Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Thực hiện pháp lệnh dân chủ cơ sở trong cải cách hành chính ở huyện thái thụy, t...

Tài liệu Thực hiện pháp lệnh dân chủ cơ sở trong cải cách hành chính ở huyện thái thụy, tỉnh thái bình hiện nay

.PDF
89
252
62

Mô tả:

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN -------------- LÊ THỊ HÒA THỰC HIỆN PHÁP LỆNH DÂN CHỦ CƠ SỞ TRONG CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở HUYỆN THÁI THỤY, TỈNH THÁI BÌNH HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC Chuyên ngành: Chủ nghĩa Xã hội khoa học Nguời hưóng S Nguyễn Thuý Vân Hà Nội - 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN -------------- LÊ THỊ HÒA THỰC HIỆN PHÁP LỆNH DÂN CHỦ CƠ SỞ TRONG CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở HUYỆN THÁI THỤY, TỈNH THÁI BÌNH HIỆN NAY Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Chủ nghĩa Xã hội khoa học Mã số: 60.22.03.08 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Phạm Công Nhất Hà Nội - 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Phạm Công Nhất cùng sự tham khảo các công trình khoa học của những tác giả ghi trong danh mục tài liệu tham khảo. Các tài liệu, số liệu sử dụng trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, ngày 29 tháng 04 năm 2016 Tác giả luận văn Lê Thị Hòa DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CCHC : cải cách hành chính XHCN : xã hội chủ nghĩa UBND : ủy ban nhân dân MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu .................................................................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 7 5. Cơ sở lí luận và phương pháp nghiên cứu .................................................... 7 6. Đóng góp của luận văn .................................................................................. 8 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ..................................................... 8 8. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 9 NỘI DUNG..................................................................................................... 10 Chƣơng 1: THỰC HIỆN PHÁP LỆNH DÂN CHỦ CƠ SỞ TRONG CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở CẤP HUYỆN VIỆT NAM HIỆN NAY: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN ........................................................................................ 10 1.1. Cải cách hành chính và cải cách hành chính ở cấp huyện Việt Nam hiện nay .......................................................................................................... 10 1.1.1.Những vấn đề chung về cải cách hành chính ở Việt Nam hiện nay ......... 10 1.1.2. Cấp huyện và yêu cầu cải cách hành chính ở cấp huyện của Việt Nam hiện nay ........................................................................................................... 21 1.2. Pháp lệnh dân chủ cơ sở và sự cần thiết phải thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong cải cách hành chính ở cấp huyện Việt Nam hiện nay 22 1.2.1. Khái niệm dân chủ, dân chủ xã hội chủ nghĩa ...................................... 23 1.2.2. Hoàn cảnh ra đời và một số nội dung cơ bản của Pháp lệnh dân chủ cơ sở ..................................................................................................................... 25 1.2.3. Sự cần thiết phải thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong cải cách hành chính ở cấp huyện Việt Nam hiện nay ............................................................. 32 1.2.4. Một số nội dung cơ bản của việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong cải cách hành chính ở cấp huyện Việt Nam hiện nay.............................. 39 Tiểu kết chƣơng 1:......................................................................................... 42 Chƣơng 2: THỰC HIỆN PHÁP LỆNH DÂN CHỦ CƠ SỞ TRONG CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở HUYỆN THÁI THỤY, TỈNH THÁI BÌNH HIỆN NAY – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP......................................... 44 2.1. Khái quát tình hình kinh tế- xã hội và đặc điểm tổ chức hoạt động bộ máy hành chính cấp huyện ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. ............ 44 2.1.1. Khái quát tình hình kinh tế- xã hội của huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình .... 44 2.1.2. Đặc điểm tổ chức hoạt động của bộ máy hành chính cấp huyện ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình ............................................................................... 46 2.2. Thực trạng thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong cải cách hành chính ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình hiện nay. ................................. 49 2.2.1. Thành tựu và hạn chế trong việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong cải cách hành chính ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình hiện nay........ 49 2.2.2. Những vấn đề đặt ra trong việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong cải cách hành chính ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình hiện nay........ 63 2.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong cải cách hành chính ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình hiện nay .......................................................................................................... 65 2.3.1. Nâng cao nhận thức về việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở nhằm thực hiện cải cách hành chính ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình hiện nay . 65 2.3.2. Xây dựng đồng bộ hệ thống các cơ chế, chính sách và đội ngũ cán bộ tham gia thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở nhằm thực hiện cải cách hành chính ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình hiện nay. ........................................ 66 2.3.3. Tạo cơ chế, chính sách để quần chúng nhân dân tích cực tham gia giám sát thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở nhằm thực hiện cải cách hành chính ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình hiện nay. ..................................................... 68 2.3.4. Tích cực nghiên cứu, tổng kết thực tiễn nhằm xây dựng mô hình phù hợp trong thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở nhằm thực hiện cải cách hành chính ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình hiện nay. ........................................ 69 Tiểu kết chƣơng 2:......................................................................................... 72 KẾT LUẬN .................................................................................................... 73 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 75 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Dân chủ là giá trị của lịch sử xã hội gắn liền với sự tồn tại và phát triển của đời sống con người. Lịch sử loài người đã trải qua nhiều nền dân chủ khác nhau như dân chủ chủ nô, dân chủ tư sản và đang tiến đến xây dựng và hoàn thiện nền dân chủ XHCN. Dân chủ là bản chất của chủ nghĩa xã hội và cũng là bản chất của nhà nước Việt Nam XHCN. Tiếp thu quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định đúng đắn tầm quan trọng và vai trò to lớn của dân chủ, trong bất kỳ giai đoạn nào, Đảng và Nhà nước ta đều nhận thức việc thực hành dân chủ rộng rãi sẽ tạo nên sức mạnh to lớn, đảm bảo sự thành công của cách mạng Việt Nam. Với nhận thức đúng đắn trên, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản pháp lý quan trọng , đánh dấu những bướ c phát triển trong việc thể chế hoá phương châm ''dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra'' (mà ở đại hô ̣i Đảng toàn quốc khóa VI năm 1986 đã nêu) nhằm phát huy quyền làm chủ trực tiếp của nhân dân. Trong đó văn bản quan trọng nhất khẳ ng đinh ̣ vai trò và tầm quan trọng của việc thực hiện dân chủ cơ sở đố i với hê ̣ thố ng chính tri ̣ - xã hội nước ta , đó là Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH 11 về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn do Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa 11 (2007) ban hành ngày 20/4/2007. Thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở được gắn với phát triển kinh tế - xã hội, cải cách thủ tục hành chính, cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", các phong trào, các hoạt động văn hoá, xã hội, giữ vững an ninh, trật tự ở cơ sở được nhân dân đồng tình hưởng ứng và thực hiện có hiệu quả, dân chủ nói chung, dân chủ trực tiếp của nhân dân nói riêng tiếp tục được coi trọng, tăng cường. Ngày nay, trong xu thế toàn cầu hóa kinh tế, văn hóa, CCHC trở thành một trào lưu, một nhu cầu thiết thực tự thân, nỗ lực của hầu hết các quốc gia trên thế giới - cả các nước đang phát triển và các nước phát triển - đều xem 1 CCHC như một động lực mạnh mẽ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển dân chủ và các mặt khác của đời sống xã hội, nhằm xây dựng một nền hành chính nhà nước hiện đại, năng động hiệu quả, giảm phiền hà, lấy phục vụ nhân dân làm tôn chỉ, mục đích để từ đó xây dựng và hoàn thiện nền hành chính. Ở nước ta, công cuộc CCHC nhà nước đang là kế hoạch trọng tâm của Đảng và Nhà nước nhằm xây dựng, phát triển hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN “Nhà nước của dân, do dân, vì dân”, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN với mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Công cuộc CCHC được thực hiện ở tất cả các cấp hành chính- từ trung ương đến cấp xã, phường, thị trấn - từng bước thận trọng và đã thu được nhiều kết quả rất đáng khích lệ. CCHC đang thể hiện rõ vai trò quan trọng của mình trong việc đẩy nhanh sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, quá trình CCHC ở Việt Nam còn rất nhiều vấn đề đặt ra cần được tiếp tục giải quyết ngay như vẫn còn bộc lộ sự xa dân, quan liêu, bộ máy cồng kềnh, hoạt động kém hiệu quả, thủ tục hành chính rất nặng nề, gây phiền hà cho dân; chế độ và trách nhiệm công vụ không rõ ràng, thiếu minh bạch; cán bộ, công chức có nhiều người sách nhiễu dân, lãng phí và tham nhũng... Chính vì vậy cần phải đẩy mạnh thực hiện dân chủ cơ sở, đặc biệt là việc áp dụng Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC nhằm thực hiện tốt chủ trương cải cách nền hành chính nước nhà, đồng thời phát huy hơn nữa quyền làm chủ của nhân dân. Huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình là một huyện ven biển đồng bằng sông Hồng, là lá cờ đầu của sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới và đây là một trong những địa phương đầu tiên thí điểm thực hiện CCHC. Bên cạnh những thành tựu đạt được, CCHC ở huyện Thái Thụy vẫn còn nhiều hạn chế, chưa phát huy được hết quyền làm chủ của nhân dân. Chính vì vậy tôi chọn “Thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong cải cách hành chính ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình hiện nay” làm đề tài luận văn của mình 2 nhằm phân tích thực trạng thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình từ đó đề xuất một số phương hướng, giải pháp nâng cao chất lượng thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. 2. Tình hình nghiên cứu Trong những năm qua, nước ta đã có nhiều công trình nghiên cứu về dân chủ và CCHC nói chung, dân chủ và CCHC ở Việt Nam nói riêng. Trong các công trình ấy, dân chủ, CCHC ở Việt Nam đã được nghiên cứu theo nhiều cách tiếp cận khác nhau có thể khai thác và kế thừa như: Nhóm các công trình nghiên cứu về CCHC nhà nước. Bàn về CCHC nhà nước có các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học như: Tô Tử Hạ, Nguyễn Hữu Trị và Nguyễn Hữu Đức (1998),“Cải cách hành chính địa phương lý luận và thực tiễn”, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội. Trong cuốn sách này, các tác giả đã nêu và phân tích tập trung vào những vấn đề lý luận và thực tiễn về CCHC; chức năng, vị trí, vai trò của CCHC địa phương trong CCHC nhà nước, đánh giá thực trạng chính quyền địa phương và xác định xu hướng cải cách. Các tác giả đã đưa ra các giải pháp cụ thể CCHC đối với bộ máy hành chính theo các góc độ, phạm vi như: mô hình tổ chức bộ máy, thiết chế, sự phân chia theo lĩnh vực hành chính lãnh thổ… Nguyễn Ngọc Hiến (2001), “Các giải pháp thúc đẩy cải cách hành chính ở Việt Nam”, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội. Tác giả đã đề cập đến quá trình CCHC diễn ra như thế nào, các rào cản trong CCHC, đặc điểm, nguyên tắc CCHC từ đó đưa ra những kiến nghị các giải pháp thúc đẩy quá trình CCHC. Đoàn Trọng Truyến (2006), “Cải cách hành chính và công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, Nxb Tư pháp, Hà Nội. Cuốn sách gồm 2 phần: Phần 1: Xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Phần 2: Cải cách hành chính. Cuốn sách là tổng hợp 3 kiến thức cơ bản về nhà nước pháp quyền, về nền hành chính trên cơ sở học thuyết Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đánh giá sắc sảo nền hành chính phong kiến Việt Nam, có cách nhìn độc lập về nền hành chính nước ta, đồng thời đề xuất mô hình một nền hành chính tương lai. Tác giả nhấn mạnh rằng trong giai đoạn cách mạng mới, CCHC được coi là trọng tâm của công cuộc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước. Tác giả cũng chỉ ra rằng, cải cách nền hành chính phải xuất phát từ yêu cầu thực tiễn và triển khai các nhiệm vụ về cải cách thể chế hành chính, cải cách bộ máy hành chính, tinh giảm biên chế, xây dựng đội ngũ cán bộ công chức trong sạch, vững mạnh. Các công trình nghiên cứu trên đã cung cấp những luận cứ khoa học làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn trong tiến trình CCHC nhà nước, đề xuất những kiến nghị về nguyên tắc, phương pháp, giải pháp cho công tác CCHC, nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức trong bộ máy hành chính nhà nước và các tầng lớp nhân dân, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và dân chủ hóa đời sống xã hội. Nhóm các công trình nghiên cứu về dân chủ và dân chủ cơ sở: Vấn đề dân chủ và dân chủ ở cơ sở là một vấn đề đã được rất nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu với nhiều công trình có giá trị và ý nghĩa đã được công bố như: Nguyễn Tiến Phồn: “Dân chủ và tập trung dân chủ - lý luận và thực tiễn”, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 2001; Luận án Tiến sỹ Chính trị học của Nguyễn Thị Tâm: “Dân chủ cơ sở và vấn đề thực hiện dân chủ ở nông thôn nước ta hiện nay” (2007). Các tác giả đã nêu rõ những thành tựu và hạn chế trong nhận thức và cả những khuyết tật trong xây dựng và thực hiện nền dân chủ XHCN ở nước ta trong thực tiễn. PGS.TS Dương Xuân Ngọc: “Quy chế thực hiện dân chủ cấp xã - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn”, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000; PGS.TS Nguyễn Cúc: “Thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong tình hình 4 hiện nay - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn”, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002; Lương Gia Ban: “Dân chủ và việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở”, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003; TS. Nguyễn Văn Sáu - GS. Hồ Văn Thông: “Thực hiện quy chế dân chủ và xây dựng chính quyền cấp xã ở nước ta hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003. Các công trình này, các tác giả đã tập trung làm rõ ý nghĩa, tầm quan trọng cả về mặt lý luận lẫn thực tiễn, cùng với thực trạng của việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong tình hình hiện nay của nước ta. Phạm Văn Bính: “Phương pháp dân chủ Hồ Chí Minh”, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008. Cuốn sách này đã góp phần xác định và làm rõ hơn những vấn đề cơ bản trong phương pháp dân chủ của Hồ Chí Minh, đề xuất áp dụng phương pháp dân chủ của Hồ Chí Minh đối với việc hoàn thiện phương pháp lãnh đạo của Đảng ta trong giai đoạn hiện nay. Hoàng Chí Bảo (2007), cuốn sách “ Dân chủ và dân chủ cơ sở ở nông thôn trong tiến trình đổi mới”, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007. Tác giả đã nghiên cứu, luận giải sâu sắc về lý luận và thực tiễn một vấn đề xã hội phức tạp hiện nay là tâm lý làng xã, ảnh hưởng và tác động của nó đối với việc thực hiện và phát huy dân chủ hiện nay. PGS.TS Nguyễn Văn Mạnh- ThS. Tào Thị Quyên: “Dân chủ trực tiếp ở Việt Nam, lý luận và thực tiễn”, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2010. Trong cuốn sách này tác giả đã làm sáng tỏ nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn về dân chủ và dân chủ trực tiếp trên thế giới và ở Việt Nam; đánh giá thực trạng, đưa ra giải pháp nhằm phát huy các hình thức dân chủ trực tiếp ở nước ta hiện nay. PGS.TS Lê Minh Quân: “Về quá trình dân chủ hóa xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay”, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011. Ở đây tác giả đã đề cập đến nhiều vấn đề về dân chủ hóa từ góc độ lý luận và thực tiễn, chỉ ra các yếu tố tác động và quá trình dân chủ hóa trên thế giới, phân tích những 5 vấn đề lý luận và thực tiễn của quá trình dân chủ hóa XHCN ở nước ta hiện nay. Bên cạnh những công trình sách đã được xuất bản, chúng ta còn có thể kế thừa những bài báo, tạp chí như: Dương Xuân Ngọc - Lưu Văn An: “Kết quả thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, vấn đề đặt ra và một số giải pháp”, Tạp chí Thông tin lý luận, số 92000. Trong bài viết này, tác giả đã nêu lên những kết quả bước đầu của việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, đồng thời nêu lên những vấn đề cần giải quyết cùng những giải pháp cụ thể để tiếp tục thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở. Dương Trung Ý: “Nâng cao sự lãnh đạo của các tổ chức cơ sở Đảng thực hiện hiệu quả dân chủ ở cơ sở”, Tạp chí Cộng sản số 14 (tháng 5/2013). Ở bài viết này tác giả chủ yếu đề cập đến các giải pháp nhằm nâng cao vai trò và năng lực của các tổ chức cơ sở Đảng trong việc phát huy dân chủ cơ sở. TS. Đoàn Minh Huấn: “Dân chủ đại diện, dân chủ trực tiếp và quá trình mở rộng dân chủ XHCN ở nước ta”, Tạp chí Lý luận chính trị, số 8/2014. Tác giả bài viết này làm rõ đặc trưng của hai hình thức dân chủ là dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện, đồng thời khẳng định vai trò, ưu thế của mỗi hình thức cũng như sự cần thiết phải phối hợp chặt chẽ hai hình thức này với nhau trong việc mở rộng dân chủ XHCN ở nước ta. Nhìn chung, các công trình khoa học, bài báo, luận án nêu trên với những cách tiếp cận và phạm vi nghiên cứu khác nhau nhưng đều đã nêu lên và làm rõ tầm quan trọng của dân chủ, dân chủ cơ sở cũng như những tiền đề lý luận và thực tiễn của vấn đề dân chủ và dân chủ cơ sở. Do vậy những tài liệu trên sẽ là những nguồn tư liệu tham khảo bổ ích đối với tác giả. Tuy nhiên do Pháp lệnh số 344/2007/PL-UBTVQH 11 về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới được ban hành ngày 20/04/2007 nên các công trình nghiên cứu trước thời điểm ban hành Pháp 6 lệnh chưa thể đề cập đến các nội dung Pháp lệnh này của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Từ sau thời điểm công bố pháp lệnh cũng chưa có một công trình nghiên cứu nào nghiên cứu cụ thể tình hình thực hiện pháp lệnh đó trong lĩnh vực CCHC ở UBND huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. Vì vậy trong khuôn khổ luận văn này tác giả muốn chú trọng làm rõ việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC ở UBND huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình hiện nay. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng và đề xuất những phương hướng, giải pháp cơ bản để góp phần nâng cao hiệu quả của việc vận dụng thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC ở UBND huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình hiện nay. - Nhiệm vụ: Để đạt được mục đích trên, nhiệm vụ của luận văn là: + Phân tích làm rõ những cơ sở lý luận của việc vận dụng thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC ở UBND huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình hiện nay + Đánh giá thực trạng việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC ở UBND huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình từ năm 2001 đến nay, chỉ ra nguyên nhân và phân tích những vấn đề đặt ra cần giải quyết để tăng cường vai trò của Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC + Đề xuất phương hướng và một số giải pháp chủ yếu góp phần nâng cao hiệu quả vận dụng thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC ở UBND huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng: Đối tượng mà luận văn tập trung nghiên cứu là toàn bộ thực tiễn triển khai thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC ở UBND huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. - Phạm vi nghiên cứu: + Nghiên cứu việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong lĩnh vực CCHC của UBND huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình 7 + Số liệu điều tra, khảo sát từ năm 2001 đến nay, đây là thời điểm Đảng và nhà nước ta ban hành Quy chế dân chủ cơ sở và Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn (04/2007). Trong giai đoạn này, chính phủ ban hành các chương trình tổng thể CCHC nhà nước giai đoạn 2001- 2010, 2011-2020. 5. Cơ sở lí luận và phƣơng pháp nghiên cứu - Cơ sở lý luận: Cơ sở lý luận nghiên cứu của luận văn được dựa trên những quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các văn kiện thể hiện quan điểm, chủ trương của Đảng cộng sản và Nhà nước Việt Nam về thực hiện dân chủ cơ sở và CCHC. Bên cạnh đó tác giả luận văn cũng có kế thừa, chọn lọc những kết quả nghiên cứu của một số nhà khoa học đã được công bố về dân chủ cơ sở và CCHC. - Phương pháp nghiên cứu: + Luận văn sử dụng phương pháp luận triết học của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử; các phương pháp nghiên cứu chung như: phương pháp lôgíc- lịch sử, phân tích, tổng hợp, so sánh và chứng minh; phương pháp liên ngành như: điều tra xã hội học... để nghiên cứu đề tài này. 6. Đóng góp của luận văn Pháp lệnh dân chủ cơ sở có phạm vi điều chỉnh ở cấp xã, phường, thị trấn nhưng luận văn đã vận dụng mở rộng nghiên cứu việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở ở cấp huyện và nghiên cứu trong lĩnh vực CCHC cấp huyện. Trên cơ sở đó, luận văn đi sâu nghiên cứu thực tiễn việc vận dụng thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC ở UBND huyện Thái thụy, tỉnh Thái Bình. Việc vận dụng thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC ở cấp huyện (qua thực tiễn ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình) cũng chính là đóng góp mới của luận văn. 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn sẽ là cứ liệu khoa học góp phần để các cơ quan hành chính cả nước nói chung, các cơ quan hành chính nhà nước ở Thái Thụy, tỉnh Thái 8 Bình nói riêng đề ra những phương hướng và giải pháp nhằm thực hiện tốt hơn nữa Pháp lệnh dân chủ cơ sở trong CCHC Luận văn có thể làm tư liệu phục vụ cho việc nghiên cứu và giảng dạy những vấn đề lý luận liên quan đến dân chủ, dân chủ cơ sở, dân chủ trong lĩnh vực CCHC và là tư liệu trong các khoa học lý luận chính trị,... 8. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn còn có 2 chương 5 tiết 9 NỘI DUNG Chƣơng 1: THỰC HIỆN PHÁP LỆNH DÂN CHỦ CƠ SỞ TRONG CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở CẤP HUYỆN VIỆT NAM HIỆN NAY: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN 1.1. Cải cách hành chính và cải cách hành chính ở cấp huyện Việt Nam hiện nay 1.1.1.Những vấn đề chung về cải cách hành chính ở Việt Nam hiện nay 1.1.1.1. Khái niệm cải cách hành chính Từ nhiều năm nay, CCHC đã là một vấn đề mang tính tương đối phổ cập của xã hội Việt Nam. Người dân, tổ chức cảm nhận được kết quả, tác động của CCHC một cách trực tiếp nhất khi có việc phải tiếp xúc, giải quyết công việc với các cơ quan hành chính nhà nước. Vậy CCHC là gì? Cải cách là sửa đổi những bộ phận, yếu tố, thành phần đã có cho thành hợp lý, cho thích hợp với điều kiện, hoàn cảnh mới để sự vật có thể vận động và phát triển tốt hơn [48]. Theo nghĩa triết học và chính trị học thì cải cách là làm thay đổi một số mặt của sự vật mà không làm thay đổi căn bản sự vật đó. Đó còn là “sự sửa đổi, cải thiện một số mặt của đời sống xã hội mà không động tới nền tảng của chế độ xã hội hiện hành” [43, tr.335]. Khái niệm cải cách có nội hàm hẹp hơn đổi mới. Còn thuật ngữ “hành chính” có gốc từ tiếng Latinh “administratio” là quản lý, lãnh đạo. Hiện nay có khá nhiều cách hiểu và giải thích khác nhau về thuật ngữ này, tuỳ theo góc độ tiếp cận của từng nhà nghiên cứu. Tuy có nhiều cách tiếp cận, nhưng đặc điểm cơ bản của hành chính xuất phát từ việc trong bất kỳ xã hội nào cũng cần có sự phân công lao động, cần tới sự xác lập những tỉ lệ giữa các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội. Như vậy, hành chính theo nghĩa chung là quản lý công việc, là quản lý xã hội; theo nghĩa riêng, hẹp hơn là công việc nhà nước và tổ chức quản lý nhà nước. Về cơ bản, hành chính là tổng thể những hoạt động (thao tác) nhất định do con người, 10 chủ thể quản lý thực hiện đối với khách thể quản lý nhằm cải tạo khách thể, bảo đảm cho nó vận động tới một mục tiêu đã định. Hành chính chính là hoạt động quản lý của con người để tạo ra sự vận hành mang tính hệ thống của xã hội. Căn cứ vào quan niệm về cải cách và hành chính đã làm rõ ở trên thì CCHC chính là hoạt động có ý thức và mục đích của con người nhằm hợp lý hóa, hay khắc phục các khiếm khuyết trong các chương trình điều hành, quản lý các hệ thống, cải tạo, nâng cấp, hoàn thiện công tác quản lý cho tất cả các hệ thống trong xã hội. Song do hành chính gắn chủ yếu với hoạt động của các cơ quan nhà nước, các thể chế chính trị nên khái niệm CCHC thường được coi là đồng nhất với khái niệm CCHC nhà nước. Nhìn nhận một cách tổng quát, CCHC được xác định là hành vi có tính hướng đích của con người nhằm cải biến nền hành chính của một quốc gia theo hướng hoàn thiện hơn. CCHC nhà nước là tạo ra những thay đổi trong các yếu tố cấu thành của nền hành chính nhằm làm cho các cơ quan hành chính nhà nước hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn, phục vụ nhân dân, phục vụ xã hội tốt hơn. Trên cơ sở nêu trên, các khái niệm CCHC thống nhất tại các điểm sau: - CCHC là sự thay đổi có kế hoạch theo một mục tiêu xác định nhưng không làm triệt tiêu hay thay đổi bản chất của hệ thống hành chính nhà nước mà để hệ thống hành chính nhà nước hoạt động hiệu quả hơn; - CCHC hướng tới điều tiết những mâu thuẫn trong cơ cấu tổ chức và cơ chế quản lý của bộ máy hành chính nhà nước; - CCHC tập trung vào việc định rõ trách nhiệm của các cơ quan, cá nhân mà thông qua đó nhằm thiết lập một hệ thống hành chính chặt chẽ từ trên xuống dưới; - CCHC không phải là cải cách chế độ chính trị - kinh tế - xã hội mà là quá trình khắc phục mọi trở lực trong cơ cấu tổ chức và cơ chế hoạt động của nền hành chính, làm cho nó phát triển một cách năng động và phù hợp với sự biến đổi kinh tế-xã hội; 11 Ở Việt Nam hiện nay chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào chính thức định nghĩa CCHC là gì. Tuy nhiên, nhiều văn bản quan trọng của Đảng ta đã đề cập đến thuật ngữ này như Nghị quyết đại hội VII, Nghị quyết Trung ương 8 khóa VII, Nghị quyết Đại hội VIII đã đưa ra mục tiêu nhiệm vụ cụ thể cho công cuộc CCHC nhà nước. So sánh với các quốc gia, Việt Nam là quốc gia đã xây dựng một chương trình CCHC toàn diện nhằm giải quyết những vấn đề căn bản của nền hành chính nhà nước. Ở nhiều quốc gia khác, CCHC không phải lúc nào cũng được tiến hành theo một kế hoạch tổng thể mà theo các nhóm giải pháp ở các quy mô nhỏ hơn như đổi mới cơ chế, chính sách cho khu vực nào đó, phát triển tổ chức, phát triển nguồn nhân lực, quản lý chất lượng và những lĩnh vực cải cách có liên quan khác. Trong phạm vi luận văn này, nếu đề cập đến CCHC là nói đến CCHC nhà nước để phân biệt với CCHC ở các tổ chức, cơ quan, nhất là doanh nghiệp tư nhân, tức là khu vực tư nhân. 1.1.1.2. Bối cảnh ra đời cải cách hành chính ở Việt Nam Vào cuối thập kỉ 80, đầu thập kỉ 90 của thế kỉ XX, tình hình thế giới có những biến chuyển to lớn ảnh hưởng tới nước ta. Không gian chính trị thời kỳ hậu Xô Viết với tác động của toàn cầu hóa như một xu thế tất yếu và phổ biến đã làm nổi bật một đặc điểm mới của thế giới hiện nay là hòa bình, hợp tác và phát triển đòi hỏi các quốc gia phải thích nghi để phù hợp với tình hình mới. Trong khi đó, nhiều nước trên thế giới trong quá trình phát triển của mình cũng tiến hành cải cách trên nhiều phương diện, đặc biệt là kinh tế và tổ chức vận hành bộ máy nhà nước để thích ứng với tình hình mới, trong đó có CCHC để đổi mới hoạt động của bộ máy nhà nước nhằm tiếp tục đưa đất nước tiến lên và phát triển một cách bền vững. Những bài học của nhiều nước tiên tiến, theo nhiều con đường khác nhau đã tác động đến Việt Nam làm thay đổi nhận thức của nhiều nhà lãnh đạo đất nước. Nhiều người ở Việt Nam dần dần đã nhận ra rằng, cải cách nền hành chính nhà nước là một đòi hỏi có tính quy luật. Việt Nam cũng nằm trong quy luật đó. 12 Trong bối cảnh thế giới đó, ở Việt Nam công cuộc đổi mới toàn diện đất nước diễn ra bắt đầu từ đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng cộng sản Việt Nam (năm 1986) đến nay đã qua 30 năm tạo ra bước chuyển biến có ý nghĩa hết sức quan trọng từ nền kinh tế kế hoạch hóa vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng XHCN. Trong tiến trình đó, CCHC được đặt ra như một đòi hỏi khách quan của thực tiễn để tạo tiền đề thúc đẩy cải cách kinh tế. CCHC được xác định là trọng tâm của việc tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trở thành một bộ phận quan trọng trong chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước ta. Việc CCHC ở Việt Nam trong những năm qua được tiến hành rộng khắp trên tất cả mọi lĩnh vực của CCHC và trong tương lai đi theo hướng làm cho bộ máy hành chính hoàn bị hơn, hoạt động có hiệu quả hơn, phục vụ nhân dân ngày một đúng pháp luật, tốt hơn và tiết kiệm nhất, dần từng bước chuyển nền hành chính từ cơ quan cai quản thành các cơ quan phục vụ dân, làm các dịch vụ hành chính đối với dân, công dân là khách hàng của nền hành chính, là người đánh giá khách quan nhất về mọi hoạt động của bộ máy nhà nước, bộ máy hành chính. Việc ban hành Pháp lệnh dân chủ ở xã, phường, thị trấn năm 2007- một văn bản về những quy chế dân chủ cơ sở đã được luật hóa mang tính pháp lý quan trọng- có một ý nghĩa vô cùng quan trọng và cần thiết để thực hiện thành công CCHC ở nước ta hiện nay. 1.1.1.3. Nội dung cải cách hành chính ở Việt Nam hiện nay CCHC ở Việt nam được tiến hành nhiều năm nay với những bước đi, lộ trình khác nhau từ thấp tới cao. Bắt đầu là việc cải cách một bước thủ tục hành chính trong việc giải quyết các công việc của cá nhân, tổ chức với Nghị quyết số 38/CP năm 1994 của Chính phủ, đến cải cách một bước nền hành chính nhà nước với ba nội dung được trình bày có hệ thống trong Nghị quyết Hội nghị TW 8 (Khoá VII) (tháng 1/1995) là: cải cách thể chế hành chính; cải 13
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan