Tài liệu Thực trạng công tác kế toán thuế tại công ty tnhh hoàng hải

MỤC LỤC MỤC LỤC .......................................................................................................................................1 DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BẢNG BIỂU ..............................................................................5 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..........................................................................................6 LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................................................7 CHƯƠNG 1: .................................................................................................................................10 CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ .................................................................................................10 KẾ TOÁN THUẾ .........................................................................................................................10 1.1. TỔNG QUAN VỀ THUẾ ................................................................................................11 1.1.1. Khái niệm về thuế......................................................................................................11 1.1.2. Phân loại thuế.............................................................................................................11 1.1.2.1. Phân loại theo tính chất.....................................................................................11 1.1.2.2. Phân loại theo đối tượng chịu thuế..................................................................11 1.1.3. Vai trò của thuế .........................................................................................................12 1.1.3.1. Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách .....................................................12 1.1.3.2. Thuế góp phần điều chỉnh nền kinh tế............................................................12 1.1.3.3. Thuế góp phần bảo đảm bình đẳng giữa các thành phần kinh tế và công bằng xã hội........................................................................................................................13 1.2. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG ...........................13 1.2.1. Khái niệm....................................................................................................................13 1.2.2. Đối tượng nộp thuế....................................................................................................13 1.2.3. Đối tượng chịu thuế...................................................................................................13 1.2.4. Đối tượng không chịu thuế.......................................................................................14 1.2.5. Căn cứ tính thuế ........................................................................................................14 1.2.5.1. Giá tính thuế .......................................................................................................14 1.2.5.2. Thuế suất thuế GTGT .......................................................................................14 1.2.6. Phương pháp tính thuế GTGT................................................................................15 1.2.6.1. Phương pháp khấu trừ thuế .............................................................................15 1.2.6.2. Phương pháp tính trực tiếp trên GTGT.........................................................16 1.2.7. Tài khoản sử dụng.....................................................................................................16 1.2.8. Phương pháp hạch toán............................................................................................17 1.3. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ XUẤT NHẬP KHẨU ...........................18 1.3.1. Khái niệm....................................................................................................................18 1.3.2. Đối tượng nộp thuế....................................................................................................19 1.3.3. Đối tượng chịu thuế...................................................................................................19 1.3.4. Căn cứ tính thuế ........................................................................................................19 1.3.4.1. Số lượng hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu......................................................19 1.3.4.2. Giá tính thuế .......................................................................................................19 1.3.4.3. Thuế suất .............................................................................................................20 1.3.4.4. Phương pháp tính thuế xuất khẩu, nhập khẩu..............................................20 1.3.5. Tài khoản sử dụng.....................................................................................................20 1.3.6. Phương pháp hạch toán............................................................................................20 2 1.4. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP..........21 1.4.1. Khái niệm....................................................................................................................21 1.4.2. Đối tượng nộp thuế....................................................................................................21 1.4.3. Căn cứ tính thuế ........................................................................................................21 1.4.3.1. Xác định thu nhập tính thuế.............................................................................21 1.4.3.2. Thuế suất .............................................................................................................24 1.4.3.3. Phương pháp tính thuế TNDN.........................................................................24 1.4.4. Tài khoản sử dụng.................................................................................................24 1.4.5. Phương pháp hạch toán .......................................................................................25 1.5. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN .......................25 1.5.1. Khái niệm....................................................................................................................25 1.5.2. Đối tượng nộp thuế....................................................................................................25 1.5.3. Căn cứ tính thuế ........................................................................................................25 1.5.4. Tài khoản sử dụng.....................................................................................................27 1.5.5. Phương pháp hạch toán............................................................................................27 1.6. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ MÔN BÀI...............................................28 1.6.1. Khái niệm....................................................................................................................28 1.6.2. Đối tượng nộp thuế môn bài ....................................................................................28 1.6.3. Căn cứ tính thuế ........................................................................................................28 1.6.4. Tài khoản sử dụng.....................................................................................................29 1.6.5. Phương pháp hạch toán............................................................................................29 1.7. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TIỀN THUÊ ĐẤT..............................................29 1.7.1. Khái niệm....................................................................................................................29 1.7.2. Đối tượng chịu tiền thuê đất ....................................................................................29 1.7.3. Đối tượng nộp tiền thuê đất .....................................................................................29 1.7.4. Phương pháp xác định tiền thuê đất ......................................................................30 1.7.5. Tài khoản sử dụng.....................................................................................................30 1.7.6. Phương pháp hạch toán............................................................................................30 1.8. Đăng ký, kê khai thuế, tính thuế, nộp thuế...................................................................30 1.8.1. Quy trình đăng ký thuế ............................................................................................30 1.8.2. Kê khai và tính thuế ..................................................................................................31 1.8.3. Nộp thuế ......................................................................................................................31 1.8.4. Thủ tục hoàn thuế......................................................................................................32 CHƯƠNG 2: .................................................................................................................................34 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ TẠI CÔNG TY TNHH HOÀNG HẢI 34 2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY.........................................................................................35 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển công ty ..........................................................35 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của công ty...........................................................................36 2.1.2.1. Chức năng ...........................................................................................................36 2.1.2.2. Nhiệm vụ..............................................................................................................36 2.1.3. Tổ chức quản lý, sản xuất tại công ty.....................................................................37 2.1.3.1. Tổ chức bộ máy quản lý ....................................................................................37 2.1.3.2. Tổ chức sản xuất.................................................................................................39 2.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh tại công ty .........40 3 2.1.4.1. Các nhân tố bên trong .......................................................................................40 2.1.4.2. Các nhân tố bên ngoài .......................................................................................41 2.1.5. Đánh giá khái quát về kết quả hoạt động kinh doanh của công ty trong thời gian qua .................................................................................................................................42 2.1.6. Phương hướng phát triển của công ty trong thời gian tới ..................................45 2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ TẠI CÔNG TY............................46 2.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán tại công ty ........................................................................46 2.2.1.1. Tổ chức nhân sự phòng kế toán .......................................................................46 2.2.1.2. Tổ chức công tác kế toán...................................................................................48 2.2.1.3. Tổ chức hệ thống sổ kế toán .............................................................................48 2.2.2. Công tác kế toán thuế môn bài tại công ty ............................................................50 2.2.2.1. Nội dung...............................................................................................................50 2.2.2.2. Chứng từ, sổ sách sử dụng................................................................................50 2.2.2.3. Tài khoản sử dụng..............................................................................................50 2.2.2.4. Phương pháp lập và luân chuyển chứng từ ...................................................50 2.2.2.5. Định khoản ..........................................................................................................51 2.2.2.6. Sơ đồ tài khoản 3338 năm 2010 .......................................................................52 2.2.2.7. Minh họa sổ sách ................................................................................................53 2.2.3. Công tác kế toán tiền thuê đất tại công ty .............................................................53 2.2.3.1. Nội dung...............................................................................................................53 2.2.3.2. Chứng từ, sổ sách sử dụng................................................................................54 2.2.3.3. Tài khoản sử dụng..............................................................................................54 2.2.3.4. Phương pháp lập và luân chuyển chứng từ ...................................................54 2.2.3.5. Định khoản ..........................................................................................................56 2.2.3.6. Sơ đồ tài khoản 3337 trong năm 2010.............................................................56 2.2.3.7. Minh họa sổ sách ................................................................................................57 2.2.4. Công tác kế toán thuế xuất khẩu, nhập khẩu .......................................................58 2.2.4.1. Nội dung...............................................................................................................58 2.2.4.2. Chứng từ, sổ sách sử dụng................................................................................58 2.2.4.3. Tài khoản sử dụng..............................................................................................59 2.2.4.4. Phương pháp lập và luân chuyển chứng từ ...................................................59 2.2.4.5. Sơ đồ tài khoản 3333..........................................................................................60 2.2.5. Công tác kế toán thuế giá trị gia tăng ....................................................................60 2.2.5.1. Nội dung...............................................................................................................60 2.2.5.2 Chứng từ sử dụng................................................................................................62 2.2.5.3. Tài khoản sử dụng..............................................................................................62 2.2.5.4. Phương pháp lập và luân chuyển chứng từ ...................................................63 2.2.5.5. Định khoản kế toán............................................................................................67 2.2.5.6. Sơ đồ tài khoản 133 và 3331 tháng 12 năm 2010...........................................68 2.2.5.7. Minh họa sổ sách ................................................................................................69 2.2.6. Công tác kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp .....................................................72 2.2.6.1. Nội dung...............................................................................................................72 2.2.6.2. Chứng từ sử dụng...............................................................................................73 2.2.6.3. Tài khoản sử dụng..............................................................................................74 4 2.6.4. Phương pháp lập và luân chuyển chứng từ ......................................................74 2.2.6.5. Định khoản ..........................................................................................................75 2.2.6.6. Sơ đồ tài khoản 3334 quý 4 năm 2010.............................................................76 2.2.6.7. Minh họa sổ sách ................................................................................................77 2.2.7. Công tác kế toán thuế TNCN...................................................................................78 2.2.7.1. Nội dung...............................................................................................................78 2.2.7.2. Chứng từ sử dụng...............................................................................................78 2.2.7.3. Tài khoản sử dụng..............................................................................................78 2.2.7.4. Phương pháp lập và luân chuyển chứng từ ...................................................78 2.2.7.5. Định khoản ..........................................................................................................80 2.2.7.6. Sơ đồ tài khoản 3335 tháng 10 năm 2010 .......................................................80 2.2.7.7. Minh họa sổ sách ................................................................................................81 2.3. NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA CHÍNH SÁCH THUẾ ĐẾN HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA CÔNG TY..............................................................................82 2.3.1. Thuận lợi.....................................................................................................................82 2.3.2. Khó khăn.....................................................................................................................83 2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG TÌNH HÌNH TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ TẠI CÔNG TY .........................................................................................................................83 2.4.1. Những mặt đã đạt được............................................................................................83 2.4.2. Những mặt còn tồn tại ..............................................................................................84 CHƯƠNG 3: .................................................................................................................................86 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN THUẾ TẠI CÔNG TY TNHH HOÀNG HẢI...............................................................................................86 3.1. Kiến nghị 1: Hoàn thiện công tác tổ chức nhân sự phòng kế toán. ..........................87 3.2. Kiến nghị 2: Nâng cao năng lực nghiệp vụ cho nhân viên kế toán tại công ty, đặc biệt là kế toán thuế ...................................................................................................................88 3.3. Kiến nghị 3: Áp dụng phầm mềm kế toán vào công tác kế toán...............................89 KẾT LUẬN ...................................................................................................................................92 TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................................93 PHỤ LỤC ......................................................................................................................................94 5 DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BẢNG BIỂU BẢNG BIỂU: Bảng 2.1: Bảng tổng hợp một số chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh và một số tỷ số tài chính của Công ty TNHH Hoàng Hải qua hai năm 2009 và 2010 ...........................43 LƯU ĐỒ: Lưu đồ 2.1: Kế toán thuế môn bài...............................................................................................51 Lưu đồ 2.2: Kế toán tiền thuế đất................................................................................................55 Lưu đồ 2.3: Kế toán thuế nhập khẩu ..........................................................................................59 Lưu đồ 2.4: Kế toán thuế GTGT đầu vào ...................................................................................64 Lưu đồ 2.5: Kế toán thuế GTGT đầu ra .....................................................................................65 Lưu đồ 2.6: Kế toán hoàn Thuế GTGT ......................................................................................66 Lưu đồ 2.7: Kế toán thuế TNDN .................................................................................................74 Lưu đồ 2.8: Kế toán thuế TNCN .................................................................................................79 SƠ ĐỒ: Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức quản lý của công ty TNHH Hoàng Hải ........................................37 Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức sản xuất tại công ty TNHH Hoàng Hải ........................................39 Sơ đồ 2.3: Sơ đồ tổ chức nhân sự phòng kế toán ......................................................................46 Sơ đồ 2.4: Sơ đồ tổ chức công tác kế toán tại công ty...............................................................48 Sơ đồ 2.5: Tổ chức hệ thống sổ kế toán tại công ty...................................................................49 6 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1. BHTN : Bảo hiểm thất nghiệp 2. BH XH : Bảo hiểm xã hội 3. BHYT : Bảo hiểm y tế 4. GTGT : Giá trị gia tăng 5. TK : Tài khoản 6. TNCN : Thu nhập cá nhân 7. TNDN : Thu nhập doanh nghiệp 8. TNHH : Trách nhiệm hữu hạn 9. TSCĐ : Tài sản cố định 7 LỜI MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Hệ thống chính sách thuế của Việt Nam được hình thành và phát triển vào những năm 1980 cùng với việc chuyển đổi cơ chế của nền kinh tế từ kế hoạch hóa tập trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Trải qua một quá trình vừa hình thành vừa hoàn thiện để phù hợp với thông lệ chung của quốc tế. Cùng với sự phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế, hệ thống chính sách thuế của Việt Nam vừa xây dựng vừa hoàn thiện để ngày càng gần và phù hợp với thông lệ chung của quốc tế . Đối với nước ta hiện nay, số thu từ thuế, phí vào Ngân sách Nhà nước chiếm trên 95%. Hệ thống sắc thuế đã bao quát tất cả các lĩnh vực đời sống kinh tế và trở thành nguồn thu chủ yếu của Ngân sách Nhà nước, đảm bảo nguồn lực tài chính của Nhà nước. Thu ngân sách năm 2010 góp phần đưa tỷ lệ huy động vào Ngân sách Nhà nước giai đoạn 5 năm 2006-2010 đạt 27,9% GDP. Đặc biệt, công tác cải cách hành chính đã đi vào cuộc sống, giúp giảm thiểu thời gian và chi phí cho các doanh nghiệp. Xuất phát từ những vấn đề trên, với những kiến thức cơ bản thầy cô truyền đạt ở trường và sự hướng dẫn tận tình của các anh chị trong công ty, em đã chọn đề tài: “Thực trạng công tác kế toán thuế tại Công ty TNHH Hoàng Hải”, với mong muốn tìm hiểu về việc áp dụng thực hiện các quy định của luật thuế vào công tác kế toán tại công ty và nghĩa vụ đóng thuế vào Ngân sách Nhà nước. 2. Mục đích nghiên cứu Trong thời gian thực tập tại Công ty TNHH Hoàng Hải nhằm 2 mục đích sau: - Vận dụng các văn bản pháp luật vào công tác kế toán thuế tại Công ty TNHH Hoàng Hải. - Tìm hiểu nghĩa vụ nộp thuế vào Ngân sách Nhà nước tại Công ty TNHH Hoàng Hải. 8 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Luận văn nghiên cứu: Thực trạng công tác kế toán thuế tại Công ty TNHH Hoàng Hải và tình hình chấp hành các luật thuế và nghĩa vụ đóng thuế của công ty, từ đó đề ra một số biện pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán thuế tại công ty. 4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp phân tích. - Phương pháp thống kê. - Phương pháp so sánh. - Phương pháp quan sát. - Phương pháp phỏng vấn. 5. Nội dung và kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, lời kết, danh mục tài liệu tham khảo đề tài còn 3 chương: - Chương 1: Cơ sở lý luận chung về kế toán thuế. - Chương 2: Thực trạng công tác kế toán thuế tại Công ty TNHH Hoàng Hải. - Chương 3: Một số biện pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán thuế tại Công ty TNHH Hoàng Hải. 6. Những đóng góp khoa học của đề tài Với đề tài: “Thực trạng công tác kế toán thuế tại Công ty TNHH Hoàng Hải”, em mong có đóng góp một phần nhỏ vào việc: - Đánh giá chung về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. - Nghiên cứu tình hình thực hiện nghĩa vụ đóng thuế tại công ty. Trong suốt thời gian thực tập em đã có cơ hội tìm hiểu kiến thức về thuế cũng như củng cố lại các kiến thức đã được học ở trường. Đồng thời em xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc công ty, các anh chị cô chú trong phòng kế toán đã giúp đỡ em hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. 9 Đề tài của em chỉ được nghiên cứu trong phạm vi công việc kế toán thuế mà chưa bao quát được toàn bộ quy trình kế toán của công ty. Do kiến thức thực tế còn hạn hẹp và trong thời gian chưa nhiều vì vậy đề tài của em không tránh khỏi những thiếu sót. Em kính mong được sự góp ý của thầy cô và các anh chị cô chú trong công ty. Em xin chân thành cảm ơn! Nha Trang, tháng 06 năm 2011 Sinh viên: Lê Thị Minh Tâm 10 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ 11 1.1. TỔNG QUAN VỀ THUẾ 1.1.1. Khái niệm về thuế Thuế là nguồn thu quan trọng của ngân sách quốc gia. Nước nào cũng có những khoản chi ngân sách hằng năm. Những khoản chi đó có 5 nguồn tài trợ chính sau:bằng thuế; bằng cách phát hành tiền tệ; bằng cách phát hành công trái; nhận viện trợ hoàn lại và vay, nợ của nước ngoài; nhận viện trợ không hoàn lại của nước ngoài. Trong đó thuế giữ vai trò quan trọng hơn cả, vì thuế có sự điều tiết chia sẻ và công bằng giữa người có thu nhập cao và người có thu nhập thấp, đồng thời nói lên sức mạnh tự chủ về tài chính của một quốc gia. Thuế là khoản đóng góp bắt buộc theo luật của các thể nhân và pháp nhân đối với nhà nước, không hoàn trả trực tiếp ngang giá, nhưng được dùng để trang trải các chi phí vì lợi ích chung của toàn dân như: quốc phòng, an ninh, giao thông, giáo dục, y tế… Thuế phát sinh, tồn tại và phát triển cùng với sự ra đời và tồn tại của Nhà nước. 1.1.2. Phân loại thuế 1.1.2.1. Phân loại theo tính chất - Thuế gián thu: là loại thuế mà người trực tiếp nộp thuế không phải là người chịu thuế. Thực chất người tiêu dùng phải trả khoản thuế đó nhưng lại nộp thông qua nhà kinh doanh, nhà sản xuất. Như thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) , thuế xuất nhập khẩu. - Thuế trực thu: là loại thuế mà người trực tiếp nộp thuế là người chịu thuế. Như thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế thu nhập cá nhân (TNCN), thuế chuyển quyền sử dụng đất. 1.1.2.2. Phân loại theo đối tượng chịu thuế - Thuế đánh vào hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ như: thuế GTGT. - Thuế đánh vào hàng hóa tiêu dùng đặc biệt như: thuế TTĐB. - Thuế đánh vào thu nhập như: thuế TNDN, thuế TNCN. 12 - Thuế đánh vào tài sản như: thuế nhà đất, lệ phí trước bạ. - Thuế đánh vào việc sử dụng một số tài sản quốc gia như: thuế tài nguyên… 1.1.3. Vai trò của thuế 1.1.3.1. Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách Từ ngàn xưa, vai trò đích thực của thuế là tạo lập nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước để đảm bảo hoạt động của bộ máy và trang trải các chi phí thực hiện các chức năng của Nhà nước. Nhà nước bằng quyền lực của mình bắt buộc mọi cá nhân và tổ chức trích một phần thu nhập của mình do hoạt động kinh tế mang lại góp vào quỹ chung gọi là Ngân sách Nhà nước để tiêu dùng. Để việc đóng góp đó tránh sự tùy tiện và đảm bảo công bằng, Nhà nước quy định sự đóng góp đó theo những luật lệ nhất định gọi là Luật thuế. Việc tập trung nguồn tài chính vào Ngân sách Nhà nước có thể thực hiện bằng nhiều hình thức: vay mượn, bán tài nguyên… Nhưng các hình thức này đều có nhiều hạn chế và bị nhiều sự ràng buộc. Trong khi thuế được huy động từ sự đóng góp của mọi cá nhân và pháp nhân từ nguồn thu do hoạt động kinh tế mang lại, là nguồn tài chính rất lớn, không bao giờ cạn. Nền tài chính vững chắc và lành mạnh phải dựa chủ yếu vào nguồn thu từ nội bộ nền kinh tế quốc dân. Trong đó, thuế nội địa phải trở thành nguồn thu chính góp phần tăng thu Ngân sách Nhà nước. 1.1.3.2. Thuế góp phần điều chỉnh nền kinh tế Thuế vừa là đòn bẩy phát triển nền kinh tế, vừa là công cụ hướng dẫn tiêu dùng và là công cụ để Nhà nước thực hiện điều tiết quản lý vĩ mô nền kinh tế. Thuế có ảnh hưởng trực tiếp đến giá và thu nhập. Kiểm soát, quản lý đối với mọi hoạt động sản xuất kinh doanh. Điều chỉnh các mặt cân đối lớn trong nền kinh tế quốc dân; giữa tích lũy và tiêu dùng, giữa cung và cầu. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân bỏ vốn đầu tư, sản xuất; khuyến khích đầu tư nước ngoài thực hiện hợp tác có lợi cho nền kinh tế. 13 1.1.3.3. Thuế góp phần bảo đảm bình đẳng giữa các thành phần kinh tế và công bằng xã hội Hệ thống thuế được áp dụng thống nhất giữa các ngành nghề, các thành phần kinh tế, các tầng lớp dân cư để đảm bảo sự bình đẳng và công bằng xã hội. Điều này được thể hiện thông qua chính sách động viên giống nhau giữa các đơn vị, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tế có những điều kiện hoạt động giống nhau; không có đặc quyền, đặc lợi cho bất kỳ đối tượng nào. Công bằng xã hội không có nghĩa là bình quân chủ nghĩa. Người có thu nhập cao phải đóng thuế nhiều hơn người có thu nhập thấp. Tuy nhiên phải để người có thu nhập cao chính đáng được hưởng thành quả lao động của họ thì mới khuyến khích họ phát triển kinh doanh, tránh lạm thu, trùng lắp để đảm bảo công bằng và bình đẳng xã hội. Bình đẳng, công bằng xã hội không chỉ là đạo lý, lý thuyết mà phải được biểu hiện bằng luật pháp, chế độ quy định của nhà nước. Phải có những biện pháp chống thất thu về thuế đối với đối tượng nộp thuế, về căn cứ tính thuế, về tổ chức quản lý thu thuế, về chế độ miễn giảm thuế, về kiểm tra, xử lý nghiêm minh đối với các vi phạm trốn thuế... 1.2. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG 1.2.1. Khái niệm Thuế GTGT là thuế tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. 1.2.2. Đối tượng nộp thuế Tất cả các tổ chức, cá nhân có hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế (gọi chung là cơ sở kinh doanh) và mọi tổ chức, cá nhân có nhập khẩu hàng hóa chịu thuế (gọi chung là người nhập khẩu) là đối tượng nộp thuế GTGT. 1.2.3. Đối tượng chịu thuế Đối tượng chịu thuế GTGT là hàng hóa, dịch vụ dùng cho sản xuất kinh doanh và tiêu dùng ở Việt Nam (bao gồm cả hàng hóa, dịch vụ mua của tổ chức, cá nhân ở nước ngoài), trừ các đối tượng không chịu thuế GTGT. 14 1.2.4. Đối tượng không chịu thuế Theo điều 5 Luật Thuế GTGT và thông tư số 129/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 đã sửa đổi, bổ sung quy định có 26 loại hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng không thuộc diện chịu thuế GTGT. 1.2.5. Căn cứ tính thuế Căn cứ tính thuế GTGT là giá tính thuế và thuế suất. 1.2.5.1. Giá tính thuế - Đối với hàng hóa, dịch vụ là giá bán chưa có thuế GTGT. Đối với hàng hóa, dịch vụ chịu thuế TTĐB là giá bán đã có thuế TTĐB nhưng chưa có thuế GTGT. - Đối với hàng hóa nhập khẩu là giá nhập khẩu tại cửa khẩu, cộng với thuế nhập khẩu (nếu có), cộng với thuế TTĐB (nếu có). - Đối với hàng hóa, dịch vụ dùng để trao đổi, sử dụng nội bộ, biếu tặng là giá tính thuế của hàng hóa, dịch vụ cùng loại hoặc tương đương tại thời điểm phát sinh các hoạt động này. - Đối với hoạt động cho thuê tài sản là số tiền thuê thu từng kỳ. - Đối với hàng hóa bán theo phương pháp trả góp lá giá bán của hàng hóa tính theo giá bán trả một lần, không tính theo số tiền trả từng kỳ. - Đối với hàng hóa gia công là giá gia công. - Đối với hàng hóa, dịch vụ khác là giá do Chính phủ quy định. 1.2.5.2. Thuế suất thuế GTGT Có 3 mức thuế suất thuế GTGT: 0%; 5% và 10% - Thuế suất 0%: áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu; hàng hóa, dịch vụ không thuộc diện chịu thuế GTGT khi xuất khẩu (trừ các trường hợp sau: dịch vụ tái bảo hiểm ra nước ngoài; chuyển nhượng vốn, cấp tín dụng, đầu tư chứng khoán ra nước ngoài; sản phẩm xuất khẩu là tài nguyên khoáng sản khai thác chưa chế biến thành sản phẩm khác…). 15 - Thuế suất 5%: áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ cần thiết cho ưu đãi, cho sản xuất và tiêu dùng như: nước sạch; thiết bị y tế, cứu hộ; giáo cụ dùng cho giảng dạy và học tập; hoạt động văn hóa, triển lãm, thể dục, thể thao… - Thuế suất 10%: áp dụng cho hàng hóa, dịch vụ không được quy định tại mục đối tượng không chịu thuế GTGT, mục chịu thuế suất 0% và 5%. 1.2.6. Phương pháp tính thuế GTGT Thuế GTGT phải nộp được tính theo phương pháp khấu trừ thuế hoặc phương pháp tính trực tiếp trên GTGT. 1.2.6.1. Phương pháp khấu trừ thuế Các cơ sở sản xuất kinh doanh áp dụng phương pháp này, khi bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ phải sử dụng hóa đơn GTGT. Số thuế GTGT phải nộp = Số thuế GTGT Đầu ra - Số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ - Số thuế GTGT đầu ra bằng tổng số thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ bán ra ghi trên hóa đơn GTGT. Thuế GTGT ghi trên hóa đơn GTGT bằng giá tính thuế của hàng hóa, dịch vụ chịu thuế bán ra nhân với thuế suất thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ đó. - Thuế GTGT đầu vào bằng tổng số thuế GTGT ghi trên hóa đơn GTGT mua hàng hóa, dịch vụ hoặc chứng từ nộp thuế GTGT hàng nhập khẩu. - Trường hợp loại hàng hóa, dịch vụ mua vào, bán ra là loại được dùng chứng từ đặc thù ghi giá thanh toán là giá đã có thuế GTGT thì phải xác định giá không có thuế và thuế GTGT đầu vào. Giá chưa có thuế GTGT = Giá thanh toán 1+ thuế suất của hàng hóa, dịch vụ (%) 16 1.2.6.2. Phương pháp tính trực tiếp trên GTGT Số thuế GTGT phải nộp = GTGT của hàng hóa, dịch vụ chịu thuế x Thuế suất thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ đó GTGT của hàng hóa, dịch vụ được xác định bằng giá thanh toán của hàng hóa, dịch vụ bán ra trừ giá thanh toán của hàng hóa, dịch vụ mua vào tương ứng. 1.2.7. Tài khoản sử dụng  Thuế GTGT đầu vào Tài khoản 133 - Thuế GTGT được khấu trừ Tiểu khoản 1331 - Thuế GTGT được khấu trừ của hàng hóa, dịch vụ Tiểu khoản 1332 - Thuế GTGT được khấu trừ của TSCĐ Tài khoản này dùng để phản ánh số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, đã khấu trừ và còn được khấu trừ của doanh nghiệp. Tài khoản này chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp thuộc diện nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế, không áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế theo phương pháp trực tiếp và hàng hoá, dịch vụ không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT. Bên Nợ: Số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ. Bên Có: - Số thuế GTGT đầu vào đã khấu trừ. - Kết chuyển số thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ. - Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa mua vào nhưng đã trả lại, giảm giá. - Số thuế GTGT đầu vào đã được hoàn lại.  Thuế GTGT đầu ra Tài khoản 3331 - Thuế GTGT phải nộp Tiểu khoản 33311 - Thuế GTGT đầu ra Tiểu khoản 33312 - Thuế GTGT hàng nhập khẩu Bên Nợ: - Số thuế GTGT đã được khấu trừ trong kỳ. - Số thuế, phí, lệ phí và các khoản phải nộp đã nộp vào Ngân sách. 17 - Số thuế GTGT của hàng bán bị trả lại, bị giảm giá. Bên Có: - Số thuế GTGT đầu ra và số thuế GTGT hàng nhập khẩu phải nộp. - Số thuế, phí, lệ phí và các khoản khác phải nộp vào Ngân sách. 1.2.8. Phương pháp hạch toán  Thuế GTGT đầu vào 111,112,331 133 111,112,331 Khi mua vật tư, hàng hóa Thuế GTGT của hàng hóa TSCĐ chịu thuế GTGT được trả lại hoặc giảm giá được hưởng 142,632 Thuế GTGT không được khấu trừ nhưng được tính 33312 Thuế GTGT hàng vào chi phí nhập khẩu 33311 Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ với đầu ra 111,112 Khi được hoàn thuế GTGT 18  Thuế GTGT đầu ra 111,112 33311 111,112,131 Thuế GTGT của hàng bán Thuế GTGT đầu ra của hàng bán bị trả lại hoặc giảm giá ra hoặc hoạt động tài chính 711 511,512,515 Khi được miễn giảm thuế GTGT 133 Thuế GTGT đầu vào Thuế GTGT phải nộp từ được khấu trừ với đầu ra phát sinh thu nhập khác 111,112 711 Khi nộp thuế GTGT 1.3. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN THUẾ XUẤT NHẬP KHẨU 1.3.1. Khái niệm Thuế xuất khẩu, nhập khẩu là loại thuế thu vào các mặt hàng được phép xuất khẩu, nhập khẩu. Thuế xuất nhập khẩu dùng để quản lý các hoạt động xuất, nhập khẩu; mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại; góp phần phát triển, bảo vệ sản xuất và tiêu dùng trong nước; chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng thu Ngân sách Nhà nước. 19 1.3.2. Đối tượng nộp thuế Tất cả các tổ chức, cá nhân có hàng hóa được phép xuất khẩu, nhập khẩu đều là đối tượng nộp thuế. Nếu xuất khẩu ủy thác, nhập khẩu ủy thác thì tổ chức nhận ủy thác là đối tượng nộp thuế. 1.3.3. Đối tượng chịu thuế Tất cả các hàng hóa được phép xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam bao gồm: - Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của các tổ chức kinh tế Việt Nam thuộc các thành phần kinh tế được phép mua bán, trao đổi, vay nợ của nước ngoài. - Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của các tổ chức kinh tế nước ngoài, của các hình thức đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. - Hàng hóa thuộc hai lĩnh vực vừa nêu trên được xuất vào các khu chế xuất tại Việt Nam và hàng hóa của các Xí nghiệp trong khu chế xuất được phép nhập khẩu vào thị trường Việt Nam. - Hàng hóa xuất khẩu để làm hàng mẫu tại hội chợ, triễn lãm… 1.3.4. Căn cứ tính thuế Căn cứ tính thuế xuất khẩu, nhập khẩu là số lượng hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, giá tính thuế đơn vị và thuế suất. 1.3.4.1. Số lượng hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu Là số lượng hàng hóa ghi trên tờ khai hàng hóa xuất khẩu hoặc nhập khẩu. 1.3.4.2. Giá tính thuế - Trường hợp có hợp đồng mua bán ngoại thương và các chứng từ hợp lệ theo quy định của Bộ thương mại, thì giá tính thuế được xác định theo hợp đồng cụ thể như sau: + Đối với hàng hóa xuất khẩu: là giá bán tại cửa khẩu (giá FOB) không bao gồm chi phí vận tải, phí bảo hiểm. + Đối với hàng hóa nhập khẩu: là giá mua thực tế tại cửa khẩu (giá CIF) bao gồm chi phí vận tải, phí bảo hiểm. 20 - Đối với một số mặt hàng Nhà nước cần quản lý, nếu giá trên hợp đồng thấp hơn giá bán tối thiểu (đối với hàng xuất khẩu) hoặc giá mua tối thiểu (đối với hàng nhập khẩu), thì giá tính thuế là giá mua hoặc giá bán tối thiểu tại cửa khẩu, theo bảng giá của Bộ tài chính quy định. - Tỷ giá dùng để xác định giá tính thuế xuất nhập khẩu bằng tiền Việt Nam là tỷ giá mua, bán thực tế bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng giữa tiền Việt Nam với tiền nước ngoài do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm đăng ký tờ khai hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu với cơ quan Hải quan. 1.3.4.3. Thuế suất Thuế suất đối với hàng hóa xuất khẩu được quy định cụ thể cho từng mặt hàng tại Biểu thuế xuất khẩu. Thuế suất đối với hàng hóa nhập khẩu gồm thuế suất ưu đãi, thuế suất ưu đãi đặc biệt và thuế suất thông thường. 1.3.4.4. Phương pháp tính thuế xuất khẩu, nhập khẩu Thuế xuất khẩu, nhập khẩu = Số lượng hàng từng mặt hàng xuất hay nhập khẩu phải nộp x Giá tính thuế x của hàng hóa 1.3.5. Tài khoản sử dụng Tài khoản 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu Bên Nợ: Số thuế xuất, nhập khẩu đã nộp vào Ngân sách Nhà nước. Bên Có: Số thuế xuất, nhập khẩu phải nộp. 1.3.6. Phương pháp hạch toán  Thuế xuất khẩu 111,112 3333 Nộp thuế xuất khẩu 511 Số thuế xuất khẩu phải nộp Thuế suất quy định