Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU
LỜI MỞ ĐẦU........................................................................................ 1
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN CHUNG VỀ TỔ CHỨC
HẠCH TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ
TRONG CÁC ĐƠN VỊ KINH DOANH THƯƠNG MẠI.................10
1.1. Đặc điểm, yêu cầu quản lý về công tác tiêu thụ và xác định
kết quả tiêu thụ hàng hóa trong các đơn vị kinh doanh thương mại .. 10
1.1.1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh thương mại................................10
1.1.2. Đặc điểm tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa
trong đơn vị kinh doanh thương mại.......................................................11
1.1.3. Yêu cầu quản lý và nhiệm vụ kế toán về tiêu thụ và xác định kết
quả tiêu thụ hàng hóa trong các đơn vị kinh doanh thương mại............16
1.2. Tổ chức kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa
trong đơn vị kinh doanh thương mại......................................................18
1.2.1. Tổ chức kế toán tiêu thụ hàng hóa trong đơn vị kinh doanh
thương mại..............................................................................................18
1.2.2. Tổ chức kế toán xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa.....................33
1.2.3. Tổ chức hệ thống sổ kế toán về tiêu thụ và xác định kết quả
tiêu thụ hàng hóa ở các đơn vị kinh doanh thương mại.........................39
1.3. Kinh nghiệm hạch toán kế toán tiêu thụ và xác định kết quả
tiêu thụ hàng hóa ở một số nước trên thế giới........................................42
1.3.1. Chuẩn mực kế toán quốc tế về tiêu thụ và xác định kết quả
tiêu thụ hàng hóa.....................................................................................42
1.3.2. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới..................................43
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
CHƯƠNG II: KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ
TIÊU THỤ HÀNG HÓA TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GAS
PETROLIMEX.................................................................................... 47
2.1. Tổng quan về Công ty Công ty cổ phần Gas Petrolimex................47
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Cổ phần
Gas Petrolimex........................................................................................47
2.1.2.Đặc điểm tổ chức hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần
Gas Petrolimex........................................................................................48
2.1.3. Đặc điểm tổ chức Hạch toán kế toán tại Công ty cổ phần
Gas Petrolimex........................................................................................55
2.2. Đặc điểm, yêu cầu quản lý về hàng hoá, tiêu thụ hàng hoá và xác
định kết quả tiêu thụ hàng hoá tại Công ty cổ phần Gas Petrolimex..59
2.2.1. Đặc điểm về hàng hóa tại Công ty cổ phần Gas Petrolimex........59
2.2.2. Yêu cầu quản lý hàng hóa, tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ
hàng hóa tại Công ty cổ phần Gas Petrolimex........................................60
2.3. Kế toán tiêu thụ hàng hoá tại công ty cổ phần Gas Petrolimex.....61
2.3.1. Kế toán doanh thu và giá vốn hàng bán........................................61
2.3.2. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu..........................................81
2.3.3. Kế toán các khoản Phải thu khách hàng và thuế Giá trị gia tăng
đầu ra.......................................................................................................83
2.4.Kế toán xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa.....................................95
2.4.1. Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp..........95
2.4.2. Kế toán xác định kết quả tiêu thụ................................................102
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
CHƯƠNG III PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU
THỤ HÀNG HÓA VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG
HÓA TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GAS PETROLIMEX.................108
3.1. Đánh giá thực trạng công tác quản lý và kế toán tiêu thụ và
xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa tại Công ty cổ phần
Gas Petrolimex.........................................................................................108
3.1.1. Ưu điểm.......................................................................................108
3.1.2. Những hạn chế còn tồn tại...........................................................111
3.2 Sự cần thiết và các nguyên tắc hoàn thiện kế toán tiêu thụ
hàng hoá và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá tại Công ty cổ phần
Gas Petrolimex.........................................................................................115
3.2.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hoá và xác định
kế toán tiêu thụ hàng hoá tại Công ty cổ phần Gas Petrolimex............115
3.2.2. Nguyên tắc hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hoá và xác định
kết quả tiêu thụ hàng hoá tại Công ty cổ phần Gas Petrolimex............116
3.3. Một số ý kiến nhằm hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hoá và
xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá tại Công ty cổ phần
Gas Petrolimex.........................................................................................117
KẾT LUẬN......................................................................................... 123
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TNDN
: Thu nhập doanh nghiệp
Đ/CP
: Đồng/ cổ phiếu
TK
: Tài khoản
PS
: Phát sinh
ĐK, CK
: Đầu kì, cuối kỳ
XD
: Xây dựng
SXKD
: Sản xuất kinh doanh
DT , GVHB ,LN
: Doanh thu, Giá vốn hàng bán, Lợi nhuận
GG, CKTM,…
: Giảm giá, chiết khấu thương mại,…
ĐL, TĐL
: Đại lý, Tổng đại lý
PTNB
: Phải trả nội bộ
GTGT, VAT
: Giá trị gia tăng, Thuế giá trị gia tăng
HH, DV
: Hàng hoá, Dịch vụ
NKCT, CT
: Nhật ký chứng từ, Chứng từ
DP
: Dự phòng
HTK
: Hàng tồn kho
SL
: Số lượng
BCTC
: Báo cáo tài chính
CN
: Công nghiệp
TSCĐ, CCDC
:Tài sản cố định, Công cụ dụng cụ
TT
: Thanh toán
VP, CH, Cty
: Văn phòng, Cửa hàng, Công ty
KH
: Khấu hao
VKT
: Vật kiến trúc …
PTKH
: Phải thu khách hàng
C/phí
: Chi phí,
S/chữa
: Sữa chữa …
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
MỤC LỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU
1. SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1 : Mối quan hệ giữa Doanh thu – Chi phí – Kết quả
Sơ đồ 1.2 :Hạch toán Doanh thu đối với các phương thức bán buôn hàng hóa
Sơ đồ 1.3 : Hạch toán Doanh thu đối với phương thức trả chậm, trả góp
Sơ đồ 1.4 : Hạch toán Doanh thu ở đơn vị nhận đại lý
Sơ đồ 1.5 : Hạch toán Doanh thu trong trường hợp hàng đổi hàng
Sơ đồ 1.6 : Hạch toán Doanh thu trong trường hợp xuất nội bộ
Sơ đồ 1.7 : Hạch toán Chiết khấu thương mại
Sơ đồ 1.8 : Hạch toán Hàng bán bị trả lại
Sơ đồ 1.9 : Hạch toán giảm giá hàng bán
Sơ đồ 1.10 : Hạch toán Giá vốn hàng bán đối với đơn vị áp dụng phương pháp
Kê khai thường xuyên
Sơ đồ 1.11 : Hạch toán Giá vốn hàng bán đối với đơn vị áp dụng phương pháp
Kiểm kê định kỳ
Sơ đồ 1.12 : Hạch toán Chi phí bán hàng
Sơ đồ 1.13 : Hạch toán Chi phí quản lý doanh nghiệp
Sơ đồ 1.14 : Hạch toán Xác định kết quả kinh doanh
Sơ đồ 1.15 : Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký – Chứng từ
Sơ đồ 1.16 : Hạch toán Tiêu thụ hàng hóa theo Kế toán Pháp
Sơ đồ 1.17 : Hạch toán Xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa theo kế toán Pháp
Sơ đồ 1.18 : Hạch toán Xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa theo kế toán Mỹ
Sơ đồ 1.19 : Tổ chức bộ máy quản lý
Sơ đồ 1.20 : Tổ chức hoạt động kinh doanh
Sơ đồ 1.21 : Tổ chức kế toán
Sơ đồ 1.22: Kế toán máy
Sơ đồ 1.23 : Luân chuyển chứng từ
Sơ đồ 1.24 : Trình tự kế toán Doanh thu và Giá vốn
Sơ đồ 1.25 : Trình tự kế toán Doanh thu hàng bán bị trả lại
Sơ đồ 1.26 : Trình tự kế toán Các khoản phải thu
Sơ đồ 1.27 : Trình tự kế toán Thuế Giá trị gia tăng đầu ra
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Sơ đồ 1.28 : Trình tự kế toán Chi phí bán hàng
Sơ đồ 1.29: Trình tự kế toán Chi phí quản lý doanh nghiệp
2.
BẢNG BIỂU
Biểu số 2.1 : Tình hình vốn và cơ cấu vốn 2006 -2007
Biểu số 2.2 : Kết quả hoạt động kinh doanh 2006-2007
Biểu số 2.3 : Bảng kê chi tiết xuất hàng
Biểu số 2.4 : Bảng kê xuất hàng theo nhóm mặt hàng
Biểu số 2.5 : Nhật ký chứng từ số 8 – Bán hàng
Biểu số 2.6 : Sổ chi tiết (TK 51115)
Biểu số 2.7 : Sổ chi tiết (TK 5121151)
Biểu số 2.8 : Sổ tổng hợp tài khoản chữ T ( TK 51115)
Biểu số 2.9 : Sổ tổng hợp tài khoản chữ T (TK 5121151)
Biểu số 2.10: Nhật ký chứng từ số 10 ( TK 1565)
Biểu số 2.11: Sổ chi tiết ( TK 6321151)
Biểu số 2.12 : Sổ cái ( TK 6321151)
Biểu số 2.13 : Nhật ký chứng từ số 10 ( TK 53151)
Biểu số 2.14 : Sổ chi tiết ( TK 53151)
Biểu số 2.15 : Sổ tổng hợp tài khoản chữ T ( TK 53151)
Biểu số 2.16 :Sổ chi tiết ( TK 131)
Biểu số 2.17 : Sổ chi tiết ( TK 33631)
Biểu số 2.18 : Sổ chi tiết ( TK 3388)
Biểu số 2.19 : Nhật ký chứng từ số 10 ( TK 131)
Biểu số 2.20: Nhật ký chứng từ số 10 ( TK 33631)
Biểu số 2.21 : Nhật ký chứng số 10 (TK 3388)
Biểu số 2.22 : Sổ tổng hợp tài khoản (TK 131)
Biểu số 2.23 : Sổ tổng hợp tài khoản ( TK 33631)
Biểu số 2.24 : Sổ tổng hợp tài khoản (TK 3388)
Biểu số 2.25: Sổ chi tiết ( TK 33311)
Biểu số 2.26 : Sổ tổng hợp tài khoản ( TK 33311)
Biểu số 2.27 : Bảng kê chứng từ theo khoản mục phí (TK 641)
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Biểu số 2.28 : Sổ chi tiết (TK 641)
Biểu số 2.29 : Bảng kê sô 5 - Tập hợp chi phí bán hàng
Biểu số 2.30 : Nhật ký chứng từ số 10 – Chi phí bán hàng
Biểu số 2.31 : Sổ tổng hợp tài khoản chữ T ( TK 641)
Biểu số 2.32 : Bảng kê chứng từ theo khoản mục phí (TK 642)
Biểu số 2.33 : Bảng kê số 5 - Tập hợp chi phí quản lý doanh nghiệp
Biểu số 2.34 : Sổ chi tiết ( TK 642)
Biểu số 2.35 :Nhật ký chứng từ số 10 – Chi phí quản lý doanh nghiệp
Biểu số 2.36 : Sổ tổng hợp tài khoản chữ T ( TK 642)
Biểu số 2.37 - Biểu số 2.45 : Các phiếu kế toán
Biểu số 2.46 : Sổ cái tài khoản 91115
Biểu số 2.47 : Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh năm 2007
Biểu số 2.48 : Sổ tổng hợp tài khoản ( TK 511151)
Biểu số 2.49 : Sổ tổng hợp phát sinh một tài khoản ( TK 511151)
Biểu số 2.50 : Bảng kê số 9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LỜI MỞ ĐẦU
Vấn đề hội nhập đã và đang là vấn đề rất nóng hiện nay, đó không còn là vấn
đề của riêng một quốc gia nào mà nó đã trở thành điểm nóng của hầu hết các quốc
gia trên thế giới. Đến giữa năm 2007, nước ta đã thiết lập quan hệ ngoại giao được
với 167 nước trên thế giới, quan hệ thương mại với 224 nước và vùng lãnh thổ, kí
kết 87 hiệp định hợp tác phát triển và gần 100 hiệp định khuyến khích và bảo hộ
đầu tư, hiệp định tránh đánh thuế hai lần cùng với nhiều hiệp định song phương
khác. Việt nam đã gia nhập các điều ước quốc tế, trở thành thành viên của các tổ
chức chính thức WB, IMF, ADB, ASEAN, tham gia AFTA, CEPT, APEC. Từ năm
2007 trở thành thành viên thứ 150 của WTO. Là thành viên chính thức của liên
đoàn kế toán thế giới (IFAC), liên đoàn kế toán các nước ASEAN (AFA). Cam kết
việc minh bạch hoá về cung cấp dịch vụ kế toán, kiểm toán, tuân thủ chuẩn mực
quốc tế. Nước ta cũng đang tiến tới hoàn thiện dần hệ thống kế toán, kiểm toán để
vừa phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của Việt nam, vừa có thể đáp ứng được các
tiêu chuẩn quốc tế hoá. Những điều này đã phần nào khẳng định vai trò, vị trí quan
trọng của kế toán trong mỗi doanh nghiệp. Kế toán dường như đã trở thành một
công cụ rất đắc lực của các doanh nghiệp trong thời đại ngày nay. Đặc biệt trong xu
hướng mà nền kinh tế đang có những biến chuyển mạnh mẽ, doanh nghiệp nào
không đủ sức cạnh tranh sẽ không thể đứng vững được trong nền kinh tế thị trường
đầy biến động.
Tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả chính là khâu cuối cùng của mỗi
doanh nghiệp. Nó cũng là khâu có tính chất quyết định trong quy trình hạch toán kế
toán ở các đơn vị đặc biệt là các doanh nghiệp thương mại, bởi kết quả của khâu
này phản ánh toàn bộ nỗ lực của cả một kỳ kế toán. Kết quả kinh doanh của mỗi
doanh nghiệp cũng đồng thời được phản ánh từ khâu cuối này.
Trong quá trình thực tập ở Công ty cổ phần Gas Petrolimex, em càng nhận
thấy rõ hơn tầm quan trọng của kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ trong
một đơn vị hoạt động trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ. Có rất nhiều vấn đề được
đặt ra từ mọi góc độ của kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ ở Công ty cổ
phần Gas Petrolimex. Nghiên cứu vấn đề này sẽ giúp em có cái nhìn tỷ mỷ, cặn kẽ
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
hơn về từng khía cạnh. Chính vì thế đề tài mà em lựa chọn để viết chuyên đề là “
Kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá ở Công ty cổ phần Gas
Petrolimex”.
Chuyên đề của em được chia làm 3 phần như sau :
Chương I : Tổng quan về Công ty cổ phần Gas Petrolimex
Chương II : Thực tế tổ chức kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ
hàng hoá ở Công ty cổ phần Gas Petrolimex
Chương III : Phương hướng hoàn thiện kế toán tiêu thụ và xác định kết
quả tiêu thụ hàng hoá ở Công ty cổ phần Gas Petrolimex
Em xin chân thành cảm ơn !
Website: http://www.docs.vn Email 10
:
[email protected] Tel : 0918.775.368
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÍ LUẬN CHUNG VỀ TỔ CHỨC HẠCH TOÁN
TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TRONG
CÁC ĐƠN VỊ KINH DOANH THƯƠNG MẠI
1.1. Đặc điểm, yêu cầu quản lý về công tác tiêu thụ và xác định kết quả
tiêu thụ hàng hóa trong các đơn vị kinh doanh thương mại .
1.1.1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh thương mại
Khi thế giới bước vào xu thế toàn cầu hóa, khi nền kinh tế phát
triển mạnh mẽ hay khi số lượng sản phẩm làm ra ngày một đa
dạng, phong phú … thì việc lưu thông, phân phối hàng hóa lại càng
trở nên cần thiết. Không thể chỉ có sản xuất mà không có tiêu
dùng, lại với trình độ chuyên môn hóa như ngày nay khi giai đoạn
sản xuất và giai đoạn phân phối gần như đều đã được thực hiện
độc lập thì vai trò của các đơn vị kinh doanh thương mại càng
không thể thiếu. Những đơn vị này chính là những mắt xích vô
cùng quan trọng để nền kinh tế thị trường có thể vận hành được ở
mức cân bằng cần thiết.
Các đơn vị kinh doanh thương mại được định nghĩa là : Các
đơn vị thực hiện chức năng lưu thông và phân phối hàng hóa trên
thị trường, có thể trong từng quốc gia riêng biệt hoặc giữa các
quốc gia với nhau. Thông qua những đơn vị này, hàng hóa sẽ được
lưu chuyển từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng.
Việc kinh doanh, buôn bán diễn ra trong phạm vi một quốc gia
còn được gọi là Nội thương. Khi nó liên quan đến nhiều quốc gia
còn gọi là Ngoại thương
Với mỗi một đơn vị kinh doanh thương mại
ta sẽ thấy có
những nét riêng biệt nhất định, tuy vậy chúng vẫn có những đặc
trưng cơ bản, chủ yếu. Cụ thể :
Website: http://www.docs.vn Email 11
:
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Việc lưu thông hàng hóa trong đơn vị kinh doanh thương mại
được chia làm 2 giai đoạn :
Giai đoạn mua hàng : Đây là giai đoạn đầu của quá trình lưu
chuyển hàng hóa. Giai đoạn này sẽ cho chúng ta thấy về quan hệ
trao đổi và quan hệ thanh toán giữa người mua và người bán về
giá trị hàng hóa được thực hiện. Vốn của doanh nghiệp lúc này
được chuyển đổi từ hình thái tiền tệ sang hình thái hàng hóa, đồng
thời với đó quyền sở hữu của doanh nghiệp cũng được chuyển đổi
từ tiền tệ sang hàng hóa. Những hàng hóa này mua về sẽ không
qua giai đoạn chế biến (tức không hề làm thay đổi hình thái vật
chất), chỉ dự trữ và sau đó sẽ được tiêu thụ luôn
Giai đoạn bán hàng : Đây là giai đoạn thứ 2 hay cũng là giai
đoạn cuối cùng trong khâu lưu thông hàng hóa của đơn vị kinh
doanh thương mại. Với giai đoạn này, giá trị hàng hóa và giá trị sử
dụng của hàng hóa sẽ được thực hiện. Vốn của doanh nghiệp lại
được chuyển từ hình thái hàng hóa sang hình thái tiền tệ và quyền
sở hữu của doanh nghiệp cũng chuyển từ hàng hóa sang tiền tệ.
Các giai đoạn này sẽ được lặp đi lặp lại trong quá trình kinh
doanh của doanh nghiệp nhưng với quy mô hầu như ngày một lớn
hơn.
- Đối tượng kinh doanh chủ yếu của các đơn vị kinh doanh
thương mại gồm 3 ngành hàng chính là :
Hàng vật tư, thiết bị
Hàng công nghệ thực phẩm tiêu dùng
Hàng lương thực, thực phẩm
- Phương thức bán hàng mà các đơn vị này áp dụng có thể là
theo phương thức bán buôn hoặc bán lẻ,
tùy theo từng trường
hợp.
- Các đơn vị có thể thực hiện việc tiêu thụ hàng hóa của mình
thông qua các gian hàng, cửa hàng, các trạm hay các chi nhánh …
Website: http://www.docs.vn Email 12
:
[email protected] Tel : 0918.775.368
1.1.2. Đặc điểm tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa
trong đơn vị kinh doanh thương mại
1.1.2.1. Khái niệm, ý nghĩa của tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả
tiêu thụ hàng hóa trong đơn vị kinh doanh thương mại
Quá trình tuần hoàn của các đơn vị kinh doanh thương mại là
…T-H-T’ … (Tiền – Hàng – Tiền, T ≠T’), do vậy thay đổi hình thái vật
chất hàng hóa không phải là mục đích của các đơn vị này, mà làm
thế nào để thu đựơc lợi ích kinh tế lớn nhất, để T’> T và qua đó
doanh nghiệp có thể trang trải hết những chi phí đã bỏ ra và vẫn
có lợi nhuận, đó mới chính là mục đích của các đơn vị kinh doanh
thương mại. Điều này chỉ xảy ra khi hàng hóa mua về đã được tiêu
thụ.
Tiêu thụ hàng hóa là quá trình trao đổi để thực hiện giá trị và
giá trị sử dụng của hàng hóa, đồng thời chuyển hóa vốn doanh
nghiệp từ hình thái hiện vật (hàng hóa) sang hình thái giá trị (tiền
tệ) và kết thúc một vòng luân chuyển vốn.
Để giúp cho các doanh nghiệp nói chung và các đơn vị kinh
doanh thương mại nói riêng có thể xác định được chính xác khi
nào thì hàng hóa được tiêu thụ, chuẩn mực kế toán Việt nam số 14
“Doanh thu và thu nhập khác” và các chuẩn mực kế toán khác có
liên quan (Ban hành theo Quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ngày
20/03/2006 của Bộ trưởng Bộ tài chính) đã đưa ra 5 điều kiện để
một khoản doanh thu bán hàng được ghi nhận :
- Doanh nghiệp đã trao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với
quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua.
- Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa
như người sở hữu hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa
- Doanh thu đã được xác định tương đối chắc chắn
- Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ
giao dịch bán hàng
Website: http://www.docs.vn Email 13
:
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng
Tiêu thụ hàng hóa là khâu có ý nghĩa quyết định đối với các
đơn vị thương mại, chỉ khi khâu này được hoàn tất, mục đích của
doanh nghiệp mới được thực hiện. Nỗ lực cả một kỳ kinh doanh
của doanh nghiệp đều được phản ánh qua giai đoạn này. Khi hàng
hóa được tiêu thụ cũng là lúc T ban đầu đã thành T’, và doanh
nghiệp có thể dùng chính số tiền thu lại được này để bù đắp số chi
phí đã bỏ ra, tiếp tục đầu tư và mở rộng kinh doanh, duy trì các
hoạt động kinh doanh cũng như các hoạt động trong doanh
nghiệp, và cứ như thế chu kỳ tuần hoàn lại tiếp diễn.
Nếu tiêu thụ hàng hóa được doanh nghiệp tổ chức một cách
chặt chẽ và khoa học, hiệu quả sử dụng vốn cũng như tài sản sẽ
được nâng cao, thời gian cho một vòng luân chuyển vốn sẽ ngắn
lại, đẩy nhanh hiệu quả kinh doanh, đem lại nhiều lợi ích kinh tế
hơn cho các doanh nghiệp. Điều này cũng sẽ đồng nghĩa với việc
đẩy nhanh tốc độ phát triển của cả nền kinh tế.
Tất cả những điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần có những
chính sách rất cụ thể từ cơ chế giá, các phương thức thanh toán,
phương thức bán hàng hay cả những chính sách quảng cáo, tiếp
thị sản phẩm … để khâu tiêu thụ hàng hóa phát huy được hết hiệu
quả của nó.
1.1.2.2. Các phương thức tiêu thụ hàng hóa trong đơn vị kinh doanh
thương mại
Khi nền kinh tế thị trường càng phát triển, sự cạnh tranh càng
diễn ra gay gắt. Để tồn tại và phát triển tất yếu các doanh nghiệp
nói chung và các đơn vị kinh doanh thương mại nói riêng buộc phải
có những chính sách rất cụ thể trong việc tiêu thụ hàng hóa để thu
hút khách hàng. Có thể lựa chọn chính xác những phương thức bán
hàng phù hợp với điều kiện, lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh trong
rất nhiều những phương thức bán hàng phổ biến tại Việt nam cũng
Website: http://www.docs.vn Email 14
:
[email protected] Tel : 0918.775.368
là một cách để doanh nghiệp đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ của doanh
nghiệp mình và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Các phương thức bao gồm :
Phương thức bán buôn hàng hóa : Trong trường hợp này
hầu như hàng hóa chưa được đến tay người dùng, nó mới chỉ đang
ở giai đoạn lưu thông. Số hàng hóa này được mua về có thể được
làm đầu vào cho một quá trình sản xuất hoặc lại có thể tiếp tục
đem bán luôn. Bán buôn hàng hóa thường được thực hiện với số
lượng lớn, giá bán khá biến động phụ thuộc rất nhiều vào số lượng
và phương thức thanh toán. Bán buôn hàng hóa được chia làm 2
khâu :
Bán buôn hàng hóa qua kho : Trong trường hợp các đơn vị
kinh doanh thương mại mua hàng hóa dự trữ tại kho của đơn vị,
khi có khách hàng cần mua, đơn vị sẽ xuất hàng cho khách hàng
từ số hàng đó. Bán buôn qua kho được thực hiện với 2 hình thức :
Bán buôn qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp : Theo
hình thức này bên mua sẽ đến tận kho của doanh nghiệp để nhận
hàng. Sau khi khách hàng đã nhận đủ số hàng và thanh toán luôn
hoặc chấp nhận thanh toán, hàng hóa của doanh nghiệp được coi
là tiêu thụ
Bán buôn qua kho theo hình thức gửi bán hàng hóa : Lúc này
căn cứ vào các hợp đồng đã ký kết giữa 2 bên hoặc theo các đơn
đặt hàng, hàng hóa của doanh nghiệp sẽ được chở đến tận địa
điểm giao nhận hoặc đến kho của người mua. Hàng hóa khi đó vẫn
chưa được coi là tiêu thụ, quyền sở hữu vẫn thuộc về doanh
nghiệp, chỉ đến khi bên mua nhận đủ số hàng, đối chiếu theo đúng
hợp đồng hay các giấy tờ đã ký kết, chấp nhận thanh toán hoặc
xin nợ lại, doanh thu của doanh nghiệp mới được ghi nhận.
Bán buôn vận chuyển thẳng : Hàng hóa không được đưa
qua kho của doanh nghiệp, mà được chuyển bán thẳng cho bên
cần mua. Bán buôn vận chuyển thẳng có thể chia làm 2 hình thức :
Website: http://www.docs.vn Email 15
:
[email protected] Tel : 0918.775.368
Bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán : Theo
hình thức này, doanh nghiệp sẽ mua hàng hóa và thanh toán với
nhà cung cấp, sau đó đem chính số hàng ấy bán luôn cho khách
hàng của mình mà không đưa về kho của doanh nghiệp. Khi khách
hàng chấp nhận thanh toán hoặc thanh toán thì doanh thu của
doanh nghiệp đã chính thức được ghi nhận.
Bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán : Các
đơn vị kinh doanh thương mại
khi ấy không tham gia vào quá
trình mua hàng và bán hàng mà chỉ làm trung gian cho bên bán và
bên mua để hưởng hoa hông từ việc môi giới.
Phương thức bán lẻ hàng hóa : Là phương thức mà hàng
hóa được bán ra là để phục vụ mục đích tiêu dùng, có thể là tiêu
dùng của những người tiêu dùng hoặc tiêu dùng nội bộ trong các
doanh nghiệp, các đơn vị …Hàng hóa lúc này không còn ở giai
đoạn lưu thông nữa, mà đã sang giai đoạn tiêu dùng. Hàng hóa
được bán ra với số lượng ít, giá bán thường ổn định. Phương thức
này được thực hiện dưới các hình thức :
Bán lẻ thu tiền tập trung : Tại điểm bán hàng, nhân viên bán
hàng sẽ không làm nhiệm vụ thu tiền, mà có những nhân viên
khác đứng ra thu tiền của khách và viết hóa đơn cho khách hàng
về số hàng mà họ đã nhận được từ nhân viên bán hàng. Trong
trường hợp này, chức năng bán hàng và chức năng thu tiền được
thực hiện một cách độc lập, không kiêm nhiệm. Cuối mỗi ca, hàng
hóa trong quầy sẽ được kiểm tra đối chiếu lại với số tiền thu được
và các hóa đơn. Kế toán bán hàng sẽ nhận lại các chứng từ này để
làm căn cứ ghi nhận các nghiệp vụ bán hàng đã phát sinh hoặc đối
chiếu lại với những số liệu được gửi về từ quầy hàng thông qua
mạng máy tính.
Bán lẻ thu tiền trực tiếp : Với hình thức này nhân viên bán
hàng cũng đồng thời kiêm nhiệm luôn việc thu tiền sau khi đã giao
hàng cho khách. Cuối mỗi ca, nhân viên này sẽ có nhiệm vụ kiểm
Website: http://www.docs.vn Email 16
:
[email protected] Tel : 0918.775.368
kê lại số hàng hóa, số tiền thu được và lập báo cáo bán hàng, báo
cáo tiền hàng và gửi cho kế toán để ghi sổ kế toán.
Bán lẻ tự phục vụ : Đây là hình thức rất được ưa chuộng ở các
nước phát triển và nó cũng đang được phổ biến rộng rãi tại Việt
nam. Hình thức này tạo cho khách hàng cảm giác thoải mái và
cũng rất thuận tiện. Khách hàng có thể tự do lựa chọn những mặt
hàng cần thiết, các đơn vị chỉ bố trí những giám sát viên hay
những nhân viên để giám sát, tư vấn và giải đáp các thắc mắc của
khách hàng. Sau đó họ sẽ thanh toán tiền tại các điểm thu tiền.
Nhân viên thu tiền căn cứ vào số hàng hóa khách hàng mua để
viết hóa đơn và thu tiền.
Bán hàng tự động : Hình thức này còn khá mới lạ tại Việt nam
vì khách hàng vẫn quen với những phương thức mua hàng truyền
thống, mặt khác Bán hàng tự động cũng đòi hỏi việc trang bị và
quản lý các thiết bị tự động, điều này gây ra những trở ngại nhất
định đối với các đơn vị thương mại khi muốn áp dụng hình thức
này cho quá trình kinh doanh của mình. Với bán hàng tự động
khách hàng chỉ cần bỏ tiền vào máy và họ sẽ nhận được những
hàng hóa cần mua từ thiết bị tự động.
Bán hàng trả góp : Khách hàng sẽ thanh toán tiền cho những
hàng hóa mà họ đã mua trong nhiều lần. Khi đó, ngoài doanh thu
được ghi nhận, doanh nghiệp còn được ghi nhận thêm một khoản
lãi do khách hàng thanh toán chậm.
Hình thức gửi hàng đại lý : Hàng hóa của đơn vị kinh doanh
thương mại đem giao cho các cơ sở đại lý, để các cơ sở này trực
tiếp bán hàng hóa. Hàng hóa lúc này vẫn thuộc quyền sở hữu của
các doanh nghiệp, đến khi số hàng này được khách hàng thanh
toán hay chấp nhận thanh toán thì các đơn vị mới được phép ghi
nhận doanh thu. Sau đó công ty sẽ trích một phần hoa hồng từ số
tiền thu được cho các cơ sỏ đại lý.
Website: http://www.docs.vn Email 17
:
[email protected] Tel : 0918.775.368
Một số hình thức khác, ngoài những hình thức trên vẫn được
coi là tiêu thụ::
- Hàng đổi hàng : Đem hàng hóa của đơn vị mình để đổi lấy
hàng hóa từ các đơn vị khác. Hàng đem đổi và hàng nhận về có
thể là tương tự hoặc không tương tự.
- Xuất dùng trong nội bộ đơn vị kinh doanh thương mại để
phục vụ cho hoạt động kinh doanh, khuyến mại, biếu, tặng, quảng
cáo, chào hàng … hay để thanh toán lương, thưởng … cho các cán
bộ, công nhân viên trong đơn vị
1.1.2.3. Xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong đơn vị kinh doanh
thương mại
Kết quả tiêu thụ hàng hóa chính là kết quả của khâu tiêu thụ
hàng hóa. Đối với các đơn vị kinh doanh thương mại kết quả tiêu
thụ hàng hóa là chỉ tiêu phản ánh hiệu quả hoạt động lưu chuyển
hàng hóa của đơn vị và là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh kết quả
kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp và phần mà doanh nghiệp sẽ nhận được sau
kỳ kinh doanh.
Kết quả tiêu thụ hàng hóa được đo bằng số chênh lệch giữa doanh thu thuần
với giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp. Có thể khái
quát mối quan hệ đó bằng sơ đồ sau :
LN sau thuế Thuế TNDN
LN từ hoạt động tiêu thụ
CPBH và CPQLDN
LN gộp
Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ
Doanh thu về bán hàng và cung cấp dịch vụ
GVHB
Các khoản giảm trừ DT
SƠ ĐỒ 1.1
Xác định kết quả tiêu thụ không được thực hiện thường xuyên, thường chỉ 1 tháng,
1 quý hoặc 1 năm mới thực hiện 1 lần nhưng nó lại có ý nghĩa rất quan trọng đối
với các đơn vị kinh doanh thương mại. Chỉ khi xác định được chỉ tiêu này doanh
nghiệp mới có thể đánh giá được hiệu quả kinh doanh trong kỳ, xem xét được mối
quan hệ giữa kết quả thu được và chi phí đã bỏ ra, từ đó doanh nghiệp có thể phân
Website: http://www.docs.vn Email 18
:
[email protected] Tel : 0918.775.368
tích, đánh giá được các chỉ tiêu cần thiết, so sánh kết quả đạt được và kế hoạch đã
đặt ra để có những hiệu chỉnh kịp thời nhằm nâng cao lợi nhuận của doanh nghiệp
từ đó nâng cao được hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp ở các kỳ
kinh doanh tiếp theo.
1.1.3. Yêu cầu quản lý và nhiệm vụ kế toán về tiêu thụ và xác định kết quả
tiêu thụ hàng hóa trong các đơn vị kinh doanh thương mại
Tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa có vai trò vô
cùng quan trọng trong các đơn vị kinh doanh thương mại. Do đó
những chính sách hay yêu cầu quản lý đối với khâu này cần phải
được thực hiện một cách khoa học, chặt chẽ, cụ thể và phải thật
sự có hiệu quả. Điều đó đòi hỏi các doanh nghiệp phải đảm bảo
được các yêu cầu quản lý :
- Thường xuyên đánh giá được tình hình tiêu thụ cả về số
lượng, chất lượng. chủng loại, mặt hàng kinh doanh hay khả năng
cạnh tranh với các đối thủ cạnh tranh từ đó đơn vị có thể đưa ra
các kế hoạch tiêu thụ cụ thể để quản lý
- Xây dựng các chính sách rõ ràng để kiểm soát các hoạt động
liên quan đến tiêu thụ như các phương thức bán hàng, phương
thức thanh toán …
- Thường xuyên đánh giá tình hình và phân tích các chỉ tiêu
liên quan đến tình hình tiêu thụ, so sánh kế hoạch đã đề ra với
thực tế đã đạt được, so sánh giữa các kỳ với nhau hay so sánh các
những chỉ tiêu của doanh nghiệp với chỉ tiêu chung của ngành
hàng …nếu có những chỉ tiêu thay đổi bất thường, dù theo hướng
tiêu cực hay tích cực đều cần xác định nguyên nhân và đề ra
hướng giải quyết.
- Các biện pháp liên quan đến việc đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ
như quảng cáo, khuyến mại, tiếp thị hay những ưu đãi liên quan
đến các khoản giảm giá cho khách hàng , chiết khấu thanh toán …
Website: http://www.docs.vn Email 19
:
[email protected] Tel : 0918.775.368
phải luôn được chú trọng và cũng phải đặt trong những quy định
cụ thể để chúng có thể phát huy được những tác dụng cần thiết.
Ngoài những yêu cầu quản lý chung về tiêu thụ và xác định
kết quả tiêu thụ hàng hóa ở trên, bộ phận kế toán của khâu này
cũng có những nhiệm vụ riêng cần thực hiện để đảm bảo cung
cấp đầy đủ các thông tin cần thiết phục vụ cho yêu cầu quản lý và
yêu cầu cung cấp thông tin cho cả trong và ngoài công ty :
- Ghi chép, phản ánh chính xác, kịp thời, đầy đủ mọi khoản
doanh thu được ghi nhận về : giá bán, doanh thu, số lượng bán ra,
thuế giá trị gia tăng đầu ra, tổng giá thanh toán…Việc ghi chép
này có thể được chi tiết theo từng đối tượng quản lý, tùy thuộc yêu
cầu quản lý của công ty như cho từng khách hàng, từng mặt hàng
…
- Xác định chính xác được giá vốn của lô hàng đã bán ra dựa
vào giá mua thực tế và việc phân bổ các chi phí thu mua cho lượng
hàng ấy.
- Thường xuyên, kiểm tra tình hình công nợ để quản lý tiền
hàng, kết hợp với kế toán công nợ để đôn đốc tình hình thu hồi nợ,
đặc biệt đối với những khách hàng đã quá thời hạn thanh toán ghi
trong hợp đồng nhưng vẫn chưa thanh toán …
- Tập hợp đầy đủ các chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh
nghiệp để làm căn cứ xác định kết quả kinh doanh
- Cung cấp những thông tin cần thiết và tham mưu cho ban
lãnh đạo để đưa ra được những chính sách hữu ích cho toàn doanh
nghiệp .
Website: http://www.docs.vn Email 20
:
[email protected] Tel : 0918.775.368
1.2. Tổ chức kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong
đơn vị kinh doanh thương mại
1.2.1. Tổ chức kế toán tiêu thụ hàng hóa trong đơn vị kinh doanh thương
mại
1.2.1.1. Kế toán doanh thu tiêu thụ
* Chứng từ sử dụng
Chứng từ là một căn cứ rất quan trọng đối với quá trình ghi
nhận doanh thu của các đơn vị kinh doanh thương mại. Toàn bộ
các chỉ tiêu về số lượng, chất lượng, đơn giá, số tiền hàng thu được
… đều được phản ánh trên đó, điều này đòi hỏi các đơn vị kinh
doanh thương mại cần có những biện pháp quản lý khoa học và
hợp lý để việc ghi chép, phản ánh là đầy đủ, chính xác.
Tùy vào phương pháp tính thuế của từng đơn vị sẽ có những
mẫu hóa đơn khác nhau được áp dụng :
- Đối với đơn vị kinh doanh thương mại tính thuế giá trị gia
tăng theo phương pháp khấu trừ, khi bán hàng hóa, cung cấp dịch
vụ, 2 mẫu hóa đơn được sử dụng là:
+ Hóa đơn giá trị gia tăng mẫu 01 – GTKT/3LL : Hóa đơn này
được các đơn vị kinh doanh thương mại sử dụng khi lượng hàng
bán ra lớn (bán buôn)
+ Hóa đơn giá trị gia tăng mẫu 01 – GTKT/3LL : Hóa đơn này
được các đơn vị kinh doanh thương mại sử dụng khi bán hàng với
khối lượng nhỏ (bán lẻ)
- Đối với các đơn vị kinh doanh thương mại tính và nộp thuế
theo phương pháp trực tiếp, các mẫu hóa đơn được sử dụng là :
+ Hóa đơn bán hàng mẫu 02 – GTTT/3LL : Áp dụng khi lượng
hàng của đơn vị bán ra với khối lượng lớn
+ Hóa đơn bán hàng mẫu 02 – GTTT/3LL : Áp dụng khi lượng
hàng của đơn vị bán ra với khối lượng nhỏ
.DOC 
132 
74 
127 
