,vàng bạc ,bất
động sản và không bao giờ cho vay tiền ở mức lãi xuất bình thường .Như vậy lạm phát
sẽ làm ảnh hưởng xấu đến sản xuất và thu nhập vì những tác động tiêu cực của nó
không nhỏ .Bên cạnh đó lạm phát phi mã còn là mối đe doạ đối với sự ổn định của nền
kinh tế
- Siêu lạm phát : 3 con số một năm xảy ra khi lạm phát đột biến tăng lên với tốc
độ rất nhanh ,tỷ lệ lạm phát cao .Tốc độ và tỷ lệ siêu lạm phát vượt xa lạm phát phi mã
,nó như một căn bệnh chết người ,tốc độ lưu thông tiền tệ tăng kinh khủng ,giá cả tăng
nhanh và không ổn định ,tiền luơng thục tế của người lao động bị giảm mạnh ,tiền tệ
mất giá nhanh chóng ,thông tin không còn chính xác ,các yếu tố thị trường biến dạng và
hoạt động sản xuất khin doanh lâm vào tình trạng rối loạn ,mất phương hướng .Tóm lại
,siêu lạm phát làm cho đời sống và nền kinh tế suy sụp một cách nhanh chóng .Tuy
nhiên siêu lạm phát rất ít xảy ra .
b) Căn cứ vào định tính :
- Lạm phát cân bằng và lạm phát không cân bằng .
* Lạm phát cân bằng : Tăng tương ứng với thu nhập thực tế của người lao động
,tăng phù hợp với hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp .Do đó không
gây ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày của người lao động và dến nền kinh tế nói
chung.
* Lạm phát không cân bằng :Tăng không tương ứng với thu nhập của người lao
động.Trên thực tế loại lạm phát này cũng thường hay xảy ra .
-Lạm phát dự đoán trước được và lạm phát bất thường
* Lạm phát dự đoán trước : là loại lạm phát xảy ra hàng năm trong một thời kì
tương đối dài và tỷ lệ lạm phát ổn định đều đặn .Loại lạm phát này có thể dự đoán trước
được tỷ lệ của nó trong các năm tiếp theo.Về mặt tâm lý ,người dân đã quen với tình
trạng lạm phát đó và đã có sự chuẩn bị trước.Do đó không gây ảnh hưởng đến đời
sống ,đến kinh tế .
* Lạm phát bất thường: xảy ra đột biến mà có thể từ trước chưa xuất hiện .Loại
lạm phát này ảnh hưởng đến tâm lý ,đời sống người dân vì họ chưa kịp thích nghi .Từ
đó mà loại lạm phát này sẽ gây ra biến động đối với nền kinh tế và niềm tin của nhân
dân vào chính quyền có phần giảm sút
Trong thực tế lịch sử của lạm phát cho thấy lạm phát ở nước ta đang phát triển
thường diễn ra trong thời gian dài ,vì vậy hậu quả của nó phức tạp và trầm trọng hơn
.Và các nhà kinh tế đã chia lạm phát thành 3 loại với tỷ lệ khác nhau : lạm phát kinh
liên kéo dài trên 3 năm với tỷ lệ lạm phát dưới 50% một năm ,lạm phát nghiêm trọng
thường kéo dài hơn 3 năm với tỷ lệ lạm phát trên 50% và siêu lạm phát kéo dài trên một
năm với tỷ lệ lạm phát trên 200% một năm .
3. Tác Động của lạm phát :
Lạm phát có nhiều loại,cho nên cũng có nhiều mức độ ảnh hưởng của lạm phát
đối với nền kinh tế .Xét trên góc độ tương quan ,trong một nền kinh tế lạm phát là một
nỗi lo của toàn xã hội và ta cũng thấy được các tác động của nó .
a) Tác động đến lĩnh vực sản xuất :
ở vị trí các nhà sản xuất ,khi tỷ lệ lạm phát cao sẽ làm cho giá đầu vào và đầu ra
biến động không ngừng gây ra sự ổn định giả tạo của quá trình sản xuất. Sự mất giá của
đồng tiền làm cho vô hiệu hoá hoạt động hoạch toán kinh doanh .Hiệu quả sản xuất –
kinh doanh ở một vài doanh nghiệp có thể thay đổi gây ra những biến động về kinh tế
.Nếu một doanh nghiệp nào đó có tỷ xuất lợi nhuận thấp hơn lạm phát sẽ có nguy cơ
phá sản rất lớn.
Tuy nhiên ,xét ở góc độ nào đó ,khi tỷ lệ lạm phát thấp ,không gây ảnh hưởng
đến kinh tế thì có thể sẽ kích thích tăng trưởng kinh tế .Từ đó sẽ khuyến khích các
doanh nghiệp đi vay để mở rộng sản xuất ,sản lượng sẽ tăng lên .Ngoài ra cũng khuyến
khích tiêu dùng ,cầu tiêu dùng tăng lên ,do đó hàng hoá bán chạy và cũng làm sản
lượng tăng .
b) Đối với lĩnh vực lưu thông:
Lạm phát tăng lên cao thúc đẩy quá trình đầu cơ tích trữ dẫn đến khan hiếm hàng
hoá .Lúc này những người thừa tiền và giàu có dùng tiền của mình để vơ vét và thu
gom hàng hoá ,tài sản ,tình trạng này càng làm mất cân đối nghiêm trọng quan hệ cung
– cầu hàng hoá trên thị trường giá cả hàng hoá tăng lên nhiều hơn .
Ngoài ra khi tỷ lệ lạm phát khó phán đoán thì việc đầu tư vốn vào lĩnh vực sản
xuất sẽ gặp phải những rủi ro cao .Do có nhiều người tham gia vào lĩnh vực lưu thông
lên lĩnh vực này trở lên hỗn loạn .Tiền vừa ở trong tay người bán hàng xong lại nhanh
chóng bị đẩy vào kênh lưu thông ,tốc đọ lưu thông tiền tệ tăng vọt và điều này làm thúc
đẩy lạm phát gia tăng .
c) Đối với lĩnh vực tiền tệ ,tín dụng:
Lạm phát làm cho quan hệ tín dụng ,thương mại và ngân hàng bị thu hẹp .Số tiền
người gửi tiền vào ngân hàng giảm đi rất nhiều do giá trị đồng tiền bị giảm xuống .Về
phía hệ thống ngân hàng ,do lượng tiền gửi vào ngân hàng giảm mạnh nên không đáp
ứng được nhu cầu của người đi vay ,cộng với việc sụt giá quá nhanh của đồng tiền ,sự
điều chỉnh lãi suất tiền gưỉ không làm an tâm những cá nhân ,doanh nghiệp hiện đang
có lượng tiền mặt nhàn rỗi trong tay.Như vậy ngân hàng gặp khó khăn trong việc huy
động vốn ,hệ thống ngân hàng phải luôn cố gắng duy trì mứclãi suất ổn định .Mà lãi
suất thực = lãi suất danh nghĩa – tỷ lệ lạm phát ,khi tỷ lệ lạm phát tăng cao ,muốn lãi
suất thực ổn định thì lãi suất danh nghĩa phải tăng lên cùng với tỷ lệ lạm phát .
Trong khi đó người đi vay là những người có lợi lớn nhờ sự mất giá đồng tiền
nhanh chóng .Do vậy hoạt động của hệ thống Ngân hàng không còn bình thường nữa.
Chức năng kinh doanh tiềntệ bị hạn chế, không cònnguyên vẹn bởi khi có lạm phátthì
chẳng có ai tích trữ tiền mặt dưới hình thức tiền mặt.
d) Tác động đến cán cân ngân sách – chính sách tài chính của nhà nước :
Lạm phát gây ra sự biến động lớn trong giá cả và sản lượng hàng hoá, khi lạm
phát xảy ra thì những thông tin trong xã hội bị phá huỷ do biến động của giá cả và làm
cho thị trường bị rối loạn. Khi đó người ta khó phân biệt được những doanh nghiệp làm
ăn tốt và kém. Đồng thời làm cho nhà nước thiếu vốn, các khoản thu cho ngân sách nhà
nước không tăng. Do đó, nhà nước không còn đủ sức cung cấp tiền cho các khoản dành
cho phúc lợi xã hội, các nghành, các lĩnh vực dự định được chính phủ đầu tư hỗ trợ vốn
bị thu hẹp lại hoặc không có gì. Một khi ngân sách nhà nước bị thâm hụt thì các mục
tiêu cải thiện và nâng cao đời sống kinh tế xã hội sẽ không có điều kiện để thực hiện.
4. Nguyên nhân gây ra lạm phát :
a) Lạm phát do cầu kéo :
Đây chính là sự mất cân đối trong quan hệ cung – cầu. Nguyên nhân chính là do
tổng cầu tăng quá nhanh trong khi tổng cung không tăng hoặc tăng không kịp.
Việc tăng cung ứng tiền tệ là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc tăng cầu về
hàng hoá và dịch vụ. Nhưng đây không phải là nguyên nhân duy nhất làm tăng cầu. áp
lực lạm phát sẽ tăng sau từ 1 đến 3 năm, nếu cầu về hàng hoá vượt quá mức cung, song
sản xuất vẫn không được mở rộng hoặc do sử dung máy móc với công suất giới hạn
hoặc vì nhân tố sản xuất không đáp ứng được sự ra tăng của cầu. Sự mất cân đối sẽ
được giá cả lấp đầy từ đó mà lạm phát do cầu tăng lên (lạm phát do cầu kém xuất hiện.
Chẳng hạn như ở Mỹ, sử dụng công suất máy móc là một chỉ số có ích phản ánh lạm
phát trong tương lai ở Mỹ, sử dụng công suất máy móc trên 83% dẫn tới lạm phát tăng
(Tổng
giá) P
AS3
mức
AS2
P3
3
2'
AS1
P2
1'
P1
1
AD3
AD2
2 AD1
0
Yn
Yt
(Tổng
phẩm)
Y
sản
Lúc đầu nền kinh tế đạt ở mức cân bằng tại điểm 1 .Khi các nhà hoạch định
chính sách muốn có một tỷ lệ thất nghiệp dưới mức tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên , họ sẽ
đưa ra những biện pháp nhằm đạt được chỉ tiêu sản lượng lớn hơn mức sản lượng tiềm
năng (Yt > Yn).Từ đó sẽ làm tăng tổng cầu và đường tổng cầu sẽ dịch chuyển đến AD2
nền kinh tế chuyển đến điểm 1’ .Lúc này sản lượng đã đạt tới mức Yt lớn hơn sản lượng
tiềm năng và mục tiêu của các nhà hoạch định chính sách đã thực hiện được .
Tuy nhiên tỷ lệ thất nghiệp thực tế thấp hơn tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên nên tiền
lương tăng và đường tổng cung sẽ di chuyển đến AS2 ,đưa nền kinh tế từ điểm 1’ sang
2’ .Nền kinh tế quay trở về mức sản lượng tiềm năng và tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên
nhưng ở một mức giá cả P2 > P1 .Lúc này tỷ lệ thất nghiệp lại cao hơn mục tiêu ban
đầu .Do đó các nhà hoạch định chính sách lại tìm cách làm tăng tổng cầu .Quá trình này
cứ tiếp diễn và đẩy giá cả trong nền kinh tế lên cao hơn .
b) Lạm phát do chi phí đẩy :
Hình thức của lạm phát do chi phí đẩy phat sinh từ phía cung ,do chi phí sản xuất
cao hơn đã được chuyển sang người tiêu dùng .Điều này chỉ có thể đạt trong giai đoạn
tăng trưởng kinh tế khi người tiêu dùng sẵn sàng trả với giá cao hơn .Ví dụ : Nếu tiền
lương chiếm một phần đáng kể trong chi phí sản xuất và dịch vụ và nếu tiền lương tăng
nhanh hơn năng xuất lao động thì tổng chi phí sản xuất sẽ tăng lên .Nếu nhà sản xuất
có thể chuyển việc tăng chi phí này cho người tiêu dùng thì giá bán sẽ tăng lên ,công
nhân và các công đoàn sẽ yêu cầu tiền lương cao hơn trước đẻ phù hợp với chi phí sinh
hoạt taưng lên điều đó tạo vòng xoáy lượng giá .
Một yếu tố chi phí khác là giá cả nguyên nhiên vật liệu tăng do tỷ giá tăng hợac
khả năng khả thác hạn chế.Một ví dụ điển hình cho thấy giá cả nguyên nhiên vật liệu
là giá dầu thô tăng .Trong năm 1972-1974 hầu như giá dầu quốc tế tăng 5 lần dẫn đến
lạm phát tăng từ 4,6% đến 13,5% bình quân trên qoàn thế giới .Ngoài ra sự suy sụp của
giá dầu (1980) làm cho lạm phát giảm xuống mức thấp chưa từng thấy .
Bên cạnh đó giá cả nhập khẩu cao hơn được chuyển cho người tiêu dùng nội địa cũng là
một yếu tố gaay lên lạm phát .Nhập khẩu càng trở lên đắt đỏ khi đồng nội tệ yếu đi
hợac mất giá so với đồng tiền khác
c) Lạm phát do cung tiền tệ tăng cao và liên tục
Theo quan điểm của các nhà kinh tế học thuộc phía tiền tệ ,khi cung tiền tệ tăng
lên kéo dài làm cho mức giá tăng lên kéo dài và gây ra lạm phát .Có thể thấy ngưỡng
tăng cung tiền để gây lạm phát là nền kinh tế toàn dụng .Khi nền kinh tế chưa toàn dụng
thì nguồn nguyên nhiên vật liệu còn nhiều ,chưa khai thác nhiều .Có nhiều nhà máy xí
nghiệp bị đóng cửa chưa đi vào hoạt động .Do đó nhân viên nhàn rỗi lớn và tỷ lệ thất
nghiệp cao … Trong trường hợp này ,khi tăng cung tiền thì dẫn đến lãi xuất giảm đến
một mức độ nào đó ,các nhà đầu tư thấy rằng có thể có lãi và đầu tư tăng nhiều.từ đó
các nhà máy ,xí nghiệp mở cửa để sản xuất ,kinh doanh .Lúc này nguyên nhiên vật liệu
bắt đầu được khai thác ,người lao động có việc làm và sản lượng tăng lên .
ở nền kinh tế toàn dụng ,các nhà máy ,xí nghiệp được hoạt động hết công suất
,nguồn nguyên nhiên vật liệu được khai thác tối đa .Khi đó lực lượng lao động được sử
dụng một cách triệt để và làm sản lượng tăng lên rất nhiều.Tuy nhiên tình hình sẽ dẫn
đến một vài kênh tắc nghẽn trong lưu thông .Chẳng hạn khi các nhà máy ,xí nghiệp hoạt
động hết công suất sẽ dẫn đến thiếu năng lượng ,thiếu lao động ,nguyên vật liệu dần bị
han hiếm …Vai trò của chính phủ và các nhà quản lý phải xác định được kênh lưu
thông nào bị tắc nghẽn và tìm cách khơi thông nó .Nếu không sẽ gây ra lạm phát.Lúc đó
sản lượng không tăng mà giá cả tăng nhiều thì lạm phát tất yếu sẽ xảy ra .
Trong việc chống lạm phát các Ngân hàng trung ương luôn giảm sút việc cung tiền
.
Trường hợp tăng cung tiền có thể đạt được bằng hai cách :
Ngân hàng trung ương in nhiều tiền hơn (khi lãi xuất thấp và điều kiện kinh
doanh tốt ) hợac các ngân hàng thương mại có thẻ tăng tín dụng .Trong cả hai trường
hợp sẵn có lượng tiền nhiều hơn cho dân cư và chi phí .Về mặt trung và dài hạn ,điều
đó dẫn đến cầu và hàng hoá và dịch vụ tăng .Nếu cung không tăng tương ứng với cầu
thì việc dư cầu sẽ được bù đắp bằng việc tăng giá.Tuy nhiên giá cả sẽ không tăng ngay
nhưng nó sẽ tăng sau đó 2-3 năm .In tiền để trợ cấp cho chi tiêu công cộng sẽ dẫn đến
lạm phát nghiêm trọng .Ví dụ năm 1966-1967 ,chính phủ Mỹ đã sử dụng việc tăng tiền
để trả cho những chi phí leo thang của cuộc chiến tranh taị Việt Nam ,lạm phát tăng từ
3%(năm 1967) đến 6% (năm 1970).
Xét trong dài hạn lãi xuất thực tế (i) và sản lượng thực tế (Y) đạt mức cân bằng ,nghĩa
là (i) và (Y) ổn định .Mức cầu tiền thực tế không đổi nên M/P cũng không đổi .Suy ra
khi lượng tiền danh nghĩa (M) tăng lên thì giá cả sẽ tăng lên với tỷ lệ tương ứng .Vậy
lạm phát là một hiện tượng tiền tệ .Đây cũng chính là lý do tại sao Ngân hàng Trung
ương rất chú trọng đến nguyên nhân này.
d) Các nguyên nhân khác
Ngoài các nguyên nhân chủ yếu đã đề cập ở trên ,một số các nguyên nhân khác
cũng gây ra lạm phát .Thứ nhất có thể kể đến là tâm lý của dân cư .Khi người dân
không tin tưởng vào đồng tiền của Nhà nước ,họ sẽ không giữ tiền mà đẩy vào lưu
thông bằng việc mua hàng hoá dự trữ hoặc đầu tư vào một lĩnh lực kinh doanh nào đó
… Như thế cầu sẽ tăng lên mà cung cấp không đáp ứng được cân bằng cung cầu trên thị
trường hang hoá không còn nữa và tiếp tục đẩy giá lên cao ,từ đó lạm phát sẽ xảy ra .Có
thể thấy giá cả tăng lên làm tiêu dùng tăng ,cứ như vậy sẽ gây ra xoáy ốc lạm phát.Thứ
hai thâm hụt ngân sách cũng có thể là một nguyên nhân dẫn đến tăng cung ứng tiền tệ
và gây ra lạm phát cao.
Khi chính phủ lâm vào tình trạng thâm hụt ngân sách thì có thể khắc phục bằng
cách phát hành trái phiếu chính phủ đẻe vay vốn từ người dân nhằm bù đắp phần thiếu
hụt .Biện pháp này không làm ảnh hưởng đến cơ số tiền và do vậy mà làm tăng mức
cung ứng tiền tệ và không gây ra lạm phát .Tuy nhiên khi sự thâm hụt trầm trọng và kéo
dài thì chính phủ phải áp dụng biện pháp in tiền.Việc phát hành tiền sẽ ảnh hưởng đến
cơ số tiền tệ làm tăng mức cung ứng tiền ,đẩy tổng cầu lên cao và làm tăng thêm tỷ lệ
lạm phát .TUy nhiên,đối với các nước đang phát triển ,việc phát hành trái phiếu chính
phủ gặp nhiều khó khăn vì nguồn vốn trên thị trường còn hạn chế .Biện pháp in tiền
được coi là có hiệu quả nhất .Vì thế mà khi thâm hụt ngân sách càng nhiều và càng kéo
dài thì tiền tệ sẽ tăng theo và tỷ lệ gây lạm phát càng lớn.
Còn đối với những quốc gia có nền kinh tế phát triển thì việc phát hành trái
phiếu có lợi hơn.Nhưng việc phát hành này kéo dài sẽ làm cầu về vốn sẽ tăng và lãi
xuất tăng cao hơn .Lúc này để giảm lãi xuất trên thị trưòng Ngân hàng Trung ương lại
phải mua vào các trái phiếu đó .Như thế mức cung tiền lại tăng lên và dễ gây lạm phát.
Tóm lại , nếu như thâm hụt ngân sách kéo dài thì trong mọi trường hợp vẫn làm
tăng cung tiền và lạm phát xảy ra là một điều chắc chắn.
Một nguyên nhân nữa có thể gây ra lạm phát là tỷ giá hối đoái .Khi tỷ giá tăng
đồng bản tệ sẽ bị mất giá Khi đó tâm lý những người sản xuất trong nước muốn đẩy giá
hàng lên tương ứng với mức tăng tỷ giá hối đoái .Mặt khac khi tỷ giá hối đoái tăng ,chi
phí cho các nguyên vật liệu ,hàng hoá nhập khẩu sẽ tăng lên .Do đó giá cả của các hàng
hoá này tăng lên cao.Đây chính là lạm phát do chi phí đẩy
Bên cạnh đó các nguyên nhân liên quan đến chính sách của nhà nước ,chính sách
thuế ,chính sách cơ cấu kinh tế không hợp lý ,mất cân đối cũng xảy ra lạm phát.
5. Biện pháp khắc phục lạm phát
Khi lạm phát tăng cao và kéo dài sẽ gây ra những hậu quả lớn ,ảnh hưởng trầm
trọng đến đời sống nhân dân lao động và sự tăng trưởng kinh tế. ở mỗi nước tỷ lệ lạm
phát khác nhau với những nguyên nhân và tác động khác nhau .Do đó chính phủ ở các
nước sẽ có những biện pháp khác nhau . Tuỳ vào từng hoàn cảnh cụ thể chính phủ sẽ áp
dụng biện pháp tình thế và các biện pháp có tính chiến lược .
Từ lịch sử chống lạm phát ở các nước sẽ có những biện pháp điển hình sau:
- Những biện pháp tình thế: là những biện pháp áp dụng nhằm làm giảm tức thời
cơn sốt lạm phát
Đầu tiên biện pháp tình thế mà các nước thường áp dụng là giảm lượng tiền
cung ứng trong lưu thông .Đây được gọi là biện pháp thắt chặt lượng cung tiền tệ hay
còn gọi là đóng bảng tiền tệ .Cụ thể là Ngân hàng trung ương ngừng thực hiện các
nghiệp vụ chiết khấu và tái chiết khấu đối với các tổ chức tín dụng ,dừng việc mua vào
các chứng khoán ngắn hạn trên thị trường tiền tệ ,không phát hành tiền đề bù đắp bội
chi ngân sách nhà nước .Bên cạnh đó ,đểlàm giảm lượng tiền cung ứng thì ngân hàng
trung ương sẽ bán các chứng khoán ngắn hạn ,bán ngoại tệ ,phát hành các công cụ nợ
của chính phủ để vay tiền trong nền kinh tế .Và ngân hàng cũng có thể ấn định mức lãi
xuất cao ,từ đó sẽ khuyến khích người dân gửi tiền vào ngân hàng ,doanh nghiệp gửi
tiền không kì hạn ,dẫn đến lượng tiền trong lưu thông giảm.
Tiếp đến ,đẻ khắc phục lạm phát chính phủ có thể sử dụng biện pháp thắt chặt
chi tiêu của mình như giảm cầu tiêu dùng của chính phủ ,làm giảm sự tăng nhanh của
tổng cầu .Nhà nước cũng có thể hạn chế tăng tiền lương làm giảm lượng cầu chi tiêu
của dân cư.Ngoài ra chính phủ có thể đi vay và xin viện trợ từ nước ngoài… Một biện
pháp nữa được áp dụng là cải cách tiền tệ khi tỷ lệ lạm phát tăng quá cao trong khi các
biện pháp nêu trên chưa đạt được hiệu quả.
- Cùng với những biện pháp tình thế ,các nước còn sử dụng các biện pháp chiến
lược nhằm tác động đến sự phát triển lâu dài của nền kinh tế và làm cho cơ số tiền tệ ổn
định bền vững .Đó là các biện pháp :
Đẩy mạnh quá trình sản xuất hàng hoá ,mở rộng lưu thông hàng hoá .Hàng hoá
trong nước ngày càng nhiều ,quỹ hang tăng lên với số lượng ,chủng loại đa dạng phong
phú .Ngoài ra chính phủ còn nhập hàng hoá về để bổ xung cho hàng hoá thiếu hụt trong
nước .Xuất kho dự trữ vàng và ngoại tệ để bán cho dân chúng ,phát triển các ngành sản
xuất hàng hoá xuất khẩu và ngành du lịch .
Các doanh nghiệp thực hiện chiến lược cạnh tranh hoàn hảo :Sản phẩm để người
tiêu dùng chấp nhận được là yếu tố quan trọng .Như vậy cần phải cạnh tranh giá cả
bằng việc tìm mọi cách giảm chi phí .
Biện pháp chiến lược khác là kiện toàn bộ máy hành chính ,cắt giảm biên chế quản lý
hành chính .Điều này sẽ làm giảm mức chi tiêu thường xuyên của Ngân sách nhà nước
.Mặt khác cần phải tăng cường công tác quản lý điều hành Ngân sách nhà nước dựa trên
việc tăng các khoản thu cho Ngân sách một cách hợp lý chống thất thu như thất thu về
thuế và điều chỉnh các khoản chi p
Phần II
thực trạng lạm phát ở việt nam
1. Thực trạng và lịch sử lạm phát ở Việt Nam.
Từ năm 1980 trở về trước, lạm phát cũng đã tồn tại của nó không công khai, các
nghị quyết của Đảng cộng sản Việt Nam không sử dụng khái niệm lạm phát mà chỉ sử
dụng cụm từ “ chênh lệch giữa thu và chi giữa hàng và tiền" "Thị trường vật giá không
ổn định…”
Sau một thời gian, lạm phát đã bộc phát công khai với mức bộc phát phi mã.
Đảng đã kịp thời nhận định tình hình này.
“ Chúng ta chưa có chính sách cơ bản về tài chính gắn liền với chính sách đúng đắn
về giá cả, tiền tệ, tín dụng. Các khoản chi ngân sách mang nặng tính bao cấp và một
thời gian dài vượt quá nguồn thu. Việc sử dụng vốn vay và viện trợ kém hiệu quả. Tất
cả những cái đó gây ra thâm hụt ngân sách là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến thâm hụt
ngân sách trầm trọng “.
Trong điều hành vĩ mô phát triển nền kinh tế, mọi quốc gia trên thế giới đều phải
quan tâm tới chính sách tài chính, tiền tệ để chống lạm phát. Đối với nước ta hiện nay,
kiềm chế lạm phát, ổn định giá cả đang là một vấn đề lớn đặt ra trong điều hành của
chính phủ, của các nhà quản lý vì sự phát triển và ổn định. Và về phương diện này, Việt
Nam đã thành công. Lạm phát đã giảm từ hơn 70% một năm vào năm 1986 xuống còn
35% một năm vào năm 1989. Đây là một thành công lớn, phản ánh kết quả từ nhiều yếu
tố như tự do hoá nền kinh tế, áp dụng một tỷ giá hối đoái thực tế hơn, ngươi dân không
còn tồn trữ hàng hoá, vàng và đô la bắt đầu tích luỹ bằng đồng tiền trong nước, xuất
khẩu dàu thô ngày càng tăng…Tuy nhiên, những tiến bộ vượt bậc trong năm 1989 đã
không được củng cố ngay bằng các chính sách tiền tệ và tài khoản thận trọng, do đó
trong các nhu năm 1992 và 1993, giá cả đã tăng gần 70% năm.
Lịch sử của lạm phát ở Việt Nam có thể chia thành những thời kỳ như sau :
- Giai đoạn thứ nhất : Từ năm 1980 trở về trước, lạm phát được hiểu giống như
định nghĩa của Mác, cho nên chống lạm phát là tìm mọi cách hạn chế việc phát hành
tiền vào lưa thông.
- Thời kỳ 1938-1945 : Ngân hàng Đông Dương cấu kết với chính quyền thực dân
Pháp đã lạm phát đồng tiền Đông Dương để voư vét của cải của nhân dân Việt Nam. Số
tiền đó được đem về Pháp đóng góp cho cuộc chiến chống phát xít Đức. Hậu quả năng
nề của lạm phát là nhân dân Việt Nam phải chịu giá sinh hoạt từ năm 1939-1945 bình
quân là 25 lần.
- Thời kỳ 1946-1954 : chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hoà do chủ tịch Hồ Chí
Minh sáng lập và lãnh đạo đã phát hành đồng tài chính thay cho đòng Đông Dương và
sau đó là đòng ngân hàng thay cho sức người, sức của toàn dân tiến hành cuộc kháng
chiến 9 năm đánh đuổi quân xâm lược Pháp, kết quả giải phóng hoàn toàn nửa đất
nước.
- Thời kỳ 1955-1965 : chính phủ tay sai Mỹ ở miền Nam Việt Nam liên tục lạm
phát đồng tiền miền Nam để bù lại cuộc chiến tranh chống lại phong trào giải phóng
dân tộc ở miền Nam. Mặc dù được chính phủ Mỹ đổ vào miền Nam một khối lượng
hàng viện trợ khổn lồ, giá trị hàng trăm tỉ USD cũng không thể bù đắp được chi phí bỏ
ra.
- Thời kỳ 1965-1975 : ở miền Bắc Việt Nam, chính phủ Việt Nam dân chủ cộng
hoà phải tiến hành một cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước, chống chiến tranh phá
hoại của Mỹ tại miền Bắc, giải phóng miền Nam thốn nhất đất nước, đã phát hành số
tiền lớn (gấp 3 lần tiền lưa thông của năm 1965 ở miền Bắc) để huy động lực lượng
toàn dân đánh thắng quân xâm lược. Nhưng nhờ có sự viện trợ to lớn của Liên Xô,
Trung Quốc và các nước XHCN anh em nên chúng ta đã hạn chế được lạm phát trong
thời gian này.
- Thời kỳ 1976 đến nay : sau khi thống nhất đất nước, chúng ta thiếu nhiều kinh
nghiệm trong thời bình nên duy trì quá lâu cơ chế tập trung quan liêu bao cấp toàn diện,
không mở rộng sản xuất. XHCN không tiến hành hạch toán kinh doanh nên đã tự gây
cho mình nhiều khó khăn, sản xuất không đủ tiêu dùng, ngân sách không đủ chi tiêu,
lạm phát tiền giấy liên tục và bùng nổ dữ dội với tỷ lệ lên tới 3 con số. Nhưng kể từ
năm 1999 đến nay, với sự chỉ đạo đúng đắn của Nhà nước thì lạm phát hiện nay chỉ
dừng ở mức độ tưong đối tốt cho sự phát triển nền kinh tế (15-17%). Có thể nói, đây là
một thành công không nhỏ của đất nước ta.
2. Đặc trưng của lạm phát ở nước ta.
Lạm phát ở Việt Nam cũng có những biểu hiện chung giống với lạm phát ở các
quốc gia khác như : chỉ số giá cả nói chung tăng phổ biến do vậy giá trị của đồng tiền
giảm. Song lạm phát ở Việt Nam có đặc trưng riêng do điều kiện kinh tế – xã hội cụ
thể.
- Lạm phát của một nền kinh tế kém phát triển trong đó khu vực kinh tế nhà
nước có địa vị thống trị. Khu vực kinh tế nhà nước ở Việt Nam chiếm 1 tỷ trọng lớn
hiếm có trên thế giới. Thế nhưng, khu vực với số vốn đầu tư lớn và tỷ lệ chất xám cao
này lại chỉ có thể làm ra từ 30%-37% tổng sản phẩm xã hội. Các xí nghiệp quốc doanh
nhìn chung nộp cho ngân sách nhà nước một số tiền rất thấp so với số tiền nhà nước
cung cấp để bù lỗ, bù giá, cấp phát tín dụng, lãi xuất thấp. Ngược lại, khu vực tư nhân
làm ăn có hiệu quả và đóng góp một phần quan trọng trong ngân sách nhà nước. Chính
những hoạt động của các hãng kinh tế nhà nước với lãi giả lỗ thật đã làm cho thị trường
hônx loạn, lỗ lãi khó kiểm tra, từ đó hiệu quả kinh doanh giảm sút. Do vậy mà công tác
giảm sút của nhà nước không có hiệu quả dẫn đến thu không đủ bù chi và lạm phát xảy
ra.
- Lạm phát của một nền kinh tế độc quyền mà nhà nước có địa vị thốn trị trên
mọi lĩnh vực, cơ chế kinh tế quan liêu bao cấp. Trong nền kinh tế thị trường, một công
ty mới giành thế độc quyền phải tiến hành trang thiết bị máy móc, tổ chức lao động, tập
trung nguồn vốn…và khi đã ở vị trí độc quyền, nó sẽ bóp chết các địch thủ khác và
cũng ít chú ý hơn đến việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật dẫn đến sự suy thoái trong
kinh doanh. Trên thực tế, độc quyền ở Việt Nam cũng như ở các nước XHCN khác đã
khống chế toàn bộ các lĩnh vực của đời sống xã hội. Và cùng với cơ chế quan liêu,
mệnh lệnh đã triệt tiêu mất các quan hệ thị trường làm cho nền kinh tế Việt Nam xa lạ
với thị trường. Đây cũng là nguyên nhân góp phần làm tăng lạm phát.
- Ngoài những đặc điểm trên thì lạm phát Việt Nam có cơ cấu gồm những ngành
kém hiệu quả có sự ưu tiên phát triển. Mọi người đều thấy sự mất cân đối khi ưu tiên
phát triển công nghiệp nặng (vốn lớn, thu hồi lãi chậm)
- Lạm phát ở một nước chịu ảnh hưởng nặng nề của các cuộc chiến tranh kéo dài
do đó chi phí cho lĩnh vực quốc phòng lớn, tiền trợ cấp cho gia đình chính sách nhiều.
Những khoản này làm tăng thâm hụt ngân sách và tăng lạm phát.
- Việt Nam là nước nông nghiệp mà luôn chịu ảnh hưởng của thiên tai, hạn hán,
mất mùa…Do đó, ngân sách hụt đi do phải trợ cấp cho các vùng bị thiên tai.
3) Nguyên nhân dẫn đến lạm phát ở nước ta.
Phần trước, chúng ta đã đề cập đến nguyên nhân lạm phát nói chung, phần này ta
xét đến nguyên nhân lạm phát ở Việt Nam ở thời điểm cụ thể. Nguyên nhân dẫn đến
lạm phát ở Việt Nam có nhiều.
- Thứ nhất : lạm phát nảy sinh từ trong chính các thể chế kinh tế quan liêu bao
cấp, đóng cửa…, hướng nền kinh tế Việt Nam phát triển các nghành có chi phí cao, tách
rời cầu thị trường, cô lập với thế giới bên ngoài dẫn đến sự mất cân đối giữa cung và
cầu, thu với chi ngân sách thể hiện nền kinh tế kém hiệu quả, các xí nghiệp làm ăn thua
lỗ…Đó là những nguyên nhân dẫn đến lạm phát phi mã.
- Thứ hai : do sự điều hành sai lầm của bộ máy nhà nước, như xác định cơ cấu
không xuất phát từ hiệu quả. Sự đổi tiền và tăng giá năm 1985 là chính sách phá giá
đồng tiền, làm giảm niềm tin của dân vào đồng tiền của nhà nước, chính sách lãi xuất
thấp so với mức trượt giá làm cho người dân không muốn gửi tiết kiệm. Sự mất cân đối
tài chính gây lạm phát qua kênh tín dụng, ngân hàng nhà nước luôn phải phát hành tiền
để cân đối các nguồn vốn cho vay của ngân hàng, đáp ứng yêu cầu của các nghành kinh
tế và xây dựng cơ bản ngày càng tăng. Nhà nước lại không chủ động trong việc cân
bằng cung cầu hàng hoá, gây ra sự rối loạn trên thị trường, giá cả thay đổi một cách bất
hợp lý so với giá quốc tế. Mặt hàng giá cả bị nhích lên do cơn sốt xi măng, thép, xăng
dầu và ngoại tệ.
- Thứ ba : cho đến nay, xương sống của nền kinh tế Việt Nam vẫn là các doanh
nghiệp. những doanh nghiệp này đóng góp 37% vào ngân sách nhà nước. Việc làm ăn
của nhiều công ty xuất nhập khẩu hàng năm nhà nước phải bù lỗ, bù giá qua lớn chiếm
gần 40% tổng số thu chi cho ngân sách.
- Thứ tư : môi trường đầu tư chậm cải tiến, tích luỹ ở trong nước còn ở mức
thấp. Đầu tư nhũng công trình có vốn lớn, thời gian thi công kéo dài qua sức chịu đựng
của nền kinh té trong khi đó nguồn thu hạn hẹp, thất thu lớn. Tình hình đó làm cho
nguồn tài chính quốc gia bị thâm hụt, không còn cách nào khác nhà nước buộc phải in
tiền giấy bù đắp và đã gây ra lạm phát.
- Thứ năm : nguyên nhân từ cơ chế kinh tế độc quyền, cơ chế quan liêu bao cấp
nặng nề. Nhà nước can thiệp sâu vào các hoạt động của nền kinh tế. Các quan hệ tiền tệ
không phát huy một cách đầy đủ tác dụng kích thích, thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
Cùng với những yếu kém của nền kinh tế, chúng ta còn đứng trước tác động
mạnh mẽ của cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ đang lan rộng trong khu vực.
phần iii
các giải pháp kiềm chế lạm phát ở nước ta.
1. Các quan điểm về khắc phục lạm phát.
- Tăng lãi suất ngân hàng cao hơn mức lạm phát : thuyết tiền tệ Friedman được
áp dụng. Muốn khắc phục lạm phát cần phải thi hành chính sách “ hạn chế tiền tệ “ hay
“ khắc khổ “ thu, tăng lãi suất tín dụng của ngân hàng trung ương, hạn chế tăng lương,
duy trì thất nghiệp ở mức thấp.
- Các cách tiếp cận khác :
+ Đối với mọi cuộc siêu lạm phát và lạm phát phi mã, hầu như đều gắn liền với
sự tăng trưởng nhanh chóng về tiền tệ, thâm hụt ngân sách lớn… nên đề ra những biện
pháp giảm mạnh tốc độ tăng cung tiền, cắt giảm mạnh mẽ chi tiêu và kiểm soát có hiệu
quả việc tăng lương danh nghĩa, chắc chắn sẽ chặn đứng và đẩy lùi lạm phát.
+ Đối với lạm phát vừa phải, muốn kiềm chế và đẩy lùi từ từ xuống mức thấp
hơn cũng đòi hỏi áp dụng chính sách nói trên. Tuy nhiên, biện pháp này kéo theo suy
thoái và thất nghiệp – một giá đắt – nên viẹc kiểm soát chính sách tiền tệ tài khoá trở
nên phức tạp và đòi hỏi phải hết sức thận trọng.
Có thể xoá bỏ lạm phát hay không ? Cái giả phải trả của việc xoá bỏ hoàn toàn lạm
phát không tương xứng với lợi ích đem lại của nó, vì vậy các quốc gia thường chấp
nhận lạm phát ở mức thấp và xử lý ảnh hưởng của nó chỉ số hoá các yếu tố chi phí như
tiền lương, giá vật tư, lãi suất… Đó là cách làm cho sự thiệt hại của lạm phát ít nhất.
2. Các giải pháp chống lạm phát ở nước ta :
a. Giải pháp của Đảng và nhà nước :
Đảng cần nâng cao nhận thức chính trị, kinh tế. Đảng viên phải theo hướng đổi
mới trên mọi lĩnh vực. Đồng thời nhà nước phải vững mạnh chuyên chính vô sản, lập
lại trật tự kỷ cương xã hội, giữ vững phép nước phải kiên quyết thực hiện nguyên tắc
tập chung dân chủ trong hệ thống Đảng và các cơ quan nhà nước, đấu tranh không
khoan nhượng, xoá bỏ những đặc quyền, đặc lợi, những tư tưởng cục bộ địa phương
đang làm trì trệ, tê liệt những chủ trương chính sách nhà nước. Để làm được việc này,
nhà nước cần ban hành những đạo luật chung về kinh tế, các đạo luật cụ thể về giá cả,
lao động, tái chính, ngân hàng… làm cơ sở thống nhất cho việc thi hành trong cả nước
đồng thời phải đề ra chức năng thoái soát kiểm kê của nhà nước đối với các hoạt động
kinh tế, xã hội… Ngoài ra, nhà nước tạo điều kiện phát triển kinh tế ngoài quốc doanh.
Nhà nước cho phép các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh được kinh doanh trên
nhiều lĩnh vực. Pháp luật của nhà nước đảm bảo các quyền lợi, quyền bình đẳng, không
phân biệt đối xử giữa các thành phần kinh tế. Từ đây, các thành phần kinh tế tạo nên
được cạnh tranh trong hoạt động, gây sức ép với nhau để đổi mới, tạo ra nhiều việc làm
cho người lao động. Mục tiêu cụ thể giảm tỷ lệ lạm phát xuống khoảng 30-40% năm
1994 và dưới 12% năm 1997, năm 1999 còn 3,6%.
b) Các biện pháp tiền tệ – tín dụng, thanh toán và giải pháp của ngân hàng
trung ương và các ngân hàng thương mại.
“ Kiên quyết đẩy lùi và khống chế lạm phát, ổn định về tăng cường nền tài chính,
tiền tệ, tạo môi trường cho sản xuất hàng hoá phát triển có hiệu quả “.
Như vậy, Đảng đã thấy rõ tầm quan trọng của việc đẩy lùi và kiềm chế lạm phát
với việc thi hành các chính sách tài chính, tín dụng, tiền tệ, xây dựng một nền tài chính
lành mạnh. Các giải pháp đó gồm :
+ Xoá bao cấp qua tín dụng
+ Đổi mới cơ chế quản lý ngoại hối, hạ cơn sốt ngoại tệ
+ Đổi mới cơ cấu và phương thức cân đối ngân sách, cải tiến việc phân cấp quản
lý ngân sách
+ Tiếp tục đổi mới và hoàn thiện cơ chế quản lý, giáo dục. Việc thực hiện giải
pháp này không nằm ngoài nội dung hoàn thiện chính sách lãi suất.
Giảm hoặc rút bớt về một khối lượng lớn giấy bạc. Để thực hiện được điều này,
chính phủ và ngân hàng thường sử dụng các hình thức thu hút vốn vào quỹ ngân hàng
như sau :
- Khuyến khích doanh nghiệp, cá nhân gửi tiền vào ngân hàng (kể cả tiền gửi tiết
kiệm của người dân ) bằng cách nâng cao mức lãi suất trên mức lạm phát , với sự sụt
giá đồng bảng và chính sách bảo vệ bảo hiểm giá trị đồng vốn gửi vào ngân hàng.
- Thu hẹp khả năng thanh toán cuối cùng các hối phiếu hoặc kỳ phiếu thương
mại đối với ngân hàng thương mại thông qua việc hạn chế chiết khấu và nâng cao tỷ lệ
quỹ vốn lao động.
- ấn định giá hối đoái, hợp lý đồng bạc quốc gia theo chế độ một giá hối đoái và
thực hiện nghiêm ngặt điều kiện quản ký ngoại hối, biện pháp náy cho phép ngân hàng
nhà nước thu về một khối kượng tiền tệ đáng kể trên thị trường tăng thu nhập ngân
sách, đó là cách để bù đắp một phần thiếu hụt cán cân thi chi ngân sách.
- Hạn chế và thu hẹp tín dụng ngân hàng nói chung, nhất là tín dụng do hoạt
động thương mại thuần tuý, hối đoái trong điều kiện sản xuất là sản xuất hàng tiêu dùng
bị đình đốn. Song có thể ra tăng khối lượng tiêu dùng ngắn hạn hướng vào sản xuất
háng tiêu dùng thiết yếu bằng số ngoại tệ thu được qua xuất khẩu, cung ứng dịch vụ đối
ngoại hoặc vay nợ viện trợ. Biện pháp này có thể giảm đi một khối lượng tiền tệ đáng
kể do việc buôn bán vòng vèo, ăn chênh lệch giá mà bấy lâu nay không kiểm soát nổi.
Mặt khác do hướng tín dụng ngân hàng có lựa chọn và chú trọng tính hiệu quả của nó
có thể tạo ra một khối lượng hàng hoá nhất định bán và thu tiền về, đồng thời giảm đi
một khối lượng đáng kể số tiền sẽ chi cho các kỳ phiếu thương mại giữa ngân hàng và
khách hàng cũng như các hoạt động tái chiết khấu và tín dụng cuối cùng của ngân hàng
nhà nưóc và ngân hàng thương mại.
- Để hạn chế và điều hoà tín dụng, ngân hàng Trung ương thường sử dụng các
biện pháp : tăng hay giảm lãi suất để giảm hay tăng khối lượng tín dụng, nghĩa là đối
với công cụ lãi suất này sẽ khuyến khích hoặc hạn chế trong hoạt động kinh doanh, thực
hiện mua hay bán các chứng khoán tại thị trường bỏ ngỏ.
c. Điều chỉnh giá cả và sự quản ký của nhà nước.
Nhà nước thả nổi giá cả hầu hết các mặt hàng, giờ đây giá cả hàng hoá do thị
trường định đoạt. Nhà nước chỉ dừng lại ở mức quy định một ít mặt hàng theo giá của
nhà nước đưa ra. Từ năm 1989, giá cả hầu hết các hàng hoá được thị trường xác định,
đến nay nhà nước chỉ còn xác định giá cước tải liên lạc, giá năng lượng, xăng dầu. Một
- Xem thêm -