Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong việc soạn giáo án của giáo...

Tài liệu Thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong việc soạn giáo án của giáo viên một số trường trung học cơ sở huyện củ chi, thành phố hồ chí minh

.PDF
114
158
139

Mô tả:

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Lê Đình Hùng THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG VIỆC SOẠN GIÁO ÁN CỦA GIÁO VIÊN MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC Thành phố Hồ Chí Minh -2012 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Lê Đình Hùng THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG VIỆC SOẠN GIÁO ÁN CỦA GIÁO VIÊN MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.05 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGÔ ĐÌNH QUA Thành phố Hồ Chí Minh – 2012 LỜI CẢM ƠN Luận văn được thực hiện và hoàn thành nhờ sự giúp đỡ của quý thầy cô, quý đồng nghiệp ở nhiều đơn vị. Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, các Phòng, Ban, quý thầy cô giáo Trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh; Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Củ Chi; các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Củ Chi và Trường Trung cấp Nghề Củ Chi, đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến Tiến sĩ NGÔ ĐÌNH QUA - người thầy tận tụy, đáng kính, đã bỏ rất nhiều công sức, trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện để hoàn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn tập thể lớp Cao học Quản lý giáo dục Khóa 19, đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu suốt khóa học. Tuy đã cố gắng nhiều nhưng chắc chắn còn nhiều thiếu sót, rất mong tiếp tục nhận được sự giúp đỡ của quý thầy cô và bạn bè đồng nghiệp. Trân trọng cảm ơn! TP. Hồ Chí Minh, tháng 3 năm 2012 Tác giả Lê Đình Hùng MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN .............................................................................. - 3 MỤC LỤC .................................................................................... - 4 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................... - 6 DANH MỤC CÁC BẢNG .......................................................... - 7 MỞ ĐẦU ....................................................................................... - 9 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG VIỆC SOẠN GIÁO ÁN CỦA GIÁO VIÊN ....................................... - 15 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................. - 15 1.2. Hệ thống khái niệm ............................................................................. - 17 1.2.1. Quản lý .................................................................................................. - 17 1.2.2. Quản lý giáo dục ................................................................................... - 18 1.2.3. Hoạt động dạy học ................................................................................ - 19 1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học ................................................................... - 21 1.2.5. Kế hoạch dạy học của giáo viên ........................................................... - 22 1.2.6. Quản lý việc soạn giáo án..................................................................... - 25 1.2.7. Công nghệ thông tin và đa phương tiện .............................................. - 26 1.2.8. Quản lý ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án .............................. - 27 - 1.3. Cơ sở lý luận của công tác quản lý hoạt động dạy học nói chung và quản lý ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án nói riêng. .............................. - 28 - Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG VIỆC SOẠN GIÁO ÁN CỦA GIÁO VIÊN MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ............... - 48 2.1. Mô tả công cụ dùng để khảo sát thực trạng ........................................ - 48 2.1.1. Cơ sở lý luận dạy học ............................................................................ - 48 2.1.2. Cơ sở khoa học quản lý ........................................................................ - 49 - 2.2. Mẫu khảo sát: ...................................................................................... - 50 2.2.1. Chọn mẫu:............................................................................................. - 50 - 2.2.2. Tính đại diện của mẫu .......................................................................... - 50 - 2.3. Sơ lược tình hình giáo dục bậc THCS ở huyện Củ Chi , TP. Hồ Chí Minh .................................................................................................................... - 51 2.4. Thực trạng công tác quản lý ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án của giáo viên một số trường THCS huyện Củ Chi, TP. Hồ Chí Minh xét trên các mặt, các mức độ ......................................................................................... - 54 2.5. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong việc soạn giáo án ở một số trường trung học cơ sở huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh ..................................................... - 84 - KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................. - 96 1. Kết luận: ................................................................................................. - 96 2. Kiến nghị: ............................................................................................... - 98 - TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... - 101 PHỤ LỤC ................................................................................. - 106 - DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ CHỮ VIẾT TẮT 1 Cán bộ quản lý CBQL 2 Công nghệ thông tin CNTT 3 Công nhân viên CNV 4 Cơ sở vật chất CSVC 5 Giáo viên GV 6 Học sinh HS 7 Hiệu trưởng HT 8 Nhà xuất bản Nxb 9 Phó hiệu trưởng PHT 10 Trung học cơ sở THCS 11 Trung học phổ thông THPT 12 Thành phố TP 13 Thành phố Hồ Chí Minh TP. HCM DANH MỤC CÁC BẢNG STT 1 Ký hiệu Tên bảng Bảng 2.1 Các số liệu cơ bản về trường, lớp, học sinh, cán bộ, viên chức ngành giáo dục và đào tạo huyện Củ Chi.... 2 Trang 45 Bảng 2.2 Trình dộ chuyên môn của CBQL, GV bậc THCS huyện Củ Chi................................................................ 47 3 Bảng 2.3 Kết quả đánh giá của CBQL, GV về tầm quan trọng của việc ứng dụng CNTT vào việc soạn giáo án…….. 49 4 Bảng 2.4 Kết quả đánh giá của CBQL, GV về công tác xây dựng kế hoạch quản lý ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án của giáo viên ở các trường THCS .......... 5 52 Bảng 2.5 Kết quả đánh giá của CBQL, GV về công tác tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch quản lý trang thiết bị CNTT phục vụ cho việc soạn giáo án của giáo viên... 56 6 Bảng 2.6 Kết quả đánh giá của CBQL, GV về công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý nhân sự phục vụ cho việc ứng dụng CNTT trong soạn giáo án của giáo viên……………………………………………… 59 7 Bảng 2.7 Kết quả đánh giá của CBQL, GV về công tác tổ chức, chỉ đạo các hoạt động ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án………………………………………….. 8 Bảng 2.8 Kết quả đánh giá của CBQL, GV về công tác kiểm tra, đánh giá việc ứng dụng CNTT vào soạn giáo án 62 của giáo viên…………………………………………. 65 9 Bảng 2.9 Kết quả đánh giá của CBQL, GV về các mức độ ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án…………………. 70 10 Bảng Kết quả đánh giá của CBQL, GV về những thuận lợi 2.10 và khó khăn khi thực hiện các khâu trong quy trình soạn giáo án có ứng dụng CNTT……………………. 11 Bảng Kết quả đánh giá của CBQL, GV về những biểu hiện 2.11 của giáo viên và học sinh khi triển khai soạn và giảng 73 dạy với giáo án có ứng dụng CNTT…………………. 75 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong thời đại ngày nay, công nghệ thông tin đã thâm nhập vào nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, công nghệ thông tin đã hỗ trợ rất đắc lực cho công tác quản lý, hoạt động dạy của giáo viên, hoạt động học của học sinh ở tất cả các ngành học và các bậc học của cả nước. Việc ứng dụng công nghệ thông tin để soạn giáo án đã tạo ra một môi trường học tập hứng thú, tích cực cho học sinh và nâng cao hiệu quả sử dụng các phương pháp giảng dạy truyền thống cũng như các phương pháp dạy học hiện đại. Quản lý việc soạn giáo án tuy chỉ là một khâu của hoạt động quản lý việc chuẩn bị dạy học của giáo viên nhưng là khâu hết sức quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến chất lượng dạy học. Do vậy với xu thế ứng dụng công nghệ thông tin trong việc soạn giáo án thì vấn đề quản lý hoạt động này cần được quan tâm đúng mức. Công tác này đòi hỏi người cán bộ quản lý giáo dục phải có chiến lược, kế hoạch; thường xuyên kiểm tra, đánh giá trong quá trình tổ chức và chỉ đạo thực hiện. Trong hoạt động quản lý việc ứng dụng công nghệ thông tin để soạn giáo án dạy học, người hiệu trưởng phải vạch ra các nội dung cụ thể và có các biện pháp phù hợp cho đơn vị mình; quan tâm sâu sát đến giáo viên giảng dạy đối với từng loại bài học ở tất cả các môn học, xem họ gặp phải những khó khăn gì để kịp thời tháo gỡ. Huyện Củ Chi là một huyện ngoại thành, tình hình kinh tế - xã hội ngày càng phát triển, công tác giáo dục và đào tạo tuy còn nhiều khó khăn, nhưng từng bước đã đạt được nhiều tiến bộ quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu chung của nền giáo dục là: “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài” cho đất nước nói chung và cho địa phuơng nói riêng, đóng góp tích cực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong vòng mười năm trở lại đây, ngành giáo dục và đào tạo Huyện đã triển khai ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý và giảng dạy, việc này tác động nhất định, tạo sự chuyển biến tốt hơn trong việc nâng cao chất lượng chuyên môn ở tất của các bậc học. Ở bậc học trung học cơ sở của Huyện, hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong việc soạn giáo án của giáo viên đã được triển khai thực hiện ở tất cả các trường, bước đầu đã có tác dụng tích cực, nhưng hiện nay còn rất nhiều vấn đề bất cập. Để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục bậc trung học cơ sở của Huyện, việc ứng dụng này cần được quản lý một cách tốt nhất. Là người cán bộ quản lý trường học, tác giả mong muốn tìm hiểu một cách đầy đủ công tác quản lý việc ứng dụng công nghệ thông tin vào việc soạn giáo án giảng dạy của các trường THCS trong Huyện để rút kinh nghiệm thực hiện tốt tại đơn vị mình, vì thế tôi chọn đề tài “Thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong việc soạn giáo án của giáo viên một số trường trung học cơ sở huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh”. 2. Mục đích nghiên cứu Xác định thực trạng công tác quản lý của hiệu trưởng về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong việc soạn giáo án của giáo viên một số trường THCS của huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh; trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý này. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác quản lý hoạt động dạy học. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Công tác quản lý của hiệu trưởng về ứng dụng công nghệ thông tin trong việc soạn giáo án của giáo viên một số trường THCS huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh. 4. Giả thuyết khoa học Công tác quản lý của hiệu trưởng về ứng dụng công nghệ thông tin trong việc soạn giáo án của giáo viên một số trường THCS của huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh có thể có một số ưu điểm trên các mặt như: Xây dựng kế hoạch ứng dụng CNTT để soạn giáo án, tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch soạn giáo án có ứng dụng công nghệ thông tin ở hầu hết các môn học,.... Đồng thời có thể còn hạn chế ở các mặt: chưa thực hiện đầy dủ các nội dung quản lý; chưa làm tốt chức năng kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch đề ra. Nguyên nhân của hạn chế có thể do chủ thể quản lý chưa có chiến lược tốt cho việc quản lý ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án; chưa coi trọng việc kiểm tra, đánh giá trong công tác này. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Phân tích, hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án của giáo viên ở một số trường THCS huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh. - Khảo sát thực trạng quản lý của hiệu trưởng về ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án của các giáo viên một số trường THCS huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh; phân tích nguyên nhân của thực trạng. - Đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án của giáo viên một số trường THCS huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh. 6. Phương pháp luận nghiên cứu 6.1. Cơ sở phương pháp luận 6.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc Theo quan điểm hệ thống - cấu trúc, mọi sự vật, hiện tượng đều tồn tại dưới dạng một hệ thống với các yếu tố hợp thành có liên hệ với nhau. Hệ thống không tồn tại độc lập mà có liên hệ với các hệ thống khác. Vận dụng quan điểm này, tôi xem việc quản lý ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án gồm nhiều mặt, đồng thời nó là một thành tố trong hệ thống các nội dung quản lý của hiệu trưởng trường THCS. Quan điểm này được vận dụng trong nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết, nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn và trình bày kết quả nghiên cứu của đề tài. 6.1.2. Quan điểm lịch sử - lô gic Quan điểm này giúp người nghiên cứu xác định phạm vi không gian, thời gian và hoàn cảnh cụ thể khi nghiên cứu vấn đề. Công tác quản lý ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án được xem xét trong giai đoạn hiện nay của địa phương huyện Củ Chi, các văn bản hiện hành được vận dụng vào hoàn cảnh cụ thể các trường THCS trong Huyện. 6.1.3. Quan điểm thực tiễn Người nghiên cứu bám sát thực tế công tác quản lý ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án của giáo viên một số trường THCS huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh để tìm ra những mâu thuẫn, tồn tại; từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp với thực tiễn. 6.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể 6.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết - Phân tích, tổng hợp lý thuyết: Phương pháp này được sử dụng nhằm phân tích những lý luận về dạy học và quản lý nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài. - Phân loại, hệ thống hóa lý luận: Phương pháp này được sử dụng trong việc hệ thống hóa những vấn đề lý luận và những kết quả nghiên cứu các vấn đề có liên quan đến đề tài của các tác giả đi trước. 6.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 6.2.2.1. Phương pháp điều tra Sử dụng bảng hỏi để điều tra thực trạng công tác quản lý ứng ứng CNTT trong việc soạn giáo án của các giáo viên một số trường THCS huyện Củ Chi. Đối tượng điều tra là các cán bộ quản lý và giáo viên các trường THCS. 6.2.2.2. Phương pháp phỏng vấn Đối tượng phỏng vấn: Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn và các giáo viên nhiều kinh nghiệm trong công tác quản lý và giảng dạy. Nội dung phỏng vấn gồm các vấn đề: - Nội dung phỏng vấn giáo viên: + Mức độ và kết quả ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án trong năm học; + Những thuận lợi và khó khăn gặp phải trong quá trình ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án; + Những đề xuất, kiến nghị các cấp quản lý giáo dục ban hành các chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho việc ứng dụng CNTT vào việc soạn giáo án giảng dạy. - Nội dung phỏng vấn cán bộ quản lý: + Kết quả ứng dụng CNTT tại đơn vị; + Những thuận lợi và khó khăn gặp phải trong quá trình quản lý ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án; + Phương hướng phấn đấu và những đề xuất, kiến nghị các cấp quản lý giáo dục ban hành các chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho việc ứng dụng CNTT vào việc soạn giáo án giảng dạy. 6.2.2.3. Phương pháp quan sát Được sử dụng hướng tới đối tượng quan sát là công tác quản lý ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án, nhằm thu thập chứng cứ hỗ trợ và kiểm chứng kết quả nghiên cứu của phương pháp nghiên cứu khác. 6.2.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng phần mềm thống kê SPSS để thống kê kết quả điều tra chứng minh giả thuyết nghiên cứu của đề tài. Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG VIỆC SOẠN GIÁO ÁN CỦA GIÁO VIÊN 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Theo quan điểm dạy học mới hiện nay, người thầy không phải là người duy nhất truyền thụ tri thức mà là người hướng dẫn học sinh tích cực hoạt động để khám phá tri thức cho mình. Một trong những yêu cầu của giáo dục hiện nay là: “Nội dung và phương pháp dạy học phải giúp cho HS biết hành động và tích cực tham gia vào các chương trình hành động của cộng đồng; thực hiện thầy chủ đạo, trò chủ động” [8, tr.22]. Do vậy việc ứng dụng CNTT vào giáo dục phải nhằm góp phần đổi mới phương pháp dạy học để đạt hiệu quả cao, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế tri thức. Đảng Cộng sản Việt Nam đã đặt ra yêu cầu đổi mới phương pháp giáo dục – đào tạo trong Nghị quyết Trung ương 2, khóa VIII là: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục – đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp và phương tiện tiên tiến vào quá trình dạy và học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu của học sinh, nhất là sinh viên đại học” [14]. Chủ trương của Đảng đã định hướng ứng dụng CNTT trong công tác giáo dục và phát triển các loại hình đào tạo thể hiện trong Chỉ thị số 58CT/TW ngày 17 tháng 10 năm 2000 của Bộ Chính trị: “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công tác giáo dục và đào tạo ở các cấp học, bậc học, ngành học. Phát triển các hình thức đào tạo từ xa phục vụ nhu cầu học của toàn xã hội” [15]. Vai trò của việc ứng dụng CNTT đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định trong Chỉ thị số 29/2001/CT-BGD&ĐT như sau: “Ứng dụng và phát triển CNTT trong giáo dục và đào tạo sẽ tạo một bước chuyển biến cơ bản trong quá trình đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, học tập và quản lý giáo dục” [1]. Do vậy, ứng dụng CNTT vào giáo dục là một xu thế tất yếu của nền giáo dục nước ta hiện nay và trong tương lai lâu dài; vấn đề nghiên cứu ứng dụng CNTT trong quản lý và trong dạy học là công việc rất cần thiết của các nhà nghiên cứu giáo dục, các cấp quản lý giáo dục và tất cả giáo viên. Trong thời gian qua việc triển khai ứng dụng CNTT vào dạy học ở tất cả các địa phương trong cả nước ngày càng phát triển, việc nghiên cứu quản lý công tác này cũng đã được các nhà giáo dục và các cơ quan quản lý giáo dục đặc biệt quan tâm thực hiện. Có thể kể ra những đề tài nghiên cứu như: Đề tài “Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THCS môn tin học” (2007) cùa Vụ Giáo dục Trung học thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong đó đã đề cập nhiều vấn đề về ứng dụng CNTT trong giảng dạy ở bậc học THCS, đặc biệt là vấn đề CNTT góp phần đổi mới phương pháp dạy học; tài liệu “Giáo trình ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học” của nhóm tác giả: Huỳnh Minh Trí, Nguyễn Đăng Quan, Đỗ Đình Thái, Cổ Tôn Minh Đăng, Giang Quốc Tuấn (2007) thuộc Khoa Tin học Trường Cao đẳng Sư phạm TP. HCM, đã đề cập đến những vấn đề lý luận và áp dụng thực tiễn của việc ứng dụng CNTT vào dạy học. Việc nghiên cứu về quản lý ứng dụng CNTT trong việc giảng dạy nói chung và việc soạn giáo án nói riêng ở từng địa phương chưa được nhiều người nghiên cứu; chỉ một vài tác giả nghiên cứu vấn đề này, tiêu biểu như đề tài “Thực trạng quản lý việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy của hiệu trưởng các trường THPT tại Cần Thơ” của tác giả Trần Lê Duy Khiêm. Tại huyện Củ Chi, theo các tài liệu mà tôi có được thì chưa có tác giả nào nghiên cứu về lĩnh vực quản lý này. Vì vậy trong khuôn khổ luận văn này, tôi dựa trên cơ sở lý luận công tác quản lý của hiệu trưởng và kế thừa kết quả nghiên cứu của các tác giả đi trước, để tìm hiểu thực trạng công tác quản lý ứng dụng CNTT trong việc soạn giáo án của giáo viên một số trường THCS trong Huyện, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động này nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học trong trường THCS đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 1.2. Hệ thống khái niệm 1.2.1. Quản lý Theo tác giả Trần Kiểm, thì: “Quản lý là hoạt động có mục đích đến tập thể người để tổ chức và phối hợp hoạt động của họ trong suốt quá trình lao động” [26, tr.4]. Có thể hiểu hoạt động quản lý là phân công, điều hành, phối hợp hài hòa giữa các thành viên với công việc và nguồn lực trong cơ quan, trong cộng đồng để hoàn thành một cách hiệu quả các nhiệm vụ đã được đưa ra. Các tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc cho rằng: “Hoạt động quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức” [26, tr.04]. Vậy quản lý là tổ chức, chỉ huy và điều khiển phù hợp với quy luật của chủ thể quản lý nhằm thực hiện có hiệu quả những mục tiêu của đơn vị đã đề ra. Từ những điểm chung của những định nghĩa trên, có thể hiểu bản chất của hoạt động quản lý là cách thức tác động (tổ chức, điều khiển, chỉ huy) hợp quy luật của chủ thể quản lý đến khách thể và đối tượng quản lý trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành đạt hiệu quả mong muốn và đạt được mục tiêu đã đề ra. Chủ thể quản lý là tác nhân tạo ra tác động, còn đối tượng quản lý tiếp nhận trực tiếp các tác động của chủ thể quản lý và khách thể khác chịu tác động gián tiếp từ chủ thể quản lý, tác động có thể liên tục nhiều lần. Chủ thể có thể là một người, một nhóm người; còn đối tượng có thể là con người (một người hoặc nhiều người), giới vô sinh hoặc giới sinh vật. 1.2.2. Quản lý giáo dục Theo Từ điển Giáo dục học (2001), Nxb. Từ điển Bách khoa, thì: “Quản lý giáo dục là thực hiện thực hiện việc quản lý trong lĩnh vực giáo dục. Ngày nay lĩnh vực giáo dục mở rộng hơn nhiều so với trước, do chỗ mở rộng đối tượng giáo dục từ thế hệ trẻ sang người lớn và toàn bộ xã hội. Tuy nhiên giáo dục thế hệ trẻ vẫn là phần cốt lõi của lĩnh vực giáo dục cho toàn xã hội” [40, tr. 327]. Cũng theo Từ điển Giáo dục học (2001), thì: “Quản lý giáo dục gồm hai mặt lớn là quản lý nhà nước về giáo dục và quản lý nhà trường và các cơ sở giáo dục khác. Quản lý giáo dục là việc thực hiện giám sát những chính sách giáo dục, đào tạo trên cấp độ quốc gia, vùng, địa phương và cơ sở” [40, tr.327]. Từ định nghĩa này, có thể thấy quản lý giáo dục có nghĩa rất rộng, đây là hoạt động quản lý trong lĩnh vực giáo dục trên nhiều cấp độ từ quốc gia đến cơ sở. Theo tác giả Hồ Văn Liên thì: “Quản lý giáo dục là hoạt động điều hành, phối hợp, huy động các lực lượng giáo dục và xã hội nhằm thực hiện có hiệu quả công việc giáo dục; không chỉ là sự nghiệp giáo dục của nhà trường, của ngành giáo dục – đào tạo mà là sự nghiệp chung của cả xã hội” [26, tr. 04]. Có thể thấy hoạt động quản lý giáo dục có sự tham gia của nhiều lực lượng trong xã hội. Đối tượng của quản lý giáo dục là một hệ thống gồm 4 thành tố: - Tư tưởng (quan điểm, đường lối, chính sách, chế độ, nội dung, phương pháp, tổ chức giáo dục). - Con người (học sinh, giáo viên, cán bộ, nhân viên,...). - Quá trình (dạy và học diễn ra trong không gian và thời gian). - Vật chất (trường sở, và trang thiết bị kỹ thuật phục vụ cho dạy và học) [26, tr.10-11]. Vậy quản lý giáo dục được hiểu là hoạt động điều hành, phối hợp, huy động các lực lượng giáo dục và các lực lượng xã hội thực hiện công việc giáo dục đạt hiệu quả theo mục tiêu đã đề ra, phạm vi quản lý giáo dục có nhiều cấp độ từ quốc gia đến cơ sở. 1.2.3. Hoạt động dạy học Theo các tác giả Nguyễn Thị Bích Hạnh và Trần Thị Hương, thì: “Hoạt động dạy học là hệ thống những hành động của giáo viên và học sinh, dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh tự giác nắm vững hệ thống những cơ sở khoa học, phát triển được năng lực nhận thức, năng lực hành động, hình thành thế giới quan khoa học và phẩm chất nhân cách. Dạy học là hoạt động kép bao gồm dạy (do thầy đảm nhận) và học (do trò đảm nhận) nhằm thực hiện các nhiệm vụ dạy học”. [20, tr.11] Theo quan điểm này, quá trình dạy học có tính hai mặt, dạy và học liên hệ tác động lẫn nhau, không thể tách rời nhau. GV giữ vai trò lãnh đạo, tổ chức, điều khiển hoạt động của học sinh. Học sinh giữ vai trò tự giác, tích cực, chủ động, tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động của bản thân. Theo các tác giả Hà Thế Ngữ và Đặng Vũ Hoạt, thì: “Quá trình dạy học là quá trình, trong đó, dưới tác dụng chủ đạo (tổ chức, điều khiển, lãnh đạo) của thầy, học sinh tự giác, tích cực, tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động nhận thức, nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ dạy học” [29, tr.125]. Hai tác giả này còn cho rằng: “Ở đây chúng ta có một hệ thống thống nhất giữa dạy và học. Song nếu xét hoạt động học như một hệ thống, chúng ta có thể coi học như là một hệ thống con giữa học sinh và tài liệu học tập”. Theo quan điểm này, chúng ta thấy rằng vai trò chủ động tích cực của người học có tầm quan trọng đặc biệt. Vậy có thể hiểu hoạt động dạy học là sự phối hợp thống nhất của hoạt động chủ đạo của thầy với sự lĩnh hội tự giác, tích cực, tự lực, sáng tạo của trò nhằm phát triển nhân cách của trò, qua đó đạt được mục đích dạy học. Các nhà giáo dục đã đúc kết các thành tố của hoạt động dạy học gồm có: - Giáo viên; - Học sinh; - Mục đích dạy học; - Nội dung dạy học; - Phương pháp dạy học; - Phương tiện dạy học; - Hình thức tổ chức dạy học; - Kích thích động cơ; - Kiểm tra, điều chỉnh; - Kết quả dạy học.
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan