Tài liệu Tiểu luận pháp luật kinh doanh

TiÓu luËn: Ph¸p luËt kinh doanh Trêng ®¹i häc Má - §Þa ChÊt TIỂU LUẬN PHÁP LUẬT KINH DOANH Câu 1: Khái niệm, đặc điểm hợp đồng thương mại. Nội dung các biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng thương mại. 1. Khái niệm Luật Thương mại 2005 không định nghĩa thế nào là hợp đồng thương mại nhưng theo đ.1 và đ.2 của LTM 2005 (nêu phạm vi điều chỉnh và đối tượng điều chỉnh của LTM 2005) có thể định nghĩa : “hợp đồng thương mại là sự thỏa thuận để thực hiện các hoạt động thương mại trên lãnh thổ Việt Nam và hoạt động thương mại ngoài lãnh thổ Việt Nam nếu các bên thỏa thuận áp dụng luật này hoặc luật nước ngoài, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có qui định áp dụng luật này.” Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lời, bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vu, đầu tư, xúc tiến thương mại (gồm hoạt động khuyến mại, quảng cáo thương mại, trưng bày, giới thiệu hàng hóa, dịch vụ và hội chợ triển lãm thương mại) và các hoạt động nhằm mục đích sinh lời khác. Hàng hóa trong hoạt động thương mại gồm tất cả các loại động sản (kể cả động sản hình thành trong tương lai) và những vật gắn liền với đất đai. 2. Đặc điểm Các đặc điểm của HĐDS và HĐTM cũng chính là các căn cứ để phân biệt hai loại hợp đồng này, đó là xét về mục đích giao dịch, chủ thể tham gia và hình thức giao dịch. a) Về mục đích Mục đích để xác lập hợp đồng thương mại là nhằm sinh lợi. Sinh lợi được hiểu là nhằm tìm lợi nhuận (không nhất thiết phải có lợi nhuận). Tuy nhiên, theo đ.1 LTM 2005, hoạt động của một bên không nhằm mục đích sinh lời với thương nhân trên lãnh thổ VN cũng áp dụng LTM để giải quyết trong trường hợp được bên đó lựa chọn. b) Về chủ thể Chủ thể trong HĐTM gồm thương nhân (bao gồm tổ chức kinh tế được thành lập hợp pháp, cá nhân hoạt động thương mại một cách độc lập, thường Häc viªn: NguyÔn ThÞ Minh HuÖ - Kinh tÕ cao häc K24 TiÓu luËn: Ph¸p luËt kinh doanh Trêng ®¹i häc Má - §Þa ChÊt xuyên và có ĐKKD), cá nhân, tổ chức khác có hoạt động liên quan đến thương mại (đ.2 LTM 2005) c) Hình thức Theo LTM 2005, HĐTM đươc thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc được xác lập bằng hành vi cụ thể. Trường hợp pháp luật qui định bằng văn bản thì phải tuân theo hình thức này (TD : HĐ mua bán hàng hóa quốc tế, HĐ dịch vụ khuyến mại, HĐ dịch vụ quảng cáo thương mại, HĐ dịch vụ trưng bày, giới thiệu hàng hóa, HĐ ủy thác mua bán hàng hóa, HĐ đại lý thương mại, HĐ gia công, …) 3. Nội dung hợp đồng Luật Thương mại 2005 không nêu các nội dung cần có trong hợp đồng (tuỳ thuộc thoả thuận của các bên), BLDS 2005 (đ.402) gợi ý các nội dung chính gồm : - Đối tượng hợp đồng (tài sản phải giao, công việc phải làm hoặc không được làm) - Số lượng, chất lượng. - Giá, phương thức thanh toán. - Thời hạn, địa điểm, phương thức thực hiện HĐ. - Quyền và nghĩa vụ các bên . - Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng. - Phạt vi phạm hợp đồng. - Các nội dung khác. * Các văn bản thỏa thuận khác (kèm theo HĐ) Luật Thương mại 2005 không qui định các vă bản thỏa thuận khác kèm theo hợp đồng nhưng Bộ luật dân sự 2005 (đ.408) có nêu văn bản thỏa thuận kèm hợp đồng là : ->Phụ lục HĐ - Nhằm chi tiết một số điều khoản của hợp đồng. Phụ lục hợp đồng có hiệu lực như hợp đồng. Nội dung của phụ lục không được trái với nội dung của hợp đồng. Häc viªn: NguyÔn ThÞ Minh HuÖ - Kinh tÕ cao häc K24 TiÓu luËn: Ph¸p luËt kinh doanh Trêng ®¹i häc Má - §Þa ChÊt - Trường hợp phụ lục có điều khoản trái với nội dung của điều khoản trong hợp đồng thì điều khoản này không có hiệu lực, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Nếu các bên chấp nhận phụ lục hợp đồng có điều khoản trái với điều khoản trong HĐ thì coi như điều khoản đó trong HĐ đã được sửa đổi. ->Sửa đổi hợp đồng - Theo đ. 423 Bộ Luật dân sự, các bên có thể thỏa thuận sửa đổi hợp đồng và giải quyết hậu quả của việc sửa đổi, trừ trường hợp pháp luật có qui định khác. Trong trường hợp hợp đồng được công chứng, chứng thực, đăng ký hoặc cho phép thì việc sửa đổi hợp đồng cũng phải tuân theo hình thức đó. - Luật thương mai 2005 không qui định về việc sửa đổi hợp đồng nên áp dụng theo qui định của BLDS. -> Chấm dứt hợp đồng - Theo đ.424 BLDS, hợp đồng dân sự chấm dứt trong những trường hợp sau : + Hợp đồng đã được hoàn thành + Theo thỏa thuận của các bên + Cá nhân giao kết hợp đồng chết, pháp nhân hoặc chủ thể khác chấm dứt mà hợp đồng phải do chính cá nhân, pháp nhân hoặc chủ thể đó thực hiện. + Hợp đồng bị hủy bỏ, bị đơn phương chấm dứt thực hiện. + Hợp đồng không thể thực hiện được do đối tượng của hợp đồng không còn và các bên có thể thỏa thuận thay thế đối tượng khác hoặc bồi thường thiệt hại. + Các trường hợp khác do pháp luật qui định. - Luật thương mai 2005 không qui định về việc sửa đổi hợp đồng nên áp dụng theo qui định của BLDS. 4. Các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ hợp đồng Häc viªn: NguyÔn ThÞ Minh HuÖ - Kinh tÕ cao häc K24 TiÓu luËn: Ph¸p luËt kinh doanh Trêng ®¹i häc Má - §Þa ChÊt Theo BLDS 2005 (LTM 2005 không qui định), các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ gồm : thế chấp, cầm cố, đặt cọc, ký cược, ký quỹ, bảo lãnh, tín chấp. a) Thế chấp tài sản (đ.342, 343 BLDS) Thế chấp tài sản là việc một bên (gọi là bên thế chấp) dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ đối với bên kia (gọi là bên nhận thế chấp) và không chuyển giao tài sản đó cho bên nhận thế chấp mà do bên thế chấp giữ hoặc thỏa thuận giao cho người thứ ba giữ Tài sản thế chấp cũng có thể là tài sản hình thành trong tương lai. Việc thế chấp tài sản phải được lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong hợp đồng chính. Trong trường hợp pháp luật có qui định thì văn bản thế chấp phải được công chứng, chứng thực hoặc đăng ký. b) Cầm cố tài sản (đ.326, 327 BLDS) : Cầm cố tài sản là việc một bên (gọi là bên cầm cố) giao tài sản thuộc quyền sở hữu của mình cho bên kia (gọi là bên nhận cầm cố) để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự. Việc cầm cố phải được lập thành văn bản, có thể lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong hợp đồng chính (không qui định phải có công chứng hoặc chứng thực) c) Bảo lãnh (đ.361, 362, 363 BLDS): Bảo lãnh là việc người thứ ba (gọi là bên bảo lãnh) cam kết với bên có quyền (gọi là bên nhận bảo lãnh) sẽ thực hiện thay cho bên có nghĩa vụ (gọi là bên được bảo lãnh) nếu khi đến thời hạn mà bên được bảo lãnh không thực hiện nghĩa vụ hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ. Các bên cũng có thể thỏa thuận về việc bên bảo lãnh chỉ phải thực hiện nghĩa vụ khi bên được bảo lãnh không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình. Việc bảo lãnh phải được lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong hợp đồng chính. Trong trường hợp pháp luật có qui định thì văn bản bảo lãnh phải được công chứng, chứng thực d) Đặt cọc Häc viªn: NguyÔn ThÞ Minh HuÖ - Kinh tÕ cao häc K24 TiÓu luËn: Ph¸p luËt kinh doanh Trêng ®¹i häc Má - §Þa ChÊt Đặt cọc là việc một bên giao cho bên kia một khoản tiền hoặc kim khí quí, đá quí hoặc vật có giá trị khác trong một thời gian để bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng. Trường hợp hợp đồng được giao kết, thực hiện thì tài sản đặt cọc được trả lại cho bên đặt cọc hoặc được trừ để thực hiện nghĩa vụ trả tiền; nếu bên đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì tài sản đặt cọc thuộc về bên nhận đặt cọc; nếu bên nhận đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì phải trả cho bên đặt cọc tài sản đặt cọc và một khoản tiền tương đương giá trị tài sản đặt cọc trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Việc đặt cọc phải được lập thành văn bản. đ) Ký cược : Ký cược là việc bên thuê tài sản là động sản, giao cho bên cho thuê một khoản tiền hoặc kim khí quí, đá quí hoặc vật có giá trị khác trong một thời gian để bảo đảm việc trả lại tài sản thuê. Trường hợp tài sản thuê được trả lại thì bên thuê được nhận lại tài sản ký cược sau khi trừ tiền thuê; nếu bên thuê không trả lại tài sản thuê thì bên cho thuê có quyền đòi lại tài sản thuê; nếu tài sản thuê không còn để trả lại thì tài sản ký cược thuộc về bên kia. e) Ký quỹ : Ký quỹ là việc bên có nghĩa vụ gởi một khoản tiền hoặc kim khí quí, đá quí hoặc giấy tờ có giá khác vào tài khoản phong tỏa tại một ngân hàng để bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ. Trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì bên có quyền được ngân hàng nơi ký quỹ thanh toán, bồi thường thiệt hại do bên có nghĩa vụ gây ra sau khi trừ chi phí dịch vụ ngân hàng. Thủ tục gởi và thanh toán do pháp luật về ngân hàng qui định. g) Tín chấp : Tín chấp chỉ việc tổ chức chính trị – xã hội tại cơ sở bảo đảm bằng tín chấp cho cá nhân, hộ gia đình nghèo vay một khoản tiền tại ngân hàng hoặc Häc viªn: NguyÔn ThÞ Minh HuÖ - Kinh tÕ cao häc K24 TiÓu luËn: Ph¸p luËt kinh doanh Trêng ®¹i häc Má - §Þa ChÊt tổ chức tín dụng khác để sản xuất, kinh doanh, làm dịch vụ theo qui định của Chính phủ . Việc cho vay có bảo đảm bằng tín chấp phải được lập thành văn bản có ghi rõ số tiền vay, mục đích vay, thời hạn vay, lãi suất, quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm của người vay, ngân hàng, tổ chứctín dụng cho vay và tổ chức bảo đảm. Câu 2: Các tranh chấp trong hợp đồng thương mại. So sánh những nội dung cơ bản giữa việc giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại bằng tố tụng tòa án và bằng thủ tục trọng tài. 1. Các tranh chấp trong kinh doanh thương mại gồm: + Tranh chấp trong mua bán hàng hóa + Tranh chấp trong cung ứng dịch vụ + Tranh chấp trong quá trình phân phối + Tranh chấp trong việc làm đại diện, đại lý + Tranh chấp trong hoạt động ký gửi + Tranh chấp trong hoạt động thuê, cho thuê, thuê mua + Tranh chấp trong hoạt động xây dựng + Tranh chấp trong hoạt động vận chuyển hàng hóa, hành khách bằng đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa, đường hàng không, đường biển + Tranh chấp trong hoạt động mua bán cổ phiếu, trái phiếu và giấy tờ có giá khác + Tranh chấp trong lĩnh vực đầu tư, tài chính, ngân hàng + Tranh chấp trong lĩnh vực bảo hiểm + Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, tổ chức với nhau và đều có mục đích lợi nhuận; + Tranh chấp giữa công ty với các thành viên của công ty, giữa các thành viên của công ty với nhau liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty; + Các tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại mà pháp luật có quy định. Häc viªn: NguyÔn ThÞ Minh HuÖ - Kinh tÕ cao häc K24 TiÓu luËn: Ph¸p luËt kinh doanh Trêng ®¹i häc Má - §Þa ChÊt 2. So sánh những nội dung cơ bản giữa việc giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại bằng tố tụng tũa ỏn và bằng thủ tục trọng tài. 1, Gi¶i quyÕt chanh chÊp b»ng tßa ¸n: a, Kh¸i niÖm: Tßa kinh tÕ lµ mét tßa ¸n chuyªn tr¸ch thuéc Tßa ¸n nh©n d©n cÊp tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ¬ng, cã them quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp trong ho¹t ®éng kinh doanh theo tr×nh tù phóc them hoÆc cã yÕu tè níc ngoµi. b, §Æc trng cña gi¶i quyÕt b»ng Tßa ¸n: - Ph¸n quyÕt cña Tßa ¸n ®îc ®¶m b¶o thi hµnh - ViÖc xÐt xö ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông d©n sù - XÐt xö c«ng khai - NhiÒu cÊp xÐt xö - XÐt xö tËp thÓ vµ theo ®a sè - XÐt xö cã héi thÈm nh©n d©n c, ThÈm quyÒn cña Tßa ¸n kinh tÕ: *) Nh÷ng vô ¸n thuéc thÈm quyÒn gi¶i quyÕt cña tßa ¸n: - C¸c tranh chÊp vÒ hîp ®ång kinh doanh gi÷a c¸c th¬ng nh©n vµ ®Òu cã cïng môc ®Ých lîi nhuËn - C¸c tranh chÊp vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, chuyÓn giao c«ng nghÖ cã môc ®Ých lîi nhuËn - C¸c tranh chÊp gi÷a c«ng ty víi c¸c thµnh viªn cña c«ng ty, gi÷a c¸c thµnh viªn cña c«ng ty víi nhau, liªn quan ®Õn viÖc thµnh lËp, ho¹t ®éng, tæ chøc l¹i vµ gi¶i thÓ c«ng ty. *) ThÈm quyÒn theo c¸c cÊp tßa ¸n: - Tßa ¸n nh©n d©n cÊp huyÖn gi¶i quyÕt c¸c chanh chÊp ph¸t sinh trong ho¹t ®éng kinh doanh, th¬ng m¹i gi÷a c¸ nh©n, tæ chøc cã ®¨ng ký kinh doanh víi nhau vµ ®Òu cã môc ®Ých lîi nhuËn bao gåm: mua b¸n hµng hãa, cung øng dÞch vô, ph©n phèi, ®¹i diÖn, ®¹i lý, ký göi, thuª, cho thuª, thuª mua, x©y dùng, t vÊn, kü thuËt, vËn chuyÓn hµng hãa, hµnh kh¸ch b»ng ®êng s¾t, ®êng bé, ®êng thñy néi ®Þa. - Tßa ¸n nh©n d©n cÊp tØnh gi¶i quyÕt theo thñ tôc s¬ thÈm c¸c tranh chÊp mµ kh«ng thuéc thÈm quyÒn cña cÊp huyÖn, nh÷ng tranh chÊp cã yÕu tè níc ngoµi. Trong trêng hîp cÇn thiÕt cã thÓ lÊy c¸c viÖc thuéc tßa ¸n cÊp huyÖn lªn gi¶i quyÕt. *) ThÈm quyÒn theo l·nh thæ Khi tranh chÊp, nguyªn ®¬n ®îc lùa chän tßa ¸n t¹i n¬i: - N¬i bÞ ®¬n c tró hay lµm viÖc - N¬i täa l¹c bÊt ®éng s¶n *) ThÈm quyÒn theo sù lùa chän cña nguyªn ®¬n - NÕu tranh chÊp liªn quan ®Õn hîp ®ång, tßa ¸n n¬i thùc hiÖn hîp ®ång Häc viªn: NguyÔn ThÞ Minh HuÖ - Kinh tÕ cao häc K24 TiÓu luËn: Ph¸p luËt kinh doanh Trêng ®¹i häc Má - §Þa ChÊt - NÕu bÞ ®¬n cã nhiÒu n¬i c tró: Tßa ¸n theo mét trong c¸c n¬i c tró ®ã. - NÕu tranh chÊp liªn quan ®Õn B§S täa l¹c ë nhiÒu n¬i kh¸c nhau: chän mét trong c¸c n¬i cã B§S. d, C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n trong gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh doanh: - Nguyªn t¾c t«n träng quyÒn tù ®Þnh ®o¹t cña c¸c ®¬ng sù - Nguyªn t¾c hßa gi¶i - Nguyªn t¾c ®¬ng sù cã nghÜa vô chøng minh - Nguyªn t¾c b×nh ®¼ng cã quyÒn vµ nghÜa vô trong tè tông - Nguyªn t¾c ®¶m b¶o quyÒn b¶o vÖ cña ®¬ng sù. e, C¸c giai ®o¹n tè tông t¹i tßa ¸n: - Khëi kiÖn - Hßa gi¶i - XÐt xö s¬ thÈm - XÐt xö phóc thÈm - Thi hµnh ¸n 2, Gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng träng tµi: a, Kh¸i niÖm Träng tµi th¬ng m¹i lµ tæ chøc phi chÝnh phñ. Lµ mét tæ chøc x· héi nghÒ nghiÖp cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt mét sè tranh chÊp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, kh«ng phô thuéc vµo quèc tÞch cña c¸c bªn tranh chÊp. b, Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt Nam: - C¬ cÊu gåm cã: Chñ tÞch vµ 2 phã chñ tÞch; th ký. - ThÈm quyÒn: gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp: Khi mét bªn hay c¸c bªn ®¬ng sù lµ thÓ nh©n hay ph¸p nh©n níc ngoµi. NÕu tríc hay sau khi x¶y ra tranh chÊp, c¸c bªn ®¬ng sù tháa thuËn ®a vô tranh chÊp ra tríc trung t©m träng tµi, hoÆc nÕu cã mét ®iÒu íc quèc tÕ rµng buéc c¸c bªn ph¶i ®a ra trung t©m träng tµi. c, Tè tông träng tµi: Thñ tôc b¾t ®Çu b»ng mét ®¬n kiÖn do nguyªn ®¬n göi ®Õn Trung t©m träng tµi: - Chän vµ chØ ®Þnh Träng tµi viªn - C«ng t¸c ®iÒu tra tríc khi xÐt xö - Chän ngµy xÐt xö - KÕt thóc xÐt xö Trong qu¸ tr×nh tè tông träng tµi, nÕu c¸c bªn tù tháa thuËn b»ng th¬ng lîng ®îc, th× ñy ban träng tµi sÏ ®×nh chØ viÖc xÐt xö. C¸c bªn cã thÓ yªu cÇu Trung t©m träng tµi x¸c nhËn sù tháa thuËn ®ã b»ng v¨n b¶n. V¨n b¶n nµy cã gi¸ trÞ nh mét quyÕt ®Þnh cña träng tµi. d, Thi hµnh quyÕt ®Þnh träng tµi: Häc viªn: NguyÔn ThÞ Minh HuÖ - Kinh tÕ cao häc K24 TiÓu luËn: Ph¸p luËt kinh doanh Trêng ®¹i häc Má - §Þa ChÊt QuyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc trung thÈm, c¸c bªn ph¶i thi hµnh, trõ trêng hîp tßa ¸n hñy quyÕt ®Þnh träng tµi. Sau thêi h¹n 30 ngµy, kÓ tõ ngµy hÕt h¹n thi hµnh quyÕt ®Þnh, nÕu bªn ph¶it hi hµnh quyÕt ®Þnh kh«ng tù nguyÖn thi hµnh, vµ còng kh«ng cã yªu cÇu Tßa ¸n hñy quyÕt ®Þnh th× bªn ®îc thi hµnh quyÕt ®Þnh cã quyÒn lµm ®¬n yªu cÇu thi hµnh ¸n cÊp tØnh gi¶i quyÕt. Trong thêi h¹n 30 ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc quyÕt ®Þnh träng tµi, nÕu cã bªn kh«ng ®ång ý víi quyÕt ®Þnh träng tµi th× cã quyÒn lµm ®¬n göi tßa ¸n cÊp tØnh n¬i héi ®ång träng tµi ra quyÕt ®Þnh träng tµi ®Ó yªu cÇu hñy quyÕt ®Þnh träng tµi. e, ¸p dông biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi: Khi quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p bÞ x©m h¹i trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt tranh chÊp, träng tµi cã thÓ ¸p dông 1 sè biÖn ph¸p khÈn cÊp: - Kª biªn tµi s¶n tranh chÊp - CÊm dÞch chuyÓn tµi s¶n tranh chÊp. - CÊm thay ®æi hiÖn tr¹ng tµi s¶n tranh chÊp - Kª biªn vµ niªm phong tµi s¶n ë n¬i göi gi÷ - Phong táa tµi kho¶n ng©n hµng II, Thùc tiÔn: 1, ¦u khuyÕt ®iÓm cña gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh doanh b»ng tßa ¸n: a, ¦u ®iÓm - ViÖc dùa vµo c¬ quan tßa ¸n kinh tÕ ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ cã nh÷ng u ®iÓm nhÊt ®Þnh. Tríc hÕt ph¶i kÓ ®Õn, tßa ¸n lµ c¬ quan nh©n danh nhµ níc ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp, do ®ã ph¸n quyÕt cña tßa ¸n ®îc ®¶m b¶o thi hµnh b»ng søc m¹nh cìng chÕ cña nhµ níc. C¬ quan thi hµnh ¸n lµ mét c¬ quan chuyªn tr¸ch vµ cã ®Çy ®ñ bé m¸y, ph¬ng tiÖn ®Ó thi hµnh c¸c b¶n ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt. §Æc ®iÓm nµy ®îc cã thÓ coi lµ yÕu tè hÊp dÉn khiÕn c¸c bªn tranh chÊp thêng t×m ®Õn ph¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp t¹i tßa ¸n. - Khi gi¶i quyÕt tranh chÊp t¹i tßa ¸n, viÖc gi¶i quyÕt cã thÓ qua nhiÒu cÊp xÐt xö, v× thÕ nguyªn t¾c nhiÒu cÊp xÐt xö ®¶m b¶o cho quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n ®îc chÝnh x¸c, c«ng b»ng, kh¸ch quan vµ ®óng víi ph¸p luËt. - Ngoµi ra, ta cßn they thÈm quyÒn gi¶i quyÕt cña tßa ¸n ®îc më réng ®Õn tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ. ChÝnh v× thÕ, khi x¶y ra tranh chÊp, ngêi ta thêng nghÜ ®Õn tßa ¸n nh lµ n¬i bao qu¸t gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò. - Víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ ë ViÖt Nam hiÖn nay, chi phÝ cho viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ t¹i tßa ¸n thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi viÖc nhê ®Òn c¸c tæ chøc träng tµi th¬ng m¹i hay quèc tÕ. b, KhuyÕt ®iÓm: Häc viªn: NguyÔn ThÞ Minh HuÖ - Kinh tÕ cao häc K24 TiÓu luËn: Ph¸p luËt kinh doanh Trêng ®¹i häc Má - §Þa ChÊt Tuy tßa ¸n lµ c¬ quan tµi ph¸n cã søc m¹nh cìng chÕ gióp ®«i bªn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp mét c¸c triÖt ®Ó, nhng ph¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp nµy còng béc lé nhiÒu h¹n chÕ: - §Çu tiªn, khi lùa chän ph¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng tßa ¸n, c¸c bªn ph¶i n¾m râ ®îc b¶n chÊt, v× viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp cña tßa ¸n tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c quy ®Þnh mang tÝnh h×nh thøc cña ph¸p luËt tè tông, vµ ®Æc ®iÓm nµy ®«i khi cã thÓ g©y trë ng¹i cho c¸c bªn tranh chÊp v× tÝnh chÊt cña ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i ®ßi hái mäi thñ tôc rÊt linh ho¹t vµ mÒm dÎo. - Mét ®iÒu bÊt lîi n÷a cña tßa ¸n, ®ã lµ nguyªn t¾c xÐt xö c«ng khai. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ b¶n chÊt cña ho¹t ®éng xÐt xö lµ b¶n vÖ ph¸p chÕ vµ duy tr× c«ng lý ®îc ph¸p luËt quy ®Þnh, x· héi thõa nhËn. MÆt kh¸c, ho¹t ®éng xÐt xö c«ng khai cña tßa ¸n cßn cã t¸c dông r¨n ®e, c¶nh c¸o nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt. Tuy nhiªn, trong mét sè trêng hîp, ®Ó gi÷ bÝ mËt nhµ níc hoÆc bÝ mËt nghÒ nghiÖp theo yªu cÇu chÝnh ®¸ng cña ®¬ng sù, tßa ¸n cã thÓ xö kÝn nhng ph¶i tuyªn ¸n c«ng khai. C¸c doanh nghiÖp lµm ¨n trªn th¬ng trêng ®Òu kh«ng muèn mang dÊu ®en ph¶i ra tßa ¸n gi¶i quyÕt tranh chÊp, nã cã thÓ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña hä, cho nªn khuyÕt ®iÓm nµy cã thÓ coi lµ lín nhÊt. - MÆc dï nguyªn t¾c xÐt xö nhiÒu cÊp ®¶m b¶o cho quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n lµ chÝnh x¸c, c«ng b»ng. Tuy nhiªn, nguyªn t¾c nµy còng sÏ khiÕn cho vô viÖc cã thÓ bÞ kÐo dµi, xö ®i xö l¹i nhiÒu lÇn g©y bÊt lîi cho ®¬ng sù, nhÊt lµ nh÷ng tranh chÊp kinh tÕ cã gi¸ trÞ lín ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt nhanh chãng, døt ®iÓm. ViÖc d©y da kÐo dµi vô viÖc gay c¨ng th¼ng t©m lý, lµm mÊt thêi giê, tiÒn b¹c cña doanh nghiÖp vµ cã khi ph¶i bá lì mét c¸c ®¸ng tiÕc c¸c c¬ héi kinh doanh. - Kh¶ n¨ng t¸c ®éng cña c¸c bªn trong qu¸ tr×nh tè tông rÊt h¹n chÕ, ®«i lóc nã kh«ng thÓ hiÖn ®îc hÕt nguyÖn väng cña c¸c bªn tranh chÊp. 2, ¦u khuyÕt ®iÓm cña gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh doanh b»ng träng tµi: a, ¦u ®iÓm: So víi h×nh thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng tßa ¸n th× gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng träng tµi lµ h×nh thøc rÊt phæ biÕn ë c¸c níc trªn thÕ giíi, v× so s¸nh víi ph¬ng thøc tßa ¸n, ph¬ng thøc träng tµi cã nh÷ng u ®iÓm næi bËt: - Thø nhÊt: thñ tôc träng tµi ®¬n gi¶n, nhanh chãng, c¸c bªn cã thÓ chñ ®éng vÒ thêi gian, ®Þa ®iÓm gi¶i quyÕt tranh chÊp, kh«ng tr¶i qua nhiÒu cÊp xÐt xö nh ë tßa ¸n, cho nªn h¹n chÕ tèn kÐm vÒ thêi gian vµ tiÒn b¹c cho doanh nghiÖp. Häc viªn: NguyÔn ThÞ Minh HuÖ - Kinh tÕ cao häc K24 TiÓu luËn: Ph¸p luËt kinh doanh - Trêng ®¹i häc Má - §Þa ChÊt Thø hai: kh¶ n¨ng chØ ®Þnh träng tµi viªn thµnh lËp Héi ®ång träng tµi gi¶i quyÕt vô viÖc gióp c¸c bªn lùa chän ®îc träng tµi viªn giái, nhiÒu kinh nghiÖm, am hiÓu s©u s¾c vÊn ®Ò ®ang tranh chÊp ®Ó tõ ®ã hä cã thÓ gi¶i quyÕt tranh chÊp nhanh chãng, chÝnh x¸c. - Thø ba: nguyªn t¾c träng tµi xÐt xö c«ng khai, phÇn nµo gióp c¸c bªn gi÷ ®îc uy tÝn trªn th¬ng trêng. §©y ®îc coi lµ u ®iÓm ®îc c¸c bªn tranh chÊp u chuéng nhÊt. - Thø t: c¸c bªn tranh chÊp cã kh¶ n¨ng t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh träng tµi, kiÓm so¸t ®îc viÖc cung cÊp chøng cø cña m×nh vµ ®iÒu nµy gióp c¸c bªn gi÷ ®îc c¸c bÝ quyÕt kinh doanh. - Thø n¨m: träng tµu khi gi¶i quyÕt tranh chÊp nh©n danh ý chÝ cña c¸c bªn, kh«ng nh©n danh quyÒn lùc tù ph¸p cña nhµ níc, nªn rÊt phï hîp ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp cã yÕu tè níc ngoµi. b, KhuyÕt ®iÓm: Gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh doanh b»ng ph¬ng thøc träng tµi tuy ®îc c¸c níc trªn thÕ giíi sö dông phæ biÕn, réng r·i, nhng trong ®ã vÉn cã nh÷ng khuyÕt ®iÓm kh«ng thÓ nµo tr¸nh khái: - §Çu tiªn: khuyÕt ®iÓm ®îc ph¸t sinh do tÝnh chÊt nhanh chãng cña c¸ch thøc gi¶i quyÕt vô viÖc, träng tµi tuyªn ¸n chØ sau mét cÊp xÐt xö duy nhÊt, nªn ®«i khi c¸c quyÕt ®Þnh cña träng tµi lµ kh«ng chÝnh x¸c, gay thiÖt h¹i ®èi víi doanh nghiÖp. - Trong thêi gian tríc ®©y, khi cha cã Ph¸p lÖnh träng tµi n¨m 2003 th× tÝnh cìng chÕ thi hµnh c¸c quyÕt ®Þnh träng tµi kh«ng cao v× kh«ng ®¹i diÖn cho quyÒn lùc t ph¸p cña nhµ níc. - ViÖc thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña träng tµi hoµn toµn phô thuéc vµ ý thøc tù nguyÖn cña c¸c bªn. §èi víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi, uy tÝn cña doanh nghiÖp ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu do ®ã viÖc hä tù gi¸c thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña träng tµi kh¸ cao. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp trong níc hiÖn nay vÉn cha coi träng viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng träng tµi, nªn vÉn cha cã ý thøc tù gi¸c. - Trong thùc tiÔn t×nh h×nh níc ta hiÖn nay, chi phÝ cho viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh doanh b»ng träng tµi qu¸ lín, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng cã kh¶ n¨ng chi tr¶. - Khi kh«ng ®îc tho¶n thuËn sù dông träng tµi th¬ng m¹i ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh doanh trong hîp ®ång th× khi gi¶i quyÕt tranh chÊp, träng tµi kh«ng cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt ngay c¶ khi doanh nghiÖp cã ý ®Þnh ®ã. III, Thùc tr¹ng gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh doanh t¹i ViÖt Nam: Häc viªn: NguyÔn ThÞ Minh HuÖ - Kinh tÕ cao häc K24 TiÓu luËn: Ph¸p luËt kinh doanh Trêng ®¹i häc Má - §Þa ChÊt ViÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp qua träng tµi th¬ng m¹i tuy cã nhiÒu u viÖt, nhng cho tíi nay ë níc ta, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn cha coi träng ph¬ng thøc nµy vµ sè vô gi¶i quyÕt cña träng tµi lµ qu¸ thÊp. Trong n¨m 2006 lµ n¨m ho¹t ®éng thµnh c«ng nhÊt trong ho¹t ®éng cña träng tµi th¬ng m¹i mÊy choc n¨m trë l¹i ®©y víi h¬n 30 vô tranh chÊp ®îc gi¶i quyÕt, con sè ®ã cßn qu¸ Ýt so víi tßa ¸n. ChØ riªng trong 3 th¸ng ®Çu n¨m 2007, tßa ¸n kinh tÕ Hµ Néi ®· thô lý kho¶ng 80 vô, cßn ë thµnh phè Hå ChÝ Minh, con sè nµy gÊp 5 lÇn. N¨m 2008 :58 vô. Nguyªn nh©n lµ do khi c¸c th¬ng nh©n ký kÕt hîp ®ång kinh doanh víi nhau hoÆc níc ngoµi. Hä thêng cha coi träng vÊn ®Ò gi¶i quyÕt tranh chÊp, kh«ng nghÜ ®Õn viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp sau nµy nªn kh«ng tháa thuËn ngay vÒ h×nh thøc, c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp. V× thÕ khi tranh chÊp x¶y ra, c¸c th¬ng nh©n kh«ng thÓ lùa chäng träng tµi th¬ng m¹i ®Ó gi¶i quyÕt v× träng tµi chØ cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khi c¸c bªn ®· tháa thuËn tõ ®Çu trong hîp ®ång hoÆc v¨n b¶n ®i kÌm hîp ®ång. Trong khi ®ã, tßa ¸n lai ®¬ng nhiªn cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp. ( trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt Nam –VIAC). Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp cßn e dÌ víi viÖc thi hµnh c¸c quyÕt ®Þnh cña träng tµi, mÆc dï ®· cã Ph¸p lÖnh th¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp vÉn cßn m¬ hå vÒ c¸c quy ®Þnh nµy. Mặc dù đã có những quy định khá tiến bộ so với trước đây, Pháp lệnh Trọng tài thương mại năm 2003 vẫn chưa tạo được cơ sở pháp lý đầy đủ cho việc thực hiện chủ trương của Nhà nước khuyến khích các bên sử dụng Trọng tài trong giải quyết các tranh chấp thương mại và các tranh chấp khác, cần được khắc phục bằng việc ban hành một đạo luật mới về trọng tài thương mại - Luật Trọng tài thương mại để thay thế Pháp lệnh Trọng tài Thương mại 2003 trên cơ sở kế thừa những chế định tiến bộ, phù hợp kết hợp với những quy định mới, hoàn chỉnh hơn Tríc nhu cÇu gi¶i quyÕt tranh chÊp trong kinh tÕ ngµy cµng nhiÒu yªu cÇu luËt träng tµi chÆt chÏ vµ ®Çy ®ñ h¬n n¨m 2010 nhµ níc ®· ®a ra luËt träng tµi 2010 (LUẬT SỐ: 54/2010/QH12). Häc viªn: NguyÔn ThÞ Minh HuÖ - Kinh tÕ cao häc K24