Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Thực trang kế toán nguyên vật liệu tại xí nghiệp in hà tây...

Tài liệu Thực trang kế toán nguyên vật liệu tại xí nghiệp in hà tây

.DOC
25
72
147

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi më ®Çu Ho¹t ®éng ®Çu t XDCB ®·, ®ang vµ sÏ gãp phÇn t¨ng cêng n¨ng lùc s¶n xuÊt míi cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸. §Ó lµm tèt sø mÖnh ®ã th× trong lÜnh vùc nµy chóng ta cÇn ph¶i chó träng gi¶i quyÕt hai néi dung c¬ b¶n, ®ã lµ: Huy ®éng tèi ®a c¸c nguån vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn vµ qu¶n lý, sö dông vèn cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn mét thùc tÕ ®¸ng buån trong thêi gian võa qua lµ: t×nh tr¹ng thÊt tho¸t, l·ng phÝ vÇ tham nhòng trong ho¹t ®éng ®Çu t XDCB ®ang lµ tÖ n¹n, lµ c¨n bÖnh lµm ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ chung cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc. ViÖc t×m kiÕm nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó gãp phÇn hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý nh»m ng¨n ngõa, chèng l·ng phÝ, tiªu cùc trong ho¹t ®éng ®Çu t XDCB cã ý nghÜa rÊt lín c¶ vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ trong giai ®o¹n hiÖn nay. Do ®ã, khi nghiªn cøu vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn Bé m«n Thèng kª ®Çu t, díi sù híng dÉn cña gi¶ng viªn TrÇn Mai H¬ng, chóng t«i quyÕt ®Þnh nghiªn cøu ®Ò tµi: “ThÊt tho¸t, l·ng phÝ trong ®Çu t XDCB: Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p” Do nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt thêi gian còng nh kh¶ n¨ng tiÕp cËn vÊn ®Ò nªn chóng t«i chØ xin tr×nh bµy mét vµi vÊn ®Ò vÒ t×nh tr¹ng nµy trong ®Ò ¸n. Chóng t«i rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn bæ sung, gãp ý ®Ó chóng t«i cã thÓ hoµn thiÖn h¬n n÷a ®Ò tµi nµy. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 1 PhÇn I: lý luËn chung I - Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t c¬ b¶n, ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n vµ x©y dùng c¬ b¶n Ho¹t ®éng ®Çu t nãi chung lµ ho¹t ®éng bá vèn vµo c¸c lÜnh vùc kinh tÕ x· héi ®Ó thu ®îc lîi Ých díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau. §Çu t c¬ b¶n lµ ho¹t ®éng ®Ó t¹o ra c¸c tµi s¶n cè ®Þnh ®a vµo ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ-x· héi nh»m thu hót ®îc lîi Ých díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau. XÐt mét c¸ch tæng thÓ th× kh«ng mét ho¹t ®éng ®Çu t nµo mµ kh«ng cÇn ph¶i cã c¸c tµi s¶n cè ®Þnh. §Ó cã ®îc tµi s¶n cè ®Þnh, chñ ®Çu t cã thÓ thùc hiÖn b»ng nhiÒu c¸ch: x©y dùng míi, mua s¾m, ®i thuª… §Çu t x©y dùng c¬ b¶n lµ ho¹t ®éng ®Çu t thùc hiÖn b»ng c¸ch tiÕn hµnh x©y dùng míi tµi s¶n cè ®Þnh, bao gåm c¸c ho¹t ®éng ®Çu t vµo lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n (kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, t vÊn x©y dùng, thi c«ng x©y l¾p c«ng tr×nh, s¶n xuÊt vµ cung øng thiÕt bÞ vËt t x©y dùng…) nh»m thùc hiÖn x©y dùng c¸c c«ng tr×nh. X©y dùng c¬ b¶n lµ mét kh©u trong ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n lµ t¹o ra c¸c tµi s¶n cè ®Þnh cã n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ phôc vô nhÊt ®Þnh. Còng cã thÓ nãi: x©y dùng c¬ b¶n lµ mét qu¸ tr×nh ®æi míi vµ t¸i s¶n xuÊt cã kÕ ho¹ch c¸c tµi s¶n cè ®Þnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt còng nh kh«ng s¶n xuÊt vËt chÊt. Nã lµ qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi. Nã thùc hiÖn ph¬ng thøc x©y dùng míi, x©y dùng l¹i, kh«i phôc vµ më réng c¸c tµi s¶n cè ®Þnh. Qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ b¶n lµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Ó chuyÓn vèn ®Çu t díi d¹ng tiÒn tÖ sang tµi s¶n phôc vô cho môc ®Ých ®Çu t II - Vai trß cña ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n Mét lµ: Ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n lµ nh©n tè thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. §Çu t XDCB sÏ t¸i t¹o vµ t¨ng cêng n¨ng lùc s¶n xuÊt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng thu nhËp quèc d©n vµ t¨ng thu nhËp tÝnh trªn mét ®Çu ngêi trong x· héi. MÆt kh¸c ®Çu t XDCB còng lµm t¨ng tÝch lòy 2 vèn, thu hót ngêi lao ®éng, sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c tµi nguyªn cña ®Êt níc vµ thóc ®Èy ph¸t triÓn c«ng nghÖ míi. Hay nãi c¸ch kh¸c, ®Çu t XDCB lµm t¨ng cêng c¸c nh©n tè cña sù ph¸t triÓn. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã cÇn cã sù hç trî cña nhµ níc. Th«ng qua c¸c hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch ®Þnh híng ®Çu t XDCB. Hai lµ: §Çu t XDCB sÏ t¹o ra c¬ cÊu kinh tÕ míi, h×nh thµnh nh÷ng ngµnh míi, t¨ng cêng chuyªn m«n hãa vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi. ë níc ta hiÖn nay, chiÕn lîc bè trÝ c¬ cÊu ®Çu t XDCB ®Õn n¨m 2010 trªn híng träng ®iÓm lµ ®Çu t XDCB vµo nh÷ng ngµnh, nh÷ng vïng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi nhanh nhÊt vµ nhiÒu nhÊt, ®Ó t¹o nguån tÝch lòy lµm ®ßn bÈy thóc ®Èy vµ hç trî c¸c ngµnh kh¸c. §Çu t x©y l¾p nh÷ng trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt tiªn tiÕn cho c¸c ngµnh, sÏ lµm cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, x· héi hãa lao ®éng vµ x· héi hãa s¶n phÈm, tõ ®ã h×nh thµnh nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt míi. §Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c«ng nghiÖp x©y l¾p hiÖn ®¹i ë níc ta hiÖn nay lµ thùc hiÖn cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®ã lµ vÊn ®Ò then chèt cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc mµ héi nghÞ gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII cña §¶ng ®· ®Ò ra. Ba lµ: NÒn kinh tÕ thÞ trêng lu«n lu«n ®ßi hái c¸c nhµ ®Çu t XDCB ph¶i cã nh÷ng s¶n phÈm vÒ ®Çu t XDCB cã chÊt lîng cao, kiÕn tróc ®Ñp vµ gi¸ thµnh h¹; ®ã lµ c¬ héi ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ hµng hãa trªn thÞ trêng. Sù ®ßi hái nµy cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· th«i thóc c¸c nhµ ®Çu t ph¶i lu«n lu«n t×m tßi, khai th¸c mäi nguån vèn cho ®Çu t ®Ó c¶i tiÕn kü thuËt vµ tranh bÞ c«ng nghÖ míi. §©y kh«ng nh÷ng lµ ®ßi hái cña thÞ trêng mµ cßn lµ tiÒn ®Ò ®Ó c¸c nhµ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n thu ®îc lîi nhuËn cao h¬n. Bèn lµ: Khèi lîng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n vµ tèc ®é cña nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña mét nÒn kinh tÕ. §Çu t x©y dùng lµm t¨ng thu nhËp quèc d©n, t¨ng tæng s¶n phÈm x· héi, trùc tiÕp gãp phÇn tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ míi vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho x· héi. N¨m lµ: ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n kh«ng nh÷ng cã vai trß quan träng ®èi víi s¶n xuÊt-kinh doanh-dÞch vô mµ cßn cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña tÊt c¶ c¸c mÆt cña ®êi sèng x· héi nh: ph¸t triÓn v¨n hãa nghÖ thuËt, cñng cè v÷ng ch¾c an ninh quèc phßng. 3 Nh vËy ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®· vµ sÏ t¹o ra mét c¬ cÊu kinh tÕ x· héi hîp lý, t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn c©n ®èi. Muèn ®Çu t ph¶i cã vèn ®Çu t. Sè vèn nµy rÊt lín kh«ng thÓ ra cïng mét lóc tõ c¸c kho¶n chi tiªu thêng xuyªn cña c¸c ®¬n vÞ hay chi tiªu thêng xuyªn cña x· héi, v× nÕu nh vËy nã sÏ lµm x¸o trén mäi ho¹t ®éng b×nh thêng cña x· héi vµ sinh ho¹t x· héi. Nguån vèn sö dông cho ®Çu t XDCB chØ cã thÓ lµ tiÒn tÝch lòy cña x· héi, c¸c doanh nghiÖp hoÆc lµ nguån tiÕt kiÖm cña d©n vµ còng cã thÓ lµ huy ®éng tõ c¸c nguån kh¸c nh: tµi trî quèc tÕ, vay quèc tÕ, liªn doanh… Qu¸ tr×nh sö dông vèn ®Çu t XDCB vÒ b¶n chÊt chÝnh lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn sù chuyÓn hãa vèn b»ng tiÒn thµnh vèn hiÖn vËt ®Ó t¹o ra nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. III - ChØ tiªu x¸c ®Þnh thÊt tho¸t, l·ng phÝ, tiªu cùc trong ho¹t ®éng ®Çu t XDCB. 1. Nhãm tiªu chÝ ®¸nh gÝa thÊt tho¸t do chñ tr¬ng ®Çu t ViÖc x¸c ®Þnh ®óng chñ tr¬ng ®Çu t cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu qu¶ x· héi cña dù ¸n ®Çu t. X¸c ®Þnh sai chñ tr¬ng ®Çu t kh«ng nh÷ng dÊn ®Õn ®Çu t kh«ng cã hiÖu qu¶, hoÆc hiÖu qu¶ ®Çu t kÐm mµ thËm chÝ cßn dÉn ®Õn hËu qu¶ khã lêng, c¶n trë ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña mét vïng, mét khu vùc nh bè trÝ ®Þa ®iÓm x©y dùng nhµ m¸y xi m¨ng, nhµ m¸y ®êng xa vïng nguyªn liÖu, hoÆc cha cã vïng nguyªn liÖu…lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm t¨ng cao, khi nhµ m¸y hoµn thµnh ®a vµo khai th¸c sö dông, cµng ho¹t ®éng cµng lç…§Ó kh¾c phôc viÖc ph¶i di chuyÓn nhµ m¸y, hoÆc bá nhµ m¸y…dÉn ®Õn thÊt tho¸t, l·ng phÝ nghiªm träng. T ¬ng tù nh vËy, khi x©y dùng mét nhµ m¸y kh«ng chó ý ®Õn xö lý níc th¶i, ®Æc biÖt ®èi víi nhµ m¸y hãa chÊt (s¶n xuÊt ph©n bãn, s¶n xuÊt giÊy…), xö lý khãi, bôi ®èi víi nhµ m¸y xi m¨ng, nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn… dÉn ®Õn « nhiÔm m«i tr êng cña mét vïng, mét khu vùc sÏ ¶nh hëng ®Õn ®êi sèng kinh tÕ-x· héi cña d©n c ®Ó kh¾c phôc ph¶i di chuyÓn nhµ m¸y hoÆc dì bá… nh vËy, sai lÇm vÒ chñ tr¬ng ®Çu t kh«ng chØ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ ®Çu t tríc m¾t mµ cßn ¶nh hëng l©u dµi ®Õn ®êi sèng kinh tÕ x· héi cña vïng, cña khu vùc vµ c¶ níc. V× vËy, cÇn nhËn thÊy sai lÇm vÒ chñ tr¬ng ®Çu t sÏ g©y ra l·ng phÝ, 4 thÊt tho¸t nghiªm träng nhÊt c¶ vÒ l·ng phÝ trùc tiÕp vµ l·ng phÝ gi¸n tiÕp. L·ng phÝ, thÊt tho¸t vèn vµ tµi s¶n trong ho¹t ®éng ®Çu t vµ x©y dùng thÓ hiÖn ë nh÷ng néi dung cô thÓ sau: 5  §Çu t kh«ng cã quy ho¹ch, kh«ng theo quy ho¹ch, hoÆc quy ho¹ch sai kh«ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn, d©n sè vµ lao ®éng…dÉn ®Õn kh«ng phï hîp víi quy luËt ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng, cña ngµnh, cña c¶ níc.  Sù lùa chän ®Þa ®iÓm ®Çu t sai: Bè trÝ ®Þa ®iÓm ®Çu t cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña dù ¸n c¶ tríc m¾t vµ l©u dµi. V× vËy, lùa chän sai ®Þa ®iÓm ®Çu t sÏ g©y l·ng phÝ, thÊt tho¸t lín vèn ®Çu t. Mçi lÇn di chuyÓn ®Þa ®iÓm nhµ m¸y kh«ng chØ tèn kÐm vÒ chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ b¶o qu¶n, chi phÝ ch¹y thö… mµ cßn ph¶i chi phÝ lín cho c«ng t¸c chuÈn bÞ mét mÆt b»ng nh ®Òn bï, gi¶i to¶ mÆt b»ng x©y dùng, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh t¹m phô vô thi c«ng x©y dùng…  X¸c ®Þnh quy m« dù ¸n, lùa chän thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, ph¬ng ¸n bao tiªu s¶n phÈm… kh«ng chÝnh x¸c, kh«ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm, ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc, cña vïng, cña khu vùc ®Æt ®Þa ®iÓm x©y dùng dù ¸n.  C«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n tríc ra quyÕt ®Þnh ®Çu t thùc hiÖn cha ®Çy ®ñ: bá sãt néi dung, ®¸nh gÝa sai lÖch c¸c néi dung cña dù ¸n. Nh÷ng néi dung ph¶n ¸nh thÊt tho¸t, l·ng phÝ thuéc vÒ chñ tr¬ng ®Çu t nªu trªn thÓ hiÖn ë giai ®o¹n tríc khi khëi c«ng x©y dùng dù ¸n (c«ng t¸c quy ho¹ch, c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t ). Thùc tÕ ho¹t ®éng ®Çu t vµ x©y dùng ë ViÖt Nam trong thêi gian qua thÊt tho¸t, l·ng phÝ ë chñ tr¬ng ®Çu t rÊt lín song cha ®¸nh gi¸ mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ nghiªm tóc. §iÒu ®ã ai còng biÕt, ai còng thÊy, tõ c¸c cÊp qu¶n lý, xong chËm ®îc kh¾c phôc.  Ph¬ng ¸n ®Çu t x©y dùng dù ¸n bá sãt hoÆc kh«ng x©y dùng gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i trêng, c¸c gi¶i ph¸p an toµn lao ®éng, an toµn trong qu¸ tr×nh thi c«ng nªn khi dù ¸n ®· hoµn thµnh ®a vµo khai th¸c, sö dông, dÉn ®Õn nh÷ng sù cè kü thuËt g©y hËu qu¶ lµm thÊt tho¸t, l·ng phÝ vÒ ngêi vµ tµi s¶n. 2. Nhãm tiªu chÝ ®¸nh gi¸ thÊt tho¸t trong kh©u chuÈn bÞ x©y dùng ë ViÖt Nam sau chñ tr¬ng ®Çu t, thÊt tho¸t, l·ng phÝ trong kh©u chuÈn bÞ x©y dùng kh¸ lín, kh¸ phæ biÕn, thËm chÝ cßn g©y nªn nh÷ng hiÖn tîng x· 6 héi nhøc nhèi. Khi ®¸nh gi¸ thÊt tho¸t, l·ng phÝ trong kh©u chuÈn bÞ x©y dùng cã thÓ theo c¸c tiªu chÝ sau:  ThÊt tho¸t l·ng phÝ do kh©u thiªt kÕ. ThÊt tho¸t, l·ng phÝ do chÊt lîng hå s¬ thiÕt kÕ kh«ng theo ®óng c¸c quy ph¹m, quy chuÈn vÒ kü thuËt cña nhµ níc. Hå s¬ thiÕt kÕ tho¸t lý víi t×nh h×nh thùc tÕ vÒ ®Þa chÊt, ®Þa h×nh, khÝ hËu, ®iÒu kiÖn vµ ®Æc ®iÓm vÒ tµi nguyªn, nguån nh©n lùc vµ ®Æc ®iÓm vÒ nguyªn liÖu, vËt t, thiÕt bÞ ®Çu vµo; quy m« vµ kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm, ®Çu ra… dÉn ®Õn nh÷ng sai sãt g©y hËu qu¶ vÒ thÊt tho¸t, l·ng phÝ trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng dù ¸n.  ThÊt tho¸t, l·ng phÝ, tiªu cùc cã thÓ x¶y ra trong kh©u lËp vµ qu¶n lý tæng dù to¸n, dù to¸n dù ¸n. LËp vµ qu¶n lý tæng dù to¸n, dù to¸n c«ng tr×nh, dù ¸n thùc chÊt lµ qu¶n lý trong ho¹t ®éng ®Çu t. §©y lµ kh©u kh«ng chØ g©y ra l·ng phÝ, thÊt tho¸t vÒ vèn ®Çu t mµ cßn lµ kh©u “nh¹y c¶m” g©y ra s¬ hë dÉn ®Õn ph¸t sinh tiªu cùc trong ho¹t ®éng ®Çu t . Khi ®¸nh gi¸ thÊt tho¸t, l·ng phÝ vèn ®Çu t vµ x©y dùng ë kh©u nµy cÇn ph©n tÝch xem xÐt theo nhng tiªu chÝ nh: + Khèi lîng tõng lo¹i c«ng viÖc theo thiªt kÕ kü thuËt, thiÕt kÕ tæ chøc thi c«ng. §¸nh gi¸ khèi lîng thùc tÕ theo thiÕt kÕ; ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña khèi lîng thiÕt kÕ so víi yªu cÇu vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ… Qua ®ã rót ra nh÷ng nhËn xÐt vµ lîng hãa nhng thÊt tho¸t, l·ng phÝ do kh©u thiÕt kÕ sai g©y ra: kª khèng khèi lîng, thiÕt kÕ sai dÉn ®Õn ph¶i ph¸ bá khèi lîng ®· lµm ®Ó lµm l¹i theo thiÕt kÕ ®iÒu chØnh hoÆc bæ sung, tÝnh to¸n khèi lîng sai quy ph¹m, quy chuÈn. + Sö dông sai ®Þnh møc kinh tÕ- kü thuËt cña Nhµ níc ban hµnh cho tõng lo¹i c«ng tr×nh theo quy ph¹m vµ quy chuÈn. + ¸p dông sai gi¸ c¶ theo tõng lo¹i vËt t thiÕt bÞ ®· ®îc Së tµi chÝnh vËt gi¸ th«ng b¸o theo thùc tÕ t¹i thêi ®iÓm tÝnh to¸n, nghiÖm thu tÝnh to¸n. + ¸p dông sai, hoÆc do t×nh to¸n sai vÒ khèi lîng ®Þnh møc, gi¸ c¶ dÉn ®Õn tÝnh to¸n sai vÒ c¸c lo¹i chi phÝ tÝnh theo ®Þnh møc. Nh×n chung, sau chñ tr¬ng ®©u t thÊt tho¸t, l·ng phÝ trong qu¶n lý chi phÝ vµ gi¸ kh¸ lín. V× vËy viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ th©t tho¸t, l·ng phÝ, tham nhòng cã thÓ x¶y ra do kh©u lËp tæng dù to¸n, dù to¸n, qu¶n lý gi¸ vµ chi phÝ trong ho¹t ®éng ®Çu t XDCB cã vÞ trÝ quan träng trong ng¨n ngõa tiªu cùc. 7  ThÊt tho¸t, l·ng phÝ, tiªu cùc cã thÓ xÈy ra trong kh©u ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng x©y dùng. §©y lµ khu vùc nhËy c¶m c¶ vÒ kinh tÕ vµ x· héi vµ còngg lµ khu vùc dÔ béc lé nh÷ng s¬ hë g©y ra thÊt tho¸t, l·ng phÝ. Khi ®¸nh gi¸ thÊt tho¸t l·ng phÝ, tiªu cùc trong ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cÇn dùa vµo c¸c c¨n cø: + Xem xÐt tÝnh ph¸p lý vµ hîp lý cña ph¬ng ph¸p dÒn bï gi¶i phãng mÆt b»ng, ph¬ng ¸n ®Òn bï vµ ph¬ng ¸n t¸i ®Þnh c cña c¸c hé d©n ph¶i di chuyÓn dÓ gi¶i phãng mÆt b»ng. + Xem xÐt ®¸nh gi¸ viÖc vËn dông c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña nhµ níc ®èi víi c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng nh : viÖc x¸c ®Þnh gi¸ nhµ, gi¸ ®Êt, hÖ sè sö dông ®Êt, hÖ sè x¸c ®Þnh lo¹i vµ h¹ng ®Êt ¸p dông trong ph¬ng ¸n ®Òn bï. + KiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c cña sè hé d©n, sè tµi s¶n cña d©n c trong ph¬ng ¸n ®Òn bï vµ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Òn bï. + KiÓm tra, ®¸nh gi¸ nh÷ng thÊt tho¸t, l·ng phÝ, tham nhòng vèn vµ tµi s¶n trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, triÓn khai c«ng t¸c ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng x©y dùng, t¸i ®Þnh c c¸c hé d©n. 3. Nhãm tiªu chÝ ®¸nh gi¸ thÊt tho¸t, l·ng phÝ, tiªu cùc cã thÓ xÈy ra trong c«ng t¸c triÓn khai vµ ®iÒu hµnh kÕ ho¹ch ®Çu t hµng n¨m ViÖc bè trÝ triÓn khai kÕ ho¹ch ®Çu t hµng n¨m còng lµ kh©u dÔ g©y ra l·ng phÝ, thÊt tho¸t, tiªu cùc… dÉn ®Õn tham nhòng bëi c¸c hiÖn tîng nh:  Bè trÝ danh môc c¸c dù ¸n ®Çu t vµo kÕ ho¹ch ®Çu t hµng n¨m qu¸ ph©n t¸n, kh«ng s¸t víi tiÕn ®é thi c«ng cña dù ¸n ®· ®îc phª duyÖt. Danh môc dù ¸n ®Çu t cµng nhiÒu, thêi gian ®Çu t cµng bÞ kÐo dµi, dÉn ®Õnl·ng phÝ, thÊt tho¸t vèn ®Çu t c¶ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp.  Kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó bè trÝ kÕ ho¹ch vÉn ghi vµo kÕ ho¹ch ®Çu t hµng n¨m lµm cho viÖc triÓn khai kÕ ho¹ch gÆp khã kh¨n, ph¶i chê ®îi, hoÆc cã khi cã khèi lîng thùc hiÖn vÉn kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn thanh to¸n.  Bè trÝ kÕ ho¹ch kh«ng theo s¸t c¸c môc tiªu ®Þnh híng cña chiÕn lîc, cña kÕ ho¹ch 5 n¨m… còng sÏ dÉn ®Õn gi¸n tiÐp lµm thÊt tho¸t , l·ng phÝ vèn ®Çu 8 t sau nµy: bëi v× khi dù ¸n hoµn thµnh ®a vµo khai th¸c, sö dông sÏ thiÕu ®ång bé víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña c¸c ngµnh vµ c¶ x· héi.  Bè trÝ kÕ ho¹ch ®Çu t hµng n¨m cho c¸c dù ¸n kh«ng theo s¸t tiÕn ®é ®Çu t thùc hiÖn dù ¸n ®îc cÊp thÈm quyÒn phª duyÖt trong quyÕt ®Þnh ®Çu t . 4. Nhãm tiªu chÝ ®¸nh gi¸ thÊt tho¸t, l·ng phÝ, tiªu cùc vèn ®Çu t cã thÓ xÈy ra trong kh©u lùa chon nhµ thÇu. Trong thùc tÕ l©u nay ®· ¸p dông 2 h×nh thøc lùa chän nhµ thÇu lµ chØ ®Þnh vµ ®Êu thÇu x©y dùng.  H×nh thøc chØ ®Þnh thÇu ¸p dông rÊt h¹n chÕ v× bÞ coi lµ l¹c hËu, thiÕu yÕu tè c¹nh tranh, nªn chØ ¸p dông cho nh÷ng gãi thÇu cña c¸c dù ¸n ®Çu t cã gi¸ trÞ díi 1 tû ®ång, dù ¸n thö nghiÖm, dù ¸n s¶n xuÊt chÊt næ, dù ¸n kh¾c phôc hËu qu¶ cña thiªn tai (lôt b·o, sôt lë…).  H×nh thøc ®Êu thÇu lµ h×nh thøc tiÕn bé trong chän thÇu x©y dùng, nhng trong thùc tÕ ®· vµ ®ang diÔn ra nhiÒu tiªu cùc g©y ra thÊt tho¸t, l·ng phÝ vµ tham nhòng lµm sai lÖch b¶n chÊt ®Êu thÇu do : - Kh«ng thùc hiÖn ®óng tr×nh tù ®Êu thÇu - XÐt thÇu, ®¸nh gi¸ ®Ó lo¹i nhµ thÇu khi lùa chän nhµ thÇu kh«ng chÝnh x¸c, thiÕu chuÈn mùc. - HiÖn tîng th«ng ®ång gi÷a c¸c nhµ thÇu khi tham gia ®Êu thÇu ®· khèng chÕ gi¸ tróng thÇu cho ®¬n vÞ ®îc tho¶ thuËn ®Ó th¾ng thÇu (c¸c nhµ thÇu tho¶ thuËn víi nhau ®Ó mét nhµ thÇu nµo ®ã th¾ng thÇu b»ng c¸ch bá gi¸ thÇu cao h¬n gÝa cña nhµ thÇu ®· tho¶ thuËn ). - ViÖc chuÈn bÞ tæ chøc ®Êu thÇu vµ c«ng t¸c tæ chøc ®Êu thÇu kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng còng sÏ dÉn ®Õn g©y thÊt tho¸t, l·ng phÝ vµ tiÒu cùc vÒ vèn vµ tµi s¶n trong ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. 5. Nhãm tiªu chÝ ®¸nh gi¸ thÊt tho¸t, l·ng phÝ trong kh©u thanh to¸n vèn ®Çu t. Vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n chØ ®îc thanh to¸n cho gi¸ trÞ khèi lîng thùc hiÖn ®· hoµn thµnh, ®ñ ®iÒu kiÖn thanh to¸n. Do ®ã, khi thanh to¸n vèn ®Çu t nÕu tho¸t ly c¸c ®iÒu kiÖn cña gi¸ trÞ khèi lîng hoµn thanh ®ñ ®iÒu kiÖn 9 thanh to¸n sÏ g©y l·ng phÝ, thÊt tho¸t vµ c¸c hiÖn tîng tiªu cùc cã thÓ xÈy ra. §Ó ®¸nh gi¸ møc ®é l·ng phÝ, thÊt thoat vµ ng¨n chÆn thÊt tho¸t, l·ng phÝ vèn ®Çu t trong kh©u thanh to¸n cÇn ph¶i b¸m s¸t c¸c ®iÒu kiÖn lµm c¨n cø cho thanh to¸n vèn ®Çu t nh: - Cã ®ñ thñ tôc ph¸p lý vÒ ®Çu t theo quy ®Þnh. - Cã quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban qu¶n lý dù ¸n, quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm trëng ban, bæ nhiÖm kÕ to¸n trëng, më tµi kho¶n thanh to¸n ë kho b¹c Nhµ níc. - Cã kÕ ho¹ch ®Çu t ®îc th«ng b¸o. - Cã quyÕt ®inh ®¬n vÞ tróng thÇu (®èi víi ®Êu thÇu) hoÆc quyÕt ®Þnh chØ ®Þnh thÇu. - Cã hîp ®ång kinh tÕ göi chñ ®Çu t (bªn A) vµ nhµ thÇu (bªn B) - Cã khèi lîng hoµn thµnh ®ñ ®iÒu kiÖn thanh to¸n ®îc A-B nghiÖm thu, bªn A chÊp nhËn vµ ®Ò nghÞ thanh to¸n. Nh÷ng c¨n cø nªu trªn lµ tiªu chÝ ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ x¸c ®Þnh nguyªn nh©n cña thÊt tho¸t, l·ng phÝ vèn ®Çu t XDCB x¶y ra trong kh©u thanh to¸n. 6. Tiªu chÝ ®¸nh gi¸ thÊt tho¸t, l·ng phÝ, tiªu cùc vèn ®Çu t trong kh©u quyÕt to¸n vèn ®Çu t dù ¸n hoµn thµnh. Khi dù ¸n hoµn thµnh sÏ ®îc nghiÖm thu, quyÕt to¸n vèn ®Çu t hoµn thµnh ®Ó giao cho ®¬n vÞ sö dông, qu¶n lý nh»m võa b¶o toµn vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶. Do vËy, toµn bé vèn ®Çu t x©y dùng dù ¸n tõ kh©u chuÈn bÞ ®Çu t ®Õn khi dù ¸n hoµn thµnh ®îc nghiÖm thu ®Çy ®ñ vµ b¸o c¸o quyÕt to¸n sÏ ®îc thÈm tra ®Ó phª duyÖt. Kh©u thÈm tra quyÕt to¸n chÝnh x¸c tríc khi phª duyÖt sÏ cã t¸c dông tÝch cùc ng¨n chÆn thÊt tho¸t, l·ng phÝ vèn ®Çu t. C«ng t¸c quyÕt to¸n, thÈm tra phª duyÖt quyÕt to¸n lµm kÐm, thùc hiÖn kh«ng ®Çy ®ñ sÏ t¹o c¬ së ph¸p lý cho t×nh tr¹ng l·ng phÝ, thÊt tho¸t vèn ®Çu t. PhÇn II: ThÊt tho¸t, l·ng phÝ trong ®Çu t XDCB: thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p. I - Thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n cña hiÖn tîng thÊt tho¸t, l·ng phÝ trong ®Çu t XDCB 10 Trong thêi gian qua, nh÷ng thµnh tùu vÒ ®Çu t x©y dùng ®· mang l¹i to lín cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã lÜnh vùc nµy còng ®· béc lé kh¸ nhiÒu yÕu kÐm nh: chÊt lîng, hiÖu qu¶ nhiÒu c«ng tr×nh cha cao, ®Çu t cha tËp trung hoµn chØnh, ®Æc biÖt lµ cßn thÊt tho¸t vÉn cßn ë con sè qu¸ lín… MÆc dï cho ®Õn nay ®· cã bao nhiªu cuéc thanh tra, kiÓm tra, nhiÒu vô ¸n h×nh sù vµ hµng tr¨m cuéc héi th¶o nh»m h¹n chÕ vµ t×m ra nguyªn nh©n tiªu cùc trong lÜnh vùc XDCB, nhng cã thÓ kh¼ng ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n r»ng: Kh«ng ai cã thÓ ®a ra mét con sè chÝnh x¸c vÒ tû lÖ thÊt tho¸t, l·ng phÝ tham nhòng lµ bao nhiªu phÇn tr¨m trªn tæng sè nguån vèn trong ®Çu t XDCB. ChØ biÕt lµ, mçi mét ngêi cã tr¸ch nhiÖm kh¸c nhau ®· ®a ra nh÷ng con sè kh¸c nhau nh: 10%, 20%, 30%, 40% thËm chÝ lµ 50%. Trong cuéc héi th¶o tÇm cì quèc gia gÇn ®©y víi tiªu chÝ: “Lµm thÕ nµo ®Ó chèng thÊt tho¸t trong ®Çu t XDCB” ngêi ta ®· c«ng bè, hµng n¨m, riªng thÊt tho¸t trong XDCB ®· lªn tíi 25.000 tû ®Õn 30.000 tû ®ång. Sè tiÒn thÊt tho¸t ®ã ®ñ ®Ó tr¶ l¬ng cho toµn bé c«ng chøc vµ viªn chøc khèi hµnh chÝnh sù nghiÖp. Con sè trªn cho thÊy thÊt tho¸t, l·ng phÝ vèn ®Çu t x©y dùng cña Nhµ níc ®· vµ ®ang ë møc ®é nghiªm träng, lµm ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi Ých x· héi, lßng tin cña nh©n d©n. HiÖn nay, thÊt tho¸t l·ng phÝ trong ®Çu t XDCB ®· vµ ®ang lµ ®iÓm nãng rÊt nh¹y c¶m, ®îc d luËn rÊt quan t©m. Tuy nhiªn, cã mét thùc tÕ ®¸ng buån lµ t×nh tr¹ng nµy ®ang diÔn ra phæ biÕn ë c¸c dù ¸n thuéc khu vùc kinh tÕ nhµ níc, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n ®Çu t XDCB tõ nguån ng©n s¸ch nhµ níc. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra sù mÊt c©n b»ng vÒ tµi chÝnh cña Nhµ níc. Cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n dÉn tíi viÖc g©y thÊt tho¸t, l·ng phÝ trong ®Çu t XDCB hiÖn nay ë níc ta, nhng trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy chóng t«i xin phÐp ph©n tÝch mét phÇn thùc tr¹ng vµ rót ra mét vµi nguyªn nh©n c¬ b¶n sau ®©y: 1. ThÊt tho¸t, l·ng phÝ trong kh©u x¸c ®Þnh chñ tr¬ng ®Çu t: HÇu hÕt c¸c dù ¸n ®îc ®Çu t ®Òu xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tÕ vµ trªn c¬ së quy ho¹ch chung, nhng trªn thùc tÕ cã trêng hîp kh«ng cã quy ho¹ch hoÆc quy ho¹ch cha hîp lý ph¶i ®iÒu chØnh l¹i, hoÆc trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n do kh¶o s¸t kh«ng kü, lùa chän ®Þa ®iÓm, c«ng nghÖ cha thÝch hîp, ®Çu t kh«ng ®ång bé gi÷a c¸c h¹ng môc, x¸c ®Þnh quy m« x©y dùng c«ng tr×nh vît 11 qu¸ nhu cÇu sö dông… C¸c nguyªn nh©n nµy ®Òu dÉn ®Õn thÊt tho¸t, l·ng phÝ vµ tiªu cùc kh¸ lín. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn quyÕt ®Þnh chñ tr¬ng sai mét phÇn do tr×nh ®é, nhËn thøc, quan ®iÓm cña ngêi cã thÈm quyÒn cha ®ñ tÇm, mét phÇn do c«ng t¸c kiÓm ®Þnh cña c¬ quan chuyªn m«n tham mu cho ngêi cã thÈm quyÒn. Do ®ã kh«ng Ýt c¸c dù ¸n sau khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t, viÖc triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n ®Õn khi hoµn thµnh vµ ®a vµo sö dông th× sö dông kh«ng hÕt c«ng suÊt hoÆc c«ng nghÖ l¹c hËu nªn chÊt lîng s¶n phÈm lµm ra thÊp, gi¸ thµnh cao, kinh doanh bÞ thua lç. ThËt vËy, t×nh tr¹ng ®Çu t trµn lan, c«ng nghÖ l¹c hËu kh¸ phæ biÕn: theo sè liÖu ®iÒu tra th× m¸y mãc thiÕt bÞ cña ViÖt Nam l¹c hËu so víi thÕ giíi tõ 19 ®Õn 20 n¨m, b×nh qu©n l¹c hËu 2-3 thÕ hÖ. H¬n 55% lµ tr×nh ®é thñ c«ng, 41% lµ tr×nh ®é c¬ khÝ vµ cha ®Çy 4% lµ tr×nh ®é tù ®éng ho¸. Thªm vµo ®ã lµ viÖc trong qu¸ tr×nh ®Çu t cha tÝnh to¸n ®µy ®ñ tÝnh ®ång bé tõ c¬ së SXKD ®Õn nguyªn liÖu, n¨ng lùc thÞ trêng tiªu thô vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c ®èi tîng kh¸c. HËu qu¶ lµ c«ng suÊt ho¹t ®éng thÊp (kho¶ng 50 – 60%), gi¸ thµnh cao, s¶n phÈm tiªu thô chËm , doanh nghiÖp bÞ thua lç, thËm chÝ kh«ng nép ®ñ thuÕ. - Khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, mét sè tØnh ®æ x« vµo lµm nhµ m¸y bia vµ níc ngät. Trong ®ã cã nhiÒu nhµ m¸y thÊt b¹i th¶m h¹i nh nhµ m¸y bia tØnh Sãc Tr¨ng ®îc x©y dùng vµo th¸ng 4/1994 víi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ CHLB §øc cã c«ng suÊt thiÕt kÕ lµ 5 triÖu lÝt bia vµ 8 triÖu lÝt níc ngät/n¨m. Nhµ m¸y ®i vµo ho¹t ®éng tõ th¸ng 5/1996 vµ chØ s¶n xuÊt ®îc 574.321 lÝt, ®¹t 11,5% c«ng suÊt thiÕt kÕ vµ sau 2 n¨m ho¹t ®éng nhµ m¸y bÞ lç gÇn 14,5 tû ®ång. - Khi cã nhu cÇu vÒ xi m¨ng lín, ChÝnh phñ cã chñ tr¬ng ®Çu t vµo xi m¨ng vµ thÕ lµ mét lo¹t c¸c nhµ m¸y xi m¨ng lß ®øng víi c«ng suÊt 500 ngh×n tÊn/n¨m, thiÕt bÞ Trung Quèc ë c¸c ®Þa ph¬ng ra ®êi nh: xi m¨ng Thanh Ba (Phó Thä), xi m¨ng Hµ B¾c, xi m¨ng S¬n La …Do vËy, trªn 50 nhµ m¸y xi m¨ng lß ®øng thiÕt bÞ Trung Quèc ®îc ®Çu t b»ng nguån vèn vay ®· ra ®êi. Nhng s¶n phÈm lµm ra cã chÊt lîng kÐm, gi¸ thµnh cao nªn phÇn lín nh÷ng nhµ m¸y nµy kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng nép thuÕ vµ tr¶ nî. Råi sau ®ã l¹i 12 ®Õn lît c¸c nhµ m¸y ®êng víi thiÕt bÞ do Trung Quèc cung cÊp l¹i ra ®êi ®Ó ®¶m b¶o môc tiªu 1 triÖu tÊn ®êng nhng còng r¬i vµo t×nh tr¹ng thua lç trÇn träng. - Thªm vµo ®ã, khi ChÝnh phñ cã chñ tr¬ng ®Çu t qua h×nh thøc tÝn dông u ®·i cho ®ãng tµu ®¸nh c¸ xa bê, thÕ lµ mét lo¹t c¸c dù ¸n ®¸nh c¸ xa bê ®îc thùc duyÖt. §èi tîng vay theo h×nh thøc nµy hÇu hÕt lµ c¸c hé t nh©n vay tÝn dông u ®·i cña Nhµ níc ®Ó ®Çu t vµo ph¬ng tiÖn ®¸nh b¾t. Trong khi ®ã ho¹t ®éng ®¸nh b¾t c¸ xa bê cha ®îc ®Çu t ®ång bé tõ tµu ®¸nh c¸, dÞch vô, c¬ së chÕ biÕn, thÞ trêng tiªu thô nªn ®· cã ®Þa ph¬ng khèi lîng ®¸nh b¾t vît qu¸ kh¶ n¨ng vÒ søc mua, gi¸ c¸ chØ ®¹t 1000®/kg. - Mét sè quyÕt ®Þnh ®Çu t kh¸c nh: Thuû cung Th¨ng Long, hÖ thèng tho¸t níc Nhiªu Léc – ThÞ NghÌ… cã sù t¾c tr¸ch cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ ®Çu t vµ x©y dùng ë kh©u thÈm ®Þnh dù ¸n, chän h×nh thøc vµ ®èi t¸c qu¶n lý…nªn khi ®a ra quyÕt ®Þnh vÒ chñ tr¬ng ®Çu t thiÕu chÝnh x¸c, kh«ng hîp lý g©y ¶nh hëng nghiªn träng lµm thÊt tho¸t l·ng phÝ vèn, tµi s¶n cña Nhµ níc. Nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò g©y thÊt tho¸t, l·ng phÝ do nh÷ng sai lÇm trong chñ tr¬ng ®Çu t ë c¸c cÊp, c¸c ngµnh, ®i¹ ph¬ng lµ do: - ViÖc bµn b¹c, c©n nh¾c, tÝnh to¸n vÒ khÝa c¹nh hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu qu¶ x· héi, m«i trêng ®Çu t cßn hêi hît, thiÕu cô thÓ. - Cã kh«ng Ýt trêng hîp khi quyÕt ®Þnh vÒ chñ tr¬ng ®Çu t cßn nÆng vÒ phong trµo, ch¹y theo thµnh tÝch nªn kÐo theo t×nh tr¹ng ®Çu t trµn lan, kÐm hiÖu qu¶. 2. ThÊt tho¸t,l·ng phÝ trong kh©u thÈm ®Þnh, phª duyÖt thiÕt kÕ kü thuËttæng dù to¸n: C«ng t¸c thÈm ®Þnh, phª duyÖt thiÕt kÕ kü thuËt, tæng dù to¸n ë nhiÒu ®Þa ph¬ng, nhiÒu ngµnh cßn t×nh tr¹ng cha tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ néi dung ®îc phª duyÖt trong quyÕt ®Þnh ®Çu t cña dù ¸n, ¸p dông sai ®Þnh møc, sai ®¬n gi¸…®· t¹o khe hë, khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý, thanh to¸n vµ quyÕt to¸n vèn ®Çu t dÉn ®Õn l·ng phÝ, thÊt tho¸t vèn: 13 Mét lµ, t×nh tr¹ng mét sè cÊp cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh ®Çu t, quyÕt ®Þnh phª duyÖt thiÕt kÕ kü thuËt, tæng dù to¸n, dù to¸n chi tiÕt thiÕu chÝnh x¸c dÉn ®Õn ph¶i bæ sung, ®iÒu chØnh nhiÒu lÇn, thËm chÝ cã kh«ng Ýt dù ¸n võa thiÕt kÕ, võa thi c«ng…®Õn giai ®o¹n cuèi hoÆc khi xong c«ng tr×nh míi tr×nh duyÖt hoÆc xin ®iÒu chØnh tæng dù to¸n nh»m hîp thøc ho¸ c¸c chi phÝ ®· ph¸t sinh. §iÒu nµy cã thÓ thÊy râ ë dù ¸n tu bæ, t«n t¹o Nhµ h¸t lín Thµnh phè Hµ Néi ®· hoµn thµnh tõ n¨m 1997 nhng tæng dù to¸n vÉn cha ®îc phª duyÖt, Bé V¨n ho¸ - Th«ng tin vÉn cha gi¶i tr×nh ®îc c¬ së x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tæng dù to¸n. Mét vÝ dô kh¸c lµ c¸c dù ¸n ®ª ®iÒu, do tÝnh chÊt quan träng cña c«ng t¸c ®ª ®iÒu nªn c¸c chñ ®Çu t ®îc phÐp chØ ®Þnh ®¬n vÞ thi c«ng vµ triÓn khai thi c«ng trong khi võa thiÕt kÕ, lËp dù to¸n do ®ã t×nh tr¹ng nµy ¶nh hëng ®Õn kh©u thanh to¸n vµ quyÕt to¸n khi c«ng tr×nh hoµn thµnh. N¨m 2001 c«ng t¸c tu bæ ®ª ®iÒu ®îc bè trÝ kÕ ho¹ch lµ 160 tû ®ång, Bé N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n triÓn khai ph©n bæ chØ tiªu kÕ ho¹ch cho 19 tØnh cã ®ª tõ Hµ TÜnh trë ra, nhng cha cã dù to¸n nªn hîp ®ång kinh tÕ A-B kh«ng ký ®îc. Do ®ã, c¸c ®¬n vÞ thi c«ng kh«ng ®îc t¹m øng vèn mµ ph¶i tù bá vèn ra thi c«ng mÆc dï Bé Tµi ChÝnh ®· cã c«ng v¨n cho phÐp ®îc t¹m øng 50% kÕ ho¹ch vèn ®Çu t n¨m khi hîp ®ång ®îc ký kÕt. Cã nh÷ng dù ¸n gÇn hoµn thµnh vÉn kh«ng cã tæng dù to¸n ®îc duyÖt, kh«ng cã c¬ së ®Ó qu¶n lý vµ kiÓm so¸t thanh to¸n vèn cho dù ¸n. Hai lµ, chÕ ®é Nhµ níc quy ®Þnh vÒ chi phÝ t vÊn (kh¶o s¸t, thiÕt kÕ…) ®îc tÝnh tû lÖ thuËn theo chi phÝ c«ng tr×nh. V× vËy, trong thùc tÕ c¸c nhµ thiÕt kÕ cã xu híng t¨ng quy m« vµ hÖ sè an toµn cña c«ng tr×nh cao h¬n møc b×nh thêng ®Ó t¨ng gi¸ trÞ c«ng tr×nh nh»m t¨ng chi phÝ thiÕt kÕ ®Ó hëng lîi mµ Ýt chó ý ®Õn nghiªn cøu thiÕt kÕ hîp lý ®Ó gi¶m bít c¸c khèi lîng kh«ng cÇn thiÕt. HiÖn tîng nµy còng dÉn ®Õn phª duyÖt gi¸ trÞ dù to¸n kh«ng s¸t thùc tÕ, g©y l·ng phÝ vµ thÊt tho¸t vèn ®Çu t ®ång thêi t¹o s¬ hë ®Ó gi¶m khèi lîng (gi¶m tiªu chuÈn quy ph¹m vËt t ®Ó gi¶m bít khèi lîng) trong qu¸ tr×nh thi c«ng nh»m hëng lîi Ba lµ, qu¸ tr×nh kh¶o s¸t lËp dù ¸n ®Çu t còng t¹o ra khe hë g©y thÊt tho¸t, l·ng phÝ vèn vµ tµi s¶n cña Nhµ níc. §Ó ®¬n gi¶n ho¸ trong kh©u tr×nh duyÖt chñ tr¬ng ®Çu t, nhiÒu chñ ®Çu t chia dù ¸n lín thµnh nhiÒu dù ¸n nhá hoÆc nhiÒu h¹n môc chØ t¹m tÝnh nh»m môc ®Ých lµm cho tæng møc ®Çu t 14 thÊp ®i. Do vËy trong qu¸ tr×nh thi c«ng ®· vît møc dù to¸n kh¸ lín cã khi gÊp ®«i so víi tæng møc vèn ®Çu t ®· duyÖt ban ®Çu nªn ph¶i ®iÒu chØnh tæng møc vµ duyÖt l¹i. ThËm chÝ cã dù ¸n khi hoµn thµnh còng kh«ng duyÖt l¹i tæng møc vèn mµ lÊy sè vèn thùc tÕ ®· cÊp lµm quyÕt to¸n. T×nh tr¹ng nµy còng g©y s¬ hë cho c«ng t¸c qu¶n lý trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n dÉn ®Õn l·ng phÝ, thÊt tho¸t vèn ®Çu t mét c¸ch hîp ph¸p ®ång thêi t¹o lç hæng cho c¸c hiÖn tîng tiªu cùc, tham nhòng cã thÓ x¶y ra. Bèn lµ, mét hiÖn tîng kh¸c còng kh¸ phæ biÕn lµ khi lËp vµ phª duyÖt tæng dù to¸n, dù to¸n kh«ng theo s¸t c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt cña Nhµ níc ®· ban hµnh, kh«ng s¸t víi thùc tÕ cña tõng khu vùc, gi¸ c¶ thÞ trêng trong tõng thêi kú dÉn ®Õn phª duyÖt tæng møc ®Çu t qu¸ chªnh lÖch víi thùc tÕ. §iÓn h×nh nh c¸c dù ¸n sau: §¬n vÞ : tû ®ång Tªn dù ¸n CÇu Hµm Rång Quèc lé 1A (®o¹n tr¸nh Phan Rang) Quèc lé 18 Tæng møc ®Çu t Tæng dù to¸n do t vÊn lËp Tæng dù to¸n qua thÈm ®Þnh 336,586 296,761 234,772 125 94,45 57,694 484 397,889 335,566 Nguån: Theo sè liÖu B¸o c¸o cña TC§TPT n¨m 2003 N¨m lµ, chÊt lîng thiÕt kÕ cña mét sè dù ¸n kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu, kh«ng phï hîp víi thùc ®Þa c¶nh quan thùc tÕ, còng nh yªu cÇu kü thuËt dÉn ®Õn ph¶i söa ®æi, bæ sung thiÕt kÕ…nªn chÊt l îng c«ng tr×nh kh«ng ®¶m b¶o nh dù ¸n Nhµ h¸t chÌo Kim M· Hµ Néi. Dù ¸n nµy ®îc ®Çu t x©y dùng trong gÇn 10 n¨m míi hoµn thµnh (tõ th¸ng 3/1985 ®Õn th¸ng 9/1992) nhng n¨m 1989 ®· ph¸t hiÖn c«ng tr×nh cã sù cè bÞ nøt. Trung t©m kiÓm ®Þnh chÊt lîng x©y dùng ®· chØ râ cã mét sè sai sãt trong thiÕt kÕ vµ ngµy 9/7/1996 Bé V¨n ho¸ - Th«ng tin míi cã quyÕt ®Þnh ngõng mäi ho¹t ®éng t¹i Nhµ h¸t chÌo nµy ®Ó lËp ph¬ng ¸n c¶i t¹o. 3. ThÊt tho¸t l·ng phÝ vèn trong ®Êu thÇu x©y dùng: 15 Mét trong nh÷ng mÆt tr¸i trong XDCB ®ã lµ vÊn ®Ò: §Êu thÇu vµ nh÷ng bÊt cËp vÒ ®Êu thÇu: Mçi n¨m nhê ®Êu thÇu, ng©n s¸ch quèc gia “tiÕt kiÖm” ®îc kho¶ng 400 triÖu USD. Tuy nhiªn c¸c chuyªn gia l¹i nh×n con sè ®ã víi nhiÒu nçi lo kh¸c nhau. NhiÒu c¸ nh©n vµ tæ chøc rÊt lo l¾ng vµ cã nhiÒu lÇn b¸o ®éng vÒ t×nh tr¹ng bá thÇu ph¸ gi¸. Mét ®iÒu khã hiÓu lµ nhiÒu c«ng tr×nh tróng thÇu víi gi¸ thÊp h¬n rÊt nhiÒu thËm chÝ chØ b»ng 50% - 70% gi¸ dù to¸n mµ vÉn ®îc chÊp nhËn. Ph¶i ch¨ng nh÷ng ngêi xÐt thÇu kh«ng hiÓu g× vÒ x©y dùng, hoÆc ngêi lËp dù to¸n kh«ng biÕt tÝnh to¸n? Chóng ta cã thÓ thÊy r»ng nÕu thùc hiÖn ®Êu thÇu nh vËy th× : hoÆc lµ dù to¸n sai, hoÆc lµ c«ng tr×nh kh«ng ®¹t chÊt lîng hoÆc nhµ thÇu sÏ ph¸ s¶n?! Nhng thùc tÕ th× ch¾c ch¾n lµ dù to¸n kh«ng sai nhiÒu ®Õn thÕ vµ còng ch¼ng cã nhµ thÇu nµo ph¸ s¶n c¶, mµ c¸i duy nhÊt s¶y ra lµ c¸c c«ng tr×nh chÊt lîng kh«ng ®¹t yªu cÇu vµ thËm chÝ nhiÒu c«ng tr×nh buéc Nhµ níc ph¶i chi thªm ®Ó bï cho c«ng tr×nh ®ang thi c«ng dë dang v× sù hoµn thµnh cña nã cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. VÝ dô: Gãi thÇu 2A hÇm H¶i V©n tróng thÇu víi gi¸ chØ b»ng 34,3% gi¸ dù to¸n ®· tëng lµ kû lôc vÒ th¾ng thÇu mµ vÉn ph¶i chµo thua gãi thÇu 2B víi gi¸ tróng thÇu chØ b»ng 28,9% gi¸ dù to¸n. Hay trong c«ng tr×nh x©y dùng nhµ m¸y xi m¨ng Phóc S¬n (H¶i D¬ng), gi¸ thÈm ®Þnh gãi thÇu san lÊp mÆt b»ng lµ 35 tû ®ång. C¸c nhµ thÇu cña Bé X©y Dùng sau khi tÝnh to¸n tiÕt kiÖm ®· chµo gi¸ 31 tû ®ång, c¸c c«ng ty qu©n ®éi chµo gi¸ 21 tû, nhng c¸c nhµ thÇu ®Þa ph¬ng víi lý do huy ®éng “søc d©n nhµn rçi” ®· bá thÇu víi gi¸ chØ lµ 14 tû ®ång. Nh vËy, ph¸ gi¸ ®ang ®îc c¸c nhµ thÇu coi lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó th¾ng thÇu. Cã nh÷ng vô ®Êu thÇu, chªnh lÖch gi÷a gi¸ th¾ng thÇu vµ gi¸ gãi thÇu lªn tíi hµng tr¨m tû ®ång. VÝ dô nh trêng hîp ®Êu thÇu x©y dùng c¶ng C¸i L©n chªnh lÖch gi¸ lµ 400 tû ®ång. §êng B¾c Ninh – Néi Bµi cã trªn 9 nhµ thÇu bá gi¸ trong kho¶ng 657 – 675 tû ®ång vµ nhµ thÇu th¾ng thÇu vÉn bá gi¸ 657 tû ®ång nhng nhê vµo “th gi¶m gi¸” lªn tíi 223 tû ®ång. Thêi gian cam kÕt hoµn thµnh c«ng tr×nh nµy lµ 24 th¸ng nhng trªn thùc tÕ th× sau 18 th¸ng thi c«ng, con ®êng 36,3 km nµy cha cã mét mÐt nµo ®îc x©y dùng hoµn chØnh; c¶ tuyÕn ®êng cã 14 chiÕc cÇu nhng gÇn chôc chiÕc cha cã ai ®ông ®Õn. TiÕn ®é thi c«ng cã thÓ ph¶i kÐo dµi thªm 2 n¨m vµ c¸c chuyªn gia dù ®o¸n r»ng: c«ng tr×nh nµy khã cã thÓ hoµn thµnh nÕu kh«ng cã sù trî gióp cña Nhµ níc. 16 Sù xuÊt hiÖn ®óng lóc cña Nhµ níc lu«n lu«n ®îc coi lµ chç dùa tèt cho c¸c nhµ thÇu. V× thÕ c¸c nhµ thÇu sö dông mäi c¸ch ®Ó th¾ng thÇu, sau ®ã sÏ t×m c¸ch xoay së ®Ó cïng víi t vÊn gi¸m s¸t, chñ ®Çu t söa ®æi thiÕt kÕ, bæ sung khèi lîng hoÆc tr¸o ®æi vËt t... Nh vËy, nguyªn nh©n chÝnh cña nh÷ng bÊt cËp trong ho¹t ®éng ®Êu thÇu ë níc ta hiÖn nay lµ do nh÷ng khiÕm khuyÕt trong quy chÕ ®Çu thÇu vµ c«ng t¸c qu¶n lý ®Êu thÇu cña ta ®· t¹o ra nh÷ng kÏ hë cho nh÷ng nhµ thÇu “luån l¸ch” b»ng mäi c¸ch ®Ó tróng thÇu mét c¸ch hîp ph¸p hoÆc kh«ng hîp ph¸p. §iÓm bÊt cËp nµy cÇn ph¶i gi¶i quyÕt mét c¸ch triÖt ®Ó trong thêi gian tíi. 4. ThÊt tho¸t, l·ng phÝ do c«ng t¸c chuÈn bÞ x©y dùng: Néi dung c«ng t¸c chuÈn bÞ x©y dùng gåm: ®iÒu tra kh¶o s¸t, lËp hå s¬ thiÕt kÕ x©y dùng, lËp tæng dù to¸n vµ dù to¸n chi tiÕt, chuÈn bÞ mÆt b»ng x©y dùng. Trong nh÷ng néi dung ®ã néi dung chuÈn bÞ mÆt b»ng x©y dùng mµ träng t©m lµ c«ng t¸c ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng ®Ó x©y dùng. Trong vµi n¨m gÇn ®©y, c«ng t¸c ®Òn bï vµ gi¶i phãng mÆt b»ng lu«n g©y ¾ch t¾c, lµm chËm tiÕn ®é x©y dùng, x¶y ra nh÷ng tiªu cùc g©y l·ng phÝ, thÊt tho¸t vèn cña Nhµ níc. §Ó hiÓu kü h¬n vÊn ®Ò nµy chóng ta ph¶i ®i vµo xem xÐt 2 mÆt c¬ b¶n cña nã: Thø nhÊt lµ: Nh÷ng sai ph¹m do nhµ thÇu hoÆc chñ ®Çu t g©y ra. Trêng hîp nhµ thÇu hoÆc chñ ®Çu t bít xÐn ®¬n gi¸ ®Òn bï cho d©n vïng cã dù ¸n thi c«ng theo quy ®Þnh dÉn ®Õn d©n kh«ng ®ång t×nh hoÆc gÆp khã kh¨n trong ®êi sèng nªn kh«ng chÞu di dêi lµ cã song kh«ng phæ biÕn. HiÖn tîng phæ biÕn nhÊt lµ c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®Ó gi¶i quyÕt c«ng t¸c nµy cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp, khã ¸p dông. C¬ së ph¸p lý ®Ó gi¶i quyÕt c«ng t¸c ®Òn bï vµ gi¶i phãng mÆt b»ng ®îc quy ®Þnh t¹i nhiÒu v¨n b¶n cña Nhµ níc, song chñ yÕu nhÊt lµ NghÞ ®Þnh sè 87/CP ra ngµy 17/8/1994 cña ChÝnh phñ vÒ khung gi¸ ®Êt vµ NghÞ ®Þnh sè 22/ 1998/ N§-CP vÒ híng dÉn ®Òn bï thiÖt h¹i khi Nhµ níc thu håi ®Êt. Nh÷ng néi dung híng dÉn quy ®Þnh ®Òn bï ngay trong c¸c v¨n b¶n nªu cha râ ®· g©y khã kh¨n trong viÖc gi¶i quyÕt quyÒn lîi cho d©n khi gi¶i phãng mÆt b»ng, g©y chËm trÔ trong thùc hiÖn tiÕn ®é thi c«ng cña dù ¸n. 17 MÆt kh¸c, trong c«ng t¸c ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng, chñ ®Çu t Ýt tuyªn truyÒn chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc ®Ó ngêi d©n hiÓu vµ thùc hiÖn; kh¶o s¸t lªn ph¬ng ¸n ®Òn bï cßn chËm vµ kh«ng s¸t thùc tÕ… dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mét sè hé d©n khi biÕt Nhµ níc cã chñ tr¬ng thu håi ®Êt vµ ®Òn bï th× lËp tøc x©y dùng hoÆc trång c©y trªn phÇn ®Êt ®ã. T×nh tr¹ng nµy ®· g©y thiÖt h¹i cho NSNN, dÉn ®Õn viÖc ngêi chÞu ¶nh hëng cã nh÷ng ®ßi hái bÊt hîp lý lµm chËm c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng. Thø hai lµ: TiÕn ®é thùc hiÖn chËm do ngêi d©n cã diÖn tÝch ®Êt ®îc ®Òn bï.. NhiÒu dù ¸n bÞ kÐo dµi thêi gian triÓn khai thi c«ng do ngêi d©n kh«ng chÞu thùc hiÖn ®Òn bï, kh«ng chÊp nhËn di dêi. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh lµ c«ng tr×nh ®êng ®iÖn 22 KV S¬n T©y – Hoµ L¹c lµ tuyÕn quan träng nhÊt phôc vô ®iÖn cho Khu c«ng nghÖ cao Hoµ L¹c, lµng v¨n ho¸ ViÖt Nam, Khu c«ng nghiÖp Phó C¸t…Tæng trÞ gi¸ c«ng tr×nh nµy lµ trªn 8 tû ®ång víi 24km ® êng d©y vµ 236 cét ®iÖn. KÕ ho¹ch khëi c«ng vµo ngµy 15/5/2001 vµ hoµn thµnh vµo 15/7/2001 song ®Õn ®Çu th¸ng 7 vÉn cha cã mÆt b»ng thi c«ng. Víng m¾c nhÊt lµ viÖc ®Òn bï c©y chÌ, theo ®¬n gi¸ duyÖt ®Òn bï lµ 4.000®/c©y nhng ngêi d©n ®ßi 25.000®/c©y, ngµnh ®iÖn kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc. Hay mét vÝ dô kh¸c lµ c«ng tr×nh cÇu TrÇn Phó ë tØnh Kh¸nh Hoµ, dù kiÕn ban ®Çu ®Õn th¸ng 9/2001 cÇu sÏ ®a vµo sö dông. Nhng ®Õn cuèi th¸ng 6/2001 phÝa bê B¾c kh©u gi¶i to¶ vÉn ¸n binh bÊt ®éng nªn c¸c trô cÇu 9, 10 ®Õn mè 11 cha cã ®êng vµo thi c«ng. Cßn phÝa bê Nam chØ míi gi¶i to¶ ®îc mét nöa sè hé d©n. §iÒu nµy còng ®· tõng x¶y ra ®èi víi cÇu vît CÇu GiÊy – c«ng tr×nh phôc vô Seagames 22 cña Hµ Néi, vµ nã chØ ®îc hoµn thµnh h¬n 1 th¸ng tríc khi Seagames 22 b¾t ®Çu. C¸c vÝ dô minh häa cho thÊy còng lµ viÖc ®Òn bï vµ gi¶i phãng mÆt b»ng, cã n¬i x¸c ®Þnh gi¸ c¶ ®Òn bï cha hîp lý, cã nhiÒu n¬i d©n ®ßi hái nhiÒu vµ g©y khã kh¨n kh¸ lín, trong khi c¸c cÊp uû, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng cßn nÐ tr¸nh kh«ng ra tay cïng gi¶i quyÕt lµm cho thêi gian thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh nhiÒu n¬i bÞ chËm dµi, kÐo dµi thêi gian thùc hiÖn lµm cho kÐm hiÖu qu¶ ®Çu t, an ninh tµi chÝnh trong ho¹t ®éng ®Çu t bÞ vi ph¹m, g©y thÊt tho¸t, l·ng phÝ vèn vµ tµi s¶n cña Nhµ níc. 5. ThÊt tho¸t, l·ng phÝ trong kh©u tæ chøc thùc hiÖn dù ¸n: 18 L·ng phÝ trong kh©u nµy còng kh¸ lín, ®îc ®¸nh gi¸ vµo kho¶ng 16% tæng vèn thÊt tho¸t. Lµ ngêi ®îc Nhµ níc giao quyÒn sö dông vèn ®Çu t cña NSNN ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh, chñ ®Çu t ®îc toµn quyÒn tæ chøc tõ kh©u lËp dù ¸n ®Çu t, tr×nh cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt ®Õn kh©u tæ chøc thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t bao gåm: tæ chøc ®Êu thÇu, ký kÕt hîp ®ång vµ ®îc quyÒn yªu cÇu c¸c c¬ quan h÷u quan cña Nhµ níc c«ng bè c«ng khai c¸c quy ®Þnh cã liªn quan ®Õn c«ng viÖc ®Çu t nh quy ho¹ch x©y dùng, ®Êt ®ai, tµi nguyªn… vµ ®îc quyÒn phª duyÖt thiÕt kÕ dù to¸n nh÷ng h¹n môc c«ng tr×nh kh«ng ph¶i ®Êu thÇu trªn nguyªn t¾c kh«ng lµm thay ®æi thiÕt kÕ, tæng dù to¸n ®· ®îc duyÖt…§a sè c¸c chñ ®Çu t ph¸t huy cao vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh, ®· sö dông vèn cã hiÖu qu¶, t¹o nªn nh÷ng c«ng tr×nh gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh CNH – H§H, t¹o ®µ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Tuy nhiªn, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau ®·n ®Õn nhiÒu trêng hîp c¸c chñ ®Çu t kh«ng chÊp hµnh mét c¸ch nghiªm tóc tr×nh tù ®Çu t vµ x©y dùng, thiÕu ý thøc tiÕt kiÖm trong tÝnh to¸n chi tiªu nªn ®· t¹o ra kÏ hë g©y l·ng phÝ, thÊt tho¸t vèn vµ tµi s¶n cña Nhµ níc thÓ hiÖn ë mét sè kh©u sau: Mét lµ, n©ng gi¸, t¨ng khèi lîng nghiÖm thu, thanh to¸n gi÷a A – B. Hai lµ, qu¸ tr×nh gi¸m s¸t thi c«ng kh«ng chÆt chÏ, kh«ng b¸m s¸t hiÖn trêng…®Ó nhµ thÇu sö dông kh«ng ®óng chñng lo¹i vËt t , ¨n bít vËt t g©y l·ng phÝ. VÝ dô nh dù ¸n ®ª §ª Hµ Néi ®· sö dông xi m¨ng Bót S¬n (theo thiÕt kÕ lµ xi m¨ng Hoµng Th¹ch), sö dông s¾t thÐp kh«ng ®óng tiªu chuÈn; c«ng tr×nh x©y dùng cèng hép t¹i phêng 15, quËn 10 thµnh phè Hå ChÝ Minh bÞ rót bít vËt t dÉn ®Õn chÊt lîng c«ng tr×nh kh«ng ®îc ®¶m b¶o. C«ng tr×nh cÇu chui V¨n Th¸nh do c¶ 3 bªn: chñ ®Çu t, t vÊn thiÕt kÕ vµ t vÊn gi¸m s¸t ®Òu vi ph¹m c«ng t¸c gi¸m s¸t, v« tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc ®îc giao nªn chÊt lîng c«ng tr×nh kÐm, g©y tæn thÊt l·ng phÝ nghiªm träng víi sè tiÒn vµo kho¶ng 846.946 triÖu ®ång. Ba lµ, thÊt tho¸t vèn trong kh©u nghiÖm thu ®· t¹o nªn sù thiÖt h¹i “kÐp” v× chÝnh tõ kh©u nghiÖm thu kh«ng ®óng, nhµ thÇu thu lîi bÊt chÝnh ®îc mét kho¶n tiÒn. Nhµ thÇu ®em kho¶n tiÒn nµy hèi lé l¹i cho chñ ®Çu t, hèi lé bªn cã thÈm quyÒn ®Ó mua dù ¸n, ®Ó ®îc thi c«ng, lµm tª liÖt c«ng t¸c thÈm ®Þnh, duyÖt dù ¸n, dÉn ®Õn quyÕt ®Þnh sai chñ tr¬ng ®Çu t g©y l·ng phÝ 19 lín cho x· héi; hèi lé c¬ quan bè trÝ kÕ ho¹ch ®Ó ®îc bè trÝ danh môc dù ¸n, bè trÝ ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶i ng©n hÕt vèn, trong khi ®ã c¸c dù ¸n kh¸c l¹i thiÕu vèn; hèi lé nhµ thiÕt kÕ, c¬ quan thanh to¸n vèn, c¬ quan kiÓm tra, thanh tra, kiÓm to¸n… Thùc tr¹ng nghiÖm thu khèng khèi lîng c«ng tr×nh trong thêi gian qua ngµy cµng trÇm träng, kÐo dµi tõ n¨m nµy qua n¨m kh¸c: N¨m 2000, qua thanh tra 4 dù ¸n ®Çu t, Thanh tra Bé Tµi ChÝnh ®· ph¸t hiÖn tæng gi¸ trÞ nghiÖm thu kh«ng ®óng chÕ ®é, thiÕu c¨n cø lµ 45,2 tû ®ång. N¨m 2001, thanh tra 5 dù ¸n th× nghiÖm thu kh«ng ®óng lµ 12.4 tû ®ång chiÕm 16.13% gi¸ trÞ khèi lîng nghiÖm thu cña A – B t vÊn gi¸m s¸t. Tõ chç nghiÖm thu sai vÒ khèi lîng, chÊt lîng c«ng tr×nh dÉn ®Õn c¸c sù cè c«ng tr×nh ngµy t¨ng. Nguyªn nh©n chñ yÕu cña thùc tr¹ng trªn lµ do: - C¬ chÕ hiÖn hµnh cha cã quy ®Þnh râ rµng tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc, c¸ nh©n khi gi¸m s¸t, nghiÖm thu tõng phÇn còng nh toµn bé c«ng tr×nh; c¸c h×nh thøc xö ph¹t c¸c hµnh vi vi ph¹m quy ®Þnh vÒ qu¶n lý chÊt lîng cßn thÊp (møc ph¹t cao nhÊt lµ 5 triÖu ®ång trong khi ®ã gi¸ trÞ khèi lîng nghiÖm thu kh«ng ®óng cã khi lªn tíi hµng tû ®ång). - Tr×nh ®é vµ n¨ng lùc tæ chøc cña c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt: Theo NghÞ ®Þnh 52/1999/N§-CP th× tuú theo quy m«, tÝnh chÊt cña dù ¸n vµ n¨ng lùc cña m×nh, chñ ®Çu t lùa chän mét trong c¸c h×nh thøc qu¶n lý dù ¸n nh: Chñ ®Çu t trùc tiÕp qu¶n lý thùc hiÖn dù ¸n; Chñ nhiÖm ®iÒu hµnh dù ¸n; Ch×a kho¸ trao tay; Tù thùc hiÖn dù ¸n. Trong 4 h×nh thøc trªn th× h×nh thøc: chñ ®Çu t trùc tiÕp qu¶n lý thùc hiÖn dù ¸n ®îc ¸p dông nhiÒu h¬n c¶ vµ chñ ®Çu t thµnh lËp ra Ban QLDA thay mÆt m×nh thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô qu¶n lý dù ¸n tõ khi chuÈn bÞ thi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh ®a dù ¸n vµ ho¹t ®éng. Mét nhîc ®iÓm cã thÓ dÔ nhËn thÊy hiÖn nay lµ viÖc tæ chøc Ban QLDA cha g¾n víi tr¸ch nhiÖm sö dông, qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n cña dù ¸n khi ®a vµo khai th¸c, sö dông. Ban QLDA lµ ngêi ®¹i diÖn cho chñ ®Çu t nhng kh«ng ph¶i lµ chñ ®Çu t ®Ých thùc nªn thiÕu sù rµng buéc vÒ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tµi s¶n, b¶o toµn vèn cho dù 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan