Môc lôc
A- Lêi më ®Çu...................................................................................................3
b- Néi dung......................................................................................................5
I- Vai trß cña ngµnh dÖt may vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm dÖt may ë
ViÖt Nam....................................................................................................................5
1- Ngµnh dÖt may trong nÒn kinh tÕ quèc d©n...................................................5
2- Nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n hiÖn nay trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam....................................................................................6
2.1 ThuËn lîi................................................................................................6
2.2 Khã kh¨n.................................................................................................6
II- §Æc ®iÓm cña thÞ tr-êng Mü....................................................................7
1- Vµi nÐt vÒ thÞ tr-êng Mü...............................................................................7
2- T×m hiÓu chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña Mü...................................................8
3- BiÖn ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ sang thÞ tr-êng Mü.................9
III- Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang thÞ
tr-êng Mü.............................................................................................................11
1- T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo thÞ tr-êng Mü.........11
1.1 C¬ cÊu mÆt hµng dÖt may ViÖt Nam sang thÞ tr-êng Mü.....................11
1.2 C¸c ph-¬ng ph¸p th©m nhËp thÞ tr-êng Mü ViÖt Nam ®· ¸p dông ®èi
víi hµng dÖt may......................................................................................................12
2- Nh÷ng khã kh¨n cña s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ tr-êng
Mü............................................................................................................................12
2.1 §iÓm yÕu cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ngµnh may.....................................12
2.2 S¶n phÈm dÖt may khi xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng Mü th-êng gÆp nh÷ng
khã kh¨n do nh÷ng quy ®Þnh ngÆt nghÌo cña Mü nh- sau......................................13
3- C¬ héi vµ th¸ch thøc cña ngµnh dÖt may ViÖt nam khi xuÊt khÈu sang thÞ
tr-êng Mü................................................................................................................15
1
3.1 C¬ héi....................................................................................................15
3.2 Th¸ch thøc..............................................................................................15
4- C¬ chÕ- chÝnh s¸ch cña Nhµ N-íc vÒ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu...................18
5- KÕt luËn- bµi häc kinh nghiÖm....................................................................19
IV- Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang thÞ
tr-êng Mü.............................................................................................................20
1- Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm dÖt may ViÖt
Nam.........................................................................................................................20
1.1 N©ng cao chÊt l-îng vµ thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm...................20
1.2 §¶m b¶o thùc hiÖn c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu lín, ®óng thêi h¹n quy
®Þnh..........................................................................................................................24
1.3 N©ng cao tÝnh c¹nh tranh vÒ gi¸ cho s¶n phÈm may..............................24
2- C¸c biÖn ph¸p ®-a nhanh s¶n phÈm may ViÖt Nam th©m nhËp vµo thÞ
tr-êng Mü................................................................................................................26
2.1 Trong thêi gian ®Çu vÉn duy tr× gia c«ng, b¸n vµ ph©n phèi qua trung
gian ®Ó ®-a hµng vµo Mü........................................................................................26
2.2 XuÊt khÈu trùc tiÕp cho c¸c doanh nghiÖp Mü...................................... 26
2.3 TiÕn tíi n¨m 2006-2010 : thiÕt lËp hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm dÖt may
t¹i Mü................................................................................................... ..................27
3- C¸c gi¶i ph¸p ®èi víi doanh nghiÖp...........................................................28
4- Gi¶i ph¸p ®èi víi Nhµ n-íc........................................................................29
4.1 Nhµ n-íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu
t- trong n-íc vµ n-íc ngoµi...................................................................................29
4.2 Hç trî xóc tiÕn th-¬ng m¹i cho c¸c doanh nghiÖp ngµnh may..............30
4.3 Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu...........................................30
C- KÕt luËn...................................................................................................32
2
Lêi më ®Çu
NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang trong tiÕn tr×nh héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi,
víi ph-¬ng ch©m ®a d¹ng ho¸ thÞ tr-êng, ®a ph-¬ng ho¸ mèi quan hÖ kinh tÕ th«ng
qua con ®-êng xuÊt khÈu ®Ó n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ cña sù ph¸t
triÓn. Mét trong nh÷ng thÞ tr-êng cã ¶nh h-ëng lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ
giíi nãi chung vµ kinh tÕ khu vùc nãi riªng ®ã lµ Mü - n-íc cã mét nÒn kinh tÕ, nÒn
ngo¹i th-¬ng ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi vµ lµ thÞ tr-êng tiªu thô lín nhÊt thÕ giíi.
§Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng nµy ch¼ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó
kinh tÕ ViÖt Nam ®Èy nhanh tiÕn tr×nh héi nhËp mµ cßn gia t¨ng sù ph¸t triÓn vµ
n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam.
HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt-Mü ®· ®-îc ®¹i diÖn chÝnh phñ cña hai bªn ký kÕt
vµo ngµy 13/7/2000 vµ ®-îc Quèc héi hai n-íc phª chuÈn th«ng qua ngµy
20/12/2001. Nh-ng HiÖp ®Þnh chØ lµ ®iÒu kiÖn hç trî thuËn lîi thóc ®Èy quan hÖ
®èi ngo¹i gi÷a hai n-íc. Muèn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng nµy, trong ®iÒu
kiÖn mµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang ë møc ph¸t triÓn thÊp, tÝnh c¹nh tranh kÐm th×
ph¶i nghiªn cøu kü thÞ tr-êng nµy, ®¸nh gi¸ ®-îc chÝnh x¸c kh¶ n¨ng thùc tÕ cña
hµng ho¸ ViÖt Nam th©m nhËp thÞ tr-êng tõ ®ã ®-a ra c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ ®Èy
m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng Mü.
Ngµnh dÖt may n-íc ta ph¸t triÓn ®· l©u nh-ng chØ tõ thËp niªn 90 trë l¹i
®©y, nã míi thùc sù chiÕm vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ho¹t
®éng ngo¹i th-¬ng nãi riªng. Trong suèt 4 n¨m qua, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt
may lu«n ®¹t trªn 1tû USD/n¨m vµ trë thµnh mÆt hµng chñ lùc cña ViÖt Nam. MÆc
dï kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may liªn tôc t¨ng tr-ëng m¹nh nh-ng nh÷ng khã
kh¨n th¸ch thøc vÉn cßn rÊt nhiÒu. Do vËy ®Ó ®¹t vµ v-ît ®-îc môc tiªu xuÊt khÈu
theo qui ho¹ch tæng thÓ cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®Õn n¨m 2005 lµ 3 tû USD vµ
n¨m 2010 lµ 4 tû USD ®ßi hái ngµnh ph¶i duy tr× ®-îc møc t¨ng tr-ëng liªn tôc
14%/n¨m. §©y lµ møc t¨ng tr-ëng kh«ng ph¶i qu¸ cao, nh-ng muèn ®¹t vµ v-ît
3
môc tiªu nµy th× cÇn cã nhiÒu gi¶i ph¸p ®ång bé, trong ®ã viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu
vµ t¨ng c-êng søc c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam t¹i thÞ tr-êng Mü lµ mét
trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh. Nh-ng hiÖn nay kim ng¹ch hµng dÖt may ViÖt Nam
xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng Mü cßn rÊt nhá, chØ ®¹t 60 triÖu USD n¨m 2000. Qua ®ã
cho thÊy viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu, ph©n tÝch thùc tr¹ng, c¬ héi, th¸ch thøc cña
ngµnh dÖt may vµ ®-a ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt
Nam sang thÞ tr-êng Mü lµ rÊt quan träng.
Néi dung
I. Vai trß cña ngµnh dÖt may vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n
phÈm dÖt may ë ViÖt Nam
1. Ngµnh dÖt may trong nÒn kinh tÕ quèc d©n
Sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may cã vai trß quan träng trong c«ng
cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc ta.
ViÖt Nam vèn ®i lªn tõ mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp l¹c hËu, thu nhËp quèc
d©n tÝnh theo ®Çu ng-êi rÊt thÊp, d©n c- sèng ë n«ng th«n víi nguån sèng chÝnh
dùa vµo n«ng nghiÖp - mét khu vùc kinh tÕ ph¸t triÓn chËm ch¹p, n¨ng suÊt vµ hiÖu
qu¶ ®Òu thÊp. §Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, chóng ta cÇn ph¶i thùc hiÖn c«ng
4
cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Lîi thÕ lín cña nhiÒu n-íc ®ang ph¸t
triÓn, trong ®ã cã ViÖt Nam trong giai ®o¹n ®Çu c«ng nghiÖp ho¸ lµ lao ®éng gi¸ rÎ,
nguyªn liÖu dåi dµo. V× vËy trong giai ®o¹n ®Çu lÊy c«ng nghiÖp ho¸ lµm träng
t©m, ViÖt Nam cÇn ph¸t triÓn m¹nh c¸c ngµnh cã kh¶ n¨ng tËn dông nh÷ng lîi thÕ
s½n cã bëi lÏ chÝnh c¸c ngµnh nµy sÏ nhanh chãng t¹o ra mét tiÒm lùc c«ng nghiÖp
míi, nhanh chãng t¹o ra nhiÒu viÖc lµm gãp phÇn ®Èy lïi t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp cao,
nhanh chãng cã thªm nguån thu nhËp vµ tÝch luü lín h¬n ®Ó chuÈn bÞ cho viÖc ph¸t
triÓn c¸c tiÒm lùc lín h¬n. §iÒu nµy ®-îc thÓ hiÖn râ nÐt ë ngµnh dÖt may ViÖt
Nam. Ngµnh dÖt may cña ViÖt Nam ®· ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ trong
giai ®o¹n võa qua. T¨ng tr-ëng xuÊt khÈu tõ møc thÊp ®· t¨ng nhanh : n¨m 1989
chØ ®¹t xÊp xØ 100 triÖu USD, n¨m 1997 vµ n¨m 1998 ®¹t trªn 1,4 tû USD mçi n¨m,
tíi n¨m 1999 ®· t¨ng lªn 1,76 tû USD vµ n¨m 2000 ®¹t kho¶ng 1,9 tû USD. Tèc ®é
t¨ng tr-ëng xuÊt khÈu trong thËp kû 90 võa qua ®¹t trung b×nh tíi trªn 40%/n¨m.
HiÖn nay ngµnh nµy ®øng thø hai, chØ sau dÇu löa vÒ mÆt kim ng¹ch xuÊt khÈu cña
c¶ n-íc (t¹o ra 20% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, vµ kho¶ng 44% kim ng¹ch xuÊt
khÈu c«ng nghiÖp chÕ t¸c). Ngµnh thu hót gÇn nöa triÖu c«ng nh©n (trong ®ã 80%
lµ lao ®éng n÷) tøc lµ kho¶ng 20% lùc l-îng lao ®éng lµm viÖc trong ngµnh c«ng
nghiÖp chÕ t¸c cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, trong thÕ kû 21, tr-íc xu thÕ héi nhËp vµ
c¹nh tranh gay g¾t, ngµnh dÖt may n-íc ta cßn nhiÒu h¹n chÕ. V× vËy chóng ta ph¶i
t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èy n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh dÖt may
ViÖt Nam.
2. Nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n hiÖn nay trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam
2.1 ThuËn lîi
C¸c thuËn lîi trong ho¹t ®éng cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam cã thÓ kÓ lµ :
* Nguån lao ®éng dåi dµo vµ gi¸ nh©n c«ng rÎ
* Hµng dÖt may ViÖt Nam ®· cã c¶i tiÕn vÒ mÉu m· ®-îc c¸c kh¸ch hµng
trong vµ ngoµi n-íc -a chuéng.
5
* ViÖt Nam ®i s©u trong viÖc héi nhËp kinh tÕ nªn cã ®iÒu kiÖn tiÕp thu c¸c
c«ng nghÖ kü thuËt míi vµ tiªn tiÕn còng nh- tiÕp thu nh÷ng kinh nghiÖm cña c¸c
n-íc ®i tr-íc.
* PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam th-êng cã quy m« võa vµ nhá
nªn cã nh÷ng lîi thÕ mµ c¸c doanh nghiÖp lín kh«ng cã ®-îc, nh- :
+ Linh ho¹t vµ thÝch nghi dÔ dµng víi sù biÕn ®éng cña thÞ tr-êng;
+ Cã kh¶ n¨ng tËn dông mäi nguån lao ®éng kh¾p c¸c miÒn cña ®Êt n-íc, tõ
thµnh thÞ ®Õn n«ng th«n;
+ Kh«ng cÇn vèn lín, cã ®iÒu kiÖn tiÕt kiÖm chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn trong
ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh;
+ DÔ ®æi míi trang thiÕt bÞ, c¶i tiÕn quy tr×nh c«ng nghÖ, mÉu m· ®Ó më réng
thÞ tr-êng;
+ Cã ®iÒu kiÖn trî lùc tèt cho c¸c doanh nghiÖp quy m« lín, ch¼ng h¹n nhho¹t ®éng d-íi d¹ng ch©n rÕt cho c¸c tæng c«ng ty trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh.
2.2 Khã kh¨n
Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n nªu trªn, ngµnh dÖt may ViÖt nam vÉn cßn
tån t¹i nh÷ng khã kh¨n nh- :
* Hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Hoa Kú hiÖn nay ®Òu ph¶i chÞu
thuÕ suÊt ë møc cao tõ 30% ®Õn 90%, nªn khã c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm cïng
lo¹i cña c¸c n-íc kh¸c ®-îc -u ®·i vÒ thuÕ.
* N¨ng suÊt lao ®éng vµ tr×nh ®é tay nghÒ c«ng nh©n cßn thÊp, ch¼ng h¹n mét
c«ng nh©n ViÖt Nam chØ may ®-îc 16 ¸o s¬ mi/ngµy, trong khi ë c¸c n-íc kh¸c lµ
27 ¸o/ngµy...
* Nguyªn phô liÖu cho ngµnh may chñ yÕu nhËp tõ n-íc ngoµi.
* Do thiÕu vèn kinh doanh nªn c¸c c¬ së dÖt may ViÖt Nam th-êng cã quy m«
nhá, kh«ng ®ñ søc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång lín, chØ ®ñ kh¶ n¨ng lµm nhiÖm vô gia
c«ng cho n-íc ngoµi.
* Tr×nh ®é qu¶n lý trong ngµnh dÖt may cßn thÊp.
* Ho¹t ®éng tiÕp thÞ cßn yÕu, ch-a chñ ®éng thu hót kh¸ch hµng vµ giao dÞch
trùc tiÕp. Võa qua ®a sè ®¬n hµng c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®¹t ®-îc lµ do c¸c
6
kh¸ch hµng tù tiÕp cËn vµ chñ ®éng ký hîp ®ång hoÆc th«ng qua mét n-íc thø ba
lµm trung gian giao cho ViÖt Nam gia c«ng ®Ó hä xuÊt vµo thÞ tr-êng thÕ giíi.
* Kh©u thiÕt kÕ s¶n phÈm may mÆc cßn rÊt yÕu, nªn ch-a cã ®-îc c¸c s¶n
phÈm ®éc ®¸o vµ ch-a t¹o ®-îc nh·n hiÖu uy tÝn ®èi víi thÞ tr-êng thÕ giíi.
II. §Æc ®iÓm cña thÞ tr-êng Mü
1. Vµi nÐt vÒ thÞ tr-êng Mü
Mü lµ thÞ tr-êng lín nhÊt toµn cÇu, víi d©n sè 280 triÖu ng-êi thu nhËp b×nh
qu©n ®Çu ng-êi n¨m 2000 -íc kho¶ng 32.000 USD (Internet), d©n Mü ®-îc xem lµ
d©n cã søc tiªu dïng lín nhÊt trong c¸c n-íc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Theo
nghiªn cøu cña mét nhãm chuyªn gia Liªn HiÖp Quèc th× nÕu søc tiªu dïng cña
c¸c gia ®×nh NhËt, EU lµ 1, th× cña c¸c gia ®×nh Mü lµ 1,7. Ngoµi ra, n-íc Mü hµng
n¨m xuÊt khÈu ra thÞ tr-êng thÕ giíi mét gi¸ trÞ hµng ho¸ kho¶ng gÇn 900 tû USD
n¨m 2000, nhiÒu lo¹i hµng xuÊt khÈu cÇn ®Õn nguyªn liÖu xuÊt khÈu.
VÒ chÊt l-îng hµng ho¸ nhËp khÈu vµo Mü rÊt linh ho¹t, v× ph-¬ng ch©m
kinh doanh th¬ng m³i cña Mü l¯ “tiÒn n¯o cña nÊy”. D©n Mü cã møc sèng rÊt ®a
lo¹i, nªn cã hÖ thèng cöa hµng cho ng-êi cã thu nhËp cao, cöa hµng cho ng-êi cã
thu nhËp thÊp. ChÝnh v× vËy, hµng nhËp khÈu vµo Mü rÊt ®a d¹ng, ®a lo¹i tõ nhiÒu
n-íc kh¸c nhau phôc vô cho c¸c ph©n khóc thÞ tr-êng kh¸c nhau. Kim ng¹ch nhËp
khÈu cña Mü lªn tíi 918,8 tû USD. Kim ng¹ch nhËp khÈu vÒ 6 mÆt hµng ( mµ ta cã
lîi thÕ) còng kh¸ lín: hµng dÖt, may 35 tû USD, hµng h¶i s¶n 6,5 tû USD, rau qu¶ 5
tû USD, cao su 8 tû USD, ®å gç 14 tû USD, giµy dÐp 15 tû USD, céng 83,5 tû USD.
NÕu chØ cÇn chiÕm 2% thÞ phÇn trªn, th× kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m cña n-íc
ta ®· v-ît 1,5 tû USD.
§èi víi c¸c nhµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu n-íc ngoµi nãi chung vµ ViÖt
Nam nãi riªng, Mü lµ mét thÞ tr-êng tiÒm n¨ng víi nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt sau:
* Mü lµ thÞ tr-êng cã lÞch sö ph¸t triÓn h¬n 200 n¨m nay: Trõ mét sè ngµnh
kinh tÕ cã liªn quan ®Õn an ninh quèc phßng cña Mü kh«ng cho phÐp ng-êi n-íc
ngoµi kinh doanh nh- ngµnh s¶n xuÊt vµ kinh doanh vò khÝ, vÖ tinh, viÔn th«ng...
th× c¸c nhµ kinh doanh n-íc ngoµi ®Õn Mü lµm ¨n ®-îc h-ëng c¸c quyÒn lîi vµ
nghÜa vô nh- c¸c doanh nghiÖp Mü.
7
* HÖ thèng luËt kinh doanh cña Mü rÊt phøc t¹p v× ngoµi luËt cña Liªn bang,
cßn cã luËt cña tõng bang. Cho nªn muèn th©m nhËp vµo thÞ tr-êng Mü cÇn cã sù
am hiÓu nhÊt ®Þnh vÒ hÖ thèng luËt cña Mü vµ ph¶i cã nh÷ng b-íc ®i thËn träng.
* Mü lµ thÞ tr-êng lín nhÊt thÕ giíi, hµng n¨m nhËp khÈu hµng ho¸ h¬n 1300
tû USD, hµng nhËp khÈu rÊt ®a d¹ng.
* TÝnh c¹nh tranh cña thÞ tr-êng Mü rÊt cao v× ®a sè c¸c n-íc cã nÒn kinh tÕ
hµng ho¸ ph¸t triÓn nh- EU, NhËt , c¸c n-íc ASEAN, Trung Quèc, Ên §é... ®Òu
lÊy Mü lµm thÞ tr-êng chñ lùc ®Ó th©m nhËp.
2. T×m hiÓu chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña Mü
HiÖn nay chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng cña Mü ®-îc thùc hiÖn theo 3 néi dung
chÝnh nh- sau:
* Mü vµ c¸c n-íc b¹n hµng cña Mü ph¶i ®èi xö b×nh ®¼ng víi nhau trong
quan hÖ bu«n b¸n. NÕu c¸c n-íc kh¸c muèn bu«n b¸n s¶n phÈm vµ dÞch vô cña
m×nh vµo thÞ tr-êng Mü th× hä còng ph¶i ®Ó cho Mü b¸n c¸c s¶n phÈm cña Mü vµo
c¸c n-íc ®ã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nh- nhau.
* NÕu c¸c n-íc kh¸c muèn ®Çu t- vµo c¸c xÝ nghiÖp cña Mü th× Mü còng yªu
cÇu hä t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó Mü ®Çu t- vµo c¸c n-íc ®ã.
* NÕu c¸c n-íc kh¸c muèn thµnh lËp c«ng ty t¹i Mü th× Mü còng ph¶i ®-îc
®Õn thµnh lËp c«ng ty ë c¸c n-íc ®ã vµ ph¶i ®-îc h-ëng møc thuÕ t-¬ng tù nhc«ng ty cña n-íc së t¹i.
Nguyªn t¾c bao trïm chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng nµy cña Mü lµ dïng chñ nghÜa
b¶o hé mËu dÞch ®Ó chèng l¹i chñ nghÜa b¶o hé mËu dÞch th«ng qua c¸c c«ng cô
thuÕ quan, h¹n ng¹ch, c¸c biÖn ph¸p kü thuËt h¹n chÕ xuÊt nhËp khÈu, c¸c luËt
th-¬ng m¹i... C¸c n-íc muèn ®Èy m¹nh bu«n b¸n víi Mü th× ph¶i më cöa thÞ
tr-êng cña m×nh theo HiÖp ®Þnh song ph-¬ng vµ ®a ph-¬ng.
3. BiÖn ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ sang thÞ tr-êng Mü
§Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ sang thÞ tr-êng Mü, nh÷ng bµi häc rót ra tõ
nghiªn cøu kinh nghiÖm cña c¸c n-íc cã hµng ho¸ sang thÞ tr-êng nµy lµ :
* TËn dông lîi thÕ gÇn Mü vµ hîp t¸c kinh tÕ víi Mü :
8
§ã lµ kinh nghiÖm cña Canada vµ Mªhic«, ch¼ng nh÷ng c¸c n-íc nµy tæ chøc
s¶n xuÊt ®Ó ®-a hµng vµo Mü, hä cßn lËp ra c¸c khu kinh tÕ më ®Ó thu hót vèn ®Çu
t- tõ c¸c n-íc xa Mü nh-: NhËt B¶n, Trung Quèc, c¸c n-íc ASEAN..., t¹i ®©y c¸c
nhµ ®Çu t- n-íc ngoµi s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Ó ®-a trùc tiÕp vµo Mü võa gi¶m ®-îc
chi phÝ vËn t¶i, chi phÝ b¶o hiÓm, võa ®-îc h-ëng quy chÕ -u ®·i thuÕ quan cña
khèi NAFTA mµ c¸c n-íc thµnh viªn Mü, Mªhic«, Canada giµnh cho nhau.
* TËn dông kiÒu d©n sèng ë Mü ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu:
§ã lµ kinh nghiÖm cña Trung Quèc, Hµn Quèc, §µi Loan, Philippines... Hä
tËn dông ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp gèc Hoa, gèc Hµn... ®Ó lµm bµn
®¹p ®-a m¹nh hµng ho¸ voµ thÞ tr-êng Mü mµ kh«ng cÇn bu«n b¸n qua trung gian.
Víi nh÷ng khu vùc th-¬ng m¹i cña ng-êi Hoa ë c¸c thµnh phè lín cña n-íc Mü
mµ hµng ho¸ Trung Quèc, §µi Loan chiÕm lÜnh thÞ tr-êng Mü mau chãng vµ hiÖu
qu¶.
* N©ng cao tÝnh c¹nh tranh vÒ gi¸ ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr-êng:
§ã lµ kinh nghiÖm cña Trung Quèc, Th¸i Lan, Peru... ThËt vËy, thÞ tr-êng Mü
rÊt lín, nh-ng ng-êi Mü kh¸ thùc dông: gi¸ rÎ vÉn lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan
träng ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr-êng, ®Æc biÖt lµ thÞ tr-êng b×nh d©n vµ thu nhËp thÊp.
ChÝnh nhê chÝnh s¸ch gi¸ rÎ nh-ng kh«ng vi ph¹m luËt chèng ph¸ gi¸ cña Mü mµ
nhiÒu mÆt hµng nh- : quÇn ¸o, ®å ch¬i trÎ em, giµy dÐp, hµng dÖt kim... cña Trung
Quèc chiÕm thÞ phÇn rÊt lín ë Mü.
* §a d¹ng ho¸ mÆt hµng, c¶i tiÕn mÉu m· th-êng xuyªn còng lµ biÖn ph¸p
quan träng ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr-êng Mü. §ã lµ kinh nghiÖm cña NhËt B¶n, Hµn
Quèc, Trung Quèc. ThËt vËy, nhê cã ®æi míi liªn tôc vÒ mÉu m· mµ xe h¬i cña
NhËt B¶n th©m nhËp m¹nh vµo thÞ tr-êng, c¹nh tranh ®-îc víi xe h¬i s¶n xuÊt t¹i
Mü. Hay nh- kinh nghiÖm cña Trung Quèc: lóc ®Çu khi míi ®-îc h-ëng quy chÕ
Tèi HuÖ Quèc, Trung Quèc th©m nhËp thÞ tr-êng Mü chñ yÕu b»ng nh÷ng mÆt
hµng tËn dông lao ®éng nhiÒu nh-: hµng dÖt may, giµy dÐp, ®å da... Nh-ng hiÖn
nay, Trung Quèc ®· ®-a hµng chôc nhãm ngµnh hµng xuÊt khÈu vµo Mü trong ®ã
10 mÆt hµng sau ®©y chiÕm 77% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµo Hoa Kú
9
: m¸y mãc thiÕt bÞ, m¸y mãc c¬ khÝ, giµy dÐp, ®å ch¬i, ®å gç, may mÆc, ®å nhùa,
®å da, dông cô quang häc, hµng dÖt kim.
* Cã chÝnh s¸ch -u ®·i thu hót vèn ®Çu t- n-íc ngoµi ®Ó lµm ra hµng xuÊt
khÈu ®-a vµo thÞ tr-êng Mü:
§ã lµ kinh nghiÖm cña Trung Quèc vµ Campucha: sau khi ®-îc h-ëng quy
chÕ Tèi HuÖ Quèc cña Mü, c¸c n-íc nµy giµnh nh÷ng -u ®·i vÒ thuÕ ®èi víi nh÷ng
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi cã hµng xuÊt khÈu sang Mü, nhê vËy mµ
Campuchia thu hót m¹nh vèn ®Çu t- tõ §µi Loan, Hång K«ng, Singapore, hä “®æ
x«” ®Õn Campuchia ®Ó tËn dông u ®±i vÒ h³n ng³ch cña Mü gi¯nh cho níc n¯y.
NÕu n¨m 1996 doanh sè xuÊt khÈu ngµnh may cña Campuchia chØ ®¹t 72 triÖu USD
(®©y lµ n¨m Mü b¾t ®Çu cho Campuchia h-ëng quy chÕ Tèi HuÖ Quèc) th× n¨m
1999 t¨ng vät lªn 600 triÖu USD (chiÕm h¬n 90% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n-íc
nµy), 70% sè nµy xuÊt khÈu sang Mü.
Nh×n chung, nh÷ng kinh nghiÖm ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng Mü kÓ
trªn ®Òu cã thÓ ¸p dông ë møc ®é kh¸c nhau cho ViÖt Nam.
III. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam
sang thÞ tr-êng Mü
1. T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo thÞ tr-êng Mü
Tõ tr-íc ®Õn nay, nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· thùc hiÖn ®-îc viÖc xuÊt
khÈu mÆt hµng dÖt may sang Mü, nh-ng víi sè l-îng nhá, chØ chiÕm tõ 5% ®Õn
10% tæng l-îng s¶n xuÊt cña c¶ n-íc, cô thÓ kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may
cña ViÖt Nam vµo Mü n¨m 1999 lµ 30 triÖu USD, n¨m 2000 lµ 40 triÖu USD. Së dÜ
nh- vËy lµ v× s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam tuy hoµn toµn kh«ng gÆp trë ng¹i vÒ
mÆt chÊt l-îng khi th©m nhËp thÞ tr-êng Mü, nh-ng ph¶i chÞu thuÕ suÊt nhËp khÈu
rÊt cao, tõ 30% ®Õn 90%, trong khi ®ã møc thuÕ suÊt thÊp nhÊt mµ c¸c n-íc kh¸c
®-îc h-ëng lµ kho¶ng 20%. Víi h¬n 1000 doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng dÖt may vµ
víi hµng v¹n c¬ së s¶n xuÊt may c¸ thÓ, ViÖt Nam cã lîi thÕ vÒ nh©n c«ng lao ®éng
cã thÓ lµm ra l-îng s¶n phÈm lín, nh-ng c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng dÖt may n¾m rÊt Ýt
th«ng tin vÒ luËt lÖ kinh doanh vµ thÞ hiÕu cña thÞ tr-êng Mü. PhÇn lín s¶n phÈm
dÖt may ViÖt Nam tr-íc ®©y kh«ng xuÊt khÈu trùc tiÕp sang Mü, mµ ph¶i ®i qua
10
n-íc thø 3 khiÕn gi¸ thµnh bÞ ®éi lªn rÊt nhiÒu nªn ch-a t¹o ®-îc chç ®øng v÷ng
ch¾c trªn thÞ tr-êng nµy.
Theo thèng kª cña H¶i quan Mü, tæng kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may c¸c
lo¹i vµo Mü trong n¨m tµi chÝnh tõ th¸ng 3/1999 ®Õn th¸ng 3/2000 lµ 65,52 tû
USD, t¨ng 6,4% so víi cïng kú n¨m tr-íc. Trong ®ã nhËp khÈu tõ ViÖt Nam chØ
chiÕm 0,5% tæng nhËp khÈu tõ ASEAN vµ 0,7% tæng nhËp khÈu cña Mü tõ tÊt c¶
c¸c n-íc. VÒ trÞ gi¸, ViÖt Nam ®øng thø 8 trong sè c¸c n-íc ASEAN vµ thø 57
trong tÊt c¶ c¸c n-íc cã hµng dÖt may xuÊt khÈu vµo Mü.
1.1 C¬ cÊu hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü
ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü ®a phÇn lµ hµng may mÆc, chia ra lµm hai chñng
lo¹i chñ yÕu lµ hµng dÖt kim vµ hµng dÖt th-êng, víi kim ng¹ch xuÊt khÈu qua c¸c
n¨m nh- sau:
C¬ cÊu hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü
1996
MÆt hµng
DÖt th-êng
DÖt kim
Tæng céng
Kim ng¹ch
(%)
1997
Kim ng¹ch
1998
(%)
Kim ng¹ch
(%)
20,01
84,79
21,96
83,15
24,53
81,22
3,59
15,21
4,45
16,85
5,67
18,78
23,60
100,00
26,41
100,00
30,20
100,00
Nguån : T¹p chÝ ngo¹i th-¬ng sè 12/99
Sè liÖu trªn cho ta thÊy hµng dÖt th-êng cña ViÖt nam chiÕm tû träng cao
trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr-êng Mü. Mét trong nh÷ng
nguyªn nh©n, ngoµi thÞ hiÕu cña c«ng chóng Mü ®èi víi hµng dÖt th-êng, lµ do
thùc tr¹ng c«ng nghÖ dÖt ViÖt Nam ®ang chó ý ®æi míi trang thiÕt bÞ, l¾p ®Æt c¸c
d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®ång bé nh»m n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm vµ gia t¨ng hiÖu
qu¶ xuÊt khÈu mÆt hµng dÖt kim v× lý do mÆt hµng nµy cã hiªô qu¶ kinh tÕ h¬n.
1.2. C¸c ph-¬ng ph¸p th©m nhËp thÞ tr-êng Mü ViÖt Nam ®· ¸p dông ®èi víi
hµng dÖt may
11
ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ¸p dông h÷u hiÖu c¸c ph-¬ng thøc th©m nhËp thÞ
tr-êng Mü sau:
* B¸n trùc tiÕp cho c¸c nhµ kinh doanh Mü ë nh÷ng mÆt hµng cã møc thuÕ
suÊt nhËp khÈu chªnh lªch kh«ng nhiÒu so víi Quy chÕ tèi huªh quèc;
* Gia c«ng trùc tiÕp, nh-ng rÊt Ýt;
* Gia c«ng vµ b¸n qua trung gian c¸c n-íc thø ba nh- Hong Kong, §µi Loan,
Singapore.
2. Nh÷ng khã kh¨n cña s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ
tr-êng Mü.
2.1 §iÓm yÕu cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ngµnh may:
* Gi¸ thµnh s¶n phÈm may mÆc cßn cao v× n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng
nh©n ngµnh may cßn thÊp h¬n so víi mét sè n-íc trong khu vùc; c«ng nghÖ, thiÕt
bÞ m¸y mãc vÉn cßn thua so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh; nguyªn vËt liÖu ngµnh may
chñ yÕu cßn phô thuéc vµo nhËp khÈu lµm gi¸ thµnh nguyªn vËt liÖu cao.
* 70 % trÞ gi¸ xuÊt khÈu hµng may mÆc thùc hiÖn qua ph-¬ng thøc gia
c«ng, trong khi ®ã thÞ tr-êng Mü chñ yÕu thùc hiÖn nhËp khÈu trùc tiÕp (mua ®øt,
b¸n ®o¹n s¶n phÈm).
* S¶n phÈm may cña ViÖt Nam ch-a cã th-¬ng hiÖu næi tiÕng thÕ giíi.
* Tiªu chuÈn ho¸ chÊt l-îng s¶n xuÊt s¶n phÈm ch-a ®-îc coi träng. cho
®Õn th¸ng 1/2000 ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh chiÕm 60% n¨ng lùc may mÆc cña c¶
n-íc míi cã mét C«ng ty Total Phong Phó ®¹t ®-îc tiªu chuÈn qu¶n trÞ ISO 9000.
* Do xuÊt khÈu gia c«ng, nªn c«ng t¸c thiÕt kÕ mÉu m· ch-a ®-îc coi
träng.
* Tr×nh ®é tiÕp thÞ yÕu, phô thuéc vµo phÝa ®èi t¸c n-íc ngoµi ®Æt gia c«ng.
* Tay nghÒ c«ng nh©n ch-a cao, v× ®©y ®-îc coi lµ ngµnh cã sù dÞch
chuyÓn lao ®éng lín (hËu qu¶ do chÕ ®é tiÒn l-¬ng thÊp).
* Am hiÓu vÒ thÞ tr-êng Mü ch-a nhiÒu.
2.2 S¶n phÈm dÖt may khi xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng Mü th-êng gÆp khã kh¨n
do nh÷ng quy ®Þnh ngÆt nghÌo cña Mü nh- sau:
12
* LuËt ph¸p Mü quy ®Þnh rÊt chÆt chÏ vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm, vÒ nh·n
m¸c hµng ho¸, vÒ giÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng dªth may;
* S¶n phÈm dÖt may kh«ng ®-îc ¶nh h-ëng ®Õn søc khoÎ cña ng-êi tiªu
dïng, ch¼ng h¹n s¶n phÈm cã nguån gèc tõ ®éng vËt ph¶i ®-îc kiÓm tra thËt kÜ
l-ìng ®Ó kh«ng l©y lan mÇm bÖnh tõ vËt sang ng-êi... TÊt c¶ hµng hãa xuÊt sang
Mü ph¶i ®¸p øng c¸c qui ®Þnh an toµn, søc kháe céng ®ång Liªn bang còng nhyªu cÇu tõng kh¸ch hµng ®Æt ra. §iÒu quan träng lµ ng-êi b¸n ph¶i tu©n thñ ®Çy ®ñ
c¸c yªu cÇu cÇn thiÕt nh- th«ng b¸o trong danh môc an toµn s¶n phÈm ®Ò cËp d-íi
®©y:
- Ng-êi tiªu dïng bÞ th-¬ng do sö dông s¶n phÈm lçi cã thÓ kiÖn ng-êi
mua ra luËt ph²p v¯ nh¯ cung cÊp cã thÓ bÞ ph³t mét kho°n tiÒn lín v× nh÷ng “thiÖt
h³i” do t×nh tr³ng th¬ng tËt g©y nªn. Nghiªm träng h¬n n÷a ngêi mua cã thÓ bÞ
®-a ra tßa ¸n Mü vµ ñy ban An toµn S¶n phÈm Tiªu dïng Mü (CPSC) v× ho¹t ®éng
nhËp khÈu vµ tiªu thô c¸c s¶n phÈm vi ph¹m qui ®Þnh vÒ tÝnh an toµn.
- C¬ quan ChÝnh phñ vµ Côc thÈm ph¸n Mü cã quyÒn dõng ho¹t ®éng nhËp
khÈu vµo Mü hoÆc cã thÓ yªu cÇu ng-êi mua ngõng b¸n c¸c s¶n phÈm lçi.
- ChÝnh phñ cã thÓ yªu cÇu ng-êi mua thu håi c¸c hµng hãa bÞ lçi vµ b¶n
th©n ng-êi mua ph¶i th«ng b¸o cho ng-êi tiªu dïng vÒ t×nh tr¹ng hµng hãa vµ hoµn
l¹i tiÒn cho ng-êi tiªu dïng. §©y lµ qu¸ tr×nh rÊt tèn kÐm, mÊt nhiÒu thêi gian vµ
cã thÓ bÞ ph¹t nÆng nÕu c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt kh«ng æn tháa.
- CPSC cã chøc n¨ng ®-a ra c¸c qui ®Þnh an toµn s¶n phÈm vµ c¸c qui ®Þnh
nµy b¶o vÖ ng-êi tiªu dïng tr¸nh khái c¸c s¶n phÈm kh«ng an toµn vµ ®Æt tr¸ch
nhiÖm nµy lªn c¸c nhµ s¶n xuÊt, nhËp khÈu vµ b¸n lÎ. CPSC ®-a ra c¸c yªu cÇu b¸o
c¸o chÆt chÏ ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt, nhµ ph©n phèi, nhµ nhËp khÈu vµ nhµ b¸n lÎ
vÒ c¸c s¶n phÈm ®· ®-îc liÖt kª ra, kÕt hîp víi ®¹o luËt liªn quan vÊn ®Ò th-¬ng tËt
vµ tö vong.
- H¬n n÷a CPSC cßn ¸p dông møc ph¹t rÊt nÆng ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt,
nhµ nhËp khÈu vµ nhµ b¸n lÎ cã hµnh vi vi ph¹m. V× vËy sÏ kh«ng cã mét chuyÕn
giao hµng nµo ®-îc thùc hiÖn cho ®Õn khi ng-êi mua nhËn ®-îc kÕt qu¶ kiÓm tra
liªn quan ®Õn tÝnh an toµn s¶n phÈm.
13
- TÊt c¶ c¸c lo¹i v¶i 100% b«ng, t¬, gai, axªtat hoÆc lôa vµ v¶i pha cã chøa
c¸c lo¹i sîi kÓ trªn víi träng l-îng nhá h¬n 2,6oz/sq yd.
- TÊt c¶ c¸c lo¹i v¶i cµo tuyÕt 100% b«ng hoÆc t¬ vµ c¸c lo¹i v¶i pha kh¸c
tõ c¸c lo¹i sîi nµy. TÊt c¶ mµu s¾c còng ®Òu ph¶i kiÓm tra v× nhuém ë nh÷ng lÇn
kh¸c nhau g©y ¶nh h-ëng ®Õn tû lÖ ®èt ch¸y v¶i cµo tuyÕt.
* Riªng víi s¶n phÈm len xuÊt khÈu vµo Mü, cßn ph¶i cã Visa nhËp khÈu
cña H¶i quan Mü nh»m ng¨n chÆn nh÷ng s¶n phÈm kh«ng phï hîp víi quy ®Þnh cã
thÓ ®-îc ®-a vµo trong n-íc.
* Sè l-îng s¶n phÈm dÖt may xuÊt khÈu vµo Mü sau khi hiÖp ®Þnh th-¬ng
m¹i ViÖt-Mü cã hiÖu lùc sÏ ®-îc ®iÒu tiÕt b»ng hµng rµo h¹n ng¹ch (quota), do vËy
ph¶i c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi tÊt c¶ c¸c n-íc vµ l·nh thæ xuÊt khÈu hµng dÖt may
kh¸c trªn thÕ giíi ®· cã mÆt rÊt l©u trªn thÞ tr-êng Mü nh- HongKong, Trung
Quèc, Hµn Quèc, §µi Loan...víi kim ng¹ch hµng n¨m thùc hiÖn rÊt lín.
* Mü Ýt thùc hiÖn gia c«ng mµ mua ®øt b¸n ®o¹n ë s¶n phÈm dÖt may.
3. C¬ héi vµ th¸ch thøc cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam khi xuÊt khÈu sang
thÞ tr-êng Mü
3.1 C¬ héi
Ngµnh dÖt may ViÖt Nam hiÖn cã 750 doanh nghiÖp (149 liªn doanh vµ 100%
vèn n-íc ngoµi), sö dông kho¶ng nöa triÖu lao ®éng, n¨m 1999 xuÊt khÈu 1.680
triÖu USD, nh-ng trong ®ã cã tíi 74% lµ gi¸ trÞ vËt t- phÝa n-íc ngoµi ®-a ®Õn gia
c«ng.
- Tr-íc ®©y, hµng dÖt may cña n-íc ta vµo Mü bÞ ®¸nh thuÕ nhËp khÈu cao
h¬n tõ 4 ®Õn 5 lÇn tuú theo tõng mÆt hµng so víi c¸c n-íc kh¸c cã quy chÕ NTR.
HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt-Mü cã hiÖu lùc, thuÕ nhËp khÈu hµng may vµo thÞ
tr-êng Mü gi¶m b×nh qu©n 30-40% nªn kim ng¹ch sÏ gia t¨ng. Theo -íc tÝnh sau
3-4 n¨m, hµng dÖt may cña ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo Mü cã thÓ ®¹t trªn 1 tû USD.
H¬n n÷a, chÊt l-îng vµ chñng lo¹i cña hµng dÖt may ViÖt Nam thêi gian gÇn ®©y
®-îc c¸c thÞ tr-êng khã tÝnh NhËt vµ T©y ¢u chÊp nhËn, sÏ dÔ dµng chinh phôc
kh¸ch hµng Mü.
- Nguån lao ®éng cña ViÖt Nam kh¸ dåi dµo.
14
- C¸c bªn cã thÈm quyÒn cña ViÖt Nam vµ Mü quan t©m chuÈn bÞ ®µm
ph¸n HiÖp ®Þnh vÒ may mÆc khi cã ®iÒu kiÖn.
- Nhµ n-íc cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu : xóc
tiÕn th-¬ng m¹i, th-ëng xuÊt khÈu.
3.2 Th¸ch thøc
MÆc dï hµng dÖt may ViÖt Nam cã nhiÒu c¬ héi xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng Mü
nh-ng th¸ch thøc còng kh«ng Ýt :
* Tr-íc hÕt, ®èi víi hµng dÖt may, khi hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i cã hiÖu lùc th×
mét hiÖp ®Þnh vÒ hµng dÖt may ViÖt-Mü sÏ ®-îc ®µm ph¸n. HiÖn hai bªn vÉn ch-a
®-a ra lÞch tr×nh cô thÓ vÒ viÖc ®µm ph¸n hiÖp ®Þnh vÒ hµng dÖt may, trong ®ã cã
thÓ Mü sÏ ¸p dông chÕ ®é h¹n ng¹ch ®èi víi hµng dÖt may ViÖt Nam nh- ®· tõng
¸p dông ®èi víi Campuchia. V× vËy vÊn ®Ò lµ ph¶i tranh thñ hÕt møc tr-íc khi Mü
®-a ra h¹n ng¹ch.
* CÇn phÊn ®Êu n©ng cao chÊt l-îng nguån nguyªn liÖu, phô liÖu ë trong
n-íc, ®¸p øng yªu cÇu rµng buéc vÒ tû lÖ néi ®Þa ho¸ ®Ó ®-îc h-ëng chÕ ®é thuÕ
quan -u ®·i hay quy chÕ thuÕ quan phæ cËp (GSP) cña Mü dµnh cho c¸c n-íc ®ang
ph¸t triÓn. Yªu cÇu tû lÖ néi ®Þa ho¸ ®èi víi ngµnh may rÊt cao, lªn ®Õn 60%, trong
khi tû lÖ néi ®Þa ho¸ thùc tÕ cßn thÊp h¬n nhiÒu, do chÊt l-îng v¶i cña ta cßn qu¸
kÐm, nªn hÇu hÕt nguyªn liÖu sö dông cho ngµnh may xuÊt khÈu hiÖn nay ®Òu ph¶i
nhËp. Ngay ¸o quÇn ®ang xuÊt khÈu vµo EU, chØ cã tû lÖ nhá ®¸p øng tiªu chuÈn ®Ó
cÊp Form A, cßn hÇu hÕt xuÊt khÈu theo chøng chØ xuÊt xø Form T, nghÜa lµ ch-a
®-îc h-ëng møc thuÕ quan -u ®·i cao nhÊt. §èi víi Mü, ®iÒu kiÖn ®Ó ®-îc h-ëng
chÕ ®é thuÕ quan -u ®·i ®èi víi mét sè mÆt hµng, trong ®ã cã hµng dÖt may cßn
khã kh¨n vµ phøc t¹p h¬n so víi quy ®Þnh cña EU, h¬n n÷a quy ®Þnh nµy hµng n¨m
®Òu ®-îc Mü xem xÐt ®iÒu chØnh.
* Kh©u thiÕt kÕ mÉu m· s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn
yÕu. Bªn c¹nh ®ã, tû lÖ sö dông nguyªn phô liÖu trong n-íc ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n
phÈm dÖt may cßn rÊt thÊp.
* Nguån nh©n lùc tr×nh ®é cao cßn h¹n chÕ
15
ChÊt l-îng nguån lao ®éng hiÖn nay ®ang lµ vÊn ®Ò khã ®èi víi c¸c nhµ
qu¶n lý ngµnh dÖt may. Theo sè liÖu cña héi DÖt-May-Thªu-§an thµnh phè Hå ChÝ
Minh, sè ng-êi lao ®éng trong ngµnh tèt nghiÖp cÊp 3 chØ ®¹t 4%, v¨n ho¸ cÊp 2
chiÕm 61%, cÊp 1 chiÕm 21% ; vÒ chÊt l-îng chuyªn m«n chØ cã 12,5% tr-ëng d©y
chuyÒn ®-îc ®µo t¹o chÝnh quy; 12,7% ®-îc ®µo t¹o t¹i chøc; 14,5% ®-îc ®µo t¹o
ng¾n h¹n, trong khi cã tíi 60,3% ch-a hÒ ®-îc ®µo t¹o bªn ngoµi. Vµ hiÖn rÊt Ýt
c«ng ty quan t©m ®Õn viÖc ®µo t¹o tay nghÒ còng nh- kiÕn thøc cho nh÷ng lao ®éng
gi÷ vÞ trÝ then chèt trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt, hoÆc nÕu cã th× còng xuÊt ph¸t tõ
viÖc sö dông nh÷ng lao ®éng lµm viÖc l©u n¨m, cã n¨ng suÊt cao, cã kinh nghiÖm
lªn ®¶m nhiÖm.
¤ng Lª Quèc ¢n - chñ tÞch H§QT tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam, trong
b¯i viÕt Ng¯nh dÖt may víi vÊn ®Ò héi nhËp ®± chØ ra : “... mét trong nh÷ng yÕu tè
chÝnh vµ ®iÓm m¹nh chÝnh lµm cho hµng dÖt may ViÖt Nam t¨ng tÝnh c¹nh tranh
®-îc nh- hiÖn nay ®ã lµ chÊt l-îng..., kh«ng Ýt c«ng ®o¹n cßn cã sù can thiÖp trùc
tiÕp cña con ngêi l¯m cho chÊt lîng s°n phÈm kh«ng æn ®Þnh...”.
Sau quyÕt ®Þnh sè 55/2001/Q§/TTg cña ChÝnh phñ, c¸c doanh nghiÖp liÖu
cã thùc hiÖn ®îc khi ®iÓm 5 ®iÒu 2 cña QuyÕt ®Þnh cho phÐp “ D¯nh to¯n bé
nguån thu phÝ h¹n ng¹ch dÖt may cho viÖc më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu, trong ®ã
cã chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng tham gia c¸c tæ chøc dÖt may quèc tÕ, cho c«ng t¸c
xóc tiÕn th¬ng m³i v¯ ®¯o t³o nguån nh©n lùc cho ng¯nh dÖt may”. Trong khi ®ã
t¹i héi nghÞ kh¸ch hµng vÒ nhu cÇu tuyÓn dông lao ®éng n¨m 2001 do Së lao ®éng th-¬ng binh vµ x· héi thµnh phè Hå ChÝ Minh tæ chøc, nhiÒu doanh nghiÖp rÊt bøc
xóc vµ thùc sù quan t©m ®Õn vÊn ®Ò ®µo t¹o chuyÒn tr-ëng (CT), tæ tr-ëng (TT) vµ
nh©n viªn kiÓm tra chÊt l-îng cña s¶n phÈm (KCS), nh-ng vÉn cßn nhiÒu lóng tóng
kh«ng biÕt tæ chøc gi¶i quyÕt nh- thÕ nµo.
* Mü kh«ng ®Æt ®¬n hµng nhá lÎ. Mét ®¬n hµng cña Mü cã thÓ lªn tíi c¶
triÖu s¶n phÈm mµ thêi gian cung øng hµng l¹i rÊt nhanh. Do vËy, cÇn ®-a n¨ng lùc
s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp ngµnh may lªn cao vµ cÇn liªn kÕt l¹i nh»m ®ñ søc
thùc hiÖn mét ®¬n hµng.
16
* Sù c¹nh tranh ë mÆt hµng may mÆc trªn thÞ tr-êng Mü rÊt quyÕt liÖt. ThËt
vËy, Trung Quèc lµ ®èi thñ c¹nh tranh lín víi -u thÕ phong phó vÒ chñng lo¹i hµng
ho¸, gi¸ rÎ. Mét sè n-íc ASEAN nh- Philippines, Th¸i Lan, Ind«nªsia lµ nh÷ng
n-íc xuÊt khÈu lín, cã s½n thÞ tr-êng tiªu thô. Tuy gi¸ nh©n c«ng cao h¬n ViÖt
Nam nh-ng hä cã -u thÕ nhê sù tù tóc ®-îc nguyªn liÖu v¶i vµ c¸c phô kiÖn may
chÊt l-îng cao nªn ®· gãp phÇn gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. NhiÒu nh·n hiÖu uy tÝn
cã thÓ kÓ ®Õn l¯ ²o thun “c² sÊu” cña Th²i Lan, quÇn lãt hiÖu “Soel” cña
Philippin... Bªn c¹nh ®ã, Mªhic«, Cana®a vµ c¸c n-íc vïng Caribª ®ang lµ c¸c
quèc gia cã xu thÕ vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó gia t¨ng xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo
Mü trong nh÷ng n¨m tíi ®©y, sÏ lµ nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh mÏ nhÊt trong
rÊt nhiÒu ®èi thñ cïng cung cÊp mÆt hµng nµy cho thÞ tr-êng Mü.
* ViÖt Nam ch-a lµ thµnh viªn cña WTO nªn kh«ng ®-îc h-ëng lîi Ých tõ
hiÖp ®Þnh ATC (Agreement on Textile and Clothing), HiÖp ®Þnh ®iÒu chØnh viÖc
xo¸ bá quota ¸p dông trong hiÖp ®Þnh §a Sîi MFA (Multifibre Agreement). §Æc
biÖt trong t-¬ng lai, ®Õn n¨m 2005, WTO xo¸ bá hoµn toµn hµng rµo b¶o hé mËu
dÞch ®èi víi hµng dÖt may. §Õn ®ã, nÕu ViÖt Nam ch-a ra nhËp WTO th× khã cã
®iÒu kiÖn c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ kh¸c trªn thÞ tr-êng Mü.
4. C¬ chÕ - chÝnh s¸ch cña Nhµ n-íc vÒ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu
XÐt vÒ mÆt c¬ së ph¸p lý vµ chÝnh s¸ch, c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý c¶ vÜ m« vµ vi
m« ®Òu cÇn ph¶i ®-îc c¶i c¸ch triÖt ®Ó vµ toµn diÖn. ViÖc c¶i c¸ch c¸c doanh
nghiÖp Nhµ n-íc tiÕn hµnh chËm, ch-a ®¹t hiÖu qu¶ cao nh- mong muèn. ThÞ
tr-êng tÝn dông, tµi chÝnh vÉn cßn manh nha, nhá bÐ. ViÖc qu¶n lý ®Êt ®ai, h×nh
thµnh khung khæ ®iÒu tiÕt hµnh chÝnh còng lµ mét phÇn cña vÊn ®Ò ®ã. ChÝnh s¸ch
tû gi¸ hèi ®o¸i, chÝnh s¸ch tµi chinh tÝn dông còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn
nay. Bªn c¹nh ®ã, c¶i c¸ch doanh nghiÖp nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho khu vùc t- nh©n
ph¸t triÓn mét c¸ch hiÖu qu¶ lµ mét trong nh÷ng th¸ch thøc lín cña ngµnh dÖt may.
C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ nãi chung vµ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu cña n-íc ta nãi
riªng cßn nhiÒu bÊt cËp, g©y khã kh¨n kh«ng nhá cho c¸c doanh nghiÖp. Quy ®Þnh
thiÕu nhÊt qu¸n, thñ tôc phiÒn hµ, ®Æc biÖt lµ thñ tôc miÔn gi¶m thuÕ quan vµ thñ
tôc hoµn thuÕ nhËp khÈu. Doanh nghiÖp cÇn in tªn s¶n phÈm, tªn doanh nghiÖp, n¬i
17
s¶n xuÊt lªn s¶n phÈm cña m×nh còng ph¶i xin giÊy phÐp cña Bé V¨n Ho¸ th«ng tin
®Ó ®-îc in vµ giÊy phÐp nhËp khÈu m¸y in. Hµng dÖt may xuÊt khÈu cña ta chñ yÕu
theo h¹n ng¹ch nh-ng c¬ chÕ ph©n bæ h¹n ng¹ch hiÖn nay cßn nhiÒu bÊt hîp lý. C¬
chÕ ph©n bæ h¹n ng¹ch ®ång ®Òu tuy gi¶i quyÕt ®-îc nh÷ng vÊn ®Ò x· héi nh-ng
cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ ph-¬ng diÖn kinh tÕ v× c¸c nhµ kinh doanh n-íc ngoµi th-êng
muèn ký hîp ®ång víi mét hoÆc mét sè doanh nghiÖp cã uy tÝn thay v× ph¶i ký hîp
®ång víi nhiÒu doanh nghiÖp cïng mét lóc. §ã lµ ch-a kÓ ®Õn sù l·ng phÝ do bá lì
®Æc tÝnh “lîi Ých t¨ng theo quy m«” cña c²c doanh nghiÖp cã quy m« lín song
kh«ng ®ñ h¹n ng¹ch ®Ó s¶n xuÊt. Kh¾c phôc thiÕu sãt nµy, tõ th¸ng 12/1998, viÖc
®Êu thÇu mét phÇn h¹n ng¹ch dÖt may ®· ®-îc tiÕn hµnh thÝ ®iÓm t¹o ra mét b-íc
tiÕn míi trong c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu.
ViÖc cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt (vÒ thÞ tr-êng, s¶n phÈm) cho c¸c doanh
nghiÖp dÖt may ViÖt Nam tõ c¸c c¬ quan chøc n¨ng lµ ch-a hiÖu qu¶, thiÕu mét sù
chØ ®¹o thèng nhÊt, chÆt chÏ cÊp Nhµ n-íc. T×nh tr¹ng nµy dÉn ®Õn hiÖn t-îng lµ
th«ng tin thÞ tr-êng mµ c¸c doanh nghiÖp cã ®-îc th-êng chËm vµ thiÕu chÝnh x¸c,
kh«ng ®ång bé ; viÖc sö dông c¸c th«ng tin cña nhau còng rÊt khã kh¨n. §©y lµ
mét trë ng¹i lín, lµm gi¶m søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt
Nam.
5. KÕt luËn - bµi häc kinh nghiÖm
ThÞ tr-êng Mü lµ thÞ tr-êng lín nhÊt toµn cÇu, kh«ng nh÷ng thÞ tr-êng cã
dung l-îng lín, mµ hµng nhËp khÈu rÊt ®a d¹ng vµ phong phó vÒ mÉu m·, chñng
lo¹i vµ chÊt l-îng. Tuy nhiªn tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng Mü rÊt quyÕt liÖt v× thÞ
tr-êng Mü ho¹t ®éng theo c¬ chÕ tù do c¹nh tranh, hµng ho¸ cña Mü nhËp khÈu tõ
gÇn 150 n-íc.
Hµng dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua ®-a vµo Mü mÆc
dï ch-a ®-îc h-ëng quy chÕ Tèi HuÖ Quèc, nh-ng cã tèc ®é t¨ng kh¸ nhanh vÒ
kim ng¹ch còng nh- chñng lo¹i s¶n phÈm. Tuy nhiªn, tÝnh c¹nh tranh cña hµng dÖt
may xuÊt khÈu ViÖt Nam kh«ng cao h¬n so víi cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh nh- :
Trung Quèc, Th¸i Lan, Mªhic«, Philippines, Ên §é... th× khã cã thÓ th©m nhËp s©u
vµ réng vµo thÞ tr-êng nµy.
18
Cho nªn, muèn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr-êng Mü cÇn
ph¶i ¸p dông nh÷ng gi¶i ph¸p hîp lý mang tÝnh ®Æc thï cña ngµnh, võa ph¶i ¸p
dông c¸c biÖn ph¸p chung mµ bÊt cø ngµnh hµng nµo muèn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu
còng ph¶i ¸p dông. Ngoµi sù nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp, th× rÊt cÇn sù hç trî cña
Nhµ n-íc ®Ó hµng ho¸ cña ViÖt Nam cã chç ®øng æn ®Þnh vµ v÷ng ch¾c trªn thÞ
tr-êng Mü.
Th©m nhËp thµnh c«ng ë thÞ tr-êng Mü, sÏ gióp nÒn kinh tÕ ViÖt Nam héi
nhËp thµnh c«ng ë khu vùc vµ toµn cÇu.
IV. Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt
Nam sang thÞ tr-êng Mü
1. Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm dÖt may ViÖt
Nam
1.1 N©ng cao chÊt l-îng vµ thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm th«ng qua viÖc
n©ng cao tay nghÒ c«ng nh©n, cã chÝnh s¸ch -u ®·i ®Ó gi÷ c«ng nh©n giái.
- TiÕp tôc ®Çu t- ®Ó ®æi míi trang thiÕt bÞ, m¸y mãc ; §Çu t- chiÒu s©u ph¶i
®ång bé vµ hoµn thiÖn cho tõng d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng
cao n¨ng suÊt chÊt l-îng s¶n phÈm, lo¹i bá nh÷ng thiÕt bÞ qu¸ cò vµ l¹c hËu.
Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i sö dông nh÷ng thiÕt bÞ thËt hiÖn ®¹i mµ tïy thuéc vµo ®iÒu
kiÖn tµi chÝnh, mÆt hµng, tÝnh ®ång bé vÒ c«ng nghÖ trong d©y chuyÒn ®Ó chän thiÕt
bÞ ®Çu t- cho thÝch hîp. MÆt kh¸c, cÇn -u tiªn phô tïng thay thÕ, c«ng nghÖ, thiÕt
bÞ t¹o ra c¸c mÆt hµng -u tiªn. §èi víi tõng chuyªn ngµnh hÑp cÇn quan t©m:
Ngµnh sîi:
C¸c d©y chuyÒn thuéc thÕ hÖ thËp kû 60, 70 cÇn ®-îc thay ®æi. C¸c hÖ thèng
m¸y b«ng cÇn ®-îc thay ®æi tr-íc. N©ng cÊp m¸y ch¶i ®Ó ®¹t ®é ph©n ch¶i cao.
Bæ sung hÖ thèng ch¶i kü b«ng hiÖn ®¹i cho c¸c d©y chuyÒn lµm sîi chÊt l-îng
cao. Thay thÕ bé kÐo dµi m¸y ghÐp cò b»ng c¸c bé kÐo dµi hiÖn ®¹i, bæ sung m¸y
ghÐp míi ®Ó c©n ®èi d©y chuyÒn. M¸y sîi vµ m¸y con cÇn thay thÕ c¸c bé kÐo dµi
®· cò ®Ó t¨ng tèc ®é lªn 10-15%. Trang bÞ m¸y nèi vª hiÖn ®¹i cho c¸c d©y chuyÒn
lµm sîi cao cÊp, sîi cho dÖt kim. X©y dùng c¸c buång b¶o tr×, söa ch÷a nhá cã
19
tr×nh ®é tiªn tiÕn ®-îc trang bÞ m¸y ®ñ chÝnh x¸c. H-íng chän thiÕt bÞ, c«ng nghÖ,
phô tïng cÇn tËp trung vµo nh÷ng nhµ m¸y cã d©y chuyÒn lµm sîi cao cÊp, sîi b«ng
chÊt l-îng cao, dÖt s¶n phÈm xuÊt khÈu cña c¸c n-íc T©y ¢u, B¾c Mü, NhËt B¶n ...
Trong khi ®ã, c¸c nhµ m¸y lµm sîi chi sè trung b×nh, cã chÊt l-îng ®¶m b¶o tiªu
chuÈn th× chän thiÕt bÞ cña ch©u ¸. MÆt kh¸c, còng tïy thuéc vµo tõng ®iÒu kiÖn
cô thÓ mµ lùa chän thiÕt bÞ, c«ng nghÖ phï hîp.
Ngµnh dÖt:
§èi víi dÖt thoi, nhÊt thiÕt ph¶i trªn c¬ së mÆt hµng mòi nhän ®· x¸c ®Þnh ®Ó
lùa chän thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ cho phï hîp trªn c¬ së 8 nhãm s¶n phÈm ®· h×nh
thµnh trong nh÷ng n¨m qua vµ nh÷ng s¶n phÈm míi theo yªu cÇu cña thÞ tr-êng.
Do ®ã, h-íng ®Çu t- lµ hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ tõng b-íc, song s¶n phÈm ph¶i ®¹t
tiªu chuÈn quèc tÕ.
VÒ m¸y dÖt, ®Çu t- c¸c thiÕt bÞ kh«ng thoi hiÖn ®¹i, gi¶m dÇn m¸y dÖt cã thoi,
nhÊt lµ c¸c m¸y khæ hÑp. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 chØ cßn mét l-îng nhá m¸y dÖt
cã thoi dïng ®Ó dÖt mét sè mÆt hµng truyÒn thèng. C«ng ®o¹n hå m¾c c¸c thiÕt bÞ
cò ph¶i ®-îc thay thÕ ®Ó ®¹t ®-îc trôc hå chÊt l-îng cao cung cÊp cho dÖt hiÖn ®¹i.
§èi víi dÖt thoi, cho ®Õn nay ngµnh dÖt kim ViÖt nam cã 4 lo¹i thiÕt bÞ: dÖt
kim trßn, dÖt kim ®an däc, dÖt kim ph¼ng, dÖt kim bÝt tÊt. Song ®Ó cã ®-îc s¶n
phÈm dÖt kim hoµn chØnh ph¶i ®Æc biÖt quan t©m ®Õn hai kh©u nhuém - xö lý hoµn
tÊt vµ c¾t - may.
Tõ nay ®Õn n¨m 2005, Ngµnh dÖt ViÖt nam cÇn thay thÕ toµn bé thiÕt bÞ cò, bæ
sung n©ng cÊp mét sè thiÕt bÞ cßn sö dông ®-îc. §Çu t- ®ång bé mét sè d©y
chuyÒn s¶n xuÊt c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó lµm mét sè mÆt hµng chñ yÕu theo tõng
vïng qui ho¹ch lµm nßng cèt cho tõng khu vùc. H¬n thÕ n÷a, tõng b-íc ®Çu t- c¸c
thiÕt bÞ xö lý hoµn tÊt ®Ó n©ng cao chÊt l-îng vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm theo yªu cÇu cña
thÞ tr-êng. §Õn n¨m 2010, Ngµnh dÖt cÇn hoµn thiÖn thiÕt bÞ còng nh- c«ng nghÖ
trong toµn Ngµnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lín vµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu.
Ngµnh nhuém - xö lý hoµn tÊt:
§©y lµ c«ng ®o¹n quan träng nhÊt trong Ngµnh dÖt, ngoµi yÕu tè ¶nh h-ëng
®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm, gi¸ trÞ cña s¶n phÈm ®-îc quyÕt ®Þnh bëi kh©u xö lý hoµn
20
- Xem thêm -
.PDF 
33 
83 
79 
