Tài liệu Thực trạng mối quan hệ giữa buôn lậu và gltm

khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu Môc lôc Lêi më ®Çu. .................................................................................................. 5 Ch-¬ng I: Tæng quan vÒ gian lËn th-¬ng m¹i .......................................... 8 I. GLTM, c¸c hinh thøc GLTM: ................................................................ 8 1. Gian lËn th-¬ng m¹i:. ................................................................................ 8 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh mét téi danh - téi GLTM: ............................. 10 3. C¸c h×nh thøc GLTM: ............................................................................. 11 II. Mèi quan hÖ gi÷a bu«n lËu vµ GLTM: .............................................. 14 III. T¸c ®éng cña GLTM: ......................................................................... 15 1. T¸c ®éng tíi toµn bé nÒn KTQD: . .......................................................... 15 2. T¸c ®éng tíi trËt tù an toµn x· héi: ......................................................... 17 3. T¸c ®éng ®Õn doanh nghiÖp vµ ng-êi tiªu dïng:. ................................... 18 4. T¸c ®éng ®Õn sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc .................................................. 19 Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng GLTM ë ViÖt Nam I. T×nh h×nh GLTM ë ViÖt Nam: ............................................................. 20 1. T×nh h×nh chung trong c¶ n-íc................................................................ 20 1.1. TuyÕn biªn giêi ViÖt - Trung................................................................ 21 1.2. TuyÕn biªn giíi ViÖt - Lµo ................................................................... 22 1.3. TuyÕn biªn giíi T©y nam...................................................................... 22 1.4. Trªn tuyÕn ®-êng Bé ............................................................................ 23 1.5. Trªn tuyÕn ®-êng BiÓn - §¶o ............................................................... 25 1 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu 1.6. Trªn tuyÕn ®-êng hµng kh«ng.............................................................. 27 1.7. TuyÕn ®-êng B-u ®iÖn ......................................................................... 28 1.8. GLTM trong néi ®Þa ............................................................................. 28 1.9. §èi t-îng tham gia vµo ho¹t ®éng bu«n lËu vµ GLTM ....................... 30 1.10. NhËn ®Þnh chung ................................................................................ 31 2. Thùc tr¹ng t¹i mét sè cöa khÈu vµ ®Þa ph-¬ng. Mét sè mÆt hµng bu«n lËu vµ GLTM phæ biÕn ........................................................................................... 32 2.1. Thùc tr¹ng t¹i mét sè cöa khÈu ®Þa ph-¬ng ......................................... 32 2.2. Mét sè mÆt hµng bu«n lËu vµ GLTM phæ biÕn .................................... 41 II. Nguyªn nh©n vµ thñ ®o¹n cña bän bu«n lËu vµ GLTM ................... 43 1. Thñ ®o¹n cña bän bu«n lËu vµ GLTM .................................................... 43 1.1. Nh÷ng thñ ®o¹n qua ®-êng chÝnh ng¹ch .............................................. 43 1.2. Nh÷ng thñ ®o¹n theo ®-êng kh«ng chÝnh ng¹ch.................................. 48 2. Nguyªn nh©n cña tÖ n¹n bu«n lËu vµ GLTM .......................................... 51 2.1. Nguyªn nh©n kh¸ch quan ..................................................................... 51 2.2. Nguyªn nh©n chñ quan ......................................................................... 54 III. Chèng GLTM - KÕt qu¶ vµ h¹n chÕ ................................................. 57 1. KÕt qu¶ ®¹t ®-îc...................................................................................... 57 2. H¹n chÕ .................................................................................................... 57 IV. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong c«ng t¸c chèng GLTM .......... 61 1. ThuËn lîi.................................................................................................. 61 2. Khã kh¨n ................................................................................................. 62 Ch-¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p chèng GLTM ë ViÖt Nam...................... 65 2 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu I. Quan ®iÓm vÒ chèng GLTM ................................................................. 65 1. Quan ®iÓm ph¸p chÕ XHCN .................................................................... 65 2. Quan ®iÓm quÇn chóng ........................................................................... 66 3. Quan ®iÓm toµn diÖn vµ ®ång bé ............................................................. 67 II. Mét sè gi¶i ph¸p chèng GLTM ë ViÖt Nam ...................................... 67 1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ................................................................ 67 2. VÒ kinh tÕ ................................................................................................ 68 3. C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh .................................................................... 68 4. VÒ tæ chøc ®iÒu hµnh ............................................................................... 70 5. Tuyªn truyÒn gi¸o dôc n©ng cao ý thøc gi¸c ngé n©ng cao ®êi sèng cho nh©n d©n ...................................................................................................... 71 6. T¨ng c-êng phèi hîp gi÷a c¸n bé ngµnh trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM .......................................................................................................... 72 7. X©y dùng lùc l-îng chèng bu«n lËu vµ GLTM trong s¹ch ..................... 74 8. Trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cho lùc l-îng chèng bu«n lËu vµ GLTM ..................................................................................................................... 75 9. KiÓm tra sau th«ng quan ......................................................................... 76 10. §Èy m¹nh s¶n xuÊt trong n-íc .............................................................. 76 11. Mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ cÇn ®-îc thùc hiÖn .......................................... 77 III. KiÕn nghÞ ............................................................................................. 80 1. KiÕn nghÞ vÒ x· héi ho¸ c«ng t¸c ®Êu tranh chèng GLTM ..................... 80 2. KiÕn nghÞ hîp t¸c quèc tÕ trong ®Êu tranh chèng GLTM ....................... 81 KÕt luËn ...................................................................................................... 83 3 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu Tµi liÖu tham kh¶o .................................................................................... 85 -----o0o----- 4 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu Lời nói đầu Kinh tÕ thÞ tr-êng vµ nh÷ng ®Æc tr-ng cña nã còng nh- sù tù do kinh doanh trong kinh tÕ thÞ tr-êng ®· më ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, thóc ®Èy quan hÖ giao th-¬ng bu«n b¸n gi÷a c¸c quèc gia ph¸t triÓn mét c¸ch m¹nh mÏ. ViÖt Nam lµ mét ®Êt n-íc ph¸t triÓn ®i lªn tõ mét nÒn kinh tÕ nghÌo nµn l¹c hËu, c¬ së vËt chÊt kü thuËt yÕu kÐm kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Tr-íc t×nh h×nh ®ã Nhµ n-íc ta ®· chuyÓn h-íng ph¸t triÓn kinh tÕ, tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt VÜ m« cña Nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng XHCN. C¬ chÕ kinh tÕ më ®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp víi c¸c quèc gia trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®ång thêi thóc ®Èy nÒn kinh tÕ trong n-íc ph¸t triÓn. ViÖt Nam cã thÓ nhËp m¸y mãc trang thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu... cña n-íc ngoµi kÕt hîp víi c¸c yÕu tè n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n-íc ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ ®¸p øng nhu cÇu trong n-íc. Tuy nhiªn do s¶n xuÊt trong n-íc cßn nhiÒu yÕu kÐm c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt phÇn nhiÒu cã chÊt l-îng thÊp, gi¸ thµnh vµ chi phÝ cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm víi hµng ho¸ cña n-íc ngoµi thÊp do vËy ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n-íc Nhµ n-íc ph¶i ®Æt ra hµng rµo thuÕ quan. MÆt tr¸i cña chÝnh s¸ch nµy lµ lµm cho tÖ n¹n bu«n lËu vµ GLTM diÔn ra mét c¸ch trµn lan ë hÇu kh¾p c¸c cöa khÈu, ®Þa ph-¬ng trong c¶ n-íc. Tr-íc t×nh h×nh nµy ë n-íc ta ®ang ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc nãng báng vµ phøc t¹p. ë ®©y trªn tuyÕn ®-êng nµo còng cã hµng lËu, hµng gi¶, ®iÒu nµy g©y ra nh÷ng khã kh¨n vµ thiÖt h¹i nghiªm träng cho c¶ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong n-íc. Do vËy mçi chóng ta ph¶i cã sù nh×n nhËn ®óng ®¾n vµ ®Çy ®ñ vÒ vÊn ®Ò nµy ®Ó kh«ng tiÕp tay cho gian th-¬ng vµ phèi hîp cïng víi c¬ quan chøc n¨ng thùc hiÖn c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM mét c¸ch cã hiÖu qu¶. 5 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu §èi t-îng nghiªn cøu ®Ò tµi: Gian lËn th-¬ng m¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Ph¹m vi nghiªn cøu: Giíi h¹n trong lÜnh vùc ngo¹i th-¬ng th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu hµng ho¸. NhËn thøc ®-îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ®Êt n-íc còng nh- trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho² nªn em ®± chãn ®Ò t¯i: “HiÖn tr³ng v¯ gi°i ph²p chçng gian lËn th-¬ng m³i trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay”. Nèi dung chÝnh cða ®Ò t¯i n¯y gäm 3 ch­¬ng: Ch-¬ng I: “Tæng quan vÒ gian lËn th-¬ng m¹i” nªu lªn mèt c²ch kh²i qu¸t c¸c kh¸i niÖm gian lËn th-¬ng m¹i ®ång thêi nªu ra nh÷ng t¸c ®éng cña bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i ®èi víi kinh tÕ cña ViÖt Nam. Ch-¬ng II: “Thùc tr¹ng t×nh h×nh gian lËn th-¬ng m¹i ë ViÖt Nam” ph¶n ¸nh nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi, nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®-îc vµ nh÷ng h¹n chÕ tån t¹i trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam trong thêi gian qua. Ch-¬ng III: “Mét sè gi¶i ph¸p chèng gian lËn th-¬ng m¹i” ®Ò cËp ®Õn c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i cña c¸c cÊp, bé, ngµnh, c¬ quan chøc n¨ng cña ViÖt Nam. Ph-¬ng ph¸p mµ em ¸p dông cho viÖc x©y dùng ®Ó tµi nµy lµ sù kÕt hîp nh÷ng kiÕn thøc ®· ®-îc tÝch luü trong qu¸ tr×nh häc tËp víi viÖc ph©n tÝch nh÷ng quan s¸t thu thËp ®-îc trong thùc tÕ; kÕt hîp gi÷a viÖc tæng hîp c¸c tµi liÖu, s¸ch b¸o víi viÖc tham kh¶o ý kiÕn cña mét sè chuyªn gia trong ngµnh. Do tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ, nguån tµi liÖu vµ th«ng tin cßn h¹n hÑp nªn ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ vµ thiÕu sãt. Bëi vËy, em rÊt mong nhËn ®-îc sù ®¸nh gi¸, gãp ý ch©n thµnh cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c b¹n sinh viªn vµ nh÷ng ng-êi quan t©m ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò mµ em ®Æt ra trong bµi viÕt nµy. 6 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu Nh©n ®©y, em xin bµy tá sù c¶m ¬n ch©n thµnh tíi ThÇy gi¸o PGS.TS Hoµng Ngäc ThiÕt, ng-êi ®· trùc tiÕp h-íng dÉn em tËn t×nh trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ hoµn thiÖn kho¸ luËn nµy. §ång thêi, em còng xin tr©n thµnh c¶m ¬n Côc Qu¶n Lý ThÞ Tr-êng Bé Th-¬ng M¹i ®· gióp em cã ®-îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt, nh÷ng tµi liÖu bæ Ých vµ nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh ®-îc bµi viÕt nµy. 7 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu Ch-¬ng I: tæng quan vÒ gian lËn th-¬ng m¹i I. Gian lËn th-¬ng m¹i, c¸c h×nh thøc GLTM: 1. Gian lËn th-¬ng m¹i: (Commercial Fraud) GLTM lµ nh÷ng hµng vi dèi tr¸, m¸nh khoÐ, lõa läc trong Th-¬ng m¹i nh»m môc ®Ých thu ®-îc mét kho¶n lîi bÊt chÝnh nµo ®ã, mµ lÏ ra nh÷ng kho¶n lîi thu ®-îc nµy hä kh«ng ®-îc h-ëng. VÝ dô: Hµng xÊu nãi lµ hµng tèt ®Ó lõa ng-êi mua nh»m môc ®Ých b¸n ®-îc gi¸ cao, b¸n ®-îc nhiÒu hµng. Hµng cã thuÕ suÊt cao nh-ng ®-îc chñ hµng che giÊu, nguþ trang vµ khai víi c¬ quan thuÕ lµ hµng cã thuÕ suÊt thÊp, hµng nhiÒu nh-ng khai b¸o lµ hµng Ýt ®Ó trèn mét phÇn hoÆc toµn bé sè tiÒn thuÕ ph¶i nép Nhµ n-íc. Hµnh vi gian lËn nµy lµ chñ hµng (bao gåm hoÆc ng-êi mua, hoÆc ng-êi b¸n, hoÆc c¶ ng-êi mua vµ ng-êi b¸n) lõa dèi c¬ quan Nhµ n-íc cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra, kiÓm so¸t hµng ho¸. Hµng cÊm, hµng Nhµ n-íc qu¶n lý vµ h¹n chÕ l-u th«ng nh-ng ®-îc chñ hµng dïng thñ ®o¹n qua m¾t c¸c c¬ quan qu¶n lý... Nh- vËy, GLTM tr-íc hÕt ph¶i lµ hµnh vi gian lËn nãi chung, nh-ng hµnh vi gian lËn nµy ph¶i ®-îc thÓ hiÖn trong lÜnh vùc Th-¬ng m¹i th«ng qua ®èi t-îng thÓ hiÖn lµ hµng ho¸, dÞch vô. Chñ thÓ cña nh÷ng hµnh vi GLTM lµ c¸c chñ hµng, cã thÓ lµ ng-êi mua, ng-êi b¸n, còng cã thÓ lµ c¶ ng-êi mua vµ ng-êi b¸n. Môc ®Ých cña hµnh vi GLTM lµ nh»m thu lîi bÊt chÝnh do thùc hiÖn trãt lät hµnh vi lõa ®¶o, dèi tr¸. GLTM lµ mét hiÖn t-îng X· héi mang tÝnh lÞch sö v× chØ khi cã s¶n xuÊt hµng ho¸, khi c¸c s¶n phÈm ®-îc mang ra trao ®æi trªn thÞ tr-êng, cã ng-êi mua, ng-êi b¸n nh»m thùc hiÖn phÇn gi¸ trÞ ®-îc kÕt tinh trong hµng ho¸ th× GLTM còng míi xuÊt hiÖn. S¶n xuÊt hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn, thÞ tr-êng 8 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu ngµy cµng më réng, c¸c s¶n phÈm ®-a ra trao ®æi bu«n b¸n trªn thÞ tr-êng ngµy cµng nhiÒu, tÝnh chÊt vµ chñng lo¹i hµng ho¸ ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó, ®a c«ng dông th× GLTM còng cµng tinh vi, phøc t¹p vµ mang tÝnh toµn cÇu. GLTM ë ViÖt nam ta kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò míi, tõ xa x-a «ng cha ®· ®óc kÕt h¯nh vi GLTM th¯nh c©u “Bu«n gian b²n lËn” ®Ó chØ nhöng mÆt tr²i cða viÖc bu«n b¸n, ®Ó mäi ng-êi c¶nh gi¸c víi thñ ®o¹n, m¸nh khoÐ, lõa dèi kh¸ch hµng cña c¸c gian th-¬ng. Ngµy nay thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n-íc, trong ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña n-íc ta, §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc. ChÊp nhËn c¬ chÕ thÞ tr-êng, tÊt yÕu ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh. C¹nh tranh lµ sù ®Êu tranh gi÷a nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ nh»m giµnh cho m×nh ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ ®iÒu kiÖn tiªu thô hµng ho¸ cã lîi nhÊt. Nguyªn nh©n vµ ®éng c¬ cña c¹nh tranh lµ lîi nhuËn. Trong c¹nh tranh ch¾c ch¾n sÏ xuÊt hiÖn nh÷ng h×nh thøc vµ thñ ®o¹n c¹nh tranh tiªu cùc, phi kinh tÕ. §ã lµ hµnh vi lÈn tr¸nh sù kiÓm so¸t cña Nhµ n-íc nh- ®Çu c¬, GLTM, trèn thuÕ, bu«n lËu, lõa ®¶o, hèi lé, lÊy c¾p bÝ mËt s¶n xuÊt, lµm giÈm uy tÝn cña ®èi thñ c¹nh tranh... Nãi nh- vËy ®Ó thÊy r»ng chÊp nhËn c¬ chÕ thÞ tr-êng ngoµi nh÷ng mÆt tÝch cùc, n¨ng ®éng thu ®-îc, chóng ta ph¶i chÊp nhËn nh÷ng mÆt tr¸i cña nã, trong ®ã cã vÊn ®Ò GLTM vµ hËu qu¶ cña GLTM ®Ó t×m gi¶i ph¸p qu¶n lý, ng¨n chÆn thÝch hîp, hiÖu qu¶. Bu«n lËu vÒ mÆt lÞch sö ë n-íc ta kh¸i niÖm nµy tr-íc ®©y ®-îc hiÓu lµ bu«n b¸n nh÷ng hµng ho¸ mµ Nhµ n-íc cÊm hoÆc Nhµ n-íc qu¸n lý (®éc quyÒn) ®Õn nay kh¸i niÖm nµy ®-îc luËt ho¸ theo téi danh bu«n lËu ®ã lµ: bu«n b¸n tr¸i phÐp qua biªn giíi c¸c lo¹i hµng ho¸, tiÒn ViÖt Nam, ngo¹i tÖ, kim khÝ quý, ®¸ quý, c¸c vËt phÈm thuéc di tÝch lÞch sö vµ v¨n ho¸ (theo §iÒu 9 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu 153 Bé luËt H×nh sù n¨m 2000 cña n-íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam). So víi kh¸i niÖm GLTM th× kh¸i niÖm bu«n lËu hÑp h¬n, nh-ng bu«n lËu bao giê còng cã yÕu tè qua biªn giíi trong khi kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c tr-êng hîp GLTM ®Òu cã yÕu tè nµy. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh mét téi danh - Téi GLTM: Do quan niÖm vÒ gian lËn ch-a ®óng nªn cßn cã sù lÉn lén gi÷a GLTM víi bu«n lËu hoÆc lÉn lén gi÷a GLTM víi c¸c hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh. Tõ ®ã dÉn ®Õn viÖc x¸c ®Þnh téi danh cña hµnh vi GLTM còng kh«ng chÝnh x¸c, phï hîp. Sau ®©y lµ mét vÝ dô: §iÒu 97 - Bé LuËt h×nh sù n-íc Céng hoµ XHCN ViÖt Nam cã qui ®Þnh téi danh bu«n lËu hoÆc vËn chuyÓn tr¸i phÐp hµng ho¸, tiÒn tÖ qua biªn giíi. Trong ®ã bao hµm c¸c hµnh vi thuéc vÒ hµnh vi GLTM nh-: kh«ng khai b¸o, khai b¸o gian dèi, gi¶ m¹o giÊy tê, giÊu giÕm hµng hãa. Nh- vËy, khi ph¸t hiÖn c¸c hµnh vi GLTM nh- trªn cã thÓ vËn dông ®iÒu 97 vÒ téi danh bu«n lËu hoÆc vËn chuyÓn tr¸i phÐp hµng ho¸, tiÒn tÖ qua biªn giíi ®Ó xö lý, ®Ó khëi tè h×nh sù. MÆt kh¸c, Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh ®-îc Uû ban Th-êng vô Quèc héi th«ng qua ngµy 20/3/1996 qui ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý Nhµ n-íc vÒ H¶i quan. Còng nh- qui ®Þnh quyÒn xö ph¹t hµnh chÝnh cña c¸c c¬ quan H¶i quan ®-îc thùc hiÖn víi c¸c lo¹i vi ph¹m hµnh chÝnh sau: - Vi ph¹m c¸c qui ®Þnh vÒ thñ tôc H¶i quan khi xuÊt c¶nh, nhËp c¶nh, qu¸ c¶nh ViÖt Nam. - Vi ph¹m c¸c qui ®Þnh vÒ gi¸m s¸t, kiÓm tra, kiÓm so¸t H¶i quan. 10 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu - Bu«n lËu hoÆc vËn chuyÓn tr¸i phÐp hµng ho¸, hµnh lý, b-u phÈm, b-u ®iÖn, ngo¹i hèi, tiÒn ViÖt Nam vµ nh÷ng vËt phÈm kh¸c qua biªn giíi ch-a ®Õn møc truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. Nh÷ng vi ph¹m hµnh chÝnh cô thÓ thuéc lo¹i vi ph¹m hµnh chÝnh trªn ®©y mµ H¶i quan cã quyÒn xö ph¹t ®-îc gi¶i thÝch cã thÓ lµ: kh«ng khai b¸o hoÆc khai b¸o kh«ng ®óng viÖc XNK hµng ho¸, hµnh lý, tiÒn tÖ, tù ý ph¸ niªm phong H¶i quan, ph-¬ng tiÖn vËn t¶i tù ý cËp m¹n tµu, thuyÒn vµ ph-¬ng tiÖn vËn t¶i hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu kh¸c ®ang chÞu sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña H¶i quan. Nh- vËy, khi xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m GLTM còng cã thÓ ¸p dông xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh. ë ®©y mét vÊn ®Ò næi cém lµ cïng mét hµnh vi vi ph¹m nh- kh«ng khai b¸o hoÆc khai b¸o kh«ng ®óng... viÖc xö lý cã thÓ ¸p dông §iÒu 97 Bé LuËt h×nh sù vµ ghÐp vµo téi danh; téi bu«n lËu, nh-ng còng hµnh vi ®ã còng cã thÓ ¸p dông §iÒu 12 N§ 16/CP vÒ quy ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý Nhµ n-íc vÒ H¶i quan. Do ®ã viÖc x¸c ®Þnh téi danh GLTM lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt nh»m xö lý ®óng ng-êi, ®óng téi, kh«ng ®Ó sãt lät hµnh vi GLTM. Bu«n lËu còng nh- GLTM nãi chung lµ mÆt tr¸i cña kinh tÕ thÞ tr-êng ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ nguy h¹i vÒ kinh tÕ x· héi nh- k×m h·m s¶n xuÊt kinh doanh trong n-íc, g©y thÊt thu ng©n s¸ch Nhµ n-íc, ¶nh h-ëng m«i tr-êng ®Çu t- n-íc ngoµi, kÌm theo nh÷ng tÖ n¹n x· héi: tham nhòng, hèi lé... V× vËy, muèn ph¸t triÓn lµnh m¹nh nÒn kinh tÕ - x· héi chóng ta ph¶i tÝch cùc chèng bu«n lËu vµ GLTM cã hiÖu qu¶ nh»m t¹o m«i tr-êng s¶n xuÊt kinh doanh lµnh m¹nh ®¸p øng nhu cÇu héi nhËp kinh tÕ. 3. C¸c h×nh thøc GLTM: C¸c h×nh thøc GLTM theo c¸ch ph©n lo¹i cña tæ chøc H¶i quan thÕ giíi (WCO). 11 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu Trong nhiÒu n¨m, hiÖn t-îng GLTM trong ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ ®· trë nªn phæ biÕn trªn toµn thÕ giíi vµ trë thµnh mét mèi ®e do¹ thùc sù ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi vµ an ninh chÝnh trÞ cña c¸c quèc gia. Nh÷ng hËu qu¶ xÊu cña nã cã t¸c ®éng râ rÖt vµ nghiªm träng ®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi, ®i ng-îc l¹i lîi Ých cña Nhµ n-íc, lµm tæn h¹i ®Õn quyÒn lîi cña nh©n d©n, ph¸ ho¹i m«i tr-êng c¹nh tranh lµnh m¹nh cña kinh tÕ thÕ giíi, ®ång thêi g©y tèn kÐm kh«ng nhá cho ng©n s¸ch cña c¸c quèc gia trong viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng chèng GLTM. V× nh÷ng t¸c h¹i nghiªm träng cña tÖ n¹n nµy, héi nghÞ chèng GLTM do H¶i quan thÕ giíi triÖu tËp t¹i Brussel (BØ) víi sù tham gia cña ®¹i diÖn H¶i quan tõ h¬n 50 n-íc vµ tæ chøc quèc tÕ. Héi nghÞ ®· x¸c ®Þnh c¸c h×nh thøc GLTM vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p cô thÓ phßng chèng tÖ n¹n nµy. Theo tµi liÖu sè 36. 623 ngµy 28/6/1995 cña héi nghÞ nªu trªn, GLTM gåm cã 16 h×nh thøc nh- sau: 1.1. Bu«n lËu hµng ho¸ ( kÓ c¶ hµng bÞ cÊm nhËp khÈu vµ ®Æc biÖt hµng thuéc C«ng -íc Washington b¶o vÖ ®éng thùc vËt quý hiÕm vµ c¸c quy ®Þnh quèc gia vÒ b¶o vÖ m«i tr-êng) qua biªn giíi hoÆc ra khái kho H¶i quan. 1.2. Khai b¸o sai. 1.3. Khai t¨ng, gi¶m trÞ gi¸. 1.4. Lîi dông chÕ ®é -u ®·i xuÊt xø (kÓ c¶ chÕ ®é h¹n ng¹ch thuÕ). 1.5. Lîi dông chÕ ®é -u ®·i hµng gia c«ng. 1.6. Lîi dông chÕ ®é t¹m nhËp t¸i xuÊt, t¹m xuÊt t¸i nhËp (®©y lµ hµng ho¸ ®-îc miÔn thuÕ XNK nh-ng ®· sö dông sai môc ®Ých,...). 1.7. Lîi dông yªu cÇu vÒ giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu (nh- c¸c lo¹i giÊy phÐp theo nhu cÇu chuyªn ngµnh nh- hµng cho an ninh, quèc phßng, y tÕ, v¨n ho¸,...). 12 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp 1.8. nguyễn thế hiếu Lîi dông chÕ ®é qu¸ c¶nh (VÝ dô: hµng cña Lµo, Trung Quèc vËn chuyÓn qua l·nh thæ ViÖt Nam). 1.9. Khai sai vÒ sè l-îng, chÊt l-îng hµng ho¸. 1.10. Lîi dông chÕ ®é môc ®Ých sö dông, kÓ c¶ bu«n b¸n tr¸i phÐp hµng ®-îc -u ®·i thuÕ, thuÕ nhËp khÈu dµnh cho nh÷ng ®èi t-îng sö dông nhÊt ®Þnh (VÝ dô: hµng cho ®ång bµo bÞ lò lôt, cho c¸c c¬ quan ngo¹i giao, cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè, miÒn nói ®Ó xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo,...). 1.11. Vi ph¹m ®¹o luËt vÒ diÔn gi¶i th-¬ng m¹i hoÆc quy ®Þnh b¶o vÖ ng-êi tiªu dïng. 1.12. Hµng gi¶, hµng ¨n c¾p mÉu m·. 1.13. Hµng giao dÞch bu«n b¸n kh«ng cã sæ s¸ch. 1.14. Yªu cÇu gi¶, khèng viÖc hoµn hoÆc truy hoµn thuÕ H¶i quan kÓ c¶ c¸c chøng tõ hµng ®· xuÊt khÈu ( VÝ dô: lµm gi¶ chøng tõ vÒ hµng ®· xuÊt). 1.15. Kinh doanh “ma”, ®¨ng ký kinh doanh lËu liÔm nh´m h­êng tÝn dông tr¸i phÐp. 1.16. Thanh lý cã chñ ®Ých (c«ng ty kinh doanh mét thêi gian ng¾n ®Ó nî thuÕ nhiÒu råi tuyªn bè thanh lý ®Ó tr¸nh nép thuÕ, gi¸m ®èc c«ng ty ®ã thµnh lËp c«ng ty míi ngay sau ®ã víi cïng ý ®Þnh. VÊn ®Ò nµy cßn gäi lµ “Hèi ch÷ng Ph­îng ho¯ng”. C¸ch ph©n lo¹i nµy thÓ hiÖn c¸ch nh×n khoa häc vµ lµ kÕt qu¶ nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò thùc tiÔn trong nhiÒu n¨m ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ ë nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi. Nã mang nh÷ng nÐt chung cña t×nh h×nh GLTM trong th-¬ng m¹i thÕ giíi, trong ®ã cã ViÖt Nam. T×nh h×nh thùc tÕ ë n-íc ta thêi gian qua cho thÊy, c¸c thñ ®o¹n GLTM trong ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ còng chÝnh lµ c¸c h×nh thøc mµ tæ chøc H¶i quan thÕ giíi ®· x¸c ®Þnh nh- ®· nªu trªn. 13 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu Th¸i ®é øng xö ®èi víi 16 hµnh vi nµy lµ thèng nhÊt víi nhau ë 2 cung bËc, tuú thuéc vµo møc ®é t¸c h¹i cña hµnh vi ®ã mang l¹i cho x· héi mµ xö lý hµnh chÝnh hay xö lý h×nh sù. §èi víi mét sè n-íc nh- Mü, NhËt, Ph¸p,.. bªn c¹nh viÖc ¸p dông c¸c c«ng -íc quèc tÕ xö lý 16 hµnh vi nµy theo luËt H¶i quan cßn quy ®Þnh trong luËt h×nh sù c¸c téi danh cô thÓ t-¬ng øng víi nh÷ng hµnh vi ®ã. §èi víi n-íc ta th¸i ®é øng xö nµy víi c¸c hµnh vi diÔn ra theo ba tr-êng hîp: + Hµnh vi cã tÝnh chÊt kh«ng nghiªm träng, gi¸ trÞ tµi s¶n bu«n b¸n sai ph¹m kh«ng lín th× xö lý hµnh chÝnh theo ph¸p lÖnh H¶i quan vµ c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý XNK. + Mét sè hµnh vi trong sè ®ã ch-a ®-îc quy ®Þnh trong ph¸p luËt ViÖt Nam nªn kh«ng x¶y ra hoÆc cã thÓ x¶y ra nh-ng kh«ng bÞ xö lý nh- hµnh vi vi ph¹m ®¹o luËt vÒ diÔn gi¶i th-¬ng m¹i,... + TÊt c¶ c¸c hµnh vi cã tÝnh chÊt nghiªm träng, hËu qu¶ lín ®Òu bÞ xö lý d-íi téi danh chung cña §iÒu 97 (Bé LuËt h×nh sù n-íc céng hoµ XHCN ViÖt Nam) lµ bu«n lËu. II. Mèi quan hÖ gi÷a bu«n lËu vµ gltm : Theo ph¸p luËt ViÖt Nam, GLTM kh«ng ph¶i lµ mét téi danh trong luËt h×nh sù nh-ng c¸c biÓu hiÖn ®Æc tr-ng cña nã l¹i trïng hîp víi téi bu«n lËu, mét bé phËn cña GLTM lµ bu«n lËu vµ bu«n lËu bao gåm c¶ GLTM. C¶ hai kh¸i niÖm nµy vÉn th-êng ®i ®«i vµ g¾n liÒn víi nhau trong tiÒm thøc x· héi, chóng cã phÇn n»m trong nhau nh-ng kh«ng bao hµm tÊt c¶, ®Æc biÖt lµ GLTM ngoµi bu«n lËu cßn bao gåm nhiÒu h×nh thøc kh¸c nh- bu«n b¸n hµng gi¶, ¨n c¾p mÉu m·, khai b¸o sai vÒ sè l-îng, chÊt l-îng hµng ho¸,... Bu«n lËu lµ mét h×nh thøc cña GLTM, nh-ng kh¸c víi c¸c h×nh thøc GLTM lµ nã mang tÝnh chÊt phøc t¹p vµ rÊt nghiªm träng. Nã lµ tr-êng hîp ®Æc biÖt cña GLTM. Nã bao hµm c¸c hµnh vi dÊu diÕm ®Ó trèn tr¸nh hoµn 14 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu toµn hoÆc mét phÇn viÖc kiÓm tra cña H¶i quan b»ng mäi thñ ®o¹n vµ ph-¬ng tiÖn kh¸c nhau ®Ó thu lîi. Trong khi GLTM lµ viÖc lµm tr¸i quy ®Þnh cña ph¸p luËt, chÝnh s¸ch hoÆc lîi dông sù s¬ hë, kh«ng râ rµng, kh«ng chÝnh x¸c khoa häc vµ ®Çu ®ñ cña LuËt ph¸p, chÝnh s¸ch vµ viÖc qu¶n lý c¬ së cña c¸c c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng ®Ó thùc hiÖn hµnh vi gian dèi, lõa g¹t qua cöa khÈu mét c¸ch c«ng khai nh»m thu lêi bÊt chÝnh. Nh- vËy ph¹m vi cña kh¸i niÖm GLTM réng h¬n kh¸i niÖm bu«n lËu. III. T¸c ®éng cña GLTM: 1. T¸c ®éng tíi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n: Sù ra ®êi cña hµng rµo thuÕ quan nh»m môc ®Ých b¶o hé s¶n xuÊt trong n-íc, b¶o vÖ an ninh trËt tù x· héi vµ nÒn v¨n ho¸ truyÒn thèng cña d©n téc ta trong suèt thêi gian qua, thÕ nh-ng sù xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn cña tÖ n¹n GLTM ®· cã ¶nh h-ëng kh«ng nhá tíi toµn bé nÒn kinh tÕ - v¨n ho¸ - x· héi. TÖ n¹n GLTM ngµy mét gia t¨ng vµ víi c¸c thñ ®o¹n tinh vi x¶o quyÖt g©y thiÖt h¹i kh«ng nhá ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc. Ch¼ng h¹n, tÖ bu«n lËu trèn thuÕ qua c¸c cöa khÈu hµng n¨m lµm thÊt thu ng©n s¸ch Nhµ n-íc, g©y khã kh¨n trë ng¹i cho Nhµ n-íc trong c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ qu¶n lý ho¹t ®éng thu nép thuÕ, g©y thÊt thu thuÕ cho ng©n s¸ch Nhµ n-íc. TÖ n¹n GLTM trµn lan nh- mét bÖnh dÞch ë hÇu kh¾p c¸c ®Þa ph-¬ng trong c¶ n-íc, tõ ®ång b»ng ®Õn miÒn nói, tõ n«ng th«n ®Õn thµnh thÞ, hÇu kh¾p c¸c cöa khÈu tõ B¾c vµo Nam c¸c khu vùc biªn giíi víi Trung Quèc, Lµo, Campuchia, ®Òu cã ho¹t ®éng cña bän bu«n lËu vµ GLTM. Tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Õn nhËp khÈu, th-¬ng m¹i tiÓu ng¹ch hay chÝnh ng¹ch, bÊt cø khi nµo, n¬i nµo, lÜnh vùc nµo, tuyÕn ®-êng nµo còng cã tÖ n¹n, nhøc nhèi vµ nãng báng. D©n c- ë khu vùc biªn giíi tiÕp tay cho bu«n lËu vµ gian th-¬ng v× lµm thuª cho hä th× cã thÓ ®-îc nhiÒu tiÒn h¬n vµ nh- vËy hä bá bª ruéng 15 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu v-ên, kh«ng chÞu lµm ¨n ph¸t triÓn kinh tÕ vïng biªn giíi, kinh tÕ vïng biÓn vèn dÜ ®· khã kh¨n nay l¹i cµng khã kh¨n h¬n. Bu«n lËu vµ GLTM cã t¸c ®éng xÊu ®Õn s¶n xuÊt trong n-íc lµm cho hµng ho¸ trong n-íc khã cã thÓ c¹nh tranh víi hµng lËu, hµng gi¶ víi gi¸ h¹ h¬n. Nã thËm chÝ lµm cho s¶n xuÊt trong n-íc ph¶i ®iªu ®øng vµ k×m h·m sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt. VÝ dô: t×nh h×nh sao in c¸c b¨ng ®Üa lËu, xµ phßng OMO th× ®-îc c¸c gian th-¬ng ®æi l¹i thµnh TOMO ®Ó lõa ng-êi tiªu dïng, c¸c hµng ®iÖn tö cña Tµu ®-îc bµy b¸n trµn lan trªn thÞ tr-êng víi gi¸ thµnh rÎ b»ng chØ b»ng 1/4 so víi gi¸ hµng ho¸ trong n-íc s¶n xuÊt hay hµng nhËp khÈu, t×nh tr¹ng quay vßng tem hµng nhËp khÈu ®èi víi nh÷ng hµng nhËp khÈu buéc ph¶i d¸n tem hµng nhËp khÈu khi l-u th«ng trªn thÞ tr-êng .... H¬n thÕ n÷a, thÞ tr-êng ViÖt Nam cã nhu cÇu lín vµ dÔ tÝnh trong tiªu dïng. Tuy søc mua cña ng-êi d©n cßn h¹n chÕ (do thu nhËp) nh-ng thÞ tr-êng ViÖt Nam gÇn 80 triÖu d©n lµ mét thÞ tr-êng cã nhu cÇu lín vÒ tiªu dïng vµ ®Æc ®iÓm lµ dÔ chÊp nhËp hµng ho¸ rÎ, sÝnh hµng ngo¹i vµ kh«ng cÇn quan t©m ®Õn nguån gèc nhËp lËu hay GLTM vµ kh«ng cÇn ho¸ ®¬n, chøng tõ khi mua b¸n hµng ho¸. MÆt kh¸c, s¶n xuÊt hµng ho¸ ë n-íc ta nh÷ng n¨m qua tuy cã mÆt ph¸t triÓn nh-ng nh×n chung ch-a thÓ c¹nh tranh ®-îc vÒ mÉu m·, chñng lo¹i, chÊt l-îng vµ gi¸ c¶. Cã thÓ coi ®©y lµ mét trong nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n dÉn ®Õn hµng lËu vµ GLTM lÊn ¸t, chiÕm lÜnh thÞ tr-êng n-íc ta. Nh×n chung, tÖ n¹n bu«n lËu vµ GLTM k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc, k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ dùa vµo néi lùc trong n-íc. 2. T¸c ®éng tíi trËt tù an toµn x· héi: GLTM víi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau xuÊt hiÖn ë kh¾p méi n¬i trong c¶ n-íc, sù xuÊt hiÖn vµ ho¹t ®éng cña chóng ®· g©y rèi lo¹n vµ x¸o trén vÒ trËt tù an ninh, an toµn x· héi. Chóng tæ chøc bu«n lËu thµnh ®-êng d©y tõ kh©u mua, vËn chuyÓn qua biªn giíi ®Õn tiªu thô víi sù tham gia cña nhiÒu ®èi t-îng kh¸c nhau, trong ®ã cã c¶ ng-êi n-íc ngoµi, c¸n bé H¶i quan,... lµm 16 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu cho t×nh h×nh an ninh biªn giíi bÊt æn, khã kiÓm so¸t vµ xö lý phøc t¹p. Bän bu«n lËu vµ GLTM l«i kÐo mét bé phËn lín quÇn chóng nh©n d©n khu vùc biªn giíi cöa khÈu tham gia vµo ho¹t ®éng bu«n lËu vµ chèng l¹i sù kiÓm so¸t cña H¶i quan - c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc, lîi dông sù kÐm hiÓu biÕt cña quÇn chóng, dïng ®ång tiÒn ®Ó l«i kÐo hä tiÕp tay cho bu«n lËu vµ GLTM, khi bÞ b¾t th× hä chèng tr¶ quyÕt liÖt bëi hä kh«ng hiÓu, kh«ng biÕt nh÷ng viÖc lµm mµ m×nh lµm lµ tr¸i víi ph¸p luËt, hoÆc hä cè t×nh lµm tr¸i víi quy ®Þnh cña Nhµ n-íc ®Ó kiÕm sèng,... bän gian th-¬ng vµ c¸c lùc l-îng diÔn biÕn hoµ b×nh cßn lîi dông sù kÐm hiÓu biÕt nµy ®Ó tuyªn truyÒn v¨n ho¸ phÈm ®åi trôy, t- t-ëng cùc ®oan chñ nghÜa, l«i kÐo hä chèng l¹i chÝnh quyÒn Nhµ n-íc,... lµm trËt tù x· héi bÞ ®¶o lén, t×nh h×nh chèng bu«n lËu vµ GLTM ngµy cµng phøc t¹p h¬n, an ninh chÝnh trÞ ë khu vùc biªn giíi bÞ ®e do¹ nghiªm träng. - Bän bu«n lËu vµ GLTM l«i kÐo mét bé phËn c¸n bé Nhµ n-íc tham gia vµo ho¹t ®éng bu«n lËu vµ GLTM nµy lµm suy ®åi t- t-ëng vµ lµm mÊt tc¸ch ®¹o ®øc cña nh÷ng kÎ h¸m lîi bá qua tÊt c¶ ®Ó ch¹y theo ®ång tiÒn, bÊt chÊp luËt ph¸p cña Nhµ n-íc ®Ó lµm giµu c¸ nh©n, g©y mÊt lßng tin cña quÇn chóng, mÊt æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, an ninh vµ an toµn x· héi. - Mét sè mÆt hµng mµ ph¸p luËt cÊm nh- thuèc phiÖn, thuèc næ, c¸c s¶n phÈm v¨n ho¸ phÈm ®åi trôy,... ®· ®-îc bän chóng ®-a vµo lµm suy ®åi c¸c tt-ëng ®¹o ®øc cña mét sè ng-êi kh«ng chØ ë khu vùc biªn giíi mµ trong c¶ n-íc, t¸c ®éng ®Õn nhiÒu mÆt kh¸c cña ®êi sèng x· héi nh- gia t¨ng téi ph¹m, c-íp cña giÕt ng-êi ®Ó lÊy tiÒn mua ma tuý, tuyªn truyÒn t- t-ëng cùc ®oan chèng chÝnh quyÒn, chªnh lÖch gi÷a kÓ giµu vµ ng-êi nghÌo ngµy cµng lín,... ¶nh h-ëng ®Õn an ninh, an toµn x· héi, v¨n ho¸ truyÒn thèng cña d©n téc. 3. T¸c ®éng ®Õn doanh nghiÖp vµ ng-êi tiªu dïng: Trong ®iÒu kiÖn ®Êt n-íc cßn nghÌo nµn, kü thuËt l¹c hËu, s¶n xuÊt trong n-íc cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, chÊt l-îng s¶n phÈm 17 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu ch-a cao, gi¸ thµnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt cao, c¸c s¶n phÈm trong n-íc khã hoÆc kh«ng thÓ c¹nh tranh ®-îc víi hµng lËu, gian lËn cïng lo¹i, nhiÒu doang nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i ®øng tr-íc nguy c¬ ®ãng cöa do kh«ng tiªu thô ®-îc s¶n phÈm. Mét sè hµng cã ®-îc do bu«n lËu vµ gian lËn thuÕ ®-îc b¸n víi gi¸ thÊp (nh-ng chÊt l-îng cao h¬n do ®-îc s¶n xuÊt víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, chi phÝ cho s¶n xuÊt thÊp,...) ®· chiÕm lÜnh thÞ tr-êng néi ®Þa lµm cho doanh nghiÖp ph¶i ®iªu ®øng vµ kh«ng b¶o vÖ ®-îc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Mét sè mÆt hµng bu«n lËu vµ gian lËn cã chÊt l-îng kÐm nh-ng mÉu m· ®Ñp gi¸ thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ cña s¶n phÈm trong n-íc, lµm cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh doanh gÆp nhiÒu khã kh¨n trë ng¹i trong c¹nh tranh, tiªu thô vµ c¶i tiÕn chÊt l-îng s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng. Bu«n lËu vµ GLTM kh«ng chØ t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt trong n-íc mµ cßn t¸c ®éng rÊt lín ®Õn ng-êi tiªu dïng trong n-íc. Mét sè kh¸ch hµng thÝch vµ -u tiªn dïng hµng ngo¹i, hµng rÎ, dÔ bÞ lõa g¹t v× trong sè ®ã cã nh÷ng mÆt hµng nh- d-îc phÈm thuèc b¶o vÖ thùc vËt,... kh«ng chØ g©y thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt mµ cßn g©y thiÖt h¹i c¶ vÒ søc khoÎ, tÝnh m¹ng cho c¶ ng-êi vµ ®éng vËt, thùc vËt, thiÖt h¹i c¶ vÒ ng¾n h¹n lÉn l©u dµi do hµng ho¸ kÐm, qu¸ h¹n sö dông, hµng gi¶,... kh«ng ®¶m b¶o an toµn cho ng-êi tiªu dïng. Mét sè mÆt hµng nh- ma tuý, chÊt kÝch thÝch,... kh«ng chØ t¸c ®éng ®Õn søc khoÎ mµ cßn t¸c ®éng ®Õn ®¹o ®øc, lèi sèng cña ng-êi tiªu dïng, lµm suy ®åi t- t-ëng ®¹o ®øc vµ g©y ra c¸c tÖ n¹n kh¸c nh-: trém c¾p, c-íp giËt, giÕt ng-êi,... C¸c mÆt hµng nh- thuèc næ, thuèc sóng t¸c ®éng ®Õn tÝnh m¹ng, an ninh chÝnh trÞ quèc gia, g©y rèi lo¹n trËt tù an toµn x· héi. Nh×n chung GLTM lµm cho l-u th«ng hµng ho¸ bÞ rèi lo¹n, trËt tù thÞ tr-êng bÞ ®¶o lén, g©y ra c¸c c¬n sèt vÒ hµng ho¸ vµ gi¸ c¶, g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý thÞ tr-êng, qu¶n lý ho¹t ®éng XNK. 4. T¸c ®éng ®Õn sù qu¶n lý nhµ n-íc (®Õn c¸n bé nhµ n-íc): 18 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu Do ý thøc tr¸ch nhiÖm chØ ®¹o vµ tæ chøc thùc hiÖn cuéc ®Êu tranh chèng GLTM ë mét sè n¬i, mét sè lóc cßn ch-a tèt, thËm chÝ cßn nhËn thøc kh«ng ®óng vÒ cuéc ®Êu tranh nµy dÉn ®Õn bu«ng xu«i; c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ ho¹t ®äng th-¬ng m¹i vµ ®Êu tranh chèng GLTM cßn ch-a hoµn chØnh thËm chÝ cßn kÏ hë bÞ lîi dông; viÖc phèi hîp gi÷a c¸c lùc l-îng chøc n¨ng cßn nhiÒu bÊt cËp, h¹n chÕ; ë mét sè ®Þa bµn träng ®iÓm lùc l-îng chøc n¨ng chèng GLTM cßn qu¸ máng, c¬ së thiÕu thèn vµ l¹c hËu; n¹n tham nhòng, b¶o kª, vµ thiÕu viÖc lµm còng lµ nh÷ng nh©n tè nu«i d-ìng t¹o ®iÒu kiÖn cho GLTM tån t¹i vµ ph¸t triÓn... 19 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM khoá luận tốt nghiệp nguyễn thế hiếu Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng Gian lËn th-¬ng m¹i ë ViÖt Nam I. t×nh h×nh gian lËn th-¬ng m¹i ë ViÖt nam: 1. T×nh h×nh chung trong c¶ n-íc: ViÖt Nam lµ mét ®Êt n-íc cã ®Þa h×nh phøc t¹p ®åi nói chiÕm phÇn lín diÖn tÝch c¶ n-íc, cã biªn giíi tiÕp gi¸p Lµo, Trung Quèc, Campuchia vµ c¸c cöa khÈu tr¶i dµi tõ B¾c vµo Nam - n¬i kiÓm so¸t ho¹t ®éng kinh doanh XNK. §Æc ®iÓm nµy cña ®Þa h×nh kÕt hîp víi sù ra ®êi cña hµng rµo thuÕ quan vµ hÖ thèng thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh lµm cho t×nh h×nh GLTM trong c¶ n-íc cã nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p víi nh÷ng thñ ®o¹n tinh vi x¶o quyÖt, ®Ó trèn lËu thuÕ, tuån hµng lËu qua cöa khÈu, chèng l¹i sù kiÓm so¸t cña H¶i quan, bu«n b¸n vµ kinh doanh hµng gi¶,... ë n-íc ta trong mÊy n¨m gÇn ®©y tÖ n¹n GLTM ph¸t triÓn trµn lan nhmét bÖnh dÞch kÐo dµi ©m Ø lµm ®au ®Çu c¸c nhµ chøc tr¸ch trong viÖc t×m c¸c gi¶i ph¸p ®Æc trÞ chÆn ®øng c¨n bÖnh nµy. Trªn thùc tÕ n¹n GLTM xuÊt hiÖn kh¾p n¬i trªn l·nh thæ ViÖt Nam tõ kh¾p c¸c biªn gi¬Ý phÝa B¾c ®Õn biªn giíi T©y Nam, tõ c¸c cöa khÈu qua Trung Quèc, Lµo, Campuchia ®Õn c¸c cöa khÈu quèc tÕ, tõ n«ng th«n ®Õn thµnh thÞ, tõ xuÊt khÈu ®Õn nhËp khÈu, tõ ho¹t ®éng th-¬ng m¹i chÝnh ng¹ch ®Õn ho¹t ®éng tiÓu ng¹ch, tõ ®-êng bé ®Õn ®-êng biÓn, ®-êng hµng kh«ng vµ b-u ®iÖn... chç nµo, lÜnh vùc nµo, tuyÕn ®-êng nµo GLTM còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò nãng báng nhøc nhèi. Trªn c¸c tuyÕn biªn giíi phÝa B¾c, phÝa T©y vµ T©y Nam cña n-íc ta t×nh h×nh GLTM diÔn ra phøc t¹p vµ ngµy cµng tinh vi x¶o quyÖt. §iÒu ®Æc biÖt nghiªm träng lµ trong khi ViÖt Nam ng¨n chÆn th× phÝa n-íc ngoµi l¹i khuyÕn khÝch, thùc chÊt lµ hä muèn tiªu thô hµng tån kho ø ®äng cña m×nh. 20 HTTP://SINHVIENNGANHANG.COM