Lêi nãi ®Çu
Trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ cïng víi xu thÕ héi
nhËp nÒn kinh tÕ cña mçi níc víi khu vùc vµ toµn thÕ giíi,ViÖt Nam ®ang hÕt
søc nç lùc ®Ó cïng héi nhËp vµ ph¸t triÓn c¸c vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ,chÝnh trÞ,ngo¹i
giao ,v¨n ho¸,..ViÖc tham gia vµo tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO sÏ buéc chÝnh
phñ ViÖt Nam ph¶i cã nh÷ng bíc ®i vµ chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho
c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thÝch øng ®îc víi tiÕn tr×nh héi nhËp vµ ®¶m b¶o
kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam.MÆc dï lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp
cßn rÊt non trÎ, ngµnh c«ng nghiÖp «t« cña ViÖt Nam sÏ ph¶i ®èi ®Çu víi rÊt
nhiÒu th¸ch thøc trong lé tr×nh tham gia WTO. Cã thÓ nãi ngµnh c«ng nghiÖp «t«
cña ViÖt Nam míi khëi ®Çu tõ n¨m 1991 víi sù thµnh lËp cña hai liªn doanh «t«
®Çu tiªn cña ViÖt Nam lµ Liªn doanh «t« Mekong vµ XÝ nghiÖp s¶n xuÊt «t« Hoµ
B×nh(VMC) cho ®Õn nay ®· cã 14 Liªn doanh «t« t¹i ViÖt Nam vµ hiÖn chÝnh
thøc cã 11 liªn doanh ®ang ho¹t ®éng. MÆc dï sè lîng liªn doanh «t« cña ViÖt
nam nhiÒu nh vËy nhng ngµnh c«ng nghiÖp hiÖn míi chØ dõng l¹i ë c«ng nghÖ
l¾p r¸p(CKD), cha cã nhµ m¸y lín s¶n xuÊt xe «t« d¹ng IKD. V× vËy cã thÓ thÊy
tríc r»ng c¸c liªn doanh «t« ViÖt Nam sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc
trong tiÕn tr×nh tham gia WTO . Do vËy c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh c«ng
nghiÖp « t« ph¶i cïng nhµ níc cã nh÷ng híng ®i ®óng ®¾n ®Ó cã thÓ cïng c¹nh
tranh víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi trong xu thÕ héi nhËp.
Víi sù gióp ®ì tËn t×nh vµ chu ®¸o cña thÇy gi¸o-TiÕn sü :Tr¬ng §øc
Lùc vµ nh÷ng kiÕn thøc ®îc häc trong thêi gian qua nªn em ®· quyÕt ®Þnh chän
®Ò tµi : ’’Thùc tr¹ng vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh
cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« t¹i ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO”.
§©y lµ mét ®Ò ¸n mang tÝnh thêi sù nãng báng trong thêi gian hiÖn nay vµ
do cßn h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc vµ thêi gian nªn kh«ng tr¸nh khái nhiÒu khiÕm
khuyÕt nªn em rÊt mong ®îc nhËn nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp tõ thÇy cïng c¸c b¹n
®Ó em cã thÓ hoµn thµnh tèt h¬n ®Ò ¸n m«n häc nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m
¬n..!
1
2
Môc lôc
I…TÝnh tÊt yÕu cña toµn cÇu ho¸ trong qu¸ tr×nh gia nhËp Tæ chøc th¬ng
m¹i thÕ giíi WTO.
1.1..Héi nhËp lµ xu híng tÊt yÕu cña thÕ giíi nãi chung vµ cña ViÖt Nam nãi
chung.
1.1.1.Toµn cÇu ho¸ lµ mét xu thÕ kh¸ch quan cña thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt N`am
nãi chung.
1.1.2.Gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ sÏ t¹o ra mét bé mÆt míi cho c¸c doanh
nghiÖp níc ta.
1.2.Mèi quan hÖ gi÷a toµn cÇu ho¸ víi nÒn c«ng nghiÖp « t« ë ViÖt Nam.
1.2.1. Sù ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch ph¸t triÒn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña thÕ
giíi.
1.2.2. ChÝnh s¸ch cña c¸c h·ng s¶n xuÊt «t« trªn thÕ giíi trong xu thÕ toµn cÇu
ho¸.
1.2.2.1. ChÝnh s¸ch s¸p nhËp t¹o thµnh mét liªn minh v÷ng ch¾c.
1.2.2.2.Chia sÎ c«ng nghÖ vµ chÝ phÝ nghiªn cøu.
1.2.2.3 . Më réng ph¹m vi ®Þa lý ®èi víi viÖc mua vµo phô tïng phô kiÖn vµ b¸n
ra s¶n phÈm hoµn chØnh.
II..Thùc tr¹ng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt
Nam trong thêi k× héi nhËp.
2.1.T×nh h×nh chung cña ngµnh s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam trong thêi k× héi nhËp.
2.1.1.Mét sè th«ng tin chÝnh vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña mét sè c«ng ty l¾p r¾p « t«
t¹i ViÖt Nam.
2.1.1.1.C«ng ty «t« Ford ViÖt Nam.
2.1.1.2..C«ng ty «t« Toyota ViÖt Nam.
2.1.1.3..C«ng ty «t« Mªkong ViÖt Nam.
2.1.2.Bøc tranh vÒ ngµnh c«ng nghiÖp « t« t¹i ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp tæ
chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO.
2.2..Thùc tr¹ng trong ngµnh s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam trong thêi k× héi nhËp WTO.
2.2.1.Doanh sè qu¸ thÊp so víi c«ng xuÊt thiÕt kÕ.
2.2.2.ThiÕu sù tËp trung chuyªn m«n ho¸.
2.2.3..C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam cßn gÆp rÊt nhiÒu khã
kh¨n trong viÖc c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp cã th¬ng hiÖu trªn thÕ giíi.
3
2.2.4.C«ng nghÖ s¶n xuÊt cßn thÊp ,l¹c hËu …so víi thÕ giíi dÉn ®Õn n¨ng suÊt s¶n xuÊt
cßn thÊp vµ cha ®¶m b¶o vÒ chÊt lîng.
2.2.5.§èi tîng kh¸ch hµng cßn giíi h¹n.
2.2.6.Do c¬ së h¹ tÇng vÒ giao th«ng ë ViÖt cßn kÐm, viÖc ®i l¹i b»ng «t« cßn cha thuËn
tiÖn(§êng phè chËt hÑp, thiÕu n¬i ®ç xe...).
2.2.7.VÒ chÝnh s¸ch thuÕ cña nhµ níc vÉn cha æn ®Þnh vµ vÉn cßn qu¸ cao so víi nhiÒu
níc trªn thÕ giíi.
2.2.8..Nguån nh©n lùc trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam cha ®¸p øng
®ñ nhu cÇu vÒ tr×nh ®é vµ tay nghÒ vµ kinh nghiÖp s¶n xuÊt..
2.2.9..C¸c doanh nghiÖp cßn û l¹i do ®îc b¶o hé nhiÒu nªn cha ®Çu t n©ng cao n¨ng lùc
c¹nh tranh.
2.2.10..Do nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp cßn nhiÒu h¹n chÕ.
2.3..Thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp « t« t¹i ViÖt Nam
trong thêi kú héi nhËp.
2.3.1..VÒ nh·n hiÖu s¶n phÈm.
2.3.2.VÒ C«ng nghÖ:
2.3.2.1..M¸y mãc, d©y chuyÒn s¶n xuÊt.
2.3.3.VÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2.3.3.1.ChÝnh s¸ch thuÕ cao.
2.3.3.2.ThÞ trêng nhá ®· lµm cho c¸c liªn doanh l¾p r¸p «t« trong níc hiÖn chØ ho¹t
®éng díi 10% c«ng xuÊt thiÕt kÕ nhµ m¸y s¶n xuÊt.
2.3.3.3.C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn s¶n xuÊt cao:
2.3.3.4.Tû lÖ néi ®Þa ho¸ thÊp do Ngµnh c«ng nghiÖp phô tïng trong níc gÇn nh cha cã.
2.3.4.VÒ hÖ thèng dÞch vô cung cÊp s¶n phÈm vµ b¶o hµnh b¶o dìng.
III..Môc tiªu vµ mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO.
3.1.Môc tiªu trong nh÷ng n¨m tíi.
3.1.1. Môc tiêu chung:
3.1.2Mục tiêu cụ thể:
3.1.2.1.Về loại xe phổ thông:
3.1.2.2.Về loại xe chuyên dùng:
3.1.2.3.Về các loại xe cao cấp:
3.2..BiÖn ph¸p ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam
3.2.1..N©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm.
3.2.2.§a ra nh÷ng s¶n phÈm phï hîp thÞ trêng nhÊt.
3.2.3.Chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt.
3.2.4. ThiÕt lËp mét m¹ng líi dÞch vô b¸n hµng vµ b¶o hµnh b¶o dìng söa ch÷a thuËn
tiÖn cho ngêi sö dông.
3.2.5.Liªn kÕt s¸p nhËp:
3.2.6.N©ng cao uy tÝn vµ h×nh ¶nh cña c«ng ty trong céng ®ång.
4
3.2.7. X©y dùng c¸c chiÕn lîc Marketing quèc tÕ.
3.2.8. ChÝnh phñ cam kÕt ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp «t«.
3.2.9. Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t vµo ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt phô tïng, linh
kiÖn «t«.
3.2.10. X©y dùng ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng tèt(ph¸t triÓn m¹ng líi ®êng bé, ph¸t triÓn hÖ
thèng giao th«ng tÜnh nh ®iÓm ®ç xe, nhµ ®Ó xe...)
3.2.11. T¹o thuËn lîi vµ më réng c¸c dÞch vô tµi chÝnh ®èi víi ngêi tiªu dïng: nh dÞch
vô tr¶ gãp, cho thuª tµi chÝnh...).
KÕt LuËn
I”TÝnh tÊt yÕu cña toµn cÇu ho¸ trong qu¸ tr×nh gia nhËp Tæ chøc th¬ng
m¹i thÕ giíi WTO.
1.1..Héi nhËp lµ xu híng tÊt yÕu cña thÕ giíi nãi chung vµ cña ViÖt
Nam nãi riªng.
1.1.1.Toµn cÇu ho¸ lµ mét xu thÕ kh¸ch quan.
Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ mét xu thÕ kh¸ch quan.BÊt kú mét quèc gia
nµo còng kh«ng thÓ tr¸nh khái xu híng nµy nÕu muèn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ
kh«ng bÞ tôt hËu. §èi víi c¸c níc ph¸t triÓn th× qu¸ tr×nh héi nhËp sÏ t¹o ®iÒu
kiÖn më réng thÞ trêng xuÊt khÈu, chuyÓn vèn ®Çu t sang c¸c níc vµ trong c¸c
lÜnh vùc thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn. Cßn ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn th× héi
nhËp còng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ cña c¸c níc nµy víi gi¸ c¶ rÊt c¹nh
tranh th©m nhËp thÞ trêng míi. Ngoµi ra c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ thu hót
vèn ®Çu t vµ c«ng nghÖ cña c¸c níc ph¸t triÓn. Thùc tÕ ®· cho thÊy nh÷ng kÕt
qu¶ tuyÖt vêi ®èi víi viÖc thµnh lËp c¸c khèi thÞ trêng tù do mËu dÞch: B¾c Mü,
Nam Mü, Liªn Minh Ch©u ¢u(EU), HiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸ (ASEAN),
Liªn Minh Australia vµ New Zealan. Vµ trong thêi gian võa qua níc ta còng lµ
mét vÝ dô ®iÓn h×nh cho sù héi nhËp ®ã b»ng viÖc tham gia vµo thÞ trêng mËu
dÞch tù do AFFTA. §Æc biÖt h¬n n÷a lµ cuèi th¸ng 12 n¨m 2006 ViÖt Nam ®· cã
nh÷ng bíc nh¶y vät trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó ®îc gia nhËp vµo tæ chøc th¬ng
m¹i quèc tÕ..§iÒu ®ã ®· lµm cho ViÖt Nam cã nh÷ng c¬ héi míi trªn con ®êng
ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ..
5
MÆc dï lîi Ých cña toµn cÇu ho¸ kinh tÕ thÕ giíi lµ kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc, c¬ héi dµnh cho c¸c quèc gia cã rÊt nhiÒu nhng ®ång thêi th¸ch thøc còng v«
cïng to lín ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng quèc gia ®ang ph¸t triÓn nh ViËt Nam. Lµ
thµnh viªn cña WTO, ViÖt Nam ph¶i cè g¾ng h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh héi nhËp
®Æc biÖt lµ víi c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh s¶n xuÊt « t« hiÖn nay..
1.1.2. Gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ sÏ t¹o ra mét bé mÆt míi cho
c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam.
Trong qu¸ tr×nh gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ ViÖt Nam gÆp rÊt
nhiÒu nh÷ng khã kh¨n tríc m¾t do nh÷ng yÕu tè chñ quan còng nh nh÷ng yÕu tè
kh¸ch quan…C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng doanh
nghiÖp lín trªn thÕ giíi,nh÷ng doanh nghiÖp ®· cã rÊt nhiÒu nh÷ng kinh nghiÖm
trªn th¬ng trêng,vµ ®· cã nh÷ng thêi gian dµi ph¸t triÓn trªn kh¾p thÞ trêng thÕ
giíi..
ViÖt Nam ®· ph¶i tr¶i qua nhiÒu cuéc chiÕn tranh khèc liÖt vµ ®· bÞ tµn
ph¸ qu¸ nhiÒu,nh÷ng tµn tÝch ®Ó l¹i sau chiÕn tranh vÉn cha thÓ nµo kh¾c phôc l¹i
®îc chÝnh v× thÕ ViÖt Nam ®· ph¶i ®i sau nh÷ng cêng quèc kh¸c kho¶ng 30 n¨m
vÒ kinh tÕ,x· héi..§iÒu ®ã ®· dÉn ®Õn nhiÒu khã kh¨n trong nguån vèn , nguån
nh©n lùc, c«ng nghÖ vµ nhiÒu nh÷ng th¸ch thøc míi n÷a mµ em sÏ ®Ò cËp nhiÒu
trong nh÷ng phÇn tiÕp theo cña ®Ò ¸n nµy..
Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh héi nhËp ®· gióp ViÖt Nam cã nhiÒu thay ®æi
lín trong nÒn kinh tÕ , chÝnh trÞ,ngo¹i giao,v¨n ho¸…ViÖt Nam sÏ cã ®îc mét
nguån vèn khæng lå tõ nh÷ng doanh nghiÖp lín trªn thÕ giíi,hä ®Çu t vµo nh÷ng
c¬ së h¹ tÇng cña ®Êt níc nh cÇu cèng,®êng x¸,nh÷ng khu ®« thÞ míi ®îc mäc
lªn t¹o bé mÆt míi cho ®Êt níc..Ngoµi ra mét lîng lín nh÷ng kÜ s giái vµ nh÷ng
doanh nh©n giái ®· cã mÆt hÇu hÕt trªn nh÷ng tØnh thµnh cña ®Êt níc ,hä mang
®Õn cho ViÖt Nam nh÷ng kinh nghiÖm thËt quý b¸u vµ nh÷ng c«ng nghÖ mang
l¹i n¨ng suÊt lao ®éng thËt lín cho ®Êt níc…ChÝnh v× thÕ ViÖt Nam cÇn ph¶i n¾m
b¾t thêi c¬ nµy ®Ó cã thÓ ®a ®Êt níc tõ mét níc cßn l¹c hËu so víi thÕ giíi thµnh
mét níc ph¸t triÓn ,cã tÇm cì trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
1.2.Mèi quan hÖ gi÷a toµn cÇu ho¸ víi nÒn c«ng nghiÖp « t« ë ViÖt
Nam.
1.2.1. Sù ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch ph¸t triÒn cña ngµnh c«ng
nghiÖp « t« cña thÕ giíi.
Cã nhiÒu níc ®· ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp «t« cña m×nh theo qui luËt
thÞ trêng tù do(ChÝnh phñ tham gia vµo rÊt Ýt) th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn
khÝch th¬ng m¹i, ®Çu t vµ c¹nh tranh.T¹i c¸c thÞ trêng nµy th× ngêi tiªu dïng(sö
dông xe «t«) sÏ cã lîi rÊt nhiÒu: nhiÒu sù lùa chän, chÊt lîng hµng ho¸ cao, gi¸
thµnh thÊp. §ång thêi ngµnh c«ng nghiÖp «t« do ph¶i c¹nh tranh tù do nªn b¾t
buéc ph¶i cã nhiÒu ®æi míi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt h¬n b»ng c¸ch: tiÕt
6
kiÖm chi phÝ, khai th¸c nguån nguyªn liÖu vµ nh©n c«ng rÎ, kÐo dµi chu kú sèng
cña s¶n phÈm. §ång thêi còng sÏ thu hót ®îc c«ng nghÖ vµ vèn ®Çu t níc ngoµi
tõ c¸c h·ng s¶n xuÊt «t« lín trªn thÕ giíi.
C¸c níc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cho ngµnh c«ng nghiÖp «t« theo ®Þnh híng nµy lµ: Mü, Canada, Mexico, Australia, Thai Lan, §µi Loan...
1.2.2. ChÝnh s¸ch cña c¸c h·ng s¶n xuÊt «t« trªn thÕ giíi trong xu
thÕ toµn cÇu ho¸.
1.2.2.1. ChÝnh s¸ch s¸p nhËp.
Xu híng hiÖn t¹i cña ngµnh c«ng nghiÖp «t« thÕ giíi lµ gi¶m bít c¸c tËp
®oµn s¶n xuÊt «t« ®a quèc gia b»ng viÖc s¸p nhËp vµo víi nhau nh»m thu ®îc
hiÖu qu¶ cao nhÊt.Trong vµi n¨m qua, ngµnh c«ng nghiÖp «t« thÕ giíi ®· chøng
kiÕn mét lo¹t c¸c vô s¸p nhËp do søc Ðp c¹nh tranh. Ta cã thÓ thÊy sù s¸t nhËp
cña gi÷a Daimler Benz vµ Chrysler, gi÷a Ford vµ Volvo, gi÷a GM vµ Saab, gi÷a
Renault vµ Nissan... Trong n¨m 2000 s¸u tËp ®oµn s¶n xuÊt «t« lín nhÊt trªn ThÕ
Giíi lµ General Motor, Ford, Toyota, Volkswagen, Daimler Chrysler vµ Renault
®· kiÓm so¸t 70% n¨ng lùc s¶n xuÊt cña toµn ngµnh c«ng nghiÖp «t« thÕ giíi. Tû
lÖ nµy ®· t¨ng lªn khi so s¸nh víi thêi ®iÓm mêi n¨m tríc th× s¸u tËp ®oµn
lµ(General Motor, Ford, Toyota, Nissan, Volkswagen vµ Peugeot) chØ kiÓm so¸t
cã 58% n¨ng lùc s¶n xuÊt cña toµn ngµnh c«ng nghiÖp «t«.
1.2.2.2.Chia sÎ c«ng nghÖ vµ chÝ phÝ nghiªn cøu.
C¸c nhµ s¶n xuÊt «t« lín trªn thÕ giíi còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi mét
nhu cÇu ngµy cµng t¨ng ®èi víi c¸c lo¹i xe «t« an toµn h¬n, Ýt g©y « nhiÔm m«i
trêng h¬n, tiÕt kiÖm nhiªn liÖu h¬n nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu môc ®Ých sö
dông vµ thÞ hiÕu ngµy cµng t¨ng cña kh¸ch hµng. ¸p lùc vÒ viÖc thay ®æi c«ng
nghÖ nµy xuÊt ph¸t tõ nhiÒu phÝa trong ®ã cã c¸c chÝnh phñ, c¸c tæ chøc phi
chÝnh phñ vµ ngêi tiªu dïng. §iÒu ®ã ®· lµm t¨ng chi phÝ lªn ®¸ng kÓ cho viÖc
nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm.
§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, nhiÒu h·ng s¶n xuÊt «t« ®· buéc ph¶i thu hÑp
ng©n s¸ch cho c¸c ch¬ng tr×nh nghiªn cøu nh»m c¶i tiÕn vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm
b»ng c¸ch cïng chia sÎ chi phÝ nghiªn cøu vµ c«ng nghÖ th«ng qua c¸c ®èi t¸c
chiÕn lîc cã cïng nhu cÇu vµ t¬ng ®ång vÒ c«ng nghÖ.
+ Còng trong n¨m 2000, hai tËp ®oµn Toyota vµ Honda còng cam kÕt
trang bÞ hÖ thèng th«ng tin onstar cña tËp ®oµn General Motor cho mét sè lo¹i
xe cña m×nh. HÖ thèng nµy cã thÓ x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña xe «t« cã sö dông hÖ thèng
®Þnh vÞ toµn cÇu(GPS) trong trêng hîp xe bÞ tai n¹n vµ øng cøu kÞp thêi.
1.2.2.3 . Më réng ph¹m vi ®Þa lý ®èi víi viÖc mua vµo phô tïng phô
kiÖn vµ b¸n ra s¶n phÈm hoµn chØnh
7
M«i trêng tù do ho¸ ®Çu t ®· cho phÐp c¸c h·ng s¶n xuÊt «t« më réng
ph¹m vi thÞ trêng nhanh h¬n vµ réng lín h¬n cïng víi sù c¹nh tranh cao vÒ
nguån cung cÊp s¶n phÈm ®Çu vµo vµ hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm ®Çu ra. KÕt
qu¶ lµ c¸c h·ng s¶n xuÊt «t« ®ang chuyÓn sang viÖc mua phô tïng vµ dÞch vô tõ
nhiÒu nguån kh¸c nhau trªn thÕ giíi.
Vµo n¨m 1998 s¸u tËp ®oµn «t« hµng ®Çu ThÕ Giíi lµ General Motor,
Ford, Toyota, Daimler Chrysler vµ Volkswagen ®îc xÕp h¹ng trong 10 tËp ®oµn
trªn ThÕ Giíi cã tµi s¶n ë níc ngoµi cao nhÊt. S¸u tËp ®oµn nµy ®ãng gãp 5%
tæng gi¸ trÞ ®Çu t trùc tiÕp trªn toµn thÕ giíi.
KÕt luËn: tõ c¸c kinh nghiÖm thµnh c«ng cña mét sè níc nªu trªn cho
thÊy tiÕn hµnh chÝnh s¸ch më cöa héi nhËp vµ d¸m chÞu th¸ch thøc c¹nh
tranh lµ mét híng ®i ®óng ®¾n vµ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù ph¸t triÓn.
Tuy nhiªn mçi mét quèc gia hay khu vùc cã nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ ®Æc thï kh¸c
nhau v× vËy c¸c quèc gia cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch vµ bíc ®i thÝch hîp víi
®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng cña m×nh nh»m khai th¸c tèi ®a nh÷ng lîi Ých mµ më
cöa vµ héi nhËp cã thÓ ®em l¹i.
II…Thùc tr¹ng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam trong thêi k× héi nhËp.
2.1.T×nh h×nh chung cña ngµnh s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam trong thêi k×
héi nhËp.
2.1.1.Mét sè th«ng tin chÝnh vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña mét sè c«ng ty
l¾p r¾p « t« t¹i ViÖt Nam.
2.1.1.1.C«ng ty «t« Ford ViÖt Nam
- GiÊy phÐp ®Çu t:
Sè 1365/GP, cÊp ngµy 5/9/1995
- Tæng Vèn ®Çu t:
102.700.000 USD
- Vèn ph¸p ®Þnh:
72.000.000 USD
- PhÝa ®èi t¸c níc
C«ng ty Ford Motor(Hoa Kú) chiÕm 75%
- PhÝa ®èi t¸c ViÖt
C«ng ty Diesel S«ng C«ng chiÕm 25%
ngoµi:
Nam:
- §Þa chØ nhµ m¸y
l¾p r¸p:
TØnh H¶i D¬ng
8
- C«ng xuÊt thiÕt
14.000 xe/n¨m(2 ca lµm viÖc/ngµy)
- C¸c lo¹i
Xe du lÞch: Laser
kÕ:
s¶n
phÈm:
Xe th¬ng m¹i: xe minibuýt Transit, xe b¸n
t¶i thïng kÝn Transit, xe t¶i nhÑ Transit, t¶i 4 tÊn
Trader vµ xe b¸n t¶i pickup Ranger
- Thêi gian ho¹t
40 n¨m
®éng:
- Thêi ®iÓm b¾t
®Çu b¸n s¶n phÈm:
- HÖ thèng ph©n
phèi:
cuèi n¨m 1997
HÖ thèng ®¹i lý: miÒn B¾c(1), miÒn
Trung(1), miÒn Nam(2)
2.1.1.2..C«ng ty «t« Toyota ViÖt Nam
- GiÊy phÐp ®Çu t:
Sè 167/GP, cÊp ngµy 5/9/1995
- Tæng Vèn ®Çu t:
89.606.490 USD
- Vèn ph¸p ®inh:
49.140.000 USD
- PhÝa ®èi t¸c níc
ngoµi:
TËp ®oµn «t« Toyota(NhËt B¶n) chiÕm
70%
C«ng ty Kuo asia Pte cña Sing ga po chiÕm
10%
- PhÝa ®èi t¸c ViÖt
Nam:
Tæng c«ng ty m¸y n«ng nghiÖp vµ ®éng
lùc ViÖt Nam chiÕm 20%
- §Þa chØ nhµ m¸y
l¾p r¸p:
HuyÖn Mª Linh, TØnh VÜnh Phóc(diÖn tÝch
21 hÐc ta)
- C«ng xuÊt thiÕt
kÕ:
20.000 xe/n¨m
- C¸c lo¹i
phÈm:
Xe du lÞch: Corolla 1.3L, Corolla 1.6L,
Camry 2.2L, Camry 3.0L
s¶n
Xe th¬ng m¹i: xe mini buýt Hiace 12 chç
vµ 16 chç, xe 7 chç Zace, xe b¸n t¶i thïng
kÝn Hiace vµ xe 2 cÇu Landcruiser.
9
- Thêi gian ho¹t
40 n¨m
- Thêi ®iÓm b¾t
®Çu b¸n s¶n phÈm:
1996
- HÖ thèng ph©n
phèi:
Phßng trng bµy cña c«ng ty: miÒn B¾c(1),
miÒn Nam(1)
®éng:
§¹i lý: miÒn B¾c(5), miÒn Trung(1) vµ
miÒn Nam(6)
2.1.1.3..C«ng ty «t« Mªkong ViÖt Nam
- GiÊy phÐp ®Çu t:
Sè 208 GP cÊp ngµy 26/4/1991
- Tæng Vèn ®Çu t:
36.000.000 USD
- Vèn ph¸p ®inh:
10.000.000 USD
- PhÝa ®èi t¸c níc
Saelo Machenical Inc.(NhËt B¶n) chiÕm
ngoµi:
70%
- PhÝa ®èi t¸c ViÖt
Nam:
Nhµ m¸y c¬ khÝ Cæ Loa vµ Sakyno chiÕm
30%
- §Þa chØ nhµ m¸y
Cã hai nhµ m¸y: 01 t¹i Thµnh phè Hå ChÝ
l¾p r¸p:
Minh vµ 01 ë §«ng Anh - Hµ Néi
- C«ng xuÊt thiÕt
10.000 xe n¨m(c¶ hai nhµ m¸y)
- C¸c lo¹i
Xe du lÞch: Fiat Tempra, Fiat Siena 1.3 vµ
1.6
kÕ:
s¶n
phÈm:
Xe thong m¹i: Iveco Turbodaily mi ni buýt
17 vµ 21 chç, Iveco Turbodaily b¸n t¶i
thïng kÝn, Iveco Turbodaily t¶i lo¹i 2,5 vµ
3,3 tÊn, xe buýt cì lín 30 vµ 50 chç, xe hai
cÇu Ssangyong Musso
- Thêi gian ho¹t
®éng:
20 n¨m
- Thêi ®iÓm b¾t
®Çu b¸n s¶n phÈm:
1992
- HÖ thèng ph©n
Cã hai phßng b¸n vµ trng bµy s¶n phÈm
10
phèi:
cña c«ng ty t¹i Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå
ChÝ Minh.
Cã 22 ®¹i lý b¸n hµng uû quyÒn trªn toµn
quèc
MiÒn B¾c(14), MiÒn Trung(2), MiÒn
Nam(6). ………
2.1.2.Bøc tranh vÒ ngµnh c«ng nghiÖp « t« t¹i ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh
héi nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO.
Điều dễ nhận là hầu hết các sản phẩm ôtô đều là nhập khẩu, rất ít được
sản xuất, chế tạo ở Việt Nam mà nếu có thì cũng chỉ là lắp ráp. Cho dù ở đâu đó
người ta nói tỷ lệ nội địa hóa lên đến mấy chục phần trăm có chăng là ở chủng
loại xe tải và phần lớn là những bộ phận đơn giản, còn ở chủng loại xe con thì
chẳng bao nhiêu, nhiều lắm cũng chỉ hơn chục phần trăm. Hơn nữa, những mẫu
xe của các DN trong nước cũng không nhiều và xem ra không mấy thu hút
khách tham quan. Nhiều khách tham quan nhận xét rằng, AutoExpo 2007 đã trở
thành nơi thăm dò thị trường cho các thương hiệu ôtô đến từ Trung Quốc. Quả
thực, các thương hiệu ôtô mới đến từ Trung Quốc như Zotye, ZXAuto và
Brilliance đã trở thành tâm điểm của AutoExpo 2007. Cho dù còn nghi ngại về
chất lượng xe của Trung Quốc, song nhiều khách thăm quan thừa nhận rằng, xét
về mẫu mã thì xe Trung Quốc không thua kém gì còn về giá thì khỏi bàn.
Thu hút nhiều khách nhất chính là mẫu sedan Zhonghua. Nhìn lướt qua,
mẫu xe này có dáng vẻ và nét thiết kế ngoại thất khá sang trọng. Cùng thương
hiệu Brilliance là chiếc mini bus Haise. Cái tên cùng với hình dáng Haise đã làm
không ít khách tham quan phải giật mình khi nó giống đến bất ngờ mẫu mini bus
Hiace của Toyota. Ngoài ra, chỉ cần nhìn lướt qua nhiều người cũng có thể nghĩ
ngay đến logo của hãng ôtô hàng đầu đến từ Nhật Bản. Chiếc Zhonghua có mức
giá CIF tại cảng Hải Phòng là 17.100 USD và Haise có mức 11.500 USD. Điểm
nhấn thứ 2 là thương hiệu ZXAuto được đưa về thăm dò thị trường thông qua
Công ty Bảo Minh JSC với mẫu SUV Landmark và pick-up GrandTiger. Nằm
trong một khu nhỏ, hai chiếc thể thao đa dụng của Zotye 2008 dung tích động cơ
1.3 có cái giá ấn tượng, 13.500 USD (giá sau thuế). Chiếc Zotye 2008 1.6 không
11
trưng bày nhưng có giá 13.900 USD. Gương mặt mới thứ 3 đến từ Trung Quốc
là chiếc thể thao đa dụng SUV Zotye 2008. Mẫu xe này có bản động cơ xăng 1.3
lít có gắn logo Mitsubishi, công suất 84 mã lực, mô men xoắn cực đại 107 Nm.
Zotye 2008 trang bị hộp số sàn 5 cấp. Zotye 2008 có mức giá sau thuế 13.500
USD cho bản 1.3 lít và 13.900 USD cho bản 1.6 lít.
Đó là về xe, còn khu vực công nghiệp phụ trợ thì sao? Tại triển lãm có tới
gần 100 gian trưng bày song số DN trong lĩnh vực này chỉ đếm được trên đầu
ngón tay. Chỉ có một vài DN với những sản phẩm mang tính độc lập cao như
Casumina, Pinaco, Tia sáng thực sự trở thành nhà cung cấp nội địa có uy tín còn
phần lớn chỉ sản xuất những sản phẩm đơn giản hoặc là đại diện cho các công ty
nước ngoài. Mặc dù đã có quy hoạch về công nghiệp phụ trợ song đó mới chỉ là
mong muốn của những nhà chiến lược. Chẳng những thế mà tại Hội thảo
Phương tiện giao thông và công nghiệp phụ trợ, PGS.TS Phan Đăng Tuất, Viện
trưởng Viện Nghiên cứu chính sách chiến lược công nghiệp đã bắt đầu tham
luận của mình là: “Con đường nào cho những nhà phụ trợ nội địa ôtô trong bối
cảnh hội nhập WTO”.
Theo ông Tuất, một chiếc xe ôtô có từ 20.000-30.000 chi tiết và để sản
xuất ra nó cần tới hàng ngàn nhà cung cấp linh kiện. Thực tế ở Đài Loan có đến
2.013 nhà phụ trợ. Theo tính toán, mỗi DN lắp ráp cần tối thiểu 20 nhà cung cấp,
trong khi ở Việt Nam, hiện chỉ có khoảng 40 nhà cung cấp linh kiện trên tổng số
50 nhà lắp ráp. Tuy nhiên, để phát triển công nghiệp phụ trợ không phải dễ. Với
sản lượng lắp ráp của các DN trong nước như hiện nay thì không đủ hấp dẫn để
các DN đầu tư vào lĩnh vực phụ trợ. Còn để xuất khẩu thì làm sao dám cạnh
tranh với các nhà cung cấp của Thái Lan, Trung Quốc. Chính vì điều này nên
thời gian qua các DN chủ yếu đầu tư vào lắp ráp để tranh thủ thị trường trong
nước. Con đường công nghiệp phụ trợ vẫn còn là câu hỏi và bức tranh công
nghiệp ôtô chưa thể sáng hơn.
Theo trang b¸o sè ra ngµy :Chủ
cËp ®Õn vÊn ®Ò:
nhật, 5/3/2006, 13:46 GMT+7
®· ®Ò
Hãy nhìn nhận đúng về công nghiệp ôtô VN
Theo tôi, việc cho phép nhập khẩu ôtô đã qua sử dụng là một quyết định
đúng. Xin được nhìn vấn đề này ở 2 góc độ, quyết định này có hại gì cho các
12
doanh nghiệp và ngành sản xuất ôtô trong nước và lợi ích của Nhà nước và đông
đảo người dân là gì?
From: Nguyen Minh Quan
To: vne-kinhdoanh
Subject: Can bao nhieu nam nua de canh tranh voi... o to cu?
Nếu nói việc cho nhập khẩu ôtô cũ khiến cho các doanh nghiệp sản xuất
trong nước khó khăn, vậy các doanh nghiệp này cần thời gian bao lâu để có thể
đủ sức cạnh tranh lành mạnh với... xe cũ?
Suốt một quãng thời gian rất dài Nhà nước bảo hộ cho ngành sản xuất ôtô
trong nước nhưng mãi cho tới thời điểm hiện nay, các doanh nghiệp ngành này
vẫn còn than là khó khăn, là còn non trẻ. Chưa kể, giá bán của ôtô trong nước
cũng cao gấp nhiều lần giá thành sản xuất và giá ôtô nhập khẩu (đó là chưa nói
tới chất lượng của ôtô sản xuất trong nước thấp hơn nhiều).
Nếu trừ tất cả các khoản chi phí và thuế thì chắc chắn lợi nhuận của các
liên doanh này là một con số khổng lồ. Rõ ràng, họ đang lợi dụng sự bảo hộ ưu
đãi của Nhà nước để kinh doanh trục lợi mà không quan tâm tới việc đầu tư
nâng cao năng lực cạnh tranh. Theo tôi, nếu tiếp tục bảo hộ cho ngành công
nghiệp ôtô thì e rằng 5 hay thậm chí 10 năm nữa tình hình cũng không khác mấy
so với hiện nay.
Theo tôi, việc cho phép nhập khẩu hợp lý xe đã qua sử dụng sẽ thổi một
luồng gió cạnh tranh vào thị trường ôtô. Điều này sẽ buộc các công ty sản xuất
ôtô trong nước phải tìm mọi cách để giảm chi phí và giá thành, nâng cao chất
lượng sản phẩm, dịch vụ hậu mãi để tồn tại và phát triển.
Chúng ta có thể thấy một bằng chứng rõ ràng là trước khi S-Fone được
phép cung cấp dịch vụ điện thoại di động vào năm 2003, người tiêu dùng Việt
Nam đã phải trả một mức cước phí cao đến vô lý cho "đại gia" VNPT. Chính sự
có mặt của S-Fone và sau này là các doanh nghiệp khác như Viettel đã giúp
người tiêu dùng có cơ hội được sử dụng dịch vụ điện thoại di động với mức
cước phí tương đối hợp lý hơn và chất luợng cũng ngày càng được nâng cao
hơn. Trong khi suốt trong một thời gian dài truớc đó, với con số kết dư đến hàng
13
nghìn tỷ đồng mỗi năm, VNPT nào có đầu tư để nâng cao chất lượng hoặc giảm
giá dịch vụ của mình?
Thời gian vừa qua, mọi người đã chứng kiến những bước phát triển rõ rệt
của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam với sự mở rộng quy mô kinh doanh như
thành lập thêm trung tâm thương mại, các văn phòng đại diện, showroom
(Mecerdes…), sự “hồi hương” của tập đoàn Daihatsu, sự tham gia sâu của
Honda… Tuy nhiên, sự phát triển và lớn mạnh này là của các DN nước ngoài và
những chiếc xe nhập khẩu nguyên chiếc. Sự phát triển này không làm cho ngành
công nghiệp ô tô ViệtNam phát triển được.
Theo ông Trịnh Minh Tuấn đại diện cho tập đoàn MAN ferrostaal AG tại
ViÖtNam, để ngành công nghiệp ôtô phát triển cần có 3 yếu tố là kỹ thuật, con
người và thị trường. ViệtNam có 2 yÕu tố là con người và thị trường, nhưng thực
tế chúng ta đã không có kế hoạch thực hiện. Cụ thể là thị trường rất tiềm năng
nhưng hiện tại thì quá nhỏ hẹp. Giá xe quá cao không phù hợp với khả năng
thanh toán của đại bộ phận người tiêu dùng. Hệ thống hạ tầng thì yếu kém
không đáp ứng cho thị trường ôtô phát triển. Con người thì thiếu và không được
đào tạo bài bản
Cũng vấn đề này, PGS.TS Phan Đăng Tuất, Viện trưởng Viện nghiên cứu
Chiến lược – Chính sách (Bộ Công Thương) nói, sau hơn 10 năm phát triển, đến
nay, ngành công nghiệp ô tô ViệtNam mới có trên 60 DN sản xuất linh kiện và
tổng giá trị tài sản mỗi DN chưa vượt quá 20 tỷ đồng. Trong kho số lượng DN
sản xuất linh kiện tăng chậm thì số DN lắp ráp ô tô lại tăng quá nhanh (hiện có
gần 50 DN).
Theo tính toán của các nhà quản lý, để tránh lắp ráp giản đơn một DN ô tô
phải cần tối thiểu 20 nhà cung cấp linh kiện, nhưng cho đến nay, chưa DN sản
xuất lắp ráp ô tô nào tại ViệtNam có được 20 nhà cung cấp linh kiện trong nước.
Do vậy, thiếu công nghiệp hỗ trợ và tiềm năng thị trường con nhỏ là 2 trở ngại
chính hạn chế sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô ViệtNam.
Hơn nữa, hiện nay, số tiền mà 32 công ty ô tô ViệtNam đã đầu tư cho hoạt
động là 2.511 tỷ đồng, tương đương 161 triệu USD. Như vậy, bình quân mỗi DN
đầu tư 78,5 tỷ đồng tỷ đồng tương đương 5,03 triệu USD. Trong khi đó, 14 DN
FDI đã đầu tư 691 triệu USD, bình quân mỗi DN đầu tư khoảng 49,35 triệu
14
USD. Con số này cho thấy sự chênh lệch trong việc đầu tư cho hoạt động kinh
doanh, sản xuất của các DN ô tô trong nước so với DN nước ngoài tại ViệtNam .
Con số này vẫn là quá ít cho một kết quả tốt trong tương lai của ngành công
nghiệp ô tô ViệtNam.
Từ phía DN, ông Đinh Văn Đính - Trưởng ban cơ khí Tập đoàn Than
Khoáng sản ViệtNam cho biết, chính sách thuế chính là vấn đề làm trở ngại cho
sự phát triển của các DN sản xuất, lắp ráp ô tô. Chúng ta luôn muốn có một
ngành công nghiệp ô tô mạnh. Để làm được điều đó, đòi hỏi phải có thị trường
quy mô lớn. Nhưng ngược lại, ViệtNam lại dùng thuế tiêu thụ đặc biệt tới 50%
để hạn chế tiêu dùng ô tô.
Ông Tuất cho biết, hiện nay cả nước mới có khoảng 130.000 ôtô cá nhân
trên tổng số 84 triệu dân. Con số này chỉ nói lên một điều là ViệtNam chưa có
thị trường ô tô. Với lượng xe tiêu thụ khoảng 60.000 xe/năm, rất khó để ngành
công nghiệp ô tô phát triển. Không phải là không có tiềm năng, nhưng hiện nay
chính sách của chúng ta về phát triển công nghiệp ô tô đang thiếu nhất quán.
Theo ông Tuất, hiện có 5 cơ quan tham gia xây dựng chính sách cho ô tô.
Bộ Công Nghiệp (trước đây) chỉ được giao xây dựng quy hoạch, còn thuế do Bộ
Tài chính đảm nhiệm, tiêu chuẩn kỹ thuật thì do Bộ Khoa học và Công nghệ,
tiêu chuẩn an toàn do Bộ Giao thông vận tải, khí thải do Bộ Tài nguyên và Môi
trường... Các cơ quan nhiều khi xây dựng chính sách còn chẳng tham khảo lẫn
nhau vì vậy mà thiếu sự ăn ý.
2.2..Thùc tr¹ng trong ngµnh s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam trong thêi k× héi
nhËp WTO.
2.2.1.Doanh sè qu¸ thÊp so víi c«ng xuÊt thiÕt kÕ: mÆc dï doanh sè b¸n
ra cña c¸c liªn doanh «t« trong níc ngµy mét t¨ng nhng so víi tæng c«ng suÊt
thiÕt kÕ cña c¸c liªn doanh «t« trong níc lµ cßn qu¸ thÊp. Tæng c«ng suÊt c¸c
liªn doanh «t« trong níc lµ 230.000 xe/n¨m, nh vËy hiÖn nay tÝnh trung b×nh c¸c
liªn doanh «t« trong níc chØ ho¹t ®éng díi 10% c«ng suÊt. Do vËy chi phÝ cè
®Þnh trªn mçi ®Çu xe qu¸ cao dÉn ®Õn gi¸ thµnh xe cao. HÇu hÕt c¸c liªn doanh
ho¹t ®éng v·n bÞ lç, chØ cã liªn doanh Toyota ViÖt Nam lµ cã l·i.
2.2.2.ThiÕu sù tËp trung chuyªn m«n ho¸: Do ph¶i c¹nh tranh gay g¾t
nªn nhiÒu liªn doanh ®· ph¶i tung ra nhiÒu lo¹i xe víi nhiÒu mÉu m· vµ mét sè
liªn doanh cßn ph¶i gi¶m gi¸. Víi sè lîng xe thÊp l¹i tr¶i ra nhiÒu lo¹i xe nªn cã
15
thÓ thÊy sè lîng xe trªn mçi lo¹i lµ rÊt thÊp. Do vËy viÖc tËp trung chuyªn m«n
ho¸ ®Ó ph¸t triÓn s¶n phÈm rÊt khã kh¨n.
2.2.3..Søc Ðp c¹nh tranh: xe trong níc cßn bÞ c¹nh tranh gay g¾t tõ phÝa
xe ®îc nhËp khÈu(c¶ míi vµ cò). Sè lîng xe ®îc nhËp khÈu hµng n¨m trong giai
®o¹n nµy lµ t¬ng ®èi lín.
ÔngNguyÔn V¨n Ninh Bé trëng bé Tµi chÝnh cho hay, theo cam kết
WTO, đến năm 2011, VN sẽ tiến hành cắt giảm thuế nhập khẩu ôtô xuống 70%.
Tuy nhiên, sau khi nhìn nhận vào thực tế, các sản phẩm ôtô trong nước chưa đáp
ứng được về chất lượng và số lượng, giá bán còn cao nên hồi tháng 8 vừa qua,
Bộ Tài chính đã giảm thuế nhập khẩu từ 80% xuống còn 70%.
Khi đề cập đế kế hoạch giảm giá, các hãng xe nhỏ cho biết, khó có chuyện
đó xảy ra vì tình hình kinh doanh trong 2 năm gần đây không như ý muốn. Nếu
có giảm thì cũng chỉ "chạy" theo các hãng lớn vì cạnh tranh mà thôi.
Những nhà sản xuất "lớn" hơn một chút thì điệp khúc vẫn là: Chúng tôi đã
xây dựng phương án và đang chờ ý kiến của công ty mẹ. Một cán bộ của Hãng
Ford VN cho rằng để đưa ra được giá bán mới, hãng thường phải lên kế hoạch
và tính toán rất thận trọng chứ không thể nói giảm là thực hiện được ngay.
Đại diện một hãng xe khác thì bày tỏ quan điểm: "Chúng tôi tôn trọng lời
hứa với Bộ Tài chính và khách hàng, song cần phải có thời gian xem xét cắt
giảm chi phí để tiến tới giảm giá thành. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng cần xem
xét đến việc giảm thuế nhập khẩu đối với linh kiện phụ tùng ôtô".
§iÒu ®ã lµm cho c¸c doanh nghiÖp « t« t¹i ViÖt Nam khã cã thÓ c¹nh
tranh ®îc víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi lµm cho hä cµng trë lªn khã kh¨n h¬n
trong vÊn ®Ò t×m thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm do gi¸ c¶ nh÷ng chiÕc xe cña ta qu¸
cao so víi nh÷ng h·ng kh¸c tõ nh÷ng doanh nghiÑp níc ngoµi kh¸c..
2.2.4C«ng nghÖ s¶n xuÊt thÊp: c«ng nghÖ s¶n xuÊt míi chØ dõng l¹i ë
c«ng nghÖ l¾p r¸p d¹ng CKD, cha cã liªn doanh nµo ®Çu t ph¸t triÓn nhµ m¸y l¾p
r¸p d¹ng IKD. §ång thêi ngµnh c«ng nghiÖp phô tïng cha ph¸t triÓn ®îc..
Cũng là chiếc Toyota Camry lắp tại Việt Nam, tại sao lại khác một chiếc
Toyota lắp và bán tại USA? Phải từng lái xe mới trả lời được câu hỏi này. Sự
khác biệt thể hiện rất nhiều điểm từ mức độ cách âm, sự khác biệt khi tăng tốc,
khi xe đi qua ổ gà, khi vào cua ở tốc độ cao và khi xe gặp tại nạn. Và cuối cùng
16
chính là độ bền của xe sau 100.000 km. Tại sao các nước như Mỹ, với nền công
nghiệp được coi là mạnh nhất nhì thế giới, thế mà các hãng ôtô nổi tiếng của họ
cũng bị chung chiêng bởi xe Nhật. Vậy, đến bao giờ chúng ta mới có thể cạnh
tranh với xe của Nhật? Người Nhật liệu có chịu truyền bí kíp sản xuất xe chất
lượng cao cho chúng ta? Để rồi chúng ta sẽ cạnh tranh lại với chính họ?
2.2.5.§èi tîng kh¸ch hµng cßn giíi h¹n: nhu cÇu thÞ trêng «t« khu vùc t
nh©n cha t¨ng lªn m¹nh(míi chØ ®¸p øng ®îc cho mét sè ngêi cã thu nhËp cùc
cao-chñ yÕu lµ nh÷ng ngêi lµm kinh doanh) do:
+ Thu nhËp cña ngêi d©n cßn thÊp(GDP tÝnh theo ®Çu ngêi chØ kho¶ng 600
USD/n¨m) khã cã thÓ mua mét chiÕc xe m¸y cña NhËt B¶n hay Th¸i Lan chø cha nãi ®Õn xe «t«.
Một nguyên nhân khác cũng tác động đến sự phát triển của ngành công
nghiệp ô tô là nhu cầu về ô tô của thị trường ViệtNam tương đối nhỏ, chỉ khoảng
60.000 xe/ năm, trong khi đó ASEAN là 2,1 triệu xe/ năm; Trung Quốc 5,2 triệu
xe/ năm; Nhật Bản 5,9 triệu xe/ năm… Đến nay, số lượng xe ô tô ở ViệtNam
mới chỉ đạt 8 xe/1.000 dân, trong khi ở Trung Quốc là 24 xe/1.000 dân; Thái
Lan 152 xe/1.000 dân; Hàn Quốc 228 xe/1.000 dân; Mỹ 682 xe/1.000 dân... Bên
cạnh đó, ngành công nghiệp phụ trợ cho ngành công nghiệp sản xuất ô tô cũng
chưa phát triển. Hiện tại ở ViệtNam mới có gần 40 nhà sản xuất FDI và 30 nhà
sản xuất trong nước cung cấp linh kiện cho ô tô. Theo ông Phan Đăng Tuất, Viện
trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược Chính sách công nghiệp: Hiện ViệtNam còn
có quá ít nhà phụ trợ. Theo tính toán, để tránh khỏi lắp ráp giản đơn thì một
doanh nghiệp ô tô phải cần tối thiểu 20 nhà cung cấp với nhiều loại linh kiện
khác nhau. Tuy nhiên, cho đến nay chưa doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô nào
tại ViệtNam có được 20 nhà cung cấp linh kiện trong nước.
2.2.6.Do c¬ së h¹ tÇng vÒ giao th«ng ë ViÖt cßn kÐm, viÖc ®i l¹i b»ng
«t« cßn cha thuËn tiÖn(§êng phè chËt hÑp, thiÕu n¬i ®ç xe...).
Lý giải cho điều này, theo các chuyên gia có các nguyên nhân:
Do kết cấu hạ tầng yếu kém. Tính đến hết năm 2000, hệ thống đường bộ ViệtNam có
210.447 km, trong đó 169.005 km là đường nông thôn và chỉ có 3.211 km đường đô thị. Phần
lớn lòng đường hẹp, chất lượng xấu. Diện tích giành cho giao thông tĩnh trong các đô thị (bãi
đỗ xe, nhà đỗ xe) quá ít ỏi, chỉ có 0,7%, trong khi ở các đô thị hiện đại là 5-7%.
2.2.7.VÒ chÝnh s¸ch thuÕ cña nhµ níc vÉn cha æn ®Þnh vµ vÉn cßn qu¸
cao so víi nhiÒu níc trªn thÕ giíi.
17
Hiện nay, thị trường ôtô ViệtNam mới ở mức 60.000 xe/năm. Để đạt mức
150.000 xe/năm ViệtNam còn phải mất một thời gian dài nữa bởi thuế ôtô quá
cao. Cũng theo ông Chuẩn năm 1992 khi Bộ Công nghiệp kết hợp với Tập đoàn
Mitsubishi (Nhật Bản) xây dựng chiến lược phát triển ngành công nghiệp ôtô thì
dự báo đến 2010 thị trường ôtô ViệtNam mới đạt con số 110.000 xe/năm nhưng
với điều kiện tính khi đó là không có thuế tiêu thụ đặc biệt.
Hiện nay, thuế tiêu thụ đặc biệt với ôtô được chia làm 3 loại: 50% với xe
từ 5 chỗ trở xuống, 30% với xe từ 6-15 chỗ ngồi và 15% với ôtô từ 16-24 chỗ
ngồi. Bên cạnh đó xe lắp ráp trong nước phải chịu 25% thuế nhập khẩu, xe mới
nguyên chiếc nhập khẩu phải chịu thuế 90% và các loại xe phải chịu thêm 10%
thuế VAT. Tổng cộng 3 mức thuế này nó chiếm khoảng 40% giá bán một chiếc
xe với xe từ 5 chỗ ngồi trở xuống và mức trên 30% với xe từ 6-15 chỗ ngồi (với
xe lắp ráp trong nước). Mức thuế này là một yếu tố góp phần làm cho giá xe cao,
làm lượng xe tiêu thụ hàng năm không nhiều.
2.2.8..VÒ con ngêi
Do bëi ngµnh c«ng nghiÖp «t« lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp míi mÎ ®èi víi
ViÖt Nam nªn tr×nh ®é vµ tay nghÒ cña kü s vµ c«ng nh©n trong ngµnh c«ng
nghiÖp «t« cßn yÕu vµ cha chuyªn s©u.
ViÖt Nam còng cã mét sè trêng §¹i häc cã ch¬ng tr×nh ®µo t¹o cho c¸c kü
s «t« nh trêng §¹i häc Giao th«ng vËn t¶i, trêng ®¹i häc B¸ch Khoa(Khoa chÕ
t¹o m¸y, c¬ khÝ, ...) nhng sè lîng kü s ra trêng cßn h¹n chÕ, tr×nh ®é cha cao do
ch¬ng tr×nh ®µo t¹o cßn cha b¾t kÞp víi sù ph¸t m¹nh vÒ c«ng nghÖ cña ngµnh
c«ng nghiÖp «t«.
2.2.9..C¸c doanh nghiÖp cßn û l¹i do ®îc b¶o hé nhiÒu nªn cha ®Çu t
n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh.
Suốt một quãng thời gian rất dài Nhà nước bảo hộ cho ngành sản xuất
ôtô trong nước nhưng mãi cho tới thời điểm hiện nay, các doanh nghiệp ngành
này vẫn còn than là khó khăn, là còn non trẻ. Chưa kể, giá bán của ôtô trong
nước cũng cao gấp nhiều lần giá thành sản xuất và giá ôtô nhập khẩu (đó là chưa
nói tới chất lượng của ôtô sản xuất trong nước thấp hơn nhiều).
Nếu trừ tất cả các khoản chi phí và thuế thì chắc chắn lợi nhuận của các
liên doanh này là một con số khổng lồ. Rõ ràng, họ đang lợi dụng sự bảo hộ ưu
đãi của Nhà nước để kinh doanh trục lợi mà không quan tâm tới việc đầu tư
18
nâng cao năng lực cạnh tranh. Nếu tiếp tục bảo hộ cho ngành công nghiệp ôtô
thì e rằng 5 hay thậm chí 10 năm nữa tình hình cũng không khác mấy so với
hiện nay.
2.2.10..Do nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp cßn nhiÒu h¹n chÕ.
HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cña ta ®Òu r¬i vµo t×nh tr¹ng thiÕu vèn vµ
chÞu nhiÒu vµo sù ®Çu t cña níc ngoµi, thiÕu vèn ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, më
réng thÞ trêng vµ ®Çu t vµo nh÷ng c«ng nghÖ cao nh»m t¨ng n¨ng suÊt vµ ®¶m
b¶o chÊt lîng mét c¸ch tèt nhÊt..
2.3.. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp « t« t¹i ViÖt Nam
trong thêi kú héi nhËp.
2.3.1..VÒ nh·n hiÖu s¶n phÈm:
Cã thÓ thÊy mÆc dï hiÖn cã 11 liªn doanh l¾p r¸p «t« trong níc nhng chØ
cã mét vµi liªn doanh cã ®èi t¸c lµ c¸c h·ng s¶n xuÊt «t« cã tªn tuæi vµ uy tÝn
trªn thÕ giíi nh: C«ng ty TNHH Ford ViÖt Nam lµ liªn doanh gi÷a c«ng ty Ford
Motor cña Mü(tËp ®oµn s¶n xuÊt «t« lín thø hai trªn thÕ giíi) vµ C«ng ty Diesel
S«ng C«ng(§èi t¸c ViÖt Nam); C«ng ty Toyota ViÖt Nam lµ liªn doanh gi÷a
c«ng ty Toyota NhËt B¶n(tËp ®oµn s¶n xuÊt «t« ®øng thø 4 trªn thÕ giíi) vµ Tæng
c«ng ty m¸y ®éng lùc ViÖt Nam; C«ng ty liªn doanh Mercesdes-Benz ViÖt Nam
lµ liªn doanh gi÷a tËp ®oµn Daimler Benz(§øc) - nay ®· s¸t nhËp víi tËp ®oµn
Chrysler cña Mü vµ ®æi tªn thµnh tËp ®oµn Daimler Chrysler(tËp ®oµn s¶n xuÊt
«t« lín thø 3 trªn thÕ giíi) - víi
C¸c liªn doanh «t« cßn l¹i lµ c¸c h·ng s¶n xuÊt «t« cã uy tÝn t¹i thÞ trêng
Ch©u ¸ nh Mitsubishi, Deawoo, Mazda, isuzu, Suzuki, Hino.
2.3.2.VÒ C«ng nghÖ:
2.3.2.1..M¸y mãc, d©y chuyÒn s¶n xuÊt:
C«ng nghÖ s¶n xuÊt cña tÊt c¶ c¸c liªn doanh «t« ViÖt Nam hiÖn vÉn hoµn
toµn lµ c«ng nghÖ l¾p r¸p d¹ng CKD2 cha cã d©y chuyÒn l¾p r¸p IKD vµ cha cã
d©y chuyÒn s¶n xuÊt linh kiÖn. Do vèn ®Çu t cña nhiÒu liªn doanh «t« thÊp, ®Çu t
kh«ng ®ång bé nªn d©y chuyÒn l¾p r¸p cha hiÖn ®¹i.
Ngay c¶ nh÷ng nhµ m¸y liªn doanh «t« cã vèn ®Çu t cao nhÊt t¹i ViÖt Nam
nh Nhµ m¸y l¾p r¸p «t« Ford ViÖt Nam(102,4 triÖu USD), Nhµ m¸y l¾p r¸p «t«
Toyota ViÖt Nam(98 triÖu USD), nhµ m¸y l¾p r¸p «t« Mercesdes Benz ViÖt
Nam(70 triÖu USD) th× c¸c c«ng ®o¹n l¾p r¸p vÉn chñ yÕu vÉn ®îc thùc hiÖn
b»ng tay cña c«ng nh©n.
B¾t ®Çu tõ c¸c c«ng ®o¹n hµn khung vá, ®a sang xëng s¬n, råi quay sang
d©y chuyÒn l¾p r¸p c¸c bé phËn tæng thµnh(§éng c¬, hÖ thèng truyÒn ®éng, néi
thÊt), kiÓm tra xe tríc khi xuÊt xëng ®Òu do ngêi c«ng nh©n thùc hiÖn. Do vËy ®é
19
chÝnh x¸c cña s¶n phÈm cha ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ, chÊt lîng s¶n phÈm cßn h¹n
chÕ. H¬n n÷a n¨ng xuÊt bÞ h¹n chÕ.
ViÖc ®Çu t mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i rÊt tèn kÐm vµ víi mét thÞ trêng nhá møc tiªu thô thÊp nh ViÖt Nam th× c¸c h·ng khã cã thÓ d¸m ®Çu t tèn
kÐm nh vËy.
2.3.3.VÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Gi¸ xe «t« t¹i thÞ trêng ViÖt Nam hiÖn nay lµ gi¸ cao nhÊt trong khu vùc
vµ trªn thÕ giíi. Cã rÊt nhiÒu lý do ®· lµm cho mÆt b»ng gi¸ c¶ xe «t« t¹i thÞ tr êng ViÖt Nam hiÖn nay cao, nh÷ng lý do chÝnh nh sau:
2.3.3.1.ChÝnh s¸ch thuÕ cao:
HiÖn nay ViÖt Nam ®ang cã mét biÓu thuÕ cßn t¬ng ®èi cao ®èi víi ngµnh
c«ng nghiÖp «t«. Cã thÓ nãi kho¶ng 20% gi¸ thµnh cña xe lµ phÇn ®ãng thuÕ:
- ThuÕ nhËp khÈu linh kiÖn l¾p r¸p
- ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt
- ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng
- ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp
2.3.3.2.ThÞ trêng nhá ®· lµm cho c¸c liªn doanh l¾p r¸p «t« trong níc
hiÖn chØ ho¹t ®éng díi 10% c«ng xuÊt thiÕt kÕ nhµ m¸y s¶n xuÊt. Do vËy chi
phÝ cè ®Þnh(chi phÝ khÊu hao nhµ xëng, m¸y mãc...) ®èi víi gi¸ thµnh s¶n xuÊt
mét s¶n phÈm cao.
Thªm n÷a lµ sè lo¹i s¶n phÈm trªn thÞ trêng lµ qu¸ lín do c¸c h·ng ph¶i sö
dông c¸c ph¬ng ph¸p c¹nh tranh ng¾n h¹n(gÇn 70 mÉu m·). NÕu chia trung b×nh
tæng sè xe l¾p trong níc ®îc b¸n vµo n¨m 2000 th× tû lÖ lµ kho¶ng 200 xe/lo¹i
s¶n phÈm. Do mçi s¶n phÈm ®a thªm ra thÞ trêng th× nhµ s¶n xuÊt ph¶i ®Çu t
thªm thiÕt bÞ trong d©y chuyÒn l¾p r¸p, chi phÝ ®µo t¹o c«ng nh©n, chi phÝ
marketing s¶n phÈm. Trong khi ®ã th× xu híng c¸c h·ng «t« trªn thÕ giíi b©y giê
lµ mçi chu kú s¶n phÈm chØ kho¶ng 2 ®Õn 3 n¨m. Do vËy nh÷ng chi phÝ ®ã ph¶i
céng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· dÉn ®Õn gi¸ thµnh cao.
2.3.3.3.C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn s¶n xuÊt cao:
- Chi phÝ liªn l¹c cao: cíc phÝ c¸c dÞch vô bu chÝnh viÔn th«ng ë ViÖt Nam
hiÖn cao h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
VD: Cíc phÝ th«ng tin quèc tÕ(tõ ViÖt Nam ®i Mü hoÆc NhËt B¶n lµ 4
USD/phót so víi cíc ®iÖn tho¹i tõ Mü hoÆc NhËt B¶n vÒ ViÖt Nam chØ 1,5 - 2
USD/phót)
- Cíc phÝ vËn chuyÓn hµng ho¸ cao
20
- Xem thêm -