Lêi më ®Çu
Sau mét thêi gian thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, ViÖt Nam ®· tham
gia trë l¹i thÞ tr-êng g¹o thÕ giíi víi t- c¸ch lµ mét n-íc xuÊt khÈu g¹o
®øng hµng ®Çu trªn thÕ giíi. Trong 11 n¨m qua (1990- 2000), ViÖt Nam
®· xuÊt khÈu 28,83 triÖu tÊn g¹o ®¹t kim ng¹ch kho¶ng 6,0 tû USD. T×nh
h×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh lóa g¹o trªn thÕ giíi ®ang cã nh÷ng th¸ch
thøc lín, thÞ tr-êng lu«n bÊt æn, s¶n l-îng xuÊt khÈu t¨ng gi¶m kh«ng
®Òu, xu h-íng c¹nh tranh cña c¸c n-íc míi xuÊt khÈu ngµy cµng ¸c liÖt,
thÞ tr-êng nhËp khÈu biÕn ®éng kh«ng ngõng. Do ®ã, ®Ó ®èi phã víi
nh÷ng th¸ch thøc nh»m duy tr× ®éng lùc cao khuyÕn khÝch n«ng d©n tËp
trung ®Çu t- th©m canh ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh lóa g¹o, cÇn cã mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ®ång bé, trong ®ã chÝnh
s¸ch thÞ tr-êng lµ nßng cèt, viÖc chän lùa thÞ tr-êng môc tiªu lµ rÊt quan
träng. KÕt cÊu cña ®Ò ¸n sÏ gåm 4 phÇn:
I.Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ xuÊt khÈu g¹o.
II.Thùc tr¹ng vÒ xuÊt khÈu g¹o trong nh÷ng n¨m qua.
III. Mét sè gi¶i ph¸p nh¨m gãp phÇn t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu
g¹o trong n¨m 2001 vµ mét vµi n¨m tíi.
VI. KÕt luËn.
G¹o lµ mét thÕ m¹nh cña ®Êt n-íc vµ nã sÏ m·i m·i lµ mét thÕ m¹nh
cña ®Êt n-íc. Do ®ã, vÊn ®Ò lµm t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o vÉn lµ bµi
to¸n mu«n thña cña chóng ta vµ con ch¸u chóng ta. V× vËy, bµi viÕt nhá
nµy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt, rÊt mong c¸c thÇy c«, c¸c
b¹n vµ tÊt c¶ nh÷ng ng-êi quan t©m cïng gióp ®ì t«i ®Ó bµi viÕt sau hoµn
thiÖn h¬n bµi viÕt tr-íc.
1
I . Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ xuÊt khÈu g¹o.
1.Kh¸i niÖm chung vÒ xuÊt khÈu g¹o.
XuÊt khÈu g¹o hiÓu theo nghÜa ®¬n gi¶n lµ viÖc c¸c c¸ nh©n, tæ chøc,
chÝnh phñ n-íc nµy chuyÓn giao g¹o cho c¸c c¸ nh©n, tæ chøc, ChÝnh phñ
n-íc kia ®Ó thu mét l-îng ngo¹i tÖ nhÊt ®Þnh hoÆc mét l-îng vËt chÊt cã
gi¸ trÞ t-¬ng ®-¬ng.
2. Vai trß cña xuÊt khÈu g¹o trong ®êi sèng x· héi vµ trong
chiÕn l-îc xuÊt khÈu cña ®Êt n-íc.
1.1. Vai trß cña xuÊt khÈu g¹o trong ®êi sèng x· héi.
Trªn thÕ giíi, lóa xÕp hµng thø hai sau lóa m× vÒ diÖn tÝch gieo trång,
nh-ng ®øng trªn quan ®iÓm dinh d-ìng mµ xÐt th× lóa g¹o ®· cung cÊp sè
calo tÝnh trªn ®¬n vÞ hÐc- ta lóa g¹o cã thÓ nu«i sèng 5,7 ng-êi trong mét
n¨m, so víi 5,3 ®èi víi ng« vµ 4,1 ®èi víi lóa m×. Trong c¸c khÈu phÇn
dinh d-ìng cña c¸c n-íc ch©u ¸, kÓ c¶ ViÖt Nam, g¹o ®· cung cÊp 4080% l-îng calo vµ ®· cung cÊp ®-îc Ýt nhÊt lµ 40% l-îng Protein ,
Protein cña lóa g¹o cã gi¸ trÞ dinh d-ìng cao vi tÝnh c©n b»ng cña c¸c
amim«acid kh«ng thÓ thay thÕ (essentilaminoacids) vµ v× ®é tiªu ho¸ cña
protein nµy rÊt cao (cã thÓ lªn tíi 100%).
Cßn xÐt vÒ mÆt x· héi th× nghÒ trång lóa vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt lóa
g¹o, kÓ c¶ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch, ®· t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho mét
céng ®ång lín nhÊt cña nh©n d©n trong vïng n«ng th«n trªn hµnh tinh cña
chóng ta. Kho¶ng 80-100 triÖu ng-êi t»ng thªm hµng n¨m yªu cÇu ®-îc
cung cÊp l-¬ng thùc, phÇn lín l¹i ë nh÷ng n-íc kÐm ph¸t triÓn vµ nghÌo.
Theo TiÕn SÜ Lampe, nguyªn Tæng gi¸m ®èc ViÖn lóa Quèc tÕ IRRI,
trong 30 n¨m tíi dù ®o¸n mçi n¨m sÏ cÇn kho¶ng 870 triÖu tÊn thãc ch-a
xay t¨ng h¬n hiÖn nay 70%.
2.2. vai trß cña xuÊt khÈu g¹o trong chiÕn l-îc xuÊt khÈu cña ®Êt
n-íc.
Gièng nh- bao lo¹i h×nh xuÊt khÈu hµng ho¸ kh¸c, ngoµi nh÷ng vai
trß chung cña m×nh, xuÊt khÈu g¹o cã nh÷ng vai trß riªng biÖt cña nã
trong bèi c¶nh cña nÒn kinh tÕ n-íc ta hiÖn nay.
Kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o hµng n¨m t¨ng ®Òu trong nh÷ng n¨m gÇn
®©y, ®iÒu ®ã ®-a tû träng kim ng¹ch ngo¹i th-¬ng trong tæng s¶n phÈm
quèc d©n cña mçi quèc gia ngµy cµng lín, thÓ hiÖn møc ®é më cöa gia
t¨ng cña nÒn kinh tÕ mçi quèc gia ra thÞ tr-êng thÕ giíi.
2
T¨ng nhanh tû träng g¹o xuÊt khÈu chÊt l-îng cao so víi g¹o th«,
®iÒu ®ã minh chøng mét ®iÒu lµ s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®¹t tû
träng t¨ng cao, vµ nã cßn minh chøng cho chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña §¶ng
vµ nhµ n-íc ta lµ ®óng ®¾n. ChiÕn l-îc “ ph¸t huy thÕ m¹nh cña ®Êt n-íc”
trong chiÕn l-îc xuÊt khÈu cña ®Êt n-íc phï hîp víi nhu cÇu kh¸ch quan
cña thÕ giíi.
II. Thùc Tr¹ng xuÊt khÈu g¹o trong thêi gian
qua vµ dù b¸o vÒ xuÊt khÈu g¹o trong nh÷ng n¨m
tíi.
1.Thùc tr¹ng vÒ xuÊt khÈu g¹o trong thêi gian qua.
1.1.ChÊt l-îng g¹o xuÊt khÈu.
HiÖn nay,chÊt l-îng cña l-îng thùc thùc phÈm, nãi chung vµ chÊt
l-îng cña lóa g¹o nãi riªng, lµ vÊn ®Ò ®Æt ra hµng ®Çu vµ hÕt søc bøc thiÕt
trong c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ còng nh- trong c¸c ho¹t ®éng
kinh tÕ – x· héi. Chóng ®-îc xem lµ sîi chØ ®á cña ngµnh c«ng nghiÖp
hiÖn ®¹i. NÕu nh- kho¶ng 20 n¨m tr-íc ®©y, tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gÝa tr×nh
®é ph¸t triÓn ngµnh n«ng nghiÖp cña mét n-íc lµ sè c©n ph©n ®¹m tÝnh
trªn ®Çu ng-êi, th× ngµy nay mét trong nh÷ng tiªu chÝ quan träng lµ c¸c
chØ tiªu chÊt l-îng s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ sè ngo¹i tÖ m¹nh trªn ®Çu
ng-êi do chÊt l-îng c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp mang l¹i. Tõ ®ã ta dÔ
dµng hiÓu r»ng v× sao nhiÒu n-íc ®· lÊy khÈu hiÖu chÊt l-îng tr-íc hÕt
(first quality) lµm th-íc ®o cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, thÞ
tr-êng, ph©n phèi, l-u th«ng, xuÊt nhËp khÈu…
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ViÖt Nam ®· ®øng vµo hµng nh÷ng n-íc xuÊt
khÈu g¹o hµng ®©u thÕ giíi. S¶n l-îng cña ViÖt Nam t¨ng tõ 1,4 triÖu tÊn
n¨m 1989 lªn 3,8 triÖu tÊn n¨m 1998, n¨m 1999 ®¹t trªn 4,3 triÖu tÊn
n¨m 2000 ®¹t 3,6 triÖu tÊn. Trong nh÷ng n¨m tíi ViÖt Nam dù kiÕn xuÊt
khÈu ë møc æn ®Þnh 4,0-4,5 triÖu tÊn/ n¨m. VÒ sè l-îng kh¸ lín, song
hiÖu qu¶ xuÊt khÈu vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh th× g¹o cña ViÖt Nam ®ang
cßn thÊp, mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµ do chÊt l-îng g¹o cña ViÖt
Nam ch-a ®¸p øng ®-îc nhu cÇu vÒ phÈm cÊp cña thÞ tr-êng g¹o thÕ giíi.
G¹o cña chóng ta thiÕu sù ®ång ®Òu vÒ phÈm cÊp h¹t, dï trong cïng mét
vïng sinh th¸i song l¹i cã qu¸ nhiÒu gièng lóa kh¸c nhau ®-îc trång.
Trong c¬ cÊu gièng lóa ®ang sö dông ë §BSCL th× c¸c gièng lóa h¹t dµi,
chÊt l-îng g¹o cao thÞ tr-êng thÕ giíi -a thÝch l¹i chiÕm tû träng thÊp.
3
Tr¸i l¹i, c¸c gièng lóa cã n¨ng suÊt cao, kh¶ n¨ng kh¸ng s©u bÖnh tèt,
song h¹t g¹o ng¾n, chÊt l-îng thÊp l¹i ®-îc ®a sè n«ng d©n -a chuéng.
MÆt kh¸c, tØ lÖ h¹t b¹c bông, h¹t vµng, h¹t xanh non,t¹p chÊt,… trong g¹o
xuÊt khÈu cßn cao còng ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
2.1. Sè l-îng vµ gi¸ c¶ g¹o xuÊt khÈu.
ThÞ tr-êng lóa g¹o lµ mét trong nh÷ng thÞ tr-êng ngò cèc quan träng
cña thÕ giíi. N¨m 1995,c¶ thÕ giíi xuÊt khÈu 21 triÖu tÊn, ®Õn n¨m 1998
xuÊt khÈu 27,42 triÖu tÊn vµ n¨m 2000 thÕ giíi sÏ xuÊt khÈu kho¶ng 23
triÖu tÊn. Thùc tÕ thÞ tr-êng g¹o hiÖn nay ®ang gÆp ph¶i hai vÊn ®Ò khã
kh¨n ¶nh h-ëng ®Õn sè l-îng vµ gi¸ c¶ g¹o xuÊt khÈu:
+ Møc cung vµ møc cÇu: Cã khuynh h-íng lu«n lu«n biÕn ®éng
m¹nh do s¶n xuÊt ph¶i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Cô thÓ
n¨m 2000 do lò lôt ¶nh h-ëng nÆng nÒ, kh«ng nh÷ng ¶nh h-ëng ®Õn chÊt
l-îng g¹o mµ cßn ¶nh h-ëng lín ®Õn s¶n l-îng, lµm chóng ta kh«ng ®¹t
®-îc kim ng¹ch xuÊt khÈu nh- dù kiÕn.
DiÔn biÕn t×nh h×nh s¶n xuÊt lóa g¹o trªn thÕ giíi chia theo vïng
l·nh thæ.
§VT: 1.000 tÊn
Niªn vô
1998-1999
1999- 2000
Khu vùc
North America 1/
Latin America 2/
EU
Other West, Eur
Former USSD
Eastem Europe 4/
Middle East 5/
North Africa 6/
Other Africa 7/
South Asia 8/
Other Asia 9/
Oceania 10/
8.941
21.720
2.607
0
1.229
60
3.282
4.166
10.698
169.377
352.039
1.390
10.034
20.392
2.722
0
1.069
62
2.965
4.769
11.250
171.312
358.443
1.329
T×nh h×nh tiªu thô lóa g¹o trªn thÕ giíi chia theo vïng l·nh thæ.
4
§VT: 1.000 tÊn
Tiªu dïng
1999
2000
North America 1/
4.670
4.516
Latin America 2/
14.153
14.528
EU
2.005
2.051
Other West, Eur
50
53
Former USSD
1.118
1,039
Eastem Europe 4/
252
260
Middle East 5/
5.393
5.485
North Africa 6/
2.907
3.081
Other Africa 7/
10.697
11.236
South Asia 8/
108.815
111.000
Other Asia 9/
237.914
239.477
Oceania 10/
495
505
+ VÊn ®Ò tµi chÝnh: C¸c n-íc xuÊt khÈu lu«n lu«n t¨ng s¶n l-îng
s¶n xuÊt lóa g¹o kh«ng chØ ®Ó tho¶ m·n cho nhu cÇu t¨ng d©n sè mµ cßn
mang l¹i nguån ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ. V× vËy, xu thÕ sÏ xuÊt hiÖn thªm nhiÒu
n-íc xuÊt khÈu lóa g¹o, dÉn ®Õn xu h-íng c¹nh tranh ¸c liÖt trªn thÞ
tr-êng lóa g¹o thÕ giíi. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Pakistan, Myanma, Ên
§é vµ Trung Quèc mçi n-íc xuÊt kho¶ng trªn 2,0 triÖu tÊn/n¨m,riªng
ViÖt Nam n¨m 1999 ®· xuÊt ®-îc trªn 4,5 triÖu tÊn, vµ dù kiÕn trong n¨m
2000 sÏ xuÊt kho¶ng 4,3 triÖu tÊn, ®-îc xem lµ mét trong c¸c n-íc xuÊt
khÈu míi cã thÓ c¹nh tranh víi hai n-íc xuÊt khÈu g¹o truyÒn thèng lµ
Th¸i Lan (xuÊt kho¶ng 5-6 triÖu tÊn/n¨m), Mü xuÊt kho¶ng 2,5-3,0 triÖu
tÊn/n¨m, ®Æc biÖt lµ Ên §é n¨m 1996 ®· xuÊt khÈu gÇn 4 triÖu tÊn g¹o vµ
n¨m 1998 ®· xuÊt khÈu gÇn 4,5 triÖu tÊn.
5
T×nh h×nh xuÊt khÈu g¹o ë mét sè n¬i trªn thÕ giíi qua c¸c n¨m.
§VT:1000 tÊn
N-íc
1999
2000
Argentina
525
500
Australia
700
700
Burma
200
225
China
2.000
2.100
Guyana
300
310
India
2.750
2.200
Pakistan
2.000
2.000
Thailand
5.700
5.700
Uruguay
725
700
Vietnam
4.000
3,64.000
EU
350
350
Others
1.325
1.460
Subtotal
20.575
20.191
United States
2.750
3.000
WORLD TOTAL
23.325
23.191
Trong khi ®ã, t×nh h×nh nhËp khÈu cña c¸c n-íc trªn thÕ giíi biÕn
®éng thÊt th-êng vµ giao ®éng ë møc 20,4- 23,0 triÖu tÊn/n¨m vµ mét sè
n-íc cã nhu cÇu nhËp khÈu g¹o th× gÆp ph¶i khã kh¨n vÒ kh¶ n¨ng thanh
to¸n nh- Ch©u Phi, Ir¨c…
6
T×nh h×nh nhËp khÈu g¹o ë mét sè n¬i trªn thÕ giíi qua c¸c n¨m.
§VT: 1000 tÊn
Khu vùc
1998
1999
2000
Malaysia
593
650
675
Mexico
295
325
365
Nigeria
800
800
800
Peru
230
200
200
Philippines
2.187
1.200
900
Russia
200
300
300
Saudi rabia
775
750
800
Senegal
600
600
600
Singapore
267
350
350
SSouth Africa
525
550
575
Eastem Europe
250
215
222
United State
294
300
310
Subtotal
22.983
18.640
18.452
OtherCountries
2.799
2.877
2.766
Unaccounted
1.646
1.808
1.973
WORLD TOTAL
27.428
23.325
23.191
§Ó t¨ng møc ®é c¹nh tranh, nh÷ng n-íc xuÊt khÈu truyÒn thèng cã
nguån tµi chÝnh dåi dµo ®· trî gi¸ cho n«ng d©n vµ xuÊt khÈu d-íi h×nh
thøc tÝn dông th-¬ng m¹i nªn cã -u thÕ h¬n.
Ch¼ng h¹n, mïa thu n¨m 1990 Th¸i Lan ®· b¸n cho g¹o Liªn X«
(cò) víi gi¸ 235USD/ tÊn (gi¸ FOB) nÕu tr¶ ngay. ChÝnh phñ Th¸i Lan
còng ®· tæ chøc n©ng ®ì thÞ tr-êng néi ®Þa,vµ cuèi n¨m 1990 Nhµ n-íc ®·
mua ®-îc kho¶ng 200.000 tÊn lóa cña n«ng d©n víi gi¸ n©ng ®ì. §Çu
n¨m 1999, ChÝnh phñ Th¸i Lan ®· thùc hiÖn b¸n g¹o sè l-îng rÊt lín cho
Iran víi h×nh thøc tÝn dông th-¬ng m¹i 2 n¨m.
§Çu quý 1/2000 ChÝnh phñ Th¸i Lan tiÕp tôc can thiÖp ®Ó hç trî thÞ
tr-êng g¹o trong n-íc b»ng c¸ch ChÝnh phñ mua thªm 100.000 tÊn g¹o
cña c¸c nhµ m¸y mua thãc cã ®é Èm 25% cña n«ng d©n víi gi¸ 4450
bah/tÊn (37.983 Bah/ USD) ®èi víi h¹t g¹o dµi vµ 4.300 Bah/tÊn ®èi víi
h¹t g¹o ng¾n. ChÝnh phñ Th¸i Lan dù kiÕn ph¶i mua 500.000 tÊn g¹o niªn
vô 99-2000 trong ch-¬ng tr×nh can thiÖp cña m×nh.
7
Môc tiªu cña chÝnh s¸ch ngò cèc míi ®-¬c ChÝnh phñ Trung quèc
c«ng bè vµo n¨m 1999 lµ nh»m khuyÕn khÝch n«ng d©n trång c¸c gièng
lóa chÊt l-îng cao h¬n vµ gi¶m s¶n xuÊt c¸c lo¹i chÊt l-îng kÐm. KÓ tõ
®Çu n¨m 2000,mét sè lo¹i g¹o Indian chÊt l-îng kÐm vô ®Çu sÏ kh«ng cßn
®-îc ChÝnh phñ mua theo gi¸ b¶o hé.
2. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng xuÊt khÈu g¹o.
2.1. TriÓn väng cña viÖc xuÊt khÈu g¹o.
Kinh tÕ tÕ thÕ giíi æn ®Þnh trong t-¬ng lai sÏ lµm s¶n l-îng g¹o æn
®Þnh vµ t¨ng cao ®ång thêi lµm t¨ng nhu cÇu vÒ g¹o.
Cho ®Õn nay, nhiÒu dù b¸o cña IMF, WB, OECD, ViÖn nghiªn cøu
NhËn B¶n (JRI) vµ ViÖn kinh tÕ §øc (DIW) ®· ®-a ra kÕt luËn kh¶ quan
r»ng, 5 n¨m ®Çu cña thÕ kû 21, kinh tÕ thÕ giíi sÏ ph¸t triÓn æn ®Þnh. Tèc
®é t¨ng GDP b×nh qu©n cña thÕ giíi giai ®o¹n 2001- 2005 sÏ ®¹t
3,4%/n¨m. Trong ®ã, GDP cña c¸c n-íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sÏ t¨ng
5,4%/ n¨m. Ch©u ¸ sÏ vÉn lµ khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi víi
dù b¸o GDP giai ®o¹n 2001-2005 t¨ng b×nh qu©n 6,2%/n¨m. Theo dù b¸o
cña Asia Week, trong nh÷ng n¨m 2001- 2005 ViÖt Nam sÏ lµ n-íc cã
nhÞp ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh nhÊt, t¨ng 7,4%/n¨m, kÕ ®ã lµ Trung
Quèc, t¨ng 7,2%/n¨m. C¸c n-íc thuéc ASEAN sÏ duy tr× tèc ®é t¨ng
tr-ëng cao 6,4%/n¨m, cßn GDP cña c¸c n-íc c«ng nghiÖp míi Ch©u ¸
(NICS) dù ®o¸n sÏ ®¹t tèc ®é t¨ng tr-ëng 5,5%/n¨m.
Theo ®¸nh gÝa cña IMF, WB, OECD, trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ
kû 21, kinh tÕ thÕ giíi ph¸t triÓn æn ®Þnh chñ yÕu nhê vµo ba ®éng lùc
chÝnh. §ã lµ øng dông khoa häc- c«ng nghÖ míi, thóc ®Èy nhanh h¬n tiÕn
tr×nh tù do ho¸ th-¬ng m¹i thÕ giíi vµ gia t¨ng c¸c liªn kÕt kinh tÕ quèc
tÕ.
ThÕ giíi thiÕu hôt l-¬ng thùc sÏ lµm t¨ng cÇu vÒ g¹o vµ lµm t¨ng kim
ng¹ch xuÊt khÈu.
Tæ chøc l-¬ng thùc vµ n«ng nghiÖp liªn hîp quèc (FAO) võa c«ng
bè dù b¸o s¶n l-îng l-¬ng thùc toµn cÇu n¨m 2000-2001 ®¹t 1.881 triÖu
tÊn, thÊp h¬n dù b¸o FAO ®-a ra th¸ng 6 n¨m qua lµ 15 triÖu tÊn vµ møc
tiªu thô l-¬ng thùc ®-îc dù kiÕn lµ 1.990 triÖu tÊn.
Theo FAO, s¶n l-îng l-¬ng thùc niªn vô 1996-1997 ®¹t 1.892 triÖu
tÊn, niªn vô 1997-1998 ®¹t 1.906 triÖu tÊn, niªn vô 1998-1999 ®¹t 1.898
triÖu tÊn vµ niªn vô 1999-2000 ®¹t 1.876 triÖu tÊn.
8
Gi¸ g¹o sÏ t¨ng nh÷ng n¨m tíi:
VÒ xuÊt khÈu g¹o vµ tiªu thô g¹o, §¬n vÞ t×nh b¸o kinh tÕ (EIU) dù
b¸o møc s¶n xuÊt g¹o niªn vô 2000-2001 lµ 369 trÖu tÊn vµ nhu cÇu tiªu
thô lµ 404 triÖu tÊn. Trong niªn vô 2000-2001 s¶n xuÊt lµ 407 triÖu tÊn
trong khi møc tiªu thô cÇn tíi 414 triÖu tÊn. Niªn vô 2002-2003, s¶n
l-îng -íc tÝnh ®¹t 417 triÖu tÊn, nhu cÇu tiªu thô lµ 421 triÖu tÊn. L-îng
g¹o dù tr÷ trªn toµn cÇu vµo thêi ®iÓm cuèi niªn vô 1999-2000 lµ 62 triÖu
tÊn, ®¹t møc dù tr÷ kû lôc. Cuèi vô 2001-2002 sè g¹o dù tr÷ trªn thÕ giíi
sÏ ®¹t kho¶ng 47 triÖu tÊn. Gi¸ g¹o dùa trªn c¬ së g¹o tr»ng cña Th¸i Lan,
t»ng ®Òu trong hai n¨m 2001-2002, sÏ ë møc 240 USD/ tÊn vµo cuèi n¨m
2001, t¨ng lªn 280 USD/tÊn vµo n¨m 2002 lµ 290 USD/tÊn vµ t¨ng ®Òu
trong hai n¨m 2001-2002, sÏ ë møc 240 USD/tÊn vµo cuèi n¨m 2001, t¨ng
lªn 280 USD/ tÊn vµo n¨m 2002 vµ 290 USD/tÊn vµo quý I/2003. Dù b¸o
gi¸ g¹o tr¾ng cña Th¸i Lan trong quý I/2001 lµ 205 USD/tÊn; quý II lµ
215 USD/tÊn; quý III lµ 230 USD/tÊn vµ quý IV lµ 240 USD/tÊn. Møc gi¸
trung b×nh cña c¶ n¨m lµ 223 USD/tÊn.
Theo phã Thñ t-íng Kiªm Bé tr-ëng th-¬ng m¹i Th¸i Lan SupachÝa
Panitchpakdi xuÊt khÈu g¹o cña Th¸i Lan trong n¨m qua ®· v-ît qu¸ møc
tiªu thô do ChÝnh phñ ®Æt ra vÒ sè lùîng vµ gi¸ trÞ. ¤ng cho biÕt sè g¹o
xuÊt khÈu cña Th¸i Lan n¨m 2000 ®¹t 6,61 triÖu tÊn, trÞ gi¸ 68 tû Baht
(1,74 tû USD), v-ît 10% so víi môc tiªu vÒ sè l-îng ®Ò ra lµ 6 triÖu tÊn
vµ t¨ng 13% so víi møc tiªu thô ®Ò ra 1.55 tû USD. §ã lµ nhê sù t¨ng
tr-ëng vÒ xuÊt khÈu g¹o cña n-íc nµy sang c¸c thÞ tr-êng chÝnh nhNigeria, Iran, Senegal, Nam Phi.
Theo «ng Supachai, mÆc dï kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o cña Th¸i Lan
trong n¨m qua thÊp h¬n so víi n¨m 1999, ®¹t 6,71 triÖu tÊn, doanh thu
72,33 tû Baht, nh-ng vÉn ®-îc coi lµ mét kÕt qu¶ kh¶ quan bëi v× xuÊt
khÈu g¹o trªn thÕ giíi trong n¨m 2000 ®· t¨ng chËm vµ gi¸ c¶ bÞ gi¶m.
¤ng cho hay, trong n¨m 2001, ChÝnh phñ Th¸i Lan còng ®Æt ra møc tiªu
thô vÒ xuÊt khÈu g¹o b»ng n¨m 2000.Tr-íc ®ã, Bé th-¬ng m¹i Th¸i Lan
®· dù b¸o møc xuÊt khÈu g¹o cña n-íc nµy n¨m nay sÏ gi¶m xuèng do
nhu cÇu vÒ g¹o ë c¸c thÞ tr-êng chÝnh, trong ®ã cã thÞ tr-êng Mü t¨ng
chËm.
C¸i ®ãi ®ang ®e do¹ t¹i nhiÒu n-íc:
9
FAO vµ Ch-¬ng tr×nh l-¬ng thùc thÕ giíi (WFP) c¶nh b¸o hiÖn cã
kho¶ng 28 triÖu ng-êi d©n sinh sèng ë khu vùc PhÝa nam sa m¹c Sahara
®ang bÞ ®oÝ chÇm träng kÐo dµi vµ nguyªn nh©n do h¹n h¸n vµ néi chiÕn
liªn miªn tõ nhiÒu n¨m nay. B¸o c¸o l-u ý r»ng t×nh tr¹ng thiÕu l-¬ng
thùc sÏ cßn tiÕp tôc kÐo dµi trong n¨m tíi, nhÊt lµ t¹i Eritria, Etiopia,
Kenia vµ Sudan. Riªng ë Eritria, hiÖn cã 1,5 triÖu ng-êi di t¶n cïng víi
340.000 n«ng d©n sèng trong c¸c vïng h¹n h¸n ®ang bÞ ®ãi nghiªm träng.
T¹i Etiopia, cã kho¶ng 10,2 triÖu ng-êi sèng phô thuéc vµo c¸c
kho¶n viÖn trî l-¬ng thùc tõ bªn ngoµi. T¹i Kenia, gÇn 3,3 triÖu ng-êi
thiÕu ¨n vµ trong vô thu ho¹ch 2000-2001 n-íc nµy cÇn nhËp thªm
kho¶ng 1,4 triÖu tÊn l-¬ng thùc. Tanzania còng cÇn nhËp kho¶ng 690.000
tÊn l-¬ng thùc. Ë vïng Hå lín còng cã kho¶ng 2 triÖu ng-êi di t¶n cÇn sù
gióp ®ì vÒ l-¬ng thùc. T¹i Sudan cã h¬n 3 triÖu ng-êi miÒn Nam n-íc
nµy ®ang bÞ thiÕu l-¬ng thùc trÇm träng do xung ®ét d©n sù vµ h¹n h¸n.
HiÖn t¹i c¸c kho l-¬ng thùc cña Sudan ®ang bÞ v¬i ®i nhanh chãng, trong
khi gi¸ c¶ t¨ng vät, gÊp 3 lÇn so víi n¨m ngo¸i. Trong sè 3 triÖu ng-êi nãi
trªn cã 600.000 ng-êi cÇn viÖn trî l-¬ng thùc khÈn cÊp vµ 2,4 triÖu ng-êi
cÇn ®-îc viÖn trî l-¬ng thùc vµo cuèi n¨m. FAO vµ EFP -íc tÝnh Sudan
cÇn ph¶i nhËp kho¶ng 1,2 triÖu tÊn ngò cèc, trong ®ã 1 triÖu tÊn ph¶i mua
vµ 200.000 tÊn viÖn trî tõ c¸c n-íc.
C¸c tæ chøc viÖn trî quèc tÕ cho biÕt t×nh h×nh l-¬ng thùc ë
CHDCND TriÒu Tiªn ®ang trë nªn nghiªm träng, nhÊt lµ ë nh÷ng khu vùc
n«ng th«n miÒn B¾c. C¬ quan ph¸t triÓn n«ng th«n Hµn Quèc ngµy 10/1
cho biÕt s¶n l-îng ngò cèc cña CHDCND TriÒu Tiªn ®¹t 3,59 triÖu tÊn
trong n¨m 2000, gi¶m 15% so v¬Ý n¨m 1999. Theo -íc tÝnh cña c¬ quan
nµy, nhu cÇu l-¬ng thùc hµng n¨m cña CHDCNH TriÒu Tiªn gi¶m 12,9%
n¨m 2000, ®¹t 1,42 triÖu tÊn n¨m 2000, s¶n l-îng ngò cèc ®¹t 1,44 triÖu
tÊn, gi¶m 25%. Tuy nhiªn, s¶n l-îng khoai t©y vµ khoai lang t¨ng
390.000 tÊn, t¨ng 25,8% nhê t¨ng diÖn tÝch trång c¸c lo¹i c©u l-¬ng thùc
phô.
C¬ chÕ míi ®· t¹o ra nhiÒu th«ng tho¸ng t¹o ®µ t¨ng kim ng¹ch xuÊt
khÈu.
ViÖc cho phÐp mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia xuÊt khÈu g¹o, xo¸
bá h¹n ng¹ch, ®éc quyÒn liªn quan ®Õn viÖc gi÷ v÷ng an toµn l-¬ng thùc,
10
v× vËy nhÊt ®Þnh ph¶i qu¶n lý xuÊt khÈu g¹o b»ng thuÕ xuÊt khÈu. Møc
thuÕ nµy hiÖn nay lµ 0%. ViÖc ph©n vïng lóa phÈm cÊp chÊt l-îng cao,
cïng víi viÖc hç trî vÒ vèn, kü thfuËt…cho ng-êi d©n ®· cã nh÷ng kÕt qu¶
®¸ng kh¶ quan.
N¨m 2001, tæng s¶n l-îng lóa c¶ n-íc dù kiÕn còng sÏ ®¹t h¬n 32
triÖu tÊn. Vô ®«ng- xu©n sím ®· b¾t ®Çu thu ho¹ch, c¸c tØnh §BSCL dù
kiÕn ®-îc mïa lín, -íc ®¹t kho¶ng 16,5 triÖu tÊn. C©n ®èi l-¬ng thùc
ngoµi nhu cÇu 1,2 triÖu tÊn lóa lµm gièng vµ mét phÇn nhá phÈm cÊp thÊp
®Ó chÕ biÕn lµm thøc ¨n gia sóc, l-îng l-¬ng thùc cßn l¹i dµnh cho xuÊt
khÈu kh¸ lín. Trong thèng kª kÕt qu¶ xuÊt khÈu g¹o n¨m 2000, tæng
c«ng ty l-¬ng thùc miÒn Nam xuÊt khÈu ®¹t 1.662.113 tÊn, Tæng c«ng ty
l-¬ng thùc miÒn B¾c xuÊt khÈu trùc tiÕp 434.500 tÊn, uû th¸c 275.000
tÊn. Trong sè 44 ®Çu mèi xuÊt khÈu g¹o, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ®¹t
180.000-200.000 tÊn, gåm cã c«ng ty l-¬ng thùc VÝnh Long, TiÒn Giang,
Long An. C¸c doanh nghiÖp ®¹t møc 100.000-200.000 tÊn gåm c¸c c«ng
ty l-¬ng thùc §ång Th¸p, An Giang, Sãc Tr¨ng, An Giang, C«ng ty
Afiex, An Giang, n«ng tr-êng S«ng HËu. §¹t møc 70.000-80.000 tÊn gåm
cã c«ng ty l-¬ng thùc CÇn Th¬ vµ CTTNHH n«ng s¶n VÜnh ph¸t. C¸c
c«ng ty liªn doanh cã vèn §TNN xuÊt khÈu ®-îc 120.000 tÊn. C¸c doanh
nghiÖp xuÊt khÈu theo chuyÕn nhá lÎ míi ®-îc 13.900 tÊn.
2.2. Nh÷ng tån t¹i vµ nh÷ng nguyªn nh©n nã vÒ xuÊt khÈu gao.
Nh×n l¹i xuÊt khÈu g¹o n¨m 2000.
Theo sè liÖu míi nhÊt mµ HiÖp héi l-¬ng thùc ViÖt Nam (gäi t¾t lµ
HiÖp héi) võa c«ng bè, trong n¨m 2000 c¶ n-íc ta ®· xuÊt khÈu ®-îc
3.393.800 tÊn g¹o ( kh«ng kÓ l-îng xuÊt tiÓu ng¹ch qua biªn giíi), ®¹t
tæng kim ng¹ch 615.820.670USD (trªn c¬ së gi¸ FOB), c¸c héi viªn trong
HiÖp héi vÉn chiÕm tû träng cao nhÊt víi 96,15% tæng l-îng g¹o xuÊt
khÈu, kÕ ®Õn lµ c¸c c«ng ty liªn doanh chiÕm 3,54%, cßn l¹i chØ cã 0,31%
do c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu kh¸c thùc hiÖn.
So víi n¨m 1999, l-îng g¹o xuÊt khÈu nµy gi¶m ®Õn 26% (n¨m 1999
ViÖt Nam xuÊt 4,56 triÖu tÊn), vµ gi¸ b×nh qu©n còng gi¶m tíi 40USD/tÊn.
Râ rµng ®©y lµ mét kÕt qu¶ kh«ng nh- mong ®îi ®èi víi c¶ nh÷ng ng-êi
s¶n xuÊt vµ c¶ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu. Trong khi ®ã, tæng s¶n l-îng
l-¬ng thùc c¶ n-íc vÉn t¨ng vµ ®¹t 35,6 triÖu tÊn, riªng lóa ®¹t 32,55 triÖu
tÊn; lò sím ë §BSCL còng chØ g©y tæn thÊt kho¶ng 700.000 tÊn lóa.
11
NhiÒu gi¶i thÝch ®· ®-îc ®-a ra, nh-: hÇu hÕt c¸c n-íc s¶n xuÊt lóa
®Òu ®-îc mïa s¶n l-îng vô mïa 1999-2000 ®¹t tíi møc kû lôc t¨ng h¬n
vô tr-íc 16,4 triÖu tÊn; tån kho n¨m 2000 còng t¨ng gÇn 4,5 triÖu tÊn so
víi n¨m tr-íc, l-îng g¹o bu«n b¸n trªn thÕ giíi l¹i gi¶m trªn 1,8 triÖu
tÊn… Bªn c¹nh ®ã lµ do ®ång tiÒn mÊt gi¸ vµ thuÕ nhËp khÈu t¨ng, nªn
l-îng nhËp khÈu g¹o cña c¸c n-íc gi¶m. C¸c n-íc xuÊt khÈu g¹o lín
kh¸c nh-: Th¸i Lan, Ên §é còng bÞ gi¶m sót nh- ViÖt Nam, Tuy møc ®é
cã kh¸c nhau (Th¸i Lan gi¶m 2% cßn Ên §é gi¶m 46%).
Tuy nhiªn, ngoµi nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan nªu trªn, theo c¸c
chuyªn gia viÖc xuÊt khÈu g¹o gi¶m sót trong n¨m qua cßn b¾t nguån tõ
nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan kh¸c.
§Çu tiªn lµ tû träng c¸c lo¹i g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong n¨m
qua vÉn chñ yÕu lµ g¹o tr¾ng c¸c lo¹i (5,10,15,25% tÊm) chiÕm tíi 98,5%,
cßn c¸c lo¹i g¹o 100% B, g¹o th¬m, g¹o ®å…chØ chiÕm d-íi 0,5%. Trong
lóc ®ã, Th¸i Lan xuÊt chñ yÕu lµ c¸c lo¹i g¹o 100%B vµ g¹o th¬m
(35,7%), g¹o ®å (28%), g¹o tr¾ng c¸c lo¹i chØ 19,3%. Thø hai lµ trªn thÞ
tr-êng, tuy g¹o ViÖt Nam ®· xuÊt sang kh¾p c¸c lôc ®Þa,nh-ng tËp trung
nhÊt vÉn chØ lµ Ch©u ¸ (47,44%), Ch©u Phi (22,90%), Trung §«ng
(19,95%)… Thùc tÕ, nh÷ng thÞ tr-êng nµy còng ch-a hoµn to¸n æn
®Þnh,v÷ng ch¾c.
MÆc dï vËy, nhiÒu quan chøc kh¼ng ®Þnh r»ng trong bèi c¶nh cùc kú
khã kh¨n g¹o ®¹t ®-îc trong n¨m 2000 lµ mét th¾ng lîi lín. §¸ng kÓ
nhÊt lµ ngay khi viÖc tiªu thô lóa g¹o vô ®«ng xu©n gÆp khã kh¨n, Nhµ
n-íc ®· cã quyÕt ®Þnh cho mua t¹m tr÷ mét triÖu tÊn quy g¹o, hç trî
100% l·i xuÊt vay vèn tõ 1/4/2000 ®Õn 31/7/2000 sau gia h¹n ®Õn
31/10/2000 ®Ó ®¶m b¶o tiªu thô kÞp thêi l-îng lóa hµng ho¸ cña n«ng
d©n, gãp phÇn æn ®Þnh gi¸ l-¬ng thùc ng¨n chÆn kÞp thêi gi¸ lóa gi¶m,
®¶m b¶o cã lîi cho ng-êi s¶n xuÊt vµ gi¶m khã kh¨n cho doanh nghiÖp
xuÊt khÈu.
C¸c doanh nghiÖp còng ®· chøng tá ®-îc sù tr-ëng thµnh cña m×nh
trong viÖc t×m kiÕm thÞ tr-êng, nhanh chãng n¾m b¾t ®-îc diÔn biÕn cña
thÞ tr-êng vµ ®Èy nhanh xuÊt khÈu. Sè l-îng g¹o xuÊt trong c¸c quý II vµ
III trong n¨m ®Ó t¨ng h¬n c¸c quý tr-íc, vµ tèc ®é so víi Th¸i Lan lµ
kh«ng xa. ChØ trong quý IV/2000, do lò §BSCL vÒ sím, nhiÒu nhµ m¸y
chÕ biÕn ph¶i ngõng ho¹t ®éng, chi phÝ b¶o qu¶n, vËn chuyÓn g¹o xuÊt
12
khÈu t¨ng lµm gi¸ thµnh g¹o xuÊt khÈu t¨ng, trong khi Th¸i Lan gi¶m gi¸
b¸n, nªn tèc ®é xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam cã gi¶m sót.
VÒ gi¸ c¶, nh÷ng sè liÖu ghi nhËn ®-îc còng chøng tá gi¸ g¹o xuÊt
khÈu cña ViÖt Nam ngµy cµng ®-îc c¶i thiÖn h¬n, ®-îc gi¸ h¬n vµ
kho¶ng c¸ch gi÷a lóa g¹o xuÊt cña Th¸i Lan ®-îc thu ng¾n. NÕu nh- s¸u
th¸ng ®Çu n¨m kho¶ng c¸ch nµy lµ 20-25 USD/tÊn, th× ®Õn s¸u th¸ng cuèi
n¨m chØ cßn chªnh nhau 10-15 USD/ tÊn. Cã thêi ®iÓm gi¸ g¹o xuÊt
khÈu cïng lo¹i cña ViÖt Nam ®· ngang gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña Th¸i Lan;
mÆt kh¸c tèc ®é gi¶m gi¸ g¹o ViÖt Nam chËm h¬n tèc ®é gi¶m gi¸ g¹o
cña Th¸i Lan. Cô thÓ víi lo¹i g¹o 5% tÊm cña ViÖt Nam chªnh lÖch gi¸
gi÷a th¸ng 1 vµ th¸ng 12/2000 lµ 46 USD/ tÊn (219-173 USD), trong khi
cña Th¸i Lan lµ 54 USD (237-183 USD); t-¬ng tù víi lo¹i 25% tÊm lµ 38
USD (189-151 USD) vµ 47 USD (201-155 USD).
Do liªn tôc ¸p dông khoa häc kü thuËt vµo n«ng nghiÖp vµ liªn tôc
më réng diÖn tÝch canh t¸c lóa. Do vËy, mµ s¶n l-îng lóa hµng n¨m tõ
1995 – 1999 liªn tôc t¨ng.
S¶n xuÊt l-¬ng thùc tõ 1995 – 1999.
1995
1996
1997
1998
1999
Tæng s¶n l-îng l-¬ng
thùc quy thãc (1.000
tÊn)
1. Lóa c¶ n¨m
27.570,7
29.217,9
30.618,1
31.853,9
34.253,9
1999 t¨ng
gi¶m so víi
1998 (%)
7,5
DiÖn tÝch (ngh×n ha)
N¨ng suÊt (t¹/ha)
S¶n l-îng (ngh×n tÊn)
a. Lóa ®«ng xu©n
DiÖn tÝch (ngh×n ha)
N¨ng suÊt (t¹/ha)
S¶n l-îng (ngh×n tÊn)
b. Lóa hÌ thu
DiÖn tÝch (ngh×n ha)
N¨ng suÊt (t¹/ha)
S¶n l-îng (ngh×n tÊn)
c. Lóa mïa
6.765,6
36,9
24,936,7
7.003,8
37,7
26.396,7
7.099,7
38,8
27.523,9
7.337,4
39,7
29.141,7
7.648,1
41,0
31.393,8
4,0
3,7
7,7
2.421,3
44,3
10.736,6
2.541,1
48,0
12.209,5
2.682,7
49,6
13.310,3
2.783,3
48,7
13.559,5
2.889,7
48,8
14.104,2
3,8
0,2
4,0
1.742,4
37,3
6.500,8
1.984,2
34,7
6.878,5
1.885,6
35,2
6.637,8
2.115,6
35,6
7.524,4
2.335,4
37,5
8.756,9
10,5
5,3
16,4
DiÖn tÝch (ngh×n ha)
2.601,9
2.473,0
2.531,8
2.438,5
2.423,0
-1,3
13
N¨ng suÊt (t¹/ha)
S¶n l-îng (ngh×n tÊn)
2. MÇu quy thãc ngh×n
tÊn
29,7
7.726,3
2.607,2
29,5
7.308,7
2.821,2
29,9
7.575,8
3.084,2
33,0
8.057,8
2.712,2
35,2
8.532,7
2.860,1
7,4
5,9
5,5
Do vËy, víi xu thÕ nµy, n¨m 2001 vµ nh÷ng n¨m tíi dù ®o¸n s¶n
l-îng lóa cña ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc t¨ng.
N¨m 2001 s¶n l-îng g¹o thÕ giíi t¨ng vµ gi¸ c¶ h¹.
Vô lóa ®«ng xu©n n¨m 1998-1999, gi¸ lóa 2.200 ®/kg, n«ng d©n
§BSCL x©y nhµ, mua xe m¸y, s¾m tiÖn nghi gia ®×nh… Nh-ng, niÒm vui
®ã chØ tho¶ng qua, ch¼ng kÐo dµi ®-îc bao l©u. Ngay ®Çu th¸ng 2/2001,
thÞ tr-êng lóa g¹o miÒn T©y ®-îc xem lµ thêi kú khan hiÕm, nh-ng thËt
trí trªu, dÊu hiÖu rít gi¸ l¹i xuÊt hiÖn ®óng vµo lóc nµy. Cô thÓ ë Trµ
Vinh, gi¸ lóa chØ dao ®éng tõ 1.000-1.050 ®/kg; T¹i An Giang, th-¬ng l¸i
chØ mua víi gi¸ 1.100-1.150 ®/kg (gi¶m 200-250 ®/kg so vô ®«ng xu©n
n¨m 1999-2000). T¹i chî lóa g¹o lín nhÊt miÒn T©y An C-- Bµ §¾c (TiÒn
Giang), gÝa lóa kh«, s¹ch dao ®éng tõ 1.300-1.450 ®/kg tuú theo thêi tiÕt
thÞ tr-êng. Ghe thuyÒn hµng x¸o vµo mua tËn nhµ chØ cã 1.100-1.150
®/kg. ¤ng S¸u Thµnh Gi¸m §èc NHNo-PTNT VÜnh Long cho biÕt: gi÷a
th¸ng 2 nµy gi¸ lóa ë ®©y dao ®éng tõ 1.100-1.300 ®/kg.
Dù tÝnh, vô ®«ng xu©n 2000-2001, nÕu n¨ng xuÊt b×nh qu©n ®¹t 5
tÊn/ha, §BSCL sÏ cã s¶n l-îng kho¶ng 7,5 triÖu tÊn lóa, trong ®ã 80% lµ
lóa hµng ho¸. Theo tÝnh to¸n cña bµ con n«ng d©n ë Ch©u Thµnh, Ch©u
Phó (An Giang), Lai Vung, Cao L·nh (§ång Th¸p), T©n Thµnh, Méc Ho¸
(Long An), do ¶nh h-ëng cña lò lín, s©u bÖnh ph¸t triÓn vµo dÞp cuèi vô,
gi¸ ph©n bãn t¨ng nªn vô ®«ng xu©n n¨m nay chi phÝ s¶n xuÊt lªn tíi
1.000-1.050 ®/kg thãc, t¨ng kho¶ng 100-150 ®/kg so víi c¸c vôo ®«ng
xu©n tr-íc. NhiÒu ng-êi dù ®o¸n gi÷a th¸ng 3 tíi, thu ho¹ch ré, gi¸ lóa cã
thÓ “ rít” xuèng b»ng gi¸ thµnh s¶n xuÊt. Bëi v×, theo dù b¸o, nhu cÇu
nhËp khÈu g¹o cña thÕ giíi n¨m nay kh«ng t¨ng, xÊp xØ b»ng n¨m tr-íc
(kho¶ng 23,5 triÖu tÊn). Trong khi ®ã l-îng tån kho n¨m 2000 cña c¸c
n-íc xuÊt khÈu g¹o nh- Th¸i Lan, Ên §é, Pakistan cßn lín… MÆt kh¸c,
theo ®¸nh gi¸ cña Bé n«ng nghiÖp Mü, n¨m nay c¸c n-íc xuÊt khÈu còng
nh- nhËp khÈu ®Òu ®-îc mïa. Do vËy, l-îng g¹o thõa còng lín, gi¸ g¹o
dù kiÕn kh«ng t¨ng vµ sÏ c¹nh tranh gay g¾t.
14
III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn n©ng cao
kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o trong n¨m 2001.
1. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l-îng vµ sè l-îng g¹o ViÖt Nam.
1.1. Hoµn thiÖn c«ng t¸c vïng quy ho¹ch, x©y dùng vïng lóa phÈm
chÊt g¹o cao.
HiÖn nay, theo Bé NN vµ PTNT th× chóng ta nªn triÓn khai ®Çu tx©y dùng vïng lóa phÈm chÊt g¹o cao cã tæng diÖn tÝch 1,3 triÖu ha, trong
®ã ë §BSCL 1 triÖu ha, cã kh¶ n¨ng cung cÊp 3,5- 4,0 triÖu tÊn g¹o phÈm
chÊt cao cho xuÊt khÈu. DiÖn tÝch canh t¸c lóa phÈm chÊt g¹o cao dù kiÕn
ph©n theo tØnh: Long An 68.000 ha, TiÒn Giang 55.000 ha, BÕn Tre
20.000 ha, Trµ Vinh 50.000 ha, An Giang 157.000 ha, Kiªn Giang
100.000 ha, CÇn Th¬ 140.000 ha, Sãc Tr¨ng 120.000 ha, B¹c Liªu 60.000
ha vµ Cµ Mau 50.000 ha.
§Ó c¸c vïng dù kiÕn thùc sù ph¸t huy hiÖu qu¶ khi ®i vµo s¶n xuÊt
theo quy hoach, ngay tõ b©y giê, chóng ta cÇn cã ngay ph-¬ng ¸n rµ so¸t,
bæ sung quy ho¹ch n«ng- l©m nghiÖp cña c¸c tØnh, còng nh- c¶ 3 cÊp
(tØnh, huyÖn, x·) theo nghÞ ®Þnh cña quèc héi vµ ChØ thÞ cña Thñ t-íng
ChÝnh phñ. ë nh÷ng vïng nµy cÇn -u tiªn ®Çu t- ®ång bé hÖ thèng thuû
lîi, giao th«ng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi viÖc øng dông tiÕn bé kü
thuËt, æn ®Þnh s¶n xuÊt, ng-êi trång lóa yªn t©m ®Çu t- th©m canh. §ång
thêi, chó träng ph¸t triÓn m¹ng l-íi nhµ m¸y chÕ biÕn lóa g¹o kÕt hîp víi
kho chøa n»m ngay trong vïng ®Ó cã thÓ thu mua hÕt vµ chÕ biÕn kÞp thêi.
Vµ gi÷a vïng s¶n xuÊt víi c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu g¹o c¸c ViÖn khoa häc
NN, c¸c trung t©m khuyÕn n«ng c¸c tØnh, huyÖn ph¶i cã sù phèi hîp chÆt
chÏ gióp ng-êi s¶n xuÊt lóa cã ®ñ vèn, gièng tèt, vËt t- ®Çu vµo, kü thuËt
canh t¸c vµ tiªu thô s¶n phÈm. Víi c¸c hé n«ng d©n, cÇn khuyÕn khÝch vµ
t¹o ®iÒu kiÖn cho hä h×nh thµnh c¸c HTX dÞch vô, b¶o ®¶m cung øng kÞp
thêi, nhanh chãng c¸c dÞch vô n«ng nghiÖp còng nh- tiªu thô lóa víi khèi
l-îng lín.
1.2. §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu, s¶n xuÊt, cung øng vµ øng
dông c¸c gièng lóa cã chÊt l-îng g¹o cao.
Gièng lµ yÕu tè hµng ®Çu gãp phÇn c¶i thiÖn phÈm chÊt g¹o vµ lµm
t¨ng n¨ng suÊt lóa. ë §BSCL, n«ng d©n hiÖn ®ang sö dông kho¶ng 50
gièng lóa cao s¶n ng¾n ngµy, trong ®ã cã kho¶ng 10 gièng cã phÈm chÊt
g¹o ®¸p øng yªu cÇu xuÊt khÈu: lo¹i g¹o h¹t dµi, trong,kh«ng b¹c bông,
15
c¬m mÒm. C¸c gièng nµy hiÖn chiÕm kho¶ng 30- 40 % diÖn tÝch gieo
trång c¸c gièng ng¾n ngµy ë §BSCL. Môc tiªu tõ nay ®Õn n¨m 2005 cña
§BSCL lµ phÊn ®Êu sö dông c¸c gièng lóa cã phÈm chÊt g¹o cao ®¹t trªn
50% diÖn tÝch gieo trång lóa toµn §BSCL,vµ 70% diÖn tÝch gieo trång lóa
trong vïng lóa phÈm chÊt g¹o cao ®ang ®-îc n«ng d©n sö dông nh-: IR
64, OM 997, TÐp, Hµnh, Tµi Nguyªn, N¨ng H-¬ng… ngoµi ra sÏ tËp
trung nghiªn cøu t¹o ra c¸c gièng lóa th¬m ®Æc thï ViÖt Nam, cã kh¶
n¨ng c¹nh tranh víi g¹o th¬m Th¸i Lan trªn thÞ tr-êng thÕ giíi.
Víi hÖ thèng s¶n xuÊt vµ cung øng h¹t gièng lóa, riªng víi c¸c ®Þa
ph-¬ng (c¸c tØnh vµ huyÖn ë §BSCL) phÇn lín lµ rÊt máng, kh«ng ®¸p
øng ®-îc nhu cÇu s¶n xuÊt. CÇn ph¶i tæ chøc l¹i hÖ thèng s¶n xuÊt vµ
cung øng h¹t gièng lóa cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm thÞ tr-êng hiÖn nay,
trong ®ã cÇn coi träng vai trß cña c¸c hé t- nh©n (c¸c hé nh©n gièng vµ
c¸c cöa hµng b¸n lÎ vËt t- n«ng nghiÖp…) Hä sÏ lµ ng-êi tù ®Çu t- s¶n
xuÊt, tiÕp cËn trùc tiÕp víi n«ng d©n, hiÓu râ ®-îc yªu cÇu vÒ chñng lo¹i
gièng, thêi ®iÓm cÇn gièng cña n«ng d©n. Do ®ã, Nhµ n-íc mét mÆt cã
chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch t- nh©n tham gia vµo hÖ thèng s¶n xuÊt, chÕ biÕn
khuyÕn thÞ vµ cung øng h¹t gièng lóa, mÆt kh¸c cã sù ph©n c«ng rµnh
m¹ch vai trß cña c¸c c¬ quan, doanh nghiÖp Nhµ n-íc vµ doanh nghiÖp tnh©n nµy trong tõng kh©u cña hÖ thèng nh»m b¶o ®¶m cung cÊp ®ñ gièng
cã chÊt l-îng tèt cho n«ng d©n.§èi víi cÊp huyÖn vµ cÊp x·: §¬n vÞ qu¶n
lý n«ng nghiÖp vµ tr¹m khuyÕn n«ng xóc tiÕn h×nh thµnh m¹ng l-íi c¸c
hé hoÆc tæ nh©n gièng võa ®Ó tr×nh diÔn c¸c gièng míi,võa s¶n xuÊt ®ñ
gièng ®Ó cung øng cho n«ng d©n. Nhµ n-íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p hç
trî thiÕt thùc vÒ kü thuËt,tµi chÝnh,khuyÕn n«ng ®Ó thÞ tr-êng, s¶n xuÊt
®-îc h¹t gièng ®¹t tiªu chuÈn chÊt l-îng víi gi¸ thµnh kh«ng qu¸ cao,gi¸
b¸n võa ph¶i vµ lîi nhuËn thu ®-îc cña ng-êi s¶n xuÊt gièng tho¶ ®¸ng.
Víi c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ c¸c doanh nghiÖp n«ng nghiÖp cña c¸c
tØnh cã nhiÖm vô cung cÊp h¹t gièng gèc ®¹t chÊt l-îng cho c¸c hé vµ tæ
nh©n gièng. H¹t gièng gèc cã gi¸ thµnh s¶n xuÊt cao nªn cÇn ®-îc trî gi¸
®Ó b¸n cho c¸c hé vµ tæ nh©n gièng víi gi¸ kh«ng qu¸ cao.
C¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu vµ c«ng ty gièng c©y trång trung -¬ng chÞu
tr¸ch nhiÖm s¶n xuÊt h¹t gièng lóa nguyªn chñng ®Ó cung cÊp cho c¸c
tØnh theo kÕ ho¹ch vµ ®¬n ®Æt hµng cña c¸c tØnh. H¹t gièng lóa nguyªn
16
chñng còng cÇn ®-îc trî gi¸ ®Ó gi¶m nhÑ chi phÝ cho c¸c kh©u nh©n gièng
kÕ tiÕp vÒ sau.
Víi hé n«ng d©n khuyÕn khÝch ®æi vµ sö dông gièng míi. HiÖn cã
kho¶ng 90% l-îng h¹t gièng do d©n tù ®Ó cã chÊt l-îng thÊp, nhiÒu hé sö
dông cïng mét lo¹i gièng cho trªn 5-6 vô, ®· lµ nguyªn nh©n chÝnh lµm
gi¶m n¨ng suÊt vµ chÊt l-îng lóa, ®ång thêi gièng bÞ tho¸i ho¸ nhanh.
1.3. N©ng cao phÈm chÊt lóa sau thu ho¹ch.
Ph¬i sÊy vµ tån tr÷ kh«ng chØ ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l-îng
g¹o, mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn chñ ®éng cho hé n«ng d©n cã thÓ lùa chän ®-îc
thêi ®iÓm b¸n lóa thÝch hîp ®Ó t¨ng thu nhËp. ë §BSCL, cã kho¶ng 6770% hé cã ph-¬ng tiÖn ph¬i sÊy lóa, sè hé cßn l¹i ph¬i lóa trùc tiÕp trªn
®-êng hoÆc trªn nÒn ®Êt bê kªnh r¹ch,…Trong tæng sè hé cã ph-¬ng tiÖn
ph¬i sÊy, 25% hé cã s©n ph¬i lµ g¹ch, 29% hé cã s©n ph¬i lµ xi m¨ng, cßn
l¹i lµ nh÷ng ph-¬ng tiÖn kh¸c nh- tÊm ®Öm, l-íi.nylon… víi diÖn tÝch
b×nh qu©n hé 70m2. Do thiÕu ph-¬ng tiÖn ph¬i sÊy nªn tæn thÊt lóa tõ 1,92,2%, tû lÖ t¹p chÊt tõ 1,8-2,5%, ®©y lµ tû lÖ qu¸ cao, ®Æc biÖt trong vô hÌ
thu lóa ph¬i kh«ng kÞp nªn bÞ lªn men, biÕn vµng nhanh, nhiÒu l« lóa bÞ
mäc mÇm, gi¶m chÊt l-îng nghiªm träng, tû lÖ h¹t lóa g·y cao tíi 28%.
VÒ tån tr÷ b¶o qu¶n: HiÖn cã kho¶ng 55-60% hé n«ng d©n tr÷ lóa
b»ng bå, vùa. Khèi l-îng dù tr÷ trung b×nh hé 1,99 tÊn, thêi gian dù tr÷
trung b×nh lµ 103 ngµy. Do hÇu hÕt ph-¬ng tiÖn dù tr÷ cña n«ng hé kh«ng
cã n¾p ®Ëy, bôc kÏ ®¬n gi¶n vµ thÊp, lóa ®-a vµo dù tr÷ ®é Èm cao nªn chØ
sau mét thêi gian ng¾n chÊt l-îng lóa gi¶m râ rÖt.
§Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng ph¬i, tr÷ trªn, ë §BSCL cÇn ®Çu t- n©ng
cao n¨ng lùc sÊy vµ tån tr÷ cho c¸c ®¬n vÞ quèc doanh, b¶o ®¶m t¨ng kh¶
n¨ng thu mua lóa trong d©n kÓ c¶ tr-êng hîp mua lóa -ít, Nhµ n-íc cÇn
cã chÝnh s¸ch më réng tÝn dông dµi h¹n ®Ó d©n cã vèn ®Çu t- cho viÖc tu
bæ , söa ch÷a vµ x©y dùng míi hÖ thèng s©n ph¬i,kho chøa. HiÖn nay, ®·
cã nhiÒu m¸y sÊy lo¹i nhá ,gi¸ tiÒn phï hîp víi quy m« n«ng hé hoÆc c¸c
kiÓu m¸y lín ®i liÒn víi c¸c nhµ m¸y xay, nh-ng chi phÝ cho sÊy lóa vÉn
cßn cao. V× v©y, cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu, thiÕt kÕ, chÕ t¹o vµ phæ biÕn c¸c
lo¹i m¸y sÊy phï hîp víi ®Æc ®iÓm tõng vïng, sö dông nhiªn liÖu t¹i trç
nh- r¬m, d¹,trÊu , than, cñi…®Ó gi¶m gi¸ thµnh sÊy mµ vÉn b¶o ®¶m chÊt
l-îng g¹o. Cïng víi c¶i tiÕn m¸y sÊy, c¸c nhµ khoa häc cÇn nghiªn cøu
c¶i tiÕn, thiÕt kÕ c¸c nguyªn liÖu s½n cã ë n«ng th«n,tiÖn sö dông vµ di
17
chuyÓn. Vµ trong kh©u b¶o qu¶n còng cÇn phæ biÕn kü thuËt sö dông c¸c
lo¹i thuèc trong b¶o qu¶n lóa gióp ng-êi d©n n©ng cao ®-îc hiÖu qu¶ tån
tr÷ g¹o, gãp phÇn n©ng cao chÊt l-îng g¹o xuÊt khÈu vµ n©ng cao thu
nhËp cho n«ng d©n.
1.4. cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch -u ®·i vÒ vèn, thuÕ sö dông ®Êt n«ng
nghiÖp cho ng-êi d©n.
§Ó ng-êi n«ng ®©n an t©m ®Çu t-, lµm ¨n theo h-íng ph©n vïng
chuyªn canh lóa phÈm cÊp chÊt l-îng cao ngoµi nh÷ng biÖn ph¸p trªn,
nhµ n-íc cÇn ph¶i gióp ®ì n«ng d©n ®-îc vay vèn phôc vô cho c¸c dù ¸n
n«ng nghiÖp cña m×nh, thùc chÊt viÖc ®i vay vèn cña ng-êi n«ng d©n lµ
rÊt khã kh¨n bëi hä kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp ®¸ng gi¸.
Ngoµi nh÷ng chÝnh s¸ch -u ®·i vÒ vèn, vÒ viÖc hç trî kü thuËt cho
n«ng d©n, nhµ n-íc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng-êi d©n cã ®Êt ®Ó canh t¸c,
®¸nh thuÕ thÊp ®Ó thu hót n«ng d©n cïng tham gia canh t¸c.
2. Nghiªn cøu thÞ tr-êng chän lùa thÞ tr-êng môc tiªu cho xuÊt
khÈu g¹o ViÖt Nam.
2.1. §Æc ®iÓm tæng qu¸t cña thÞ tr-êng khu vùc.
Sè l-îng mËu dÞch hµng n¨m trong giai ®o¹n tr-íc 1995 kho¶ng
13,7 triÖu tÊn (1990) ®Õn 15,4 triÖu tÊn (1994) vµ ®¹t møc tõ 20,9 ®Õn
27,224 triÖu tÊn trong giai ®o¹n tõ 1995-1999, hÇu hÕt c¸c khu vùc trªn
thÕ giíi ®Òu nhËp g¹o, chñ yÕu lµ c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn, nhËp trªn
50% s¶n l-îng g¹o giao dÞch trªn thÞ tr-êng thÕ giíi , c¸c n-íc ph¸t triÓn
nhËp 2,6 triÖu tÊn (1995). Dùa vµo ®Æc ®iÓm ®Þa lý, v¨n ho¸ kinh tÕ thÞ
tr-êng g¹o thÕ giíi cã thÓ chia t-¬ng ®èi thµnh nh÷ng khu vùc sau: B¾c
Mü (North America), Nam Mü (South Amer- ica), Ch©u ¢u (Europe),
Céng ®ång c¸c quèc gia ®éc lËp vµ §«ng ©u (CIS vµ Eastem Europe),
Trung §«ng (Middle East), Nam ¸, ¸ Ch©u (Asia), B¾c phi (North
Africa), Phi Ch©u ®en (Other Africa) vµ Ch©u §¹i D-¬ng (Oceancia).
B¾c Mü (North America): G¹o kh«ng chØ lµ thùc phÈm chñ yÕu
(Staple food) cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm. G¹o ®-îc tiªu dïng ë
céng ®ång Ch©u ¸ t¹i B¾c Mü, nh-ng chñng lo¹i rÊt ®a d¹ng: g¹o h¹t dµi,
trßn, trong…h¹t løc, g¹o tr¾ng, g¹o ®å, g¹o Pastima, g¹o th¬m…
Khu vùc B¾c Mü s¶n xuÊt kho¶ng 8,0- 10 triÖu tÊn lóa (chñ yÕu lµ
Hoa Kú), xuÊt khÈu kho¶ng 3,1-4,3 triÖu tÊn, nhËp khÈu kho¶ng 0,7-0,9
triÖu tÊn, chiÕm 3,0%-4,4% thÞ tr-êng thÕ giíi. §©y lµ thÞ tr-êng cã søc
18
mua cao (purchasing power), ®ßi hái chÊt l-îng cao. G¹o b¸n lÎ ®-îc
®ãng gãi bao nhá (1kg, 2kg, 5kg vµ 25kg), mÉu m· ®Ñp. Quy chÕ kiÓm
dÞch thùc vËt kh¾t khe, g¹o ViÖt Nam vÉn cã thÓ vµo ®-îc thÞ tr-êng nµy.
B¾c Mü cßn lµ thÞ tr-êng nhËp khÈu t¸i suÊt th«ng qua c¸c ch-¬ng
tr×nh viÖn trî thùc phÈm cho c¸c n-íc kh¸c.
Møc tiªu thô g¹o tÝnh theo ®Çu ng-êi (rice per capita) vµo kho¶ng
6,54kg (n¨m 1994). Khu vùc nµy cã hiÖp ®Þnh mËu dÞch chung lµ
NAFTA.
Ch©u Mü la tinh (Latin America): §-îc h×nh thµnh bëi c¸c ®¶o lín
vïng biÓn Caribe vµ nh÷ng l·nh thæ thuéc Anh, Ph¸p, Hµ Lan, Bå §µo
Nha ë phÝa Nam. Ch©u Mü mang ®Ëm nÐt v¨n ho¸ Latin Ch©u ¢u. C¸c
n-íc vïng nói th× nghÌo h¬n, ®a sè lµ d©n da ®á vµ ng-êi lai. Khu vùc nµy
s¶n xuÊt ®-îc 20,9- 22,00 triÖu tÊn lóa, xuÊt khÈu 1,2-1,5 triÖu tÊn, nhËp
khÈu kho¶ng 2,3-3,1 triÖu tÊn g¹o chiÕm kho¶ng 11-13% thÞ tr-êng g¹o
thÕ giíi. G¹o ®-îc xem lµ mét trong nh÷ng l-¬ng thùc chÝnh cña c¸c n-íc
nh- Br·il, Peru, Cuba, Mexico…
Søc mua kh«ng cao nh- b¾c Mü, PhÈm l-îng trïng b×nh (10% tÊm)
g¹o h¹t dµi. C¸c tiªu chuÈn vÒ mÉu m· vµ bao b× th«ng th-êng theo yªu
cÇu hµng chuyÕn, do c¸c nhµ ph©n phèi trong n-íc ®Þnh ®o¹t.
Quy chÕ kiÓm dÞch kh«ng kh¾t khe, nh-ng ®«i khi bÊt hîp lý
(Mexico tuyªn bè cÊm nhËp g¹o cña ViÖt Nam, Th¸i Lan n¨m 1993 viÖn
cí ph¸t hiÖn c«n trïng ®éc h¹i, thùc tÕ lµ nh÷ng nh©n nh-îng vÒ thÞ
tr-êng dµnh cho Hoa Kú trong NAFTA).
Møc tiªu thô g¹o tÝnh ®Õn ®Çu ng-êi (Rice per capita): 70,96kg (n¨m
1994). Khu vùc nµy cã khèi thÞ tr-êng chung MERCOSUR.
Ch©u ¢u (EU vµ T©y ¢u ngoµi Ch©u ¢u (EU& OW.EU): Nh÷ng
biÕn cè chÝnh trÞ míi thËp niªn 80 ®· thay ®æi hoµn toµn c¬ cÊu kinh tÕ
cña c¸c n-íc nµy. Søc mua cña ng-êi tiªu thô bÞ sôt gi¶m th¶m h¹i, mÆc
dï nhu cÇu vÒ l-¬ng thùc rÊt cao. N¨m 1995, c¸c n-íc nµy s¶n xuÊt ®-îc
1,8-2,0 triÖu tÊn lóa, nhËp khÈu 0,75-0,95 triÖu tÊn, chiÕm tõ 2,3- 4,78%
thÞ tr-êng thÕ giíi. §©y lµ khu vùc cã tiÒm n¨ng tiªu thô g¹o, khã kh¨n vÒ
ngo¹i tÖ nh-ng giíi kinh doanh tinh r»ng ®©y lµ nh÷ng n-íc kh«ng thÓ
thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt (non- cash payment), nªn ph-¬ng thøc ®æi hµng
(barter) hoÆc ®èi l-u hai chiÒu (two way trade) lu«n ®-îc xem lµ thÝch
hîp nÕu kh«ng cã nh÷ng h×nh thøc tµi trî kh¸c. V× søc mua cña ng-êi tiªu
19
thô thÊp nªn chÊt l-îng ®ßi hái kh«ng cao, lo¹i g¹o 25% tÊm th-êng
®-îc -a chuéng. Møc tiªu thô g¹o tÝnh trªn ®Çu ng-êi (rice por capita):
5,31kg (n¨m 1994). C¸c n-íc nµy tr-íc ®©y cã khèi SEV. Nh-ng sau khi
Liªn X« cò h×nh thµnh nªn khèi CIS trong khi mét sè n-íc §«ng ¢u ®·
gia nhËp EU.
Phi Ch©u ®en (Other Africa): Ch©u phi ®en n»m c¸ch biÖt víi B¾c
Phi bëi Sahara. N¬i ®©y ®-îc m« t¶ lµ mét lôc ®Þa buån th¶m. Chi phÝ
qu©n sù cao h¬n thùc phÈm, nã cßn ph¶i ®-¬ng ®Çu víi n¹n nh©n m·n vµ
®Êt ®ai b¹c mÇu, sa m¹c ho¸ (0,5 ha/ ngµy) n¹n ®ãi th-êng xuyªn s¶y ra.
G¹o lµ thøc ¨n chÝnh cña d©n chóng. D©n ®«ng nhu cÇu lín nh-ng viÖc
mua g¹o khã kh¨n ®«i khi cã thÓ v× c¸n c©n thanh to¸n nªn chñ yªó dùa
vµo ch-¬ng tr×nh viÖn trî cña Liªn hiÖp quèc.NÕu kinh doanh th× ph¶i ®æi
hµng hoÆc qua tµi trî. Khu vùc nµy s¶n xuÊt ®-îc 10,5- 11,0 triÖu tÊn
g¹o/n¨m, nhËp khÈu 3,2- 4,2 triÖu tÊn/ n¨m chiÕm kho¶ng 15 – 20 % thÞ
tr-êng thÕ giíi. G¹o phÈm cÊp thÊp (30 – 35% tÊm) ®-îc -a chuéng v×
gi¸ rÎ, sè l-îng mua ®-îc nhiÒu. §©y còng lµ thÞ tr-êng cã nhiÒu rñi ro
vµo lo¹i bËc nhÊt trªn thÕ giíi. Møc tiªu thô tÝnh trªn ®Çu ng-êi (rice per
capi ta): 14,44kg (n¨m 1994).
¸ Ch©u (Asia): §Æc ®iÓm næi bËt lµ n«ng d©n (theo uû ban kÕ ho¹ch
ho¸ vµ D©n sè ThÕ giíi dù kiÕn vµo n¨m 2000 sÏ cã kho¶ng 1,2 tû ng-êi
Trung Hoa, 1 tû ng-êi Ên §é, 220 triÖu ng-êi indonesia, 150 triÖu ng-êi
Banglades) lµ mét thÞ tr-êng lý t-ëng cho g¹o, v× g¹o lµ lo¹i thùc phÈm
chÝnh cña d©n ¸ ch©u. Sù n¨ng ®éng cña mét quèc gia lµ mét nh©n tè
quan träng cho t-¬ng lai cña lôc ®Þa nµy, søc m¹nh c«ng nghiÖp tµi chÝnh
cña nhËt b¶n, sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ cao cña Hµn Quèc, §µi Loan, Hång
k«ng, S×ngapore…
Ch©u ¸ lµ khu vùc s¶n xuÊt vµ tiªu thô g¹o lín nhÊt thÕ giíi, tËp
trung nh÷ng n-íc xuÊt khÈu g¹o lín nh- Trung Quèc, Th¸i Lan, ViÖt
Nam , Pakistan, Ên §é, Bangladesh. Mäi sù t¨ng hay gi¶m khèi l-îng
xuÊt khÈu cña c¸c n-íc nµy ®Òu cã ¶nh h-ëng quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ c¶ thÕ
giíi. VÒ thÞ tr-êng cã søc mua kh¸c nhau: PhÈm chÊt cao 100% Grade B
hoÆc 5% tÊm ë NhËt B¶n, Hµn Quèc vµ Malaysia: PhÈm cÊp thÊp 25%35% tÊm nh- Philippine vµ indonesia. C¸c n-íc Ch©u ¸ rÊt coi träng mÆt
hµng g¹o v× mäi sù th©m hôt ®Òu cã thÓ g©y ra ®ét biÕn cho quèc gia, g©y
bÊt æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, x· héi nªn viÖc mua b¸n, xuÊt nhËp khÈu g¹o
20
- Xem thêm -
.PDF 
28 
132 
111 
