Tài liệu Thực trạng quan hệ phân phối ở nứoc ta và những giải pháp hoàn thiện quan hệ phân phối ở nứoc ta hiện nay

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lêi më ®Çu Trong bÊt kú nÒn kinh tÕ nµo, m« h×nh s¶n xuÊt nµo th× còng cÇn cã sù phèi hîp gi÷a c¸c h×nh thøc s¶n xuÊt, ph©n phèi, trao ®æi, tiªu dïng. Ph©n phèi lu«n thÓ hiÖn mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng. Nã phô thuéc vµo s¶n xuÊt nh-ng ph©n phèi tèt hay kh«ng tèt l¹i ¶nh h-ëng ®Õn s¶n xuÊt, ®Õn trao ®æi tiªu dïng vµ ®êi sèng nh©n d©n. Khi mµ nÒn kinh tÕ cña n-íc ta chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng th× ph©n phèi gi÷ mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng.Ph©n phèi nèi liÒn s¶n xuÊt víi s¶n xuÊt,s¶n xuÊt víi tiªu dïng, nèi liÒn thÞ tr-êng hµng tiªu dïng ,dÞch vô thÞ tr-êng yÕu tè s¶n xuÊt, lµm cho sù vËn ®éng cña kÞnh tÕ thÞ tr-¬ng diÔn ra th«ng suèt. Tuy nhiªn, khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr-êng , hµng lo¹t c¸c vÊn ®Ò thuéc lÜnh vùc ph©n phèi thu nhËp nh- tiÒn l-¬ng,lîi nhuËn,lîi tøc ,®Þa t« vµ ph©n phèi lao ®éng ,c¸c h×nh thóc ph©n phèi kh¸c phï hîp víi nguyªn lý kinh tÕ thÞ tr-êng còng nh- c¸c t¸c ®äng cña chóng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinhtÕ - x· héi ë n-íc ta®ang ®ßi hái cã snghiªn cøu nghiªm tóc c«ng phu. V× vËy viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò quan hÖ ph©n phèi ë viÖt nam hiÖn nay lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch . KÕt cÊu ®Ò tµi nµy gåm hai ch-¬ng ch-¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ quan hÖ ph©n phèi ë nøoc ta hiÖn nay ch-¬ng2: Thùc tr¹ng quan hÖ ph©n phèi ë nøoc ta vµ nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn quan hÖ ph©n phèi ë nøoc ta hiÖn nay Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n th©ú ®· tËn t×nh h-íng dÉn,t¹o ®iÒu kiÖn, gióp ®ì cho em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy . 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 CH¦¥NG 1 Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ quan hÖ ph©n phèi ë n-íc ta hiÖn nay 1.1/TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña vai trß ph©n phèØ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng th× ph©n phèi gi÷ vi trÝ hÕt søc quan träng .Trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt thi ph©n phèi lµm kh©u trung gian nèi liÒn giòa s¶n xuÊt víi s¶n xuÊt, s¶n xuÊt víi tiªu dïng, nã phôc vô vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt, phôc vô tiªu dïng. Nh-ng s¶n xuÊt l¹i ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi ph©n phèi ,s¶n xÊt tao ra ®èi t-îng vµ vËt liÖu cho ph©n phèi ,quyÕt ®Þnh quy m« vµ c¬ cÊu cña c¶i ®Ó ph©n phèi . Ph©n phèi kh«ng thÓ v-ît qóa kh¶ n¨ng cho phÐp cña s¶n xuÊt,thu nhËp thùc tÕ chØ cã thÓ t¨ng lªn theo ®µ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt nh-ng tèc ®é t¨ng cña thu nhËp thùc tÕ ph¶i chËm h¬n tèc ®é t¨ng lªn cña s¶n xuÊt ,cã nh- thÕ míi ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt më réng . HiÖn nay nøoc ta ®ang thùc hiÖn c«ng cuéc CNH-H§H ®Êt n-íc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi . ChÕ ®é x· héi chñ nghÜa lµ chÕ ®é lµm chñc tËp thÓ cña nh©n d©n lao ®éng trªn tÊt c¶ mäi lÜnh vùc trong ®ã lµm chñ tËp thÓ vÒ kinh tÕ lµ c¬ së. Trong chÕ ®é lµm chñ tËp thÓ vÒ kinh tÕ th× lµm chñ vÒ tliÖu s¶n xuÊt lµ c¬ së ,®iÒu kiªn ®Ó ®¶m b¶o lµm chñtËp thÓ vÒ ph©n phèi. Mét khi tliÖu s¶n xuÊt la thuéc së h÷u chung cña nh©n d©n lao ®éng th× cña c¶i lµm ra còng thuéc së h÷u chung cña hä vµ viÖc ph©n phèi cña c¶i lµm ra chØ cã thÓ nh»m môc ®Ých phôc vô lîi Ých cña nh©n d©n lao ®éng .Trong ®iÒu kiÖn cña n-íc ta hiÖn nay nÒn kinh tÕ vÉn cßn ë t×nh tr¹ng l¹c hËu , nghÌo nµn ch-a ®ñ s¶n phÈm ®Ó ph©n phèi theo nhu cÇu .V× thÕ viÖc thùc hiÖn ph©n phèi theo thu nhËp trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ mé vÊn ®Ò v« cïng quan träng ®Î t¹o ra ®äng lùc m¹nh mÏ gãp phÇn tÝch cùc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ -x· héi n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n thùc hiÖn môc tiªu d©n giÇu n-íc m¹nh x· héi c«ng b»ng ,d©n chñ ,v¨n minh . 1.2.B¶n chÊt vµ vÞ trÝ cña ph©n phèi. Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi gåm bèn kh©u:s¶n xuÊt, ph©n phèi ,trao ®æi, tiªu dïng. C¸c kh©u nµy cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau,trong ®ã s¶n xuÊt lµ kh©u c¬ b¶n ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh;c¸c kh©u kh¸c phô thuéc vµo s¶n xuÊt,nh-ng chóng cã quan 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hÖ trë l¹i ®èi víi s¶n xuÊt còng nh- ¶nh h-ëng lÉn nhau chÝnh vi cã qu¸ trinh ph©n phèi nµy míi cã sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïngvµ tõ ®ã thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn ,t¨ng quy m« tiªu dïng . TÝnh chÊt cña quan hÖ ph©n phèi do quan hÖ së h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Khi ta xÐt vÒ quan hÖ gi÷a ng-êi vµ ng-êi th× ph©n phèi do quan hÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Quan hÖ trong s¶n xuÊt nh- thÕ nµo th× quan hÖ trong ph©n phèi nh- thÕ Êy. X· héi lu«n tån t¹i mèi quan hÖ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm. B¶n th©n ph©n phèi lµ s¶n phÈm cña s¶n xuÊt kh«ng chØ vÒ néi dung mµ c¶ vÒ h×nh thøc. Ph©n phèi kh«ng ph¶i lµ mét lÜnh vùc ®éc lËp ®øng bªn c¹nh s¶n xuÊt. B¶n chÊt cña quan hÖ ph©n phèi hoµn toµn do quan hÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. MÆt kh¸c ta thÊy r»ng ph©n phèi kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ mét kÕt qu¶ tiªu cùc cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi mµ nã cßn t¸c ®éng m¹nh mÏ ng-îc trë l¹i trao ®æi vµ s¶n xuÊt. Ph©n phèi cã tÝnh ®éc lËp t-¬ng ®èi cña nã,nã cã chøc n¨ng cô thÓ ,cã nh÷ng quy luËt ®Æc thï t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn c¸ckh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Tr-íc khi ph©n phèi s¶n phÈm th× nã lµ: ph©n phèi nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt vµ ®iÒu nµy lµ mét tÝnh qui ®Þnh n÷a còng cña mét mèi quan hÖ Êy - ph©n phèi c¸c thµnh viªn x· héi theo nh÷ng lo¹i s¶n xuÊt kh¸c nhau. Râ rµng ph©n phèi s¶n phÈm chØ lµ kÕt qu¶ cña sù ph©n phèi ®ã, sù ph©n phèi nµy ®· bao hµm trong b¶n th©n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ quyÕt ®Þnh trong c¬ cÊu s¶n xuÊt. Xem xÐt s¶n xuÊt mét c¸ch ®éc lËp víi sù ph©n phèi ®ã, sù ph©n phèi bao hµm trong s¶n xuÊt, th× râ rµng lµ mét sù trõu t-îng trèng rçng, cßn sù ph©n phèi s¶n phÈm th× tr¸i l¹i, ®· bao hµm trong sù ph©n phèi nµy lµ sù ph©n phèi ngay tõ ®Çu ®· lµ mét yÕu tè cña s¶n xuÊt. C¬ së kinh tÕ cña sù ph©n phèi bao gåm c¶ sù ph©n phèi cho s¶n xuÊt vµ ph©n phèi cho tiªu dïng do ®ã tæng s¶n phÈm x· héi võa ®-îc ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho s¶n xuÊt, võa ®-îc ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho c¸ nh©n mçi thµnh viªn trong x· héi . Nh-ng v× sù ph©n phèi bao giê còng gåm c¶ sù ph©n phèi cho s¶n xuÊt xem lµ yÕu tè cña s¶n xuÊt vµ ph©n phèi cho tiªu dïng xem lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,cho nªn kh«ng ph¶i toµn bé s¶n phÈm x· héi t¹o ra ®Òu ®-îc ph©n phèi cho tiªu dïng c¸ nh©n mµ cÇn trÝch ra ®Ó bï ®¾p nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt hao phÝ, më réng s¶n xuÊt lËp quü dù phßng, chi phÝ vÒ qu¶n lý hµnh chÝnh tæ chøc... PhÇn cßn l¹i phï hîp víi sè l-îng vµ chÊt l-îng lao ®éng. Nh- vËy,ph©n phèi lµ tæng s¶n phÈm x· héi vµ ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho s¶n xuÊt, võa ®-îc ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho c¸ nh©n. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.3/ C¸c h×nh thøc ph©n phèi ë n-íc ta hiÖn nay §¹i héi ®ai biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh vµ §¹i héi §¶ng lÇn thø IX còng tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh nÒn kinh tÕ n-íc ta trong thêi kú qu¸ ®é lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc ,t-¬ng øng víi nã lµ nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi nh-ng lÊy ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu , ®ång thêi ph©n phèi dùa trªn møc ®ãng gãp nguån lùc kh¸c vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh vµ ph©n phèi th«ng qua phóc lîi x· héi. Trong nÒn kinh tÕ nµy xuÊt hiÖn nhiÒu chñ thÓ kinh tÕ kh¸c nhau víi c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau vµ còng v× lÏ ®ã mµ xuÊt hiÖn nhiÒu ph-¬ng thøc ph©n phèi kh¸c nhau.Mçi thµnh phÇn kinh tÕ cã ph-¬ng thøc s¶n xuÊt –kinh doanh kh¸c nhau nªn kÕt qu¶ kinh doanh kh¸c nhau do ®ã cÇn c¸c h×nh thøc ph©n phèi kh¸c nhau V× vËy ë n-íc ta hiÖn nay kh«ng thÓ tån t¹i mét h×nh thøc ph©n phèi duy nhÊt 1.3.1/ Ph©n phèi theo lao ®éng Trong thêi kú qu¸ ®é hiÖn nay ,h×nh thøc ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc ph©n phèi c¨n b¶n , lµ nguyªn t¾c ph©n phèi chñ yÕu vµ thÝch hîp nhÊt víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt (kinh tÕ nhµ n-íc)hoÆc c¸c hîp t¸c x· cæ phÇn mµ gãp vèn cña c¸c thµnhviªn b»ng nhau (kinh tÕ h¬p t¸c ) Ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc ph©n phèi c¨n b¶n, lµ nguyªn t¾c ph©n phèi chñ yÕu thÝch hîp nhÊt víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u c«ng h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt. Do ®ã dùa trªn c¬ së cña chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt mµ chÕ ®é ng-êi bãc lét ng-êi bÞ xo¸ bá.Ng-êi lao ®éng lµm chñ nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt nªn tÊt yÕu còng lµm chñ ph©n phèi theo thu nhËp . Lao ®éng ®ang trë thµnh c¬ së quyÕt ®Þnh ®Þa vÞ vµ phóc lîi vËt chÊt cña mçi ng-êi. ChÝnh v× vËy mµ ph©n phèi theo lao ®éng lµ phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®ang tån t¹i ë n-íc ta. Tr-íc ®©y n-íc ta ®· thùc hiÖn sù ph©n phèi b×nh qu©n lµ ph©n phèi cho mçi ng-êi mét l-îng s¶n phÈm nh- nhau, kh«ng ph©n biÖt møc ®ãng gãp cña tõng ng-êi vµo s¶n xuÊt x· héi. Ph©n phèi b×nh qu©n ®· g©y ra sù bÊt hîp lý vµ tiªu cùc trong x· héi. 1.3.2/Ph©n phèi theo tµi s¶n hay vèn vµ nh÷ng ®ãng gãp kh¸c Bªn c¹nh viÖc thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng th× n-íc ta cßn sö dông h×nh thøc ph©n phèi theo tµi s¶n hay vèn vµ nh÷ng ®ãng gãp kh¸c. NÒn kinh tÕ n-íc 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ta trong b-íc qu¸ ®é ®Þnh h-íng lªn chñ nghÜa x· héi . Víi c¬ cÊu nhiÒu thµnh phÇn ,nªn tÊt yÕu co nhiÒu h×nh thøc së h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt vµ còng sÏ xuÊt hiÖn nhiÒu h×nh thøc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau. Mét ®Æc ®iÓm râ nÐt cña n-íc ta trong qu¸ ®é ®Þnh h-íng lªn CNXH tõ mét nÒn s¶n xuÊt nhá lµ t×nh tr¹ng thiÕu vèn ph©n t¸n vèn. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tÝch tô vµ tËp trung vèn ch-a cao, mét phÇn t-¬ng ®èi lín vèn vèn s¶n xuÊt hiÖn nay cßn n»m r¶i r¸c ,ph©n t¸n trong tay ng-êi t- h÷u nhá ,t- s¶n nhá ,trong ®ã cã c¶ d-íi dang jtliÖu s¶n xuÊt , vµng b¹c ngo¹i hèi vµ tiÒn mÆt vv…. §Ó sö dông nguån vèn ®ã cho s¶n xuÊt th× kh«ng thÓ sö dông c¸ chÝnh s¸ch ¾p ®Æt nh- tr-ng thu, tr-ng mua hoÆc ®ãng gãp cæ phÇn mét c¸ch b×nh qu©n. Tõ sau nghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø VI Ban chÊp hµnh trung -¬ng (kho¸ VI) th× ë n-íc ta ®· xuÊt hiÖn c¸c biÖn ph¸p huy ®éng vèn cña d©n c- d-íi c¸c h×nh thøc vay vèn, hïn vèn vµ gãp cæ phÇn kh«ng h¹n chÕ, víi møc l·i suÊt hîp lý. C¸ch lµm nh- vËy cã t¸c dông ®-a ®-îc vèn nhµn rçi ®i vµo chu chuyÓn. Qua ®ã kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ n¾m quyÒn sö dông mét nguån vèn to lín h¬n nhiÒu nguån vèn tù cã. Nh- vËy mÆc dï së h÷u vèn lµ t- nh©n, nh-ng viÖc sö dông vèn ®· mang tÝnh x· héi. XÐt t×nh h×nh ®Êt n-íc ta th× cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t- nh©n c¸ thÓ vµ tÊt c¶ mäi thµnh viªn trong x· héi yªn t©m vµ m¹nh d¹n ®Çu t- vèn vµ s¶n xuÊt kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã thùc hiÖn ph©n phèi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh theo vèn vµ theo tµi s¶n cña mçi c¸ nh©n ®ãng gãp v¯o qu² tr×nh s°n xuÊt x± héi d­¬Ý h×nh thøc “lîi tøc”v¯ “lîi nhuËn” v¯ ®­îc coi lµ h×nh thøc ph©n phèi hîp ph¸p vµ ®-îc sù b¶o hé cña ph¸p luËt. Do sù liªn doanh liªn kÕt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, gi÷a c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt kinh doanh nªn ®· xuÊt hiÖn c¸c c«ng ty liªn doanh, c¸c xÝ nghiÖp cæ phÇn. ë c¸c lo¹i xÝ nghiÖp nµy, viÖc ph©n phèi dùa trªn c¬ së vèn cæ phÇn, d-íi h×nh thøc lîi tøc cæ phÇn. Ph©n phèi thu nhËp d-íi h×nh thøc lîi tøc tiÒn göi cña c¸c c¸ nh©n hoÆc tËp thÓ vµo ng©n hµng. 1.3.3/ Ph©n phèi th«ng qua phóc lîi tËp thÓ , phóc lîi x· héi Ph©n phèi theo lao ®éng vµ ph©n phèi theo tµi s¶n vµ vèn ®Òu lµ tÊt yÕu kh¸ch quan trong qu¸ ®é hiÖn nay ë n-íc ta , v× c¸c h×nh thøc ph©n phèi ®ã ®Òu nh»m môc ®Ých thóc ®Èy nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ t¹o lËp sù c«ng b»ng x· héi gi÷a mäi thµnh viªn trong x· héi. Nh-ng trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña n-íc ta hiÖn nay , nh-ng ngoµi nh÷ng ng-êi khoÎ m¹nh cã kh¶ n¨ng lao ®éng vµ ®ang lao ®éng, ®-îc tr¶ c«ng theo lao ®éng, nh÷ng cã vèn vµ tµi s¶n ®ãng gãp vµo qóa tr×nh s¶n xuÊt ®Ó ®-îc nhËn lîi 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tøc vµ lîi nhuËn, th× trong x· héi cßn cã nh÷ng ng-êi v× lÏ nµy hay lÏ kh¸c, kh«ng thÓ tham gia vµo lao ®éng ®-îc tr¶ c«ng cña x· héi. §êi sèng sè ®«ng ng-êi nµy ®-îc gia ®×nh ®¶m b¶o. MÆt kh¸c, ngay c¶ møc sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc Nhµ n-íc vµ nh÷ng ng-êi lµm viÖc trong tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ còng kh«ng chØ dùa vµo tiÒn c«ng c¸ nh©n. Bëi møc tiÒn c«ng theo qui ®Þnh cña Nhµ n-íc ch-a ®¶m b¶o ®-îc møc sèng. Hä ph¶i dùa mét phÇn vµo c¸c quÜ phóc lîi c«ng céng cña Nhµ n-íc, cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi kh¸c. V× vËy mµ ngoµi viÖc ph©n phèi theo lao ®éng, theo tµi s¶n vµ theo vèn th× trong x· héi cßn tån t¹i h×nh thøc ph©n phèi ngoµi thï lao lao ®éng, th«ng qua quÜ phóc lîi x· héi. §©y kh«ng ph¶i lµ ph©n phèi theo nhu cÇu, còng kh«ng ph¶i lµ ph©n phèi lµ ph©n phèi theo lao ®éng mµ ®©y míi chØ lµ ph©n phèi cña thêi kú qu¸ ®é mµ th«i. §©y lµ h×nh thøc ph©n phèi bæ sung cÇn thiÕt vµ quan träng ®èi víi nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. Nã thÝch hîp víi viÖc tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu c«ng céng cña x· héi. Nã cã lîi tr-íc hÕt cho nh÷ng gia ®×nh mµ thï lao lao ®éng tÝnh theo ®Çu ng-êi t-¬ng ®èi thÊp. Nã kh«ng nh÷ng b¶o ®¶m cho tÊt c¶ mäi thµnh viªn trong x· héi ®Òu cã møc sèng b×nh th-êng tèi thiÓu mµ cßn cã t¸c dông kÝch thÝch lao ®éng s¶n xuÊt, kÝch thÝch sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña mäi thµnh viªn trong x· héi. §©y lµ h×nh thøc ph©n phèi cña thêi kú qu¸ ®é, nã gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña mét ®Êt n-íc. C¶ ba h×nh thøc ph©n phèi trªn ®Òu lµ nh÷ng h×nh thøc ph©n phèi c¬ b¶n ë n-íc ta hiÖn nay trong ®ã ph©n phèi theo lao ®éng gi÷ vai trß chñ ®¹o.Ph©n phèi ngoµi thï lao lao ®éng qua c¸c quÜ phóc lîi x· héi ngµy cµng trë nªn quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn x· héi. §ång thêi ph©n phèi theo tµi s¶n, vèn vµ nh÷ng ®ãng gãp kh¸c ngµy nay còng trë thµnh mét tÊt yÕu, hîp qui luËt. 1.4 / Kinh nghiÖm mét sè n-íc vÒ quan hÖ ph©n phèi 1.4.1/Th¸i lan Th¸i lan vÉn ®-îc coi lµ Ýt cã sù can thiÖp cña chÝnh phñ vµo ®êi sèng kinh tÕh¬n c¶ . Th¸i lan ®· thµnh c«ng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ .Tèc ®é t¨ng tr-ëng nhanh , tû lÖ sinh ®Î h¹ tõ 3,3 trong ba thËp kû ®Çu xuèng cßn 2,2 hiÖn nay ®· lµm thu nhËp ®Çu ng-êi t¨ng mét c¸ch æn ®Þnh . Tuy nhiªn sù nghÌo khæ ë ®©y vÉn thÓ hiÖn râ nÐt , cã sù bÊt c«ng b»ng lín gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ , gi÷a c¸c khu vùc , chªnh lÖch vÒ thu nhËp ngµy cµng gia t¨ng . 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tuy nhiªn Th¸i lan cung ®¹t ®-îc nhiÌu thµnh tùu trong viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô c¬ b¶n d-íi nhiÒu h×nh thøc phong phó nh- phóc lîi b»ng tiÒn mÆt , b»ng hiÖn vËt , phóc lîi trÎ em vµ thanh niªn ,trî gióp viÖc lµm phóc lîi cho ng-êi cã tuæi …… Tãm l¹i c¸c chiÕn l-îc c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ nhËp khÈu ë c¸c n-íc ASEAN ®· thÊt b¹i chñ yÕu do ph©n phèi thu nhËp kh«ng ®Òu.ChÝnh v× viÖc ph©n phãi kh«ng ®Òu ®· bã hÑp thÞ tr-êng néi ®Þa kh«ng chØ do ®«ng ®¶o quÇn chóng nghÌo khæ mµ cßn do nh÷ng ng-ßi cã thu nhËp cao th-êng mua hµng ngo¹i , hoÆc tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm ®¬n lÎ.Qua ®ã ®· chøng minh r»ng ,gi÷a t¨ng tr-ëng kinh tÕ vµ ph©n phèi thu nhËp cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau .T¨ng tr-ëng kinh tÕ kh«ng chØ dÉn ®Õn sù giµu cã chung cña ®Êt n-íc , mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn l¬i ®Ó giópc¸cnhãm cã thu nhËp thùc hiÔn xo¸ ®ãi gi¶m ngheo mÆt kh¸c kh«ng thÓ cã t¨ng tr-ëng kinh tÕ kÐo dµi nÕu kh«ng ¸p dông c¸c chinh s¸ch ph©n phèi thu nhËp c«ng b»ng h¬n Thµnh c«ng cña c¸c n-íc nµy th-êng ®i kÌm víi sù gia t¨ng v÷ng ch¾c cña tiÒn l-¬ng thùc tÕ n¨ng xuÊt vµ sù tham gia vµo c¸c ho¹t kinh tÕ cña ®¹i ®a sè d©n chóng.Mét bµi häc chung rót ra tõ thùc tÕ c¸c n-íc ASEAN lµ thµnh c«ng trong ph¸t triÓn phô thuéc vµo sù can thiÖp mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cña nhµ n-íc vµo ®êi sèng thùc tÕ vµ lîi Ých cña ®¹i bé phËn nh©n d©n. +Ph¸t triÓn ,hoµn thiÖn lùc l-îng s¶n xuÊt ngµy mét tèt h¬n trong thêi gian tíi vÒ mäi mÆt . +Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng,b×nh qu©n chèng chñ nghÜa b×nh qu©n vµ thu nhËp bÊt chÝnh.Trong vÊn ®Ò nµy,vai trß cña chÝnh phñ lµ ph¶i g¾n vhÆt tiÒn c«ng,tiÒn l-¬ng víi ng-êi lao ®éng nh»m t-êng b-íc thùc hiÖn hp©n phèi c«ng b»ng hîp lÝ.Nghiªm trÞ nh÷ng kÎ cã thu nhËp bÊt chÝnh,chóng ta ph¶i tõng b-íc tiÒn tÖ ho¸ tiÒn l-¬ng,xo¸ bá nh÷ng ®Æc quyÒn, ®Æc lîi trong ph©n phèi +§iÒu tiÕt thu nhËp d©n c- gi÷a c¸c khu vùc kh¸c nhau.Trong hoµn c¶nh kinh tÕ nh- hiÖn nay chóng ta ph¶i thõa nhËn sù chªnh lÖch thu nhËp gi÷a c¸c tæ chøc víi nhau.Tuy vËy vai trß cña nhµ n-íc lµ ph¶i lµm gi¶m ®i phÇn nµo sù chªnh lÖch ®ã.§iÒu tiÕt thu nhËp lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan ë bÊt k× chÕ ®é nµo nh»m duy tr× vµ æn ®Þnh x· héi.§iÒu tiÕt thu nhËp th«ng qua c¸c h×nh thøc nh-:thuÕ thu nhËp,tù nguyÖn ®ãng gãp vµo c¸c quü phó lîi x· héi 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.4.2/ In®«nªxia ë In®«nªxia c¸c vÊn ®Ò ®-îc quan t©mchñ yÕu lµ gi¸o dôc vµ t¹o viÖc lµm.Tõ nh÷ng n¨m 60 chÝnh phñ ë ®©y ®· tiÕn hµnh c¸c chÝnh s¸ch nh»m t¨ng c-êng viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n víi mét phÇn kinh phÝ do nhµ n-íc cÊp,phÇn cßn l¹i do c¸c ch-¬ng tr×nh viÖn trî.Nhê ch-¬ng tr×nh nµy mµ giai ®o¹n tõ1976 ®Õn 1987 sè d©n sèng d-íi møc nghÌo khæ ®· gi¶m tõ 54.000.000 xuèng cßn 30.000.000.tØ lÖ nghÌo khæ ë n«ng th«n gi¶m nhanh h¬n so víi ë thµnh thÞ.T¹i quèc gia nµy c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ cã ®ãng gãp to lín trong viÖc tiÕp cËn,gióp ®ì tÇng líp nghÌo khæ d-íi c¸c h×nh thøc nh-:t- vÊn,gióp ®ì s¶n xuÊt, huÊn luyÖn nghiªn cøu …Ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy ®· ghãp phÇn gi¶m bít gµnh nÆng cho ch×nh phñ Indonexia do cã mét sè n¬i mµ hÖ thång qu¶n lÝ cña chÝnh phñ còng kh«ng thÓ víi tíi ®-îc.Víi t- c¸ch lµ ng-êi trung gian hä chuyÓn nh÷ng nguyÖn cña ng-êi nghÌo ®Õn víi chÝnh phñ së t¹i. 1.4.3/ Malayxia ë Malayxia trong nh÷ng thËp niªn 60 – 70 sù ph¸t triÓn kinh tÕ kÌm theo sù gia t¨ng bÊt b×nh ®¼ng trong ph©n phèi thu nhËp nh÷ng nhµ t- s¶n ng-êi hoa vµ c¸c quan chøc hµnh chÝnh, chÝnh trÞ ng-êi Malay lµ nh÷ng ng-êi ®-îc h-ëng thô phÇn lín kÕt qu¶ cña sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh cña nh÷ng n¨m 60 . HËu qu¶ lµ c¸c quan hÖ x· héi trë nªn hÐt søc c¨ng th¼ngc¸c vô b¹o ®éng lËt ®æ ®· næ ra vµo cuèi nh÷ng n¨m ®ã. Khi nh÷ng ng-êi ®-îc gäi lµ TURKS trÎ nªn n¾m chÝnh quyÒn ®· ®-a ra chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, t¹o ®iÒu kiÖn vÒ mÆt kinh tÕ x· héi nh»m ®¹t ®-îc sù ®oµn kÕt d©n téc trªn c¬ së chÝnh s¸ch t¸i ph©n phèi thu nhËp c«ng b»ng h¬nnhê ®ã mµ tû lÖ ng-êi nghÌo ë Malayxia ®· gi¶m tõ 49,3 % xuèng cßn 17,3 %. Tuy nhiªn viÖc gi¶m tû lÖ nghÌo ë Malayxia chñ yÕu lµ kÕt qu¶ cña møc t¨ng tr-ëng kinh tÕ cao liªn tôc trong nhiÒu n¨m chø kh«ng ph¶i do thu nhËp nhiÒu h¬n. ë Malayxia chi phÝ tõ ng©n s¸ch cho c¸c ho¹t ®éng x· héi t¨ng liªn tôc tõ 18 % trong suèt thêi kú 1970 ®Õn 37 % trong thêi kú 1988. Trong c¸c dÞch vô x· héi th× gi¸o dôc ®-îc dµnh vÞ trÝ -u tiªn hµng ®Çu, tiÕp theo lµ nhµ ë, y tÕ vµ c¸c dÞch vô chung. Nhê nç nùc cña chÝnh phñ vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ chña x· héi nãi chung tû lÖ häc sinh s¬ cÊp t¨ng tõ 88 % lªn 96,4 %. C¸c chØ sè vÒ y tÕ nh- tû lÖ sinh tû lÖ chÕt tuæi thä trung b×nh ®Òu cã nh÷ng tiÕn bé 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn , viÖc tiÕp cËn c¸c dÞch vô x· héi c¬ b¶n cña nh÷ng ng-êi nghÌo vÉn cßn lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m. 1.4.4/ Philippin Khi nghiªn cøu t×nh tr¹ng nghÌo khæ ë Philippin c¸c nhµ kinh tÕ ®· chØ ra mét sè nguyªn nh©n sau: +.Nguån cung cÊp lao ®éng t¨ng nhanh dÉn tíi thÊt nghiÖp vµ l-¬ng thÊp. +.M« h×nh ®Çu t- c«ng nghiÖp víi c-êng ®é vèn t¨ng nhanh ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng +.Sù thiÕu hôt vÒ viÖc lµm ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nguån nh©n lùc n«ng th«n kh«ng chuyÓn ®-îc sang c¸c nghµnh thø yÕu kh¸c. +.Sù ph©n phèi ®Êt ®ai kh¸ chªnh lÖch. +.Nh÷ng sai lÇm trong chiÕn l-îc c«ng nghiÖp ho¸ nh-:b¶o hé qu¸ møc,tËp trung qu¸ nhiÒu nguån lùc vµo trong thµnh phè... Trªn ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò mµ Philippin gÆp trong viÖc ph©n phèi .ThËm chÝ trong chiÕn l-îc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ Philippin còng tËp trung qu¸ nhiÒu vµo thµnh thÞ,chÝnh s¸ch ph©n phèi cã lîi cho ng-êi cã thu nhËp cao.HÖ thèng thuÕ chñ yÕu dùa vµo thuÕ gi¸n thu.C¸c gia ®×nh cã thu nhËp cao chØ ph¶i ®ãng 12%,trong ®ã c¸c gia ®×nh cã thu nhËp thÊp l¹i ph¶i ®ãng tíi 20%.Ch-¬ng tr×nh gi¶m nghÌo khæ cã môc ®Ých chÝnh lµ thùc hiÖn mét sù ph©n phèi c«ng b»ng h¬n trªn c¬ së ph©n phèi mét c¸ch hîp lÝ h¬n. 1.4.5/ Singapore Lµ mét ®Êt n-íc giÇu cã vµ cã thu nhËp cao sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ cao vµ liªn tôc trong nhiÒu thËp niªn ®· lµm cho viÖc xo¸ bá nghÌo khæ ë ®©y Ýt nan gi¶i h¬n tû lÖ nghÌo tuyÖt dèi gi¶m tõ19 % xuèng cßn chØ 13 %. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chÝnh phñ Singapore ®· cã nh÷ng cè g¾ng ®¸ng khÓ ®Ó t¨ng kü n¨ng vµ chÊt l-îng cña toµn bé lùc l-îng lao ®éng. Chi phÝ cho gi¸o dôc t¨ng nhanh tõ ®Çu n¨m 80 trë ®i, chñ yÕu lµ tËp chung vµo c¸c lÜnh vùc ®µo t¹o chuyªn ngµnh. ë Singap¬re cã sù can thiÖp cña nhµ n-íc vÒ thÞ tr-êng lao ®éng vµ gi¸o dôc cã t¸c dông t¹o nªn nguån vèn nh©n lùc trong c¸c hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n. C¸c biÖn ph¸p trªn tuy kh«ng trùc tiÕp lo¹i bá møc thu nhËp thÊp vµ nh÷ng bÊt b×nh ®¼ng vÒ cña c¶i. Nh-ng nã ®· gióp cho mäi c¸ nh©n cã c¬ héi c«ng suÊt ph¶n kh¸ng ®-îc viÖc lµm tèt víi møc thu nhËp xøng ®¸ng. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.5. Vai trß cña chÝnh phñ §øng tr-íc xu thÕ ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, b»ng nh÷ng g× ®· thu nhËp ®-îc qua kinh nghiÖm cña mét sè n-íc. §¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®· cã nh÷ng chñ tr-¬ng cô thÓ nh»m hoµn thiÖn m« h×nh ph©n phèi, tiÕn tíi kiÖn toµn nÒn kinh tÕ, hoµn thiÖn c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh. Tr-íc môc tiªu ®ã chóng ta cÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò sau: Thø nhÊt, ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l-îng s¶n xuÊt bëi nh- mét sè nhµ kinh tÕ nãi: Ph©n phèi vÒ c¨n b¶n lµ phô thuéc vµo sè l-îng s¶n phÈm ®-îc ph©n phèi. Mét lùc l-îng s¶n xuÊt ®-îc ®µo t¹o mét c¸ch bµi b¶n cã chuyªn m«n sÏ lµ tiÒn ®Ò ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Thø hai, tiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tiÒn c«ng, tiÒn l-¬ng, chèng chñ nghÜa b×nh qu©n thu nhËp g©y ra t×nh tr¹ng bÊt hîp lý. Nh»m hoµn thµnh môc tiªu nµy chóng ta ph¶i g¾n tiÒn c«ng, tiÒn l-¬ng víi n¨ng suÊt chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶ lao ®éng. Nghiªm trÞ nh÷ng kÎ cã thu nhËp bÊt chÝnh, xo¸ bá nh÷ng ®Æc quyÒn ®Æc lîi trong ph©n phèi. Thø ba, ®iÒu tiÕt thu nhËp d©n c- h¹n chÕ sù chªnh lÖch vÒ møc thu nhËp. §iÒu tiÕt thu nhËp lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng nãi chung vµ cña n-íc ta nãi riªng nh»m h¹n chÕ sù chªnh lÖch qu¸ ®¸ng vÒ thu nhËp ®Ó kh«ng dÉn tíi sù ph©n ho¸ x· héi, h×nh thµnh hai cùc ®èi lËp. C«ng cô ®iÒu tiÕt thu nhËp cã thÓ lµ h×nh thøc tù nguyÖn ®ãng gãp cña c¸ nh©n cã thu nhËp cao vµo quü phóc lîi x· héi tõ thiÖn… Nh÷ng ®iÒu ®ã nh»m trî gióp th-êng xuyªn cho nh÷ng ng-êi cã thu nhËp thÊp, trî gióp nh÷ng ng-êi thÊt nghiÖp, nh÷ng ng-êi tham gia b¶o hiÓm khi gÆp rñi ro, bæ sung thu nhËp mang tÝnh b×nh qu©n trong c¸c tæ chøc doanh nghiÖp vµo c¸c dÞp lÔ tÕt… Thø t-, khuyÕn khÝch lµm giµu ®i ®«i víi xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, môc tiªu ®Çu tiªn cña chóng ta lµ khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mäi c«ng d©n, mäi nhµ ®Çu t- më mang ngµnh nghÒ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¹o nhiÒu viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng. Ph©n bè l¹i d©n c- trªn ®Þa bµn c¶ n-íc më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng. T¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ng-êi tù t¹o tù kiÕm viÖc lµm. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ch-¬ng 2 thùc tr¹ng quan hÖ ph©n phèi ë n-íc ta hiÖn nay vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn quanhÖ ph©n phèi ë n-íc ta trong thêi gian tíi 2.1 Thùc tr¹ng quan hÖ ph©n phèi ë n-íc ta hiÖn nay Cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ tËp trung , quan liªu ,bao cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ víi c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn , ®a h×nh thøc së h÷u ®ang n¶y sinh nh÷ng quan ®iÓm míi vÒ quan hÖ ph©n phèi. §Ó ®¸nh gi¸ ®-îc thùc tr¹ng ph©n phèi ë n-íc ta hiÖn nay th× ta xem xÐt 3 nguyªn t¾c ph©n phèi c¬ b¶n :ph©n phoi theo lao ®éng , ph©n phèi theo tµi s¶n vèn hay nh÷ng ®ãng gãp kh¸c ,ph©n phèi ngoµi thï lao lao ®éng th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi .T-¬ng øng víi nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng co h×nh thøc tiÒnl-¬ng vµ tiÒn th-ëng . Trong ®ã, chÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng vµ tiÒn c«ng lao ®éng lµ ®Æc biÖt quan träng v× nã thÓ hiÖn quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ n-íc trong sù h×nh thµnh vµ ph©n phèi thu nhËp trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta. 2.1.1 /Thùc tr¹ng vÒ chÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng Cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn nÒn kinh tÕ n-íc ta sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng lµ qu¸ tr×nh chóng ta dÇn thõa nhËn søc lao ®éng lµ hµng ho¸. Mét khi søc lao ®éng trë thµnh hµng ho¸, th× ng-êi cã søc lao ®éng hoµn toµn cã quyÒn tù do b¸n søc lao ®éng cña m×nh theo nh÷ng hîp ®ång lao ®éng nhÊt ®Þnh vµ khi ®ã c¸c chñ doanh nghiÖp sö dông søc lao ®éng ph¶i tr¶ c«ng cho hä theo ®óng nh÷ng cam kÕt trong hîp ®ång ®· ký. Sau qu¸ tr×nh lµm cho c¸c chñ doanh nghiÖp hoÆc c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc doanh, ng-êi lao ®éng nhËn ®-îc mét kho¶n thu nhËp g¾n víi kÕt qu¶ lao ®éng cña hä. VÒ nguyªn t¾c kho¶n thu nhËp ®ã ph¶i t-¬ng xøng víi sè l-îng vµ chÊt l-îng lao ®éng mµ mçi ng-êi ®· cèng hiÕn. Sè thu nhËp theo lao ®éng ®ã gäi lµ tiÒn l-¬ng. Hay nãi c¸ch kh¸c tiÒn l-¬ng chÝnh lµ h×nh thøc thu nhËp theo lao ®éng. Víi t- c¸ch lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, tiÒn l-¬ng lµ sù biÓu hiÖn cña bé phËn c¬ b¸np cÇn thiÕt ®-îc t¹o ra trong c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc doanh ®Ó ®i vµo tiªu dïng c¸ nh©n cña ng-êi lao ®éng, t-¬ng øng víi sè l-îng vµ chÊt l-îng lao ®éng mµ hä ®· hao phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 VÒ c¬ cÊu tiÒn l-¬ng bao gåm hai phÇn: phÇn tiÒn l-¬ng c¬ b¶n vµ phÇn tiÒn l-¬ng bæ sung (tiÒn th-ëng). Trong ®ã phÇn tiÒn l-¬ng c¬ b¶n phô thuéc vµo thang l-¬ng, bËc l-¬ng cña mçi ng-êi, phÇn tiÒn th-ëng phô thuéc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. ViÖc x¸c ®Þnh hîp lý vµ chÝnh x¸c bËc l-¬ng, ng¹ch l-¬ng theo tõng ngµnh vµ theo tõng khu vùc cã tÝnh ®Õn tr×nh ®é chuyªn m«n vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng cã ý nghÜa cùc kú quan träng. §iÒu ®ã thóc ®Èy nh÷ng ng-êi lao ®éng quan t©m h¬n n÷a tíi viÖc hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc ®-îc giao. Khi ®ã hä hoµn toµn phÊn khëi v× ®· hiÓu ra r»ng tr-íc hÕt, hä lµm viÖc cho chÝnh m×nh vµ tiÕp ®Õn lµ lµm viÖc cho x· héi. ViÖc c¶i c¸ch tiÒn l-¬ng diÔn raliªn tôc b¾t ®Çu tõ khi ban hµnh nghÞ ®Þnh 235/HDBT th¸ng 9 n¨m 1985 ®Õn ®Çu n¨m 1993, Nhµ n-íc ®· ph¶i ®iÒu chØnh tiÒn l-¬ng 21 lÇn.VÒ c¬ chÕ cña chÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng .Nhµ n-íc trùc tiÕp ®Þnh møc lao ®éng ,®Þnh møc tiÒn l-¬ng duyÖt quü l-¬ng ,b¶ng l-¬ng bËc ,bËc l-¬ng cô thÓ choc¸c ®¬n vÞ s¶n suÊt kinh doanh ph¶i thùc hiÖn .ChuyÓn sangmét c¬ chÕ míi ,trong ®ã tiÒn l-¬ng ®èi víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh chØ cßn lµ th«ng sè ®Ó tÝnh to¸n ,Nhµ n-íc khèng chÕ l-¬ng tèi thiÓu, khèng chÕ thu nhËp tèi ®a . Trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ nø¬c ,cã lÜnh vùc chuyÓn nhanh nh- x¸c ®Þnh tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së, cã lÜnh vùc ch-a chuyÓn lËp nh- c¬ chÕ kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt tiÒn l-¬ng ,thu nhËp cña nhµ n-íc khi c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ chuyÓn sang kinh doanh ,vv… ChÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng theo NghÞ ®Þnh 235/H§BT chØ gi÷ ®-îc thêi gian ng¾n ,sau ®ã tiÒn l-¬ng thùc tÕ b¾t ®Çu gi¶m m¹nh vµ gi¶m liªn tôc .Trªn thùc tÕ diÔn ra t×nh h×nh tèc ®é t¨ng l-¬ng danh nghÜa chËm h¬n tèc ®é t¨ng gi¸ . Tr-íc t×nh h×nh biÕn ®éng cña gi¸ lµm cho tiÒn l-¬ng thùc tÕ ,®êi sèng cña d©n c- nãi chung ngµy cµng sa sót ,®· g©y ra sù ph¶n øng cña c¸c ®èi t-îng trong x· héi.Cô thÓ lµ : * ë bé m¸y nhµ n-íc c¸c cÊp:mÆc dï nhµ n-íc trung -¬ng ®· cã biÖn ph¸p che ch¾n kiÓm so¸t liªn tôc ,nh-ng mét sè ®Þa ph-ong tù®Þnh l¹i møc l-¬ng tèi thiÓu vidô, Long an n©ng lªn hai lÇn ….kh«ng theo chÝnh s¸ch chung . 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 * ë c¸c ®¬n vÞ s¶n xó©t –kinh doanh :dùa vµo quyÒn tù chñ kinh doanh vµ nh÷ng s¬ hë cña c¬ chÕ qu¶n lý ®ang trong bø¬c giao thêi , ®Òu t×n mäi c¸ch t¨ng thu nhËp cho m×nh .Nh×n xÝ nghiÖp lµm ¨n thua lç nh-ng thu nhËp cña hä vÉn cao * ë c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp :ph¶i thùc hiÖn theo nghÞ ®Þnh 235/H§BT.Nh-ng l¹i ®-îc nhµ nø¬c cho phÐp më ra c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ®êi sèng ®ñ lo¹i ®Ó t¨ng thu nhËp .Toµn bé nh÷ng thùc tÕ nµy ®· t¹o nªn sù chªnh lÖch vÒ thu nhËp rÊt lín ,mµ phÇn lín kh«ng ph¶i sù chªnh lÖch ®ã lµ do tµi n¨ng lao ®éng cña hät¹o ra . * ë ngoµi x· héi trong khi møc l-¬ng tèi thiÓu do nhµ n-íc quy ®Þnh lµ 22.500®/th¸ng ,th× ngoµi x· héi tiÒn c«ng lao ®éng tr¶ cho ng-êi lao ®éng binh th-êng lµ tõ 3000-5000®/c«ng .Trong khi nhµ n-íc quy ®Þnh l-¬ng tèi ®a b»ng 3,5 lÇn l-¬ng tèi thiÓu ,th× ngoµi x· héi ®ang thùc hiÖn b¨ng 7-8 lÇn . §Æc biÖt ë khu vùc nµy tiÒn c«ng ®· ®-îc tiÒn tÖ ho¸ hoµn toµn vµ ®· tÝnh ®Ðn quan hÖ cung cÇu vÒ lao ®éng . Nh-ng ®Õn Th¸ng 4-1993 n-íc ta thùc hiÖn c¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng, ban hµnh nghÞ ®Þnh 25/CP vµ 26/CP vÒ chÕ ®é tiÒn l-¬ng cho c«ng nh©n viªn chøc khu vùc khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ s¶n xuÊt kinh doanh. Tõ ®ã ®Õn nay mÆc dï c¸c thang b¶ng l-¬ng vµ c¬ chÕ qu¶n ly ch-a thay ®æi, nh-ng møc l-¬ng tèi thiÓu còng th-êng xuyªn thay ®æi tõ 1/4/1993 lµ 120.000 ®; 1/10/1997 lµ 144.000 ®; 1/1/2000 lµ 180.000® ®Õn 1/1/2001 lµ 210.000 ®; ®Õn 1/1/2003 lµ 290.000 ®. Qua thêi gian ¸p dông chÝnh s¸ch l-¬ng míi vµo cuéc sèng th× viÖc ph©n phèi ®· c«ng b»ng h¬n, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy t¨ng tr-ëng kinh tÕ, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c. Qua nh÷ng sè liÖu ë trªn cho ta thÊy thùc tr¹ng vÒ vÊn ®Ò tiÒn l-¬ng ë n-íc ta trong thêi gian qua ch-a phï hîp víi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ®ang ho¹t ®éng trong mét thÞ tr-êng thèng nhÊt .TiÒn l-¬ng ®ã ch-a thùc sù lµ th-íc ®o gi¸ trÞ –lao ®éng ,ch-a ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ më réng søc lao ®éng kh«ng ngõng ,ch-a trë thµnh nguån thu nhËp chñ yÕu cña ng-ßi lao ®éng lµm c«ng ¨n l-¬ng TiÒn l-¬ng võa mang tÝnh chÊ b×nh qu©n ,võa mang tÝnh chÊt bao cÊp .MÆc dï tõ gi÷a cuèi n¨m 1993 chóng ta ®ang triÓn khai thÝ ®iÓm chinh s¸ch tiÒn l-¬ng míi nh-ng trong ®ã vÉn cßn chøa ®ùng nhiÒu v¸n ®Ò bÊt hîp lÝ. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thø nhÊt, TÝnh ®Õn th¸ng 12/1999, tæng c¸c ®èi t-îng lµ 6.2 triÖu ng-êi chiÕm 8% d©n sè, trong ®ã 66.9% thuéc 2 nhãm cuèi- h-u trÝ vµ c¸c chÝnh s¸ch x· héi. Trªn thÕ giíi kh«ng mét quèc gia nµo cã tû lÖ nh- vËy. Sè c¸n bé c«ng chøc ®ang lµm viÖc thùc tÕ chØ chiÕm mét tû lÖ nhá: khèi qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ n-íc chiÕm 3.4% tæng sè, khèi sù nghiÖp chiÕm 18.4% tæng sè, c¸n bé cÊp ph-êng x· chiÕm 6.2% tæng sè. Hai lµ møc tiÒn l-¬ng tèi thiÓu lµ qu¸ thÊp cho ®Õn tr-íc 1/1/2003. §èi víi ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc Nhµ n-íc (møc l-¬ng ®-îc x©y dùng trªn møc l-¬ng tèi thiÓu) th× tiÒn l-¬ng chØ chiÕm tõ 20-30% thu nhËp dÉn ®Õn hiÖn t-îng tiÒn l-¬ng chØ cßn lµ danh nghÜa vµ chñ yÕu dïng lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm. Ng-êi lao ®éng kh«ng quan t©m ®Õn c«ng viÖc chÝnh cña m×nh, dµnh nhiÒu thêi gian, søc lùc vµ trÝ tuÖ lµm c¸c c«ng viÖc kh¸c ®Ó t¨ng thu nhËp. Trong khi ®èi víi lao ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp, khi thu nhËp chñ yÕu lµ tõ tiÒn l-¬ng, th× møc l-¬ng tèi thiÓu ®· lµ 210.000(VND) ®Õn 360.000(VND) ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n-íc, 410.000(VND) ®Õn 620.000(VND) ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi. Nh- vËy lµ møc l-¬ng tèi thiÓu (thùc chÊt lµ møc l-¬ng c¬ b¶n) cho ®éi ngò c«ng chøc lµ kh«ng cßn phï hîp n÷a. Ba lµ mÆc dï l-¬ng tèi thiÓu vµ tèi ®a ®· chªnh lÖch h¬n 10 lÇn, t-ëng chõng kh¾c phôc ®-îc t×nh tr¹ng b×nh qu©n trong ph©n phèi, nh-ng do sù chi tiÕt ®Õn th¸i qu¸ lµm cho tiÒn l-¬ng r¬i vµo t×nh tr¹ng b×nh qu©n chñ nghÜa. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c bËc l-¬ng qu¸ ng¾n, thÊp nhÊt lµ 0.09 vµ cao nhÊt lµ 0.43. bªn c¹nh ®ã l¹i cã qu¸ nhiÒu ng¹ch l-¬ng g©y nªn sù phøc t¹p kh«ng cÇn thiÕt. §¬n cö khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp hiÖn cã 21 b¶ng l-¬ng vµ 196 thang l-¬ng t-¬ng øng víi 196 ng¹ch c«ng chøc. HiÖn t-îng kh«ng bao giê ®¹t ®Õn hÖ sè l-¬ng cao nhÊt lµ phæ biÕn. C¬ chÕ qu¶n lý tiÒn l-¬ng hiÖn nay cßn béc lé hµng lo¹t nh÷ng yÕu ®iÓm quan träng. Tr-íc hÕt tiÒn l-¬ng ch-a g¾n víi tr¸ch nhiÖm vµ kÕt qu¶ lao ®éng. Chóng ta vÉn chñ yÕu tr¶ l-¬ng theo th©m niªn, theo bËc chø ch-a tr¶ l-¬ng theo chøc vô vµ g¾n liÒn víi nã lµ tr¸ch nhiÖm, kÕt qu¶ lao ®éng hÇu nh- kh«ng cã t¸c ®éng g× ®Õn møc l-¬ng cña ng-êi lao ®éng trong khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp. M« h×nh qu¶n lý hµnh chÝnh yÕu kÐm dÉn ®Õn viÖc c¸c kho¶n chi lµ rÊt l·ng phÝ, c¸c nguån thu th× kh«ng ®-îc c«ng khai. PhÇn lín c¸c kho¶n thu chi bÊt hîp ph¸p nµy ®-îc hîp ph¸p ho¸ vµ chuyÓn thµnh c¸c kho¶n thu nhËp ngoµi l-¬ng. ®©y lµ mét trong nh÷ng kh©u yÕu nhÊt cña chÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng ViÖt Nam. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Bèn lµ sù bÊt cËp l-¬ng ®èi víi nhu cÇu cña cuéc sèng ®ang ®Î ra nhiÒu nghÞch lý. Mäi ng-êi ®Òu biÕt r»ng møc l-¬ng hiÖn nay lµ kh«ng ®¶m b¶o ®-îc cuéc sèng b×nh th-êng. Chªnh lÖch vÒ thu nhËp gi÷a c¸c ngµnh, c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ lµ rÊt lín. HiÖn nay cã kho¶ng 40% sè c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp c¶ n-íc lµ ho¹t ®éng sù nghiÖp. §ã lµ ch-a kÓ sù chªnh lÖch ®Õn qu¸ lín gi÷a lao ®éng trong biªn chÕ Nhµ n-íc víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. nh÷ng chªnh lÖch vµ nh÷ng nghÞch lý Êy ®ang lµ lý do c¶ vÒ vËt chÊt lÉn ý thøc lµm cho ng-êi lao ®éng coi tiÒn l-¬ng lµ mét kho¶n thu nhËp phô, kh«ng ai sèng b»ng l-¬ng, Nhµ n-íc kh«ng qu¶n lý ®-îc thu nhËp... vµ chóng ®ang g©y ra nh÷ng hËu qu¶ tiªu cùc nh-: h¹ch to¸n sai, b¸o c¸o kh«ng ®Çy ®ñ, giÊu nguån thu, trèn thuÕ thu nhËp, sö dông thu nhËp mËp mê, tuú tiÖn, c¶n trë kiÓm tra kiÓm so¸t... §iÒu tÖ h¹i lµ kh«ng ®o ®Õm vµ t¹o ra t©m lý l¹m dông cña c«ng, n¹n tham nhñng tËp thÓ, dïng tiÒn c«ng ®Ó “cða ng­êi phòc ta”, kÐo bÌ kÐo c²nh. cïng c²nh th× ®­îc “¨n chia”, nÕu kh«ng cïng c²nh th× l­¬ng "ba cäc mét ®ång” ,t×m c¸ch h¹ bÖ nhau,b«i nhä danh dù cña nhau g©y mÊt d©n chñ vµ mÊt ®oµn kÕt trong kh«ng Ýt c¸c c¬ quan tæ chøc. .Trong nhiÒu n¨m chÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi kh¸c nh- nhµ ë ph©n phèi ®iÖn ,n-íc sinh ho¹t …cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau .Song trong qóa tr×nh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tiÒn l-¬ng ch-a tÝnh to¸n c©n ®èi víi tõng chÝnh s¸ch mét cô thÓ ,do ®ã nã ph¸t sinh nhiÒu hiÖn t-îng m©u thuÉn khã gi¶i quyÕt g©y ra sù bÊt b×nh ®¼ng lín trong x· héi Nhµ n-íc ch-a thùc sù hoµn toµn lµm chñ trong viÖc kiÓm so¸t vµ qu¶n lý tiÒn l-¬ng vµ thu nhËp nãi chung cña ng-êi lao ®éng . 2.1.2/ Thùc tr¹ng vÒ vÊn ®Ò lîi nhuËn Tõ n¨m 1989 ®Õn nay th× nªn kinh tÕ viÖt nam cã b-íc chuyÓnbiÕn quan träng trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc .XÐt t×nh h×nh lîi nhuËn ë n-íc ta,th× do chÝnh s¸ch c¬ chÕ h×nh thµnh vµ ph©n phèi thu nhËp, lîi nhuËn ë n-íc ta cßn nhiÒu h¹n chÕ, bÊt hîp lý nªn ®ang t¹o nªn sù ph©n ho¸ vµ bÊt b×nh ®¼ng lín trong x· héi. §©y lµ nguyªn nh©n quan träng nhÊt t¹o ra t×nh tr³ng “l±i gi° lç thËt”. Cñng tõ ®©y n°y sinh ra mét hiÖn t­îng phæ biÕn kh²c l¯ cã nhiÒu doanh nghiÖp th-êng t×m c¸ch t¨ng chi phÝ ®Ó gi¶m lîi nhuËn vµ gi¶m phÇn lîi nhuËn trÝch nép vµo ng©n s¸ch Nhµ n-íc. Nhµ n-íc ch-a qu¶n lý ®-îc thu nhËp cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, v× vËy mµ ch-a cã mét c¨n cø chÝnh x¸c ®Ó tÝnh thuÕ. H¬n n÷a trong c«ng t¸c qu¶n lý cßn tån t¹i t×nh tr¹ng trèn lËu thuÕ, bu«n b¸n 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lËu qua biªn giíi vµ trong n-íc, lµm hµng gi¶, nóp bãng d-íi doanh nghiÖp quèc doanh ®Ó trèn thuÕ... kh¸ phæ biÕn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ tnh©n. §iÒu nµy ®· n¶y sinh sù bÊt b×nh ®¼ng lín trong x· héi. Vµ nÕu Nhµ n-íc kh«ng cã chÝnh s¸ch qu¶n lý phï hîp th× khã cã thÓ thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu x· héi ®· ®Æt ra. Nh- vËy, ë n-íc ta ®ßn bÈy kinh tÕ cña lîi nhuËn ch-a ®-îc ph¸t huy ®óng søc m¹nh vèn cã cña nã. Së dÜ nh- vËy lµ v× c¬ chÕ h×nh thµnh lîi nhuËn kh«ng hîp lý ®ång thêi c¬ chÕ ph©n phèi lîi nhuËn ch-a ®ñ t¹o ra ®éng lùc kÝch thÝch c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n-íc nãi chung. VÒ vÊn ®Ò lîi tøc vµ lîi tøc cæ phÇn th× ch-a thu hót ®-îc phÇn lín nguån vèn nhµn rçi trong nh©n d©n, cho nªn mét khèi l-îng vèn lín cßn ch-a ®i vµo chu chuyÓn t¹o ra sù l·ng phÝ. Tuy sè l-îng c¸c c«ng ty cæ phÇn lµ kh¸ lín nh-ng ho¹t ®éng thùc sù hiÖu qu¶ th× ch-a nhiÒu, ho¹t ®éng mua b¸n cæ phiÕu c«ng ty vÉn cßn rÊt míi mÎ. Mét vÊn ®Ò n÷a cßn tån t¹i hiÖn nay ë n-íc ta ®ã lµ thu nhËp tõ c¸c quÜ phóc lîi x· héi cßn thÊp. C¸c kho¶n tiÒn trî cÊp, tiÒn b¶o hiÓm x· héi vµ c¸c kho¶n chi tr¶ kh¸c nh- häc hµnh, ch÷a bÖnh, th-ëng thøc v¨n ho¸, nghÖ thuËt...cßn rÊt h¹n chÕ. Nguyªn nh©n g©y ra t×nh tr¹ng nµy lµ do thu nhËp chÝnh cña ng-êi d©n vÒ c¬ b¶n cßn thÊp, ®a sè chØ ®¶m b¶o ®-îc cuéc sèng võa ®ñ. Tr-íc nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i trong vÊn ®Ò ph©n phèi ë n-íc ta hiÖn nay, ®Ó ®¶m b¶o cho ph©n phèi ®-îc c«ng b»ng th× cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ ®ã. 2.1.3/Nh÷ng nhËn xÐt khi rót ra khi nghiªn cøu thùc tr¹ng cña quan hÖ ph©n phèi ë n-íc ta hiÖn nay 2.1.3.1/ ¦u ®iÓm: ë n-íc ta trong nh÷ng n¨m qua ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ph©n phèi thu nhËp . §Æc biÖt râ nÐt nhÊt lµ tõ khi nÒn kinh tÕ n-íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Õn nay ,hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®-îc ¸p dông ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tiÒn l-¬ng , lîi nhuËn , lîi tøc ®Þa t« ,b¶o hiÓm ,trî cÊp x· héi ….nh»m th¸o gì nh÷ng khã kh¨n trong ph©n phèi l-u th«ng ®Ó "cëi trãi " cho lÜnh vùc s¶n xuÊt . Qua thêi gian ¸p dông chÝnh s¸ch l-¬ng míi vµo cuéc sèng 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 th× viÖc ph©n phèi ®· c«ng b»ng h¬n, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy t¨ng tr-ëng kinh tÕ, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c 2.1.3.2/Nh-îc ®iÓm: Tuy nhµ n-íc ta ®· cè g¾ng gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ph©n phèi thu nhËp nh-ng tuy nhiªn vÊn ®Ò ph©n phèi theo thu nhËp vÉn cßn nhiÒu khuyÕt tËt ®· k×m h·m sù ph¸t triÓn cña n-íc ta vÝ dô nh- bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh , ch-a thùc sù kiÓm so¸t vµ lµm chñ trong qu¶n lý tiÒn l-¬ng,chÕ ®é tiÒn l-¬ng , phô cÊp vÉn cßn mang bÊt hîp lÝ mang nÆng tÝnh bao cÊp, c¬ chÕ h×nh thµnh vµ ph©n phèi thu nhËp, lîi nhuËn ë n-íc ta cßn nhiÒu h¹n chÕ, bÊt hîp lý nªn ®ang t¹o nªn sù ph©n ho¸ vµ bÊt b×nh ®¼ng lín trong x· héi. 2.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn quan hÖ ph©n phèi ë n-íc ta trong thêi gian tíi Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ n-íc ta ®ang tõ thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi,cã sù ®an xen cña nhiÒu h×nh thøc sá h÷u kinh tÕ còng nh- c¸c h×nh thøc ph©n phèi kh¸c nhau.§¶ng vµ nhµ n-íc ta ®· nhÊn m¹nh vai trß cña ph©n phèi,nhÊn m¹nh vai trß cña viÖc hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc ph©n phèi nhµm n©ng cao ®ßi sãng cña nh©n d©n vÒ mäi mÆt:vËt chÊt,v¨n ho¸…Ph¶i thÓ hiÖn tÝnh -u viÖt cña chñ nghÜa x· héi nãi chung vµ cña ®¶ng nhµ n-íc ta nãi riªng, ph¶i thÓ hiÖn ®-îc vai trß dÉn ®-êng cña ®¶ng .§Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶ nh- vËy chóng ta ph¶i th-c hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau: Thø nhÊt cÇn ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l-îng s¶n xuÊt, thùc hiÖn nguyªn t¾c ph©n phèi theo cèng hiÕn.VÒ thùc chÊt chÝnh lµ nguyªn t¾c ph©n phèi võa theo lao ®éng võa theo møc ®ãng gãp vèn v× xÐt cho cïng th× cèng hiÕn cña c¸c c¸ nh©n cho x· héi chØ cã hai lo¹i lµ cèng hiÕn b»ng søc lao ®éng vµ cèng hiÕn b»ng sù gãp vèn. ViÖc thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng vµ theo møc ®ãng gãp vèn phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt. §Ó thùc hiÖn ®-îc nguyªn t¾c ph©n phèi nµy th× ph¶i x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ cèng hiÕn b»ng søc lao ®éng cña tõng ng-êi vµ tû lÖ gi÷a gi¸ trÞ cèng hiÕn b»ng søc lao ®éng vµ gÝa trÞ cèng hiÕn b»ng sù gãp vèn. Trong ®ã ph¶i ®¶m b¶o ph©n phèi theo lao ®éng lµ chñ yÕu nh- vËy sù ph©n phèi míi ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng, X· héi d©n chñ v¨n minh. Thø hai lµ thùc hiÖn ph©n phèi c«ng b»ng trong thu nhËp,®iÒu tiÕt thu nhËp d©n c-, h¹n chÕ s- chªnh lÖch vÒ møc thu nhËp.Nhµ n-íc ph¶i h¹n chÕ sù chªnh lÖch thu 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nhËp qu¸ ®¸ng ®Ó kh«ng khiÕn x· héi bÞ ph©n ho¸ thµnh hai cùc cÊp. mµ tr-íc hÕt ®èi víi ng-êi lµm c«ng ¨n l-¬ng th× tiÒn l-¬ng ph¶i thùc sù trë thµnh nguån thu nhËp chÝnh ®Ó nu«i sèng hä, tõ ®ã hä cã thÓ hoµn toµn yªn t©m vµ say mª víi nghÒ nghiÖp. §Ó cho tiÒn l-¬ng thùc sù trë thµnh mét ®ßn bÈy thóc ®Èy ng-êi lao ®éng lµm viÖc víi søc s¸ng t¹o, trong thêi gian tíi chóng ta cÇn tiÕp tôc hoµn thµnh chÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng. Trong viÖc x¸c ®Þnh tiÒn l-¬ng cÇn qu¸n triÖt nh÷ng nguyªn t¾c sau: Tr-íc tiªn lµ cÇn c¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng. C¶i c¸ch tiÒn l-¬ng ph¶i mang tÝnh triÖt ®Ó vµ c¨n b¶n, t¹o ra mét luång sinh khÝ míi ®èi víi c¸c tÇng líp h-ëng l-¬ng tõ nguån ng©n s¸ch . ChÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng míi ph¶i ph¶i thËt sù lµ ®éng lùc ®Ó x©y dùng mét nÒn hµnh chÝnh quèc gia trong s¹ch víi mét bé m¸y c«ng quyÒn m¹nh mÏ, c«ng minh. C¶i c¸ch tiÒn l-¬ng ph¶i ®-îc tiÕn hµnh ®ång bé víi hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p kh¸c, ®Æc biÖt lµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh vµ c¶i tiÕn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®ßng bé, cã hiÖu qu¶..CÇn x¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng tr¶ l-¬ng vµ c¬ chÕ tr¶ l-¬ng thÝch hîp. Gi¶m mét c¸ch ®¸ng kÓ ®èi t-îng h-ëng l-¬ng tõ ng©n s¸ch Nhµ n-íc víi nh÷ng b-íc ®i thÝch hîp. Ph¶i sö dông m¹nh mÏ h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n thuÕ thu nhËp c¸ nh©n nh- mét ph-¬ng tiÖn chñ yÕu ®Ó ®iÒu tiÕt lîi Ých gi÷a c¸c tÇng líp trong x· héi. TiÕn tíi n©ng tû träng n©ng thuÕ thu nhËp c¸ nh©n trong ng©n s¸ch Nhµ n-íc.TiÒn l-¬ng ph¶i ®ñ ®Ó ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt më réng søc lao ®éng, nã ph¶i thùc sù lµ bé phËn thu nhËp chñ yÕu cña ng-êi lao ®éng . TiÒn tÖ ho¸ tiÒn l-¬ng mét c¸ch triÖt ®Ó, xo¸ bá tËn gèc c¸c kho¶n bao cÊp trong ph©n phèi. Møc l-¬ng ph¶i g¾n víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, quan hÖ cung cÇu lao ®éng, møc cèng hiÕn cña tõng c¸ nh©n, sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ vµ l¹m ph¸t.X©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý tiÒn l-¬ng míi ph¶i ®¶m b¶o võa t¨ng c-êng vai trß qu¶n lý, ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n-íc, võa më réng quyÒn tù chñ cña c¸c ®¬n vÞ c¬ së. Ph¶i tiÕn héi nhËp hµnh c«ng cuéc tæ chøc vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi trªn ph¹m vi toµn x· héi, tinh gi¶m biªn chÕ trong khu vùc Nhµ n-íc. ChØ cã nh- vËy th× bé m¸y Nhµ n-íc ho¹t ®éng míi cã hiÖu qu¶.Thay ®æi c¬ cÊu thu chi ng©n s¸ch t¹o nguån cho c¶i c¸ch tiÒn l-¬ng. CÇn gi¶m bít chi ®Çu t- ph¸t triÓn d-íi d¹ng ®Çu t- vµo c¬ c¸c c«ng tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nguån ng©n s¸ch sÏ cã ®ñ nguån ®¶m b¶o c¶i c¸ch c¨n b¶n tiÒn l-¬ng. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thø ba lµ ph¸t huy vai trß cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®¶m b¶o sù hµi hoµ vÒ lîi Ých gi÷a c¸c thµnh phÇn trong ®ã lÊy thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n-íc lµm chñ ®¹o. bªn c¹nh ®ã n©ng cao vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh vµ tËp thÓ ®Ó lµm c¬ së cho ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. Thø t- lµ t¨ng c-êng ®Çu t- cho c¸c quÜ phóc lîi x· héi ®Ó gãp phÇn bæ sung mét phÇn ®¸ng kÓ vµo tæng thu nhËp cña ng-êi d©n nh»m n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt còng nh- tinh thÇn cña nh©n d©n vµ t¹o ra sù ph©n phèi c«ng b»ng trong x· héi. Thø n¨m x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt nãi chung vµ hÖ thèng luËt trong lÜnh vùc ph©n phèi thu nhËp phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt nam . TiÕp tôc nghiªn cøu , x©y dùng hoµn thiÖn c¸c nguyªn t¾c , néi dung ph©n phèi thu nhËp cho phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng XHCN ë ViÖt nam. Thø s¸u cÇn ph¶i hoµn thiÖn bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cña ho¹t ®éng tµi chÝnh ng©n hµng ®Ó cã thÓ n¾m ®-îc vµ®iÒu tiÕt mäi vËn ®éng cña cña c¶i vµ tiÒn tÖ ra vµo c¸c doanh nghiÖp còng nh- hé d©n c-.ngoµi ra nhµ n-íc ph¶i ®ãng vai trß tÝch cùc trong viÖc ph©n bæ tµi nguyªn , ®Êt ®ai , cã ch-¬ng tr×nh ®µo t¹o gi¸o dôc ….. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m ®¶m b¶o sù ph©n phèi c«ng b»ng trong x· héi, t¹o c¬ së cho sù ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh x· héi trong thêi gian tíi, tiÕn tíi kiÖn toµn nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thô tr-êng theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ,®¶m b¶o x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 KÕt luËn Trong bÊt kú mét x· héi nµo th× ph©n phèi lu«n chiÕm mét vÞ trÝ quan träng, nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt. H×nh thøc ph©n phèi thÓ hiÖn b¶n chÊt cña chÕ ®é x· héi. Ph©n phèi t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn mäi ngµnh, mäi ®¬n vÞ kinh doanh, mäi mÆt ®êi sèng vµ mäi ng-êi trong x· héi. Do ®ã trong thêi kú qu¸ ®é, nhµ n-íc ph¶i biÕt sö dông quan hÖ ph©n phèi nh- mét c«ng cô ®¾c lùc ®Ó t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. B»ng chÝnh s¸ch huy ®éng, ph©n phèi vèn ®óng ®¾n, chÝnh s¸ch vÒ tiÒn l-¬ng, tiÒn th-ëng n¨ng suÊt chÊt l-îng... Nhµ n-íc cã thÓ h-íng dÉn, kÝch thÝch c¸c ®¬n vÞ kinh doanh tÝch cùc ¸p dông thµnh tùu c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, tõ ®ã t¸c ®éng cã hiÖu qu¶ vµo c¬ cÊu kinh tÕ míi. MÆc dï tr×nh ®é s¶n xuÊt cßn thÊp, møc sèng ch-a cao, nh-ng nÕu nhµ n-íc biÕt khÐo lÐo sö dông c«ng cô ph©n phèi vÉn cã thÓ thÓ hiÖn tÝnh -u viÖt cña chÕ ®é míi. Mét kh¸c , nhµ n-íc cã thÓ tËn dông ®-îc kh¶ n¨ng cña x· héi ®Ó ph©n phèi hîp lý, kh«ng ®Ó l·ng phÝ, kh«ng ®Ó r¬i vµo tay kÎ bÊt l-¬ng. Nhµ n-íc cßn cã thÓ th«ng qua c¸c biÖn ph¸p ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp ®Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng h¬n trong x· héi, ®¶m b¶o cho sù ph¸t huy, ph¸t triÓn b×nh ®¼ng n¨ng lùc cña mäi thµnh viªn trong x· héi. Trong giai ®o¹n ®Çu qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi cña n-íc ta hiÖn nay, do sù tån t¹i cña nhiÒu giai cÊp, tÇng líp víi lîi Ých cßn ch-a thèng nhÊt nªn lao ®éng ch-a thÓ lµ quyÒn lîi mµ cßn lµ nghÜa vô, lµ "ph-¬ng kÕ sinh nhai" cña mäi ng-êi. Do ®ã, trong x· héi cßn cã sù kh¸c biÖt vÒ møc sèng, vÞ trÝ gi÷a c¸c thµnh viªn dùa trªn c¬ së møc ®ãng gãp cña mçi ng-êi vµo x· héi. MÆc dï vËy, ta chÊp nhËn h×nh thøc ph©n phèi nµy v× nã phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt cña n-íc ta. Thùc hiÖn nã cã t¸c dông thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nhanh cña x· héi ®Õn mét giai ®o¹n cao h¬n, v¨n minh h¬n ®ã lµ TiÕn lªn chñ nghÜa céng s¶n, trong ®ã quyÒn b×nh ®¼ng thùc sù trong x· héi, tøc lµ nguyªn t¾c "lµm theo n¨ng lùc, h-ëng theo nhu cÇu", mäi ng-êi ®Òu cã c¬m ¨n ¸o mÆc. 20