Tài liệu Thuế quan hoá - một biện pháp tích cực nhằm dỡ bỏ các hàng rào phi thuế quan..

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Môc lôc Trang Lêi më ®Çu ........................................................................................................................................2 Ch-¬ng I: Tæng quan vÒ hµng rµo phi thuÕ quan (NTBs) ë ViÖt Nam ...................................... 4 1. Nh÷ng hµng rµo phi thuÕ quan hiÖn ®ang ®-îc ¸p dông ë ViÖt Nam ................................... 4 2. Nh÷ng môc tiªu dù kiÕn cña c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ..................................................... 16 3. M©u thuÉn gi÷a hµng rµo phi thuÕ quan víi c¸c qui ®Þnh kh¸c ...........................................20 Ch-¬ng II: Nh÷ng h¹n chÕ cña hµng rµo phi thuÕ quan ë ViÖt Nam ........................................23 I. BiÕn ®éng gi¸ c¶ ........................................................................................................................23 2. L·ng phÝ trong nhËp khÈu .........................................................................................................23 3. N¨ng suÊt vµ chÊt l-îng gi¶m sót.............................................................................................24 4. T¨ng chi phÝ ................................................................................................................................24 5. Nh÷ng doanh nghiÖp t- nh©n nhá chÞu thiÖt thßi ................................................................... 25 Ch-¬ng III. ThuÕ quan ho¸ - Mét gi¶i ph¸p tÝch cùc nh»m dì bá NTBs ................................ 28 1. ¦u ®iÓm cña thuÕ quan ............................................................................................................. 28 2. V× sao hÖ thèng thuÕ quan tèt h¬n nhiÒu nh-ng ViÖt Nam vÉn sö dông NTBs ................ 30 3. Lµm thÕ nµo ®Ó chuyÓn NTBs sang hÖ thèng thuÕ quan ...................................................... 31 Lêi kÕt ............................................................................................................................................ 38 Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o ....................................................................................................... 39 1 Lêi nãi ®Çu T õ n¨m 1986 §¶ng vµ nhµ n-íc ta ®· thùc hiÖn qu¶n lý qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung t-¬ng ®èi ®ãng sang mét nÒn kinh tÕ víi th-¬ng m¹i më cöa vµ c¸c quy luËt thÞ tr-êng , ®Þnh h-íng sù vËn ®éng cña c¸c nguån lùc trong nÒn kinh tÕ. Tù do ho¸ th-¬ng m¹i lµ mét ®Æc tr-ng chñ yÕu cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nµy. Tõ ®ã ®Õn nay, hoµ vµo qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, tù do ho¸ th-¬ng m¹i, ViÖt Nam ,theo ph-¬ng ch©m ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph-¬ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, trªn nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp ,chñ quyÒn ,c¸c bªn cïng cã lîi, ®· cã quan hÖ bu«n b¸n víi 165 n-íc trªn thÕ giíi, ký hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i song ph-¬ng víi 72 n-íc (trong ®ã cã Hoa Kú), trë thµnh thµnh viªn cña c¸c tæ chøc khu vùc vµ thÕ giíi nh- IMF, WB, ADB ( 1992), ASEAN (1995) APEC (1998) , AFTA... vµ ®ang tiÕn hµnh ®µm ph¸n gia nhËp tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Trong qu¸ t×nh héi nhËp ®ã, sù tån t¹i dai d¼ng c¸c hµng rµo phi thuÕ quan lµ mét trë ng¹i lín ®èi víi ViÖt Nam bëi v× mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®¶m b¶o cho ViÖt Nam héi nhËp hoµn toµn vµo xu h-íng tù do ho¸ th-¬ng m¹i lµ c¾t gi¶m tiÕn tíi xo¸ bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan nµy. V× vËy viÖc xem xÐt c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®ang ®-îc ¸p dông taÞ ViÖt Nam, nghiªn cøu nh÷ng h¹n chÕ cña chóng còng nh- ®-a ra gi¶i ph¸p nh»m dì bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan nµy lµ mét yªu cÊp cÊp thiÕt ®èi víi chóng ta hiÖn nay trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ch-¬ng tr×nh héi nhËp kinh tÕ lín nh-: Thùc hiÖn CEPT/ AFTA, hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt-Mü vµ gia nhËp WTO. §ã còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò mµ em muèn ®Ò cÆp trong ph¹m vi tiÓu luËn nµy. 2 TiÓu luËn gåm ba ch-¬ng: Ch-¬ng I: Tæng quan vÒ hµng rµo phi thuÕ quan (NTB) ë ViÖt Nam. Ch-¬ng II: Nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ë ViÖt Nam Ch-¬ng III: ThuÕ quan ho¸ - mét biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m dì bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan.. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n th¹c sÜ NguyÔn Quang Minh gi¶ng viªn m«n Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ - ng-êi ®· nhiÖt t×nh ñng hé vµ gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh tiÓu luËn nµy. V× thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn tiÓu luËn kh«ng tr¸nh khái sai sãt. Mong ®-îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó tiÓu luËn ®-îc hoµn chØnh h¬n Hµ Néi th¸ng 4 _ 2001 Sinh viªn thùc hiÖn Bïi M¹nh Tu©n 3 Ch-¬ng I : Tæng quan vÒ hµng rµo phi thuÕ quan ë ViÖt Nam C¸c hµng rµo phi thuÕ quan (NTBs) vÉn cßn lµ mét ®iÓm næi bËt trong chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i ë ViÖt Nam. C¸c h¹n chÕ vÒ sè l-îng hoÆc c¸c chØ tiªu ph©n bæ ngo¹i tÖ vµ nhiÒu biÖn ph¸p hµnh chÝnh kh¸c nhau ®-îc ¸p dông ®Ó kiÓm so¸t, qu¶n lý vµ h¹n chÕ nhËp kh¶u mét sè chñng lo¹i hµng ho¸. Sù tån t¹i dai d¼ng cña nh÷ng hµng rµo phi thuÕ quan nµy tr¸i ng-îc víi nh÷ng biÖn ph¸p mµ chÝnh phñ thùc hiÖn nh»m c¶i thiÖn chÊt l-îng cña chÕ ®é th-¬ng m¹i. C¸c h¹n chÕ vÒ sè l-îng lµ c¸c hµng rµo th-¬ng m¹i ë tr×nh ®é thÊp. T¸c ®éng cña nã kh«ng ®-îc minh b¹ch, thu nhËp hay lîi t« sÏ r¬i vµo ng-êi n¾m gi÷ h¹n ng¹ch -u ®·i , møc ®é b¶o hé kh«ng hiÓn thÞ râ rµng vµ sù c¸ch ly khái søc Ðp cña thÞ tr-êng cã thÓ ë møc tuyÖt ®èi. Do møc ®é b¶o hé lµ kh«ng râ rµng nªn rÊt khã x©y dùng ®-îc ch-¬ng tr×nh tù do ho¸ th-¬ng m¹i. B¶o hé dùa trªn thuÕ quan lµ xuÊt ph¸t ®iÓm cho mét ch-êng tr×nh tù do ho¸ vµ mét c¬ chÕ gi¶m bít sù b¶o hé theo ph-¬ng thøc tiÕn hµnh tõng b-íc vµ dÔ nhËn biÕt. MÆc dï nh÷ng lîi thÕ cña hÖ thèng thuÕ quan lµ râ rµng song hµng rµo phi thuÕ quan vÉn tiÕp tôc ®-îc sö dông ë ViÖt Nam, cã lÏ bëi v× ng-êi ta cho r»ng hµng rµo phi thuÕ quan cã thÓ gióp ®¹t ®-îc nh÷ng môc tiªu mµ hÖ thèng thuÕ quan kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®-îc . Mét ®Æc ®iÓm hµng rµo phi thuÕ quan ë ViÖt Nam lµ chóng ®«i khi ®-îc ¸p dông cho nhiÒu môc tiªu. B-íc ®Çu tiªn viÖc thiÕt kÕ mét chiÕn l-îc ®Ó b·i bá dÇn hay rì bá hµng rµo phi thuÕ quan lµ x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p hiÖn ®ang ®-îc ¸p dông vµ nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n mµ nh÷ng biÖn ph¸p nµy cÇn ®¹t ®-îc. §©y chÝnh lµ môc ®Ých cña ch-¬ng nµy. 1. Nh÷ng hµng rµo phi thuÕ quan hiÖn ®ang ®-îc ¸p dông ë ViÖt Nam B¶ng 1 tãm l-îc mét lo¹t c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®-îc ¸p dông ë ViÖt Nam. B¶ng nµy ®-îc dùa trªn nghiªn cøu vÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ 4 quan (trong ®ã hµng rµo phi thuÕ quan lµ bé phËn ) do McCarty tiÕn hµnh n¨m 1999 nh»m phôc vô cho v¨n phßng ChÝnh phñ. Nghiªn cøu nµy ph©n lo¹i c¸c biªn ph¸p dùa theo ph©n lo¹i c¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t th-¬ng m¹i cña héi nghÞ liªn hîp quèc vÒ mËu dÞch vµ ph¸t triÓn (UNCTAD). B¶ng 1: Dùa trªn ®Þnh nghÜa trong ®ã hµng rµo phi thuÕ quan lµ c¸c hµnh ®éng cña chÝnh phñ (th«ng qua luËt hoÆc biÖn ph¸p hµnh chÝnh) cã t¸c dông lµm thay ®æi c¸c khuyÕn khÝch ®èi víi s¶n xuÊt hoÆc tiªu thô hµng ho¸ cã thÓ th-¬ng m¹i ( hoÆc ngo¹i th-¬ng ) ®-îc . TÊt c¶ c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®-îc liÖt kª trong b¶ng 1 t¹o ra sù bÊt ®ång vÒ th-¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n-íc kh¸c, tuy nhiªn h¹n chÕ vÒ sè l-îng (QRs) ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu ( vµ c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhqu¸ tr×nh ph©n bæ vµ cÊp giÊy phÐp nhËp khÈu hç trî cho hÖ thèng h¹n chÕ vÒ sè l-îng) vµ c¸c biÖn ph¸p vÒ ph©n bæ ngo¹i tÖ cã lÏ lµ nh÷ng rµo c¶n th-¬ng m¹i lín nhÊt. C¸c h¹n chÕ vÒ sè l-îng (QRs)  Cã thÓ ph©n chia c¸c s¶n phÈm chÞu h¹n chÕ vÒ sè l-îng ra thµnh 3 nhãm chÝnh: -Hµng ho¸ nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn bao gåm: +Nh÷ng hµng ho¸ nªu trong NghÞ ®Þnh 57/1998/N§CP lµ nh÷ng hµng ho¸ ph¶i cã giÊy phÐp nhËp khÈu vµ nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn. +C¸c s¶n phÈm bæ sung theo qui ®Þnh cña QuyÕt ®Þnh 254/1998/Q§-TTg -Hµng ho¸ chÞu sù qu¶n lÝ chuyªn ngµnh cña c¸c bé chñ qu¶n. -Hµng hãa bÞ cÊm nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu.  Ph¹m vi ¶nh h-ëng cña c¸c h¹n chÕ vÒ sè l-îng (QRs) QRs ®-îc x¸c ®Þnh theo møc ph©n lo¹i s¶n phÈm t-¬ng ®èi cô thÓ. C¸c sè liÖu vÒ s¶n xuÊt vµ nhËp khÈu ë ViÖt Nam th-êng ®-îc ®-a ra ë møc gép kiÕn cho c¸c -íc tÝnh ph¹m vi ¶nh h-ëng cu¶ NTPs ( tÝnh theo tû lÖ s¶n xuÊt hay nh¹p khÈu cña c¸c mÆt hµng chÞu ¶nh h-ëng) gÆp khã kh¨n. Tuy nhiªn 5 sè liÖu quèc gia vÒ nhËp khÈu vµ b¶ng c©n ®èi liªn ngµnh míi nhÊt cã thÓ dïng lµm c¬ së ®Ó -íc tÝnh ph¹m vi ¶nh h-ëng cña NTPs. C¸c SP theo ND 57 19 % C¸c SP theo QD 254 5% C¸c SP bÞ cÊm 3% C¸c SP kh«ng bÞ kiÓm so¸t 60 % C¸c SP chÞu qu¶n lý ®Æc biÖt 13 % BiÓu 1.2 : Ph¹m vi nhËp khÈu bÞ h¹n chÕ vÒ sè l-îng (Nguån : IEDB, tÝnh to¸n cña CIE) BiÓu ®å 1.2 cho thÊy xÊp xØ 40 % hµng ho¸ nhËp khÈu ph¶i chÞu h¹n chÕ vÒ sè l-îng . Nh÷ng con sè nµy dùa trªn c¬ cÊu nhËp khÈu n¨m 1996, cßn quy ®Þnh vÒ nhËp khÈu l¹i lµ cña n¨m 1999. PhÇn lín sè hµng ho¸ nhËp khÈu thuéc danh môc hµng ho¸ quy ®Þnh trong NghÞ ®Þnh 57 vµ thuéc d¹ng nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn ( hoÆc cÊm nhËp trong tr-êng hîp thuèc l¸ ®iÕu mÆc dï vµo n¨m 1996 , mét khèi l-îng ®¸ng kÓ thuèc l¸ ®iÕu ®· ®-îc nhËp). QuyÕt ®Þnh 254 vµo n¨m 1999 ®· më réng ph¹m vi ¶nh h-ëng thªm 5 %. Qu¶n lý chuyªn ngµnh ¶nh h-ëng ®Õn 13 % tæng nhËp khÈu. Tuy nhiªn con sè -íc tÝnh nµy nhiÒu kh¶ n¨ng cã sai sè t-¬ng ®èi lín. C¸c h¹n chÕ vÒ sè l-îng g©y ra nh÷ng mÐo mã th-¬ng m¹i khi ¸p dông ®èi víi nhËp khÈu mét sè lo¹i hµng ho¸ . Bëi vËy nªn nh÷ng -íc tÝnh vÒ 6 ph¹m vi ¶nh h-ëng cña hµng rµo phi thuÕ quan th-êng bÞ thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc sù nÕu nh- c¸c tÝnh to¸n sö dông sè liÖu thùc tÕ. NÕu tiÕn hµnh tÝnh to¸n ph¹m vi ¶nh h-ëng cña NTBs ®-a vµo gi¶ ®Þnh ho¹t ®éng th-¬ng m¹i trong ®iÒu kiÖn hoµn toµn tù do (®iÒu kh«ng cã trªn thùc tÕ) th× ph¹m vi nµy ch¾c cßn lín h¬n nhiÒu. Sè liÖu trªn kh«ng bao gåm nh÷ng ¶nh h-ëng cña mét lo¹t c¸c NTBs kh¸c nh- kiÓm so¸t ngo¹i tÖ vµ kiÓm so¸t tÝn dông. C¸c NTBs kh¸c cã t¸c ®éng kh«ng thÓ dù ®o¸n tr-íc ®-îc vµ kh«ng ®ång ®Òu ®èi víi c¸c hµng ho¸. Do ®ã khã thùc hiÖn nh÷ng ph©n tÝch nh÷ng ý nghÜa vÒ ph¹m vi ¶nh h-ëng cña NTBs . Tuy nhiªn cã thÓ kÕt luËn ph¹m vi ¶nh h-ëng thùc tÕ cña NTBs ë ViÖt Nam sÏ cao h¬n rÊt nhiÒu nÕu tÝnh ®Õn nh÷ng rµo c¶n nµy . Nh- trong vÝ dô ®-îc th¶o luËn ë phÇn tíi. ViÖc nhËp khÈu hµng tiªu dïng bÞ h¹n chÕ b»ng c¸c kiÓm so¸t ®-îc thùc hiÖn trong lÜnh vùc ng©n hµng. Trong n¨m 1996 , c¸c hµng ho¸ tiªu dïng vÉn ch-a bÞ kiÓm so¸t sè l-îng mét c¸ch râ nÐt chiÕm kho¶ng 1/4 l-îng nhËp khÈu. NÕu tÊt c¶ mÆt hµng nµy mµ chÞu sù h¹n chÕ vÒ sè l-îng th× ph¹m vi ¶nh h-ëng cña NTBs ®-îc -íc tÝnh ë møc trªn 60 %. BiÓu ®å 1.3 cho thÊy ¶nh h-ëng cña QRs tÝnh theo møc ®é s¶n xuÊt hµng ho¸. Sè liÖu vÒ s¶n xuÊt dùa trªn c©n ®èi liªn ngµnh n¨m 1996 cña ViÖt Nam. Kho¶ng 24 % s¶n xuÊt hµng ho¸ nhËn ®-îc tõ b¶o hé cña QRs. Ph¹m vi ¶nh h-ëng tÝnh theo tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt (hµng ho¸ vµ dÞch vô) chiÕm kho¶ng 15 % nh÷ng con sè nµy phÇn nµo ph¶n ¸nh tû träng cao cña n«ng nghiÖp vµ quy m« s¶n xuÊt nhá bÐ ®èi víi chñng lo¹i hµng ho¸ ®-îc b¶o hé nh- x¨ng dÇu vµ ph©n bãn. ViÖc ph©n lo¹i theo b¶ng I/O ®-îc thùc hiÖn ë møc ®é gép rÊt cao vµ do vËy khã x¸c ®Þnh riªng rÏ c¸c mÆt hµng thuéc quy ®Þnh 57 vµ 254. H¬n n÷a do cã kh¶ n¨ng phãng ®¹i ph¹m vi ¶nh h-ëng trùc tiÕp cña NTBs do mét sè ngµnh còng s¶n xuÊt kh«ng ph¶i chÞu h¹n chÕ vÒ sè l-îng . Tuy nhiªn sù 7 phãng ®¹i nµy kh«ng cßn n÷a nh- tÝnh ®Õn ¶nh h-ëng cña c¸c hµng rµo phi thuÕ quan kh¸c nh- qu¶n lý chuyªn ngµnh vµ kiÓm so¸t ngo¹i tÖ. §Ó cã kh¸i niÖm vÒ møc ®é ¶nh h-ëng , kiÓm so¸t qu¶n lý chuyªn ngµnh ®èi víi nhËp khÈu cña c¸c s¶n phÈm nh- ®éng vËt sèng, d-îc phÈm, thuèc trõ s©u, c¸c ho¸ chÊt h÷u c¬, c¸c Ên phÈm vµ thiÐt bÞ truyÒn thanh cã ph¹m vi t¸c déng lµ 5 % tæng s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô hay 8 % tæng s¶n xuÊt hµng ho¸. C¸c s¶n phÈm chÞu sù h¹n chÕ vÒ sè l-îng 24 % C¸c SP kh«ng chÞu h¹n chÕ vÒ sè l-îng 76 % B¶ng 1.3 : S¶n xuÊt hµng ho¸ chÞu ¶nh h-ëng cña c¸c h¹n chÕ vÒ sè l-îng Nguån sè liÖu: GSO (1999a), tÝnh to¸n cña CIE Ph©n bæ ngo¹i tÖ QuyÕt ®Þnh 254 yªu cÇu hµng ho¸ tiªu dïng vµ nhiÒu nguyªn liÖu nhËp (hîp kim thÐp, nguyªn liÖu th« PVC, thanh nh«m vµ cÊu tróc nh«m) ph¶i do thuÕ , phô htu vµ c¸c ph-¬ng thøc tanh to¸n kh¸c nhau ®iÒu tiÕt, trong thùc tÕ, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ c¸c ng©n hµng kh«ng ®-îc phÐp ph¸t hµnh th- tÝn dông tr¶ chËm ®Ó nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ nµy. C¸c nhµ nhËp khÈu c¸c mÆt hµng nµy ph¶i cã ®ñ vèn ngay ®Ó trang tr¶i cho c¸c hµng ho¸ nµy. 8 §iÒu nµy ®Æt ra mét trë ng¹i ®èi víi c¸c c«ng ty cã vèn l-u ®éng nhá. C¸c c«ng ty nhá, cña t- nh©n cã kh¶ n¨ng trong diÖn nµy, c¸c yªu cÇu vÒ b¸n ngo¹i tÖ cho ng©n hµng lµm t¨ng thªm khã kh¨n cho c¸c c«ng ty ®ang gËp ph¶i khã kh¨n trong viÖc tiÕp cËn ®Õn vèn dïng ®Ó nhËp khÈu hµng ho¸ tiªu dïng vµ c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c. Ngoµi h¹n chÕ vÒ th- tÝn dông tr¶ chËm, Ng©n hµng nhµ n-íc ViÖt Nam ®ang khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i h¹n chÕ tiÕp cËn ngo¹i tÖ dïng cho viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ trong n-íc ®· s¶n xuÊt thay thÕ ®-îc. §iÒu nµy dÉn ®Õn møc ®é tuú ý cao trong viÖc ph©n bæ ngo¹i tÖ t¹o nªn mét NTB rÊt kh«ng minh b¹ch. KÕt qu¶ lµ chØ nh÷ng doanh nghiÖp cã ¶nh h-ëng lín míi cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu hµng ho¸ ®ã. Kh«ng nh÷ng ®iÒu nµy t¨ng sù b¶o hé ®èi víi nhung xnhµ s¶n xuÊt trong n-íc mµ cßn g©y bÊt lîi cho nh÷ng doanh nghiÖp nhá thuéc khu vùc t- nh©n cã Ýt ¶nh h-ëng ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng. Cã c¸c tÝn hiÖu tr¸i ng-îc nhau vÒ nh÷ng kiÓm so¸t . Mét sè c«ng ty cho r»ng chóng ch¼ng qua chØ lµ mét sù gi¸m s¸t , sù vËn ®éng cña ngo¹i hèi vµ kh«ng thùc sù t¹o ra rµo c¶n nµo c¶. Nh-ng c¸c c«ng ty kh¸c th× ph¶i lùa chän gi÷a mua trong n-íc vµ nhËpkhÈu c¸c s¶n phÈm giÊy, thÐp, xi m¨ng vµ mét sè hµng ho¸ kh¸c ®· cho biÐt r»ng c¸c rµo c¶n dùng nªn ®èi víi hä trong viÖc mua ngo¹i tÖ lµ qu¸ lín nªn hä ph¶i quay sang c¸c nguån cung cÊp trong n-íc. C¸c NTBs kh¸c Nhãm NTBs quan träng kh¸c lµ c¸c biÖn ph¸p t-¬ng tù htuÕ quan trong phan lo¹i cña UNCTAD. ë ViÖt Nam nh÷ng biÖn ph¸p nµy bao gåm : vô thu h¶i quan, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng( ®Æc biÖt, cã nh÷nh miÔn trõ cô thÓ ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ thÓ ngo¹i th-¬ng ®-îc). Tuy thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hay ®-îc ®¸nh vµo hµng xa xØ phÈm trªn danh nghÜa ®-îc ¸p dông cho hµng ho¸ bÊt kÓ xuÊt xø, nh÷ng miÔn gi¶m ®Æc biÖt ®èi víi 9 nh÷ng s¶n xuÊt trong n-íc cã nghÜa lµ quy ®Þnh nµy thùc tÕ chØ ¸p dông ®èi víi hµng xuÊt khÈu. ViÖc sö dông tèi thiÓu ®Ó ®Þnh gi¸ hµng nhËp khÈu còng thuéc vµo nhãm NTBs nµy. C¬ quan h¶i quan b¸o c¸o r»ng sè l-îng hµng ho¸ n»m trong danh môc gi¶m tõ 37 n¨m 1997 xuèng cßn 11 n¨m 1999. C¸c mÆt hµng ®-îc b·i bá nÕu ph¹m vi t¸c ®éng cña gian lËn th-¬ng m¹i ®èi vpíi hµng ho¸ ®ã thÊp vµ nÕu gi¸ c¶ thÞ tr-êng æn ®Þnh vµ do ®ã c¬ quan H¶i quan cã thÓ dÔ dµng ®¸nh gi¸ chÝnh s¸c cña gi¸ b¸o trong ho¸ ®¬n nh¹p khÈu. H¶i quan c«ng nhËn r»ng gi¸ tèi thiÓu kh«ng ph¶i lµ ph-¬ng ph¸p phï hîp ®Ó x¸c ®Þnh thuÕ nhËp khÈu vµ ®Ò nghÞ r»ng luËt h¶i quan ph¶i ®-îc söa ®æi ®Ó ®-a vµo ®iÒu kho¶n phï hîp víi quy ®Þnh vÒ gi¸ cña GATT. Thñ tôc h¶i quan thùc hiªn chËm ch¹p vµ c¸c quy tr×nh nÆng nÒ lµ mét rµo c¶n ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu, vµ do ®ã còng cÇn nhËn thÊy r»ng ®· cã mät sè biÖn ph¸p thùc hiÖn nh»m t¹o thuËn lîi cho viÖc xö dông c¸c ®¹i lý h¶i quan (customs agents) . §iÒu nµy cã lÏ lµ hîp lý v× c¸c nç lùc trong viÖc ®Èy nhanh c¸c thñ tôc h¶i quan lµ ®èi nghÞch víi xu h-íng dùa vµo NTBs. 2. C¸c môc tiªu dù kiÕn cña c¸c hµng rµo phi thuÕ quan: B¶ng 1.1 m« t¶ c¸c môc tiªu cña c¸c hµng rµo phi thuÕ quan (NBTs) ë ViÖt Nam. B¶o hé ngµnh c«ng nghiÖp trong n-íc lµ mét môc tiªu chung xuyªn suèt NTBs nh-ng trong mét sè tr-êng hîp NTBs cã rÊt nhiÒu môc tiªu. Ch¼ng h¹n thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt vÒ c¬ b¶n lµ c«ng cô t¨ng thu ng©n s¸ch nh-ng nh÷ng miÔn trõ ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n-íc lµm cho nã trªn thùc tÕ trë thµnh thuÕ ®¸nh thªm vµo nhËp khÈu ®Ó t¨ng sù b¶o hé ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n-íc. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ th- tÝn dông tr¶ chËm ban ®Çu còng ®-îc ¸p dông ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ nî n-íc ngoµi ng¾n h¹n, 10 nh-ng hiÖn nay ®ang ®-îc sö dông ®Ó h¹n chÕ nhËp khÈu hµng tiªu dïng vµ c¸c hµng ho¸ kh¸c. Trong tr-êng hîp QRs nhiÒu h¹n chÕ d-êng nh- ®-îc ¸p dông nh»m phôc vô cho môc tiªu b¶o hé, song tuú thuéc vµo tõng s¶n phÈm mµ c¸c môc tiªu kh¸c l¹i lµ chÝnh. B¶ng tr×nh bµy chi tiÕt h¬n c¸c môc tiªu cña c¸c h¹n chÕ vÒ sè l-îng ®èi víi víi s¶n phÈm. Sù hiÖn diÖn cña c¸c h¹n chÕ vÒ sè l-îng trong th-¬ng m¹i phÇn nµo lµ s¶n phÈm ®-îc thõa kÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung mµ ë ®ã th-¬ng m¹i ®-îc qu¶n lý nh»m ®¹t ®-îc c©n b»ng vÒ tµi chÝnh vµ hiÖn vËt trong nÒn kinh tÕ. VÒ mÆt nµy, c¸c h¹n chÕ vÒ sè l-îng ®èi víi x¨ng dÇu vµ ph©n bãn cã thÓ ®uîc xem nh- mét chØ tiªu ®-îc ph©n bè cho viÖc nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm ®Ó b¶o ®¶m ®ñ cung cÊp cho nÒn kinh tÕ h¬n lµ c¸c giíi h¹n trªn ®-îc ¸p dông b¾t buéc ®èi víi nhËp khÈu. QRs ®èi víi ph©n bãn nãi riªng ®-îc ¸p dông nh- lµ ph-¬ng tiÖn ®Ó b¶o ®¶m cung cÊp ®ñ ph©n bãn ë møc gi¸ æn ®Þnh chø kh«ng ph¶i lµ mét biÖn ph¸p b¶o hé. NÕu nh- ®iÒu nµy d-êng nh- lµ ®óng ®èi víi tr-êng hîp ph©n ure lµ lo¹i ph©n bãn ViÖt Nam cã c«ng suÊt s¶n xuÊt nhá, song nh÷ng quy ®Þnh cÊm gÇn ®©y ®èi víi nhËp khÈu ph©n NPK t¹o ra mét sù b¶o hé ®¸ng kÓ ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n-íc. QRs ®èi víi xe m¸y t¹o ra mét lùa chän chÝnh s¸ch l-ìng nan kh¸ thó vÞ. Mét mÆt ViÖt Nam muèn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt xe m¸y trong n-íc b»ng c¸ch b¶o vÖ ngµnh nµy khái canh tranh cña hµng nhËp khÈu. MÆt kh¸c, ViÖt Nam muèn h¹n chÕ sè l-îng xe m¸y ë ViÖt Nam do c¬ së h¹ tÇng ®-êng x¸ kÐm. §¹t ®-îc mét c¸ch tho¶ ®¸ng nh÷ng môc tiªu m©u thuÉn víi nhau nh- vËy d-êng nh- lµ mét viÖc kh«ng thÓ lµm ®-îc. 11 Nh÷ng h¹n chÕ vÒ nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn ¸p dông ®èi víi c¸c mÆt hµng ®-îc quy ®Þnh trong nghÞ ®Þnh 57 cã môc tiªu chñ yÕu lµ b¶o hé trong tr-êng hîp h¹n chÕ vÒ nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn ¸p dông cho c¸c mÆt hµng ®-îc quy ®Þnh trong quyÕt ®Þnh 254, tuy môc tiªu nªu ra lµ ®¶m b¶o c¸n c©n thanh to¸n, song b¶o hé cã lÏ lµ lý do c¬ b¶n cña c¸c mÆt h¹n chÕ nµy. C¸c kiÓm so¸t ®èi víi hµng ho¸ chÞu sù qu¶n lý chuyªn ngµnh cña c¸c bé chñ quan vµ cÊm nhËp khÈu cã môc tiªu da d¹ng, song tËp trung chñ yÕu vµo b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n, b¶o vÖ m«i tr-êng vµ an toµn c«ng céng, Nh÷ng môc tiªu nµy lµ c¬ së cña c¸c quy chÕ ®iÒu tiÕt cña nhµ n-íc ë nhiÒu n-íc, song ®Ó ®¹t ®-îc môc tiªu nµy th× cã thÓ sö dông c¸c c«ng cô kh¸c cã hiÖu qu¶ cao h¬n vµ Ýt tèn kÐm h¬n so víi c¸c h¹n chÕ vÒ nhËp khÈu. C¸c mÆt hµng bÞ h¹n chÕ Môc tiªu H¹n chÕ nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn + Ph©n bãn - B¶o ®¶m cung cÊp ®ñ t¹i møc gi¸ æn ®Þnh - B¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong n-íc + X¨ng dÇu - B¶o ®¶m cung cÊp ®ñ - B¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong n-íc - B¶o vÖ m«i tr-êng + Ph-¬ng tiÖn xe m« t« g¾n - B¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong m¸y n-íc - B¶o vÖ m«i tr-êng + C¸c mÆt hµng quy ®Þnh - b¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong trong nghÞ ®Þnh 57 n-íc 12 - C¸c mÆt hµng quy ®Þnh trong - C¸n c©n thanh to¸n quyÕt ®Þnh 154 - B¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong n-íc H¹n chÕ qu¶n lý chuyªn ngµnh - C¸c chÊt ho¸ häc (Bé C«ng - An toµn cho mäi ng-êi nghiÖp) - §éng vËt hoang d·, ®éng - Søc khoÎ d©n chóng thùc vËt gièng, thuèc trõ s©u, - B¶o vÖ m«i tr-êng thuèc thó y, thøc ¨n ®éng vËt - KiÓm so¸t c¸ch ly - D-îc phÈm (Bé Y tÕ) - Søc khoÎ mäi ng-êi - Gièng thuû s¶n, thøc ¨n nu«i - Søc khoÎ mäi ng-êi trång thuû s¶n vµ chÊt ho¸ häc b¶o vÖ m«i sinh d-íi n-íc (Bé thuû s¶n) - C¸c Ên phÈm, c¸c t¸c phÈm - B¶o vÖ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ ®iÖn ¶nh, c¸c ph-¬ng tiÖn truyÒn th«ng audio vµ video (Bé V¨n ho¸) H¹n chÕ qu¶n lý chuyªn ngµnh - TjiÕt bÞ chèng ¸p suÊt, thang - Søc khoÎ vµ an toµn nghÒ nghiÖp m¸y vµ c¸c vËt liÖu næ (Bé L§ TBXH) - C¸c thiÕt bÞ ng©n hµng - C¸c tiªu chuÈn kü thuËt (NHNN ViÖt Nam) - ThiÕt bÞ truyÒn sãng, thu vµ - B¶o tr× b¶o d-ìng hoµ nhËp m¹ng l-íi 13 ph¸t sãng radio (Tæng côc B-u th«ng tin viÔn th«ng chÝnh ViÔn th«ng) Hµng ho¸ cÊm - Vò khÝ ®¹n d-îc - An toµn cho mäi ng-êi - An ninh quèc gia - C¸c lo¹i ma tuý - Søc khoÎ cho mäi ng-êi - NhiÖm vô quèc tÕ - ChÊt ho¸ häc ®éc h¹i - An toµn x· héi vµ m«i tr-êng - C¸c v¨n ho¸ phÈm ph¶n - B¶o vÖ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ ®éng, ®åi truþ - Ph¸o c¸c lo¹i vµ ®å ch¬i trÎ - An toµn x· héi em - Thuèc l¸ ®iÕu - Søc khoÎ x· héi - B¶o hé - Hµng tiªu dïng vµ phô tïng - B¶o vÖ m«i tr-êng xe « t« vµ m« t« ®· qua sö - Tr-êng hîp qu¶n lý (®Þnh hÝa) dông - H×nh ¶nh quèc gia - B¶o hé - Ph-¬ng tiÖn tù hµnh tay l¸i - An toµn x· héi nghÞch 3. M©u thuÉn gi÷a NTBs víi c¸c quy ®Þnh kh¸c. ë ViÖt Nam, ®Ó ®¹t ®-îc c¸c muc tiªu cô thÓ, ChÝnh phñ sö dông nhiÒu c«ng vô. Do v¹y viÖc b·i bá dÇn NTBs chØ cã t¸c dông khi cã nh÷ng c¶i c¸ch bá trî ®èi víi c¸c quy ®Þnh kh¸c. §iÒu nµy nghÜa lµ viÖc b·i bá 14 NTBs h¹n chÕ hµng nhËp khÈu vµo mét ngµnh cô thÓ cã thÓ kh«ng t¹o ra sù ph©n bè l¹i nguån lùc nÕu cã mét c«ng cô ®iÒu tiÕt kh¸c sÏ l¹i ®-îc ¸p dông. ThÐp lµ mét vÝ dô kh¸c vÒ sù t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a c¸c chÝnh s¸ch. §-îc biÕt Ban VËt gi¸ ChÝnh phñ ®· ®Æt ra viÖc kiÓm so¸t gi¸ tèi thiÓu ®èi víi mét sè lo¹i thÐp bëi v× c«ng suÊt s¶n xuÊt míi s¾p tíi viÖc c¹nh tranh trong n-íc sÏ rÊt gay g¾t trong mét sè lÜnh vùc - ®Æc biÖt khi cÇu ®ang xuèng. ViÖc b·i bá c¸c quy ®Þnh cÊm nhËp khÈu ®èi víi thÐp x©y dùng cã thÓ sÏ kh«ng lµm t¨ng hiÖu qu¶ trong ngµnh s¶n xuÊt thÐp trong n-íc nÕu gi¸ tèi thiÓu lµm h¹n chÕ c¹nh tranh ë thÞ tr-êng trong n-ãc. Còng t-¬ng tù nhvËy, ®Çu t- ë c¸c lÜnh vùc míi më cã thÓ kh«ng ®uîc khuyÕn khÝch nÕu gi¸ tèi ®a h¹n chÕ lîi nhuËn cña nhµ s¶n xuÊt. Trong mét sè tr-êng hîp, viÖc b·i bá NTBs cã thÓ khiÕn mét sè quy ®Þnh trë lªn kh«ng cÇn thiÕt. Mét sè vÝ dô tiªu biÓu trong tr-êng hîp nµy lµ ph©n bãn, NhËp khÈu ph©n NTK hiÖn ®ang bÞ cÊm do c«ng suÊt s¶n xuÊt trong n-íc ®¸p øng ®-îc nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng. H¹n chÕ nµy lµ mét sù b¶o hé quan träng cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n-íc. Tuy nhiªn, nghÞ ®Þnh 250/1998/N§-CP ngµy 24/12/1998 quy ®Þnh r»ng ph©n bãn trong n-íc kh«ng ®-îc b¸n trªn møc gi¸ cña hµng nhËp khÈu t-¬ng tù. Yªu cÇu nµy sÏ trë lªn kh«ng cÇn thiÕt nÕu ph©n bãn ®-îc phÐp nhËp khÈu tù do v× c¹nh tranh sÏ kh«ng cho phÐp gi¸ trong n-íc t¨ng lªn trªn møc gi¸ cña hµng nhËp khÈu cïng lo¹i (cã vÎ nh- quy ®Þnh nµy kh«ng cã hiÖu lùc chót nµo v× sè liÖu gi¸ c¶ cña Ban VËt gi¸ ChÝnh phñ cho thÊy trong n¨m 1998, møc gi¸ trong n-íc v-ît so víi gi¸ cïng lo¹i trªn thÕ giíi lµ 30%). Trong tr-êng hîp xi m¨ng, nh÷ng h¹n chÕ ®èi víi nhËp khÈu xi m¨ng còng cho phÐp ®Þnh gi¸ cao h¬n ë mét sè thµnh phè lín ®Ó trî cÊp chÐo hµng b¸n cho c¸c khu vùc n«ng th«n víi môc tiªu ph¸t triÓn n«ng th«n. C¹nh tranh tõ hµng ho¸ nhËp khÈu sÏ h¹n chÕ kh¶ n¨ng c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc ph©n biÖt c¸c møc gi¸ vµ do vËy cÇn mét c«ng cô thay thÕ nh- trî cÊp cña ChÝnh phñ. Sù b¶o hé b»ng c¸c NTBs sÏ khiÕn ®Çu t- ë khu vùc ®-îc b¶o hé hÊp dÉn h¬n - ®Æc biÖt nÕu cã ®-îc sù b¶o ®¶m lµ b¶o hé sÏ tiÕp tôc. §Ó gi¶i 15 quyÕt mèi lo l¾ng vÒ viÖc ®Çu t- qu¸ møc, Bé Tµi chÝnh vµ Bé KÕ ho¹ch ®Çu t- ®· khuyÕn nghÞ lªn ChÝnh phñ kh«ng tiÕp tôc phª duyÖt thªm c«ng suÊt s¶n xuÊt thÐp, trõ trong 4 lÜnh vùc ®-îc -u tiªn. §ång thêi quyÒn lùc cña chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng vµ c¸c khu c«ng nghiÖp trong viÖc phª duyÖt dù ¸n còng ®· bÞ huû bá. Nh÷ng hµnh ®éng nµy ®· lµm gi¶m c¸c nguån lùc ph©n bæ cho c¸c lhu vùc nµy. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, lîi nhuËn thÊp hoÆc ®ang gi¶m sót lµ tÝn hiÖu khiÕn c¸c nhµ ®Çu t- nhËn thÊy ®Çu t- kh«ng cßn hÊp dÉn n÷a. Trong khi nh÷ng hµnh ®éng cña Chinh phñ duêng nh- kh«ng thèng nhÊt vãi ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, chóng ®-¬c xem nh- mét nç lùc b¾t ch-íc c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®-îc cña thÞ tr-êng b»ng c¸ch chèng l¹i c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña b¶o hé. B·i bá NTBs ®èi víi thÐp vµ ®ång thêi gi¶m møc b¶o hé ®èi víi ngµnh nµy sÏ gióp lµm cho nh÷ng can thiÑp cña ChÝnh phñ trë lªn kh«ng cÇn thiÕt. 16 Ch-¬ng II : Nh÷ng h¹n chÕ cña NTBs ë viÖt nam Kh¶ n¨ng cã thÓ tiªn liÖu vµ tÝnh minh b¹ch lµ hai ®Æc ®iÓm quan träng t¹o nªn mét chÝnh s¸ch tèt. ViÖc sö dông hµng rµo phi thuÕ quan lµm c«ng cô ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i vµ chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp kh«ng ®¸p øng ®-îc hai yªu cÇu ®ã. Bëi vËy ch-¬ng nµy tËp trung xem xÐt nh÷ng t¸c ®éng cña viÖc sö dông réng r·i c¸c hµng rµo phi thuÕ quan nh- lµ mét c«ng cô b¶o hé ë ViÖt Nam, ®ång thêi ®-a ra lý do gi¶i thÝch t¹i sao viÖc xo¸ bá nh÷ng hµo rµo nh- vËy l¹i quan träng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam c¶ trong nh÷ng giai do¹n trung h¹n còng nh- dµi h¹n. 1. BiÕn ®éng gi¸ c¶: C¬ chÕ qu¶n lý th-¬ng m¹i ë ViÖt Nam vÉn lu«n ®i theo h-íng chung lµ t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó kiÓm so¸t nhËp khÈu víi môc tiªu gi÷ gi¸ c¶ trong n-íc theo s¸t víi gi¸ c¶ thÕ giíi. Tuy nhiªn nh÷ng sai lÇm hÇu nh- kh«ng thÓ tr¸nh khái trong qu¸ t×nh ®¸nh gi¸ vµ x¸c ®Þnh thêi ®iÓm thùc hiÖn ®· g©y ra t×nh tr¹ng gi¸ c¶ biÕn ®éng m¹nh ë thÞ tr-êng trong n-íc. Gi¸ c¶ biÕn ®éng, sù khan hiÕm cña c¸c mÆt hµng nh- xi m¨ng, s¾t thÐp, giÊy vµ thuèc trõ s©u diÔn ra trong nhiÒu n¨m lµ nh÷ng b»ng chøng râ nÐt. Tæn phÝ kinh tÕ cña c¸c chÝnh s¸ch g©y ra sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ th-êng lµ rÊt lín. Gi¸ c¶ biÕn ®éng t¹o ra nh÷ng tÝn hiÖu hçn t¹p cho nhµ s¶n xuÊt vµ ng-êi tiªu dïng, h¹n chÕ kh¶ n¨ng lËp kÕ ho¹ch còng nh- kh¶ n¨ng ®Çu t- cña hä. 2. L·ng phÝ trong nhËp khÈu: NÕu c¸c s¶n phÈm cã thÓ thay thÕ lÉn nhau ®-îc vµ viÖc nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ ®-îc cho phÐp th× nh÷ng ng-êi tiªu dïng vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt sö dông nh÷ng s¶n phÈm ®ã lµm nguyªn liÖu sÏ thùc hiÖn sù thay thÕ. VÝ dô thÐp chÊt l-îng cao ®-îc phÐp nhËp khÈu vµ cã thuÕ suÊt nhËp kh¶u b»ng kh«ng. §iÒu nµy khuyÕn khÝch c¸c c«ng tr×nh x©y dùng thiÕt kÕ v-ît yªu cÇu vµ sö dông thÐp chÊt l-îng cao trong khi c¸c lo¹i thÐp chÊt l-îng cao kh«ng phï hîp. Cã hai lý do ®Ó gi¶i thÝch, thø nhÊt gi¸ cña thÐp 17 chÊt l-îng cao kh«ng ph¶i chÞu thuÕ rÎ h¬n vµ thø hai, khi thÐp x©y dùng bÞ cÊm nhËp khÈu cßn thÐp x©y dùng s¶n xuÊt trong n-íc cã chÊt l-îng kh«ng b¶o ®¶m th× chØ cßn c¸ch duy nhÊt lµ sö dông thÐp chÊt l-îng cao. C¸ch thay thÕ nh- vËy cã ý nghÜa lµ nÌn kinh tÕ còng sÏ ph¶i chÞu mét kho¶n l·ng phÝ bëi gi¸ tÝnh b»ng ngo¹i tÖ cña thÐp chÊt l-îng cao nhËp khÈu sÏ cao h¬n so víi gi¸ nhËp khÈu thÐp x©y dùng phôc vô cho cïng mét môc ®Ých. Vµ nÕu nh- ng-êi tiªu dïng vÉn cã kh¶ n¨ng t×m ®-îc mÆt hµng thay thÕ th× râ rµng biÖn ph¸p h¹n chÕ nhËp khÈu ®Ó b¶o hé ngµnh s¾t thÐp trong n-íc kh«ng thùc hiÖn ®-îc ®óng môc tiªu cña m×nh. 3. N¨ng suÊt vµ chÊt l-îng gi¶m sót. Khi b¶n th©n chÊt l-îng cña c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ trong n-íc vèn ®· thÊp h¬n so víi nh÷ng hµng ho¸ nhËp khÈu c¹nh tranh, ®ång thêi kh¶ n¨ng thay thÕ còng bÞ h¹n chÕ th× chÊt l-¬ng nh÷ng s¶n phÈm ®-îc s¶n xuÊt trong c¸c kh©u sau sÏ bÞ ¶nh h-ëng. Tr-êng hîp cña ngµnh nhùa lµ mét vÝ dô minh ho¹ rÊt râ nÐt, s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp nhùa ViÖt Nam hiÖn nay ®ang c¹nh tranh rÊt tèt víi hµng nhËp khÈu. Tuy nhiªn quyÕt ®Þnh gÇn ®©y vÒ kiÓm so¸t l-îng DOP nhËp khÈu nguyªn liÖu quan träng ®Ó s¶n xuÊt nhùa ®· buéc nh÷ng nhµ s¶n xuÊt kh«ng cßn c¸ch lùa chän nµo kh¸c lµ ph¶i nua nh÷ng s¶n phÈm DOP s¶n xuÊt trong n-íc. Kh«ng nh÷ng viÖc b¾t buéc së dông DOP s¶n xuÊt trong n-íc t¸c ®éng ®Õn chi phÝ cña c¸c C«ng ty thuéc kh©u sau bëi gi¸ mua trong n-íc cao h¬n gi¸ nh©p khÈu tíi 25% mµ chÊt l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n-íc còng bÞ gi¶m. §iÒu nµy dÉn tíi chÊt l-îng hµng ho¸ ë c¸c kh©u s¶n xuÊt sau bÞ gi¶m xuèng vµ lµm lîi nhuËn cña nh÷ng nhµ s¶n xuÊt s¶n phÈm nhùa. 4. T¨ng chi phÝ. HÖ thèng qu¶n lý th-¬ng m¹i hiÖn nay phÇn nµo chÞu ¶nh h-ëng cña tô t-ëng muèn tù c©n ®èi nhu cÇu b»ng s¶n xuÊt trong n-íc ®èi víi nh÷ng mÆt hµng ®-îc b¶o hé. NÕu -íc tÝnh thÊy n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n-íc cña mét mÆt hµng cã thÓ ®¸p øng ®-îc nhu cÇu th× lËp tøc nhµ n-íc quyÕt ®Þnh cÊm nhËp khÈu mÆt hµng ®ã. BiÖn ph¸p b¶o hé toµn hoµn b»ng cÊm nhËp 18 khÈu chØ cµng lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt trong n-íc - ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó s¶n phÈm cã thÓ s¶n xuÊt ë ViÖt Nam. Nh- vËy, víi mét vµi s¶n phÈm tù c©n ®èi trong n-íc sÏ ®ßi hái viÖc tiÕp tôc ®-îc b¶o hé vµ ng-êi sö dông ë kh©u sau sÏ ph¶i chÞu gi¸ cao h¬n. 5. Nh÷ng doanh nghiÖp t- nh©n nhá chÞu thiÖt thßi. C¸ch lµm hiÖn nay chØ cã lîi cho nh÷ng doanh nghiÖp lín, ho¹t ®éng l©u n¨m vµ cã ¶nh h-ëng. §©y lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã thÓ g©y ¸p lùc ®Õn qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch hoÆc cã quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c c¬ quan cã quyÒn quyÕt ®Þnh. C¸c doanh nghiÖp t- nh©n nhá nh×n chung kh«ng thÓ t¸c ®éng ®Õn m«i tr-êng chÝnh s¸ch hay kh«ng ®-îc h-ëng nh÷ng ®èi xö -u ®·i kh«ng chÝnh thøc trong hÖ thèng chung. Ngµnh nhùa lµ mét vÝ dô rÊt râ rµng cho thÊy nh÷ng doanh nghiÖp t- nh©n nhá ®· cã thÓ më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ vµ hoµn toµn cã thÓ ®øng vøng ®-îc mµ kh«ng cÇn ph¶i cã sù b¶o hé lín. Lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp nµy ®· bÞ t¸c ®éng m¹nh bëi quyÕt ®Þnh b¶o hé c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc hoÆc liªn doanh víi nhµ n-íc s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu vµ ®Çu vµo. Ngoµi ra cßn cã c¶ b»ng chøng cho thÊy nh÷ng doanh nghiÖp t- nh©n nhá sö dông mét sè lo¹i nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm khã kiÕm ®-îc ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu. Khi nh÷ng h¹n chÕ vÒ sè l-îng ®-îc xo¸ bá, chi phÝ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sÏ gi¶m kho¶ng 3%, chñ yÕ lµ nhê gi¸ ph©n bãn gi¶m xuèng. Nghµnh x©y dùng còng cã lîi víi viÖc chi phÝ trùc tiÕp gi¶m ®i 4% bëi gi¸ xi m¨ng gi¶m cïng víi gi¸ c¸c s¶n phÈm kh¸c nh- s¾t thÐp, kÝnh vµ x¨ng dÇu còng gi¶m. Lîi Ých cña nghµnh in vµ xuÊt b¶n sÏ do gi¸ giÊy thÊp h¬n ®em l¹i vµ nghµnh chÕ biÕn thùc phÈm sÏ lµ ®-îc lîi nhiÌu víi møc chi phÝ tiÕt kiÖm ®-îc lµ 6,4% nhê gi¶m chi phÝ tõ c¸c ®Çu vµo then chèt cña c¸c nghµnh. Nhê tiÕt kiÖm nh÷ng kho¶n chi phÝ nh- vËy nªn c¸c nghµnh n©ng cao ®-îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn c¶ thÞ tr-êng trong vµ ngoµi n-íc vµ do ®ã t¨ng ®-îc s¶n l-îng vµ më réng viÖc lµm. Vµ dÉu cho viÖc dì bá nh÷ng h¹n chÕ sè l-îng nhËp khÈu cã thÓ g©y ¶nh h-ëng ®Õn sè l-îng viÖc ngµnh s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm tr-íc ®©t ®-îc b¶o hé, ch¼ng khã kh¨n ta cã thÓ thÊy 19 ®-îc r»ng mét khi c¸c ngµnh liªn quan t¨ng thu nhËp tõ nh÷ng ®Çu vµo gi¶m, hä sÏ më réng ho¹t ®éng vµ gi¶i quyÕt ®-îc sè viÖc lµm d«i d- ®ã. Mét ®iÓm kh¸c cã liªn quan còng cÇn ®-îc nãi tíi. Dï c¬ chÕ miÔn gi¶m thuÕ lµ cã lîi trùc tiÕp cho nhµ xuÊt khÈu v× nã cho phÐp hä sö dông ®Çu vµo nhËp khÈu víi gi¸ thÕ giíi song c¬ chÕ nµy sÏ kh«ng ¶nh h-ëng g× tíi gi¸ c¶ cña ®Çu vµo s¶n xuÊt trong n-íc v× nh- chóng ta ®· thÊy, nh÷ng gi¸ nµy bÞ n©ng lªn bëi nh÷ng biÖn ph¸p b¶o hé ¸p dông cho ®Çu vµo cña nh÷ng ngµnh thuéc nh÷ng kh©u tr-íc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chóng. H¬n n÷a c¬ chÕ miÔn gi¶m thuÕ theo kiÓu ®ã thùc ra còng t¹o ra thiªn vÞ bÊt lîi ®èi nh÷ng ®Çu vaß s¶n xuÊt trong n-íc còng bëi lý do trªn (c¸c ngµnh nµy còng ph¶i dïng c¸c ®Çu vµo cã gi¸ cao h¬n do b¶o hé ND). vµ tuy cã thÓ thiÕt kÕ nh÷ng c¬ chÕ miÔn thuÕ tinh vi h¬n, gi¶i ph¸p thùc tÕ h¬n c¶ lµ gi¶m t×nh tr¹ng b¶o hé ®ång ®Òu cho tÊt c¶ c¸c mÆt hµng. §iÓm thø hai cÇn ®-îc bµn vÒ c¸ch -íc tÝnh chi phÝ ë trªn lµ ë chç chóng míi chØ ®ùoc tÝnh ®Õn nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp cña b¶o hé tíi chi phÝ b»ng viÖc xem xÐt nh÷ng ®Çu vµo ®-îc b¶o hé bëi c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ sè l-îng mµ th«i. Trªn thùc tÕ nh÷ng kho¶n tiÕt kiÖm chi phÝ cã lÏ cßn cao h¬n bëi v× chi phÝ s¶n xuÊt c¸c ®Çu vµo kh¸c còng sÏ gi¶m. §iÒu nµy lu«n x¶y ra bëi lÏ ngay qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh÷ng ®Çu vµo nµy còng sÏ tËn dông c¸c s¶n phÈm ®-îc b¶o hé b»ng h¹n chÕ sè l-îng vµ do vËy còng gi¶m ®-îc chi phÝ cña m×nh. Thø ba, ph©n tÝch kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ kh¸c nhau cho c¸c ®Çu vµo mµ c¸c doanh nghiÖp hoµn toµn cã thÓ sö dông chóng nÕu chi phÝ cña nh÷ng ®Çu vµo thay ®æi. Trong chõng mùc c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thay ®æi c¸ch phèi hîp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt cña m×nh theo h-íng gi¶m gi¸ ®Çu vµo th× kh¶ n¨ng c¾t gi¶m thªm chi phÝ dÔ x¶y ra. CÇn ph¶i s- dông mét m« h×nh c©n b»ng tæng thÓ cã thÓ tÝnh to¸n ®-îc th× míi cã thÓ tÝnh ®-îc toµn bé nh÷ng t¸c ®éng gi¸n tiÕp chíi chi phÝ vµ kh¶ n¨ng thay thÕ ®Çu vµo. §iÓm thø t- liªn quan ®Õn nh÷ng nh©n tè khã ®Þnh l-îng h¬n cña hµng rµo phi thuÕ quan. Nh÷ng tÝnh to¸n nãi trªn ch-a hÒ ®Ò cËp ®Õn phÇn chi phÝ t¨ng thªm do viÖc mÊt thêi gian bëi kh«ng tiÕp cËn ®-îc tíi nh÷ng ®Çu vµo 20