BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN THỊ LINH GIANG
THỰC THI CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ HỘI
TRÊN ĐỊA BÀN TÂY NGUYÊN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ CÔNG
HÀ NỘI, 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN THỊ LINH GIANG
THỰC THI CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ HỘI
TRÊN ĐỊA BÀN TÂY NGUYÊN
Chuyên ngành : Quản lý công
Mã số
: 62 34 04 03
LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ CÔNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
1. PGS.TS Lƣu Kiếm Thanh
2. PGS.TS Lê Văn Đính
HÀ NỘI, 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận án là công trình nghiên cứu
riêng của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung
thực và có nguồn gốc rõ ràng.
Tác giả luận án
Nguyễn Thị Linh Giang
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
DANH MỤC HÌNH
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN
QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN .................................................................. 12
1.1. Nghiên cứu về chính sách công và thực thi chính sách công ....................... 12
1.2. Nghiên cứu về an sinh xã hội và thực thi chính sách an sinh xã hội .......... 15
1.3. Công trình nghiên cứu về thực thi an sinh xã hội ở Tây Nguyên ................. 23
1.4. Những vấn đề đặt ra cần phải tiếp tục nghiên cứu......................................... 27
CHƢƠNG 2. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ
HỘIVÀ THỰC THI CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ HỘI .......................... 30
2.1. Lý luận chung về an sinh xã hội và chính sách an sinh xã hội ..................... 30
2.2. Tổ chức thực thi chính sách an sinh xã hội .................................................... 47
2.3. Kinh nghiệm quốc tế, Việt Nam và bài học cho Tây Nguyên về thực hiện chính
sách an sinh xã hội .................................................................................................. 63
CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG THỰC THI MỘT SỐ CHÍNH SÁCH AN
SINH XÃ HỘI Ở CÁC TỈNH TÂY NGUYÊN .......................................... 76
3.1. Các điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và hành chính có ảnh hưởng đến thực
thi chính sách an sinh xã hội ở Tây Nguyên ............................................................. 76
3.2. Thực thi một số chính sách an sinh xã hội vùng Tây Nguyên ...................... 85
3.3. Đánh giá thực trạng thực thi một số chính sách an sinh xã hội ở Tây Nguyên
hiện nay.................................................................................................................. 102
CHƢƠNG 4. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO THỰC THI . 126
CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ HỘI Ở TÂY NGUYÊN ............................ 126
4.1. Quan điểm và yêu cầu đảm bảo thực thi chính sách an sinh xã hội ở Tây
Nguyên................................................................................................................... 126
4.2. Giải pháp đảm bảo thực thi chính sách an sinh xã hội ở Tây Nguyên ........... 132
4.3. Một số kiến nghị đối với các cơ quan quản lý nhà nước ................................ 158
KẾT LUẬN .................................................................................................. 162
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 165
PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Từ viết tắt
ASXH
BHXH
BHYT
BHTN
CBCC
CT-XH
CSC
DTTS
DCTD
ĐBKK
HĐND
KT-XH
THCS
THPT
TTg
TGXH
UBND
ƯĐXH
QĐ
VPCP
Nguyên nghĩa
An sinh xã hội
Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm y tế
Bảo hiểm thất nghiệp
Cán bộ, công chức
Chính trị - Xã hội
Chính sách công
Dân tộc thiểu số
Di cư tự do
Đặc biệt khó khăn
Hội đồng nhân dân
Kinh tế - Xã hội
Trung học cơ sở
Trung học phổ thông
Thủ tướng chính phủ
Trợ giúp xã hội
Ủy ban nhân dân
Ưu đãi xã hội
Quyết định
Văn phòng chính phủ
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Diện tích, dân số các tỉnh Tây Nguyên đến năm 2015 ................. 77
Bảng 3.2. Trình độ chuyên môn kỹ thuật của nam giới và nữ giới từ 18-60
tuổi ................................................................................................ 80
Bảng 3.3. Tình hình dân di cư tự do và công tác ổn định dân di cư tự do giai
đoạn 2005-2013 ............................................................................ 82
Bảng 3.4. Tổng hợp kết quả rà soát và thực hiện một số hạng mục theo
Quyết định số 755/QĐ-TTg .......................................................... 94
Bảng 3.5. Tỷ lệ số xã đạt tiêu chí nông thôn mới (tính đến tháng 6/2014) .. 96
Bảng 3.6. Trình độ đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ................................ 116
Bảng 3.7. Đội ngũ những người hoạt động không chuyên trách cấp xã và
thôn, buôn (tính đến tháng 9-2014) ............................................ 117
Bảng 3.8. Kết quả huy động các nguồn lực xây dựng Nông thôn mới từ năm
2011 đến năm 2013 ..................................................................... 120
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1.
Cơ cấu tổng sản phẩm (GDP) của 5 tỉnh Tây Nguyên ........... 78
Biều đồ 3.2:
Trình độ học vấn của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở vùng
Tây Nguyên............................................................................. 84
Biểu đồ 3.3.
Tỷ lệ hộ nghèo các vùng giai đoạn 2010-2014....................... 87
Biều đồ 3.5:
Một số chỉ tiêu về Thông tin - Truyền thông năm 2015....... 100
Biều đồ 3.4:
Số lượng Bưu điện văn hóa xã năm 2013............................. 101
Biểu đồ 3.6:
Mức độ tham gia họp, thảo luận về xây dựng kế hoạch triển
khai thực hiện chính sách của đối tượng thụ hưởng ............. 103
Biểu đồ 3.7:
So sánh nhận định việc chồng chéo trong thực hiện các chính
sách an sinh xã hội của các đối tượng .................................. 105
Biểu đồ 3.8:
Ý kiến phản hồi về cách thức tổ chức thực hiện chính sách
ASXH từ trên xuống ở Tây Nguyên ..................................... 106
Biểu đồ 3.9.
Đánh giá hiệu quả của các kênh phổ biến chính sách tại các
tỉnh Tây Nguyên ................................................................... 108
Biểu đồ 3.10. Tổng hợp ý kiến đánh giá của cán bộ, công chức về chất lượng
công tác tuyên truyền ............................................................ 109
Biều đồ 3.11: Đánh giá về hoạt động phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị trong
thực hiện chính sách ............................................................. 114
Biều đồ 3.12: Đánh giá mức độ tham gia kiểm tra, giám sát của cán bộ, công
chức khi triển khai thực hiện chính sách ASXH .................. 122
DANH MỤC HÌNH
Hình 2.1: Hệ thống an sinh xã hội Việt Nam giai đoạn 2012-2020 ............... 34
Hình 2.2: Sơ đồ mô tả quy trình thực thi chính sách ASXH .......................... 63
Hình 3.1: Mô hình tổ chức bộ máy và mối quan hệ phối hợp trong triển khai
thực hiện chính sách ASXH ở Tây Nguyên ................................. 111
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển và hội nhập,
sự phân hóa giàu nghèo và các vấn đề xã hội phát sinh ngày càng gia tăng. Để
đảm bảo sự ổn định và công bằng xã hội, vấn đề hoàn thiện và thực thi chính
sách an sinh xã hội cần được quan tâm chú trọng đặc biệt. Nghị quyết Trung
ương 5, khóa XI đã khẳng định “Hệ thống an sinh xã hội phải đa dạng, toàn
diện, có tính chia sẻ giữa Nhà nước, xã hội và người dân, giữa các nhóm dân
cư trong một thế hệ và giữa các thế hệ, bảo đảm bền vững, công bằng” [30].
Và tại Đại hội lần thứ XII của Đảng, Đảng ta một lần nữa nhấn mạnh:“Mở
rộng đối tượng và nâng cao hiệu quả của hệ thống an sinh xã hội đến mọi
người dân; tạo điều kiện để trợ giúp có hiệu quả cho tầng lớp yếu thế, dễ tổn
thương hoặc những người gặp rủi ro trong cuộc sống”[32]. Do vậy, việc
nghiên cứu để tìm kiếm được cách thức triển khai thực hiện đáp ứng trong
điều kiện cụ thể, phù hợp với đặc thù riêng của từng vùng, nhất là khi triển
khai các chính sách này tại các địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa hiện
nay rất cần thiết.
Riêng với Tây Nguyên, từ sau ngày đất nước thống nhất đến nay, Đảng
và Nhà nước ta đã tập trung nhiều công sức và trí tuệ, phương tiện vật chất, có
nhiều chính sách phát triển KT-XH và quốc phòng an ninh, đảm bảo ASXH
(giảm nghèo; nước sạch, nhà ở và đất sản xuất; chính sách đặc thù cho vùng
sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc tiểu số trên các nội dung như phát triển đời
sống văn hóa tinh thần, hỗ trợ lãi xuất tín dụng, tuyển dụng lao động là người
đồng bào DTTS, chính sách hỗ trợ học phí, đào tạo nghề...) đã làm thay đổi
bộ mặt của Tây Nguyên. Đặc biệt, sau 10 năm thực hiện Nghị quyết số
10/NQ-TW của Bộ Chính trị khóa IX về phát triển KT-XH, bảo đảm quốc
phòng, an ninh vùng Tây Nguyên thời k 2001-2010, KT-XH vùng Tây
Nguyên đã có bước phát triển vượt bậc: Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân
1
hàng năm đạt 11,9 ; thu ngân sách năm 2001 đạt 1.229 tỷ đồng, năm 2011
đạt 13.138 tỷ đồng, tăng gấp 7 lần; thu nhập GDP bình quân đầu người năm
2001 đạt 2,9 triệu đồng thì năm 2011 đạt trên 20 triệu đồng; tỷ lệ hộ nghèo
giai đoạn 2001-2005 giảm bình quân 2,6 /năm, giai đoạn 2006-2010 giảm
3,6 /năm; đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, giao thông, thủy lợi có nhiều kết
quả. Quốc phòng, an ninh được tăng cường và trật tự an toàn xã hội được giữ
vững, phục vụ có hiệu quả cho công cuộc phát triển kinh tế - xã hội; đã đấu
tranh làm thất bại âm mưu thành lập “Nhà nước Đềga của tổ chức phản động
FULRO, phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn và đẩy lùi nguy cơ biểu tình, bạo
loạn trên địa bàn. Hệ thống chính trị các cấp, nhất là cấp cơ sở, buôn, làng
được quan tâm củng cố, kiện toàn và đầu tư toàn diện, đội ngũ cán bộ cơ sở
từng bước được chuẩn hóa, chất lượng lãnh đạo và quản lý điều hành của cấp
ủy, chính quyền đã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra; đã thu h p nhanh số
buôn, làng “trắng đảng viên và “trắng tổ chức đảng, công tác phát triển
Đảng trong đồng bào dân tộc được chú trọng (toàn vùng đã kết nạp được
7.600 đảng viên mới) [Error! Reference source not found., tr.6-11]
Tuy nhiên, quá trình thực hiện các chính sách (kinh tế, văn hoá, dân
tộc, tôn giáo, xã hội, ASXH...) ở các tỉnh Tây Nguyên vẫn bộc lộ tồn tại trên
các nội dung: vấn đề đời sống, đất đai, công ăn việc làm, thu nhập, tỷ lệ hộ
nghèo còn cao (nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS), các thế
lực thù địch, phản động bên ngoài vẫn tiếp tục lợi dụng vấn đề tôn giáo, dân
tộc để kích động chống phá chính quyền. Do đó, lựa chọn đề tài “Thực thi
chính sách an sinh xã hội trên địa bàn Tây Nguyên” làm luận án tiến sĩ
Hành chính công, chuyên ngành Quản lý công, tác giả mong muốn có đưa ra
những luận cứ khoa học cho việc thực thi chính sách ASXH ở Tây Nguyên và
đề xuất giải pháp đưa các chính sách ASXH đã ban hành được triển khai
thành công nhằm đảm bảo “xây dựng Tây Nguyên thành vùng kinh tế trọng
điểm, có lực lượng sản xuất phát triển ở mức trung bình của cả nước, có tốc
độ tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế vững chắc. Nâng cao đời sống
2
văn hóa, trình độ dân trí của đồng bào các dân tộc; bảo đảm ASXH; sớm đưa
nông thôn Tây Nguyên thoát kh i tình trạng nghèo nàn, lạc hậu để phát triển
bền vững theo tinh thần tại Kết luận số 12/KL-TW, ngày 24-10-2011 của Bộ
Chính trị khóa XI về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 10/NQ-TW của Bộ
Chính trị khóa IX, phát triển vùng Tây Nguyên thời k 2011-2020 [11].
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở khoa học những vấn đề lý luận về thực thi chính
sách ASXH; tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng thực thi một số chính
sách ASXH ở Tây Nguyên, từ đó, đề xuất một số giải pháp cho việc tổ chức
thực thi chính sách ASXH ở Tây Nguyên được đảm bảo trong thời gian tới.
- Kiến nghị đối với các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức chính trị-xã
hội ở địa phương hướng đến đảm bảo thực thi một số chính sách ASXH ở Tây
Nguyên đạt được mục tiêu
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được các mục đích trên, luận án tập trung giải quyết các nhiệm vụ
- Nghiên cứu tổng quan về tình hình nghiên cứu của các học giả, tác giả
trong và ngoài nước về những vấn đề liên quan đến đề tài luận án.
- Làm rõ cơ sở khoa học về ASXH, đặc biệt, tập trung làm rõ khung lý
thuyết thực thi chính sách ASXH ở nước ta hiện nay.
- Tiến hành khảo sát, điều tra, thu thập số liệu và tổng hợp kết quả thực
hiện một số chính sách ASXH ở 5 tỉnh Tây Nguyên (Kum Tum, Gia Lai,
ĐắkLắk, ĐắkNông, Lâm Đồng). Để phân tích thực trạng thực thi chính sách
ASXH tại vùng Tây Nguyên thời gian qua.
- Đánh giá kết quả thực thi chính sách ASXH đã triển khai ở các tỉnh
Tây Nguyên, từ đó, nêu quan điểm, xác định phương hướng và đề xuất một số
giải pháp cơ bản nhằm đảm bảo tổ chức thực thi chính sách ASXH ở Tây
Nguyên thời gian đến.
3
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là quá trình thực hiện chính sách
ASXH ở các tỉnh Tây Nguyên (tiến hành nghiên cứu ở tất cả các cấp chính
quyền địa phương và tập trung phần lớn ở cấp xã). Vì vậy, luận án tập trung
làm rõ các nội dung cụ thể của quy trình tổ chức thực hiện chính sách ASXH.
Trên cơ sở khung lý thuyết về quy trình thực hiện chính sách, luận án thông
qua đánh giá kết quả triển khai một số chính sách ASXH ở Tây Nguyên đưa
ra kiến nghị và đề xuất một số giải pháp đến các cấp chính quyền nhằm đảm
bảo triển khai các chính sách ASXH đi vào thực tiễn cuộc sống thành công.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Kế thừa kết quả nghiên cứu từ các sản phẩm khoa học có
liên quan, luận án tập trung làm rõ khung lý thuyết về quy trình thực thi chính
sách. Từ đó, phân tích, đánh giá việc thực thi một số chính sách ASXH ở các
tỉnh Tây Nguyên, cụ thể: Chính sách giảm nghèo và giải quyết việc làm;
Chính sách định canh, định cư, hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nhà ở và nước sinh
hoạt; Chính sách cung cấp thông tin cho người dân Tây Nguyên có chú trọng
đến tính đặc thù vùng. Qua đó, làm rõ nguyên nhân, đề xuất các giải pháp
đảm bảo tốt hơn việc thực thi chính sách ASXH ở Tây Nguyên những năm
tiếp theo.
- Về không gian: Luận án thực hiện nghiên cứu địa bàn Tây Nguyên
theo phân vùng kinh tế gồm 05 tỉnh: Kum Tum, Gia Lai, ĐắkLắk, ĐắkNông,
Lâm Đồng.
- Về thời gian: Thời gian nghiên cứu từ năm 2006 đến năm 2015 (có
cập nhật số liệu đến tháng 9 năm 2016) là thời gian thực hiện các chính sách
theo tinh thần của Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X và Nghị
quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI.
4
4. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp luận
Luận án dựa trên hệ thống quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lênin, đường lối
của Đảng Cộng sản Việt Nam và kế thừa, phát triển những quan điểm lý luận
của các nhà khoa họcvề thực hiện chính sách ASXH và vai trò của nhà nước
trong thực hiện chính sách ASXH. Đồng thời, vận dụng lý thuyết về khoa học
hành chính công, kế thừa các nghiên cứu của ngành khoa học chính trị, triết học
và các dữ liệu thu thập phản ảnh thực tiễn vấn đề cần nghiên cứu tại địa phương.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
4.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
- Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết:
Luận án sử dụng phương pháp này chủ yếu tại Chương 1 để tiến hành
việc lựa chọn nhóm chính sách, phân loại theo nhu cầu nghiên cứu, hệ thống
lý thuyết cho từng nhóm, từng lĩnh vực trên các nguồn tài liệu như: văn kiện
của Đảng, văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước, giáo trình, các công trình
khoa học, sách báo, tạp chí… có liên quan, từ đó, xây dựng cơ sở lý luận và luận
cứ khoa học cho phù hợp với yêu cầu, mục đích nghiên cứu của luận án.
- Phương pháp tổng hợp, phân tích và thống kê
Được sử dụng nhiều ở hầu hết tại các chương của luận án, phương pháp
này sử dụng nhằm tổng hợp thông tintừ các số liệu thứ cấp và sơ cấp từ các
nguồn tin cậy. Phương pháp tổng hợp, phân tích và thống kê được sử dụng để
phân tích thực trạng tổ chức thực thi chính sách, kết quả sau khi triển khai
thực hiện chính sách đối với các chính sách được lựa chọn nghiên cứu. Đồng
thời, qua đó thiết lập các bảng biểu, biểu đồ để củng cố độ tin cậy và phản ảnh
dễ dàng, rõ nét hơn thực trạng nói trên.
Ngoài ra, luận án còn sử dụng phương pháp nghiên cứu cơ bản trong
khoa học xã hội như: khái quát hoá, trừu tượng hoá, kết hợp lịch sử - lôgic, hệ
thống - cấu trúc, v.v.
5
4.2.2. Phương pháp thực tiễn: Phương pháp này được sử dụng tại
Chương 3 và một phần kết quả khi thực hiện khảo sát được dẫn chứng cho
giải pháp ở Chương 4 với hai phương pháp cụ thể:
- Phương pháp điều tra, khảo sát bằng bảng hỏi
Thiết kế 02 mẫu phiếu điều tra xã hội học dùng khảo sát trên 03 đối
tượng: người thụ hưởng chính sách, người trực tiếp thực hiện chính sách và
cán bộ lãnh đạo cấp phòng tại các đơn vị ở các tỉnh Tây Nguyên. Cụ thể:
+ Đối tượng thụ hưởng: 300 phiếu (Mỗi tỉnh chọn 02 huyện, mỗi huyện
phát 30 phiếu ở 3 xã).
+ Cán bộ, công chức triển khai thực hiện chính sách: 175 phiếu (Cấp
tỉnh: 25phiếu/5tỉnh; cấp huyện: 50 phiếu/10 huyện; 100 phiếu/20 xã).
+ Cán bộ lãnh đạo cấp phòng: 20 phiếu/5 tỉnh
Các điểm được lựa chọn để tiến hành phát phiếu điều tra gồm:
+ Cấp Tỉnh: Văn phòng UBND, Sở Lao động, thương binh và xã hội, Sở
Tài nguyên và môi trường, Sở Văn hóa, thể thao và du lịch.
+ Cấp Huyện: Mẫu khảo sát khi tiến hành phát phiếu điều tra tại cấp
Huyện dựa trên một số tiêu chí, cụ thể: 1. Vị trí địa lý có những điểm tương
đồng: vùng nông thôn miền núi, khoảng cách từ Huyện đến trung tâm của
Tỉnh (dưới 25 km: 04 huyện và trên 45 km: 04 huyện); 2. Tỷ lệ hộ gia đình
nghèo và cận nghèo; 3. Có đối tượng thuộc diện định canh, định cư; 4. Có
người đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS tại chỗ và DTTS di cư) sinh sống trên
địa bàn chiếm từ 40
trở lên; 5. Địa bàn đã và đang triển khai thực hiện một
trong các chính sách ASXH mà phạm vi nghiên cứu của luận án đề cập. Gồm
các Huyện sau: Tỉnh KumTum (Huyện Đăk Hà, Huyện Đăk Tô), Tỉnh Gia
Lai (Huyện Ayunpa, Huyện Mang Yang), Tỉnh Đăk Lăk (Huyện Ea HLeo,
Huyện Buôn Đôn), Tỉnh Đăk Nông (Huyện Đăk Song, Huyện Krông Nô),
Tỉnh Lâm Đồng (Huyện Đức Trọng, Huyện Lạc Dương).
6
+ Cấp Xã: Tại các Huyện đề cập ở trên sẽ chọn các xã với tiêu chí:
1. Mỗi huyện chọn 03 xã; 2. Trên cùng địa bàn khảo sát với 2 đối tượng: thụ
hưởng và cán bộ, công chức trực tiếp triển khai chính sách ASXH; 3. Có đồng
bào dân tộc thiểu số cư trú; 4. Có triển khai các chính sách ASXH được xác
định tại phạm vi nghiên cứu.
Kết quả khảo sát sẽ là nguồn thông tin sơ cấp rất quan trọng phục vụ
phân tích trên cơ sở kết hợp với các thông tin thứ cấp để có được cái nhìn
thực tiễn toàn cảnh về kết quả thực hiện một số chính sách ASXH nắm bắt
được thực tiễn tổ chức thực hiện chính sách, các mối quan hệ giữa các chủ thể
tham gia thực hiện chính sách, vai trò của cấp chính quyền địa phương (chủ
yếu cấp xã) trong việc tìm kiếm nguồn lực, tuyên truyền và vận động, đánh
giá và duy trì kết quả thực hiện một chính sách ASXH ở các tỉnh Tây Nguyên.
- Phương pháp phỏng vấn, chuyên gia
Tác giả đã trực tiếp trao đổi, tham khảo ý kiến của Quý thầy cô giáo, các
cán bộ khoa học, các nhà làm quản lý có nghiên cứu về chính sách công khi
được gặp gỡ các buổi hội thảo, hội nghị (Hội thảo về Giải pháp bảo đảm hòa
nhập và tái hòa nhập cho các nhóm xã hội bị thiệt thòi trong quá trình phát
triển ở Việt Nam vào tháng 6/2015; Hội nghị tập huấn xây dựng và thực hiện
chính sách trợ giúp xã hội do Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc Hội, Bộ
Lao động-thương binh và xã hội và Chương trình phát triển Liên hiệp quốc tổ
chức tại Hạ Long vào tháng 8/2015).
Thiết lập các câu h i ph ng vấn để làm rõ vấn đề thực tiễn tại địa
phương đối với các nhà quản lý trực tiếp tham gia vào thực hiện chính các
chính sách có liên quan trong nghiên cứu của luận án (Sở Lao động, thương
binh và xã hội tỉnh ĐắkLắk, UBND tỉnh Kumtum, Huyện ủy,…)
4.3. Phương pháp xử lý thông tin, số liệu
Các thông tin, số liệu thu thập được sẽ sử dụng phần mềm EXCEL để xử
lý nhằm đáp ứng thông tin cần thiết cho nhu cầu nghiên cứu của luận án.
7
5. Những điểm mới của luận án
5.1. Về mặt lý luận
- Luận án thực thi chính sách ASXH trên địa bàn Tây Nguyên tiếp cận
dưới góc độ của ngành khoa học Hành chính công đã góp phần khẳng định
khoa học Hành chính công là ngành khoa học độc lập cũng như có cách tiếp
cận về thực thi chính sách ASXH dưới góc độ quản lý Hành chính công.
- Qua các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về ASXH, thực thi
chính sách ASXH, luận án đã hệ thống hóa, làm sáng thêm t lý luận và thực
tiễn về tổ chức thực hiện chính sách ASXH.
- Với việc sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu, luận án đã cung cấp
thông tin về quan điểm của Đảng, các chính sách của Nhà nước, kết quả thực
hiện một số chính sách ASXH, một số giải pháp đảm bảo quá trình thực thi
chính sách thành công trong điều kiện thực tế của vùng đặc thù.
5.2. Về mặt thực tiễn
- Qua nghiên cứu thực hiện chính sách ASXH của các vùng, luận án đã
rút ra được 6 bài học kinh nghiệm có giá trị cho thực thi chính sách ASXH
Tây Nguyên nói riêng và tham khảo cho công tác nghiên cứu nói chung.
- Luận án phản ánh được kết quả,làm rõ nguyên nhân của hạn chế trong
công tác thực thi một số chính sách ASXH trên địa bàn Tây Nguyên,từ đó, đề
xuất hai nhómgiải pháp: 1. Nhóm giải pháp giải quyết các vấn đề đặt ra theo
khung lý thuyết về thực hiện chính sách; 2. Nhóm giải pháp đi vào giải quyết
vấn đề cụ thể tại các chính sách ASXH nhằm đảm bảo thực thi chính sách
ASXH ở Tây Nguyên thành công trong điều kiện thực tiễn sau này.
- Luận án sau khi hoàn thành sẽ là nguồn tài liệu có giá trị tham khảo
trong công tác giảng dạy, nghiên cứu về chính sách công và thực thi chính
sách công, đồng thời, cũng mang lại giá trị nhất định trong nghiên cứu thực
tiễn đối với các học giả quan tâm nghiên cứu và xây dựng chính sách đặc thù
với vùng Tây Nguyên và công tác quản lý đối với các nhà làm chính sách.
8
6. Câu hỏi nghiên cứu vàgiả thuyết nghiên cứu
6.1. Câu hỏi nghiên cứu
- Cơ sở khoa học về thực thi chính sách và quy trình để thực hiện chính
sách ASXH đã có hay chưa?
Đề trả lời câu h i này, luận án đi vào tìm kiếm và khẳng định khung lý
thuyết về thực thi chính sách và áp dụng nó vào việc thực hiện chính sách
ASXH trên địa bàn Tây Nguyên thông qua vận hành một số chính sách
ASXH ở thực tiễn.
- Kinh nghiệm tổ chức thực thi chính sách ASXH tại một số quốc gia và
đặc biệt tại một số vùng có đem lại bài học kinh nghiệm gì cho các tỉnh Tây
Nguyên?
Đi vào tìm câu trả lời, luận án cần tìm kiếm kinh nghiệm thực hiện chính
sách ASXH ở một số quốc gia và vùng kinh tế tại Việt Nam để tìm kiếm nét
tương đồng hay sự khác biệt hướng đến sự vận dụng cho phù hợp với thực
tiễn tại Tây Nguyên.
- Quá trình triển khai thực hiện chính sách ASXHcủa vùng Tây Nguyên
chịu sự ảnh hưởng của nhân tố nào? Thực trạng tổ chức triển khai hiện nay
ra sao? Nguyên nhân và những vấn đề đặt ra cần được giải quyết để chính
sách ASXH được đảm bảo thực hiện?
Làm rõ câu h i này, luận án áp dụngcác phương pháp nghiên cứu cũng
như lựa chọn một số chính sách ASXH đã và đang triển khai trên địa bàn để
làm rõ một số nội dung: 1.Yếu tố tác động đến quá trình triển khai thực
hiệnchính sách? 2. Tình hình tổ chức triển khai chính sách ASXH như thế nào
trên các nội dung: Chủ thể tham gia vào quá trình thực thi chính sách ASXH;
Nguồn lực có được từ đâu; Hoạt động giám sát, kiểm tra; Công tác tuyên
truyền thực hiện như thế nào?... 3. Nguyên nhân nào ảnh hưởng đến quá trình
triển khai thực hiện? 4. Để đảm bảo thực hiện chính sách, vấn đề nào cần
được quan tâm giải quyết?.
9
- Giải pháp nào được tìm kiếm để việc tổ chức thực hiện chính sách
ASXH được đảm bảo trong điều kiện đặc thù của Tây Nguyên?
Thông qua tìm kiếm câu trả lời từ các câu h i trên, luận án sẽ luận giải
để có những giải pháp thay đổi thực tiễn ở bước trong thực thi chính sách
công nhằm có được đề xuất mới trong quản lý tổ chức thực hiện chính sách
ASXH ở vùng đặc thù Tây Nguyên.
Thông qua việc nghiên cứu thực tiễn từ thực hiện một số chính sách
ASXH đang triển khai, luận án hướng đến đề xuất một số giải pháp gắn với
những chính sách cụ thể được lựa chọn nghiên cứu.
6.2. Giả thuyết nghiên cứu
Chính sách ASXH đã triển khai thực hiện ở Tây Nguyên chưa đạt được kết
quả như mong muốn.Vì vậy, việc tổ chức thực thi chính sách ASXH ở cấp chính
quyền địa phương một cách khoa học, hợp lý và phù hợp với điều kiện đặc thù
của Tây Nguyên thì kết quả mang lại sẽ thành công hơn so với hiện tại.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
- Về lý luận:
+ Khái quát và hệ thống hóa lý luận về chính sách ASXH;
+ Đánh giá được tầm quan trọng của giai đoạn thực thi chính sách trong
chu trình chính sách công
- Về thực tiễn:
+ Đánh giá khách quan về kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế và đề xuất
giải pháp đảm bảo hiệu quảviệc thực hiện chính sách ASXH ở Tây Nguyên.
+ Từ góc độ nghiên cứu về hành chính công, luận án làm rõ được vai trò
của các chủ thể, mối quan hệ giữa các chủ thể này khi tham gia vào quá trình
tổ chức thực hiệnchính sách ASXH, các yếu tố chủ quan và khách quan tác
động vào việc tổ chức thực hiện chính sách ASXH đối với vùng đặc thù Tây
Nguyên, từ đó, đưa ra phương hướng và giải pháp cho việc đảm bảo thực thi
thành công chính sách ASXH ở Tây Nguyên.
10
8. Cấu trúc của luận án
Cấu trúc luận án được kết cấu thành 3 phần: Phần mở đầu, Phần nội
dung, Phần kết luận. Phần nội dung được chia làm 4 chương:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận
án
Chương 2: Cơ sở khoa học về chính sách an sinh xã hội và thực thi chính
sách an sinh xã hội
Chương 3: Thực trạng thực thi một số chính sách an sinh xã hội ở các
tỉnh Tây Nguyên
Chương 4: Quan điểm và giải pháp đảm bảo thực thi chính sách an sinh
xã hội ở Tây Nguyên
11
- Xem thêm -