Tiểu luận: Có hay không sự dịch
chuyển tài nguyên thiên nhiên trong
quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ?
Nội dung chính:
1
2
3
4
5
1. Tài nguyên thiên nhiên là gì ?
Tài nguyên thiên nhiên là toàn bộ giá trị vật chất sẵn
có trong tự nhiên (nguyên liệu, vật liệu do tự nhiên
tạo ra mà loài người có thể khai thác và sử dụng
trong sản xuất và đời sống), là những điều kiện cần
thiết cho sự tồn tại của xã hội loài người.
Tài nguyên thiên nhiên là những thứ mà chúng ta lấy
từ môi trường để phục vụ nhu cầu con người.
Tài nguyên thiên nhiên được sử dụng trực tiếp như:
không khí sạch, nước sạch từ sông hồ, đất tốt và cây
cỏ.
Tài nguyên thiên nhiên khác như: dầu mỏ, sắt thép,
than đá, nước ngầm thì phải qua chế biến xử lý trước
khi dùng.
Thuộc tính của tài nguyên thiên nhiên
Thứ nhất, phân bổ không đồng đều giữa các
khu vực địa lý khác nhau trên Trái Đất và trên
cùng một lãnh thổ luôn tồn tại nhiều loại tài
nguyên.
Thứ hai, các tài nguyên có giá trị kinh tế cao
thường tồn tại song song với quá trình hình
thành lâu dài của tự nhiên.
Tài nguyên thiên nhiên vùng cao Tây Bắc
Căn cứ mục đích sử dụng cụ thể.
Tài nguyên thiên nhiên gằn liền với nhân tố
thiên nhiên được phân theo dạng vật chất
của nó như: tài nguyên đất, tài nguyên nước,
tài nguyên sinh học, tài nguyên rừng, tài nguyên
biển…
Tài nguyên thiên nhiên gắn liền với các
nhân tố con người và xã hội gồm có: tài
nguyên lao động, tài nguyên thông tin, tài
nguyên trí tuệ, tài nguyên văn hóa…
Đứng trên quan niệm môi trường.
Tài nguyên có thể phục hồi: là các loại tài nguyên
mà thiên nhiên có thể tạo ra liên tục và được con
người sử dụng lâu dài với khả năng sử dụng của con
người không vượt quá khả năng tái tạo của tự nhiên;
thí dụ: tài nguyên rừng, tài nguyên sinh vật biển…
Tài nguyên không thể phục hồi: là loại tài nguyên
phần lớn được tạo thành trong suốt quá trình hình
thành và phát triển của lớp vỏ địa chất, ví dụ như: tài
nguyên hóa thạch (than đá, dầu mỏ, khoáng sản…)
và các khoáng vật. Tài nguyên không thể phục hồi
khi khai thác và sử dụng thì bị mất đi và không có
khả năng hồi phục được.
Khai thác tài nguyên khoáng sản Titan tại tỉnh
Bình Thuận.(không tái tạo được)
Khai thác tài nguyên rừng.(tái tạo được)
2. Hội nhập kinh tế quốc tế là gì?
Theo quan niệm đơn giản nhất và phổ biến trên thế
giới, là việc các nền kinh tế gắn kết lại với nhau, hiểu
theo một cách chặt chẽ hơn, là việc gắn kết mang
tính thể chế giữa các nền kinh tế lại với nhau.
+ Nói rõ hơn, hội nhập kinh tế là quá trình chủ động
thực hiện đồng thời hai việc: một mặt, gắn nền kinh
tế và thị trường từng nước với thị trường khu vực và
thế giới thông qua các nỗ lực thực hiện mở cửa và
thúc đẩy tự do hóa nền kinh tế quốc dân;
+ Mặt khác, gia nhập và góp phần xây dựng các thể
chế kinh tế khu vực và toàn cầu.
Hội nhập kinh tế quốc tế.
Phân tích sự dịch chuyển TNTN trong
quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Sự dịch chuyển thường có xu hướng đi từ các quốc
gia đang phát triển sang các quốc gia phát triển dưới
hai hình thức, hoặc thấy được hoặc không thấy được.
Sự dịch chuyển tài nguyên thấy được như là sự xâm
chiếm, xâm lược lẫn nhau. Xâm chiếm đất đai, chiếm
hữu đất đai để có được nguồn tài nguyên thiên nhiên
sau đó lấy tài nguyên mang về.
Sự dịch chuyển tài nguyên không thấy được thông
qua việc mua bán TN xuyên biến giới. Đây là hình
thức việc dịch chuyển TN một cách gián tiếp.
Dây chuyền công nghệ sản xuất hiện đại làm TN
trong nước cạn kiệt, nhập TN nước ngoài về để sản
xuất thì đó cũng là có sự dịch tài nguyên từ nước
ngoài vào trong nước.
Các hình thức tổ chức khai thác.
Chính phủ trực tiếp đầu tư khai thác, bán tài nguyên
thô cho doanh nghiệp nhà nước chế biến thành phẩm
bán cho người tiêu dùng trong nước hoặc xuất khẩu
nước ngoài.
Doanh nghiệp nhà nước trực tiếp đấu thầu đầu tư
khai thác.
Liên danh doanh nghiệp nước ngoài để đầu tư khai
thác.
Nguyên nhân của việc di chuyển TNTN từ các
nước kém phát triển sang các nước phát triển
Nguồn lực tri thức của các nước kém phát triển còn
nhiều hạn chế;
Công nghệ lạc hậu;
Nội lực tài chính hạn hẹp;
Luật pháp lỏng lẻo dẫn đến nạn buôn lậu xuyên quốc
gia;
TNTN là một dạng của cải đặc biệt, chúng ta không
phải sản xuất ra TN mà chỉ đơn thuần khai thác để
dùng.
Trong điều kiện yếu kém của nền kinh tế các nước
kém phát triển cộng với việc tạo ra lợi nhuận quá dễ
dàng từ việc khai thác nguồn TNTN nên việc chuyển
dịch nguồn tài nguyên la không tránh khỏi.
Nguyên nhân (tt)
Nhu cầu nhập khẩu của các quốc gia không có nguồn
tài nguyên thiên nhiên phục vụ cho việc sản xuất và
tiêu dùng.
Các nguồn tài nguyên thiên nhiên hóa thạch như dầu
mỏ, khí đốt, các mỏ quặng sắt, đồng, vàng, bôxít hay
như nguồn tài nguyên nước, cát…hiện nay bị khai
thác một cách triệt để để phục vụ cho nhu cầu xuất
khầu sang các quốc gia đang “khát” nguyên liệu như
Trung Quốc, Nhật Bản, …
Ngoài ra vẫn còn tồn tại nạn buôn bán lậu các loại tài
nguyên như xăng, dầu, gỗ của Việt Nam qua các
nước lân cận: Trung Quốc, Lào, Campuchia,… nên có
thể nói rằng song song với sự hội nhập quốc tế, việc
di chuyển tài nguyên ngày càng diễn ra mạnh mẽ.
Tình hình khai thác tài nguyên thiên
nhiên ở nước ta.
Vị thế của xuất khẩu gỗ ở Việt Nam ngày càng lớn,
thị trường ngày càng được mở rộng qua các nước
như Mỹ, khối EU, Nhật Bản,… Điển hình ở Nhật Bản,
thuế suất đối với gỗ nhập khẩu từ Việt Nam là 0%.
Nhiều năm liên tiếp, dầu thô là mặt hàng xuất khẩu
chủ lực của Việt Nam, năm 2012 dầu thô là mặt hàng
xuất khẩu nhiều thứ 3 ở Việt Nam.
Do nhà máy lọc dầu Dung Quất chưa thể đáp ứng
được nhu cầu tiêu dùng mặt hàng xăng dầu nên Việt
Nam vẫn phải nhập khẩu các loại xăng dầu đã qua
xử lý về để tiêu dùng.
Tình hình khai thác tài nguyên thiên
nhiên ở nước ta.
Xuất khẩu than của Việt Nam trong năm 2013 đạt
11,6 triệu tấn, than thành phẩm toàn ngành đạt
41,19 triệu tấn, bằng 98,2% so với cùng kỳ 2012.
Dự án khai thác quặng boxit để xuất khẩu sang
Trung Quốc, việc khai thác cát lậu để xuất sang
Singapore…
Khai thác tài nguyên dầu khí
(tài nguyên không tái tạo được)
Hệ quả của việc dịch chuyển tài nguyên
thiên nhiên.
Hiện nay, chúng ta đang sống trong một thế giới có
nhiều biến đổi lớn về môi trường: khí hậu biến đổi,
nhiệt độ quả đất đang nóng lên, mực nước biển đang
dâng lên, sự xâm nhập của các loài ngoại lai ngày
càng nhiều.
Các hệ sinh thái như rừng, đất ngập nước... đang bị
co hẹp lại và phân cách nhau, tốc độ mất mát các
loài ngày càng gia tăng, ô nhiễm môi trường ngày
càng nặng nề, dân số tăng nhanh, sức ép của công
nghiệp hóa và thương mại toàn cầu ngày càng lớn.
Tất cả những thay đổi đó đang ảnh hưởng rõ ràng
đến công cuộc phát triển của tất cả các nước trên thế
giới và cả nước ta.
Hệ quả của việc dịch chuyển tài nguyên
thiên nhiên.
Loài người đang phải đối mặt với thảm họa cạn kiệt
tài nguyên thiên nhiên, môi trường sống bị ô nhiễm,
nhiều bệnh tật mới xuất hiện và phát triển, thiên tai
ngày càng nặng nề.
Tất cả những thảm họa đó và cả những hiện tượng
bất thường về thời tiết trong những năm qua tại
nhiều vùng trên thế giới đã gây tác hại vô cùng
nghiêm trọng có nguyên nhân chính là do các hoạt
động của con người.
Sự phát triển kinh tế với sự tiêu thụ nhiều nhiên liệu
hóa thạch đã làm tăng lượng khí nhà kính trong khí
quyển, do đó làm nhiệt độ mặt đất đã và đang tăng
lên, gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu.
- Xem thêm -