Tài liệu Thực tế tổ chức hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty xây dựng số 7

PhÇn1 Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈn x©y l¾p trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p 1. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n. 1.1. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n. X©y dùng c¬ b¶n lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc lËp cã chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. X©y dùng c¬ b¶n t¹o nªn c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho x· héi. Mét ®Êt níc muèn ph¸t triÓn th× ph¶i cã nÒn c¬ së h¹ tÇng v÷ng ch¾c. Nh vËy, so víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c th× ngµnh x©y dùng lu«n ®i tríc mét bíc. HiÖn nay, ë níc ta ®ang tån t¹i c¸c tæ chøc x©y dùng nh : Tæng c«ng ty, c«ng ty, xÝ nghiÖp, ®éi x©y dùng …thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Tuy c¸c ®¬n vÞ nµy kh¸c nhau vÒ quy m« s¶n xuÊt, h×nh thøc qu¶n lý nhng ®Òu lµ tæ chøc nhËn thÇu, hoÆc theo ®¬n ®Æt hµng. S¶n phÈm x©y l¾p cã ®Æc ®iÓm riªng biÖt kh¸c víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c cô thÓ nh sau: - S¶n phÈm x©y l¾p lµ nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng, vËt kiÕn tróc …cã quy m« ®a d¹ng, kÕt cÊu phøc t¹p mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p l©u dµi… §Æc ®iÓm nµy ®ßi hái viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n s¶n phÈm x©y l¾p nhÊt thiÕt ph¶i lËp dù to¸n (dù to¸n thiÕt kÕ, dù to¸n thi c«ng). Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p ph¶i so s¸nh víi dù to¸n, lÊy dù to¸n lµm thíc ®o, ®ång thêi ®Ó gi¶m bít rñi ro ph¶i mua b¶o hiÓm cho c«ng tr×nh x©y l¾p. - S¶n phÈm x©y l¾p ®îc tiªu thô theo gi¸ dù to¸n hoÆc theo gi¸ tho¶ thuËn víi chñ ®Çu t (gi¸ ®Êu thÇu), do ®ã tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng thÓ hiÖn râ (v× ®· quy ®Þnh gi¸ c¶, ngêi mua, ngêi b¸n s¶n phÈm x©y l¾p cã tríc khi x©y dùng th«ng qua hîp ®ång giao nhËn thÇu) - S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt, cßn c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó s¶n xuÊt (xe m¸y, thiÕt bÞ thi c«ng, nh©n c«ng…) ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm ®Æt s¶n phÈm. - S¶n phÈm x©y l¾p tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh c«ng tr×nh bµn giao ® a vµo sö dông thêng kÐo dµi. Nã phô thuéc vµo quy m«, tÝnh phøc t¹p vÒ kü thuËt cña tõng c«ng tr×nh. Qu¸ tr×nh thi c«ng ®îc chia thµnh nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n l¹i ®îc 1 chia thµnh nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau, c¸c c«ng viÖc nµy thêng diÔn ra ngoµi trêi nªn chÞu t¸c ®éng rÊt lín cña c¸c nh©n tè m«i trêng nh n¾ng, ma, b·o, lôt… §Æc ®iÓm nµy ®ßi hái viÖc tæ chøc qu¶n lý, gi¸m s¸t chÆt chÏ sao cho b¶o ®¶m chÊt lîng c«ng tr×nh ®óng nh thiÕt kÕ, dù to¸n: C¸c nhµ thÇu cã tr¸ch nhiªm b¶o hµnh c«ng tr×nh (chñ ®Çu t gi÷ l¹i mét tØ lÖ nhÊt ®Þnh trªn gi¸ trÞ c«ng tr×nh, khi hÕt thêi h¹n b¶o hµnh c«ng tr×nh míi tr¶ l¹i cho ®¬n vÞ x©y l¾p …) - C¸c c«ng tr×nh ®îc ký kÕt tiÕn hµnh thi c«ng ®Òu dùa trªn ®¬n ®Æt hµng cô thÓ hoÆc hîp ®ång cô thÓ do ®ã khèi lîng x©y l¾p, thiÕt kÕ mü thuËt, tiÕn ®é thi c«ng cña c«ng tr×nh… ph¶i ®îc thùc hiÖn ®óng hîp ®ång, C«ng ty kh«ng thÓ tù ý thay ®æi ®îc. 1.2. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n. §Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt x©y l¾p ¶nh hëng ®Õn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ x©y l¾p thÓ hiÖn chñ yÕu ë néi dung, ph¬ng ph¸p tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, ph©n lo¹i chi phÝ, c¬ cÊu gi¸ thµnh x©y l¾p, cô thÓ nh sau: - §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc cña h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc nhãm c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh …, tõ ®ã x¸c ®Þnh ph ¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ cho thÝch hîp. - XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p lËp dù to¸n trong x©y dùng c¬ b¶n, dù to¸n ®îc lËp theo tõng h¹ng môc chi phÝ. §Ó cã thÓ so s¸nh kiÓm tra chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p thùc tÕ ph¸t sinh so víi dù to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ®îc ph©n lo¹i theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng , chi phÝ s¶n suÊt chung. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt bao gåm c¶ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng (BHXH, BHYT, KHC§) nhng nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy kh«ng ®îc ®a vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong doanh nghiÖp x©y l¾p mµ dîc ®a vµo chi phÝ s¶n suÊt chung (TK627). 1.3. NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. Trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp quan t©m. Th«ng qua nh÷g th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm do bé phËn kÕ to¸n cung cÊp, nh÷ng nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp n¾m ®îc chi phÝ vµ gi¸ thµnh trùc tiÕp cña tõng ho¹t ®éng, tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh còng nh kÕt qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp , ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ 2 t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ, t×nh h×nh sö dông tµi s¶n, vËt t lao ®«ng, tiÒn vèn, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cã c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý hîp lý. §Ó ®¸p øng ®Çy ®ñ, trung thùc vµ kÞp thêi yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. - Tæ chøc h¹ch to¸n vµ ph©n bæ tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng b»ng ph¬ng ph¸p thÝch hîp ®· chän cung cÊp kÞp thêi, chÝnh x¸c nh÷ng sè liÖu th«ng tin tæng hîp vÒ c¸c kho¶n môc chi phÝ vµ yÕu tè chi phÝ quy ®Þnh, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú. - VËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh theo ®óng c¸c kho¶n môc quy ®Þnh vµ ®óng kú tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh 2. chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p. 2.1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p lµ qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn cña vËt liÖu x©y dùng thµnh s¶n phÈm díi t¸c ®éng cña m¸y mãc thiÕt bÞ cïng søc lao ®éng cña c«ng nh©n. Nãi c¸ch kh¸c, c¸c yÕu tè vÒ t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng díi sù t¸c ®éng cã môc ®Ých cña søc lao ®éng qua qu¸ tr×nh thi c«ng sÏ trë thµnh s¶n phÈm x©y dùng. TÊt c¶ nh÷ng hao phÝ nµy ®îc thÓ hiÖn díi h×nh th¸i gi¸ trÞ th× ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, c«ng dông vµ môc ®Ých kh¸c nhau song chung quy gåm cã chi phÝ vÒ lao ®éng sèng nh chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng; chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ nh nguyªn vËt liÖu, khÊu hao vÒ TSC§… §øng trªn gãc ®é qu¶n lý c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ lµ hÕt søc quan trong v× nã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn , do ®ã viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ chi phÝ lµ hÕt søc cÇn thiÕt. §Ó cã thÓ gi¸m s¸t vµ qu¶n lý tèt chi phÝ cÇn ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp. 2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p. ViÖc qu¶n lý s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ dùa vµo c¸c sè liÖu tæng hîp vÒ chi phÝ s¶n xuÊt mµ cßn c¨n cø vµo sè liÖu cô thÓ cña tõng lo¹i chi phÝ theo tõng 3 c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh theo tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. Do vËy, tuú theo yªu cÇu qu¶n lý, gi¸c ®é xem xÐt chi phÝ … mµ c¸c lo¹i chi phÝ ® îc s¾p xÕp, ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. 2.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung cña chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¸c yÕu tè cã cïng néi dung kinh tÕ ®îc s¾p xÕp chung vµo mét yÕu tè kh«ng ph©n biÖt chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph¸t sinh ë d©u hay dïng vµo môc ®Ých g× trong s¶n xuÊt nh»m tæng hîp vµ c©n ®èi mäi chØ tiªu kinh tÕ vµ kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ®èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè nh sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Lµ nh÷ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu kh«ng ph©n biÖt trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp nh xi m¨ng, s¾t thÐp, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu … - Chi phÝ sö dông nh©n c«ng: Lµ nh÷ng chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng. - Chi phÝ khÊu hao TSC§: Bao gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao TSC§ sñ dông cho s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Lµ sè tiÒn ph¶i tr¶ vÒ c¸c dÞch vô mua ngoµi sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp nh tiÒn ®iÖn, tiÒn níc, tiÒn t vÊn, söa ch÷a lín thuª ngoµi… - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm c¸c chi phÝ dïng chi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngoµi bèn yÕu tè chi phÝ ®· nªu trªn. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè cã ý nghÜa lín trong qu¶n lý. Nã cho biÕt c¬ cÊu chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Nã lµ c¬ së ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü tiÒn l¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu sö dông vèn lu ®éng ®Þnh møc. §èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n nã lµ c¬ së ®Ó lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, gióp sö dông tµi kho¶n cÊp hai khi ph©n lo¹i chi phÝ mang néi dung tæng hîp, ngoµi ra nã cßn lµ c¬ së ®Ó tÝnh thu nhËp quèc d©n (c+v+m), ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. 2.2.2. Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng, trong x©y l¾p c¬ b¶n gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia thµnh c¸c kho¶n môc chi phÝ sau: 4 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu…tham gia trùc tiÕp vµo viÖc t¹o nªn thùc thÓ cña c«ng tr×nh (kho¶n môc nµy kh«ng bao gåm chi phÝ vÒ nhiªn liÖu cho m¸y thi c«ng). - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ toµn bé tiÒn l¬ng chÝnh, lîng phô, phô cÊp cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p c«ng tr×nh; c«ng nh©n v©n chuyÓn, bèc dì vËt t trong ph¹m vi mÆt b»ng thi c«ng (tÝnh c¶ lao ®éng trong biªn chÕ vµ ngoµi biªn chÕ). Kho¶n môc nµy kh«ng bao gåm tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, c«ng nh©n vËn chuyÓn vËt liÖu ngoµi ph¹m vi c«ng tr×nh vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng. - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Lµ c¸c chi phÝ liªn quan tíi viÖc sö dông m¸y thi c«ng s¶n phÈm x©y l¾p, bao gåm chi phÝ nhiªn liÖu ®éng lùc cho m¸y thi c«ng, tiÒn khÊu hao m¸y, tiÒn l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng. Do ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng trong x©y dùng c¬ b¶n mµ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng chia lµm hai lo¹i:  Chi phÝ t¹m thêi: Lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc l¾p r¸p, ch¹y thö, vËn chuyÓn m¸y phôc vô sö dung m¸y thi c«ng trong tõng thêi kú (ph©n bæ theo tiªu thøc thêi gian sö dông).  Chi phÝ thêng xuyªn: Lµ nh÷ng chi phÝ hµng ngµy cÇn thiÕt cho viÖc sö dông m¸y thi c«ng bao gåm tiÒn khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn thuª m¸y, tiÒn l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, nhiªn liÖu, ®éng lùc, vËt liÖu dïng cho m¸y, chi phÝ söa ch÷a thêng xuyªn vµ c¸c chi phÝ kh¸c. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ trùc tiÕp phôc vô cho s¶n xuÊt ®éi, c«ng tr×nh x©y dùng nhng kh«ng tÝnh cho tõng ®èi tîng cô thÓ ®îc. Chi phÝ nµy gåm: TiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña bé phËn qu¶n lý ®éi, c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, khÊu hao TSC§ dïng cho qu¶n lý ®éi, chi phÝ c«ng cô, dông cô vµ c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong kú liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña ®éi. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp nhµ qu¶n lý x¸c ®Þnh ®îc c¬ cÊu chi phÝ n»m trong gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ ®ã thÊy ®îc møc ®é ¶nh hëng cña tõng kho¶n môc chi phÝ tíi gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y dùng tõ ®ã cã thÓ ®a ra dù to¸n vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ChÝnh v× vËy ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i chi phÝ nµy ®îc sö dông phæ biÕn trong doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p. 2.2.3. Ph©n lo¹i theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ x©y l¾p ®îc ph©n thµnh c¸c lo¹i chi phÝ sau: 5 - Chi phÝ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: Lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh vµ phô ph¸t sinh trùc tiÕp trong qu¸ tr×nh thi c«ng vµ bµn giao c«ng tr×nh cïng c¸c kho¶n chi chi qu¶n lý. - Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: Lµ c¸c chi phÝ vÒ vèn vµ tµi s¶n ®em l¹i lîi nhuËn cho doanh nghiÖp nh chi phÝ cho thuª tµi s¶n , gãp vèn liªn doanh nhng kh«ng tÝnh vµo gi¸ trÞ vèn gãp. - Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt thêng: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh kh«ng thêng xuyªn t¹i doanh nghiÖp vµ ngoµi dù kiÕn cña doanh nghiÖp nh chi phÝ båi thêng hîp ®ång, hao hôt nguyªn vËt liÖu ngoµi ®Þnh møc ®îc phÐp ghi t¨ng chi phÝ bÊt thêng. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp nhµ qu¶n lý biÕt ®îc c¬ cÊu chi phÝ theo c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qña cña c¸c ho¹t ®éng. Ngoµi ra nã cßn gióp kÕ to¸n sö dông TK kÕ to¸n phï hîp vµ h¹ch to¸n ®óng chi phÝ theo tõng ho¹t ®éng. 2.2.4. Ph©n lo¹i theo chøc n¨ng cña chi phÝ. C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo chøc n¨ng cña chi phÝ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh thÕ nµo - Chi phÝ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n suÊt chung (c¸c chi phÝ nµy tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt ) - Chi phÝ tham gia vµo chøc n¨ng b¸n hµng: Chi phÝ b¸n hµng (kh«ng lµm t¨ng gi¸ trÞ sö dông nhng lµm t¨ng gi¸ trÞ cña hµng ho¸) - Chi phÝ tham gia vµo chøc n¨ng qu¶n lý: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp ta biÕt chøc n¨ng cña chi phÝ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, x¸c ®Þnh chi phÝ tÝnh vµo gi¸ thµnh hoÆc trõ vµo kÕt qu¶ cña doanh nghiÖp. Trªn ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ chñ yÕu trong kÕ to¸n tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p th× c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung cña chi phÝ vµ ph©n theo kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh ®îc ¸p dông nhiÒu nhÊt. 2.3. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p. §Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ®îc chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ. §Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cÇn c¨n cø vµo: - §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: S¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p 6 - Lo¹i h×nh s¶n xuÊt: §¬n chiÕc, s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá hay s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng lín. - Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh: Víi tr×nh ®é cao cã thÓ chi tiÕt ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau, ngîc l¹i víi tr×nh ®é thÊp th× ®èi tîng ®ã cã thÓ bÞ thu hÑp l¹i. 2.4. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong ph¹m vÞ giíi h¹n cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, theo ®¬n ®Æt hµng, theo tõng bé phËn s¶n xuÊt x©y l¾p … Néi dung chñ yÕu cña c¸c ph ¬ng ph¸p nµy lµ kÕ to¸n më thÎ (hoÆc sæ) chi tiÕt h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi t îng ®· x¸c ®Þnh, ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ®èi tîng, hµng th¸ng tæng hîp chi phÝ ph¸t sinh cho ®èi tîng theo tõng kho¶n môc.  Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: C¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh liªn quan ®Õn ®èi tîng nµo (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh …) th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi t îng ( c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh …) ®ã. Ph ¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông ®îc khi chi phÝ cã thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho ®èi tîng chÞu phÝ. ViÖc sö dông ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lín v× ®©y lµ c¸ch tËp hîp chi phÝ chÝnh x¸c nhÊt, ®ång thêi l¹i theo dâi ®îc mét c¸ch trùc tiÕp c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ®èi tîng cÇn theo dâi. Tuy nhiªn sö dông ph¬ng ph¸p nµy tèn nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc do cã rÊt nhiÒu chi phÝ liªn quan ®Õn mét ®èi tîng vµ rÊt khã ®Ó theo dâi riªng c¸c chi phÝ nµy. Trong thùc tÕ ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông phæ biÕn ë c¸c doanh nghiÖp x©y dùng c¬ b¶n do nã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh vµ ng êi qu¶n lý ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.  Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo ®¬n ®Æt hµng: Toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®Õn ®¬n ®Æt hµng nµo th× ®îc h¹ch to¸n tËp hîp riªng cho ®¬n ®Æt hµng ®ã. Khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh th× tæng sè chi phÝ ph¸t sinh tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh ®îc h¹ch to¸n riªng theo ®¬n ®Æt ®ã lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng.  Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo tõng bé phËn x©y l¾p: C¸c bé phËn s¶n xuÊt x©y l¾p nh c«ng trêng cña c¸c ®éi thi c«ng, c¸c tæ s¶n xuÊt thêng thùc hiÖn theo ph¬ng ph¸p nµy. Theo ph¬ng ph¸p nµy c¸c ®éi cã thÓ nhËn kho¸n mét khèi lîng x©y l¾p nhÊt ®Þnh theo hîp ®ång kho¸n gän. Do ®ã viÖc h¹ch to¸n 7 chi phÝ ph¸t sinh theo tõng bé phËn s¶n xuÊt phï hîp víi gi¸ kho¸n khèi lîng x©y l¾p ®· thùc hiÖn trong kú. 3. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p. 3.1. Kh¸i niÖm vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p nhÊt ®Þnh. S¶n phÈm x©y l¾p cã thÓ lµ kÕt cÊu c«ng viÖc hoÆc giai ®o¹n c«ng viÖc cã thiÕt kÕ vµ dù to¸n riªng, cã thÓ lµ h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc c«ng tr×nh hoµn thµnh toµn bé. Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô mµ kh«ng ph¶i bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cã thÓ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm qua s¬ ®å díi ®©y: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Qua s¬ ®å ta thÊy: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn = thµnh Chi phÝ s¶n xuÊt dë + dang ®Çu kú Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú 3.2. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 3.2.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. 3.2.1.1. Kh¸i niÖm. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh (nh g¹ch, xi m¨ng, s¾t… ), nguyªn vËt liÖu phô (nh s¬n, ®inh, silicat…), nhiªn liÖu (nh x¨ng, dÇu, chÊt ®èt…), b¶o hé lao ®éng vµ c¸c phô tïng kh¸c. Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm 8 x©y dùng, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thêng chiÕm mét tû träng lín. Chi phÝ nµy ®îc h¹ch to¸n riªng cho tõng c«ng tr×nh. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp kh«ng bao gåm c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®· tÝnh vµo chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng hoÆc ®· tÝnh vµo chi phÝ s¶n suÊt chung, gi¸ trÞ thiÕt bÞ nhËn l¾p ®Æt. §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× gi¸ thùc tÕ vËt liÖu sö dông cho c«ng tr×nh kh«ng bao gåm thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. Cßn ®èi víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× gi¸ thùc tÕ vËt liÖu sö dông cho c«ng tr×nh bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. VËt liÖu sö dông cho x©y dùng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo th× ph¶i tÝnh trùc tiÕp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã trªn c¬ së chøng tõ gèc, theo gi¸ thùc tÕ vËt liÖu vµ theo sè lîng thùc tÕ vËt liÖu ®· sö dông. Cuèi kú h¹ch to¸n hoÆc khi c«ng tr×nh hoµn thµnh tiÕn hµnh kiÓm kª vËt liÖu cßn l¹i n¬i s¶n xuÊt ( nÕu cã ) ®Ó ghi gi¶m trõ chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö ®ông cho c«ng tr×nh , h¹ng môc c«ng tr×nh. Trong trêng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cho nhiÒu c«ng tr×nh kh«ng thÓ h¹ch to¸n riªng cho tõng c«ng tr×nh ®îc th× kÕ to¸n ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ theo tiªu thøc thÝch hîp. Ta sö dông c«ng thøc sau: c x ti Ci = t Trong ®ã: C: Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu cÇn ph©n bæ. T: Tæng tiªu thøc ph©n bæ cho tÊt c¶ ®èi tîng. Ci: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph©n bæ cho ®èi tîng i. ti: Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña ®èi tîng i. Tõ ®ã x¸c ®Þnh ®îc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thùc tÕ ®· sö dông trong kú theo c«ng thøc sau: Chi phÝ thùc tÕ NVLTT trong kú = TrÞ gi¸ NVL xuÊt ®a vµo sö dông - TrÞ gi¸ NVL cßn l¹i cuèi kú cha sö dông - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi ( nÕu cã) 9 3.2.1.2. Tµi kho¶n sö dông. - TK 621- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: TK nµy dïng ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thùc tÕ cho ho¹t ®éng x©y l¾p. TK nµy ®îc më chi tiÕt theo ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ: tõng c«ng tr×nh x©y dùng, h¹ng môc c«ng tr×nh, ®éi x©y dùng… - KÕt cÊu + Bªn Nî. TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn dÞch vô, lao vô trong kú h¹ch to¸n. + Bªn Cã.  TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt ®îc nhËp l¹i kho.  KÕt chuyÓn hoÆc tÝnh ph©n bæ trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thùc sù sö dông cho s¶n xuÊt, kinh doanh trong kú vµo c¸c tµi kho¶n liªn quan + Tµi kho¶n 621 kh«ng cã sè d cuèi kú. 3.2.1.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.  Khi mua nguyªn vËt liÖu sö dông ngay cho s¶n xuÊt x©y l¾p trong kú thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hoÆc xuÊt nguyªn vËt liÖu sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú, ghi: Nî TK 621- Chi phÝ NVL trùc tiÕp (gi¸ cha cã thuÕ GTGT) Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ (nÕu cã ) Cã TK 331, 111, 112… Cã TK 152- Nguyªn liÖu, vËt liÖu.  Sè vËt liÖu ®· xuÊt ra kh«ng sö dông hÕt vµo ho¹t ®éng x©y l¾p cuèi kú nhËp l¹i kho, ghi: Nî TK 152- Nguyªn liÖu, vËt liÖu. Cã TK 621- Chi phÝ NVL trùc tiÕp.  Cuèi kú h¹ch to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ b¶ng ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng, ghi: Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 621- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 10 S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: TK 111, 112, 331 TK 621 TK 154(1) Nguyªn vËt liÖu mua ngoµi xuÊt th¼ng cho x©y l¾p TK 133 K/c chi phÝ NVL trùc tiÕp ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ TK 152 XuÊt NVL cho s¶n xuÊt VËt liÖu dïng kh«ng nhËp kho 3.2.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. 3.2.2.1. Kh¸i niªm. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ toµn bé sè tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt æn ®Þnh cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p thuéc doanh nghiÖp vµ sè tiÒn lao ®éng thuª ngoµi trùc tiÕp x©y l¾p ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kh«ng bao gåm tiÒn l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn vµ phôc vô m¸y thi c«ng, tiÒn l¬ng c«ng nh©n x©y l¾p vµ vËn chuyÓn ngoµi ph¹m vi c«ng trêng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng (BHXH, BHYT, KPC§ ) tÝnh trªn quü l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt theo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ( c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ®¬n ®Æt hµng ..). Trong trêng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng th× sÏ ®îc ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng theo ph¬ng ph¸p thÝch hîp ( theo ®Þnh møc tiÒn l¬ng cña tõng c«ng tr×nh, theo tû lÖ so víi khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh…). 11 3.2.2.2. Tµi kho¶n sö dông. - TK 622- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: TK nµy ph¶n ¸nh tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp x©y l¾p bao gåm c¶ c«ng nh©n do doanh nghiÖp nghiÖp qu¶n lý vµ c¶ c«ng nh©n thuª ngoµi. TK nµy còng ®îc më chi tiÕt theo ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ: tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ®¬n ®Æt hµng … - KÕt cÊu. + Bªn Nî Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia s¶n xuÊt, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. + Bªn Cã KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh + Tµi kho¶n 622 kh«ng cã sè d cuèi kú. 3.2.2.3. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.  C¨n cø vµo b¶ng tÝnh l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia ho¹t ®éng x©y l¾p ( kÓ c¶ tiÒn c«ng cho c«ng nh©n thuª ngoµi), ghi: Nî TK 622- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 334- Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn  TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp theo kÕ ho¹ch cña c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia x©y l¾p, ghi: Nî TK 622- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 335- Chi phÝ ph¶i tr¶  Cuèi kú kÕ to¸n tÝnh, ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng theo ®èi tùîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, ghi: Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 622- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: TK 334 TK 622 TK 154(1) TÝnh l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n c«ng trùc tiÕp TK 335 K/c chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp theo kÕ ho¹ch 3.2.3. H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. 12 3.2.3.1. Kh¸i niÖm. Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ chi phÝ cho c¸c m¸y thi c«ng nh»m thùc hiÖn khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p b»ng m¸y. Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng bao gåm chi phÝ thêng xuyªn vµ chi phÝ t¹m thêi. - Chi phÝ t¹m thêi: Lµ n÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc l¾p r¸p, ch¹y thö, vËn chuyÓn m¸y phôc vô sö dung m¸y thi c«ng trong tõng thêi kú (ph©n bæ theo tiªu thøc thêi gian sö dông). - Chi phÝ thêng xuyªn: Lµ nh÷ng chi phÝ hµng ngµy cÇn thiÕt cho viÖc sö dông m¸y thi c«ng bao gåm tiÒn khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn thuª m¸y, tiÒn l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, nhiªn liÖu, ®éng lùc, vËt liÖu dïng cho m¸y, chi phÝ söa ch÷a thêng xuyªn vµ c¸c chi phÝ kh¸c. 3.2.3.2. Tµi kho¶n sö dông. - TK 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: TK nµy sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p. TK nµy chØ sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng ®èi víi trêng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh theo ph¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng võa kÕt hîp b»ng m¸y Trêng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn toµn b»ng m¸y th× kh«ng sö dông TK 623, c¸c chi phÝ x©y l¾p ®îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo TK 621, 622, 627. Kh«ng hach to¸n vµo TK 623 kho¶n trÝch vÒ BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cña c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng. - KÕt cÊu + Bªn Nî TËp hîp chi phÝ m¸y thi c«ng ph¸t sinh + Bªn Cã KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh + Tµi kho¶n 623 kh«ng cã sè d cuèi kú. - TK 623 cã 6 TK cÊp 2 + TK 6231- Chi phÝ nh©n c«ng: Ph¶n ¸nh l¬ng chÝnh, l¬ng phô, phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn xe, m¸y thi c«ng. TK kh«ng ph¶n ¸nh kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cña c«ng nh©n l¸i xe, m¸y thi c«ng, kho¶n nµy ®îc h¹ch to¸n vµo TK 627-Chi phÝ s¶n suÊt chung. 13 + TK 6232- Chi phÝ vËt liÖu: Ph¶n ¸nh chi phÝ nhiªn liÖu, vËt liÖu kh¸c phôc vô xe, m¸y thi c«ng. + TK 6233- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Ph¶n ¸nh c«ng cô, dông cô lao ®éng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xe, m¸y thi c«ng. + TK 6234- Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng: Ph¶n ¸nh khÊu hao m¸y mãc thi c«ng sö dông vµo ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh. + TK 6237- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nh thuª söa ch÷a xe, m¸y thi c«ng, b¶o hiÓm xe, m¸y thi c«ng, chi phÝ ®iÖn níc, tiÒn thuª TSC§, chi phÝ ph¶i tr¶ cho nhµ thÇu phô … + TK 6238- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ b»ng tiÒn phôc vô cho ho¹t ®éng cña xe, m¸y thi c«ng. 3.2.3.3. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n. 3.2.3.3.1. Trêng hîp m¸y thi c«ng thuª ngoµi.  Khi tr¶ tiÒn thuª xe, m¸y thi c«ng. Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ (nÕu cã ) Cã TK 111, 112, 331  Cuèi kú h¹ch to¸n, kÕt chuyÓn chi phÝ thuª m¸y thi c«ng. Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung 3.2.3.3.2. Trêng hîp tõng ®éi x©y l¾p cã m¸y thi c«ng riªng biÖt vµ cã ph©n cÊp h¹ch to¸n cho ®éi m¸y cã tæ chøc kÕ to¸n riªng.  TËp hîp chi phÝ liªn quan tíi ho¹t ®éng cña ®éi m¸y thi c«ng. Nî TK 621, 622, 627 Cã TK 152, 334, 331, 111…  Tæng hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng trªn TK 154 Nî TK 154- Chi tiÕt sö dông m¸y Cã TK 621, 622, 627 14  NÕu doanh nghiÖp thùc hiÖn theo ph¬ng thøc cung cÊp lao vô xe m¸y lÉn nhau gi÷a c¸c bé phËn, c¨n cø vµo gi¸ thµnh ca xe m¸y ghi: Nî TK 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Cã TK 154- Chi tiÕt sö dông m¸y  NÕu doanh nghiÖp thùc hiÖn theo ph¬ng thøc b¸n lao vô m¸y lÉn nhau gi÷a c¸c bé phËn trong néi bé, ghi: Nî TK 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ Cã TK 511, 512 Cã TK 3331- ThuÕ GTGT ph¶i nép 3.2.3.3.3. Trêng hîp kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng hoÆc tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng nhng kh«ng tæ chøc kÕ to¸n cho ®éi thi c«ng.  M¸y thi c«ng sö dông cho nhiÒu c«ng tr×nh.  C¨n cø vµo sè tiÒn l¬ng (kh«ng bao gåm BHXH, BHYT, KPC§ ), tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, phôc vô m¸y ghi: Nî TK 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Cã TK 334- Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 111- TiÒn mÆt  Khi xuÊt kho hoÆc mua nhiªn liÖu, vËt liÖu phôc vô cho xe, m¸y thi c«ng Nî TK 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ ( nÕu cã ) Cã TK 152, 153 (xuÊt kho) Cã TK 111, 112, 331(mua ngoµi)  KhÊu hao xe, m¸y thi c«ng sö dông cho ®éi m¸y thi c«ng ghi: Nî TK 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Cã TK 214- Hao mßn TSC§ §ång thêi ghi ®¬n bªn Nî TK 009- Nguån vèn khÊu hao  Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi ph¸t sinh phôc vô cho xe, m¸y thi c«ng. Nî TK 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ ( nÕu cã ) 15 Cã TK 111, 112, 331  Ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn vµo tõng c«ng tr×nh Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng  M¸y thi c«ng sö dông cho mét c«ng tr×nh.  XuÊt, mua nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhiªn liÖu cho m¸y thi c«ng Nî TK 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ ( nÕu cã ) Cã TK 152, 153 (nÕu xuÊt kho) Cã TK 111, 112, 331(nÕu mua ngoµi)  TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y. Nî TK 622- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 334- Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn  KhÊu hao m¸y thi c«ng, BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, chi phÝ söa ch÷a m¸y Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ ( nÕu cã ) Cã TK 214, 336, 111, 112, 241, 338 Ghi ®¬n bªn Nî TK 009-Nguån vèn khÊu hao (khi trÝch khÊu hao)  KÕt chuyÓn hoÆc tÝnh ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 621, 622, 627- Chi tiÕt chi phÝ m¸y thi c«ng 3.2.4. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung. 3.2.4.1. Kh¸i niÖm vµ c¸ch thøc ph©n bæ. Chi phÝ s¶n suÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ phôc vô s¶n xuÊt cña ®éi x©y dùng nhng kh«ng tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng cô thÓ ®îc. Chi phÝ nµy bao gåm: L¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi, c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi, chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ c«ng cô dông cô vµ c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong kú liªn quan dÕn ho¹t ®éng cña ®éi … 16 C¸c kho¶n chi phÝ s¶n suÊt chung thêng ®îc h¹ch to¸n riªng theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ nªn kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng theo tiªu thøc phï hîp nh: tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp, giê sö dông m¸y thi c«ng … C«ng thøc ph©n bæ: Møc chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho tõng ®èi tîng 3.2.4.2. = Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung cÇn ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ x Tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng Tµi kho¶n sö dông. - TK 627- Chi phÝ s¶n suÊt chung: TK nµy dïng ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cña ®éi, c«ng trêng x©y dùng gåm: L¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng theo tû lÖ nhÊt ®Þnh(19%) cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi vµ c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia x©y l¾p, chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi, chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ c«ng cô dông cô vµ c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong kú liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña ®éi …TK nµy ® îc më chi tiÕt theo ®éi, c«ng trêng x©y dùng … - KÕt cÊu. + Bªn Nî. Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. + Bªn Cã.  C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung.  KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. + Tµi kho¶n 627 kh«ng cã sè d cuèi kú. - TK 627 cã 6 TK cÊp 2 + TK 6271- Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, l¬ng phô, phô cÊp l¬ng, phô cÊp lu ®éng ph¶i tr¶ chio nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, tiÒn ¨n gi÷a ca cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, cña c«ng nh©n x©y l¾p, kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh theo quy ®Þnh hiÖn hµnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi ( thuéc biªn chÕ cña doanh nghiÖp). + TK 6272- Chi phÝ vËt liÖu. + TK 6273- ChiphÝ dông cô s¶n xuÊt. + TK 6274- Chi phÝ khÊu hao TSC§. 17 + TK 6277- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. + TK 6278- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. 3.2.4.3. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.  Khi tÝnh tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp ph¶i tr¶ cho nh©n viªn cña ®éi x©y dùng, tiÒn ¨n ca cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, cña c«ng nh©n x©y l¾p, ghi: Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 334- Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn  Khi trÝch BHXH, BHYT, KPC§ (19%) trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi, ghi: Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 338- Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c  Khi xuÊt nguyªn liªu, vËt liÖu, c«ng cô dông cô cho ®éi x©y dùng Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 152- Nguyªn liÖu, vËt liÖu Cã TK 153- C«ng cô dông cô (khÊu hao mét lÇn) Cã TK 142- Chi phÝ tr¶ tríc (khÊu hao nhiÒu lÇn)  Khi trÝch khÊu hao Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 214- Hao mßn TSC§ §ång thêi ghi ®¬n Nî TK 009- Nguån vèn khÊu hao  Chi phÝ kh¸c Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ ( nÕu cã ) Cã TK 111, 112, 331  Ph¸t sinh c¸c kho¶n gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú Nî TK 111, 138, 152… Cã TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung  Cuèi kú h¹ch to¸n c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕt chuyÓn cho c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã liªn quan. 18 Nî TK 154- Chi phi s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n suÊt chung: TK 334 TK 627 TK 154 TiÒn l¬ng cho nh©n viªn qu¶n lý ®éi TK 338 TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ cho cnsxuÊt, cnlm¸y,nvql®éi KÕt chuyÓn chi phÝ sxc TK 152.153 XuÊt vËt liÖu, ccdc cho qu¶n lý ®éi TK 335,142 TrÝch tríc hoÆc ph©n bæ chi phÝ TK 111,152… TK 214 KhÊu hao TSC§ dïng ql®éi TK 111,112,331 C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ sxc Chi phÝ b»ng tiÒn dv mua ngoµi TK 133 ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ 3.2.5. H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. 3.2.5.1. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt. 3.2.5.1.1 Tµi kho¶n sö dông. 19 - TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang: TK nµy dïng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt – kinh doanh phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ ¸p dông ph ¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho lµ kª khai thêng xuyªn. TK nµy ®îc më chi tiÕt theo ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ - KÕt cÊu. + Bªn Nî. C¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕt chuyÓn cuèi kú. + Bªn Cã.  Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi, gi¸ trÞ s¶n phÈm háng kh«ng söa ®îc.  Gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh … ban giao. + Sè d bªn Nî. Chi phÝ s¶n xuÊt- kinh doanh cßn dë dang cuèi kú. - TK 154 cã 4 TK cÊp 2 + TK 1541- X©y l¾p: Dïng ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang cuèi kú. + TK 1542- S¶n phÈm kh¸c: Dïng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh¸c vµ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n phÈm kh¸c dë dang cuèi kú. + TK 1543- DÞch vô: Dïng ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vµ ph¶n ¸nh chi phÝ dÞch vô dë dang cuèi kú. + TK 1544- Chi phÝ b¶o hµnh x©y l¾p: Dïng ®Ó tæng hîp chi phÝ b¶o hµnh c«ng tr×nh x©y dùng, l¾p ®Æt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú vµ gi¸ trÞ c«ng tr×nh b¶o hµnh x©y l¾p cßn dë dang cuèi kú. 3.2.5.1.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.  C¨n cø vµo ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ ®· x¸c®Þnh t¬ng øng, cuèi kú kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu TK, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh … Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 621- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Cã TK 622- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Cã TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung  Gi¸ trÞ ghi gi¶m chi phÝ 20