Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ng©n hµng Th¬ng m¹i
I.
-
K/n NHTM:
NHTM lµ 1 T/chøc KD trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông.
- Ho¹t ®éng thêng xuyªn, chñ yÕu cña NHTM lµ nhËn tiÒn göi cña
kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, ®Ó chiÕt
khÊu vµ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n.
II.
Ph©n lo¹i NHTM theo h×nh thøc Së h÷u:
NHTM Quèc doanh: Vèn ®iÒu lÖ 100% lµ cña nhµ níc
VD: ë VN NHTMQD - NH§TPT, NHNN vµ PTNT, NH ngo¹i th¬ng. NH
c«ng th¬ng, NH phôc vô ngêi nghÌo.
NHTM cæ phÇn: Vèn ®iÒu lÖ h×nh thµnh b»ng c¸ch gãp vèn cña c¸c
cæ ®«ng th«ng qua ph¸t hµnh vµ b¸n cæ phiÕu.
NHTMCP nhµ níc: Cæ ®«ng cña nã lµ nhµ níc
NHTMCP t nh©n : Cæ ®«ng cña nã lµ t nh©n
NHTMCP hçn hîp : Cæ ®«ng cña nã lµ c¶ t nh©n vµ nhµ níc.
III. Chøc n¨ng cña NHTM: 2 chøc n¨ng
Chøc n¨ng t¹o ra tiÒn göi:
NHTM t¹o ra TG th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông cña nã, tøc lµ ®i vay vèn vµ
cho vay vèn.
Lîng tiÒn cung øng trong 2 thêi kú trong 1 thêi kú nµo ®ã b»ng lîng TM lu
hµnh + TG sÐc cña NHTM.
TM ®ang lu hµnh chiÕm 5-10%, cßn l¹i 90-95% do NHTM t¹o ra.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Chøc n¨ng Kinh doanh:
- Trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông ng©n hµng, môc tiªu lµ thu lîi nhuËn.
- Trong thêi kú ®Çu ho¹t ®éng cña ngµnh NH chØ cã 1 lo¹i h×nh lµ NHTM
víi c¶ 2 chøc n¨ng võa ph¸t hµnh ra tiÒn vµ qu¶n lý lu th«ng tiÒn tÖ, võa thùc hiÖn
chøc n¨ng KD. Sau nµy khi hÖ thèng NH ph¸t triÓn h×nh thµnh hÖ thèng NH 2 cÊp:
-HÖ thèng NHT¦ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý, æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn.
-NHTM chØ thùc hiÖn chøc n¨ng KD, môc tiªu lµ lîi nhuËn. C/n¨ng Kinh
doanh cña NHTM ®îc ph©n ®Þnh b»ng ph¸p luËt 1 c¸ch râ rÖt kÓ tõ khi cã hÖ thèng
NH 2 cÊp
- Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng KD cña NH, NH thùc hiÖn chøc n¨ng trung
gian dÉn vèn tõ c¸c nhµ tiÕt kiÖm sang c¸c nhµ ®Çu t.
IV. B¶ng c©n ®èi TS cña NHTM:
Nguyªn t¸c Tæng TS cã = Tæng TS nî. B¶ng TKTS ®îc tiÕn hµnh trªn c¬
së b¸o c¸o thu nhËp vµ chi phÝ.
TS cã (sö dông vèn): 6 kho¶n
TS nî (nguån vèn): 4 kho¶n môc
môc
-
C¸c kho¶n tiÒn dù tr÷:
-
TG cã thÓ ph¸t hµnh sÐc.
do NHT¦
yªu cÇu dù tr÷ b¾t buéc
-
Kho¶n tiÒn göi (phi giao
dÞch):
g/quyÕt
Thanh to¸n ®ét xuÊt
-
Kho¶n TM thu trong ngµy.
-
Kho¶n tiÒn göi ë c¸c NH
kh¸c.
- Chøng kho¸n (cña CP &
®Þa ph¬ng)
-
cã kú h¹n
-
kh«ng
kú
h¹n
- C¸c kho¶n tiÒn vay tõ c¸c
NH kh¸c hoÆc tõ NHT¦.
-
Vèn tù cã cña NH:
Thêng ®Ó cã vèn th× NH ph¸t
- Kho¶n cho vay: Kho¶n hµnh (b¸n) cæ phiÕu, hoÆc trÝch tõ lîi
nµy thêng chiÕm phÇn lín.
nhuËn cña NH. Nguån vèn nµy ®îc
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
-
C¸c kho¶n kh¸c:
dïng mua TS cã vµ tõ ®ã t¹o ra lîi
VD: trô së NH, trang thiÕt bÞ, chi nhuËn.
cho ¨n mÆc cña nh©n viªn....
Lîi nhuËn ®îc t¹o ra tõ TS cã.
§ã lµ kÕt qu¶ cña viÖc sö dông vèn cña
NH vµ TS cã ®a l¹i thu nhËp.
-
-
1. TS nî:
TG cã thÓ ph¸t sÐc:
- Lµ lo¹i TG cña c¸ nh©n hoÆc tæ chøc nµo ®ã mµ chñ TK cña nã cã
thÓ sö dông ®Ó thanh to¸n cho ®¬n vÞ kh¸c vµo bÊt cø lóc nµo.
- Trong viÖc sö dông c¸c TK nµy, ngêi ta cã thÓ rót ra b»ng TM, còng
cã thÓ ph¸t hµnh ra tê sÐc vµ NH ph¶i tiÕn hµnh thanh to¸n theo tê sÐc ®ã.
- TG sÐc lµ 1 TS cã cña ngêi göi tiÒn nhng lµ TS nî cña NHTM v× NH
ph¶i tr¶ l¹i tiÒn cho ngêi göi vµo bÊt kú lóc nµo.
- TG p/hµnh sÐc lµ nguån vèn quan träng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng
cña NHTM. Nguån vèn nµy cã l·i su©t rÊt thÊp v× môc tiªu chÝnh cña ngêi göi
tiÒn kh«ng ph¶i ®Ó thu lîi tøc tõ NH.. Ngêi göi tiÒn ë ®©y nh»m môc tiªu lµm
ph¬ng tiÖn thanh to¸n. Ngêi göi sÐc ë NH cã quyÒn yªu cÇu NH phôc vô c¸c
c«ng viÖc thanh to¸n cho hä nhng NH kh«ng ®îc thu lÖ phÝ hoÆc thu lÖ phÝ víi
gi¸ rÎ.
TG phi giao dÞch:
-
Lµ nguån vèn quan träng nhÊt trong ho¹t ®éng cña NHTM.
- TG phi giao dÞch cã ®Æc ®iÓm lµ ngêi göi kh«ng ®îc quyÒn ph¸t sÐc
®Ó thanh to¸n cho ngêi kh¸c.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- TG phi giao dÞch thêng cã L/s cao h¬n tiÒn cã thÓ ph¸t sÐc v× môc
tiªu cña ngêi göi lµ lîi tøc cña NH chø kh«ng ®Ó thanh to¸n.
-
Trong lo¹i TG phi giao dÞch cã 2 lo¹i:
-TG tiÕt kiÖm: lµ kho¶n tiÒn göi vµo hoÆc lÊy ra bÊt cø lóc nµo theo
yªu cÇu cña ngêi göi.
-TG cã kú h¹n: lµ kho¶n TG theo c¸c kú h¹n nhÊt ®Þnh vµ kh«ng ®îc
rót ra 1 c¸ch tuú tiÖn mµ ph¶i theo ®Þnh kú cña nã. TG lo¹i nµy cã tÝnh láng
kÐm h¬n so víi TG tiÕt kiÖm do vËy L/s TG cã thêi h¹n thêng cao h¬n TG
tiÕt kiÖm nhng l¹i lµ nguån vèn ®Ó cho NH ho¹t ®éng 1 c¸ch æn ®Þnh.
TiÒn ®i vay:
- Lµ c¸c kho¶n tiÒn mµ NH lµ ngêi chñ ®éng ®i vay vµ kho¶n tiÒn vay
nµy ®· ®îc x¸c ®Þnh tõ tríc c¶ vÒ sè lîng, thêi gian, vµ môc tiªu sö dông.
-
NH cã thÓ tiÕn hµnh vay tiÒn b»ng nhiÒu ph¬ng thøc kh¸c nhau:
-Cña d©n c
-Cña c¸c ®¬n vÞ ph¸t hµnh ra c¸c kú phiÕu NH
-Cña c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c.
-Vay tõ c¸c NHTM kh¸c b»ng c¸ch CK l¹i c¸c kú phiÕu cña kh¸ch
hµng.
Vèn cña NH:
- Lµ tiÒn vèn cña chÝnh NH ®ã. Tïy vµo h×nh thøc SH cña NH mµ
nguån vèn nµy ®îc t¹o lËp b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau: do NN cÊp, do cæ ®«ng
®ãng gãp...
-
Vèn NH bao gåm:
-Vèn ®iÒu lÖ cña NH: lµ vèn cã khi thµnh lËp, ®îc ghi trong ®iÒu lÖ.
-C¸c kho¶n lîi ®îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña NH. VD tõ
c¸c quü dù tr÷ th«ng thêng hay ®Æc biÖt, c¸c kho¶n lîi nhuËn mµ NH ®îc
chia.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Vèn NH thêng chiÕm tû lÖ nhá nhng ®ãng vai trß quan träng trong
ho¹t ®éng cña NH. Vai trß ®ã ®îc thÓ hiÖn nh sau:
-Vèn NH thÓ hiÖn thÕ lùc vÒ tµi chÝnh cña NH víi kh¸ch hµng.
-Vèn NH lµ c¬ së ban ®Çu ®Ó tËp trung vµ huy ®éng c¸c nguån vèn
kh¸c vµ nã lµ c¬ së ®Ó më réng chøc n¨ng vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña NH.
-Vèn NH ®îc coi nh 1 c¸i ®Öm ®Ó chèng ®ì c¸c kho¶n tæn thÊt, c¸c
kho¶n gi¶m gi¸ bªn TS cã cña NH nh»m b¶o ®¶m cho NH ®ã tr¸nh c¸c
cuéc ph¸ s¶n NH.
2. TS cã:
Lµ viÖc NH sö dông vèn cña nã. TS cã nãi chung lµ nh÷ng nguån ®a l¹i c¸c
kho¶n thu nhËp cho NH vµ nã b¶o ®¶m cho NHTM tån t¹i vµ ph¸t triÓn. C¸c TS cã
gåm 6 kho¶n môc xÕp theo thø tù tÝnh láng tõ cao xuèng thÊp.
TiÒn dù tr÷:
- Lµ c¸c kho¶n tiÒn mµ NHTM göi ë NHT¦ vµ tiÒn mÆt mµ c¸c
NHTM göi t¹i quü cña m×nh.
- TiÒn dù tr÷ lµ 1 kho¶n môc trong TS cã cña NHTM nhng kh«ng
mang l¹i thu nhËp cho NH. TiÒn dù tr÷ cã vai trß rÊt quan träng trong ho¹t
®éng cña NHTM. NHTM ph¶i gi÷ nã v× 2 lý do:
-§Ó b¶o ®¶m dù tr÷ b¾t buéc theo ph¸p luËt vµ ®ã lµ 1 trong nh÷ng
c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHT¦, ®ång thêi b¶o ®¶m cho hÖ thèng
NHTM ho¹t ®éng æn ®Þnh, cã hiÖu qu¶ nh»m tr¸nh c¸c cuéc khñng ho¶ng
tµi chÝnh vµ ph¸ s¶n NH. Bé phËn tiÒn dù tr÷ nµy gäi lµ tiÒn dù tr÷ b¾t buéc,
nã thêng b»ng 1 tû lÖ nhÊt ®Þnh so víi tæng TG cña kh¸ch hµng vµ ph¶i göi
ë NHT¦ kh«ng ®îc hëng l·i.
-§Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶ thêng xuyªn cho ngêi göi tiÒn. Bé
phËn nµy gi÷ l¹i bao nhiªu do NHTM quyÕt ®Þnh lÊy lµm sao cho võa b¶o
®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n thêng xuyªn cho ngêi göi tiÒn võa ®¶m b¶o ®Çu t
thu lîi nhuËn. Bé phËn tiÒn dù tr÷ nµy ®Ó t¹i quü nghiÖp vô cña NHTM.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
TiÒn mÆt trong qu¸ tr×nh thu:
- Thuéc vÒ TS cã cña NHTM nhng tiÒn ®ã ®ang trªn ®êng thu vÒ. VD:
NH nhËn ®îc 1 tê sÐc do NH kh¸c ph¸t hµnh, lóc ®ã tiÒn cha vÒ NH nhng ®Õn
trong 1 thêi gian nhÊt ®Þnh NH sÏ thu ®îc tiÒn cña tê sÐc ®ã.
TG ë c¸c NH kh¸c:
- Nh cã thÓ më TK vµ göi tiÒn vµo c¸c NH kh¸c víi môc ®Ých ®Ó c¸c
NH kh¸c thùc hiÖn 1 sè nghiÖp vô kh¸ch nh thanh to¸n, mua hé nhau ngo¹i tÖ,
C/kho¸n...
Ba kho¶n môc trªn ®îc coi nh tiÒn mÆt trong hÖ thèng NHTM.
Chøng kho¸n:
- Trong hÖ thèng NHTM, chøng kho¸n nãi chung lµ c¸c c«ng cô nî
mang l¹i kho¶n thu nhËp ®¸ng kÓ cho NHTM. Trong kho¶n môc cña c¸c
NHTM bao giê còng cã c¸c chøng kho¸n.
-
Chøng kho¸n cña NHTM gåm 3 lo¹i:
- CK cña C/phñ: Bao gåm tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu kho b¹c NN. Lo¹i
chøng kho¸n nµy chiÕm tû lÖ chñ yÕu trong kho¶n môc c/kho¸n cña NHTM
v× CK cña C/phñ cã tÝnh láng cao nhÊt trong tÊt c¶ c¸c chøng kho¸n vµ l¹i
cã ®é rñi ro thÊp nhÊt. CK cña C/phñ ®îc NH coi lµ lµ tiÒn dù tr÷ lo¹i 2.
- CK cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng: Lµ CK do ChÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng
ph¸t hµnh thu hót vèn cho Ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng. TÝnh láng cña nã kÐm h¬n,
®é rñi ro cao h¬n.
C¸c tr¸i phiÕu cty: tÝnh láng kÐm, rñi ro cao.
TiÒn cho vay:
- Lµ kho¶n môc chñ yÕu nhÊt trong TS cã cña NH (chiÕm 2/3). Kho¶n
môc nµy ®a l¹i thu nhËp chñ yÕu cho NH vµ cã tÝnh láng kÐm nhÊt v× NH cho
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
vay thång thêng theo nh÷ng kú h¹n nhÊt ®Þnh cña nã. TiÒn cho vay còng lµ lo¹i
TS cã ®é rñi ro cao nhÊt. ChÝnh v× vÊy nã lµ kho¶n cã tû lÖ lîi tøc lín nhÊt.
C¸c lo¹i TS kh¸c:
-
Gåm c¸c kho¶n nh nhµ cöa, ph¬ng tiÖn, m¸y mãc thiÕt bÞ.
V. Ho¹t ®éng chñ yÕu cña NHTM:
1. Ho¹t ®éng vÒ nguån vèn: (huy ®éng vèn)
Lµ ho¹t ®éng ®Ó NH t¹o lËp nguån vèn trong qu¸ tr×nh KD cña nã. Gåm
c¸c ho¹t ®éng sau:
-
Huy ®éng nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi trong nÒn KT bao gåm:
-NhËn TG cña kh¸ch hµng
-Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Ó vay vèn trªn thÞ trêng.
-§i vay vèn trªn thÞ trêng trong vµ ngoµi níc.
- C¸c ho¹t ®éng t¹o lËp nguån vèn tù cã cña NH b»ng c¸ch ph¸t hµnh
tr¸i phiÕu vµ b¸n cæ phiÕu.
-
TrÝch lËp c¸c quü tõ l·i rßng cña NH
2. Ho¹t ®éng sö dông vèn
- Ho¹t ®éng ng©n quü; Lµ ho¹t ®éng nh»m b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh
to¸n thêng xuyªn cho kh¸ch hµng. Ho¹t ®éng nµy bao gåm:
-Quü tiÒn mÆt
-TG cña NHT¦ vµ NH kh¸c.
-TiÒn ®ang trong qu¸ tr×nh thu håi vÒ.
- Ho¹t ®éng cho vay: NHTM cho vay kÓ c¶ ng¾n h¹n, trung h¹n, dµi
h¹n, cho vay c¶ vèn cè ®Þnh, lu ®éng cña DN...
- Ho¹t ®éng trªn thÞ trêng CK: NH sö dông vèn vµo viÖc mua vµ b¸n
c¸c chøng kho¸n th«ng quan chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua vµ gi¸ b¸n thu lîi nhuËn.
MÆt kh¸c trong qu¸ tr×nh dù trù c¸c chøng kho¸n ë NHTM nh»m hç trî cho
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
tiÒn dù tr÷ trong hÖ thèng NH, nh»m b¶o ®¶m cho hÖ thèng NH ho¹t ®éng æn
®Þnh.
3. Ho¹t ®éng trung gian:
- Lµ c¸c ho¹t ®éng NH thùc hiÖn c¸c dÞch vô cho kh¸ch hµng vµ th«ng
qua dÞch vô ®o, NH nhËn ®îc 1 kho¶n gäi lµ hoa hång.
-
NghiÖp vô trung gian cña NHTM gåm:
-Thanh to¸n cho kh¸ch hµng vÒ c¸c kho¶n tiÒn mua vµ b¸n c¸c hµng
ho¸, dÞch vô, th«ng qua viÖc thu, chi hé tiÒn b»ng sÐc, viÕt giÊy ñy nhiÖm
thu, chi, h×nh thøc th tÝn dông.
-NHTM thùc hiÖn viÖc trung gian trong viÖc mua hé, b¸n hé chøng kho¸n
cho kh¸ch hµng.
-NHTM cã thÓ nhËn b¶o qu¶n hé tµi s¶n hoÆc c¸c giÊy tê cã gi¸ kh¸c cho
kh¸ch hµng.
-NHTM lµm trung gian mua b¸n hé cho kh¸ch hµng ngo¹i tÖ, vµng hoÆc ®¸
quý.
4. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c nghiÖp vô cña NHTM
- NHTM ho¹t ®éng xu híng ®a n¨ng nhiÒu lÜnh vùc, 1NH muèn ph¸t
triÓn nhanh ph¶i ®ång thêi ph¸t triÓn c¶ 3 nghiÖp vô nµy. Ba nghiÖp vô nµy t¸c
®éng thóc ®Èy lÉn nhau. ThÓ hiÖn ë c¸c mÆt:
-NghiÖp vô nguån vèn lµ nghiÖp vô lu«n lu«n ph¸t sinh tríc nghiÖp
vô sö dông vèn vÒ sè lîng, quy m«, vÒ thêi gian cña nghiÖp vô sö dông vèn.
-NghiÖp vô sö dông vèn lµ nghiÖp vô sinh lêi, do vËy nÕu nh NH cã
c¬ héi ®Çu t tèt th× nã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó më réng thªm nghiÖp vô vÒ nguån
vèn mµ trong ®ã bao gåm c¶ t¨ng cêng nguån vèn cña NH.
-NghiÖp vô trung gian cña NH cã thÓ lµm t¨ng thªm nguån vèn cña
NH khi mµ kh¸ch hµng më TKTG ®Ó NH thanh to¸n hé cho hä, hoÆc khi
kh¸ch hµng øng tiÒn ra nhê NH mua hé CKho¸n.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
-Khi dÞch vô trung gian cña NH tèt th× nã sÏ thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch
hµng vµ th«ng thêng kh¸ch hµng trong nghiÖp vô trung gian l¹i trë thµnh
kh¸ch hµng cña nghiÖp vô nguån vèn vµ sö dông vèn.
VI. VÊn ®Ò Qu¶n lý cña NHTM:
1. Qu¶n lý kh¶ n¨ng TM vµ vai trß cña tiÒn dù tr÷:
Qu¶n lý kh¶ n¨ng TM cña NHTM:
-
TM trong NHTM bao gåm 3 bé phËn:
-TiÒn dù tr÷
-TiÒn mÆt ®ang trong qu¸ tr×nh thu vÒ.
-TiÒn göi ë c¸c NH kh¸c.
Khi qu¶n lý TM NH ph¶i qu¶n lý c¶ 3 bé phËn ®ã.
- TM lµ TS cã cña NHTM song nã kh«ng mang l¹i c¸c nguån lîi cho
NH ho¹t ®éng nhng l¹i cã 1 va trß quan träng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña
NHTM v× TM trong hÖ thèng NHTM võa b¶o ®¶m thùc hiÖn ph¸p luËt cña NN,
mÆt kh¸c l¹i b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n thêng xuyªn cho ngêi göi tiÒn. Do
vËt nã ®ßi hái c¸c NHTM ph¶i x¸c ®Þnh thêng xuyªn, qu¶n lý chÆt chÏ kho¶n
môc nµy.
- Trong qu¶n lý TM, quan träng nhÊt lµ qu¶n lý tiÒn dù tr÷. C¸c
NHTM ph¶i thêng xuyªn x¸c ®Þnh ®îc lîng tiÒn dù tr÷ b¾t buéc trªn c¸c yÕu tè
sau:
-Tæng sè TG cña kh¸ch hµng trong tõng thêi gian.
-Tû lÖ b¾t buéc theo ph¸p luËt trong thêi gian ®ã lµ bao nhiªu.
Trªn cë së ®ã x¸c ®Þnh ®îc tæng møc dù tr÷ b¾t buéc ph¶i göi ë NHT¦, thìng xuyªn theo dâi, ®iÒu chØnh kho¶n môc nµy ë NHT¦.
-
TiÒn dù tr÷ cña NHTM thêng r¬i vµo 2 t×nh tr¹ng:
-ThiÕu: C¸c NHTM ph¶i vay sè tiÒn dù tr÷ b¾t buéc cña c¸c NHTM
kh¸c ®ang thõa ®Ó bï vµo, hoÆc mang TM nép vµo NHT¦, còng cã thÓ vay
chiÕt khÊu ë NHT¦ ®Ó bï vµo.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
-Thõa: C¸c NHTM cã thÓ cho c¸c NHTM kh¸c vay hoÆc cã thÓ ®îc
sö dông sè tiÒn thõa ®ã lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n.
TiÒn dù tr÷ vît møc:
- Lµ sè tiÒn dù tr÷ thõa so víi møc b¾t buéc. Sè tiÒn nµy ®Ó ®¶m b¶o
kh¶ n¨ng chi tr¶ thêng xuyªn cho ngêi göi tiÒn, vµ tû lÖ tiÒn dù tr÷ vît møc nµy
lµ bao nhiªu do NHTM tù quyªt ®Þnh lÊy. Nhng NH ph¶i cã quyÕt ®Þnh tû lÖ vît møc nµy sao cho phï hîp. NÐu nã qu¸ lín th× sÏ lµm gi¶m thu nhËp cña NH.
NÕu nã qu¸ nhá, NH dÔ r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng tµi chÝnh.
Vai trß cña tiÒn dù tr÷:
- TiÒn dù tr÷ trong hÖ thèng NH ®ãng vai trß quan träng vµ thùc hiÖn
®ång thêi c¶ 2 môc tiªu:
-Nh»m thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHT¦.
-§Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña NHTM c¸ch æn ®Þnh.
-
Vai trß cña tiÒn dù tr÷ thÓ hiÖn ë:
Trêng hîp 1: C¸c NHTM cã kho¶n tiÒn dù tr÷ dåi dµo
- Khi cã 1 luång TM rót ra bÊt kú, nã kh«ng ®ßi hái NH ph¶i thay ®æi
c¸c kho¶n môc kh¸c trong b¶ng c©n ®èi TS cña m×nh vµ NH kh«ng ph¶i mÊt
thªm chi phÝ nµo.
VD: Víi 1 tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc 10% vµ b¶ng c©n ®èi TS hiÖn thêi cña 1
NH nh sau
TS cã
TS nî
TiÒn dù tr÷
:
20
TiÒn cho vay
:
80
Chøng kho¸n
:
10
(10)
TiÒn göi
100(90)
Vèn NH
:
:
10
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Tæng TS cã
:
110
Tæng TS nî
:
110
Khi cã 1 luång tiÒn rót ra bÊt kú lµ 10 ch¼ng h¹n th× tiÒn göi cßn 90, tiÒn dù
tr÷ cßn 10 mµ kh«ng ¶nh hëng ®Õn kho¶n kh¸c.
Trêng hîp 2: NHTM cã kho¶n tiÒn dù tr÷ qu¸ Ýt.
- Khi cã 1 luång tiÒn mÆt rót ra bÊt kú, nã cã thÓ lµm ®¶o lén c¸c
kho¶n môc kh¸c trong b¶ng cÊn ®èi kÌm theo lµ c¸c chi phÝ hoÆc tæn thÊt.
VD: Dù tr÷ b¾t buéc vÉn lµ 10%
TS cã
TS nî
TiÒn dù tr÷
:
10
TiÒn cho vay
:
90
Chøng kho¸n
:
10
Tæng TS cã
:
110
(0)
TiÒn göi
100(90)
:
Vèn NH
:
10
Tæng TS nî
:
110
Khi cã 1 kho¶n rót ra lµ 10 th× tiÒn dù tr÷ =0 sÏ vi ph¹m quy ®Þnh cña ph¸p
luËt. Khi ®ã NH cã c¸c c¸ch gi¶i quyÕt nh sau:
C¸ch 1: Thu håi c¸c kho¶n vay tríc h¹n:
- Thu c¸c kho¶n vay tõ kh¸ch hµng, khi ®ã ®¬ng nhiªn kÌm theo c¸c
tæn thÊt nh ph¶i c¾t gi¶m gi¸ kho¶n tiÒn cho vay, hoÆc kh¸ch hµng kh«ng tr¶
phÇn lîi tøc tiÒn vay cho NH, cã thÓ ngêi vay tr¶ lîi tøc kh«ng ®Çy ®ñ theo l·i
suÊt ®· ký trong hîp ®ång.
- Thu c¸c kho¶n vay b»ng c¸ch b¸n c¸c kho¶n nî cho c¸c NH kh¸c
(gäi lµ ®¶o nî). Khi NH b¸n tÝn dông cho NH kh¸c còng ph¶i chÞu tæn thÊt lµ:
-C¸c NH kh¸c mua kho¶n tÝn dông kh«ng ®Çy ®ñ nh gi¸ trÞ cña nã,
bëi v× NH mua kh«ng thÓ biÕt râ chÊt lîng kho¶n tÝn dông nµy, ph¶i chÞu
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
mäi rñi ro cã thÓ, hä ph¶i chÞu nh÷ng kho¶n chi phÝ trong viÖc thu thËp
th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vÒ kho¶n nî ®ã.
C¸ch 2: B¸n chøng kho¸n
- NH ph¶i b¸n bít c¸c chøng kho¸n cña m×nh, ®¬ng nhiªn còng ph¶i
chÞu 1 sè chi phÝ, tæn thÊt nh gi¸ chøng kho¸n gi¶m...
C¸ch 3:NH ®i vay
- Khi ®i vay cã thÓ vay cña c¸c NHTM kh¸c nhng còng cã thÓ vay cña
c¸c c«ng ty, vay cña NHT¦. Trong viÖc ®i vay nµy còng ph¶i chi phÝ kÌm theo
nh chi phÝ cho viÖc tr¶ l·i suÊt tiÒn vay, chi phÝ trong qu¸ tr×nh giao dÞch ®Ó vay
vèn, ®Æc biÖt lµ ph¶i chÞu 1 l·i suÊt chiÕt khÊu cao. NH cã thÓ ph¶i chÞu 1 chi
phÝ lµ vÉn ph¶i thùc hiÖn c¸c phÝ tæn ®Ó lµm thñ tôc vay tiÒn ë NHT¦ mµ
kh«ng ®îc vay vèn v× lóc ®ã NHT¦ ®ang cã chñ tr¬ng cÇn th¾t chÆt tiÒn tÖ
chèng l¹m ph¸t.
KÕt luËn:
C¸c kho¶n tiÒn dù tr÷ qu¸ møc ë c¸c NHTM ®îc coi nh 1 sù b¶o hiÓm ®Ó
chèng ®ì l¹i c¸c kho¶n chi phÝ kÌm theo víi c¸c luång tiÒn mÆt rót ra. NÕu nh CP
cho viÖc rót tiÒn ra cµng lín th× NHTM cµng muèn gi÷ nhiÕu dù tr÷ qu¸ møc h¬n.
1. Qu¶n lý TS cã:
- C¸c TS cã ®Òu mang l¹i lîi nhuËn cho NH, ®Ó cho lîi nhuËn NHTM
®¹t møc cao nhÊt, NH ph¶i kiÕm nh÷ng n¬i cho vay, n¬i ®Çu t víi møc L/suÊt
cao nhÊt nhng ®é rñi ro thÊp nhÊt vµ ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ tr¹ng th¸i láng víi
c¸c TS cã.
-
Nguyªn t¸c chung qu¶n lý TS cã:
-NH cÇn t×m nh÷ng ngêi cho vay mµ hä s½n sµng chÊp nhËn l/s vay
cao nhÊt.
-NH ph¶i t×m kiÕm nh÷ng dù ¸n cho vay lín, tuy nhiªn vÉn ph¶i ®¶m
b¶o hÖ sè an toµn vÒ vèn.
-C¸c NH ph¶i t×m mua c¸c C/kho¸n cã tû suÊt lîi tøc cao nhÊt.
-NH ph¶i t×m c¸c kh¸ch hµng cho vay vµ c¸c C/kho¸n ®Ó ®Çu t cã
møc ®é rñi ro thÊp nhÊt.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
-NH ph¶i qu¶n lý chÆt c¸c tr¹ng th¸i láng cña c¸c TS cã cña NH
nh»m tho¶ m·n nhu cÇu tiÒn dù tr÷ mµ kh«ng lµm ø ®äng vèn cña NH vµ
kh«ng ph¶i chÞu tæn thÊt do thiÕu tiÒn dù tr÷ g©y ra.
2. Qu¶n lý TS nî:
- §èi víi TG cã thÓ ph¸t sÐc: Lµ 1 lo¹i vèn do NH sö dông nhng ph¶i
tr¶ 1 tû lÖ lîi tøc thÊp nhÊt hoÆc kh«ng ph¶i tr¶ lîi tøc vµ chi phÝ cho nguån vèn
nµy rÊt thÊp. Nhng ®Ó t¨ng nguån vèn ®ßi hái NH ph¶i n©ng cao chÊt lîng dÞch
vô Thanh to¸n cho kh¸ch hµng vµ viÖc chuyÓn tiÒn cho ngêi göi tiÒn ®Ó cã thÓ
më réng vÒ quy m«, sè lîng cho kho¶n môc tiÒn göi nµy.
- §èi víi TG phi giao dÞch: Khi qu¶n lý NH ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p
khuyÕn khÝch nh÷ng ngêi göi tiÒn theo h×nh thøc cã kú h¹n v× ®ã lµ nh÷ng
nguån vèn gióp NH ho¹t ®éng æn ®Þnh.
-
§èi víi tiÒn ®i vay:
-Khi NH thiÕu vèn KD hoÆc thiÕu kho¶n môc tiÒn dù tr÷ trong trêng
hîp ®ã NH ph¶i ®i vay. VÒ QL tiÒn vay, NH ph¶i xem xÐt ®i vay theo tr×nh
tù cña nã. Tríc hÕt ph¶i ®i vay cña d©n c, c¬ quan ®¬n vÞ b»ng c¸ch ph¸t
hµnh c¸c kú phiÕu NH. Sau ®ã NH cã thÓ ®i vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông
kh¸c vµ nãi chung 2 kho¶n vay nµy lµ u thÕ lµ l·i suÊt thÊp. MÆt quan träng
kh¸c lµ nã kh«ng t¸c ®éng lín ®Õn tæng lîng tiÒn trong nÒn KT, tøc lµ
nguyªn nh©n g©y t×nh tr¹ng l¹m ph¸t.
-NÕu NH vÉn thiÕu vèn cuèi cïng míi vay NHT¦. Khi vay NHT¦
cã bÊt lîi lµ thñ tôc chÆt chÏ, l/s cao h¬n thÞ trêng, nã cßn lµm t¨ng lîng
tiÒn cung øng, cã thÓ gia t¨ng l¹m ph¾t.
-
§èi víi viÖc qu¶n lý vèn cña NH:
-§ßi hái ph¶i qu¶n lý vèn ®iÒu lÖ cña NH tøc lµ trong qu¸ tr×nh ho¹t
®éng, NH ph¶i duy tr× møc vèn ®iÒu lÖ ®ã vµ thêng xuyªn bæ sung t¨ng
thªm vèn ®ã
-NH còng ph¶i thêng xuyªn trÝch lËp quü dù tr÷ tõ l·i rßng NH theo
quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
VII. C¸c nguyªn t¾c qu¶n lý tiÒn cho vay:
1. Vai trß cña tiÒn cho vay:
- TiÒn cho vay lµ kho¶n môc chñ yÕu trong tæng tµi s¶n cã cña NHTM
(chiÕm 67%)
- TiÒn cho vay lµ mét tµi s¶n cã mµ cã tû lÖ l·i suÊt cao nhÊt.
- TiÒn cho vay lµ kho¶n môc ®a l¹i nguån thu nhËp chñ yÕu cho NH, nã
quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét NHTM.
- Kho¶n môc tiÒn cho vay còng lµ lo¹i tµi s¶n cã cã tû lÖ rñi ro cao nhÊt so
víi tÊt c¶ c¸c tµi s¶n cã cña NHTM. V× vËy nã ®ßi hái NHTM ph¶i qu¶n lý chÆt
chÏ tiÒn cho vay nµy.
2. C¸c nguyªn t¾c qu¶n lý:
Nguyªn t¾c lùa chän vµ gi¸m s¸t:
- Lùa chän: Trong qu¸ tr×nh cho vay cña NH, ho¹t ®éng nµy diÔn ra tríc
khi NH quyÕt ®Þnh cho vay vèn. Trong qu¸ tr×nh lùa chän ®Ó cho vay, NHTM ph¶i
thùc hiÖn mét sè néi dung c¬ b¶n:
- Ph¶i thu thËp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ phÝa kh¸ch hµng. VD: kh¶
n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, kh¶ n¨ng sinh lêi cña c¸c dù ¸n ®Çu t, xem
xÐt c¸c quan hÖ thanh to¸n víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c, t×nh h×nh bªn tµi s¶n nî vµ
tµi s¶n cã cã trong b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cña kh¸ch hµng, xem xÐt vµ ph©n
tÝch ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña c¸c dù ¸n ®Çu t, c¸c kho¶n nî NH cña kh¸ch
hµng ®ã.
- Ph¶i tiÕn hµnh xö lý c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó ph©n lo¹i kh¸ch hµng. Gåm
hai lo¹i:
a) kh¸ch hµng cã thÓ cho vay ®îc
b) kh¸ch hµng kh«ng thÓ cho vay ®îc
Qua xö lý th«ng tin, NH sÏ quyÕt ®Þnh cho kh¸ch hµng vay sè lîng bao
nhiªu, thêi gian nµo, l·i suÊt bao nhiªu, cho vay theo ph¬ng thøc nµo. TÊt c¶ nh÷ng
®iÒu ®ã ®Òu ®îc ghi trong hîp ®ång tÝn dông.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- §Ó thu thËp th«ng tin nhanh, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, ®ßi hái NH ph¶i cã
sù chuyªn m«n ho¸ trong qu¸ tr×nh cho vay. Chuyªn m«n ho¸ ®îc hiÓu theo
hai c¸ch:
a) Chuyªn m«n ho¸ theo ngµnh: VD chuyªn m«n ho¸ cho vay
lÜnh vùc N«ng nghiÖp, lÜnh vùc XNK ... Trong vÊn ®Ò nµy ph¶i ®¶m
b¶o hÖ sè an toµn, tr¸nh rñi ro cho ho¹t ®éng cña NH.
b) NH vµ tõng c¸n bé tÝn dông NH chuyªn m«n ho¸ cho vay
mét nhãm kh¸ch hµnh nµo ®ã.
- Gi¸m s¸t tiÒn vay: lµ ho¹t ®éng sau khi ®· cho vay vèn tøc lµ khi
nguån vèn NH ®ang n»m ë ngêi vay vèn. Trong gi¸m s¸t, NH ph¶i thi hµnh c¸c
néi dung:
-Ph¶i kiÓm tra xem thö ngêi vay vèn sö dông vèn vay cã ®óng néi
dung ®· ký trong hîp ®ång tÝn dông kh«ng.
- Ph¶i kiÓm tra xem ngêi vay rót tiÒn vay vµ sö dông tiÒn vay cã
®óng tiÕn ®é vµ thêi gian ®· ghi trong hîp ®ång tÝn dông kh«ng?
- NH ph¶i kiÓm tra kh¶ n¨ng sinh lêi cña ®ång vèn mµ NH cho vay
vµ ph¶i xem xÐt c¸c rñi ro cã thÓ ®Ó nh»m gióp ngêi vay vèn cã biÖn ph¸p
phßng ngõa.
- NH ph¶i gi¸m s¸t viÖc tr¶ nî vµ lîi tøc tiÒn vay cho NH vµ chØ khi
nµo ngêi vay ®· tr¶ ®ñ nî céng víi lîi tøc tiÒn vay cho NH th× qu¸ tr×nh
gi¸m s¸t míi ®îc coi lµ kÕt thóc.
NÕu bªn vay cã hiÖn tîng vi ph¹m néi dung hîp ®ång th× NH cã quyÒn cìng chÕ ngêi vay thùc hiÖn ®óng hîp ®ång tÝn dông hoÆc thu l¹i vèn tríc h¹n.
Quan hÖ kh¸ch hµng l©u dµi:
- Quan hÖ cho vay l©u dµi víi kh¸ch hµng ®Ó cho NH cã thÓ thu thËp
®îc c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng mét c¸ch nhanh, ®ñ, chÝnh x¸c vµ gióp NH lùa
chän ®óng kh¸ch hµng ®Ó cho vay víi chi phÝ thÊp nhÊt. Bëi v×:
+ Khi mét kh¸ch hµng vay tiÒn nhiÒu lÇn vµ l©u dµi ë NH, th«ng thêng kh¸ch hµng ®ã ph¶i cã tµi kho¶n tiÒn göi sÐc ë NH, ®ång thêi kh¸ch
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
hµng còng ph¶i cã nh÷ng kho¶n tiÒn kh¸c ë NH ®ã. Kh¸ch hµng còng cã
nh÷ng mãn cho vay cña NH tríc ®ã. Trªn c¬ së ®ã, c¸n bé NH c¨n cø vµo
kÕt qu¶ nh÷ng lÇn cho vay tríc ®©y ®Ó ®¸nh gi¸ ®îc kh¸ch hµng.
+ Th«ng qua tµi s¶n tiÒn göi sÐc ë NH vµ th«ng qua tê sÐc ph¸t hµnh
cña kh¸ch hµng tr¶ nî ®¬n vÞ kh¸c. Qua ®ã NH biÕt kh¸ch hµng cã quan hÖ
víi nh÷ng doanh nghiÖp nµo.
- Quan hÖ l©u dµi t¹o ®iÒu kiÖn cho NH gi¸m s¸t chÆt chÏ h¬n víi chi
phÝ thèng nhÊt.
- Quan hÖ l©u dµi lµm hai bªn (NH vµ kh¸ch hµng) ®Òu cã lîi. Víi NH
gi¶m chi phÝ trong qu¸ tr×nh cho vay, kh¸ch hµng ®îc vay víi l·i suÊt u ®·i h¬n.
VËt thÕ chÊp vµ sè d bï:
- VËt thÕ chÊp: NH ®ßi hái ngêi vay ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp vµ th«ng
thêng chØ cho vay tèi ®a 70% gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp. Khi kh¸ch hµng tr¶ ®ñ
vèn vµ l·i suÊt cho NH th× NH tr¶ tµi s¶n thÕ chÊp. NÕu kh«ng NH cã quyÒn
b¸n tµi s¶n ®ã thu håi vèn. Khi b¸n tµi s¶n thÕ chÊp ph¶i theo luËt cña nã.
- Sè d bï (ta cha ¸p dông): lµ h×nh thøc ®Æc biÖt cña tµi s¶n thÕ chÊp,
khi ngêi vay nhËn ®îc tiÒn vay ph¶i gi÷ l¹i mét sè vèn nhÊt ®Þnh nµo ®ã vµ ph¶i
göi vµo mét tµi kho¶n ë NH cho vay ®ã. Khi ngêi vay ®· tr¶ ®ñ vèn, l·i suÊt
cho NH th× NH míi tr¶ l¹i sè d bï ®ã. NÕu kh«ng NH sÏ dïng sè d bï ®ã ®Ó bï
®¾p tæn thÊt.
H¹n chÕ tÝn dông:
- §ßi hái NH ph¶i ®a ra mét h¹n møc nhÊt ®Þnh nµo ®ã vµ NH kh«ng
thÓ cho vay qu¸ møc ®ã dï r»ng ngu¬× vay chÊp nhËn tr¶ l·i suÊt cao. Bëi v×:
+ §Ó b¶o ®¶m r»ng nguyªn t¾c ph©n t¸n rñi ro cho qu¸ tr×nh cho vay
cña NH (kh«ng dån qu¸ nhiÒu vèn cña m×nh vµo mét chç)
+ Th«ng thêng c¸c kho¶n tiÒn cho vay cµng lín th× tû lÖ rñi ro vÒ ®¹o
®øc cña ngêi vay vèn cµng cao.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ vèn cña NH:
- Vèn NH lµ vèn tù cã, thùc cã cña NH trong ®ã bao gåm vèn ®iÒu lÖ,
quü dù tr÷ ®îc trÝch lËp theo ph¸p luËt vµ nh÷ng kho¶n l·i kh«ng chia tromg
qu¸ tr×nh kinh doanh cña NH. Do ®ã cÇn qu¶n lý chÆt vèn NH, bëi lÏ:
+NÕu kh«ng qu¶n lý ®ùoc tiÒn cho vay sÏ g©y mÊt vèn hoÆc gi¶m gi¸
kho¶n tiÒn cho vay. Khi ®ã ph¶i lÊy vèn tù cã cña NH trang tr¶i.
+NÕu mÊt vèn vµ thua lç nhiÒu, ®Õn møc lín h¬n vèn cña NH th× NH ph¸
s¶n.
- ViÖc qu¶n lý vèn cña NH ®ßi hái vai trß qu¶n lý cña Nhµ níc tøc lµ
®ßi hái Nhµ níc ph¶i ban hµnh luËt vÒ quyÒn së h÷u, luËt quy ®Þnh vè ph¸p
®Þnh cña doanh nghiÖp, c¸c quy ®Þnh trong viÖc trÝch lËp c¸c quü trong c¸c
doanh nghiÖp.
VIII. Qu¶n lý rñi ro vÒ l·i suÊt cña NH:
1. Kh¸i niÖm:
- Nh÷ng rñi ro lµm gi¶m lîi tøc cña NH mµ nguyªn nh©n do sù biÕn ®éng
vÒ l·i suÊt th× gäi lµ nh÷ng rñi ro vÒ l·i suÊt cña NH.
VD: Mét NHTM cã mét c©n ®èi tµi s¶n hiÖn t¹i nh sau, vµ l·i suÊt hiÖn
hµnh 10%:
NHTM
Tµi s¶n cã
TS cã nh¹y c¶m víi l·i suÊt
Tµi s¶n nî
:
20
:
TS nî cã l·i suÊt cè ®Þnh
:
Tæng
:
50
TS cã cã l·i suÊt cè ®Þnh
:
80
50
Tæng
100
TS nî nh¹y c¶m víi l·i suÊt
:
100
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
NÕu trong n¨m tíi, l·i suÊt t¨ng tõ 10% lªn 15% (t¨ng thªm 5%), NH ®ã cã
mét kho¶n thu nhËp t¨ng thªm tõ tµi s¶n cã lo¹i nh¹y c¶m víi l·i suÊt lµ 20 triÖu x
5%=1 triÖu. Nhng NH gi¶m ®i kho¶n thu nhËp tõ tµi s¶n nî nh¹y c¶m víi l·i suÊt
lµ: 50 triÖu x 5%= 2,5 triÖu. Nh vËy thùc tÕ NH mÊt 1,5 triÖu USD. §ã chÝnh lµ rñi
ro vÒ l·i suÊt.
NÕu trong thêi gian. tíi, l·i suÊt gi¶m xuèng tõ 10% xuèng 5%, t¬ng tù nh
trªn ta thÊy NH sÏ cã thªm mét kho¶n thu nhËp t¨ng thªm 1,5 triÖu USD.
kÕt luËn :
- NÕu mét NH cã nhiÒu tµi s¶n nî lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt h¬n lo¹i tµi
s¶n cã nh¹y c¶m l·i suÊt th× mét sù t¨ng lªn cña l·i suÊt sÏ lµm gi¶m lîi nhuËn
NH, trong khi ®ã sù gi¶m xuèng cña l·i suÊt sÏ t¨ng lîi nhuËn cña NH.
- Ngîc l¹i, NH cã tµi s¶n cã nh¹y c¶m l·i suÊt lín h¬n tµi s¶n nî nh¹y
c¶m l·i suÊt th× sù t¨ng cña l·i suÊt lµm t¨ng lîi nhuËn NH vµ ngîc l¹i.
2. Qu¶n lý rñi ro l·i suÊt: NH cã thÓ tiÕn hµnh hai c¸ch:
C¸ch 1:NH ph¶i thay ®æi l¹i b¶n c©n ®èi c¸c kho¶n môc.
- NH cã tµi s¶n nî lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt lín h¬n tµi s¶n cã nh¹y c¶m
l·i suÊt th× nÕu dù ®o¸n l·i suÊt cã kh¶ n¨ng gi¶m th× NH kh«ng cÇn cã biÖn
ph¸p g× ®Ò phßng rñi ro v× chØ cã lîi nhuËn t¨ng. NÕu dù ®o¸n l·i suÊt cã kh¶
n¨ng t¨ng th× NH ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu chØnh l¹i b¶ng c©n ®èi theo hai híng:
- gi¶m bít tµi s¶n nî nh¹y c¶m l·i suÊt, t¨ng tµi s¶n nî cã l·i suÊt cè
®Þnh.
- gi¶m bít tµi s¶n cã l·i suÊt cè ®Þnh, t¨ng thªm tµi s¶n cã lo¹i nh¹y c¶m l·i
suÊt.
- Ngîc l¹i, NH cã tµi s¶n cã nh¹y c¶m l·i suÊt lín h¬n tµi s¶n nî nh¹y
c¶m l·i suÊt. NÕu NH dù ®o¸n l·i suÊt t¨ng th× kh«ng cÇn cã biÖn ph¸p ®Ò
phßng rñi ro l·i suÊt v× lîi nhuËn cña NH t¨ng. NÕu l·i suÊt gi¶m, NH ph¶i ®iÒu
chØnh l¹i c¸c kho¶n môc trong b¶ng c©n ®èi tµi s¶n theo hai híng:
- gi¶m tµi s¶n cã lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt, t¨ng tµi s¶n cã cã l·i suÊt cè ®Þnh.
-gi¶m tµi s¶n nî cã l·i suÊt cè ®Þnh, t¨ng tµi s¶n nî nh¹y c¶m l·i suÊt.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
C¸ch 2: §æi chÐo l·i suÊt:
- Thùc chÊt cña nã lµ ph¬ng ph¸p gióp cho mét NH cã nhiÒu tµi s¶n
cã-lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt h¬n lµ tµi s¶n nî-lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt, cã thÓ trao
®æi c¸c kho¶n tiÒn thanh to¸n víi mét NH kh¸c mµ cã nhiÒu tµi s¶n nî lo¹i
nh¹y c¶m l·i suÊt h¬n cã nh¹y c¶m l·i suÊt. Nh vËy sÏ tr¸nh ®îc rñi ro l·i suÊt
cho c¶ hai NH.
VÝ dô:
NHTM (A)
NHTM (B)
TS cã n/
TS
nî
c¶m l/s: 20
n/c¶m l/s: 50
TS cã n/
TS nî nh¹y
c¶m l/s: 50
c¶m l/s: 20
TS cã l/s
TS nî l/s
C§ : 80
C§ : 50
TS cã l/s
TS nî l/s cè
: 50
®Þnh : 80
Tæng
céng :100
C§
Tæng céng
100
: 100
100
Khi l·i suÊt t¨ng thªm 5%:
NHTM(A) sÏ mÊt ®i mét kho¶n thu nhËp lµ:
(50 x 5%) - (20 x 5%) = 1,5
NHTM(B) sÏ cã kho¶n thu nhËp t¨ng lµ:
(50 x 5%) - (20 x 5%) = 1,5
Khi l·i suÊt gi¶m ®i 5%:
NHTM(A) sÏ cã kho¶n thu nhËp t¨ng lµ 1,5
NHTM(B) sÏ mÊt ®i mét kho¶n thu nhËp lµ 1,5
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2 NH nµy tiÕn hµnh ký kÕt 1 hîp ®ång thanh to¸n cho nhau c¸c thiÖt h¹i do
L/s g©y ra. Khi L/s t¨ng 5%, NH(B) ph¶i chuyÓn 1,5 tiÒn t¨ng thªm cho NH(A) bÞ
mÊt ®i. Khi L/s gi¶m., NH(A) ph¶i chuyÓn sè thu ®îc t¨ng thªm cho NH(B).
20