Tài liệu Thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã từ thực tiễn thành phố đà nẵng

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI DƯƠNG THỊ THANH THỦY THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG ĐÀ NẴNG, 2017 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI DƯƠNG THỊ THANH THỦY THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG Chuyên ngành: Chính sách công Mã số: 60 34 04 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS Văn Tất Thu ĐÀ NẴNG, 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi Dương Thị Thanh Thủy xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Học viên DƯƠNG THỊ THANH THỦY LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ, sự hướng dẫn tận tình và quý báu của thầy cô giáo cùng với sự động viên, khuyến khích của gia đình và bè bạn. - Tôi xin đựơc bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến các giảng viên của Học viện Khoa học Xã hội đã tận tình giảng dạy, cung cấp cho tôi phương pháp nghiên cứu hiện đại và giúp tôi có nhiều hiểu biết mới về chính sách công để tôi có thể tự tin xây dựng và hoàn thành đề tài nghiên cứu của mình. - Lời cảm ơn sâu sắc tôi xin dành cho PGS.TS Văn Tất Thu, người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ trong quá trình thực hiện luận văn. - Với tình cảm chân thành xin được gửi lời biết ơn sâu sắc đến lãnh đạo Quận ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Quận Liên Chiểu đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi được tham gia khóa học và đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ, định hướng về chuyên môn trong suốt quá trình viết luận văn. - Tôi vô cùng cảm kích và xin gửi lời tri ân đến các anh, chị là công chức Sở Nội vụ, là người giúp tôi thu thập tài liệu nghiên cứu và là người có những góp ý sắc sảo để tôi hoàn thiện luận văn của mình. Tôi thật sự sẽ không thể tham gia khóa học và hoàn thành luận văn nếu không có gia đình tôi luôn ủng hộ và chia sẻ. Họ là nguồn động lực ủng hộ liên tục trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu của tôi. - Trong khả năng và thời gian nhất định, luận văn chắc chắn còn những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự thông cảm cũng như sự góp ý của các thầy cô để tôi có thể tiếp tục nghiên cứu theo hướng đã chọn lên mức cao hơn và toàn diện hơn./. MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................1 CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở NƯỚC TA.........................7 1.1. Một số khái niệm ..................................................................................................7 1.2. Quan điểm của Đảng; chính sách của Nhà nước về phát triển cán bộ, công chức cấp xã.........................................................................................................................12 1.3. Ý nghĩa, tầm quan trọng của việc thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã ................................................................................................................20 1.4. Nội dung các bước trong tổ chức thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã. ...............................................................................................................22 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã ................................................................................................................28 1.6. Những yêu cầu cơ bản trong tổ chức thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã .......................................................................................................32 1.7. Các phương pháp tổ chức thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã. ..............................................................................................................................34 1.8. Các chủ thể tham gia thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã. ...................................................................................................................................36 Tiểu kết chương 1......................................................................................................36 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ...................38 2.1. Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã tại thành phố Đà Nẵng ....................................................................................................38 2.3. Thực trạng các chủ thể tham gia thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã tại thành phố Đà Nẵng ..........................................................................49 2.4. Thực trạng bảo đảm các yêu cầu trong tổ chức thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã tại thành phố Đà Nẵng ......................................................53 2.5. Kết quả thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã tại thành phố Đà Nẵng.....................................................................................................................54 2.6. Đánh giá chung kết quả tổ chức thực hiện chính sách phát triển cán bộ, công chức cấp xã tại thành phố Đà Nẵng ..........................................................................60 Tiểu kết chương 2......................................................................................................64 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁN BỘ, CÔNG CHỨC TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG HIỆN NAY ..................................................................................................65 3.1. Phương hướng tăng cường thực hiện chính sách phát triển cán bộ, công chức cấp thành phố Đà Nẵng hiện nay .....................................................................................65 3.2. Các giải pháp tăng cường thực hiện chính sách phát triển cán bộ, công chức thành phố Đà Nẵng hiện nay .....................................................................................66 Tiểu kết chương 3......................................................................................................79 KẾT LUẬN ..............................................................................................................80 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBCC : Cán bộ công chức HĐND : Hội đồng nhân dân QLNN : Quản lý nhà nước UBND : Ủy ban nhân dân DANH MỤC HÌNH Số hiệu hình Tên hình Trang 2.1. Cơ cấu giới tính cán bộ phường, xã 39 2.2. Cơ cấu độ tuổi cán bộ phường, xã 39 2.3. Cơ cấu giới tính cán bộ phường, xã 39 2.4. Cơ cấu độ tuổi cán bộ phường, xã 39 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy: “Cấp xã là gần gũi nhân dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi việc đều xong xuôi”1. Cấp xã ổn định thì an ninh, chính trị, xã hội của đất nước ổn định. Chính quyền cấp xã luôn giữ một vị trí, vai trò quan trọng, là nền tảng của toàn bộ hệ thống chính trị; chính quyền cấp xã cũng là cấp gần dân nhất, trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ cụ thể của hoạt động QLNN trên tất cả các lĩnh vực, đảm bảo cho chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống. Thực tiễn hoạt động quản lý tại cấp xã đã khẳng định “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”; tình hình hoạt động của cấp xã tốt hay yếu kém chủ yếu là do cán bộ quyết định. Bởi lẽ cán bộ cấp xã là người trực tiếp đưa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với người dân và là người trực tiếp tổ chức để nhân dân thực hiện. Nhận thức rõ vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác cán bộ nên vấn đề công tác cán bộ của Đảng luôn được chú trọng quan tâm sâu sắc. Tùy theo yêu cầu nhiệm vụ chính trị của từng thời kỳ, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách để phát triển CBCC cấp xã. Việc thực hiện chính sách này phần nào đã góp phần nâng cao số lượng, chất lượng CBCC cấp xã, tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền cơ sở. Trong quá trình thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã, nhìn chung các bộ, ngành và chính quyền địa phương các cấp cũng như các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị đã nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của tổ chức thực hiện chính sách và đề cao trách nhiệm trong tổ chức thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã. Do việc tổ chức thực hiện tốt nên các chính sách của nhà nước về phát triển CBCC cấp xã kịp thời đi vào cuộc sống, phần nào phát huy được vai trò quan trọng của chính sách trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước.Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm nêu trên, việc thực hiện chính sách phát 1 Hồ Chí Minh toàn tập - Tập 5 - NXB Chính trị quốc gia - năm 1995, trang 371. 1 triển CBCC cấp xã hiện nay cũng đã bộc lộ những hạn chế, khuyết điểm như: Vẫn tồn tại những chính sách phát triển CBCC cấp xã ban hành không sát với thực tiễn, gây khó khăn và ảnh hưởng trực tiếp đến khâu tổ chức thực hiện, dẫn đến hiệu lực, hiệu quả thấp. Các bước trong tổ chức thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã không được đảm bảo thực hiện đầy đủ. Một số chính sách khi tổ chức thực hiện gặp khó khăn hoặc khi thực hiện xong chính sách không đề xuất được các giải pháp, biện pháp cần thiết để duy trì chính sách dẫn đến thất bại hoặc phải kéo dài thời gian thực hiện, gây lãng phí tiền của của nhà nước và nhân dân. Những hạn chế, bất cập trong việc thực hiện chính sách đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc nâng cao chất lượng CBCC cấp xã từ đó dẫn đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động chính quyền cơ sở bị ảnh hưởng. Để hệ thống chính trị nước ta nói chung và chính quyền cơ sở nói riêng hoạt động có hiệu quả đòi hỏi công tác cán bộ phải được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc và chặt chẽ nhằm kịp thời phát hiện những ưu điểm, nhân tố mới để phát huy, những hạn chế, sai sót để uốn nắn, khắc phục. Từ nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã trong thời kỳ mới, cũng như thực tiễn và những vấn đề đặt ra về công tác phát triển CBCC cấp xã của thành phố Đà Nẵng hiện nay, tôi chọn đề tài “Thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng”. 2. Tình hình nghiên cứu Vấn đề về CBCC cấp xã được nhiều nhà khoa học phân tích, nghiên cứu, gồm các công trình, bài viết sau: - PGS.TS Nguyễn Phú Trọng và PGS.TS Trần Xuân Sầm chủ biên: Luận chứng khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001. Trên cơ sở các quan điểm lý luận, tổng kết thực tiễn và kế thừa kết quả của nhiều công trình đi trước, tập thể các tác giả đã phân tích, lý giải, hệ thống hóa các căn cứ khoa học của việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Từ đó đưa ra một hệ thống các quan điểm, phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC hành chính nhà 2 nước đáp ứng yêu cầu sự nghiệp CNH, HĐH đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế trong những năm đầu thập niên của thế kỷ XXI. - TS. Thang Văn Phúc và TS. Nguyễn Minh Phương (đồng chủ biên), “Cơ sở lý luận, thực tiễn xây dựng đội ngũ CBCC”, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001; - Tô Thị Kim Hoa “ Những giải pháp nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở ở Thành phố Hồ Chí Minh”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý Hành chính công, Hồ Chí Minh, 2006; - Đề tài khoa học cấp Bộ, Ths Nguyễn Thế vịnh – Vụ chính quyền địa phương, Bộ nội vụ (2007), “Xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở theo Nghị quyết Trung ương 5 (Khóa IX)”, Hà Nội; - Đoàn Văn Tình “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, góp phần xây dựng chính quyền địa phương vững mạnh”, Tạp chí Tổ chức nhà nước số 3, tháng 12/2013. Các công trình nghiên cứu trên cũng đã đề cập, nghiên cứu đến nhiều khía cạnh khác nhau và có những đóng góp nhất định trong việc hoạch định chủ trương, chính sách tìm ra giải pháp nhằm phát triển CBCC cấp xã ở nước ta. Từ các nghiên cứu cho thấy: - Thứ nhất, các công trình nghiên cứu, bài viết nói trên thường nghiêng về cách tiếp cận và dựa trên quan điểm của quản lý hành chính nhà nước; ít hoặc không thấy công trình tiếp cận theo hướng khoa học về quản trị nguồn nhân lực. Do đó, trong luận văn này tác giả nghiên cứu, đánh giá chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã và đưa ra các giải pháp trên cơ sở khoa học chính sách công, quản trị nguồn nhân lực; - Thứ hai, các công trình nghiên cứu chủ yếu bàn luận về khái niệm CBCC, công chức hành chính, viên chức…. và thường tập trung phân tích đánh giá về đội ngũ CBCC cấp xã nói chung, không đi sâu vào đội ngũ CBCC ở một địa phương cụ thể; - Thứ ba, các công trình nghiên cứu chỉ mới dừng lại ở mặt phương pháp luận là chủ yếu, hoặc chỉ nghiên cứu trên phạm vi khá rộng (Toàn bộ đội ngũ CBCC cấp xã nói chung…); hoặc chỉ nghiên cứu một số khâu của công tác xây dựng đội ngũ CBCC cấp xã. Đến nay chưa có một đề tài nào nghiên cứu cụ thể về thực hiện chính 3 sách CBCC cấp xã của thành phố Đà Nẵng. Do vậy, cần có đề tài nghiên cứu về thực hiện chính sách CBCC cấp xã nhất là trên cơ sở thực tiễn từ một địa phương cụ thể như thành phố Đà Nẵng. Tóm lại, có thể khẳng định vấn đề học viên lựa chọn nghiên cứu không có sự trùng lắp về nội dung và đối tượng, phạm vi nghiên cứu. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu hệ thống hóa những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã ở nước ta hiện nay để có cơ sở khoa học đánh giá thực trạng thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã tại thành phố Đà Nẵng và đề xuất các giải pháp tăng cường thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã ở nước ta hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu hệ thống hóa những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã ở nước ta hiện nay. Khảo sát đánh giá thực trạng thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã tại thành phố Đà Nẵng, chỉ rõ ưu điểm, hạn chế, bất cập và nguyên nhân của các hạn chế bất cập. Xác định phương hướng và đề xuất các giải pháp tăng cường thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã ở nước ta hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Chính sách phát triển CBCC cấp xã từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2010 đến năm 2016 Không gian nghiên cứu: 56 phường, xã tại thành phố Đà Nẵng Vấn đề nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu chất lượng và giải pháp chính sách phát triển CBCC cấp xã, tập trung một số chức danh như: Bí thư, phó bí thư Đảng ủy; chủ tịch, phó chủ tịch UBND và 5 chức danh công chức xã theo quy định (Văn phòng – thống kê; Địa chính – xây dựng; Tư pháp – hộ tịch; Văn hóa – xã hội; Tài chính – kế toán). 4 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận nghiên cứu Luận văn vận dụng cách tiếp cận đa ngành, liên ngành xã hội học và phương pháp nghiên cứu chính sách công. Đó là cách tiếp cận quy phạm chính sách công về chu trình chính sách từ hoạch định đến xây dựng, thực hiện và đánh giá chính sách công có sự tham gia của các chủ thể chính sách. Lý thuyết chính sách công được soi sáng qua thực tiễn của chính sách công giúp hình thành lý luận về chính sách chuyên ngành. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp thu thập thông tin, phương pháp phân tích và tổng hợp, thống kê và so sánh được sử dụng để thu thập, phân tích và khai thác thông tin từ các nguồn có sẵn liên quan đến đề tài nghiên cứu, bao gồm các văn kiện, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, bộ ngành ở Trung ương và địa phương; các tài liệu, công trình nghiên cứu, các báo cáo, thống kê của chính quyền, ban ngành đoàn thể, tổ chức, cá nhân liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến vấn đề thực hiện chính sách phát triển CBCCcấp xã ở nước ta nói chung và thực tế tại thành phố Đà Nẵng nói riêng. Đồng thời, thu thập, tìm hiểu và vận dụng các lý thuyết của ngành chính sách xã hội liên quan đến vấn đề thực hiện chính sách CBCC cấp xã. Phương pháp điều tra: Học viên tiến hành khảo sát điều tra một số chức danh CBCC trên địa bàn 56 xã, phường thuộc thành phố Đà Nẵng về thực trạng thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã. Thu thập các ý kiến để có căn cứ đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả và chất lượng thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã. *Đối tượng khảo sát điều tra: Cán bộ, công chức cấp xã *Địa bàn nghiên cứu: Các phường, xã trên địa bàn thành phố Đà Nẵng *Công cụ thực hiện: Điền mẫu phiếu được xây dựng sẵn * Phương pháp xử lý số liệu: Sử dụng công cụ hỗ trợ docs.google.com để xây dựng mẫu hỏi. Nhờ sự hỗ trợ từ công chức Phòng Nội vụ các quận, huyện và sử dụng internet chuyển đường link khảo sát để lấy ý kiến trực tiếp đối tượng khảo sát từ ngày 01/10/2016 đến ngày 30/10/2016. 5 * Kết quả phỏng vấn, khảo sát điều tra: Tên công cụ Nội dung Mẫu điều tra Cán bộ phường, xã (02 người x 56 phường, xã) Công chức phường, xã (04 người x 56 phường, xã) Công chức Sở Nội vụ và phòng Nội vụ các quận, huyện Tổng số bản hỏi điều tra thu được 112 Số lượng thu được 98 224 203 40 35 376 336 Số lượng gửi 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Các kết luận, kết quả nghiên cứu rút ra từ việc nghiên cứu đề tài luận văn có giá trị và có ý nghĩa góp phần bổ sung, hoàn thiện những vấn đề lý luận thực tiễn về thực hiện chính sách công nói chung, thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã ở nước ta nói riêng. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Các kết luận, kiến nghị, đề xuất rút ra từ việc nghiên cứu đề tài luận văn cũng có ý nghĩa lý luận thực tiễn to lớn góp phần thiết thực vào tổ chức thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã của thành phố nói riêng, thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã trong cả nước nói chung. Ngoài ra luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu chuyên ngành chính sách công, một chuyên ngành đào tạo còn non trẻ ở nước ta. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài mục lục, mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1. Những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách phát triển cán bộ, công chức cấp xã ở nước ta. Chương 2. Thực trạng thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã tại thành phố Đà Nẵng. Chương 3. Phương hướng, giải pháp tăng cường thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã ở nước ta hiện nay. 6 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở NƯỚC TA 1.1. Một số khái niệm 1.1.1. Khái niệm cán bộ, công chức cấp xã 1.1.1.1. Khái niệm cán bộ cấp xã Trong những năm qua, Đảng và nhà nước ta đã dành nhiều sự quan tâm đến việc chăm lo xây dựng đội ngũ CBCC cấp xã, việc chăm lo xây dựng đội ngũ CBCC cấp xã là một yêu cầu cấp thiết, chính vì vậy Đảng và Nhà nước ta đã ban hành và thường xuyên bổ sung, hoàn thiện hệ thống các chế độ, chính sách đối với đội ngũ CBCC cấp xã. Để hiểu rõ về chính sách CBCC cấp xã trước hết ta cần làm rõ khái niệm về CBCC là gì? Từ “Cán bộ” xuất hiện trong đời sống xã hội nước ta khoảng mấy chục năm gần đây; được dùng phổ biến trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Từ đó đến nay, từ “Cán bộ” được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Nhiều từ điển có khái niệm “Cán bộ” khác nhau nhưng tựu trung lại có thể quan niệm một cách chung nhất: “Cán bộ là khái niệm chỉ những người có chức vụ, vai trò và cương vị nòng cốt trong một tổ chức, có tác động, ảnh hưởng đến hoạt động của tổ chức và các quan hệ trong lãnh đạo, chỉ huy, quản lý, điều hành, góp phần định hướng sự phát triển của tổ chức”. Theo Luật CBCC có hiệu lực ngày 01 tháng 01 năm 2010, tại Khoản 3, Điều 4 quy định: “Cán bộ xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) là công dân Việt Nam, được bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội”. Theo quy định tại điều 61, Luật CBCC thì cán bộ cấp xã có các chức vụ sau đây: a) Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy; b) Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân; 7 c) Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân; d) Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; đ) Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; e) Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam; g) Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam (áp dụng đối với xã, phường, thị trấn có hoạt động nông, lâm, ngư, diêm nghiệp và có tổ chức Hội Nông dân Việt Nam); h) Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam. 1.1.1.2. Khái niệm công chức cấp xã Theo Khoản 2, Điều 4 Luật CBCC năm 2008 thì: “Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, đơn vị thuộc công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật”. Đây là những người mà hoạt động của họ nhằm cung cấp các dịch vụ cơ bản, thiết yếu cho người dân như giáo dục, đào tạo, y tế, an sinh xã hội, hoạt động khoa học, văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao. Theo luật CBCC có hiệu lực ngày 01 tháng 01 năm 2010, tại khoản 3, điều 4 quy định: “Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc UBND cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”. Trong quá trình đổi mới, Đảng và Nhà nước ta đã gặt hái được những thành tựu to lớn về kinh tế, xã hội, chính trị, quốc phòng…tuy nhiên, trước xu hướng toàn cầu hóa, xu hướng hội nhập quốc tế để phù hợp với yêu cầu đổi mới, đòi hỏi phải nâng cao năng lực, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở Đảng và chất lượng đội ngũ 8 CBCC nhất là đội ngũ CBCC cấp cơ sở. Vì vậy, Quốc hội khóa XII, kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 13 tháng 11 năm 2008, chính phủ và các bộ ngành liên quan đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn việc thực hiện chế độ, chính sách đối với CBCC nói chung và CBCC cấp xã nói riêng; Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22 tháng 10 năm 2009 của chính phủ về chức danh, số lượng,một số chế độ, chính sách đối với CBCC xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; thông tư liên tịch số 03/2010/TTLT-BNVBTC-BLĐTBXH ngày 27 tháng 5 năm 2010 năm 2009 của chính phủ về chức danh, số lượng, một số chế độ, chính sách đối với CBCC cấp xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã; Nghị định số 112/2011/NĐCP ngày 5 tháng 12 năm 2011 của Chính phủ về công chức xã, phường, thị trấn. Theo quy định tại điều 61, Luật CBCC thì công chức cấp xã có các chức danh sau đây: a) Trưởng Công an; b) Chỉ huy trưởng Quân sự; c) Văn phòng - thống kê; d) Địa chính - xây dựng - đô thị và môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc địa chính - nông nghiệp - xây dựng và môi trường (đối với xã); đ) Tài chính - kế toán; e) Tư pháp - hộ tịch; g) Văn hoá - xã hội. Cán bộ, công chức cấp xã thực hiện các nghĩa vụ, quyền hạn theo quy định của Luật CBCC và các quy định khác của pháp luật, điều lệ của tổ chức mà mình là thành viên. CBCC khi giữ chức vụ được hưởng lương và chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; khi thôi giữ chức vụ, nếu đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định của pháp luật thì được xem xét chuyển thành công chức, trong trường hợp này được miễn chế độ tập sự và hưởng chế độ, chính sách liên tục, nếu không được chuyển thành công chức mà chưa đủ điều kiện nghỉ hưu thì thôi hưởng lương và đóng bảo hiểm tự nguyện theo quy định; trường hợp là CBCC được điều động, luân chuyển, biệt phái thì cơ 9 quan có thẩm quyền bố trí công tác phù hợp hoặc giải quyết chế độ theo quy định của pháp luật. Như vậy, CBCC cấp xã là công dân Việt Nam, được bầu để giữ các chức vụ hoặc được tuyển dụng giao giữ các chức danh chuyên môn nghiệp vụ thuộc UBND cấp xã, được hưởng lương từ ngân sách Nhà nước theo quy định của pháp luật. 1.1.2. Khái niệm về chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã và thực hiện chính sách phát triển cán bộ, công chức cấp xã 1.1.2.1. Khái niệm về chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã CBCC cấp xã có vai trò cực kỳ quan trọng trong tổ chức thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, tăng cường đoàn kết, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, huy động mọi khả năng, phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư ở cơ sở. CBCC cấp xã còn là cầu nối gắn kết chặt chẽ giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng và yêu cầu của nhân dân với Đảng và Nhà nước. Xuất phát từ nhận thức đầy đủ vai trò, tầm quan trọng của đội ngũ CBCC cấp xã Nhà nước ta đã ban hành và chỉ đạo tổ chức thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã. Chính sách phát triển CBCC cấp xã dưới góc độ khoa học chính sách công được hiểu là quan điểm, là tập hợp các quyết định chính trị có liên quan của Nhà nước về phát triển CBCC cấp xã với mục tiêu, giải pháp cụ thể nhằm xây dựng đội ngũ CBCC có cơ cấu, số lượng, chất lượng hợp lý, có đủ trình độ năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng chính quyền cơ sở trong sạch, vững mạnh phát triển kinh tế - xã hội và phục vụ đắc lực cho người dân. Chính sách phát triển CBCC cấp xã trong điều kiện cải cách hành chính, xây dựng nhà nước pháp quyền, kiện toàn bộ máy của chính quyền các cấp, trong đó có bộ máy chính quyền cấp cơ sở còn được hiểu là sự quan tâm, quyết tâm chính trị của nhà nước. Về phát triển đội ngũ CBCC cấp xã có cơ cấu, số lượng, chất lượng hợp lý nhất là chất lượng chính sách phát triển CBCC cấp xã là nhằm mục đích phát triển theo hướng nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã không chạy theo số lượng, bảo đảm số lượng ít nhưng tinh thông, làm việc có chất lượng, hiệu quả, 10 phục vụ người dân tốt hơn, có trách nhiệm hơn. Như vậy có thể hiểu, chính sách phát triển CBCC cấp xã là toàn bộ các mặt công tác, hoạt động, từ việc xác định mục tiêu đến xây dựng và thực hiện chính sách CBCC, được tiến hành bởi cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền nhằm tạo ra một đội ngũ CBCC cấp xã đồng bộ, có số lượng và cơ cấu hợp lý, có phẩm chất đạo đức, năng lực đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị ở cơ sở trong từng giai đoạn cách mạng. Chính sách phát triển CBCC cấp xã là một bộ phận của chính sách cán bộ nói chung, thể hiện trong các văn bản của Đảng, nhà nước nhằm điều chỉnh quá trình hoạt động, quy định những quyền lợi và nghĩa vụ của đội ngũ CBCC cấp xã phù hợp với đặc điểm của đời sống kinh tế - xã hội ở cơ sở. Đây là chính sách có vai trò đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển quốc gia; phát triển CBCC cấp xã là góp phần xây dựng hệ thống chính trị cấp cơ sở vững mạnh, toàn diện. Bởi vì con người và tổ chức luôn luôn có mối quan hệ biện chứng với nhau. Con người sáng lập ra tổ chức, là yếu tố động nhất trong tổ chức, người quyết định sự tồn tại và phát triển của tổ chức. 1.1.2.2. Khái niệm về thực hiện chính sách phát triển cán bộ công chức cấp xã Thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã hay tổ chức thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã là yếu tố khách quan để duy trì sự tồn tại của công cụ chính sách theo yêu cầu quản lý của Nhà nước và cũng là để đạt được mục tiêu đề ra của chính sách phát triển CBCC cấp xã. Tổ chức thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã là toàn bộ quá trình chuyển tải ý chí của chủ thể chính sách (Ý chí của Nhà nước) thành hiện thực tới các đối tượng chính sách (Đối tượng quản lý) nhằm đạt được mục tiêu định hướng. Tổ chức thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã là một khâu hợp thành chu trình chính sách phát triển CBCC cấp xã. Nếu thiếu vắng công đoạn này thì chu trình chính sách không tồn tại. Tổ chức Thực hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã là một hệ thống thống nhất với xây dựng chính sách phát triển CBCC cấp xã. So với các khâu khác trong quy trình chính sách phát triển CBCC cấp xã, tổ chức thực 11 hiện chính sách phát triển CBCC cấp xã có vị trí đặc biệt quan trọng là bước hiện thực hóa chính sách phát triển CBCC vào thực tiễn đời sống xã hội. Thực tế cho thấy để có được chính sách phát triển CBCC cấp xã tốt, có chất lượng các nhà hoạch định, xây dựng chính sách phải trải qua một quá trình nghiên cứu, tìm hiểu, xác định đúng vấn đề chính sách, mục tiêu và giải pháp công cụ chính sách. Nhưng chính sách phát triển CBCC có chất lượng và tốt đến đâu nếu không được tổ chức thực hiện tốt thì chính sách đó cũng trở nên vô nghĩa. Tổ chức thực hiện chính sách phát triển CBCC có hiệu quả không những mang lại lợi ích to lớn cho các đối tượng thụ hưởng chính sách mà còn góp phần làm tăng uy tín của Nhà nước trong quản lý xã hội, quản lý chính quyền cơ sở. 1.2. Quan điểm của Đảng; chính sách của Nhà nước về phát triển cán bộ, công chức cấp xã 1.2.1. Quan điểm của Đảng về chính sách phát triển cán bộ, công chức cấp xã Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng và quan tâm đến việc xây dựng đội ngũ CBCC nói chung và CBCC cấp xã nói riêng. Đây là nhân tố then chốt để thực hiện nhiệm vụ trọng tâm là phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội, chủ nghĩa; đẩy mạnh CNH – HĐH đất nước, hội nhập kinh tế quốc tế; thực hiện thành công chương trình tổng thể cải cách nền hành chính nhà nước và xây dựng nông thôn mới, góp phần ổn định hệ thống chính trị chất lượng bộ máy nhà nước. Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã đề ra mục tiêu: “ Xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức, lối sống lành mạnh, không quan liêu, tham nhũng, lãng phí; có tư duy đổi mới, sáng tạo, có kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu của thời kỳ CNH – HĐH; có tinh thần đoàn kết, hợp tác, ý thức tổ chức kỷ luật cao và phong cách làm việc khoa học, tôn trọng tập thể, gắn bó với nhân dân, dám nghỉ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Đội ngũ cán bộ phải đồng bộ, có tính kế thừa và phát triển, có số lượng và cơ cấu hợp lý” Chương trình tổng thể cải cách nền hành chính nhà nước đến năm 2020 cũng xác định, nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC là một trong bảy chương trình hành 12