Tài liệu THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CHI PHÍ VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN XUẤT TẠI CÔNG TY TNHH SX & TM TUẤN KÊNH

Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh CHƯƠNG I GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH SX & TM TUẤN KÊNH 1.1. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH CHUNG TẠI CÔNG TY - Căn cứ vào quyết định số 1698 ngày 29/07/1999 của chủ tịch UBND Tỉnh Thanh Hóa, Cụng ty TNHH SX & TM Tuấn Kờnh được thành lập theo Giấy phép kinh doanh số 2601000192 do Sở kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thanh cấp thỏng 05/2007. 1.1.1.Quá trình hình thành và phát triển Sau nhiều năm nền kinh tế nước ta ngày càng phát triển, trải qua bao cuộc chiến tranh mới giành được độc lập, đến nay nước ta cũng đã phát triển, có được ngày hôm nay chính là nhờ sự lãnh đạo của Đảng và nhà nước và phần không thể thiếu chính là sự phấn đấu vực dậy nền kinh tế của các doanh nghiệp nói chung, và công ty TNHH TNHH SX & TM Tuấn Kênh nói riêng. Tuy công ty mới được thành lập vào năm 2007, nhưng cũng đã góp sức mình cho sự phát triển của xã hội . Tên công ty : Cty TNHH SX & TM Tuấn Kênh Địa chỉ: 28 Lê Lai – Phường Đông Sơn – TP Thanh Hóa Điện thoại: Fax: Mã số thuế: 2801050479 Ngành nghề kinh doanh : Sắt, Thép, Hàn, Tôn mạ màu Vốn điều lệ của công ty: 10.000.000.000 VNĐ Vào tháng 05 năm 2007 trước sự mở cửa của nền kinh tế Việt Nam, với thị trường tiêu thụ rộng lớn đã chào đón nhiều nhà đầu tư trong cũng như ngoài nước. Trước tình hình đó Công ty TNHH SX & TM Tuấn Kênh được thành lập. Công ty được thành lập với sự góp vốn của 5 thành viên với diện tích hơn 1500m2.Bước đầu công ty chỉ có 30 công nhân sản xuất với dây chuyền sản xuất hiện đại đến nay công ty đã mở rộng quy mô sản xuất với 200 công nhân lành nghề. Với lĩnh vực sản xuất kinh doanh hàng: Ống thép, Sắt, Hàn, Tôn sóng, Tôn mạ màu. Trong những năm đầu hoạt động sản xuất kinh doanh do công ty vừa mới thành lập nên gặp nhiều khó khăn, doanh thu trong năm đầu chưa mang lại lợi nhuận cao cho Công ty . Sản phẩm do trong giai đoạn đầu (giai đoạn thâm nhập thị trường của chu kỳ sống sản phẩm), mục tiêu GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 1 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh chính của công ty là muốn thông báo cho thị trường biết đến sự hiện diện của công ty trên thị trường nhằm lôi kéo nhiều hơn nữa khách hàng về phía mình. Và khi chu kỳ sống của sản phẩm đã bước vào giai đoạn phát triển thì đây là thời điểm mà công ty gặt hái được nhiều thành quả mà bấy lâu nay đã cố gắng đầu tư. Do gặt hái được nhiều thành công nên nguồn vốn kinh doanh của công ty không ngừng được tăng lên. Những năm gần đây đơn đặt hàng của công ty ngày càng nhiều, thị trường tiêu thụ ngày càng mở rộng, sản phẩm ngày càng đa dạng, đáp ứng đựơc mọi nhu cầu của khách hàng về chất lượng giá cả mẫu mã. Công ty có cơ sở kinh doanh lành mạnh, có hiệu quả, góp phần vào sự phát triển kinh tế, giải quyết công ăn việc làm cho xã hội. Phấn đấu đạt doanh thu năm sau cao hơn năm trước, mở rộng thị trường nhiều hơn nữa, phục vụ khách hàng ngày càng tốt hơn, gĩư vững và nâng cao uy tín cho công ty. 1.1.2 Đặc điểm tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh tại công ty. Công ty TNHH SX & TM Tuấn Kênh 100% là vốn đầu tư của Doanh nhân Việt Nam nên nhận được rất nhiều sự ưu ái từ các tổ chức trong nước. Do đó công ty luôn đước sự hậu thuẫn lớn của các tập đoàn trong nước dành cho về tài chính, định hướng sản xuất để phục vụ cho những dự án nhằm mở rộng sản xuất trong những năm tiếp theo. Công ty sản xuất, kinh doanh các loại tôn mạ màu, tôn đen, sắt hộp. Luôn bảo toàn và tăng vốn của công ty góp phần gia tăng cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Tuân thủ các quy định của nhà nước đồng thời tực hiện tôt các nghĩa vụ đối với nhà nước. Thực hiện việc nâng cao đời sống cho các cán bộ công nhân viên, bồi dưỡng đào tạo nâng cao tay nghề cho người lao động, không ngừng cải thiện điều kiện làm việc một cách tốt nhất cho người lao động. Ngành nghề kinh doanh của công ty chuyên sản xuất tôn mạ màu và sản phẩm cơ khí tiêu dùng buôn bán tư liệu sản xuất… Sản phẩm sản xuất chính của Công ty là các loại tôn mạ màu dùng cho công nghiệp và dân dụng, được bán rộng rãi trên thị trường cả nước. sản phẩm của Công ty được khách hàng biết đến với chất lượng tốt, giá thành rẻ, phục vụ hoàn hảo. Sản phẩm của công ty bao gồm : Các loại tôn mạ màu: Đường kính từ 12.7mm đến 126.8mm theo TCVN 3783 – 83 GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 2 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh Với dây chuyền công nghệ nhập khẩu từ Đức, Ý, Nhật Bản, Đài Loan công suất có thể đạt tới 100.000tấn/năm. Số lượng sản phẩm mỗi loại tùy thuộc vào nhu cầu của thị trường, các đơn đặt hàng của khách hàng, thông thường sản xuất tôn mạ màu chiếm 2/3 tổng số lượng còn lại là sản lượng tôn đen. 1.1.3 Đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất Nhằm đảm bảo phục vụ tối đa yêu cầu bán hàng của công ty về cả số lượng và chủng loại hàng hóa cũng như thời gian giao hàng. Công ty đã lập kế hoạch sản xuất cho các dây chuyền qua sơ đồ sau Sơ Đồ 1.01: Lập kế hoạch sản xuất Lập kế hoạch sản xuất Phê duyệt Chuẩn bị sản xuất Lệnh sản xuất Thực hiện sản xuất KIỂM TRA GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 3 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh Sơ đồ 1.02 Quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm Kiểm tra nguyên liệu Nạp nguyên liệu Nối tôn Tẩy dầu Thổi khô Sơn hóa chất KIỂM TRA Sấy Sơn Thô sấy Sơn tinh sấy Thổi khô làm nguội Sản phẩm/nhập kho GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 4 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh 1.2 ĐẶC ĐIỂM QUẢN LÝ KINH DOANH Sơ đồ 1.03 Sơ đồ cơ cấu tổ chức quản lý kinh doanh của công ty Ban Giám Đốc Phó Giám Đốc Phòng Hành Chính Phòng Kế Hoạch Phòng Kế Toán Phòng Kinh Doanh (Ban giám đốc gồm: Tổng Giám đốc và các Giám đốc) a. Giải thích sơ đồ:  Ban Giám đốc: (Tổng Giám đốc, Giám đốc) Là người có tư cách pháp nhân, người chỉ huy cao nhất, chịu trách nhiệm điều hành chung mọi hoạt động của công ty, quyết định về phương hướng sản xuất, công nghệ, phương thức kinh doanh, tổ chức hạch toán công tác đối ngoại và có hiệu quả sử dụng vốn.  Phó Giám đốc Là người phụ trách quản lý và giám sát các phòng ban giúp Giám đốc điều hành quản lý nghiêm ngặt và sắp xếp công việc một cách tốt hơn và có hiệu quả hơn.  Phòng hành chính: Có nhiệm vụ tổ chức sắp xếp nhân sự, quản lý lao động, ngày công làm việc của cán bộ công nhân viên, cân đối lao động, chấm công, đảm bảo điều kiện làm việc của toàn công ty.  Phòng kế hoạch: Phụ trách về viêc mua nguyên liệu máy móc thiết bị, báo cáo về tình trạng sử dụng nguyên vật liệu, kiểm tra chất lượng nguyên vật liệu mua về.  Phòng kế toán: GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 5 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh Thực hiện các công tác tài chính như: Kế toán thống kê tham mưu cho Giám đốc, thực hiện các công tác hạch toán theo đúng quy định của Bộ Tài Chính ban hành  Phòng kinh doanh: Với chức năng tham mưu cho Giám đốc về các hoạt đông kinh doanh tạo nguồn sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, thực hiện chức năng nhập khẩu đối với các loại hình sản xuất b. KÕt qu¶ kinh doanh cña Công ty trong 2 năm gần đây: B»ng sù næ lùc phÊn ®Êu cña toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong Công ty ®· thóc ®ÈyCông ty ngµy mét ph¸t triÓn, SXKD cã hiÖu qu¶ ®em l¹i lîi nhuËn ngµy mét. Víi tinh thÇn tù lùc, tù cêng nªu cao tinh thÇn häc hái, t×m tßi, n¨ng ®éng s¸ng t¹o trong lao ®éng SXKD cña c¸n bé c«ng nh©n viªn công ty ®· cã ®îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD ®¸ng kÓ. Cô thÓ trong n¨m 2011, 2012 nh sau : Biểu 1.01 : trích Báo cáo kết quả kinh doanh §¬n vÞ : VN§ ChØ tiªu Doanh thu Gi¸ vèn hµng b¸n Lîi nhuËn Tæng sè lao ®éng b×nh qu©n Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi NhËn xÐt : N¨m 2011 3,940,306,767 3,077,512,045 204,788.661 162 2.300.000 N¨m 2012 4,632,597,257 3,618,214,191 240,768,887 200 2.500.000 Qua b¶ng b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña n¨m gÇn ®©y, ta thÊy Công ty ®· cã chiÒu híng ph¸t triÓn tèt. Doanh thu n¨m 2012 t¨ng so víi n¨m 2012 lµ : 692,290,490 víi tû lÖ t¨ng lµ 17,57%, gi¸ vèn hµng b¸n n¨m 2012 còng t¨ng so víi n¨m 2011 lµ : 540,702,146 còng víi tû lÖ t¨ng 17,596%, Lîi nhuËn n¨m 2012 t¨ng 35,980,226 so víi n¨m 2011. Thªm n÷a thu nhËp b×nh qu©n dÇu ngêi cña Công ty ®· t¨ng lªn æn ®Þnh ®êi sèng cho c«ng nh©n. 1.3 ĐẶC ĐIỂM CÔNG TÁC TỔ CHỨC KẾ TOÁN CỦA CÔNG 1.3.1 Bộ máy tổ chức kế toán của Công ty TRƯỞNG KẾ TOÁN Sơ đồ 1.04 Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán Kế Kế Kế Kế Kế Kế toán Kế toán toán toán toán toán tập hợp toán vốn vật tư vốn lao thanh CPSX và tổng GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ bằng công TSCĐ động 6 toán SVTH: Zsp tính ThiÒu Quang hợp tiền nợ tiền nội bộ lương ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh Giải thích sơ đồ  Kế toán trưởng: Giúp Giám đốc Công ty tổ chức chỉ đạo toàn bộ công tác kế toán thống kê, thông tin kinh tế , hạch toán kế toán tại Công ty. Xem xét các chứng từ, kiểm tra xem xét sổ sách kế toán, điều chỉnh kịp thời những khoản nộp ngân sách, thanh toán và thu hồi kịp thời các khoản phải thu, phải trả, lập gửi lên cấp trên đúng thời hạn báo cáo kế toán, tổ chức kiểm tra xem xét, duyệt báo cáo cấp dưới.  Kế toán vốn bằng tiền: Phản ánh kịp thời, đầy đủ, chính xác số lưu hiện có và tình hình biến động của vốn bằng tiền. Giám sát chặt chẽ việc tiến hành chế độ chu cấp và quản lý tiền mặt hiện có tại doanh nghiệp.  Kế toán vật tư công nợ: Theo dõi tình hình mua bán với người mua, người bán, tình hình công nợ và các quan hệ thanh toán khác. Ngoài ra còn theo dõi tình hình xuất, nhập – tồn vật tư, công cụ lao động về mặt số lượng và giá trị.  Kế toán tài sản cố định: Theo dõi phản ánh đầy đủ, chính xác, kịp thời về mặt số lượng, giá trị TSCĐ, giám sát chặt chẽ việc sử dụng, bảo quản để góp phần thúc đẩy hiệu quả sử dụng TSCĐ trong đơn vị. Tính và phân bổ khấu hao TSCĐ, chấp hành những quy định về trích nộp khấu hao cơ bản cho Nhà nước.  Kế toán lao động tiền lương: GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 7 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh Theo dõi tình hình thanh toán với công nhân và trích nộp BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ theo quy định của Nhà nước, lập báo cáo lương, Nắm tình hình thay đổi danh sách cấp bậc lương của cán bộ, công nhân viên, quỹ lương thưởng.  Kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm: Xác định đối tượng phương pháp tập hợp CPSX và tính giá thành sản phẩm cho phù hợp với công ty, tập hợp và phân bổ từng loại CPSX kinh doanh theo đúng đối tượng. Thường xuyên kiểm tra phân tích tình hình thực hiện các định mức chi phí, phải đề xuất các biện pháp tiết kiệm CPSX, tính giá thành sản phẩm dở dang và tính giá thành sản phẩm.  Kế toán tổng hợp: Hàng tháng lên sổ cái tổng hợp tình hình tài sản công nợ, nguồn vốn và hình thánh kết quả sản xuất kinh doanh. Sau đó làm báo cáo kế toán gửi lên cơ quan cấp trên 1.3.2 Hình thức kế toán áp dụng Do quy mô sản xuất công ty vừa và nhỏ, để đáp ứng yêu cầu cho việc quản lý công ty đã sử dụng hình thức chứng từ ghi sổ. Đây là hình thức kế toán đơn giản dễ làm. Hình thức chứng từ ghi sổ gồm các loại sổ sách sau:  Chứng từ ghi sổ. Chứng từ gốc  Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ.  Sổ cái.  Cácquỹchi tiết kế toán. Bảng tổng Sổ sổ  Bảng cân đối số phát sinhhợp chứng từ các loại tài khoản Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ Sổ, thẻ chi tiết Chứng từ ghi sổ Sổ cái Bảng tổng hợp chi tiết Sơ đồ 1.05 Trình tự hạch toán Bảng cân đối phát sinh GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 8 Báo cáo tài chính SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh Chú thích: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Quan hệ đối chiếu Giải thích sơ đồ: Hàng ngày nhân viên kế toán phụ trách từng phần hành căn cứ vào chứng từ gốc hoặc bảng tổng hợp chứng từ gốc để ghi vào sổ đăng ký chứng từ ghi sổ. Sau khi kiểm tra các chứng từ gốc được ghi vào bảng tổng hợp chứng từ sau đó lập bảng chứng từ ghi sổ vào sổ, thẻ chi tiết. Chứng từ ghi sổ sau khi lập xong chuyển tới kế toán trưởng duyệt. các chứng từ gốc và chứng từ ghi sổ đã lập được chuyển tới kế toán trưởng (kế toán tổng hợp) để ghi vào sổ đăng ký chứng từ ghi sổ và ghi sổ cái. GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 9 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh Cuối tháng khoá sổ tìm ra tổng số tiền của các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trên sổ đăng ký chứng từ ghi sổ và tổng số phát sinh nợ, tổng số phát sinh có của từng tài khoản trên sổ cái. Sau đó căn cứ vào sổ cái lập bảng cân đối phát sinh của các tài khoản tổng hợp. Đồng thời kiểm tra đối chiếu tổng số phát sinh nợ và tổng số phát sinh có của các tài khoản tổng hợp trên bảng cân đối phát sinhvới tổng số tiền trên sổ đăng ký chứng từ ghi sổ phải khớp với nhau và cuối cùng lập bảng cân đối kế toán và các báo biểu kế toán khác. 1.3.3 Chế độ kế toán áp dụng - Công ty ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n theo quyÕt ®Þnh sè 48 cña Bé Tµi ChÝnh - Sæ s¸ch kÕ to¸n chñ yÕu : + Chøng tõ ghi sæ + Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ + Sæ c¸i (Dïng cho h×nh thøc chøng tõ ghi sæ) + sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt - Tµi kho¶n mµ Công ty sö dông theo quyÕt ®Þnh sè 48 cña Bé Tµi ChÝnh - Công ty ¸p dông h×nh thøc ghi sæ : chøng tõ ghi sæ Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ quy m« s¶n xuÊt võa vµ nhá, ®ång thêi ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc øng dông m¸y vi tÝnh nªn Công ty TNHH SX & TM Tuấn Kênh ¸p dông hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n theo h×nh thøc “Chøng tõ ghi sæ”. CHƯƠNG II THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 10 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh 2.1 NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY. 2.1.1 Khái niệm chi phí sản xuất Chi phí sản xuất là thể hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống và lao động vật hóa, và các chi phí bằng tiền khác mà đơn vị đã chi ra để triển khai sản xuất, chế tạo sản phẩm hoặc triển khai cung cấp lao vụ, dịch vụ trong một kỳ nhất định. 2.1.2 Khái niệm giá thành sản xuất Giá thành sản phẩm là những chi phí sản xuất gắn liền với một kết quả sản xuất nhất định. Như vậy, giá thành sản phẩm là một đại lượng xác định, biểu hiện mối liên hệ tương quan giữa hai đại lượng: chi phí sản xuất đã bỏ ra và kết quả sản xuất đã đạt được. Tuy nhiên, cần lưu ý không phải ai có chi phí sản xuất phát sinh là đã xác định ngay được giá thành, mà cần thấy rằng, giá thành là chi phí đã kết tinh trong một kết quả sản xuất được xác định theo những tiêu chuẩn nhất định. Ký hiệu chung để tính giá thành ( Z ). 2.1.3 Đặc điểm chi phí sản xuất và quản lý chi phí sản xuất tại Công ty. a. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp bao gồm tất cả chi phí về nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu được sử dụng trực tiếp cho quá trình sản xuất sản phẩm. Các loại nguyên vật liệu này có thể xuất từ kho ra để sử dụng và cũng có thể mua về đưa vào sử dụng ngay hoặc do tự sản xuất ra và đưa vào sử dụng ngay. Chi phí nguyên vật trực tiếp được tổ chức theo dõi riêng cho từng đối tượng hạch toán chi phí sản xuất hoặc đối tượng tính giá thành. Nguyên liệu, vật liệu chính sử dụng để sản xuất ra nhiều loại sản phẩm nhưng không thể xác định trực tiếp mức tiêu hao thực tế cho từng loại sản phẩm (hoặc đối tựơng chịu chi phí ) thì kế toán phải tiến hành phân bổ theo tiêu thức phù hợp. Các tiêu thức có thể sử dụng: định mức tiêu hao cho từng loại sản phẩm, hệ số phân bổ được quy định, tỷ lệ với trọng lượng sản phẩm được sản xuất. Mức phân bổ chi phí về nguyên vật liệu chính dùng cho từng loại sản phẩm được xác định theo công thức tổng quát sau: GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 11 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh Mức phân bổ tổng gía trị nguyên vật liệu Khối lượng của chi phí nguyên chính thực tế xuất sử dụng từng đối tượng vật liệu chính = x được xác định cho từng đối Tổng số khối lượng của các theo tiêu thức tượng đối tượng được xác định theo nhất định một tiêu thức nhất định Vật liệu phụ và nhiên liệu xuất dùng cũng có thể liên quan đến nhiều đối tượng chịu chi phí và không thể xác định trực tiếp mức sử dụng cho từng đối tượng. Để phân bổ chi phí vật liệu phụ và nhiên liệu cho từng đối tượng cũng có thể sử dụng các tiêu thức : định mức tiêu hao, tỷ lệ với trọng lượng hoặc trị giá vật liệu chính sử dụng , tỷ lệ với giờ máy hoạt động … Mức phân bổ cũng tính theo công thức tổng quát như đối với nguyên vật liệu chính. b. Chi phí nhân công trực tiếp. Chi phí nhân công trực tiếp bao gồm tất cả các khoản chi phí liên quan đến bộ phận lao động trực tiếp sản xuất sản phẩm như: tiền lương, tiền công, các khoản phụ cấp, các khoản trích về BHXH, BHYT, BHTN và KPCĐ tính vào chi phí theo quy định. Chi phí nhân công trực tiếp cũng được tổ chức theo dõi riêng cho từng đối tượng hạch toán chi phí sản xuất hoặc đối tượng thính giá thành. Chi phí nhân công trực tiếp, chủ yếu là tiền lương công nhân trực tiếp , được hạch toán trực tiếp vào từng đối tượng chịu chi phí. Tuy nhiên nếu tiền lương công nhân trực tiếp liên quan đến nhiều đối tượng chịu chi phí và không xác định một cách trực tiếp cho từng đối tượng thì phải tiến hành phân bổ theo những tiêu thức phù hợp. Các tiêu thức phân bổ bao gồm: định mức tiền lương của các đối tượng , hệ số phân bổ được quy định, số giờ hoặc ngày công tiêu chuẩn… Mức phân bổ được xác định như sau: Trên cơ sở tiền lương được phân bổ sẽ tiến hành trích BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ theo tỷ lệ quy định để tính vào chi phí. c. Chi phí sản xuất chung: Chi phí sản xuất chung là chi phí hpục vụ và quản lý sản xuất gắn liền với từng phân xưởng sản xuất. Chi phí sản xuất chung là loại chi phí tổng hợp gồm các khoản: chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí vật liệu và dụng cụ sản xuất dùng ở phân xưởng, chi phí khấu hao GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 12 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh TSCĐ dùng ở phân xưởng, chi phí dịch vụ mua ngoài và các khoản chi phí khác bằng tiền dùng ở phân xưởng… Chi phí sản xuất chung được tổ chức theo dõi riêng cho từng phân xưởng sản xuất và cuối mỗi kỳ mới pân bổ và kết chuyển vào chi phí sản xuất của các loại sản phẩm. Tuy nhiên, phần chi phí sản xuất chung cố định được tính vào chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm theo mức công suất bình thường nếu mức sản phẩm thực tế sản xuất ra thấp hơn công suất bình thường thì vẫn phải tính cho đơn vị sản phẩm theo mức công suất bình thường. Phần chi phí sản xuất chung không phân bổ được ghi nhận vào giá vốn hàng bán trong kỳ. + Nếu phân xưởng chỉ sản xuất ra một loại sản phẩm duy nhất thì toàn bộ chi phí chung phát sinh ở phân xưởng được kết chuyển toàn bộ vào chi phí sản xuất sản phẩm + Nếu phân xưởng sản xuất ra hai loại sản phẩm trở lên và tổ chức theo dõi riêng chi phí sản xuất cho từng loại sản phẩm thì chi phí sản xuất chung phải được phân bổ cho từng loại sản phẩm để kết chuyển vào chi phí sản xuất sản phẩm. Để tiến hành phân bổ, có thể sử dụng các tiêu thức tỷ lệ tiền lương công nhân sản xuất, tỷ lệ với chi phí nguyên vật liệu trực tiếp tỷ lệ với chi phí trực tiếp ( gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp và chi phí nhân công trực tiếp ), tỷ lệ với số giờ máy chạy, tỷ lệ với đơn vị nhiên liệu tiêu hao… Để xác định mức phân bổ cho từng đối tượng chịu chi phí ( từng loại sản phẩm ) sử dụng công thức Mức phân bổ chi phí sản Chi phí sản xuất chung thực tế Số đơn vị của phát sinh trong tháng xuất chung cho = từng đối tượng x từng đối Tổng số đơn vị của các đối tượng tượng được phân bổ tính theo tiêu thức tính theo tiêu thức được lựa chọn được lựa chọn GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 13 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh 2.1.4 Nhiệm vụ của kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Víi chøc n¨ng th«ng tin vµ kiÓm tra vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh, lµm c¬ së cho viÖc ®Þnh gi¸ vµ ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chñ yÕu sau: Mét lµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c chi phÝ ph¸t sinh thùc tÕ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹i c¸c ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt, còng nh trong ph¹m vi toµn C«ng ty g¾n liÒn víi c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau còng nh theo tõng lo¹i s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt. Hai lµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c kÞp thêi gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô mµ C«ng ty tiÕn hµnh. Ba lµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ h¹ch to¸n néi bé cña c¸c ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt. Bèn lµ kiÓm tra chÆt chÏ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc tiªu hao vËt t, lao ®éng còng nh t×nh h×nh chÊp hµnh c¸c dù to¸n chi phÝ nh»m ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c hiÖn tîng l·ng phÝ, sö dông chi phÝ kh«ng ®óng kÕ ho¹ch, sai môc ®Ých. N¨m lµ cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc ®Þnh gi¸ vµ ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh. LËp c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, tham gia ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, ®Ò xuÊt biÖn ph¸p ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ thÊp gi¸ thµnh. T¹i C«ng ty TNHH SX & TM TuÊn Kªnh ¸p dông kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, chi phÝ ph¸t sinh trong kú sö dông ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, tÝnh gi¸ thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p C¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi tîng nµo th× ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 14 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh Sơ đồ 2.01 Trình tự hạch toán tổng hợp chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm Chøng tõ gèc vÒ chi phÝ s¶n xuÊt Chứng từ ghi sổ Sæ chi tiÕt TK 1541, TK 1542, TK 1543, TK 154 Sæ c¸i TK 1541, TK 1542, TK 1543, TK 154 Sæ ®¨ng kÝ chøng tõ ghi sæ Sæ tæng hîp chi tiÕt TK 1541, TK 1542, TK 1543, TK 154 ThÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Ghi chó: NhËp sè liÖu hµng ngµy : B¸o c¸o kÕ to¸n NhËp sè liÖu cuèi kú : B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh Quan hÖ ®èi chiÕu : 2.1.5 Phân loại Chi phí sản xuất trong doanh nghiêp. a. Phân loại Chi phí sản xuất theo nội dung và tính chất kinh tế. Theo cách phân loại này chi phí sản xuất của doanh nghiệp có thể chia thành các yếu tố sau đây: - Chi phí nguyên vật liệu: bao gồm toàn bộ giá trị các loại nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ xuất dùng cho sản xuất kinh doanh, trừ nguyên liệu, vật liệu xuất bán xuất cho xây dựng cơ bản. Tuỳ theo yêu cầu và trình độ quản lý, chỉ tiêu này có thể chi tiết theo từng loại như: nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu,… - Chi phí nhân công: bao gồm toàn bộ các khoản phải trả cho người lao động (thường xuyên, tạm thời) như tiền lương tiền công, các khoản trợ cấp phụ cấp có tính chất lương trong thời kỳ báo cáo. Ngoài ra gồm cả chi phí BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ được tính theo lương. Tuỳ theo yêu cầu chỉ tiêu này có thể chi tiết theo các khoản như: tiền lương, BHXH,… - Chi phí khấu hao TSCĐ là chi phí khấu hao của tất cả các loại tài sản cố định đang dùng trong các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Chi phí dịch vụ mua ngoài: bao gồm các khoản phải trả cho người cung cấp điện nước, điện thoại, vệ sinh, các dịch vụ khác phát sinh trong kỳ báo cáo. Chi phí khác bằng tiền: bao gồm các chi phí sản xuất kinh doanh nhưng chưa được phản ánh trong các chỉ tiêu trên như: chi phí tiếp khách, hội nghị,… đã trả bằng tiền. GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 15 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh Theo cách phân loại này, những chi phí nào có cùng nội dung kinh tế thì được xếp vào một yết tố không kể chi phí đó phát sinh ở địa điểm nào, dùng vào mục đích gì trong quá trình sản xuất kinh doanh. Phân loại chi phí theo cách này cần thiết cho việc xác định trọng điểm quản lý và cân đối giữa kế hoạch khác như: kế hoạch cung cấp vật tư, kế hoạch lao động tiền lương, kế hoạch khấu hao tài sản cố định, kế hoạch giá thành, kế hoạch vốn lưu động,… ngoài ra còn giúp cơ quan thống kê Nhà nước có căn cứ xác định số thuế cho hoạt động quốc dân trong kỳ. b. Phân loại Chi phí sản xuất theo mục đích và công dụng. Tức là căn cứ vào công dụng kinh tế và địa điểm phát sinh của chi phí để sắp xếp chi phí từng khoản mục. Theo cách phân loại này chi phí sản xuất của doanh gnhiệp gồm những khoản mục sau đây: - Nguyên vật liệu chính: là giá trị những nguyên vật liệu chính dùng vào sản xuất sản phẩm không bao gồm giá trị phế liệu, vật liệu hỏng được thu hồi. - Vật liệu phụ: là giá trị của chi phí về vật liệu phụ, về công cụ lao động nhỏ dùng trực tiếp cho sản xuất sản phẩm. - Nhiên liệu: là giá trị các chi phí về năng lượng như: than, củi, dầu,… - Năng lượng: là giá trị các chi phí về năng lượng như: điện, hơi nước, khí đốt,… - Tiền lương công nhân sản xuất: bao gồm tiền lương chính, phụ của các công nhân sản xuất. - BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ của công nhân sản xuất là: các khoản trích theo tỷ lệ tiền lương của công nhân sản xuất. - Chi phí sản xuất chung: là những chi phí sử dụng chung cho hoạt động sản xuất, chế biến của phân xưởng trực tiếp tạo ra sản phẩm. - Các khoản thiệt hại trong sản xuất: gồm thiệt hại về sản phẩm hỏng và thiệt hại về ngừng sản xuất. - Chi phí bán hàng (chi phí lưu thông).  Tổng chi phí trực tiếp tiêu thụ sản phẩm: chi phí đóng gói sản phẩm, chi phí hao hụt sản phẩm tại kho thành phẩm, chi phí chuyên chở sản phẩm đến cho người mua, chi phí bảo quản sản phẩm. chi phí bốc dỡ: ga, bến tàu, thuê kho,… những chi phí này có thể là những chi phí tiêu thụ mà doanh nghiệp phải chịu hoặc không chịu tuỳ thuộc vào điều kiện giao hàng thoả thuận trong hợp đồng tiêu thụ được ký kết giữa đôi bên. GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 16 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh  Tổng chi phí tiếp thị:bao gồm những chi phí về điều tra nghiên cứu thị trường như chi phí quảng cáo, chi phí bảo hành nhằm toạ sự tín nhiệm của khách hàng đối với doanh ghiệp. - Chi phí quản lý doanh nghhiệp: là các chi phí cho bộ máy quản lý và điều hành trong doanh nghiệp, các chi phí có liên quan đến hoạt động của toàn doanh nghiệp. Việc phân loại chi phí sản xuất theo khoản mục giá thành giúp cho doanh nghiệp tính được giá thành các loại sản phẩm, đồng thời căn cứ vào công dụng kinh tế và địa điểm phát sinh chi phí để giúp ta phân tích nguyên nhân tăng giảm giá thành sản phẩm nhằm khai thác khả năng tiềm tàng trong nội bộ doanh nghiệp để hạ thấp giá thành . c. Phân loại Chi phí sản xuất theo mối quan hệ với khối lượng hoạt động. - Chi phí khả biến là những chi phí mà giá trị của nó sẽ thay đổi về tổng số theo tỷ lệ với những biến đổi về mức độ hoạt động của doanh nghiệp. Đối với hoạt động sản xuất sản phẩm, chi phí khả biến là thành phần của giá phí chế tạo thay đổi một cách trực tiếp và tương xứng với sự thay đổi của số lượng sản phẩm chế tạo. Khi số lượng sản phẩm chế tạo tăng hay giảm thì tổng số chi phí khả biến cũng tăng hay giảm theo, trong chi phí khả biến của mỗi đơn vị sản xuất không thay đổi. Nói cách khác chi phí khả biến của mội đơn vị sản xuất không thay đổi theo sự thay đổi về số lượng sản phẩm chế tạo. - Chi phí bất biến: là tổng chi phí mà tổng của nó sẽ không thay đổi dù cho có` sự thay đổi mức độ hoạt động của doanh nghiệp trong phạm vi nhất định nào đó. Đối với hoạt động sản xuất sản phẩm , chi phí bất biến là thành phần của giá phí chế tạo không thay đổi theo sự thay đổi của số lượng sản phẩm chế tạo. Tuy nhiên, chi phí bất biến của từng đơn vị lại thay đổi của số sản phẩm chế tạo tăng hay giảm. Chi phí bất biến có thể là chi phí nhân viên phân xưởng, khấu hao tài sản cố định (theo phương pháp đường thẳng) đang dùng ở phân xưởng,… những chi phí này không thay đổi theo sự thay đổi của số đơn vị sản phẩm chế tạo với điều kiện thời gian liên hệ ngắn hạn. Điều kiện này luôn phải đặt ra đối với chi phí bất biến chỉ tồn tại trong ngắn hạn mà thôi. Về dài hạn, tất cả các chi phí đều thay đổi như: chi phí khấu hao theo đường thẳng chỉ cố định trong thời gian hữu ích của tài sản. Việc phân loại chi phí theo phương pháp này giúp cho các nhà quản lý căn cứ điều kiện cụ thể của doanh nghiệp mà vạch ra các biện pháp thích ứng nhằm phấn đấu giảm từng loại chi phí để hạ giá thành sản phẩm và xác định khối lượng sản xuất, tiêu thụ, nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp d. Phân loại theo chi phí cơ bản và chi phí chung. GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 17 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh - Chi phí cơ bản: là những chi phí chủ yếu cần thiết cho sản xuất sản phẩm tính từ khi đưa vật liệu vào sản xuất cho đến lúc sản phẩm được chế tạo xong. Những chi này chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành, bởi vậy để quản lý tốt khoản chi này phải xác định mức tiêu hao cho từng khoản mục và tìm tòi mọi cách giảm bớt định mức đó. - Thuộc loại chi phí cơ bản gồm có: nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, năng lượng dùng cho sản xuất, chi phí sử dụng máy móc. - Chi phí chung: là những khoản chi phí không liên quan trực tiếp đến quá trình chế tạo sản phẩm, song để đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh được liên tục cần tổ chức bộ máy quản lý, các khoản chi thiết bị văn phòng,… là những chi phí thuộc loại này. Phân loại theo cách này có tác dụng trực tiếp phục vụ cho công tác hạch toán nhằm tính được giá thành đơn vị sản phẩm và tính giá thành đơn vị sản lượng hàng hoá. e. Phân loại chi trực tiếp và chi phí gián tiếp - Chi phí trực tiếp là những chi phí có liên hệ mật thiết đến quá trình chế tạo sản phẩm và có thể tính thẳng vào giá thành như: chi phí NVL chính, nhiên liệu, động lực, tiền lương dùng vào SX. - Chi phí gián tiếp: là những chi phí không liên quan mật thiết đến từng loại sản phẩm cá biệt mà có ảnh hưởng đến hoạt động chung toàn phân xưởng hay xí nghiệp. Nó hạch toán gián tiếp vào giá thành thông qua tiêu thức phân bổ. Thuộc loại chi phí này gồm chi phí quản lý phân xưởng và chi quản lý xí nghiệp. Phân loại theo cách này có tác dụng trực tiếp phục vụ cho công tác hạch toán nhằm tính dược giá thành đơn vị sản phẩm và toàn bộ sản lượng hàng hoá. 2.1.6 Đối tượng kế toán tập hợp a. Đối tượng chi phí Trong doanh nghiệp chi phí SX phát sinh gắn liền với nơi diễn ra hoạt động sản xuất và sản phẩm được sản xuất. Kế toán cần xác định đúng đắn đối tượng tập hợp chi phí sản xuất. Đối tượng tập hợp chi phí SX là phạm vi, giới hạn mà chi phí sản xuất cần phải tập hợp nhằm để kiểm tra chi phí SX và phục vụ công tác tính giá thành SP. Xác định đối tượng tập hợp chi phí SX là khâu đầu tiên cần thiêt của công tác kế toán chi phí SX. Kế toán chi phí SX từ khâu ghi chép ban đầu, mở sổ, ghi sổ kế toán, tổng hợp số liệu. GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 18 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh Căn cứ để xác định đối tượng kế toán tập hợp chi phí SX: - Đặc điểm và công dụng của chi phí sản xuất trong quá trình SX - Đặc điểm cơ cấu tổ chức SX của doanh nghiệp - Quy trình công nghệ SX, chế tạo sản phẩm - Đặc điểm của sản phẩm (đặc tính kỹ thuật, đặc điểm sử dụng) - Yêu cầu và trình độ quản lý SX kinh doanh Đối với ngành công nghiệp, đối tượng tập hợp chi phí SX có thể là loại SP dịch vụ, nhóm SP cùng loại, chi tiết bộ phận SP, phân xưởng bộ phận, giai đoạn công nghệ, đơn đặt hàng b. Đối tượng tính giá thành Đối tượng tính giá thành là các loại sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra, dịch vụ đã cung cấp cho khách hàng cần phải tính tổng giá thành đơn vị xác định đối tượng tính giá thành là công việc cần thiết kể từ đó kế toán tổ chức bảng tính giá thành và lựa chọn phương pháp tính giá thành thích hợp để tiến hành tính giá thành sản phẩm. Để xác định đúng phải dựa vào căn cứ sau: Đặc điểm tổ chức sản xuất quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm, yêu cầu và trình độ quản lý, trình độ ứng dụng máy tính trong công tác kế toán của doanh nghiệp. - Xét về mặt tổ chức sản xuất + Nếu tổ chức đơn chiếc thì từng sản phẩm từng công việc là đối tượng tính giá thành. + Nếu tổ chức sản xuất nhiều loại sản phẩm khối lượng sản xuất lớn (thì mỗi loại sản phẩm là một đối tượng tính giá thành). - Xét về mặt quy trình công nghệ sản xuất + Nếu quy trình công nghệ sản xuất đơn giản thì đối tượng tính giá thành là thành phẩm hoàn thành quy trình sản xuất. GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 19 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh Trêng Cao §¼ng NghÒ Lam Kinh + Nếu quy trình công nghệ sản xuất phức tạp hiểu liên tục thì đối tượng tính giá thành là thành phẩm hoàn thành có thể là đối tượng tập hợp chi phí và đối tượng tính giá thành có mối quan hệ mật thiết. 2.1.7. Phương pháp tập hợp a. Phương pháp tập hợp trực tiếp Phương pháp tập hợp chi phí trực tiếp: Các loại chi phí có liên quan trực tiếp đến các đối tượng tập hợp chi phí nào thì sẽ tính trực tiếp cho đối tượng đó. b. Phương pháp phân bổ gián tiếp. Phương pháp tập hợp và phân bổ gián tiếp: Căn cứ vào các chi phí phát sinh kế toán tiến hành tập hợp chung các chi phí có liên quan đến nhiều đối tượng, để xác định chi phí cho từng đối tượng cụ thể phải lựa chọn các tiêu chuẩn hợp lý và tiền hành phân bổ các chi phí đó cho từng đối tượng liên quan. 2.2 KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN a. Kế toán Chi phí Nguyên liệu vật liệu trực tiếp 1) Khi xuất kho nguyên vật liệu để trực tiếp sản xuất sản phẩm. Nợ TK 621 Có TK 152 2) Khi mua nguyên vật liệu về đưa vào sử dụng ngay cho quá trình sản xuất sản phẩm không qua kho Nợ TK 621 Nợ TK 133 (nếu có ) Có TK 111, 112, 141, 311, 331,… 3) Nguyên vật liệu do Doanh nghiệp tự sản xuất được đưa ngay vào quá trình sản xuất Nợ TK 621 Có TK 154 ( sản phẩm phụ ) 4) Nguyên vật liệu sử dụng để sản xuất sản phẩm còn thừa được trả lại kho. Nợ TK 152 Có TK 621 5) Nguyên vật liệu dùng để sản xuất sản phẩm của kỳ này còn thừa nhưng để lại ở phân xưởng sản xuất để tiếp tục sử dụng, kế toán dùng bút toán đỏ điều chỉnh. GVHD: NguyÔn Th¸i Hµ 20 SVTH: ThiÒu Quang ¸nh