Tài liệu Thực trạng và định hướng phát triển du lịch tỉnh bình dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH ------------------------- Nguyễn Lê Xuân Thảo THỰC TRẠNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ HỌC Thành phố Hồ Chí Minh – 2012 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH ------------------------- Nguyễn Lê Xuân Thảo THỰC TRẠNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÌNH DƯƠNG Chuyên ngành: Địa lý học (trừ địa lý tự nhiên) Mã số: 60 31 95 LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. TRẦN VĂN THÔNG Thành phố Hồ Chí Minh – 2012 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi, do Tiến sĩ Trần Văn Thông hướng dẫn. Những số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực. Tác giả luận văn Nguyễn Lê Xuân Thảo LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình cao học và luận văn, tôi đã nhận được sự giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của các thầy cô của trường Đại Học Sư Phạm thành phố Hồ Chí Minh. Trước hết tôi xin gửi lòng biết ơn đến tiến sĩ Trần Văn Thông đã dành nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận văn cao học. Đồng thời tôi xin cảm ơnđến các nhân viên của Sở Thể thao – Văn hóa và Du lịch tỉnh Bình Dương, Cục thống kê Bình Dương, Thư viện tỉnh Bình Dương đã tạo điều kiện để có dữ liệu để viết luận văn. Mặc dù tôi đã cố gắng hoàn thiện luận văn bằng tất cả nhiệt tình và năng lực của mình, tuy nhiên luận văn chắc không thể tránh được thiếu sót, mong nhận được những đóng góp quý báu của các thầy cô. Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 4 năm 2012 Học viên Nguyễn Lê Xuân Thảo DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 : Số di tích lịch sử của tỉnh Bình Dương đã được xếp hạng đến 31/12/2010........................................................................... 57 Bảng 2.2 : Lượng khách đến tỉnh Bình Dương .......................................... 93 Bảng 2.3 : Số khách lưu trú ........................................................................ 95 Bảng 2.4 : Số ngày khách lưu trú ............................................................... 96 Bảng 2.5 : Lao động đang làm việc trong ngành du lịch .......................... 99 Bảng 2.6 : doanh thu du lịch của tỉnh Bình Dương từ năm 2006 – 2010 100 Bảng 2.7 : Doanh thu du lịch phân theo thành phần kinh tế .................... 101 Bảng 2.8 : Doanh thu du lịch theo phân loại ............................................ 102 Bảng 2.9 : Doanh thu phân theo huyện .................................................... 103 Bảng 3.10 : Số lượng du khách 2011 – 2020 ............................................. 116 Bảng 3.11 : Doanh thu du lịch năm 2011 – 2020....................................... 117 Bảng 3.12 : Lao động du lịch 2011 – 2015 ................................................ 118 Bảng 3.13 : Dự án đang triển khai xây dựng giai đoạn 2011 – 2020 của tỉnh Bình Dương ...................................................................... 119 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1 : Lượng khách du lịch tỉnh Bình Dương.................................... 94 Biểu đồ 2.2 : Lượng khách du lịch nội địa và khách quốc tế ........................ 95 Biểu đồ 2.3 : Số lượng cơ sở lưu trú tỉnh Bình Dương ................................. 98 Biểu đồ 2.4 : Lao động trong du lịch tỉnh Bình Dương .............................. 100 Biều đồ 2.5 : Doanh thu du lịch tỉnh Bình Dương ...................................... 101 DANH MỤC CÁC BẢN ĐỒ Bản đồ du lịch tỉnh Bình Dương ..................................................................... 43 Bản đồ hành chính tỉnh Bình Dương .............................................................. 46 Bản đồ các tuyến du lịch tỉnh Bình Dương ................................................... 124 MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Danh mục các bảng biểu Danh mục các biểu đồ Danh mục các bản đồ PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài............................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3 4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ................................................................... 3 5. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ............................................................................ 3 6. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu ....................................................... 4 7. Những đóng góp của luận văn ...................................................................... 7 8. Cấu trúc luận văn .......................................................................................... 7 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN .................................................................... 8 1.1. Khái niệm về du lịch ............................................................................... 8 1.1.1. Các định nghĩa về du lịch.................................................................. 8 1.1.2. Bản chất du lịch................................................................................. 8 1.2. Chức năng của du lịch ............................................................................ 9 1.2.1.Chức năng xã hội. .............................................................................. 9 1.2.2. Chức năng kinh tế . ......................................................................... 10 1.2.3. Chức năng sinh thái......................................................................... 10 1.2.4. Chức năng chính trị của du lịch. ..................................................... 11 1.3. Khái niệm về khách du lịch .................................................................. 12 1.3.1. Định nghĩa ....................................................................................... 12 1.3.2. Phân loại du khách .......................................................................... 12 1.4. Khái niệm về tài nguyên du lịch. ......................................................... 14 1.4.1. Khái niệm tài nguyên du lịch. ......................................................... 14 1.4.2.Tài nguyên du lịch tự nhiên. ............................................................ 14 1.4.3.Tài nguyên du lịch nhân văn. ........................................................... 17 1.5. Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch. ............................... 19 1.5.1. Cơ sở hạ tầng du lịch. ..................................................................... 19 1.5.2. Cơ sở vật chất kỹ thuật.................................................................... 19 1.6. Các loại hình du lịch. ............................................................................. 20 1.7. Khái niệm về sản phẩm du lịch. ............................................................ 22 1.7.1. Định nghĩa ....................................................................................... 22 1.7.2. Cơ cấu sản phẩm du lịch. ................................................................ 23 1.7.3. Đặc tính của sản phẩm du lịch. ....................................................... 24 1.8. Khái niệm về phát triển du lịch bền vững ........................................... 26 1.8.1. Định nghĩa về phát triển du lịch bền vững...................................... 26 1.8.2. Phát triển du lịch sinh thái (DLST) bền vững................................. 27 1.8.3. Các yêu cầu của sự phát triển du lịch bền vững. ............................ 27 1.8.4. Bản sắc văn hóa............................................................................... 28 1.8.5. Cộng đồng. ...................................................................................... 28 1.8.6. Cân bằng. ........................................................................................ 28 1.8.7. Phát triển. ........................................................................................ 28 1.9. Các nguyên tắc........................................................................................ 28 1.9.1. Các nguyên tắc phát triển du lịch bền vững.................................... 28 1.9.2. Các nguyên tắc quy hoạch điểm du lịch ......................................... 38 1.9.3. Các nguyên tắc quy hoạch tuyến du lịch. ....................................... 41 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÌNH DƯƠNG GIAI ĐOẠN 2005 – 2010.............................................................. 44 2.1. Khái quát tỉnh Bình Dương................................................................... 44 2.1.1. Vị trí địa lí. ............................................................................................ 44 2.1.2. Sự phân chia hành chính. ...................................................................... 47 2.2. Tiềm năng du lịch của tỉnh Bình Dương .............................................. 47 2.2.1. Tài nguyên du lịch........................................................................... 47 2.2.2. Cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch......................................................... 86 2.3. Hiện trạng phát triển du lịch tỉnh Bình Dương giai đoạn 2005-2010 88 2.3.1. Các loại hình hiện đang khai thác phục vụ cho du khách............... 88 2.3.2. Sản phẩm du lịch ............................................................................. 91 2.3.3. Sản phẩm tham quan ....................................................................... 92 2.3.4. Khách du lịch. ................................................................................. 93 2.3.5. Cơ sở hạ tầng................................................................................... 96 2.3.6. Cơ sở vật chất – kỹ thuật................................................................. 98 2.3.7. Dịch vụ du lịch. ............................................................................... 99 2.3.8. Doanh thu du lịch ( từ 2006 – 2010 ). ........................................... 100 2.3.9. Đầu tư phát triển du lịch ............................................................... 103 2.3.10. Tình hình tổ chức quản lý du lịch. .............................................. 103 2.3.11. Đánh giá những thuận lợi và khó khăn, hạn chế......................... 104 2.4. Tiểu kết chương II ................................................................................ 105 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÌNH DƯƠNG GIAI ĐOẠN 2011-2020 ........................................ 107 3.1. Các định hướng phát triển du lịch tỉnh Bình Dương. ...................... 107 3.1.1. Cơ sở để xây dựng định hướng ..................................................... 107 3.1.2. Các định hướng phát triển du lịch................................................ 112 3.2. Các dự báo trong tương lai ................................................................ 116 3.2.1. Dự báo du khách ( quốc tế và nội địa ) ......................................... 116 3.2.2. Dự báo doanh thu du lịch. ............................................................. 117 3.2.3. Dự báo lao động du lịch. ............................................................... 118 3.2.4. Dự báo đầu tư phát triển du lịch. .................................................. 118 3.3. Các giải pháp cụ thể ............................................................................. 120 3.3.1. Giải pháp phát triển sản phẩm du lịch .......................................... 120 3.3.2. Giải pháp đào tạo nhân lực du lịch ............................................... 125 3.3.3. Giải pháp đầu tư phát triển du lịch................................................ 127 3.3.4. Giải pháp thị trường du lịch .......................................................... 129 3.3.5 Giải pháp tổ chức quản lí du lịch ................................................... 129 3.4. Kiến nghị ............................................................................................... 131 KẾT LUẬN .................................................................................................. 133 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 135 PHỤ LỤC PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Ngày nay, trên phạm vi toàn thế giới, du lịch đã trở thành nhu cầu không thể thiếu được trong đời sống văn hóa – xã hội. Hoạt động du lịch ở Việt Nam đang phát triển một cách mạnh mẽ và trở thành một ngành kinh tế quan trọng thu nhiều lợi nhuận cho ngân sách nhà nước. Mặc khác, việc đẩy mạnh hoạt động du lịch đang theo xu hướng phát triển bền vững: vừa bảo vệ các cảnh quan thiên nhiên có giá trị, vừa tổ chức các hoạt động giải trí du lịch. Hoạt động du lịch là nhân tố có tác dụng kích thích việc bảo vệ, khôi phục và tối ưu hóa mội trường thiên nhiên bao quanh, bởi chính mội trường này ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và các hoạt động của du lịch. Ngành du lịch Việt Nam đang trên đà tăng trưởng vượt bậc. Năm 2009, ngành du lịch Việt Nam gặp nhiều khó khăn do chịu tác động mạnh của suy thoái kinh tế thế giới; người dân các nước thắt chặt chi tiêu, giảm nhu cầu du lịch hoặc lựa chọn các thị trường gần, các kì nghỉ ngắn ngày, ưu tiên các dịch vụ giá rẻ. Vì vậy, năm 2011, lượng khách quốc tế đến Việt Nam 6 triệu lượt khách quốc tế so với năm 2010 đạt 5,049 triệu lượt khách (tăng 18,8%). Doanh thu du lịch năm 2010 đạt 96 nghìn tỷ đồng, năm 2009 đạt 70 nghìn tỷ đồng (tăng 37,14%). Ngành du lịch nước ta đạt được kết quả này chính là nhờ lượng khách nội địa. Khách trong nước đi du lịch năm đạt 28 triệu, năm 2009 đạt 25 triệu (tăng 12%), tăng khoảng 19% so với năm 2008. Đó là kết quả bước đầu của một loạt chính sách,biện pháp kích thích du lịch như miễn visa du lịch, mở thêm nhiều đường bay, giá vé rẻ - linh hoạt và nhất là tác động của một số chương trình quảng bá xúc tiến mà ngành du lịch thực hiện trong và ngoài nước ở thời gian qua. Bình Dương là một tỉnh thuộc khu vực Đông Nam Bộ nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Đây là địa phương có tiềm năng du lịch tương đối đa dạng, Bình Dương có những điều kiện tương đối thuận lợi để hình thành các loại hình sản phẩm du lịch dịch vụ phù hợp với nhu cầu thị trường khu vực trọng điểm kinh tế phía Nam như Đồng Nai, thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa – Vũng Tàu và cả Bình Dương. Trong những năm vừa qua, hoạt động du lịch Bình Dương nhìn chung có những bước phát triển tương đối mạnh, đạt được những kết quả ban đầu đáng khích lệ. Tuy nhiên, ngành du lịch Bình Dương còn tồn tại một số bất cập như: một số khu vực đang phát triển tự phát với qui mô nhỏ lẻ ảnh hưởng không nhỏ đến tính bền vững và thương hiệu du lịch của tỉnh; thị trường du lịch dịch vụ chưa phát triển tương xứng với những điều kiện thuận lợi về vị trí địa lí kinh tế; vai trò của du lịch chiếm tỷ trọng còn thấp trong cơ cấu kinh tế; hoạt động kêu gọi đầu tư phát triển du lịch theo quy hoạch còn chậm, chưa đạt hiệu quả cao; cơ cấu đầu tư du lịch chưa cân đối do đó sản phẩm du lịch đơn điệu, nghèo nàn… Để khai thác những ưu điểm và hạn chế tối đa những khuyết điểm nhằm phát triển du lịch tỉnh Bình Dương là mục tiêu cần đạt đến của ngành du lịch tỉnh Bình Dương từ nay đến năm 2020. Muốn làm được điều đó ta phải tìm hiểu rõ hiện trạng du lịch tỉnh Bình Dương để từ đó có thể đề ra những phương hướng thích hợp cho phát triển du lịch tỉnh. Đây chính là lí do tôi chọn đề tài: “Thực trạng và chiến lược phát triển du lịch tỉnh Bình Dương giai đoạn 2011-2020”. 2. Mục đích nghiên cứu - Phân tích tiềm năng và thực trạng phát triển du lịch của tỉnh Bình Dương. - Định hướng phát triển du lịch tỉnh Bình Dương giai đoạn 2011 đến 2020 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tiếp cận và lựa chọn cơ sở lý luận phù hợp về xây dựng phương hướng phát triển du lịch Đánh giá thực trạng hoạt động du lịch của tỉnh Bình Dương giai đoạn - 2005 - 2010 Trên cơ sở đánh giá thực trạng Tác Giả đưa ra các định hướng phát - triển du lịch Tỉnh Bình Dương giai đoạn 2011 – 2020 4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu Về nội dung: đề tài tập trung vào việc nghiên cứu các tiềm năng phát - triển du lịch của tỉnh Bình Dương, tìm hiểu tình hình du lịch phát triển trong những năm gần đây và đưa ra định hướng phát triển du lịch trong tương lai. Về phạm vi không gian: đề tài giới hạn nghiên cứu trên phạm vi tỉnh - Bình Dương. Về thời gian: đề tài nghiên cứu chủ yếu trong giai đoạn 2005 - 2010 và - định hướng đến giai đoạn 2011-2020 5. Lịch sử vấn đề nghiên cứu Du lịch đang là một hiện tượng kinh tế-xã hội phổ biến trên thế giới nên có một số công trình nghiên cứu về du lịch nói chung cũng như việc khai thác tài nguyên du lịch của tỉnh Bình Dương nói riêng. Đáng chú ý là các công trình: - Luận văn thạc sĩ nghiên cứu: “Nghề gốm ở Bình Dương từ cuối thế kỉ XIX đến năm năm 1975” của Nguyễn Văn Thủy, giúp ích cho tôi rất nhiều để tìm hiểu về một nghề truyền thống của tỉnh Bình Dương. - Luận văn thạc sĩ nghiên cứu: “Lịch sử - Văn hóa vùng đất Bình Dương từ đầu thế kỉ XVII đến giữa thế kỉ XIX” của Nguyễn Thị Kim Ánh, giúp đỡ tôi tìm hiểu về lịch sử và tài nguyên du lịch nhân văn của tỉnh Bình Dương. - Thủ Dầu Một – Bình Dương đất lành chim đậu của Sở Văn Hóa Thể Thao Bình Dương biên soạn 1999 – NXB Văn nghệ TP.HCM. Đây là tập tài liệu của nhiều tác giả viết về Bình Dương cung cấp nhiều tư liệu về nhiều mặt: lịch sử, văn hóa, con người Bình Dương. - Cẩm nang du lịch “BÌNH DƯƠNG Rạng rỡ bình minh” do Sở Thương Mại Du lịch tỉnh Bình Dương, Tạp chí Lao động Bình Dương phối hợp thực hiện 2008, giúp tôi có nhiều tư liệu về du lịch của tỉnh trong những năm gần đây. - Địa lí các tỉnh và thành phố Việt Nam, tập năm: Các tỉnh, thành phố Cực Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ do Lê Thông chủ biên xuất bản 2006, giúp tôi khái quát được điều kiện tự nhiên và điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh Bình Dương. 6. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu 6.1 Quan điểm nghiên cứu 6.1.1 Quan điểm tổng hợp – hệ thống Trong nghiên cứu địa lí nói chung cũng như nghiên cứu địa lí du lịch nói riêng, việc vận dụng quan điểm tổng hợp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng do bắt nguồn từ chính đối tượng nghiên cứu của đề tài. Áp dụng quan điểm tổng hợp cho phép xem xét các yếu tố trong mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau để phát hiện ra các quy luật của đối tượng địa lí. 6.1.2 Quan điểm lãnh thổ Lãnh thổ là không gian tồn tại của các sự vật, hiện tượng địa lí. Trong không gian này, các yếu tố không đồng nhất mà có sự khác biệt giữa lãnh thổ này và lãnh thổ khác. Do đó khi nghiên cứu du lịch tỉnh Bình Dương cần có sự nhìn nhận tổng hợp các yếu tố của vùng với tính đặc thù của nó để tìm ra nét khác biệt so với các vùng khác, đồng thời đặt nó trong mối quan hệ của các quá trình này trong các vùng khác của cả nước. 6.1.3 Quan điểm lịch sử và viễn cảnh Việc phát triển du lịch của tỉnh Bình Dương luôn có quá trình hình thành, phát triển và suy vong. Vì vậy, trong quá trình nghiên cứu đề tài này, khi xem xét và đánh giá cần phải đứng trên quan điểm lịch sử. Áp dụng quan điểm lịch sử trong nghiên cứu du lịch tỉnh Bình Dương sẽ giúp chúng ta thấy được thế mạnh du lịch của vùng, từ đó có thể rút ra được những kinh nghiệm phát triển du lịch, đồng thời có thể có những dự báo để điều chỉnh quá trình phát triển này theo hướng tích cực, đảm bảo đạt được mục tiêu bền vững. 6.1.4 Quan điểm phát triển bền vững Phát triển bền vững vừa là quan điểm vừa là mục tiêu nghiên cứu địa lí. Đậy là một khái niệm tương đối mới, phản ánh xu thế phát triển của thời đại và định hướng tương lai cho nhân loại. Đặc biệt với du lịch là hoạt động tác động nhiều mặt tới môi trường tự nhiên cũng như môi trường xã hội. Vì vậy, dựa vào quan điểm phát triển bền vững để có sự kết hợp hài hòa giữa lợi ích du lịch với lợi ích tự nhiên và xã hội. Quán triệt quan điểm phát triển bền vững nên đề tài được xem xét ở cả ba khía cạnh: kinh tế-xã hội-môi trường. 6.2 Phương pháp nghiên cứu 6.2.1 Phương pháp thu thập, xử lí tài liệu Là phương pháp truyền thống, được sử dụng khá phổ biến trong nghiên cứu bởi tính đa dạng, chính xác và ưu thế lớn trong việc rút ngắn thời gian nghiên cứu. Phương pháp này nhằm giúp tác giả xử lí tài liệu theo mục đích nghiên cứu của đề tài sau khi đã thu thập được tài liệu. Thông qua phương pháp này nhằm giảm “độ vênh” giữa các tài liệu do được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau. Từ đó từng bước đối chiếu và rút ra những luận điểm là cơ sở cho những nhận định hoặc kết luận khoa học của đề tài. Vì vậy thông qua việc phân tích, đối chiếu các tài liệu liên quan đến du lịch tỉnh Bình Dương để rút ra những chỉ số có tính định lượng, từ đó xác định những sản phẩm có tính chủ lực, đề ra những chiến lược phát triển có hiệu quả. 6.2.2 Phương pháp khảo sát điều tra thực địa Mỗi đối tượng, sự vật trong du lịch đều gắn liền với một không gian nhất định. Vì vậy để quá trình nghiên cứu có hiệu quả cần tiến hành những cuộc khảo sát ngoài thực địa. Trong đề tài này, phương pháp được sử dụng để thu thập bổ sung tư liệu về tài nguyên du lịch của vùng, hiện trạng khai thác tài nguyên… Phương pháp này đặc biệt có vai trò quan trọng trong nghiên cứu các vấn đến kinh tế-xã hội có liên quan đến các hoạt động phát triển du lịch. Ngoài ra, phương pháp này còn được sử dụng để xác định tình trạng môi trường cũng như định lượng các chỉ tiêu hiện trạng môi trường. 6.2.3 Phương pháp bản đồ - GIS Phương pháp bản đồ là phương pháp đặc trưng trong nghiên cứu địa lí bởi mọi nghiên cứu trong địa lí đều mở đầu bằng bản đồ và kết thúc cũng bằng bản đồ. Vì vậy bản đồ có ý nghĩa to lớn trong việc góp phần giải quyết các kết quả nghiên cứu cũng như sự phân bố các đối tượng một cách khoa học và trực quan. Đối với đề tài này, phương pháp bản đồ được sử dụng qua hai bước: - Nghiên cứu bản đồ có sẵn: Dựa trên các bản đồ thu thập được, xác định phạm vi nghiên cứu một cách tổng quát, nghiên cứu về các điểm du lịch tỉnh Bình Dương. - Xây dựng các bản đồ: dựa trên kết quả của việc phân tích tài liệu, số liệu… xây dựng các bản đồ: hành chính, tài nguyên du lịch, hiện trạng và định hướng khai thác du lịch của tỉnh Bình Dương. 6.2.4 Phương pháp toán thống kê Hoạt động du lịch liên quan rất nhiều tới việc thống kê các số liệu về khách, số lượng tài nguyên, doanh thu và nhiều chỉ số khác. Bằng những phép phân tích thống kê toán học cho phép nhà nghiên cứu rút ra những quy luật vận động của sự việc. Vì vậy là phương pháp không thể thiếu trong quá trình nghiên cứu về mối quan hệ chặt chẽ giữa mặt định tính và định lượng của các hiện tượng, quá trình biến động, phát triển trong hoạt động du lịch. Trên cơ sở thống kê, tính toán sự tăng trưởng số lượng khách, doanh thu, cơ sở vật chất kĩ thuật phục vụ du lịch từ đó thấy được sự biến đổi hoạt động du lịch qua các mốc thời gian và tiến hành dự báo để đưa ra các giải pháp phát triển du lịch của tỉnh Bình Dương. 7. Những đóng góp của luận văn - Đánh giá tiềm năng tài nguyên du lịch của tỉnh Bình Dương. -Phân tích thực trạng du lịch của tỉnh Bình Dương, từ đó tìm hiểu được thuận lợi và hạn chế của hoạt động du lịch làm cơ sở cho định hướng phát triển du lịch của tỉnh trong tương lai. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, cùng tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của luận văn được bố cục làm 3 chương. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÌNH DƯƠNG GIAI ĐOẠN 2005 – 2010. CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÌNH DƯƠNG GIAI ĐOẠN 2011-2020 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1. Khái niệm về du lịch 1.1.1. Các định nghĩa về du lịch. Có rất nhiều khái niệm khác nhau về du lịch. 1.1.1.1. Theo I.I.Pirôgionic, 1985 thì: “Du lịch là một dạng hoạt động của dân cư trong thời gian rỗi liên quan với sự di chuyển và lưu lại tạm thời bên ngoài nơi cư trú thường xuyên nhằm nghỉ ngơi, chữa bệnh, phát triển thể chất và tinh thần, nâng cao trình độ nhận thức văn hóa hoặc thể thao kèm theo việc tiêu thụ những giá trị về tự nhiên, kinh tế và văn hóa”. 1.1.1.2.Theo “Pháp lệnh du lịch” do chủ tịch nước ta kí vào ngày 20/02/1999, du lịch là hoạt động của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên của mình nhằm thỏa mãn nhu cầu tham quan, giải trí, nghỉ dưỡng trong một thời gian nhất định (Điểm 1, điều 10, trang 8). 1.1.2. Bản chất du lịch. 1.1.2.1. Nhìn từ góc độ nhu cầu của du khách. Du lịch là một sản phẩm tất yếu của sự phát triển kinh tế-xã hội của loài người đến một giai đoạn phát triển nhất định. Chỉ trong hoàn cảnh kinh tế thị trường phát triển, sự gia tăng thu nhập bình quân đầu người, tăng thời gian rỗi do tiến bộ của khoa học – công nghệ, phương tiện giao thông và thông tin ngày càng phát triển, làm phát sinh nhu cầu nghỉ ngơi, tham quan du lịch của con người. Bản chất đích thực của du lịch là du ngoạn để thẩm nhận những giá trị vật chất và tinh thần có tính văn hóa cao. 1.1.2.2. Xét từ góc độ các quốc sách phát triển du lịch. Dựa trên nền tảng của tài nguyên du lịch để hoạch định chiến lược phát triển du lịch, định hướng các kế hoạch dài hạn, trung hạn và ngắn hạn. lựa chọn các sản phẩm du lịch độc đáo và đặc trưng từ nguồn nguyên liệu trên, đồng thời xác định phương hướng quy hoạch xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật và cơ sở hạ tầng dịch vụ du lịch tương ứng. 1.1.2.3. Xét từ góc độ sản phẩm du lịch. Sản phẩm đặc trưng của du lịch là các chương trình du lịch, nội dung chủ yếu của nó là sự liên kết những di tích lịch sử, di tích văn hóa và cảnh quan thiên nhiên nổi tiếng cùng với cơ sở vật chất – kỹ thuật như cơ sở lưu trú, ăn uống, vận chuyển. 1.1.2.4. Xét từ góc độ thị trường du lịch. Mục đích chủ yếu của các nhà tiếp thị du lịch là tìm kiếm thị trường du lịch, tìm kiếm nhu cầu của du khách để “mua chương trình du lịch”. 1.2. Chức năng của du lịch Du lịch có những chức năng nhất định. Có thể xếp các chức năng ấy thành bốn nhóm : xã hội, kinh tế, sinh thái và chính trị. 1.2.1.Chức năng xã hội. Thể hiện vai trò trong việc giữ gìn, hồi phục sức khỏe và tăng cường sức sống cho nhân dân. Trong chừng mực nào đó, du lịch có tác dụng hạn chế các bệnh tật, kéo dài tuổi thọ và khả năng lao động của con người. Các công trình nghiên cứu về sinh học khẳng định rằng nhờ chế độ nghỉ ngơi và du lịch tối ưu, bệnh tật của dân cư trung bình giảm 30%, bệnh đường hô hấp giảm 40%, bệnh tim mạch giảm 50%, bệnh thần kinh giảm 30%, bệnh đường tiêu hóa giảm 20% (Crivôsép, Dorin, 1981). Ngoài ra, thông qua hoạt động du lịch, con người có điều kiện tiếp xúc với những thành tựu phong phú và lâu đời của các dân tộc, từ đó tăng thêm lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết quốc tế, hình thành những phẩm chất đạo đức tốt đẹp như lòng yêu lao động, tình bạn… Điều đó quyết định sự phát triển cân đối về nhân cách của mỗi cá nhân trong toàn xã hội.