Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Tích luỹ tư bản dưới chủ nghĩa tư bản....

Tài liệu Tích luỹ tư bản dưới chủ nghĩa tư bản.

.PDF
25
84
116

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 2 Ch-¬ng I: Lý luËn tÝch luü t- b¶n 3 A/ TÝch luü t- b¶n d-íi chñ nghÜa t- b¶n 3 I/ Nguån gèc cña tÝch luü t- b¶n 4 II/ C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng cña quy m« tÝch luü 5 III/ Quy luËt chung cña tÝch luü t- b¶n vµ xu h-ëng cña sù tÝch luü t- b¶n 6 B/tÝch luü vèn d-íi CNXH 8 I/Sùh×nh thµnh cña tÝch luü vèn 8 II/Bé phËn cÊu thµnh nªn tÝch luü vèn vµ mèi quan hÖ gi÷a tÝch luü vµ tiªu dïng 8 III/C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn tÝch luü vèn 10 Ch-¬ngII-TÝch luü vèn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam 11 I/Vai trß cña tÝch luü vèn 11 II/con ®-êng cña tÝch luü vèn 12 III/Thùc tr¹ngcña viÖc tÝch luü vèn ë ViÖt Nam 13 IV/Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch luü vèn á- ViÖt Nam 15 KÕt luËn 18 lêi nãi ®Çu LÞch sö ph¸t triÓn loµi ng-êi ®· tr¶i qua bèn h×nh th¸i x· héi kh¸c nhau, tuy ë tõng x· héi cã môc ®Ých vµ quy luËt kinh tÕ riªng nh-ng suy cho cïng mäi x· héi ®Òu mong muèn s¶n xuÊt ngµy cµng ®-îc më réng- ®iÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó cho ®Êt n-íc trë nªn giÇu cã thÞnh v-îng. Mµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ quy m« cña t¸i s¶n xuÊt l¹i ®-îc quyÕt ®Þnh bëi quy m« cña tÝch luü t- b¶n (vèn). V× vËy vÊn ®Ò tÝch luü ®· vµ ®ang lµ vÊn ®Ó bøc thiÕt ®èi víi mäi x· héi nãi chung vµ tõng quèc gia trªn thÕ giíi nãi riªng. §èi víi ViÖt Nam tÝch luü lu«n lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó t¸i s¶n xu©t më réng. Cã tÝch luü míi cã thÓ lµm cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn ®-a ®Êt n-íc v÷ng vµng ®i theo con ®-êng x· héi chñ nghÜa mµ chóng ta ®· lùa chän. §Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mµ ®Êt n-íc ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc CNH-H§H th× nhu cÇu vÒ vèn ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nÒn t¶ng vµ c¶i tiÕn kü thuËt ¸p dông khoa häc tiªn tiÕn l¹i cµng cÇn thiÕt vµ quan träng h¬n lóc nµo hÕt. ChÝnh v× tÝnh chÊt quan träng ®ã cña tÝch luü t- b¶n (vèn) mµ trong bµi ®Ò ¸n nµy chóng ta ®i vµo t×m hiÓu xung quanh vÊn ®Ò tÝch luü, lµm râ h¬n b¶n chÊt, qu¸ tr×nh thùc hiÖn nã vµ ¸p dông lý luËn nµy vµo nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nh- thÕ nµo. Trong ph¹m vi bµi nµy chóng ta sÏ nghiªn cøu c¸c néi dung sau: +Lý luËn chung vÒ tÝch luü t- b¶n -TÝch luü t- b¶n d-íi chñ nghÜa t- b¶n - TÝch luü vèn d-íi chñ nghÜa x· héi + TÝch luü vèn ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam - Vai trß thùc tr¹ng cña tÝch luü vèn ë ViÖt Nam -Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch luü vèn ë ViÖt Nam 1 ch-¬ng I : lý luËn tÝch luü t- b¶n A/ tÝch luü t- b¶n d-íi chñ nghÜa t- b¶n. I/ Nguån gèc cña tÝch luü t- b¶n 1/ S¬ l-îc vÒ gi¸ trÞ thÆng d- §iÓm ®Æc tr-ng vµ bÝ mËt cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ t- b¶n lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d-. Môc ®Ých trùc tiÕp cña nÒn s¶n xuÊt t- b¶n lµ lµm t¨ng gi¸ trÞ, lµ nh©n gi¸ trÞ lªn. Theo K Max th× gi¸ trÞ thÆng d- lµ do c«ng nh©n s¶n xuÊt ra. Nã chÝnh lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ mµ c«ng nh©n t¹o ra so víi gi¸ trÞ b¶n th©n cña søc lao ®éng vµ phÇn gi¸ trÞ nµy ®· bÞ nhµ t- b¶n chiÕm ®o¹t. §Ó hiÓu h¬n vÒ gi¸ trÞ thÆng d- chóng ta nghiªn cøu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nã th«ng quy vÝ dô sau: Qu¸ tr×nh nµy xÈy ra víi hai nÊc thang NÊc thang 1: Nhµ t- b¶n b¾t c«ng nh©n lao ®éng mét thêi gian nhÊt ®Þnh t¹o ra mét l-îng gi¸ trÞ b»ng víi gi¸ trÞ søc lao ®éng, ch-a cã s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d-. NÊc thang 2: Nhµ t- b¶n b¾t c«ng nh©n lao ®éng víi thêi gian lín h¬n ®Ó ng-êi ®ã t¹o ra mét l-îng gi¸ trÞ b»ng víi gi¸ trÞ søc lao ®éng céng gi¸ trÞ t¨ng thªm. Qua vÝ dô ta thÊy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d- lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ ®-îc kÐo dµi ra khái gi¸ trÞ søc lao ®éng ®Õn mét ®iÓm nµo ®ã nÕu chØ dõng l¹i ë ®iÓm t¹o ra gi¸ trÞ b»ng gi¸ trÞ søc lao ®éng th× ch-a cã s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d-. Nh- vËy, gi¸ trÞ thÆng d- lµ gi¸ trÞ míi d«i ra ngoµi gi¸ trÞ søc lao ®éng do c«ng nh©n t¹o ra vµ bÞ nhµ t- b¶n chiÕm kh«ng. Sau qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gi¸ trÞ thÆng d- sÏ ®-îc c¸c nhµ t- b¶n cho quay trë l¹i thµnh t- b¶n tøc lµ tÝch luü nh»m thùc hiÖn tèt h¬n môc ®Ých chÝnh cña chñ nghÜa t- b¶n: t¨ng gi¸ trÞ cµng nhiÒu cµng tèt. 2/Thùc chÊt cña tÝch luü t- b¶n TÝch luü lµ nguån gèc cña t¸i s¶n xuÊt më réng cña mäi x· héi, lµ quy luËt kinh tÕ chung vèn cã cña tÊt c¶ c¸c h×nh th¸i x· héi. D-íi x· héi t- b¶n chñ nghÜa 2 nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ mét nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ lín t¸i s¶n xuÊt më réng, tÝch luü diÔn ra d-íi h×nh th-c tÝch luü t- b¶n. XÐt mét c¸ch cô thÓ, tÝch luü t- b¶n lµ t¸i s¶n xuÊt ra t- b¶n víi quy m« ngµy cµng më réng, së gÜ gi¸ trÞ thÆng d- cã thÓ chuyÓn ho¸ thµnh t- b¶n ®-îc lµ v× gi¸ trÞ thÆng d- ®· mang s½n nh÷ng yÕu tè vËt chÊt t- b¶n míi. NÕu mét t- b¶n c¸ biÖt b»ng 400 c + 100v vµ gi¸ trÞ thÆng d- hµng n¨m lµ 100 m th× s¶n phÈm hµng ho¸ sÏ lµ 400 c +100v + 100m . Sè 600 nµy ®-îc chuyÓn ho¸ thµnh tiÒn sau ®ã 400c l¹i ®-îc chuyÓn ho¸ thµnh h×nh th¸i hiÖn vËt cña t- b¶n bÊt biÕn, 100v chuyÓn thµnh søc lao ®éng. Gi¶ sö 100m kh«ng bÞ nhµ t- b¶n tiªu dïng tÊt c¶ cho c¸ nh©n mµ ®-îc ph©n thµnh 50 m1 + 50m2( trong ®ã 50m1 dµnh cho tÝch luü ) th× 50m1 ®-îc ph©n theo tû lÖ 40c + 10v . Khi ®ã quy m« s¶n xuÊt n¨m sau sÏ lµ 440c+110v+110m. Nh- vËy vµo n¨m thø hai, quy m« t- b¶n bÊt vµ t- b¶n kh¶ biÕn ®Òu t¨ng lªn, gi¸ trÞ thÆng d- còng t¨ng lªn t-¬ng øng. Do ®ã thùc chÊt cña tÝch luü t- b¶n lµ biÕn mét phÇn gi¸ trÞ thÆng d- thµnh t- b¶n phô thªm hay t- b¶n ho¸ gi¸ trÞ thÆng d-. Tõ viÖc nghiªn cøu tÝch luü vµ t¸i s¶n xuÊt më réng t- b¶n chñ nghÜa cho phÐp rót ra nh÷ng kÕt luËn v¹ch râ h¬n b¶n chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa: + Nguån gèc duy nhÊt cña t- b¶n tÝch luü lµ kÕt qña lao ®éng kh«ng c«ng cña c«ng nh©n vµ t- b¶n tÝch luü chiÕm mét tû lÖ ngµy cµng lín trong toµn bé tb¶n: trong qu¸ tr×nh tÝch luü l·i cø ®Ëp vµo vèn, vèn cµng lín l·i cµng nhiÒu. Nh- K Max nãi “ t­ b°n øng ra ban ®Çu cña nh¯ t­ b°n chØ l¯ mét giät n­íc trong dßng s«ng mªnh mang cña sù tÝch luü” + Qu¸ tr×nh tÝch luü ®· lµm cho quyÒn së h÷u trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ biÕn thµnh quyÕt chiÕm ®o¹t t- b¶n chñ nghÜa. Sù trao ®æi gi÷a ng-êi lao ®éng vµ tb¶n dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ nhµ t- b¶n ch¼ng nh÷ng chiÕm mét phÇn lao ®éng cña c«ng nh©n mµ cßn lµ ng-êi së h÷u hîp ph¸p lao ®éng kh«ng c«ng ®ã. §©y lµ sù thay ®æi c¨n b¶n trong quan hÖ së h÷u nh-ng nã kh«ng vi ph¹m quy luËt gi¸ trÞ. 3/ §éng c¬ tÝch luü t- b¶n. §ã lµ quy luËt kinh tÕ tuyÖt ®èi cña nÒn s¶n xuÊt t- b¶n. Môc ®Ých cña s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa lµ sù lín lªn kh«ng ngõng cña gi¸ trÞ hay lµ t¹o ra ngµy cµng 3 nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d- b»ng c¸ch bãc lét lao ®éng lµm thuª. Quy luËt nµy buéc c¸c nhµ t- b¶n ph¶i tÝch luü vµ t¸i s¶n xuÊt më réng xem ®ã nh- lµ ph-¬ng tiÖn c¨n b¶n ®Ó t¨ng c-êng bãc lét lao ®éng lµm thuª thu ®-îc nhiÒu gi¸ trÞ thÆng dh¬n. Trong nÒn s°n xuÊt t­ b°n lu«n cã c¹nh tranh khèc liÖt theo kiÓu “c¸ lín nuèt c¸ bД . §Ó tån t¹i v¯ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh buéc nhµ t- b¶n ph¶i tÝch luü ®Ó lµm t- b¶n cña m×nh lín lªn. MÆt kh¸c tÝch luü t- b¶n lµ ®Ó më réng ph¹m vi ¶nh h-ëng vµ thèng trÞ cña t- b¶n ®Ó chinh phôc thÕ giíi cña c¶i v× vËy mçi nhµ t- b¶n ®-îc vÝ nh- mét c¸i b¸nh xe trong guång m¸y s¶n xuÊt t- b¶n. Nãi nh- vËy h×nh nh- cã sù m©u thuÉn gi÷a phÇn tiªu dïng cña nhµ t- b¶n vµ phÇn tÝch luü. ThËt ra trong buæi ®Çu cña s¶n xu©t t- b¶n chñ nghÜa, sù ham muèn lµm giµu cña c¸c nhµ t- b¶n th-êng chi phèi tuyÖt ®èi nh-ng ®Õn mét tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh th× sù tiªu dïng xa phÝ cña c¸c nhµ t- b¶n l¹i trë thµnh mét mèt kinh doanh, tÝch luü t- b¶n còng t¨ng lªn theo. II/ C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng quy m« tÝch luü. 1/ Tû lÖ ph©n chia gi¸ trÞ thÆng d-. Víi mét khèi l-îng gi¸ trÞ thÆng d- nhÊt ®Þnh, quy m« tÝch luü phô thuéc vµo tû lÖ ph©n chia khèi l-îng gi¸ trÞ thÆng d- ®ã. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ gi¸ trÞ thÆng dcña t- b¶n ®-îc chia lµm hai phÇn gåm tÝch luü (m1) vµ tiªu dïng (m2), nÕu nhµ t- b¶n ®Ó dµnh phÇn gi¸ trÞ thÆng d- cho tiªu dïng lín th× phÇn tÝch luü nhá vµ ng-îc l¹i. 2/Khèi l-îng cña gi¸ trÞ thÆng d- Víi mét tû lÖ kh«ng ®æi th× quy m« tÝch luü l¹i phô thuéc vµo ®¹i l-îng tuyÖt ®èi cña gi¸ trÞ thÆng d-. Mµ khèi l-îng gi¸ trÞ thÆng d- l¹i phô thuéc vµo 4 nh©n tè do ®ã quy m« cña tÝch luü còng do c¸c nh©n tè nµy quyÕt ®Þnh. 2.1/ Tr×nh ®é bãc lét søc lao ®éng ë ®©y K Max chØ râ viÖc n©ng cao tr×nh ®é bãc lét cßn ®-îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch t¨ng thªm c-êng ®é lao ®éng vµ kÐo dµi ngµy lao ®éng, tæ chøc s¶n xuÊt theo ca kÝp mµ kh«ng cÇn ®Çu t- thªm t- b¶n bÊt biÕn biÓu hiÖn ë nhµ x-ëng 4 m¸y mãc vµ thiÕt bÞ, mµ chØ cÇn t¨ng thªm nguyªn vËt liÖu vµ l-îng lao ®éng sèng. Thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy râ rµng lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ thÆng d- do ®ã lµm t¨ng gi¸ trÞ thÆng d- tÝch luü mµ kh«ng cÇn ph¶i t¨ng thªm t- b¶n mét c¸ch t-¬ng øng. T¨ng c-êng ®é bãc lét b»ng c¸ch nhµ t- b¶n c¾t xÎo vµo tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n, biÕn mét phÇn quü tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n thµnh quü tÝch luü t- b¶n. 2.2/T¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng vµ sö dông nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc kü thuËt míi. - Chóng ta ®· biÕt c¸c nhµ t- b¶n n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng ®Ó bãc lét gi¸ trÞ thÆng d- t-¬ng ®«Ý. K Max chØ râ viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng lµm cho gi¸ trÞ hµng ho¸ gi¶m tøc hµng ho¸ rÎ ®i nhµ t- b¶n cã thÓ bít mét phÇn m2( gi¸ trÞ thÆng d- tiªu dïng) ®Ó biÕn thµnh m1( tÝch luü) kh«ng ¶nh h-ëng tíi tiªu dïng cña nhµ t- b¶n. ViÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng sÏ t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm ( c¶ t- liÖu s¶n xuÊt vµ t- liÖu tiªu dïng) tøc lµ t¹o ra nh÷ng yÕu tè vËt chÊt cho sù tÝch luü tb¶n tøc lµ ph¶i thùc hiÖn mét sù tÝch luü thùc tÕ ( nÕu chØ cã sù tÝch luü t- b¶n tiÒn tÖ mµ ch-a biÕn nã thµnh nh÷ng yÕu tè cña t- b¶n s¶n xuÊt : søc lao ®éng vµ t- liÖu s¶n xuÊt th× ®ã lµ tÝch luü danh nghÜa) N¨ng suÊt lao ®éng cao th× lao ®éng sèng sö dông ®-îc nhiÒu lao ®éng qu¸ khø h¬n, lao ®éng qu¸ khø l¹i t¸i hiÖn d-íi h×nh th¸i cã Ých míi chóng lµm t¨ng chøc n¨ng t- b¶n ®Ó s¶n xuÊt ra t- b¶n cµng nhiÒu do ®ã quy m« tÝch luü t- b¶n lín. KMax cßn chØ râ n¨ng suÊt lao ®éng ®Æc biÖt lµ n¨ng suÊt cña lao ®éng thÆng d- nã quyÕt ®Þnh sù giÇu cã cña mét d©n téc mét quèc gia do ®o «ng ®i ®Õn kÕt luËn: n¨ng suÊt lao ®éng lµ ®ßn bÈy m¹nh mÏ nhÊt cña tÝch luü t- b¶n. -Sö dôngnh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt míi còng lµm t¨ng tÝch luü t- b¶n nã lµm xuÊt hiÖn nhiÒu ngµnh míi cho phÐp më réng ®Çu t- cña t- b¶n. Nhê cã sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt cã thÓ ®-a nh÷ng phÕ liÖu phÕ th¶i cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng ®-a chóng quay trë l¹i nung nÊu trong ngon löa lao ®éng ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm míi gãp phÇn cho tÝch luü t- b¶n. 5 2.3/ Sù chªnh lÖch ngµy cµng t¨ng gi÷a t- b¶n sö dông vµ t- tiªu dïng. T- b¶n sö dông lµ toµn bé bé phËn cña t- b¶n bÊt biÕn biÓu hiÖn ë nhµ x-ëng m¸y moc ®-îc gäi lµ t- b¶n cè ®Þnh ®-îc ®-a vµo sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Cßn t- b¶n tiªu dïng lµ bé phËn cña gi¸ trÞ t- b¶n cè ®Þnh ®-îc chuyÓn vµo s¶n phÈm. Tuy khi tham gia s¶n xuÊt m¸y mãc ®· hao mßn dÇn vµ ®ùoc chuyÓn dÇn vµo s¶n phÈm nh-ng m¸y mãc vÉn ho¹t ®éng nh- khi cßn ®ñ gi¸ trÞ trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi cµng ph¸t triÓn, m¸y mãc cµng hiÖn ®¹i, c«ng suÊt cña nã cµng lín th× phÇn gi¸ trÞ cña nã chuyÓn vµo s¶n phÈm trong tõng thêi gian cµng Ýt dÉn ®Õn sù chªnh lÖch gi÷a t- b¶n sñ dông vµ t- b¶n tiªu dïng cµng lín. §iÒu ®ã lµm cho t- b¶n lîi dông ®ù¬c lao ®éng qu¸ khcµng nhiÒu vµ sö dông nã nh- mét lùc l-îng tù nhiªn ban cho kh«ng mÊt tiÒn mua. 2.4/Qui m« cña t- b¶n øng tr-íc Nhµ t- b¶n bá ra cµng nhiÒu t- b¶n ®Ó cho vµo s¶n xuÊt tøc quy m« s¶n xuÊt cµng lín th× sè l-îng c«ng nh©n bÞ bãc lét cµng nhiÒu, nhµ t- b¶n cµng thu ®-îc nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d- vµ quy m« tÝch luü cµng lín. III/ Quy m« cña tÝch luü t- b¶n vµ xu h-íng lÞch sö cña sù tÝch luü t- b¶n. 1/ TÝch tô vµ tËp trung t- b¶n. TÝch tô t- b¶n lµ sù t¨ng thªm quy m« cña t- b¶n c¸ biÖt b»ng c¸ch t- b¶n ho¸ gi¸ trÞ thÆng d-. TËp trung t- b¶n lµ sù t¨ng thªm quy m« cña t- b¶n c¸ biÖt b»ng c¸ch liªn kÕt hay s¸p nhËp nh÷ng t- b¶n c¸ biÖt cã s½n trong x· héi thµnh t- b¶n c¸ biÖt kh¸c lín h¬n C¶ tÝch tô vµ tËp trung c¬ b¶n ®Òu lµm t¨ng quy m« cña t- b¶n c¸ biÖt. Chóng cã quan hÖ víi nhau nh-ng kh«ng ®ång nhÊt víi nhau, chóng chÝnh lµ con 6 ®-êng ®Ó ®-a nÒn kinh tÕ t- b¶n lªn s¶n xuÊt lín vµ trë thµnh mét vÇn ®Ò tÊt yÕu trong nÒn kinh tÕ t- b¶n do ®ã trë thµnh quy luËt kinh tÕ cña chñ nghÜa t- b¶n. 2/ CÊu t¹o h÷u c¬ cña t- b¶n Khi quy m« cña t- b¶n t¨ng lªn th× sù cÊu t¹o cña t- b¶n còng cã sù biÕn ®æi. VÒ mÆt h×nh th¸i vËt chÊt: mçi t- b¶n ®Òu gåm t- liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng sö dông nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt ®ã. Tû lÖ gi÷a sè l-îng t- liÖu s¶n xuÊt vµ sè l-îng søc lao ®éng sö dông nh÷ng t- liÖu ®ã trong qóa tr×nh s¶n xuÊt gäi lµ cÊu t¹o kü thuËt cña t- b¶n. CÊu t¹o kü thuËt cña t- b¶n ngµy cµng t¨ng lªn cïng víi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t- b¶n. VÒ mÆt gi¸ trÞ: mçi t- b¶n chia lµm hai phÇn lµ t- b¶n bÊt biÕn vµ t- b¶n kh¶ biÕn. Tû lÖ gi÷a t- b¶n bÊt biÕn vµ t- b¶n kh¶ biÕn cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh s¶n xu©t gäi lµ cÊu t¹o gi¸ trÞ t- b¶n. Nh÷ng sù thay ®æi trong cÊu t¹o kü thuËt cña t- b¶n sÏ dÉn ®Õn nh÷ng sù thay ®æi trong cÊu t¹o gi¸ trÞ t- b¶n v× chóng cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. §Ó hiÓu mèi quan hÖ gi÷a cÊu t¹o kü thuËt vµ cÊu t¹o gi¸ trÞ t- b¶n chóng ta dïng ph¹m trï cÊu t¹o h÷u c¬ cña t- b¶n. CÊu t¹o h÷u c¬ cña t- b¶n lµ cÇu t¹o gi¸ trÞ cña t- b¶n do cÊu t¹o kü thuËt quyÕt ®Þnh vµ ph¶n ¸nh nh÷ng biÕn ®æi cña cÊu t¹o kü thuËt ®ã. CÊu t¹o h÷u c¬ t¨ng lªn lµ mét quy luËt kinh tÕ cña chñ nghÜa t- b¶n. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t- b¶n cÊu t¹o kü thuËt cña t- b¶n t¨ng do ®ã cÊu t¹o gi¸ trÞ cña t- b¶n t¨ng dÉn ®Õn cÊu t¹o h÷u c¬ cña t- b¶n còng t¨ng lªn. H¬n n÷a viÖc n©ng cao cÊu t¹o h÷u c¬ cña t- b¶n cßn do yªu cÇu cña quy luËt gi¸ trÞ thÆng d- vµ quy luËt c¹nh tranh chi phèi. 3/ Nh©n khÈu thõa t-¬ng ®èi trong chñ nghÜa t- b¶n N¹n nh©n khÈu thõa t-¬ng ®èi xuÊt hiÖn khi tÝch luü t- b¶n trong ®iÒu kiÖn cÇu t¹o h÷u c¬ t¨ng lªn. CÊu t¹o h÷u c¬ t¨ng lªn lµm cho tû träng cña t- b¶n kh¶ biÕn trong toµn bé t- b¶n gi¶m xuèng. T- b¶n kh¶ biÕn lµ quü tiÒn c«ng quyÕt ®Þnh sè cÇu vÒ søc lao ®éng. V× thÕ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng thay ®æi, cÊu t¹o h÷u c¬ cua t- b¶n t¨ng lªn th× sè cÈu vÒ søc lao ®éng cña mét t- b¶n cã mét l-îng nhÊt ®Þnh gi¶m xuèng. 7 TiÕn bé khoa häc kü thuËt tr-íc hÕt t¸c ®éng vµo bé phËn t- b¶n tÝch luü lµm cho cÊu t¹o h÷u c¬ cña t- b¶n ngµy cµng cao h¬n cÊu t¹o h÷u c¬ cña t- b¶n cò nªn thu hut mét l-îng c«ng nh©n Ýt h¬n so víi tÝch luü trong ®iÒu kiÖn tr-íc ®©y. TiÕn bé kü thuËt cßn th¶i ra mét sè c«ng nh©n v× khi t- b¶n cè ®Þnh hao mßn hÕt ph¶i thay ®æi t- b¶n cè ®Þnh kh¸c lµm cho cÊu t¹o h÷u c¬ cña t- b¶n t¨ng lªn. ChÝnh v× thÕ trong qu¸ tr×nh tÝch luü cña t- b¶n khi th× thu hót c«ng nh©n khi th× th¶i c«ng nh©n nh-ng nã l¹i kh«ng khíp nhau vÒ thêi gian kh«ng gian rót côc lµ mét sè ng-êi kh«ng cã viÖc lµm. Víi sù ph©n tÝch ë trªn th× nguyªn nh©n cña n¹n nh©n khÈu thõa lµ do qu¸ tr×nh tÝch luü t¹o nªn vµ cßn nguyªn nh©n s©u xa kh¸c n÷a lµ do quan hÖ s¶n xuÊt cña t- b¶n chñ nghÜa. +C¸c h×nh thøc tån t¹i nh©n khÈu thõa : H×nh thøc thÊt nghiÖp t¹m thêi :thÓ hiÖn ë chç c«ng th¶i ra ë n¬i nµy lóc nµy th× lóc l¹i ®-îc nhËn vµo lµm viÖc ë n¬i kh¸c H×nh thøc nh©n khÈu thõa tiÒm tµng :§ã lµ ng-êi lµm viÖc n«ng th«n chØ theo mïa vô nh-ng l¹i kh«ng t×m ®-îc viÖc lµm trong c«ng nghiÖp H×nh thøc nh©n khÈu ngõng trÖ :§ã lµ nh÷ng ng-êi th-êng xuyªn mÊt viÖc lµm thu nhËp thÊp ,lèi sèngnay ®©y mai ®ã. 4/ Sù bÇn cïng ho¸ cña giai cÊp v« s¶n mét khi tÝch luü t-b¶n t¨ng cµng ®-îc thùc hiÖn th× giai cÊp t- s¶n cµng cã nhiÒu t- b¶n trong tay vµ sè t- b¶n nµy t¹o ra cña c¶i cho nhµ t- b¶n .Ng-îc l¹i ,giai cÊp v« s¶n ®-îc bÞ bãc lét nhiÒu h¬n t-íc vÒ søc lao ®éng ,hä l©m vµo t×nh tr¹ng bÇn cïng vµ thÊt nghiÖp .Sù bÇn cïng ho¸ cña giai cÊpv« s¶n ®-îc thÓ hiÖn ë c¶ hai h×nh ®ã lµ bµn cïng t-¬ng ®èi vµ bÇn cïng tuyÖt ®èi BÇn cïng t-¬ng ®ãi lµ khi tÝch luü t- b¶n t¨ng .thu nhËp cña giai cÊp v« s¶n gi¶m xuèng so víi thu nhËp cña giai cÊp t- s¶n .Kho¶ng c¸ch chªnh lÖch nµy ngµy cµng më réng g©y lªn sù rÊt bÊt b×nh b¼ng trong x· héi t- b¶n chñ nghÜa bÇn cïng ho¸ tuyÖt ®èi thÓhiÖn ë chç tiÒn c«ng thùc tÕ cña giai cÊp v« s¶n gi¶m xuèng do t¨ng l-¬ng chËm h¬n møc t¨ng thu nhËp cÇn thiÕt dÉn ®Õn møc sèng cña hä gi¶m xuèng râ rÖt. §©y lµ quy luËt chung cña tÝch luü t- b¶n 8 5/ Xu h-íng lÞch sö cña tÝch luü t- b¶n Chñ nghÜa t- b¶n ra ®êi trªn c¬ së dïng b¹o lùc ®Ó t-íc ®o¹t t- liÖu s¶n xuÊt cña nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt nhá, ng-êi n«ng d©n lµm cho hä trë thµnh ng-êi kh«ng cã t- liÖu s¶n xuÊt ph¶i ®i lµm thuª biÕn s¶n xuÊt nhá l¹c hËu thµnh s¶n xuÊt lín. §Õn khi ph-¬ng thøc s¶n xuÊt t- b¶n ®· ®-îc h×nh thµnh, qu¸ tr×nh tÝch luü c¹nh tranh dÉn ®Õn t- b¶n s¶n xuÊt ®-îc tËp trung cµng lín lµm cho x· héi ho¸ cao h¬n, lùc l-îng s¶n xuÊt ®-îc ph¸t triÓn m¹nh h¬n. §©y lµ m©u thuÉn gi÷a tÝnh x· héi cña s¶n xuÊt víi chÕ ®é t- h÷u t- b¶n. V× vËy xu h-íng lÞch sö cña tÝch luü t- b¶n tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn thay thÕ mét x· héi míi cao h¬n tiÕn bé h¬n ë mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh nµo ®ã khi m©u thuÉn nµy ®¹t tíi ®Ønh ®iÓm . B/ tÝch luü vèn d-íi chñ nghÜa x· héi I /Sù h×nh thµnh cña tÝch luü vèn 1/B¶n chÊt cña tÝch luü vèn Cïng víi t¸i s¶n xuÊt më réng , tÝch luü còng lµ nÐt ®Æc tr-ng cña chñ nghÜa x· héi. §ã lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt kh¸ch quan ®Ó t¨ng tæng s¶n phÈm x· héi th-êng xuyªn c¶i thiÖn ®êi sèng vËt ch©t cho ng-êi lao ®éng vµ tõng b-íc c¶i thiÖn nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa thµnh nÒn kinh tÕ céng s¶n chñ nghÜa. VÒ nguyªn t¾c, tÝch luü trong chñ nghÜa x· héi mang tÝnh chÊt hoµn toµn kh¸c víi tÝch luü t- b¶n, tÝch luü x· héi chñ nghÜa lo¹i trõ chÕ ®é ng-êi bãc lét ng-êi. PhÇn s¶n phÈm x· héi tÝch luü thuéc vÒ toµn x· héi. S¶n phÈm x· héi t¨ng lªn do tÝch luü còng thuéc vÒ b¶n th©n nh÷ng ng-êi lao ®éng. Sù giµu cã cña x· héi t¨ng lªn th× nhu cÇu cña ng-êi lao ®éng ®-îc tho¶ m·n ®Çy ®ñ h¬n, Nh- vËy tÝch luü d-íi x· héi x· héi chñ nghÜa kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých t- nh©n mµ chØ lµ mét ph-¬ng tiÖn, mét tiÒn ®Ó vËt chÊt ®Ó n©ng cao phóc lîi cña nh©n d©n. Song song víi tÝch luü x· héi chñ nghÜa cßn lµ t¸i s¶n xuÊt më réng c¸c quan hÖ x· héi chñ nghÜa . C¸c quan hÖ chñ nghÜa tËp thÓ, hîp t¸c vµ t-¬ng trî ®ång 9 chÝ v× lîi Ých toµn x· héi ®-îc cñng cè, ®iÒu nµy t¹o ra c¬ së vËt chÊt ®Ó xo¸ bá sù kh¸c biÖt gi÷a n«ng th«n - thµnh thÞ , gi-a lao ®éng trÝ ãc vµ lao ®éng ch©n tay. D-íi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, tÝch luü ®-îc thùc hiÖn mét c¸ch cã kÕ ho¹ch vµ dï sö dông ph-¬ng tiÖn ®Ó b¶o ®¶m tÝnh kÕ ho¹ch nh- lµ quan hÖ hµng ho¸-tiÒn tÖ nh-ng quy luËt cña viÖc s¶n xuÊt ra hµng ho¸ trong chñ nghÜa x· héi kh«ng thÓ biÕn thµnh quy luËt chiÕm h÷u t- nh©n. 2/ Nguån gèc cña tÝch luü vèn Thu nhËp quèc d©n ®-îc sö dông vµo hai viÖc: tiªu dïng vµ tÝch luü . PhÇn thu nhËp quèc d©n dµnh cho tÝch luü h×nh thµnh nªn quü tÝch luü. Tõ ®ã x· héi bï ®¾p l¹i t- liÖu lao ®éng vµ c¸c ®èi t-îng lao ®éng chi dïng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. TÝch luü ®-îc tÝnh vµo s¶n phÈm thÆng d-. Mét bé phËn lao ®éng thÆng d- ®-îc dïng ®Ó chÕ t¹o nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt b«t xung, mét bé phËn kh¸c ®Ó t¹o ra c¸c t- liÖu sinh ho¹t ngoµi møc cÇn thiÕt ®Ó duy tr× s¶n xuÊt ®· ®¹t ®-îc. Tèc ®é ph¸t triÓn cao cña nÒn s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao c¶ phÇn s¶n phÈm thÆng d- ®-a vµo tÝch luü lÉn phÇn phôc vô c¸c nhu cÇu kh¸c cña x· héi. L-îng s¶n phÈm thÆng d- tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hiÖn cã , vµo c¸c yÕu tè kh¸ch quan ph¶i tiÕp tôc më réng nÒn s¶n xuÊt x· héi vµ tho¶ m·n c¸c nhu cÇu x· héi kh¸c nh»m n©ng cao phóc lîi cña nh©n d©n. TÝch luü x· héi chñ nghÜa cã nguån bæ xung quan träng. §ã la do thñ tiªu hÕt c¸c giai cÊp bãc lét vµ ®-¬ng nhiªn c¶ c¸ch tiªu dïng ¨n b¸m trong chñ nghÜa t- b¶n(th-êng chiÕm mét tû träng lín trong thu nhËp quèc d©n) . TÝch luü b¶o ®¶m tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt æn ®Þnh vµ cao h¬n so víi chñ nghÜa t- b¶n. II/ Bé phËn cÊu thµnh nªn tÝch luü vènvµ mèi quan hÖ gi÷a tÝch luü vµ tiªu dïng. 1/Bé phËn cÊu thµnh nªn tÝch luü vèn 10 Nh- ta ®· biÕt, quü tÝch luü vèn lµ phÇn thu nhËp quèc d©n cña x· héi x· héi chñ nghÜa dïng ®Ó më réng vµ c¶i tiÕn s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Nã bao gåm c¸c bé phËn cÊu thµnh sau: -Bé phËn lín nhÊt dïng ®Ó më réng s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa, c¶i tiÕn kü thuËt s¶n xuÊt . PhÇn quan träng trong bé phËn nµy lµ dïng vµo viÖc ®Çu t- më réng x©y dùng c¬ b¶n , nh»m x©y dùng c¸c tµi s¶n cã ®Þnh møc , thay ®æi tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã, ®Èy m¹nh h¬n n÷a s¶n xuÊt x· héi. Qua ®ã thÊy r»ng,tÝch luü lµ nguån duy nhÊt ®Ó thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng x· héi chñ nghÜa vµ còng lµ nguån duy nhÊt ®Ó b¶o ®¶m s¶n xuÊt kh«ng ngõng ®-îc trang bÞ b»ng nh÷ng kü thuËt c¸ nh©n tèi t©n nhÊt. KÕt hîp chÆt chÏ víi viÖc t¨ng c¸c tµi s¶n cè ®Þnh cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt nµy trong quü tÝch luü dïng ®Ó më réng s¶n xuÊt cßn cã nh÷ng tµi s¶n l-u ®éng míi t¨ng thªm nh-: nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, s¶n phÈm ®ang chÕ, b¸n thµnh phÈm… Nh÷ng tµi s¶n l-u ®éng nµy còng rÊt quan träng lµ nh÷ng yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®-îc trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. -Bé phËn dïng vµo viÖc ®Çu t- x©y dùng c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸ x· héi, khoa häc,y tÕ. C¸c c«ng tr×nh nµy tuy n»m trong quü tÝch luü nh-ng thùc tÕ lµ dïng vµo viÖc n©ng cao møc sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña nh©n d©n vµ còng lµ gãp phÇn n©ng cao møc tiªu dïng thùc tÕ cña nh©n d©n lao ®éng. C¸c chi phÝ hµng ngµy vµ tiÒn l-¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc c«ng t¸c trong c¸c c¬ quan nµy lµ thuéc vµo quü tiªu dïng nh-ng chi phÝ ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ®ã l¹i thuéc vµo quü tÝch luü. -Quü dù tr÷ x· héi : ®ã lµ c¸c quü dù tr÷ vÒ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, l-¬ng thùc…§Ó cã lùc l-îng ®Ò phßng khi nÒn kinh tÕ quèc d©n mÊt c©n ®èi ®¶m b¶o cho t¸i s¶n xuÊt ®-îc tiÕp tôc tiÕn hµnh vµ ®Ò phßng bÊt tr¾c xÈy ra. Quü tÝch luü chung cña toµn x· héi gåm cã ba bé phËn : cña nhµ n-íc,c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh, hîp t¸c x·, xÝ nghiÖp c«ng t- hîp doanh vµ cña nh©n d©n. 2/ mèi quan hÖ gi÷a tÝch luü - tiªu dïng Môc®Ých cña chñ nghÜa x· héi lµ kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng cña toµn bé nh©n d©n lao ®éng .V× vËy khi nois tÝch lµ rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt ,tÝch luü cµng nhiÒu cµng tèt kh«ng cã nghÜa lµ chóng ta coi nhÑ tiªu dïng .Do ®ã kÕt 11 hîp hµi hoµ vµ ch»t chÏ hai mÆt tÝch luü vµ tiªu dïng ®· vµ ®ang ®Æt ra cho chñ nghÜa x· héi nhiÖm vô cÇn ph¶i gi¶i quyÕt d-íi chÕ ®é x· héi chñnghÜa ,quan hÖ s¶n xuÊt thay ®æi gi÷a tÝch luü vµ tiªu dïng kh«ng cßn m©u thuÉn ®èi kh¸ng nh-ng kh«ng ph¶i gi÷a chóng kh«ng cßn m©u thuÉn mµ ®ã m©u thuÉn thÓ hiÖn quan hÖ gi÷a lîi Ých l©u dµi vµ lîi Ých tr-íc m¾t cã thÎ gi¶i quÕt ®-îc .NÕu t-íc m¾t tiªu dïng ®-îc n©ng cao nhiÒu th× ®êi sèng cña nh©n d©n ®-îc c¶i thiÖn nhiÒu song cachs c¶i thiÖn ®ã kh«ng l©u dµi vµ c¨n b¶n v× ®Õn mét lóc nµo ®ã ,do tÝch luü kh«ng thÝch ®¸ng ,c¬ së s¶n xuÊt sÏ kh«ng ®-îc ph¸t triÓn ,s¶n xuÊt sÏ chËm l¹i ,vËt phËm tiªu dïng sÏ kh«ng ®ñ vµ do ®ã sÏ lµm cho viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n thiÕu c¬ së vËt chÊt .NÕu gi¶i quyÕt b»ng c¸ch kh¸c ,cè g¾ng t¨ng thªm tÝch luü th× tr-íc m¾t tiªu dïng chØ t¨ng tèi mét møc nhÊt ®Þnh ,®êi sèng nh©n d©n kh«ng ®-îc c¶i thiÖn thËt theo ý muín chñ cña con ng-êi ,nh-ng t×nh h×nh ®ã chÝnh lµ ®Ó t¹o ra ®iÒu kiÖn kh«ng ngõng më réng s¶n xuÊt mét c¸ch l©u dµi tõ ®ã t¨ng thªm ngµy cµng nhiÒu vËt phÈm tiªu dïng ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña nh©n d©n,chØ cã thÕ míi cã c¬ së vËt chÊt ®Ó t¨ng møc tiªu dïng mét c¸ch l©u vµ c¨n b¶n V× vËy xÐt trªn quan ®iÓm toµn diÖn vµ l©u dµi th× tÝch luü vµ tiªu dïng d-íi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa lµ thèng nhÊt víi nhau .N©ng cao hiÖu qu¶ tÝch luü lÇm cho tiªu dïng t¨ng lªn bëi v× n©ng cao hiÖu qu¶ tÝch luü lµ n©ng cao thu nhËp quèc d©n trªn mét ®¬n vÞ ®Çu t- më réng s¶n xuÊt ViÖc x¸c ®Þnh cô thÓ tØ lÖ gi÷i tÝch luü vµ tiªu dïng mét c¸ch hîp lý phô théc vµo mét lo¹t c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi :tr×nh ®é ph¸t triÓn cña cña lùc l-îng s¶n xuÊt trong n-íc,hiÖu qu¶ cña kÜ thuËt mèi ,sö dông hép lý c¸c nguån vËt t,lao ®éng vµ nhiÒu yÕu tè kh¸c n÷a III/ c¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn tÝch luü vèn 1/ Sè l-îng lao ®éng sö dông vµ n¨ng suÊt lao ®éng ®ã Møc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng tuú thuéc vµo tr×nh ®é kü thuËt ,còng nhl-îng vèn s¶n xuÊt .YÕu tè quan träng n©ng cao thu nhËp quèc d©n lµ l-îng tliÖu s¶n xuÊt tÝch luü .Trong mçi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t- liÖu lao ®éng ®-îc sö dông toµn bé nh-ng chØ chuyÓn tõng phÇn gi¸ trÞ sang s¶n phÈm míi .L-îng t12 liÖu s¶n xuÊt do mét ng-êi sö dông cµng lín th× n¨ng suÊt lao ®éng cµng cao vµ khèi l-îng s¶n xuÊt cµng lín 2/ Chi phÝ mét c¸ch hîp lý ,tiÕt kiÖm nguyªn liÖu ,vËt t- n¨ng l-îng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . Gi¶m møc chi phÝ c¸c thø ®ã trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm t¹o ra kh¶ n¨ng lµm ra mét khèi l-îng s¶n phÈm lín h¬n víi møc chi phÝ vËt t- ngang nhau .DÉn ®Õn qui m« tÝch luü t¨ng 3/ møc®é tÝch luü vµ thãi quen tiªu xµi cña nh©n d©n 4/ Kh¶ n¨ng chi cña nhµ n-íc 5/ ChÝnh s¸ch thuÕ cña nhµ n-íc 6/ C¸c thñ tôc hµnh chÝnh r-êm rµ cña hÖ thèng tÝn dông KÕt luËn :C¶ hai chÕ ®é x· héi chñ nghÜa vµ t- b¶n chñ nhgi· ®Òu ph¶i thùc hiÖn qu¸ tr×nh tÝch luü nh-ng ®èi víi tõng chÕ ®é ,tÝch luü mang ticnhs chÊt riªng vµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn nã còng kh¸c nhau D-íi chÕ ®é t- b¶n chñ nghÜa ,tÝch luü mang tÝnh chÊt t- nh©n nghÜa lµ tÝch luü lµm cho cña c¶i cña x· héi ngµy cµng tËp trung vµo tay mét sè nhµ tbanr (réng h¬n lµ giai cÊp töan )cßn giai cÊp c«nng nh©n bÞ bãclét nÆng nÒ ,thÊt nghiÖp ,nghÌo ®ãi ®Ì nÆng trªn vai hä D-íi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ,tÝch luü mang tÝnh chÊt toµn d©n ,tÝch luü ngµy cµng ®¸p øng nhu cÇu cao dÇn cña toµn bé nh©n d©n ,tÝch luü t¨ng nh-ng kh«ng cã sù bÊt b×nh ®¼ng trong x· héi .§©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt vµ sù tiÕn bé cña x· héi chñ nghÜa so víi x· héi t- b¶n chñ nghÜa 13 ch-¬ng II: tÝch luü ®èi víi nÒn kinh tÕ viÖt nam I/ Vai trß cña tÝch luü víi viÖt nam ViÖt Nam sau khi tho¸t khái mét thêi khú dµi chÞu sù thèng trÞ cña Ph¸p vµ Mü ,®· b-íc vµo x©y dùng ®Êt n-íc ph¸t triÓn theo con ®-êng x· héi chñ nghÜa .V× vËy ®iÓm xuÊt ph¸t cña chóng ta ë møc ®é rÊt thÊp :nghÌo ®ãi ,bÖnh tËt ,c¬ së h¹ tÇng bÞ tµn ph¸ trong chiÕn tranh .§Ó kh«ng nh÷ng bÞ tôt hËu mµ cßn v-¬n lªn ngang b»ng víi c¸c n-íc trong khu vùc nãi riªng vµ trªn toµn thÕ giíi nãi chung th× nÒn kinh tÕ ph¶i cã mét tèc ®é ph¸t triÓn nhanh chãng cã thÓ vÝ nh“thÕ rång bay “ .Nh- vËy nhu cÇu vÒ vèn cho toµn bé nÒn kinh tÕ lu«n lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt ®èi vèi ViÖt Nam bëi trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng x· héi chñ nghÜa chóng ta ®Òu ph¶i thùc hiÖn mét sè nhiÖm vô sau -X©y dùng vµ cñng cè c¬ së h¹ tÇng cña ®Êt n-íc .§ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó t¹o ra sù thuËn lîi thóc ®Èy cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng nhau ph¸t triÓn .H¬n n÷a nã cßn lµ ®iÒu kiÖn ®Ó t¹o nªn sù hÊp dÉn thu hót c¸c nguån vèn trong n-íc còng nh- ngoµi n-íc tËp trung ®Çu t- vµo c¸c ngµnh nghÒ cña ®Êt n-íc X©y dùng mét nÒn kinh tÕ c©n ®èi hµi hoµ g÷a c¸c ngµnh c¸c vïng ph¸t triÓn ®ång bé tõng b-íc rót ng¾n vµ xo¸ bá dÇn kho¶ng c¸ch gi÷a n«ng th«n thanh thÞ ,vïng s©u ,vïng xa víi ®ång b»ng .§©y lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu c«ng b»ng x· héi cña chóng ta Kh«ng ngõng c¶i tiÕn vµ n©ng cao tr×nh ®é cña c«ng nghÖ kü thuËt khoa häc tiÕn bé h¬n gãp phÇn phats huy tèi ®a c¸cnguån lùc ,tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó ®a d¹ng s½n cã vµ gióp cho toµn ®Êt n-íc nãi chung vµ doanh nghiÑep nãi riªng ,v÷ng vµng c¹nh tranh víi ngoµi n-íc ngay trªn thÞ tr-êng trong n-íc vµ më réng ra thÞ tr-êng thÕ giíi Trong v¨n kiÖn ®¹i héi VIII®· chØ ra r»ng ®Õn n¨m 2020ViÖt Nam ph¶i hoµn thµnh nhiÖm vô c«ng nnghiÖp ho¸ ,hiÖn ®¹i ho¸ ,c¶i biÕn n-íc ta tõ mét n-íc l¹c hËu thµnh mét n-íc c«cg nghiÖp :n«ng nghiÖp chiÕm 15®Õn 20%GDPcßn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô chiÕm 80 ®Õn 85%GDP.§iÒu ®ã cã nghÜa 14 lµ ph¶i thóc ®Èy nhanh h¬n tiÕn ®é x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ,øng dông khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt ,båi d-ìng ph¸t triÓn nh©n tµi vµ nguån lùc cña ®Êt n-íc .Nh- vËy kh¼ng ®Þnh r»ng trong hiÖn t¹i vµ t-¬ng lai viÖc tËp trung nguån vèn ®· ®angvµ sÏgi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi sù nghiÑp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc ,vµ thÓ hiÖn râ nÐt ë vai trß cña nã trong viÖc thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ chñ ®¹o ph¸t triÓn ,®¹c biÖt lµ nh÷ng ngµnh c«ng nghÖp mòi nhän h-íng vÒ xuÊt khÈu ,còng nh- vai trß cña nã trong viÖc ®Çu t- vµo c¸c vïng s©u vïng xa vïng cao ®Ó t¹o sù ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a c¸c môc tiªu t¨ng tr-ëng kinh tÕ víi chÝnh s¸ch x· héi theo ph-¬ng h-íng x· héi chñ nghÜa Theo c¸c nhµ khoa häc ®· tÝnh to¸n r»ng ,®Ó tèc ®é t¨ng tr-ëng GDPtrung b×nh hµng n¨m kho¶ng 8 ®Õn 10% th× tæng vèn ®Çu t- ph¸t triÓn x· héi ph¶i ®¹t møc thÊp nhÊt lµ 20 ®Õn 35%GDP t- nay ®Õn n¨m 2020 Do ®ã cuèi cïng ta rót ra kÕt luËn :Qóa tr×nh tÝch luü vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ nãi .NhÞp c«ng nghiÖp ho¸ diÔn ra nhanh hay chËm chÝnh lµ do nguån vèn quyÕt ®Þnh .Bëi vËy chóng ta ph¶i cã ph-¬ng ph¸p thu hót nguån vèn cµng nhiÒu cµng tèt. II/ con d-êng tÝch luü vèn cña ViÖt Nam 1/Vèn trong n-íc 1.1/ Huy ®éng vèn trong d©n §©y lµ nguån lùc quan träng vµ chiÕm mét tØ lÖ lín trong tæng sè vèn ®Çu t- cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc .Vèn trong d©n chÝnh lµ mét l-îng gi¸ trÞ míi do lao ®éng cña con ng-êi s¸ng t¹o ra ®-îc tÝch luü l¹i .Nã bao gåm hai nguån chñ yÕu thø nhÊt :§ã lµ tiÒn tÝch luü vµ tiÕt kiÖm cña d©n .Nh©n d©n ta vèn cã truyÒn thèng cÇn cï lao ®éng vµ tiÕt kiÖm .TruyÒn thèng ®ã kh«ng chØ cã trong lóc ®Êt n-íc cßn khã kh¨n mµ nã vÉn tiÕp tôc ph¸t huy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y -khi ®êi sèng ®· ®-îc n©ng lªn . Ng-êi d©n t- thµnh thÞ ®Õn n«ng th«n chiÕm méy tû lÖ ®¸ng kÓ b-íc ®Çu “cã cña ¨n cña ®Ó “.C¸n bé c«ng nh©n viªn chøc tÝch luü mét phÇn tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c .Ng-êi lao ®éng thuéc c¸cthµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh tÝch luü mét phÇn tiÒn c«ng lao ®éng .Cã gÇn 750000hé c¸ thÓ tÝch luü mét phÇn tiÒn cho tiªu dïng ®Ó lµm ¨n 15 .Nguån vèn tÝh luü vµ tiÕt kiÖm cña d©n t¨ng lªn theo møc ®é t¨ng tr-ëng cña nÒn kinh tÕ Thø hai ,®ã lµ nguån tiÒn di chuyÓn tõ n-íc ngoµi vµo trong n-íc ta .Nguån nµy h×nh thµnh do c¸c luång tiÒn sau : - Nh÷ng ng-êi lao ®éng hîp t¸c ë n-íc ngoµi mang vÒ - ViÖt KiÒu (n-íc ta cã kh«¶ng hai triÖu viÖt kiÒu ) göi vÒ cho th©n nh©n trong n-íc mçi n¨m kho¶ng 6000®Ðen 7000 tû ®ång -C¸n bé chuyªn gia ,l-u häc sinh vµ céng ®ång ng-êi ViÖt ë c¸c trªn thÕ giíi göi mang vÒ Theo dù tÝnh cña mét sè ng-êi ,nguån vèn nµy cã kho¸ng tõ 14000®Õn 16000 tû ®ång .Nã chiÕm mét tØ lÖ lín (trªn 60%) vèn trong d©n 1.2/Huy ®éng vèn tõ nguån tiÕt kiÖm cña nhµ n-íc §©y lµ phÇn cßn l¹i tÝch luü sau tiªu dïng th-êng xuyªn tõ tæng thu thuÕ vµ phÝ . Muèn cã nguån tÝch luü cao th× chÝnh phñ cÇn ph¶i kiªn quyÕt h¬n trong viÖc gi¶m nh÷ng chi phÝ x©y dùng c¸c trô së qu¸ tèn kÐm c¸c trang thiÕt bÞ xa hoa c¸c ph-¬ng tiÖn xe cé l·ng phÝ …®Ó dµnh cho ®Çu t- ph¸t triÓn . 1.3/ Tõ nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp Mét lµ , b»ng c¸ch ttÝch tô vèn :tøc sù t¨ng thªm quy m« t- b¶n c¸ biÖt (vèn c¸ biÖt ) b»ng viÖc biÕn mét phÇn lîi nhuËn thµnh vèn ®Çu t- phô thªm vµo chu kú s¶n xuÊt tiÕp theo . Ch¼ng h¹n :Doanh nghiÖp A cã sè vèn lµ 1000 tØ ®ång ,sau mçi chu kú kinh doanh th× doanh nghiÖp l¹i trÝch lîi nhuËn phô vµo lµ 100 tû ®ång dÉn tíi vèn ®Çu trong chu kú míi lµ 1100. Cø thÕ vèn cña doanh nghiÖp A cã quy m« ngµy cµng lín .TÝch tô vèn lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña tÝch luü vèn .MÆt kh¸c , trong qu¸ tr×nh tÝch lòy vèn cña c¸c doanh nghiÖp cßn x¶y ra qu¸ tr×nh tËp trung vèn .C¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn ph-¬ng ph¸p nµy ®Ó tËp trung c¸c nguån vèn nhá cña tõng doanh nghiÖp riªng rÏ hîp thµnh nguån vèn lín h¬n . HiÖn nay , nhµ n-íc ta ®ang thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy, ®ã lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶ hay víi hiÖu qu¶ kh«ng cao , cã nguy c¬ bÞ ph¸ s¶n th× nhµ n-íc quyÕt ®Þnh s¸p nhËp chóng vµo víi nhau hoÆc cho s¸p nhËp vµo c¸c doanh nghiÖp hiÖn ®ang cã hiÖu qu¶ cao vµ æn ®Þnh. B»ng con ®-êng tÝch luü nµy , chóng ta ®· t¹o ra ®-îc mét l-îng vèn tËp trung cho c¸c doanh nghiÖp - yÕu tiÒn ®Ì ®Ó c¹nh tranh víi c¸c ®èi t-îng kinh doanh kh¸c 16 . H¬n n÷a tËp trung vèn cßn ®-îc thùc hiÖn b»ng con ®-êng tÝn dông ,chÝnh tÝn dông l¹i lµm t¨ng -u thÕ cña nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn lín giµnh quyÒn chñ ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ,t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng ,th«n tÝnh vèn cña doanh nghiÖp c¹nh tranh . 2/ Vèn tõ n-íc ngoµi . Nguån vèn nµy tuy kh«ng ®ãng vai trß quan träng nh- nguån vèn trong n-íc nh-ng nã l¹i kh«ng thÓ thiÒu ®-îc trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n-íc bëi v× nÕu chØ dùa vµo nguån vèn trong n-íc víi t×nh h×nh ViÖt Nam hiÖn nay thu nhËp cña x· héi cßn h¹n chÕ th× sÏ kh«ng cung cÊp ®ñ vèn cho nhu cÇu cña ®Êt n-íc. Thu hót nguån vèn n-íc ngoµi b»ng c¸c con ®-êng sau: - Më réng quan hÖ ngo¹i giao hîp t¸c víi n-íc ngoµi ®Ó t¨ng c-êng ®-îc vèn ®Çu t- gi¸n tiÕp, viÖn trî tõ phÝa chÝnh phñ n-íc ngoµi, c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, tæ chøc phi chÝnh phñ. - Ban ra c¸c chÝnh s¸ch luËt ph¸p phï hîp hÊp dÉn, kÝch thÝch c¸c t- nh©n tËp thÓ, tæ chøc n-íc ngoµi ®Çu t- trùc tiÕp vµo ViÖt Nam. - Thµnh lËp vµ më réng ho¹t ®éng cña thÞ tr-êng chøng kho¸n: c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn cã thÓ lµm t¨ng nguån vèn cña m×nh b»ng c¸ch ph¸t hµnh thªm c¸c cæ phiªó , tr¸i phiÕu c«ng ty b¸n trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n. III/ Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ó tÝch luü vèn ë ViÖt Nam. 1/ T×nh h×nh huy ®éng vèn tõ 1991-1996. B¾t ®Çu tõ n¨m 1991 ng©n hµng ®· triÓn khai x©y dùng ®Ò ¸n ®µo t¹o c¸n bé ®Ó thiÕt lËp thÞ tr-êng tµi chÝnh ë n-íc ta, ®· x©y dùng ®Ó ¸n ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cña ng©n hµng th-¬ng m¹i, tr¸i phiÕu kho b¹c, tr¸i phiÕu doanh nghiÖp, cæ phiÕu cña cac c«ng ty cæ phÇn tham gia vµ c¸c hé xóc tiÕn tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc. §Æc biÖt víi h×nh thøc huy ®éng vèn b»ng kú phiÕu ng©n hµng cã môc ®Ých, ®Õn n¨m 1992 sè d- kú phiÕu nµy lµ 533 tû ®ång vµ t¨ng lªn 2467 tû ®ång vµo n¨m 1993. Còng trong giai ®o¹n nµy ng©n hµng triÓn khai vµ khuyÕn khÝch m¹nh mÏ vµ tiÕt kiÖm göi mét n¬i lÊy nhiÒu n¬i, gióp cho ng-êi göi thuËn lîi trong viÖc göi vµ rót tiÒn nªn sè l-îng vèn huy ®éng ®-îc qua kªnh ng©n hµng t¨ng lªn liªn tôc. Theo b¸o c¸o cña ng©n hµng nhµ n-íc th× n¨m 1993 tæng sè vèn huy ®éng cña toµn ngµnh lµ 18055 tû ®ång 17 trong ®ã sè tiÒn göi tiÕt kiÖm cña d©n cñ lµ 2458 tû ®ång, göi tiÕt kiÖm cña c¸c tæ chøc kinh tÕ lµ 5650 tû ®ång huy ®éng kú phiÕu lµ 247 tû ®ång Trong 5 n¨m tõ 1991 tíi 1995 nguån vèn huy ®éng ®-îc trong x· héi t¨ng lªn liªn tôc vµ -íc tÝnh nguån vèn ®Çu t- ph¸t triÓn toµn x· héi kho¶ng 18 USD ( theo mÆt b»ng gi¸ 1995) víi ®Çu t- cña nhµ n-íc chiÕm 43%, ®Çu t- nh©n d©n chiÕm trªn 30%, ®Çu t- n-íc ngoµi lµ 27%. VÒ t×nh h×nh ®Çu t- trùc tiÕp n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, n¨m 1993 cã 800 dù ¸n ®-îc cÊp giÊy phÐp víi tæng sè vèn lµ trªn 7 tû USD trong ®ã ®Çu t- vµo ngµnh c«ng nghiÖp chiÒm kho¶n 35-40% . §Õn hÕt n¨m 1996 chÝnh phñ ViÖt Nam ®· cÊp giÊy phÐp cho h¬n 1633 dù ¸n ®Çu t- n-íc ngoµi víi tæng sè vèn ®Çu t®¨ng ký lµ 28,4 tû USD, trong ®ã vèn ®· thùc hiÖn trong 9 n¨m qua lµ kho¶ng 8 tû USD. Tuy nhiªn trong giai ®o¹n nµy chóng ta gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n bëi sù tan r· cña Liªn X« vµ mét sè n-íc x· héi chñ nghÜa kh¸c. §iÒu ®ã ®· lµm mÊt ®i mét nguån vèn lín vµ mét thÞ tr-êng truyÒn thèng rÊt quan träng, cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn viÖc khai th¸c nh÷ng nguån lùc trong nÒn kinh tÕ n-íc ta. MÆt kh¸c còng do t×nh h×nh s¶n xuÊt n-íc ta ch-a æn ®Þnh, ng©n s¸ch nhµ n-íc vÉn béi chi lín, c¬ chÕ qu¶n lý cò vÉn cßn ¶nh h-ëng, l¹m ph¸t cßn ë møc kh¸ cao, c¬ chÕ qu¶n lý míi ch-a h×nh thµnh ®ång bé, hÖ thèng c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cßn ch-a hoµn thiÖn , nhiÒu mÆt vÉn cßn bÞ bu«ng láng, vèn cña nhµ n-íc bÞ thÊt tho¸t d-íi nhiÒu h×nh thøc, ®Çu t- ch-a ®óng h-íng cßn trµn lan, tÝch tô vµ tËp trung tõ néi ®Þa thÊp, mét lo¹t c¬ së tÝn dông ®æ vì ë giai ®o¹n tr-íc cïng víi sù thiÒu hôt cña ®éi ngò c¸n bé cã kiÕn thøc tµi n¨ng vµ ®øc ®é am hiÓu nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng tÊt c¶ ®iÒu nµy ph¶i g©y trë ng¹i cho ho¹t ®éng tÝch luü vèn cña n-íc ta . Do ®o mÆc dï ®· huy ®éng ®-îc vån t¨ng t-¬ng ®èi so víi thêi kú tr-íc song c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ nãi chung vµ c«ng nghiÖp nãi riªng kh«ng nh÷ng thiÒu gay g¾t vÒ vèn ®Çu t- mµ cßn thiÒu c¶ vèn kinh doanh tõ 30 - 60% so víi yªu cÇu. VÊn ®Ò nµy buéc nhµ n-íc ph¶i cã mét biÖn ph¸p míi tiÕp theo ®Ó gi¶i quyÕt. 18 2/T×nh h×nh tÝch luü trong giai ®o¹n 1996 -2000. Giai ®o¹n nµy ,ngµnh ng©n hµng nãi riªng vµ c¸c c¬ quan tµi chÝnh nãi chung ®· nhiÒu lÇn c¶i tiÕn h×nh thøc vµ n«Þ dung huy ®éng vèn .Nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp trong ®iÒu kiÖn vµ kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®· ®-a ra ¸p dông .ViÖc huy ®éng vèn trong d©n cïng víi c¸c nguån vèn kh¸c trong x· héi t¨ng lªn ®¸ng kÓ .KÕt qu¶ , gi÷a n¨m 1996 c¸c ng©n hµng n-íc ta ®· thõa h¬n 2800 tû ®ång, sè d- tiÒn göi tiÕt kiÖm n¨m 1996 lµ 7500 tû ®ång , trong ®ã gÇn 90% lµ tiÒn göi tiÕt kiÖm ng¾n h¹n . §Õn cuèi th¸ng 12 n¨m 1996 vèn cña d©n ®Çu t- vµo s¶n xuÊt kinh doanh lµ 4350 tû ®ång . Nh- vËy tæng sè vèn trong d©n ®· ®-îc huy lµ 11850 tû ®ång , so víi tiÒm n¨ng (25000 -27000tû ®ång ) th× míi ®-a vµo ®µu t- ®-îc trªn 40% cßn l¹i gÇn 60% vèn trong d©n vÉn n»m im d-íi d¹ng vµng , ngo¹i tÖ , bÊt ®éng s¶n vµ c¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c .Vµ theo mét vµi sè liÖu ®· ®-îc c«ng bè th× n¨m 1997 cã vèn ®Çu t- : 6,8 tû USD vµ tæng sè vèn ®Çu t- 1996 -2000 lµ 41-42 tû USD .Nã ®-îc huy ®éng t- hai nguån trong n-íc vµ n-íc ngoµi , trong ®ã vèn trong n-íc chiÕm trªn 50%. Mµ nhu cÇu vèn ®Æt ra lµ ph¶i huy ®éng ®-îc mét sè vèn Ýt nhÊt tõ 45-50 tû USD bao gåm trong n-íc tõ 20 -25 tû USD , chiÕm kho¶ng 15% DGP ®¹t kho¶ng 50% tæng nhu cÇu vèn ; vèn ®Çu t- ng©n s¸ch nhµ n-íc tõ 7 ®Õn 9 tû USD ; vèn tÝch luü tõ c¸c doanh nghiÖp :8 -10 tû USD ; vèn tiÕt kiÖm tõ c¸c hé gia ®×nh , c¸c tæ chøc tµi chÝnh tõ 6 - 8 tû USD ; sè vèn cßn l¹i huy ®éng tõ bªn ngoµi mµ chñ yÕu tõ nguån ODA vµ FDI ( kho¶ng 20 -25 tû USD ). H¬n n÷a ,cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ®· lµm cho luång vèn FDI vµo ViÖt Nam ,®ång thêi béc lé nh÷ng h¹n chÕ cña mçi h-íng ®Çu t- vµ lµm mÊt dÇn lîi thÕ so s¸nh vèn cã cu¶ ViÖt Nam . Mét sè dù ¸n ®· cÊp giÊy phÐp xin d·n , lïi tiÕn ®é triÓn khai dù tÝnh kho¶ng 6,7 tû USD . So víi n¨m tr-íc vèn ®¨ng ký cÊp míi n¨m 1997 gi¶m 49% n¨m 1998 gi¶m 16% , vèn thùc hiÖn n¨m 1997 t¨ng 25% nh-ng n¨m 1998 gi¶m ngay 40% vµ -íc tÝnh n¨m 1999 gi¶m kho¶ng 25- 30 %. MÆt kh¸c , mÆc dï thÞ tr-êng chøng kho¸n ë n-íc ta b¾t ®Çu më cöa c¸ch ®©y 2 n¨m nh-ng trong suèt thêi gian ho¹t ®éng ch-a thÊy cã g× s«i næi , hµng ho¸ kh«ng phong phó ®a d¹ng nªn hiÖu qu¶ ®Ých thùc cña thÞ tr-êng chøng kho¸n kh«ng ®-îc khai th¸c hÕt tøc lµ viÖc thu hót nguån vèn h×nh thøc nµy cßn h¹n chÕ . 19
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan