Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Lêi më ®Çu
Ngµy nay ®êi sèng cña con ngêi ngµy cµng cao, hä kh«ng nh÷ng cã
nhu cÇu ®Çy ®ñ vÒ vËt chÊt mµ cßn cã nhu cÇu ®îc tho¶ m·n vÒ tinh thÇn nh
vui ch¬i, gi¶i trÝ vµ du lÞch. Do ®ã, du lÞch lµ mét trong nh÷ng ngµnh cã triÓn
väng.
Ngµnh du lÞch ViÖt Nam ra ®êi muén h¬n so víi c¸c níc kh¸c trªn
thÕ giíi nhng vai trß cña nã th× kh«ng thÓ phñ nhËn. Du lÞch lµ mét ngµnh
“c«ng nghiÖp kh«ng cã èng khãi”, mang l¹i thu nhËp GDP lín cho nÒn kinh
tÕ, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng v¹n lao ®éng, gãp phÇn truyÒn b¸
h×nh ¶nh ViÖt Nam ra toµn thÕ giíi. NhËn thøc ®îc ®iÒu nµy, §¶ng vµ nhµ
níc ®· ®a ra môc tiªu x©y dùng ngµnh du lÞch thµnh ngµnh kinh tÕ mòi
nhän.
ViÖc nghiªn cøu vÒ du lÞch trë nªn cÊp thiÕt, nã gióp chóng ta cã mét
c¸i nh×n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vÒ du lÞch. §iÒu nµy cã ý nghÜa c¶ vÒ ph¬ng diÖn
lÝ luËn vµ thùc tiÔn. Nã gióp du lÞch ViÖt Nam ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu míi,
kh¾c phôc ®îc nh÷ng h¹n chÕ, nhanh chãng ®a du lÞch ph¸t triÓn ®óng víi
tiÒm n¨ng cña ®Êt níc, nhanh chãng héi nhËp víi du lÞch khu vùc vµ thÕ giíi.
B¸o c¸o thùc tËp cña em ®Ò cËp ®Õn nh÷ng nhËn thøc c¬ b¶n vÒ du
lÞch, "Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch ë ViÖt Nam". Do sù h¹n
chÕ vÒ kiÕn thøc vµ thêi gian nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em mong
nhËn ®îc sù ®ãng gãp chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ch¬ng I
T¨ng trëng vµ ph¸t triÓn ngµnh du lÞch lµ tÊt yÕu
kh¸ch quan trong nÒn kinh tÕ thÞ truêng
1) Kh¸i niÖm vÒ t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
1.1) T¨ng trëng kinh tÕ
T¨ng trëng kinh tÕ lµ sù gia t¨ng vÒ lîng kÕt qu¶ ®Çu ra ho¹t ®éng
cña nÒn kinh tÕ trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (thêng lµ n¨m, quý).
Gi¶ sö kÕt qu¶ ®Çu ra cña nÒn kinh tÕ cña mét quèc gia ®îc ký hiÖu
lµ Y: Yo lµ kÕt qu¶ ®Çu ra cña n¨m 0, Yn lµ kÕt qu¶ ®Çu ra cña n¨m n. Khi ®ã
t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ cña n¨m n so víi n¨m 0 ®îc biÓu thÞ b»ng møc
t¨ng trëng tuyÖt ®èi hoÆc tèc ®é t¨ng trëng nh sau:
Møc t¨ng trëng tuyÖt ®èi:
Yn = Yn - Y0
Tèc ®é t¨ng trëng:
g = Error! = Error!
1.2) Ph¸t triÓn kinh tÕ
1.2.1) kh¸i niÖm:
Ph¸t triÓn kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh thay ®æi theo híng tiÕn bé vÒ mäi mÆt
kinh tÕ- x· héi cña mét quèc gia trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ®ang t¨ng trëng.
1.2.2) Néi dung chñ yÕu cña ph¸t triÓn kinh tÕ
Thø nhÊt, t¨ng trëng kinh tÕ dµi h¹n, §©y lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó
t¹o ra nh÷ng tiÕn bé vÒ kinh tÕ- x· héi, nhÊt lµ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn thu
nhËp thÊp.
Thø hai, c¬ cÊu kinh tÕ- x· héi thay ®æi theo híng tiÕn bé. Xu híng
tiÕn bé cña qu¸ tr×nh thay ®æi nµy ë nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn, ®ang hoÆc
cha tr¶i qua qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ thÓ hiÖn ë qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ vµ ®« thÞ ho¸; ®ã kh«ng ®¬n thuÇn lµ
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
sù gi¨ t¨ng vÒ quy m«, mµ cßn bao hµm viÖc më réng chñng lo¹i vµ n©ng cao
chÊt lîng s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô ®îc s¶n xuÊt ra; ho¹t ®éng cña nÒn
kinh tÕ ngµy cµng gia t¨ng hiÖu qu¶ vµ n¨ng lùc c¹nh tranh, t¹o c¬ së cho viÖc
®¹t ®îc nh÷ng tiÕn bé x· héi mét c¸ch s©u réng.
Thø ba, nh÷ng tiÕn bé kinh tÕ- x· héi chñ yÕu ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®éng
lùc néi t¹i. §Õn lît m×nh kÕt qu¶ cña nh÷ng tiÕn bé kinh tÕ ®¹t ®îc l¹i lµm
gia t¨ng kh«ng ngõng n¨ng lùc néi sinh cña nÒn kinh tÕ (thÓ hiÖn ë nh÷ng tiÕn
bé vÒ c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc vµ nguån vèn trong
níc…).
Thø t, ®¹t ®îc sù c¶i thiÖn s©u réng chÊt lîng cuéc sèng cña mäi
thµnh viªn trong x· héi nh lµ hµng ®Çu vµ lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn. §¬ng
nhiªn mét kÕt qu¶ nh thÕ kh«ng chØ lµ sù ra t¨ng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu
ng¬i, mét sè b×nh qu©n cã thÓ che lÊp ®»ng sau nã sù ph©n phèi bÊt b×nh
®¼ng, n¹n ®ãi nghÌo, thÊt nghiÖp vµ nh÷ng thô hëng kh¸c vÒ gi¸o dôc, y tÕ,
v¨n ho¸…
1.2.3) Mèi quan hÖ gi÷a t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
T¨ng trëng kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. ë nh÷ng
níc ®ang ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn cã møc thu nhËp
b×nh qu©n ®Çu ngêi thÊp, nÕu kh«ng ®¹t ®îc møc t¨ng trëng t¬ng ®èi cao
vµ liªn tôc trong nhiÒu n¨m, th× khã cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ ®Ó c¶i thiÖn mäi mÆt
cña ®êi sèng kinh tÕ- x· héi.
Tuy nhiªn t¨ng trëng kinh tÕ chØ lµ ®iÒu kiÖn cÇn, kh«ng ph¶i lµ ®iÒu
kiÖn ®ñ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. T¨ng trëng kinh tÕ cã thÓ ®îc thùc hiÖn bëi
nh÷ng ph¬ng thøc kh¸c nhau vµ do ®ã cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ kh¸c
nhau. NÕu ph¬ng thøc t¨ng trëng kinh tÕ kh«ng g¾n víi sù thóc ®Èy c¬ cÊu
kinh tÕ x· héi theo híng tiÕn bé, kh«ng lµm gia t¨ng, mµ thËm chÝ cßn lµm
xãi mßn n¨ng lùc néi sinh cña nÒn kinh tÕ, sÏ kh«ng thÓ t¹o ra sù ph¸t triÓn
kinh tÕ. NÕu ph¬ng thøc t¨ng tr¬ng kinh tÕ chØ ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ cho
nhãm d©n c nµy, cho vïng nµy, mµ kh«ng hoÆc ®em l¹i lîi Ých kh«ng ®¸ng
kÓ cho nhãm d©n c kh¸c, vïng kh¸c th× t¨ng trëng kinh tÕ nh vËy sÏ khoÐt
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
s©u vµo bÊt b×nh ®¼ng x· héi. Nh÷ng ph¬ng thøc t¨ng trëng nh vËy, rèt
côc, còng chØ lµ kÕt qu¶ ng¾n h¹n, kh«ng nh÷ng kh«ng thóc ®Èy ®îc ph¸t
triÓn, mµ b¶n th©n nã còng khã cã thÓ tån t¹i ®îc l©u dµi.
2) C¸c chØ tiªu t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
2.1) Tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) vµ tæng s¶n phÈm quèc
d©n (GNP)
C¸c chØ tiªu GDP vµ GNP th«ng qua sö dông thíc ®o tiÒn tÖ cã thÓ
tæng hîp ®îc kÕt qu¶ ®Çu ra hÕt søc phong phó vµ ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i,
môc ®Ých sö dông vÒ chÊt lîng cña nÒn kinh tÕ. Nhê ®ã cung cÊp mét c«ng
cô h÷u hiÖu cho viÖc ®¸nh gi¸ sù t¨ng trëng, ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc
gia.
2.1.1) Tæng s¶n phÈm trong níc (GDP)
Tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) lµ gi¸ trÞ thÞ trêng cña tÊt c¶ c¸c
hµng ho¸ vµ dÞch vô cuèi cïng ®îc s¶n xuÊt ra bëi c¸c yÕu tè s¶n xuÊt trong
l·nh thæ kinh tÕ cña mét níc trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
Ba ph¬ng ph¸p ®o lêng tæng s¶n phÈm thu nhËp trong níc:
Thø nhÊt, ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p gi¸ trÞ gia
t¨ng. Theo ph¬ng ph¸p nµy GDP tæng hîp gi¸ trÞ gia t¨ng cña mäi doanh
nghiÖp trong nÒn kinh tÕ. Gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy gi¸ trÞ tæng
s¶n lîng trõ ®i gi¸ trÞ cña tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô mua ngoµi ®· ®îc
sö dông hÕt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
Thø hai, ph¬ng ph¸p thu nhËp ®o lêng GDP trªn c¬ së thu nhËp t¹o
ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ chø kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ cña b¶n th©n
hµng ho¸.
GDP= w + i + R +Pr +Te
Trong ®ã: w lµ thu nhËp tõ tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng
i lµ tiÒn l·i nhËn ®îc tõ cho doanh nghiÖp vay tiÒn
R lµ thuª ®Êt ®ai, tµi s¶n
Pr lµ lîi nhuËn
Te lµ thuÕ gi¸n thu mµ chÝnh phñ nhËn ®îc
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Thø ba, ph¬ng ph¸p chi tiªu sö dông c¸c th«ng tin tõ luång chi tiªu
®Ó mua hµng ho¸ vµ dÞch vô cuèi cïng. V× tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ b¸n ra ph¶i
b»ng tæng sè tiÒn ®îc chi ra ®Ó mua chóng, nªn tæng chi tiªu ®Ó mua hµng
ho¸ vµ dÞch vô cuèi cïng ph¶i b»ng GDP
GDP= C +I +G +X - M
Trong ®ã: C lµ c¸c kho¶n chi tiªu cña c¸c hé gia ®×nh vÒ hµng ho¸ vµ
dÞch vô
I lµ tæng ®Çu t cña khu vùc t nh©n
G lµ chi tiªu cña chÝnh phñ vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô
X – M lµ xuÊt khÈu rßng
2.1.2) Tæng s¶n phÈm quèc d©n (GNP)
Tæng s¶n phÈm quèc d©n ®o lêng toµn bé thu nhËp hay gi¸ trÞ s¶n
xuÊt mµ c¸c c«ng d©n cña mét quèc gia t¹o ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh,
kh«ng kÓ trong hay ngoµi ph¹m vi l·nh thæ quèc gia.
GNP= GDP + thu nhËp rßng nhËn ®îc tõ níc ngoµi
2.2) C¸c chØ tiªu t¨ng trëng kinh tÕ
Møc t¨ng trëng kinh tÕ tuyÖt ®èi:
GDPn = GDPn - GDP0
Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ:
g = Error! = Error!
Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ b×nh qu©n hµng n¨m cña mét giai ®o¹n:
g= n
GDPn GDPo
-1
GDPo
2.3) C¸c chØ tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ
§Ó ph¶n ¸nh néi dung kh¸c nhau cña kh¸i niÖm ph¸t triÓn kinh tÕ cÇn
ph¶i cã c¸c nhãm chØ tiªu kh¸c nhau:
-
Nhãm chØ tiªu ph¶n ¸nh t¨ng trëng kinh tÕ: tèc ®é t¨ng trëng
kinh tÕ hµng n¨m hay b×nh qu©n n¨m cña mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh.
-
Nhãm c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh sù biÕn ®æi vÒ c¬ cÊu kinh tÕ x· héi:
chØ sè cí cÊu kinh tÕ theo ngµnh trong GDP; chØ sè c¬ cÊu vÒ ho¹t ®éng ngo¹i
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
th¬ng; tû lÖ d©n c sèng trong khu vùc thµnh thÞ trong tæng sè d©n; tû lÖ lao
®éng lµm viÖc trong c¸c ngµnh c«ng nghÞªp, n«ng nghiÖp vµ dÞch vô…
-
Nhãm chØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt lîng cuéc sèng gåm:
Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi vµ tèc ®é t¨ng trëng thu nhËp b×nh
qu©n ®Çu ngêi.
C¸c chØ sè vÒ dinh dìng: sè calo b×nh qu©n/ ngêi/ n¨m.
C¸c chØ sè vÒ gi¸o dôc: tû lÖ ngêi biÕt ch÷, sè n¨m ®i häc b×nh
qu©n… C¸c chØ sè nµy ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn gi¸o dôc cña mét quèc gia
vµ møc ®é hëng thô dÞch vô gi¸o dôc cña d©n c.
C¸c chØ sè vÒ y tÕ: tû lÖ trÎ em trong c¸c ®é tuæi, sè b¸c sÜ trªn mét
ngh×n d©n… C¸c chØ sè nµy ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn y tÕ cña mét quèc gia
vµ møc ®é hëng thô c¸c dÞch vô y tÕ cña d©n c.
C¸c chØ sè ph¶n ¸nh vÒ c«ng b»ng x· héi vµ nghÌo ®ãi: tû lÖ nghÌo
®ãi vµ kho¶ng c¸ch nghÌo ®ãi, chØ tiªu ph¶n ¸nh møc ®é b×nh ®¼ng giíi, chØ
sè ph¶n ¸nh c«ng b»ng x· héi. Ngoµi ra, cã thÓ cã c¸c chØ tiªu kh¸c nh c¸c
chØ tiªu ph¶n ¸nh sö dông níc s¹ch hay c¸c ®iÒu kiÖn vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng kinh
tÕ x· héi kh¸c…
-
ChØ sè ph¸t triÓn con ngêi (HDI), chØ sè nµy ®îc tæng hîp tõ ba
chØ sè: thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi, møc ®é phæ cËp gi¸o dôc, tuæi thä trung
b×nh. Nh vËy HDI kh«ng chØ ph¶n ¸nh møc sèng vËt chÊt, mµ cßn ®o lêng
c¶ møc sèng tinh thÇn cña d©n c. HDI ®o lêng chÝnh x¸c h¬n chÊt lîng
cuéc sèng cña d©n c.
3) Kh¸i niÖm vÒ du lÞch vµ c¸c lo¹i h×nh du lÞch
3.1) Kh¸i niÖm vÒ du lÞch
Ngµy nay, du lÞch ®· trë thµnh mét hiÖn tîng kinh tÕ x· héi phæ biÕn
kh«ng chØ ë c¸c níc ph¸t triÓn mµ cßn ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, trong ®ã
cã ViÖt Nam. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay, kh«ng chØ ë níc ta, nhËn thøc vÒ néi
dung du lÞch vÉn cha thèng nhÊt.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Do hoµn c¶nh kh¸c nhau, díi mçi gãc ®é nghiªn cøu kh¸c nhau, mçi
ngêi cã mét c¸ch hiÓu vÒ du lÞch kh¸c nhau. Do vËy cã bao nhiªu t¸c gi¶
nghiªn cøu vÒ du lÞch th× cã bÊy nhiªu ®Þnh nghÜa.
Díi con m¾t cña Guer Freuler th× “du lÞch víi ý nghÜa hiÖn ®¹i cña tõ
nµy lµ mét hiÖn tîng cña thêi ®¹i chóng ta, dùa trªn sù t¨ng trëng vÒ nhu
cÇu kh«i phôc søc khoÎ vµ sù thay ®æi cña m«i trêng xung quanh, dùa vµo sù
ph¸t sinh, ph¸t triÓn t×nh c¶m ®èi víi vÎ ®Ñp thiªn nhiªn”.
Kaspar cho r»ng du lÞch kh«ng chØ lµ hiÖn tîng di chuyÓn cña c d©n
mµ ph¶i lµ tÊt c¶ nh÷ng g× cã liªn quan ®Õn sù di chuyÓn ®ã. Chóng ta còng
thÊy ý tëng nµy trong quan ®iÓm cña Hienziker vµ Kraff “du lÞch lµ tæng hîp
c¸c mèi quan hÖ vµ hiÖn tîng b¾t nguån tõ c¸c cuéc hµnh tr×nh vµ lu tró t¹m
thêi cña c¸c c¸ nh©n t¹i nh÷ng n¬i kh«ng ph¶i lµ n¬i ë vµ n¬i lµm viÖc thêng
xuyªn cña hä”. (VÒ sau ®Þnh nghÜa nµy ®îc hiÖp héi c¸c chuyªn gia khoa häc
vÒ du lÞch thõa nhËn)
Theo c¸c nhµ kinh tÕ, du lÞch kh«ng chØ lµ mét hiÖn tîng x· héi ®¬n
thuÇn mµ nã ph¶i g¾n chÆt víi ho¹t ®éng kinh tÕ. Nhµ kinh tÕ häc PicaraEdmod ®a ra ®Þnh nghÜa: “du lÞch lµ viÖc tæng hoµ viÖc tæ chøc vµ chøc n¨ng
cña nã kh«ng chØ vÒ ph¬ng diÖn kh¸ch v·ng lai mµ chÝnh vÒ ph¬ng diÖn gi¸
trÞ do kh¸ch chØ ra vµ cña nh÷ng kh¸ch v·ng lai mang ®Õn víi mét tói tiÒn ®Çy,
tiªu dïng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp cho c¸c chi phÝ cña hä nh»m tho¶ m·n nhu
cÇu hiÓu biÕt vµ gi¶i trÝ.”
Kh¸c víi quan ®iÓm trªn, c¸c häc gi¶ biªn so¹n b¸ch khoa toµn th
ViÖt Nam ®· t¸ch hai néi dung c¬ b¶n cña du lÞch thµnh hai phÇn riªng biÖt.
Theo c¸c chuyªn gia nµy, nghÜa thø nhÊt cña tõ nµy lµ “mét d¹ng nghØ dìng
søc tham quan tÝch cùc cña con ngêi ngoµi n¬i c tró víi môc ®Ých: nghØ
ng¬i, gi¶i trÝ, xem danh lam th¾ng c¶nh…”. Theo ®Þnh nghÜa thø hai, du lÞch
®îc coi lµ “mét ngµnh kinh doanh tæng hîp cã hiÖu qu¶ cao vÒ nhiÒu mÆt
n©ng cao hiÓu biÕt vÒ thiªn nhiªn, truyÒn th«ng lÞch sö vµ v¨n ho¸ d©n téc, tõ
®ã gãp phÇn lµm t¨ng thªm t×nh yªu ®Êt níc, ®èi víi ngêi níc ngoµi lµ t×nh
h÷u nghÞ víi d©n téc m×nh, vÒ mÆt kinh tÕ, du lÞch lµ lÜnh vùc kinh doanh
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
mang l¹i hiÖu qu¶ rÊt lín; cã thÓ coi lµ h×nh thøc xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch
vô t¹i chç.
§Ó tr¸nh sù hiÓu lÇm vµ kh«ng ®Çy ®ñ vÒ du lÞch, chóng ta t¸ch du lÞch
thµnh hai phÇn ®Ó ®Þnh nghÜa nã. Du lÞch cã thÓ ®îc hiÓu lµ:
-
Sù di chuyÓn vµ lu tró qua ®ªm t¹m thêi trong thêi gian r¶nh rçi
cña c¸ nh©n hay tËp thÓ ngoµi n¬i c tró nh»m môc ®Ých phôc håi søc khoÎ,
n©ng cao t¹i chç nhËn thøc vÒ thÕ giíi xung quanh, cã hoÆc kh«ng kÌm theo
viÖc tiªu thô mét sè gi¸ trÞ tù nhiªn, kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ dÞch vô cña c¸c c¬ së
chuyªn cung øng.
-
Mét lÜnh vùc kinh doanh c¸c dÞch vô nh»m tho¶ m·n nhu cÇu n¶y
sinh trong qu¸ tr×nh di chuyÓn vµ lu tró qua ®ªm t¹m thêi trong thêi gian
r¶nh rçi cña c¸ nh©n hay tËp thÓ ngoµi n¬i c tró víi môc ®Ých phôc håi søc
khoÎ, n©ng cao nhËn thøc t¹i chç vÒ thÕ giíi xung quanh.
3.2) C¸c lo¹i h×nh du lÞch
Ho¹t ®éng du lÞch cã thÓ ph©n nhãm theo c¸c nhãm kh¸c nhau tuú
thuéc tiªu chÝ ®a ra. HiÖn nay ®a sè c¸c chuyªn gia vÒ du lÞch ViÖt Nam ph©n
chia c¸c lo¹i h×nh du lÞch theo c¸c tiªu chÝ c¬ b¶n díi ®©y.
3.2.1) Ph©n chia theo m«i trêng tµi nguyªn
-
Du lÞch thiªn nhiªn
-
Du lÞch v¨n ho¸
3.2.2) Ph©n lo¹i theo môc ®Ých chuyÕn ®i
-
Du lÞch tham quan
-
Du lÞch gi¶i trÝ
-
Du lÞch nghØ dìng
-
Du lÞch kh¸m ph¸
-
Du lÞch thÓ thao
-
Du lÞch lÔ héi
-
Du lÞch t«n gi¸o
-
Du lÞch nghiªn cøu (häc tËp)
-
Du lÞch héi nghÞ
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
-
Du lÞch thÓ thao kÕt hîp
-
Du lÞch ch÷a bÖnh
-
Du lÞch th¨m th©n
-
Du lÞch kinh doanh
3.2.3) Ph©n lo¹i theo l·nh thæ ho¹t ®éng
-
Du lÞch quèc tÕ
-
Du lÞch néi ®Þa
-
Du lÞch quèc gia
3.2.4) Ph©n lo¹i theo ®Æc ®iÓm ®Þa lý cña ®iÓm du lÞch
-
Du lÞch miÒn biÓn
-
Du lÞch nói
-
Du lÞch ®« thÞ
-
Du lÞch th«n quª
3.2.5) Ph©n lo¹i theo ph¬ng tiÖn giao th«ng
-
Du lÞch xe ®¹p
-
Du lÞch « t«
-
Du lÞch b»ng tµu ho¶
-
Du lÞch b»ng tµu thuû
-
Du lÞch m¸y bay
3.2.6) Ph©n lo¹i theo lo¹i h×nh lu tró
-
Kh¸ch s¹n
-
Nhµ trä thanh niªn
-
Camping
-
Bungaloue
-
Lµng du lÞch
3.2.7) Ph©n lo¹i theo løa tuæi du lÞch
-
Du lÞch thiÕu niªn
-
Du lÞch thanh niªn
-
Du lÞch trung niªn
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
-
Du lÞch ngêi cao tuæi
3.2.8) Ph©n lo¹i theo ®é dµi chuyÕn ®i
-
Du lÞch ng¾n ngµy
-
Du lÞch dµi ngµy
3.2.9) Ph©n lo¹i theo h×nh thøc tæ chøc
-
Du lÞch tËp thÓ
-
Du lÞch c¸ thÓ
-
Du lÞch gia ®×nh
3.2.10) Ph©n lo¹i theo ph¬ng thc hîp ®ång
-
Du lÞch trän gãi
-
Du lÞch tõng phÇn
4) VÞ trÝ, vai trß cña ngµnh du lÞch vµ hÖ thèng c¸c ngµnh cña
nÒn kinh tÕ quèc d©n
Xu híng mang tÝnh quy luËt cña c¬ cÊu kinh tÕ thÕ giíi chØ ra r»ng tØ
träng n«ng nghiÖp tõ chiÕm vÞ thÕ quan träng ®· dÇn nhêng cho c«ng nghiÖp
vµ cuèi cïng vai trß cña kinh tÕ dÞch vô sÏ chiÕm vai trß thèng so¸i. HiÖn nay
ë c¸c níc cã thu nhËp thÊp, c¸c níc Nam ¸, ch©u Phi n«ng nghiÖp vÉn cßn
chiÕm trªn 30% GNP, c«ng nghiÖp kho¶ng 35%. Trong khi ®ã c¸c níc cã
thu nhËp cao nh Hoa Kú, NhËt B¶n, §øc, Italia…trªn 70% GNP do nhãm
ngµnh dÞch vô ®em l¹i, n«ng nghiÖp chØ ®ãng kho¶n 3-5% tæng s¶n phÈm
quèc d©n.
Vai trß cña du lÞch trong ngµnh dÞch vô còng ngµy cµng râ nÐt. Theo
héi ®ång du lÞch vµ l÷ hµnh thÕ giíi, n¨m 1994 du lÞch quèc tÕ trªn toµn thÕ
giíi ®· chiÕm 6% GNP, tøc lµ cã doanh thu gÇn 4000 tû ®« la, vît trªn c«ng
nghiÖp « t«, thÐp, ®iÖn tö vµ n«ng nghiÖp. Du lÞch thu hót trªn 200 triÖu lao
®éng chiÕm h¬n 12% lao ®éng trªn thÕ giíi.
ë ViÖt Nam xu híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ còng ®· ®îc thÓ
hiÖn râ qua c¸c n¨m: N¨m 2001, n«ng nghiÖp chiÕm 23,24% GDP, c«ng
nghiÖp chiÕm 57,91% GDP, dÞch vô chiÕm 38,63% GDP. N¨m 2005, n«ng
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
nghiÖp chiÕm 21,76% GDP, c«ng nghiÖp chiÕm 60,41% GDP, dÞch vô chiÕm
38,15% GDP. Víi tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n hµng n¨m th× du lÞch ®ãng
gãp lín cho nÒn kinh tÕ. Du lÞch ®· nép hµng ngµn tû ®ång vµo ng©n s¸ch nhµ
níc. Ngoµi ra cïng víi sù ph¸t triÓn cña du lÞch còng dÔ t¹o ®iÒu kiÖn cho
c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn. Víi nh÷ng thuËn lîi, nh÷ng mÆt tÝch
cùc mµ ph¸t triÓn du lÞch ®em l¹i th× du lÞch thùc sù cã kh¶ n¨ng lµm thay ®æi
bé mÆt kinh tÕ cña níc ta.
5) Vai trß cña ngµnh du lÞch ®èi víi t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn
kinh tÕ cña ®Êt níc
Trong lÞch sö nh©n lo¹i, du lÞch ®· ®îc ghi nhËn nh lµ mét së thÝch,
mét ho¹t ®éng nghØ ng¬i tÝch cùc cña con ngêi. Ngµy nay, du lÞch ®· trë
thµnh mét nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong ®êi sèng v¨n hãa, x· héi ë c¸c
níc. VÒ mÆt kinh tÕ, du lÞch ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ
quan träng cña nhiÒu níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. M¹ng líi du lÞch ®· ®îc
thiÕt lËp ë hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. C¸c lîi Ých kinh tÕ mang l¹i tõ du
lÞch lµ ®iÒu kh«ng thÓ phñ nhËn, th«ng qua viÖc tiªu dïng cña du kh¸ch ®èi
víi c¸c s¶n phÈm cña du lÞch. Nhu cÇu cña du kh¸ch bªn c¹nh viÖc tiªu dïng
c¸c hµng ho¸ th«ng thêng cßn cã nh÷ng nhu cÇu tiªu dïng ®Æc biÖt: nhu cÇu
n©ng cao kiÕn thøc, häc hái, v·n c¶nh, ch÷a bÖnh, nghØ ng¬i, th gi·n…
Sù kh¸c biÖt gi÷a tiªu dïng dÞch vô du lÞch vµ tiªu dïng c¸c hµng ho¸
kh¸c lµ tiªu dïng c¸c s¶n phÈm du lÞch x¶y ra cïng lóc, cïng n¬i víi viÖc s¶n
xuÊt ra chóng. §©y còng lµ lý do lµm cho s¶n phÈm du lÞch mang tÝnh ®Æc thï
mµ kh«ng thÓ so s¸nh gi¸ c¶ cña s¶n phÈm du lÞch nµy víi gi¸ c¶ cña s¶n
phÈm du lÞch kia mét c¸ch tuú tiÖn ®îc. Sù t¸c ®éng qua l¹i cña qu¸ tr×nh tiªu
dïng vµ cung øng s¶n phÈm du lÞch t¸c ®éng lªn lÜnh vùc ph©n phèi lu th«ng
vµ do vËy ¶nh hëng ®Õn c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. Bªn c¹nh
®ã, viÖc ph¸t triÓn du lÞch sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ
kh¸c, v× s¶n phÈm du lÞch mang tÝnh liªn ngµnh cã quan bÖ ®Õn nhiÒu lÜnh vùc
kh¸c trong nÒn kinh tÕ. Khi mét khu vùc nµo ®ã trë thµnh ®iÓm du lÞch, du
kh¸ch ë mäi n¬i ®æ vÒ sÏ lµm cho nhu cÇu vÒ mäi hµng ho¸ dÞch vô t¨ng lªn
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
®¸ng kÓ. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu nµy cña du kh¸ch mµ ngµnh kinh tÕ du lÞch
kh«ng ngõng më réng ho¹t ®éng cña m×nh th«ng qua mèi quan hÖ liªn ngµnh
trong nÒn kinh tÕ, ®ång thêi lµm biÕn ®æi c¬ cÊu ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc
d©n. H¬n n÷a, c¸c hµng ho¸, vËt t cho du lÞch ®ßi hái ph¶i cã chÊt lîng cao,
phong phó vÒ chñng lo¹i, h×nh thøc ®Ñp, hÊp dÉn. Do ®ã nã ®ßi hái c¸c doanh
nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng s¸ng t¹o c¶i tiÕn, ph¸t triÓn c¸c lo¹i hµng ho¸. §Ó
lµm ®îc ®iÒu nµy, c¸c doanh nghiÖp b¾t buéc ph¶i ®Çu t trang thiÕt bÞ hiÖn
®¹i, tuyÓn chän vµ sö dông c«ng nh©n cã tay nghÒ cao ®¸p øng ®îc nhu cÇu
cña du kh¸ch.
Trªn b×nh diÖn chung, ho¹t ®éng du lÞch cã t¸c dông lµm biÕn ®æi c¸n
c©n thu chi cña ®Êt níc. Du kh¸ch quèc tÕ mang ngo¹i tÖ vµo ®Êt níc cã ®Þa
®iÓm du lÞch, lµm t¨ng thªm nguån thu ngo¹i tÖ cña ®Êt níc ®ã. Ngîc l¹i,
phÇn chi ngo¹i tÖ sÏ t¨ng lªn ®èi víi nh÷ng quèc gia cã nhiÒu ngêi ®i du lÞch
ë níc ngoµi. Trong ph¹m vi mét quèc gia, ho¹t ®éng du lÞch lµm x¸o trén
ho¹t ®éng lu©n chuyÓn tiÒn tÖ, hµng ho¸, ®iÒu hoµ nguån vèn tõ vïng kinh tÕ
ph¸t triÓn sang vïng kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn h¬n, kÝch thÝch sù t¨ng trëng kinh
tÕ ë c¸c vïng s©u, vïng xa…
Mét lîi Ých kh¸c mµ ngµnh du lÞch ®em l¹i lµ gãp phÇn gi¶i quyÕt vÊn
®Ò viÖc lµm. Bëi c¸c ngµnh dÞch vô liªn quan ®Õn du lÞch ®Òu cÇn mét lîng
lín lao ®éng. Du lÞch ®· t¹o ra nguån thu nhËp cho ngêi lao ®éng, gi¶i quyÕt
c¸c vÊn ®Ò x· héi.
Du lÞch ViÖt Nam trong thêi gian qua còng ®· ®ãng gãp rÊt nhiÒu cho
sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc. Tèc ®é t¨ng trëng h¬n
14%/n¨m gÇn gÊp hai lÇn tèc ®é t¨ng trëng cña toµn bé nÒn kinh tÕ.
6) Kinh nghiÖm ph¸t triÓn du lÞch ë mét sè níc vµ cña ViÖt
Nam
Du lÞch lµ mét ngµnh cã ®Þnh híng tµi nguyªn râ rÖt, ®iÒu nµy cã
nghÜa lµ tµi nguyªn vµ m«i trêng lµ nh©n tè c¬ b¶n ®Ó t¹o ra s¶n phÈm du
lÞch. Trong c¸c ®iÒu kiÖn ®Æc trng ®èi víi sù ph¸t triÓn du lÞch, c¸c chuyªn
gia nghiªn cøu vÒ du lÞch ®Òu kh¼ng ®Þnh r»ng tµi nguyªn du lÞch lµ yÕu tè
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
quyÕt ®Þnh vµ quan träng nhÊt. NhËn thøc râ ®iÒu nµy nhiÒu níc ®· ®a ra
nh÷ng chÝnh s¸ch nh»m b¶o vÖ c¸c tµi nguyªn du lÞch, trong ®ã b¶o vÖ m«i
trêng lµ mét yÕu tè quan träng.
Trung Quèc lµ mét trong nh÷ng níc ®· ®¹t ®îc thµnh tùu lín trong
viÖc b¶o vÖ m«i trêng ®Ó ph¸t triÓn du lÞch. Tõ n¨m 1997, chÝnh phñ Trung
Quèc ®· 7 n¨m liÒn tæ chøc to¹ ®µm trong thêi gian häp quèc héi ®Ó nghe b¸o
c¸o vÒ m«i trêng. Qua ®ã chÝnh phñ Trung Quèc cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ
®Ó c¶i t¹o vµ b¶o vÖ m«i trêng. C¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ b¶o vÖ m«i trêng
®îc thiÕt lËp, t¨ng vèn ®Çu t b¶o vÖ m«i trêng, khuyÕn khÝch mäi ngêi
d©n b¶o vÖ m«i trêng. Víi sù cè g¾ng cña chÝnh phñ, cña toµn d©n Trung
Quèc n¹n « nhiÔm m«i trêng ®· ®îc kiÓm so¸t to¹ thuËn lîi cho du lÞch
ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng. ChÝnh phñ Trung Quèc kh«ng ngõng t¨ng vèn
®Çu t vµo b¶o vÖ m«i trêng, tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000, Trung Quèc ®· chi
360 tØ nh©n d©n tÖ. Nhê ®ã Trung Quèc ®· x©y dùng vµ b¶o vÖ h¬n 1227 khu
b¶o tån thiªn nhiªn, hµng triÖu hecta rõng víi nhiÒu chñng lo¹i ®éng thùc vËt
phong phó rÊt phï hî cho ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i- mét lo¹i h×nh du lÞch cã
xu thÕ t¨ng trong thêi gian gÇn ®©y. §Ó b¶o vÖ sù phong phó cña sinh vËt,
Trung Quèc lµ mét trong nh÷ng níc tham gia ký kÕt rÊt sím “c«ng íc tÝnh
®a d¹ng sinh vËt”. §ång thêi chÝnh phñ Trung Quèc tËp trung söa ®æi vµ ®a
ra luËt më ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong viÖc b¶o vÖ m«i trêng. TÝnh ®Õn nay,
®· cã 6 bé luËt, h¬n 30 ®¹o luËt vÒ b¶o vÖ m«i trêng ®· ®îc ban hµnh, do ®ã
m«i trêng Trung Quèc ®· ®îc kiÓm so¸t vµ c¶i t¹o ®¸ng kÓ.
M«i trêng kh«ng chØ ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn du lÞch mµ nã cßn
¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña con ngêi, do ®ã viÖc b¶o
vÖ m«i trêng ®îc nhiÒu níc quan t©m nh Singapo, NhËt B¶n… Nhê ®ã,
du lÞch ë nh÷ng níc nµy ®· ph¸t triÓn m¹nh, ®ãng gãp lín vµo sù ph¸t triÓn
kinh tÕ nãi chung.
Bëi vÞ trÝ, vai trß cña du lÞch ®em l¹i kh«ng chØ vÒ mÆt kinh tÕ mµ cßn
vÒ mÆt x· héi, v¨n ho¸, m«i trêng…lµ rÊt lín nªn trong nh÷ng n¨m qua du
lÞch ®· ®îc §¶ng vµ nhµ níc quan t©m ph¸t triÓn. Tr¶i qua h¬n 40 n¨m h×nh
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
thµnh vµ ph¸t triÓn, ®Æc biÖt trong thêi kú ®æi míi, ®îc sù quan t©m l·nh ®¹o
cña §¶ng vµ nhµ níc, c¸c cÊp, c¸c ngµnh, sù hëng øng cña nh©n d©n, sù
gióp ®ì, hç trî quèc tÕ vµ nç lùc cña toµn ngµnh, du lÞch ViÖt Nam ®· cã
nh÷ng ph¸t triÓn vît bËc, nhanh chãng thu hÑp kho¶ng c¸ch víi du lÞch c¸c
níc trong khu vùc, trë thµnh ngµnh kinh tÕ quan träng trong chiÕn lîc ph¸t
triÓn kinh tÕ- x· héi. Tuy nhiªn du lÞch ViÖt Nam cßn cã nh÷ng khã kh¨n, h¹n
chÕ c¶ vÒ chñ quan lÉn kh¸ch quan, nªn ph¸t triÓn cha æn ®Þnh, thiÕu bÒn
v÷ng, hiÖu qu¶ cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng du lÞch to lín cña ®Êt níc.
H¬n 40 n¨m ph¸t triÓn vµ ®æi míi ngµnh du lÞch ®· cho nh÷ng kinh
nghiÖm quý b¸u:
Mét lµ: tõ ®Þnh híng ®óng ®¾n cña §¶ng viÖc qu¸n triÖt ®Çy ®ñ vai
trß vµ t¸c dông nhiÒu mÆt cña du lÞch, còng nh nh÷ng mÆt tr¸i, nh÷ng hiÖn
tîng tiªu cùc cã thÓ ph¸t sinh vµ ®i liÒn víi ho¹t ®éng du lÞch ë mäi cÊp, mäi
ngµnh hiÖn nay lµ rÊt cÊp thiÕt c¶ vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn. Trong t×nh h×nh
thÕ giíi hiÖn nay víi xu thÕ toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ vµ x· héi ho¸ du lÞch,
quan hÖ vÒ mäi mÆt gi÷a c¸c níc võa hîp t¸c, võa ®Êu tranh vµ c¹nh tranh tr×
ph¸t triÓn du lÞch lµ híng chiÕn lîc, yÕu tè gãp phÇn trùc tiÕp vµo sù ph¸t
triÓn kinh tÕ- x· héi, x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸
vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Hai lµ: du lÞch chØ ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng khi cã mét chiÕn lîc
quèc gia vÒ ph¸t triÓn du lÞch vµ ®îc cô thÓ ho¸ b»ng ch¬ng tr×nh hµnh ®éng
quèc gia. CÇn cã mét sù chØ ®¹o tËp trung thèng nhÊt, ®óng híng vµ nhanh
chãng tõ cÊp cao trong bé m¸y l·nh ®¹o cña §¶ng vµ nhµ níc ®Õn c¸c cÊp
thõa hµnh ë c¸c bé, ngµnh trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng, t¹o m«i trêng cho du
lÞch ph¸t triÓn ®óng híng vµ hiÖu qu¶.
Ba lµ: qu¶n lý nhµ níc vÒ du lÞch cÇn t¨ng cêng trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh
vùc: c¬ chÕ chÝnh s¸ch u tiªn ph¸t triÓn, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Êt níc vµ
hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ xu thÕ ph¸t triÓn du lÞch thÕ giíi; ph¶i ®©u t ban
®Çu b»ng ng©n s¸ch nhµ níc vµ huy ®éng nhiÒu nguån vèn kh¸c; cã bé m¸y
tæ chøc t¬ng øng nhiÖm vô chÝnh trÞ, ®¶m b¶o æn ®Þnh, quan t©m ®µo t¹o ph¸t
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
triÓn nguån nh©n lùc du lÞch vµ gi¸o dôc du lÞch toµn d©n; phèi hîp ®ång bé,
thêng xuyªn liªn ngµnh, ®Þa ph¬ng ë tÊt c¶ ho¹t ®éng liªn quan ®Õn du lÞch
trong va ngoµi níc.
Bèn lµ: ngµnh du lÞch ph¶i ®i ®Çu lµm nßng cèt trong nghiªn cøu, triÓn
khai chiÕn lîc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn du lÞch vµ
thÓ chÕ ho¸ thµnh c¸c luËt lÖ, biÖn ph¸p vµ ch¬ng tr×nh cô thÓ. Thêng xuyªn
nghiªn cøu th«ng tin, kinh nghiÖm ph¸t triÓn du lÞch thÕ giíi, tæng kÕt thùc
tiÔn kÞp thêi ®Ó ph¸t huy thÕ m¹nh vµ tiÒm n¨ng to lín vÒ du lÞch cña c¸c
ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ch¬ng II
thùc tr¹ng ph¸t triÓn ngµnh du lÞch ë níc ta
trong thêi gian qua
1) Sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn du lÞch ë níc ta
Tr¶i qua hai cuéc chiÕn tranh ®Êt níc ta ®· bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ, nÒn
kinh tÕ suy sôp, d©n ta nghÌo khæ, c¸c níc cßn e dÌ trong quan hÖ víi ta.
Tríc t×nh h×nh ®ã níc ta cÇn ph¸t triÓn kinh tÕ, kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ trªn
trêng quèc tÕ. §¶ng vµ nhµ níc ®· nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña mçi
ngµnh trong ®ã cã ngµnh du lÞch.
§¶ng vµ nhµ níc ®· x¸c ®Þnh “du lÞch lµ mét ngµnh kinh tÕ tæng hîp
quan träng mang néi dung v¨n ho¸ s©u s¾c, cã tÝnh liªn ngµnh, liªn vïng vµ x·
héi ho¸ cao; ph¸t triÓn du lÞch nh»m ®¸p øng nhu cÇu tham quan, gi¶i trÝ, nghØ
dìng cña nh©n d©n vµ kh¸ch du lÞch quèc tÕ, gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, t¹o
viÖc lµm vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc” (TrÝch ph¸p lÖnh du lÞch
2/1999) vµ coi “ph¸t triÓn du lÞch lµ mét híng chiÕn lîc quan träng trong
®êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nh»m gãp phÇn thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc” (TrÝch chØ thÞ 46/CTTW ban bÝ th trung ¬ng ®¶ng
kho¸ VII, 10/1994) vµ “ph¸t triÓn du lÞch thùc sù trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ
mòi nhän” (TrÝch v¨n kiÖn ®¹i héi ®¶ng kho¸ IX)
¶nh hëng cña du lÞch ®Õn kinh tÕ: Du lÞch ®· ®ãng gãp rÊt lín vµo sù
ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc. T×nh ®Õn thêi ®iÓm nµy, ho¹t ®éng du lÞch ®·
mang l¹i doanh thu hµng tØ USD vµ nép vµo ng©n s¸ch nhµ níc hµng ngµn tØ
®ång. Hµng n¨m c¸c ngµnh cè g¾ng xuÊt khÈu hµng ho¸ ®Ó thu ngo¹i tÖ vÒ cho
®Êt níc vµ du lÞch lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶ nhÊt. Bëi du lÞch lµ
mét ngµnh “xuÊt khÈu t¹i chç” nh÷ng hµng ho¸ c«ng nghiÖp, tiªu dïng…
®îc trao ®æi qua con ®êng du lÞch, c¸c hµng ho¸ ®îc xuÊt khÈu mµ kh«ng
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ph¶i chÞu hµng rµo thuÕ quan mËu dÞch quèc tÕ. MÆt kh¸c, du lÞch cßn lµ
ngµnh “xuÊt khÈu v« h×nh” hµng ho¸ du lÞch. §ã lµ c¶nh quan thiªn nhiªn, khÝ
hËu, gi¸ trÞ cña di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸…
Quy luËt cã tÝnh phæ biÕn cña qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
trªn thÕ giíi hiÖn nay còng nh ë ViÖt Nam lµ gi¸ trÞ ngµnh dÞch vô ngµy cµng
chiÕm tû träng cao trong tæng s¶n phÈm x· héi vµ trong sè ngêi cã viÖc lµm.
§Ó ®i t×m hiÖu qu¶ cña ®ång vèn th× du lÞch lµ mét lÜnh vùc kinh doanh hÊp
dÉn so víi nhiÒu ngµnh kinh tÕ kh¸c. Du lÞch ®em l¹i tû xuÊt lîi nhuËn cao, v×
vèn ®Çu t vµo du lÞch t¬ng ®èi Ýt so víi ngµnh c«ng nghiÖp nÆng, giao th«ng
vËn t¶i mµ kh¶ n¨ng thu håi vèn l¹i nhanh, kü thuËt kh«ng phøc t¹p. ChÝnh
®Æc ®iÓm nµy rÊt phï hîp víi t×nh h×nh níc ta- mét níc cßn nghÌo nµn, l¹c
hËu, thiÕu vèn ®Çu t, sù cÇn thiÕt hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®iÒu ®ã
cã ý nghÜa to lín. Du lÞch lµ cÇu nãi giao lu kinh tÕ cã quan hÖ chÆt chÏ víi
chÝnh s¸ch më cöu cña ®¶ng vµ nhµ níc do ®ã ph¸t triÓn du lÞch lµ viÖc cÇn
thiÕt ®èi víi níc ta.
Ngoµi nh÷ng lîi Ých vÒ mÆt kinh tÕ mµ du lÞch ®em l¹i, du lÞch cßn cã
ý nghÜa vÒ mÆt x· héi. Du lÞch cã vai trß gi÷ g×n, phôc håi søc khoÎ vµ t¨ng
cêng søc sèng cho ngêi d©n. Trong mét chõng mùc nµo ®ã du lÞch cã t¸c
dông h¹n chÕ bÖnh tËt, kÐo dµi tuæi thä vµ kh¶ n¨ng lao ®éng cña con ngêi.
MÆt kh¸c qua nh÷ng chuyÕn du lÞch mäi ngêi cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi nhau,
gÇn gòi nhau h¬n nhê ®ã mäi ngêi hiÓu nhau h¬n vµ lµm t¨ng thªm t×nh ®oµn
kÕt trong céng ®ång.
Bªn c¹nh ®ã do t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt th×
hµng lo¹t m¸y mãc ®· ®îc t¹o ra thay thÕ con ngêi trong qu¸ tr×nh lao ®éng
s¶n xuÊt do ®ã dÉn ®Õn mét lîng ngêi bÞ thÊt nghiÖp vµ g©y søc Ðp lªn nÒn
kinh tÕ cña ®Êt níc. Nhng nhê cã sù ph¸t triÓn cña du lÞch vµ dÞch vô mµ
mét lîng lín nh÷ng ngêi nµy ®· cã c«ng ¨n viÖc lµm, cã thu nhËp æn ®Þnh.
ChÝnh du lÞch ®· gãp phÇn lµm gi¶m g¸nh nÆng cho nÒn kinh tÕ cña dÊt níc,
gãp phÇn ®a nÒn kinh tÕ cña níc nhµ ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ nhanh chãng.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
¶nh hëng cña du lÞch ®Õn v¨n ho¸: mét trong nh÷ng chøc n¨ng cña
du lÞch lµ giao lu v¨n ho¸ gi÷a c¸c céng ®ång. Khi ®i du lÞch, du kh¸ch lu«n
muèn ®îc x©m nhËp vµo c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ cña ®Þa ph¬ng qua ®ã du
kh¸ch cã thªm nh÷ng hiÓu biÕt míi. Du lÞch cßn gãp phÇn cho viÖc phôc håi
vµ ph¸t triÓn v¨n hãa d©n téc. Nhu cÇu vÒ n©ng cao nhËn thøc v¨n ho¸ trong
chuyÕn ®i cña du kh¸ch thóc ®Èy c¸c nhµ cung øng chó ý, yÓm trî cho viÖc
kh«i phôc, duy tr×, c¸c di tÝch, lÔ héi, s¶n phÈm lµng nghÒ… Du lÞch ®· gãp
phÇn ®a h×nh ¶nh ®Êt níc ta ®Õn víi b¹n bÌ quèc tÕ ®ång thêi gióp chóng ta
cã c¸i nh×n réng h¬n bªn ngoµi mµ qua ®ã ta lµm cho cuéc sèng tinh thÇn trë
nªn phong phó vµ ®Çy ®ñ h¬n.
¶nh hëng cña du lÞch ®Õn m«i trêng: môc ®Ých chñ yÕu cña du
kh¸ch khi ®i du lÞch lµ ®îc tiÕp xóc, ®¾m m×nh trong thiªn nhiªn, ®îc c¶m
nhËn mét c¸ch trùc gi¸c sù hïng vÜ, trong lµnh, t¬i m¸t vµ nªn th¬ cña c¸c
c¶nh quan thiªn nhiªn. Nã t¹o ®iÒu kiÖn cho hä hiÓu biÕt s©u s¾c h¬n vÒ tù
nhiªn, thÊy ®îc gi¸ trÞ cña thiªn nhiªn ®èi víi ®êi sèng con ngêi. §iÒu nµy
cã nghÜa lµ b»ng thùc tiÔn phong phó, du lÞch sÏ gãp phÇn rÊt tÝch cùc vµo sù
nghiÖp gi¸o dôc m«i trêng, mét vÊn ®Ò toµn thÕ giíi ®ang hÕt søc quan t©m.
Nhu cÇu du lÞch nghØ ng¬i t¹i nh÷ng khu vùc cã nhiÒu c¶nh quan thiªn
nhiªn ®· kÝch thÝch viÖc t«n t¹o, b¶o vÖ m«i trêng. §Ó ®¸p øng nhu cÇu du
lÞch ph¶i dµnh nh÷ng kho¶ng ®Êt ®ai cã m«i trêng Ýt bÞ x©m ph¹m, x©y dùng
c¸c c«ng viªn bao quanh thµnh phè, thi hµnh c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng,
b¶o vÖ nguån níc, kh«ng khÝ nh»m t¹o nªn m«i trêng sèng phï hîp víi nhu
cÇu cña du kh¸ch. §Ó gia t¨ng thu nhËp tõ du kh¸ch ph¶i cã chÝnh s¸ch
maketing, chÝnh s¸ch tu bæ b¶o vÖ tù nhiªn ®Ó ®iÓm du lÞch ngµy cµng hÊp
dÉn.
¶nh hëng cña du lÞch ®Õn an ninh, chÝnh trÞ: tríc hÕt cÇn kh¼ng ®Þnh
du lÞch lµ chiÕc cÇu nèi hoµ b×nh gi÷a c¸c d©n téc trªn thÕ giíi. Ho¹t ®éng du
lÞch gióp cho c¸c d©n téc xÝch l¹i gÇn nhau h¬n, hiÓu h¬n vÒ gi¸ trÞ v¨n ho¸
cña ®Êt níc b¹n.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ngoµi nh÷ng mÆt tÝch cùc mµ du lÞch ®em l¹i th× cßn cã nh÷ng t¸c
®éng tiªu cùc tõ du lÞch. Do ®ã chóng ta cÇn ph¶i nhËn thøc râ ®Ó cã híng
ph¸t triÓn ®óng ®¾n. Víi nh÷ng g× du lÞch ®em l¹i cho kinh tÕ, x· h«i, v¨n ho¸,
m«i trêng… th× viÖc ph¸t triÓn du lÞch ë níc ta lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt ®Ó phôc
vô cho sù x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc trë thµnh mét níc “d©n giµu, níc
m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh”.
2) TiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch ë níc ta
ViÖt Nam n»m trªn b¸n ®¶o §«ng D¬ng, gÇn trung t©m §«ng Nam
¸, võa cã biªn giíi lôc ®Þa, võa cã h¶i giíi réng lín, lµ cöa ngâ ®i ra Th¸i
B×nh D¬ng cña mét sè níc vµ cña vïng §«ng Nam ¸. Níc ta n»m ë vµnh
®ai nhiÖt ®íi b¾c b¸n cÇu, ®óng vµo khu vùc giã mïa §«ng Nam ¸, do ®ã,
mang l¹i ®Æc trng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa Ch©u ¸. Nhê ®ã mµ ViÖt Nam
cã hÖ thèng ®éng thùc vËt phong phó, ®a d¹ng. ViÖt Nam cßn cã nh÷ng danh
th¾ng ®· ®îc UNESCO c«ng nhËn lµ di s¶n v¨n hãa thÕ giíi nh vÞnh H¹
Long, phè cæ Héi An, cè ®« HuÕ, th¸nh ®Þa Mü S¬n, vên quèc gia Phong
Nha- KÎ B¶ng ngoµi ra cßn cã di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi phi vËt thÓ lµ nh· nh¹c
HuÕ. Chóng ta cßn thu hót du kh¸ch níc ngoµi b»ng hµng lo¹t c¸c ®iÓm du
lÞch sinh th¸i kÐo dµi kh¾p ba miÒn tæ quèc: B¶n Gèc, MÉu S¬n, Sa Pa, Th¸c
M¬, hå Ba BÓ, vên quèc gia Ba V×, Mai Ch©u, Tam Cèc- BÝch §éng, C¸t
Tiªn, khu ngËp níc V¨n Long, Bµ Nµ, §ång Th¸p Mêi, ®Þa ®¹o Cñ Chi, U
Minh… HiÖn nay, du lÞch sinh th¸i ®ang ®îc nhiÒu du kh¸ch quan t©m nªn
®©y lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó du lÞch ViÖt Nam khai th¸c tiÒm n¨ng s½n cã. MÆt kh¸c
l·nh thæ níc ta kÐo dµi tõ B¾c vµo Nam tiÕp gi¸p víi biÓn còng t¹o cho chóng
ta nh÷ng b·i biÓn c¸t mÞn vµ ®Ñp nh Trµ Cæ, B·i Ch¸y, §å S¬n, SÇm S¬n,
Nha Trang, Vòng Tµu…
Ngoµi nh÷ng th¾nh c¶nh t¬i ®Ñp, ViÖt Nam cßn cã rÊt nhiÒu c¸c lµng
nghÒ, lÔ héi truyªn thèng. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch lµng nghÒ truyÒn thèng
cña níc ta rÊt lín, mçi lµng nghÒ g¾n víi mét vïng v¨n ho¸, hÖ thèng di tÝch
vµ truyÒn thèng riªng, víi cung c¸ch s¸ng t¹o s¶n phÈm riªng cña m×nh. Du
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
kh¶o hÕt c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng, du kh¸ch cã thÓ thÊy râ b¶n s¾c còng
nh ®Æc trng cña bé mÆt n«ng th«n ViÖt Nam. HiÖn nay, c¶ níc ®· cã h¬n
2000 lµng nghÒ thñ c«ng thuéc 11 nhãm nghÒ chÝnh nh: cãi, s¬n mµi, m©y
tre ®an, gèm sø, thªu ren, dÖt, gç, ®¸, giÊy, tranh d©n gian. §i däc ViÖt Nam
du kh¸ch cã thÓ thÊy nhiÒu vïng quª mµ mËt ®é lµng nghÒ truyÒn thèng dµy
®Æc r¶i tõ b¾c vµo nam. Nh÷ng c¸i n«i cña lµng nghÒ lµ Hµ N«i, Hµ T©y, H¶i
D¬ng, Hng Yªn, B¾c Ninh, Thõa Thiªn HuÕ… Thùc tÕ, hiÖn nay du kh¸ch
muèn ®Õn tËn lµng nghÒ nh×n c¶nh c©y ®a, bÕn níc, s©n ®×nh, th¨m c¸c di
tÝch cña mét lµng nghÒ truyÒn thèng ViÖt Nam, t×m hiÓu c¸c vÞ tæ lµng nghÒ
hoÆc c¸c danh nh©n v¨n ho¸. Lµng nghÒ truyÒn thèng ViÖt Nam chøa ®ùng
tiÒm n¨ng dåi dµo vÒ du lÞch cßn bëi v× du kh¸ch muèn ®Õn tËn n¬i xem c¸c
c«ng ®o¹n nghÖ nh©n lµm ra s¶n phÈm vµ còng muèn tËn tay tham gia lµm s¶n
phÈm theo trÝ tëng tîng cña riªng m×nh. T×m hiÓu vÒ v¨n ho¸ vµ truyÒn
thèng lµng nghÒ lµ ®iÒu mµ du kh¸ch trong vµ ngoµi níc quan t©m.
ViÖt Nam cßn cã c¸c tµi nguyªn cã gi¸ trÞ lÞch sö, c¸c tµi nguyªn cã
gi¸ trÞ v¨n ho¸ thu hót kh¸ch du lÞch víi môc ®Ých tham quan, nghiªn cøu. Víi
lÞch sö h¬n 4000 n¨m dùng níc vµ gi÷ níc, ViÖt Nam ®· t¹o dùng ®îc mét
nÒn v¨n ho¸ phong phó vµ ®éc ®¸o. Kh«ng nh÷ng vËy 54 d©n téc anh em cïng
chung sèng trªn mét m¶nh ®Êt, l¹i cã bao phong tôc, tËp qu¸n, lÔ héi kh¸c
nhau t¹o nªn sù ®a d¹ng cho s¶n phÈm du lÞch ViÖt Nam.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ViÖt Nam ®· vµ ®ang x©y dùng c¬ së vËt
chÊt kü thuËt, c¬ së h¹ tÇng, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng phôc vô. §Æc
biÖt con ngêi ViÖt Nam th©n thiÖn, hiÕu kh¸ch ®· t¹o sù tho¶i m¸i cho du
kh¸ch.
ChÝnh tÊt c¶ nh÷ng tiÒm n¨ng trªn lµ mét nÒn t¶ng ®Ó du lÞch ViÖt
Nam ph¸t triÓn, héi nhËp víi c¸c níc trªn thÕ giíi. Nhng vÊn ®Ò lµ chóng ta
tËn dông nh÷ng tiÒm n¨ng ®ã nh thÕ nµo nã phô thuéc vµo c¸ch lµm cña
chóng ta.
- Xem thêm -