Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh đồng nai hiện nay...

Tài liệu Thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh đồng nai hiện nay

.PDF
118
2564
94

Mô tả:

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ------------------------------ NGUYỄN THỊ CÚC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH DÂN TỘC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG NAI HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC Hà Nội - 2014 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ------------------------------ NGUYỄN THỊ CÚC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH DÂN TỘC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG NAI HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Chính trị học Mã số: 60 31 02 01 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Lâm Bá Nam Hà Nội - 2014 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Lâm Bá Nam. Các số liệu và trích dẫn trong luận văn là trung thực. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Học viên Nguyễn Thị Cúc LỜI CẢM ƠN Trước hết, tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lâm Bá Nam đã dành thời gian và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội và Trường Đại học Sài Gòn đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập cũng như hoàn chỉnh luận văn tốt nghiệp; Đặt biệt là những Thầy Cô đã giảng dạy cho tôi suốt thời gian học tập tại trường. Đồng thời, tôi cũng xin cảm ơn quý anh, chị và lãnh đạo Ban Dân tộc, Văn phòng UBND tỉnh Đồng Nai đã cung cấp cho tôi nhiều thông tin để hoàn thành luận văn. Mặc dù bản thân đã cố gắng hoàn thiện luận văn bằng sự nỗ lực và khả năng của của mình, tuy nhiên sẽ không tránh khỏi những khiếm khuyết, thiếu sót, rất mong nhận được sự đóng góp quý báu của quý Thầy Cô và các anh chị học viên. Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn! Học viên Nguyễn Thị Cúc MỤC LỤC MỞ ĐẦU ......................................................................................................11 1. Tính cấp thiết của đề tài ...........................................................................11 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu...............................................................33 3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................10 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................10 7 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu ...............................................10 7 6. Đóng góp của luận văn .............................................................................11 11 7. Kết cấu của luận văn.................................................................................11 11 Chương 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC, CHÍNH SÁCH DÂN TỘC VÀ CÔNG TÁC DÂN TỘC Ở ĐỒNG NAI..................... 12 1.1. Các khái niệm chung.................................................................... 12 1.1.1. Khái niệm dân tộc, chính sách, chính sách dân tộc, công tác dân tộc.................................................................................................... 12 1.1.2. Cách thức tiếp cận chính sách dân tộc......................................... 14 1.1.3. Vai trò của chính sách, chính sách dân tộc.................................. 19 1.2. Những nguyên tắc và vấn đề cơ bản của chính sách dân tộc.... 23 1.2.1. Những nguyên tắc cơ bản............................................................ 23 1.2.2. Những vấn đề cơ bản................................................................... 25 1.3. Quá trình triển khai thực hiện.................................................... 30 1.3.1. Cách thức tổ chức thực hiện chính sách dân tộc.......................... 30 1.3.2. Quá trình triển khai thực hiện chính sách dân tộc....................... 34 Tiểu kết chương 1.................................................................................. 37 Chương 2: THỰC TRẠNG TRIỂN KHAI THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH DÂN TỘC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG NAI HIỆN NAY........................................................................................... 38 2.1. Các dân tộc ở Đồng Nai - Những nhân tố ảnh hưởng tới việc thực hiện chính sách dân tộc............................................................... 38 2.2. Kết quả thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh Đồng Nai............................................................................................... 41 2.2.1. Những kết quả đạt được............................................................... 41 2.2.2. Những hạn chế và vấn đề đặt ra................................................... 60 Tiểu kết chương 2.................................................................................. 66 Chương 3: NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH DÂN TỘC Ở ĐỒNG NAI HIỆN NAY................................................ 67 3.1. Yêu cầu về công tác dân tộc trên địa bàn tỉnh........................... 67 3.2. Bài học kinh nghiệm - Một số kiến nghị và giải pháp............... 71 Tiểu kết chương 3.................................................................................. 81 KẾT LUẬN.......................................................................................... 84 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................... 88 PHỤ LỤC ẢNH................................................................................... 97 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong suốt quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc và trong mỗi bước đi của cách mạng Việt Nam, đồng bào các dân tộc thiểu số đã luôn cùng đồng bào cả nước một lòng thủy chung, son sắt theo Đảng và Bác Hồ, cống hiến công sức, xương máu cho sự nghiệp cách mạng và giành được nhiều thắng lợi vĩ đại. Đất nước Việt Nam có 54 dân tộc với dân số 85.846.997 người, trong đó dân tộc Kinh có 73,594 triệu người (chiếm 85,7%) và các dân tộc còn lại có 12,253 triệu người (chiếm 14,3%) [53]. Tiếng Việt là ngôn ngữ chính thống, đồng thời là phương tiện gắn kết cộng đồng quốc gia dân tộc. Các dân tộc thường cư trú đan xen, không có lãnh thổ riêng, không đồng đều về dân cư và dân tộc đều có ngôn ngữ, bản sắc văn hóa riêng, cùng nhau tạo dựng nên một nền văn hóa thống nhất trong đa dạng, phong phú và đậm đà bản sắc dân tộc. Các dân tộc đều có truyền thống đoàn kết, gắn bó với nhau lâu đời trong quá trình dựng nước và giữ nước, với truyền thống yêu nước nồng nàn, ý chí kiên cường, bất khuất. Ngày nay, trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, việc thực hiện chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước ta với nỗ lực của các cấp, các ngành và đồng bào các dân tộc trong cả nước, đặc biệt là từ khi triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 7, Khóa IX về công tác dân tộc, vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng thể hiện trên mọi lĩnh vực của đời sống - xã hội. Tuy nhiên, trong bối cảnh quốc tế và trong nước hiện nay, vấn đề dân tộc và đại đoàn kết dân tộc là vấn đề chiến lược, cơ bản lâu dài, nhưng cũng là vấn đề cấp bách của cách mạng nước ta. 1 Nhận thức rõ vị trí và tầm quan trọng của vấn đề dân tộc đối với tiến trình cách mạng của đất nước, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách nhằm phát triển mọi mặt của đời sống xã hội đối với đồng bào các dân tộc thiểu số, khắc phục sự chênh lệch về các mặt giữa các vùng, các dân tộc do nhiều nguyên nhân để lại với nguyên tắc “Cộng đồng các dân tộc Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng giúp nhau cùng phát triển” (Đại hội XI) [16]. Xác định công tác dân tộc là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống chính trị. Việc thực hiện công tác dân tộc trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đã được các cấp, các ngành quan tâm thực hiện. Đó là biểu hiện tốt đẹp, thiết thực của tình cảm đồng bào, trách nhiệm của toàn dân đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Đồng Nai là tỉnh thuộc khu vực miền Đông Nam Bộ với tổng diện tích tự nhiên là 5.863 km2 gồm 11 đơn vị hành chính (09 huyện, 01 thị xã và 01 thành phố) với 171 xã, phường, thị trấn; Toàn tỉnh hiện có 04 huyện và 60 xã miền núi, 02 ấp đặc biệt khó khăn khu vực I (ấp 3, ấp 7, xã Thanh Sơn). Đồng Nai có 37 dân tộc cùng sinh sống với dân số trên 2,4 triệu người, trong đó dân tộc Kinh hơn 2,3 triệu người chiếm 93% dân số, còn lại đồng bào dân tộc thiểu số có 189.098 người, chiếm gần 7% dân số toàn tỉnh [11, tr4]. Có 04 dân tộc tại chỗ là Chơro, Mạ, Xtiêng và Cơho. Còn lại đa phần là đồng bào các dân tộc thiểu số đến từ các tỉnh miền núi phía Bắc. Điểm khác biệt của đồng bào các dân tộc thiểu số ở Đồng Nai là sống xen kẽ với đồng bào dân tộc Kinh ở khắp các địa bàn, ít tập trung thành bản, làng riêng biệt. Phần lớn địa bàn cư trú là vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ cách mạng, điều kiện đi lại còn gặp nhiều khó khăn. Các dân tộc thiểu số ở Đồng Nai có lịch sử đấu tranh hào hùng, một lòng theo Đảng, theo Bác Hồ suốt trong các cuộc kháng chiến của dân tộc đã góp phần làm cho Đồng Nai anh hùng trong kháng chiến và năng động trong thời kỳ đổi mới. Vì vậy, việc thực hiện chính sách dân tộc là 2 một vấn đề được các cấp, các ngành quan tâm, để từng bước cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào các dân tộc thiểu số tỉnh Đồng Nai, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, ổn định chính trị - xã hội và phát triển bền vững vùng dân tộc thiểu số. Trong những năm qua, việc chăm lo phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số thông qua việc thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Nguồn lực Nhà nước đầu tư trên các lĩnh vực tăng, nhiều chủ trương chính sách được thực hiện và đạt được những kết quả đáng phấn khởi trên các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội, an ninh quốc phòng, góp phần làm chuyển biến đời sống đồng bào các dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, so với mặt bằng chung của tỉnh, đời sống kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn khoảng cách nhất định, còn gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí còn thấp. Việc thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số hạn chế, điều này ảnh hưởng đến hiệu quả của việc thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh Đồng Nai nhằm đảm bảo nguyên tắc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng giúp nhau cùng phát triển [34]. Vì vậy, tác giả chọn đề tài: “Thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh Đồng Nai hiện nay” làm đề tài luận văn thạc sỹ chuyên ngành Chính trị học, nhằm làm sáng tỏ những thành công, hạn chế, rút ra những bài học kinh nghiệm trong việc thực hiện chính sách dân tộc ở Đồng Nai hiện nay, đề xuất những giải pháp chủ yếu để tiếp tục việc thực hiện chính sách dân tộc tốt hơn nữa trong thời gian tới. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu: Vấn đề dân tộc, công tác dân tộc và đoàn kết các dân tộc luôn được Đảng ta xác định có vị trí chiến lược quan trọng trong cách mạng nước ta. Quan điểm nhất quán, xuyên suốt của Đảng ta trong lãnh đạo thực hiện công tác dân tộc và chính sách dân tộc là: “các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển” [5, tr.70]. Do 3 vậy, việc tìm hiểu nghiên cứu vấn đề dân tộc và chính sách dân đã được các học giả nghiên cứu một cách công phu, giải quyết về cả lý luận và thực tiễn. Các công trình nghiên cứu này thể hiện dưới dạng sách chuyên khảo, bài đăng tạp chí, luận văn, luận án của các tác giả. Trong phạm vi nghiên cứu của luận văn, tác giả đã tiến hành khảo sát, phân loại các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài dưới các góc độ sau: - Những công trình nghiên cứu các vấn đề về lý luận dân tộc, về quan hệ dân tộc và công tác dân tộc: + Nguyễn Quốc Phẩm, Trịnh Quốc Tuấn (1999), “Mấy vấn đề lý luận và thực tiễn về dân tộc và quan hệ dân tộc ở Việt Nam”, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Các tác giả đưa ra sự lý giải về một số khái niệm liên quan đến vấn đề dân tộc và trình bày thực tiễn vấn đề dân tộc và chính sách dân tộc Việt Nam hiện nay. + Ủy ban dân tộc và miền núi (2001), “Về vấn đề dân tộc và công tác dân tộc ở nước ta” (Tài liệu bồi dưỡng cán bộ về công tác dân tộc), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách trình bày hệ thống quan điểm lý luận về công tác dân tộc và nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện thắng lợi nghị quyết Đại hội lần thứ IX của Đảng. + Viện Nghiên cứu chính sách dân tộc và miền núi (2002), “Vấn đề dân tộc và định hướng xây dựng chính sách dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa”. Cuốn sách đã trình bày cơ sở lý luận và thực tiễn về chính sách dân tộc của Đảng ta và những định hướng cơ bản trong việc quy hoạch dân cư, đẩy nhanh nhịp độ phát triển kinh tế hàng hóa phù hợp với đặc điểm từng vùng nhằm đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đặc biệt là công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong nông nghiệp, nông thôn, đồng thời kiến nghị những giải pháp sớm ổn định và cải thiện đời sống đồng bào dân tộc. 4 + Lê Ngọc Thắng (2005), “Hồ Chí Minh với vấn đề đoàn kết các dân tộc”. Cuốn sách đã trình bày hệ thống tư tưởng đoàn kết của Chủ tịch Hồ Chí Minh, qua đó giúp người đọc nắm vững nguyên tắc cơ bản của Người về trong thực hiện chính sách dân tộc đó là đại đoàn kết dân tộc, đồng thời vận dụng một cách có hiệu quả về tư tưởng đoàn kết các dân tộc trong gia đoạn hiện nay- thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. + Phan Xuân Sơn, Lưu Văn Quảng (2006), Những vấn đề cơ bản về chính sách dân tộc ở nước ta hiện nay”. Cuốn sách giúp người đọc nắm được những vấn đề cơ bản về dân tộc và chính sách dân tộc; có cái nhìn hệ thống về chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước ta qua các thời kỳ từ 1930 đến nay; tổng kết, phân tích sâu sắc những vấn đề đang đặt ra cho việc thực hiện chính sách dân tộc như sự tranh chấp nguồn lợi và sự xung đột dân tộc, vấn đề nghèo đói, hoạt động của các thế lực thù địch… Đặc biệt là, từ những kiến giải về thực tiễn, các tác giả đã bước đầu đưa ra những quan điểm, giải pháp góp phần thực hiện tốt chính sách dân tộc ở nước ta. + Hoàng Chí Bảo (2009) Đảm bảo bình đẳng và tăng cường hợp tác giữa các dân tộc. Nội dung cuốn sách nêu rõ những lý luận mới về dân tộc, quan hệ dân tộc và chính sách dân tộc, qua đó đánh giá thực trạng tình hình kinh tế - xã hội và các quan hệ dân tộc, đồng thời đề xuất giải pháp nhằm giải quyết các vấn đề dân tộc, các quan hệ dân tộc, tạo sự công bằng, bình đẳng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội ở miền núi nước ta hiện nay. + Lê Đại Nghĩa, Dương Văn Lượng (2010), Dân tộc và chính sách dân tộc ở Việt Nam, Cuốn sách cung cấp cho người đọc những thông tin: Khẳng định quan điểm của Chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc, cung cấp những lý luận cơ bản về dân tộc, quan hệ dân tộc; quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước ta về vấn đề dân tộc, những thành tựu cơ bản trong thực hiện chính sách dân tộc từ năm 1945 đến nay và đấu 5 tranh chống các âm mưu, thủ đoạn lợi dụng vấn đề dân tộc để chống phá Việt Nam của các thế lực thù địch. + Đậu Tuấn Nam CB (2010), Vấn đề dân tộc và quan hệ dân tộc ở Việt Nam hiện nay, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách gồm tập hợp các bài viết của các nhà khoa học tập trung nghiên cứu về vấn đề dân tộc và quan hệ dân tộc ở Việt Nam hiện nay. + Bế Trường Thành (2011), Vấn đề dân tộc và công tác dân tộc, Cuốn sách gồm một số bài viết và công trình tiêu biểu của đồng chí Bế Trường Thành, góp phần luận giải và làm sáng tỏ vấn đề dân tộc ở Việt Nam; đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta đối với đồng bào các dân tộc và công tác dân tộc hiện nay. + Trần Hữu Tiến (2012), Dân tộc trong lịch sử và trong thời đại ngày nay. Cuốn sách nghiên cứu vấn đề dân tộc không chỉ được tiếp cận dưới góc độ dân tộc học, xã hội học cụ thể mà đi sâu phân tích dưới góc độ chủ nghĩa duy vật lịch sử và những vấn đề lý luận, thực tiễn của chủ nghĩa xã hội khoa học. Vấn đề dân tộc, trọng tâm của cuốn sách, được đặt trong các vấn đề chung của thời đại là hòa bình, dân chủ, phát triển, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. - Những công trình nghiên cứu về thực hiện công tác dân tộc và chính sách dân tộc trong thực tiễn: + Viện Dân tộc, Ủy ban Dân tộc (2006), Giải pháp cải thiện đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số. NXB. Chính trị Quốc gia. Cuốn sách phân tích thực trạng và đưa ra những giải pháp cơ bản nhằm cải thiện đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số. + Vụ Chính sách dân tộc- Ủy ban Dân tộc (2009), Xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách dân tộc”, Cuốn tài liệu tham khảo cho cán bộ công tác dân tộc. Tài liệu này rất hữu ích cho những cán bộ nghiên cứu, hoạch định và quản lý thực hiện chính sách dân tộc và những người quan tâm đến công tác 6 dân tộc. Qua cuốn tài liệu, cung cấp cho người đọc những thông tin cập nhật về xây dựng, tổ chức triển khai, theo dõi và đánh giá kết quả thực hiện chính sách dân tộc được trình bày dưới dạng hệ thống theo quy trình. + Viện Dân tộc, Ủy ban Dân tộc (2010), Các chuyên đề nghiên cứu khoa học năm 2007 - 2008 của Viện Dân tộc. Cuốn sách bao gồm các chuyên đề nghiên cứu của các tác giả về các lĩnh vực khác nhau trong việc xây dựng, thực hiện chính sách dân tộc, nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ, phát triển bề vững và các vấn đề mới đang đặt ra ở vùng dân tộc thiểu số. Cuốn sách là nguồn tài liệu tham khảo bổ ích trong lĩnh vực công tác dân tộc. + Bùi Minh Đạo (2012), Thực trạng phát triển các dân tộc ở Trung bộ và một số vấn đề đặt ra. Tác giả trên cơ sở khảo sát thực địa từ năm 2007 2010 tại các tỉnh Trung Bộ làm sáng tỏ thực trạng phát triển các dân tộc của vùng, từ đó đề xuất những giải pháp góp phần phát triển bền vũng các dân tộc Trung bộ. + Nguyễn Văn Nam chủ biên (2010), Vấn đề giao đất, giao rừng và định canh, định cư vùng đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên. Cuốn sách góp phần phân tích, đánh giá những thuận lợi, khó khăn cũng như những thành tựu và hạn chế trong quá trình thực hiện chính sách giao đất, giao rừng và định canh, định cư đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, từ đó đề ra phương hướng và các giải pháp cụ thể, thiết thực nhằm tiếp tục thực hiện có hiệu quả hơn chính sách giao đất, giao rừng và định canh, định cư vùng đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên. + Lê Ngọc Thắng chủ biên (2011), Xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách ở Việt Nam. Cuốn sách trình bày có hệ thống những vấn đề cơ bản về chính sách dân tộc ở Việt Nam; đồng thời đưa ra những phương hướng, giải pháp xây dựng, đổi mới và hoàn thiện hệ thống chính sách dân tộc ở Việt Nam đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020, nhấn mạnh giai đoạn 2011- 7 2015 và các nhóm giải pháp chủ yếu để xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách dân tộc thiểu số. + Nguyễn Thái Hòa chủ biên (2011) Xây dựng đội ngũ cán bộ người dân tộc Khmer ở cơ sở xã, phường, thị trấn khu vực Tây Nam Bộ. Cuốn sách tập trung phân tích, đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ người dân tộc Khmer trong hệ thống chính trị ở cơ sở xã hiện nay, thấy được điểm mạnh, điểm yếu, nguyên nhân và bài học từ thực tiễn; từ đó, xây dựng mô hình cán bộ người dân tộc Khmer phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra; đề ra phương hướng và giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ này theo tiêu chuẩn của từng chức danh, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ đó ở Tây Nam Bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị ở từng địa phương trong giai đoạn mới. + Phan Văn Hùng (2010), Chuyển giao khoa học và công nghệ phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số, NXB. Chính trị - hành chính. + Ủy ban Dân tộc (2011), Lịch sử Ủy ban Dân tộc (1946-2011), cuốn sách đã tái hiện khá đầy đủ, toàn diện, chân thực và hệ thống quá trình hình thành, phát triển về tổ chức và hoạt động của cơ quan công tác dân tộc. + Nguyễn Văn Nam (2010), Vài suy nghĩ về đưa chính sách vào cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu sô, Tạp chí Dân tộc, số 120. + Mông Ký Slay (2011), Việt Nam thực hiện chính sách về giáo dục cho đồng bào dân tộc thiểu số trong thời kỳ hội nhập, Thông tin Khoa học Dân tộc, số 2, tr.31 + Nguyễn Đăng Thành (2011), Một số vấn đề phát triển nguồn nhân lực dân tộc thiểu số cho sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. + Thanh Bình (2012), Thực hiện chính sách dân tộc ở tỉnh Cao Bằng, Tạp chí Dân tộc, số 143. + Nguyễn Quang Hải, Hoàng Phương Liên (2012), Một số đề xuất thực hiện chính sách, pháp luật về đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số, Tạp chí Dân tộc, số 143. 8 - Những công trình nghiên cứu có liên quan đến Đồng Nai: + Huỳnh Văn Tới (1999), Bản sắc dân tộc và văn hóa Đồng Nai. NXB. Đồng Nai. Cuốn sách là tập hợp các bài viết về các vấn đề liên quan đến việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc ở Đồng Nai, trong đó có đồng bào dân tộc thiểu số. + Huỳnh Văn Tới, Phan Đình Dũng, Phan Xuân Biên (2005), Văn hóa Đồng Nai (Sơ thảo), NXB. Đồng Nai. +“35 năm cải thiện, nâng cao đời sống nhân dân Đồng Nai (1975 2010): Diện mạo mới trong các vùng đồng bào dân tộc thiểu số” của tác giả Quỳnh Anh. +“Phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc: Để Đồng Nai phát triển bền vững” của tác giả Phương Hằng (Báo Đồng Nai). + “Mức sống dân cư những xã đặc biệt khó khăn tỉnh Đồng Nai năm 2004” NXB. Đồng Nai, 2005. + Địa chí Đồng Nai. Ngoài các công trình, bài nghiên cứu của các nhà khoa học, nhà quản lý về chính sách dân tộc của nước ta, còn có rất nhiều báo cáo về việc thực hiện chính sách dân tộc của Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai và của các Sở, Ban ngành có liên quan. Tuy nhiên vẫn chưa có một công trình nào nghiên cứu trực tiếp về Thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh Đồng Nai hiện nay. Kế thừa kết quả của những công trình khoa học, những bài viết trước đây về công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc, luận văn tiếp tục nghiên cứu, tìm hiểu những vấn đề cơ bản của chính sách dân tộc, thực trạng và đưa ra những giải pháp, kiến nghị nhằm thực hiện tốt hơn chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. 9 3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu - Mục tiêu: Từ việc tiếp cận, lý giải các vấn đề liên quan đến lý luận về chính sách, chính sách dân tộc đến việc làm rõ thực tiễn về công tác dân tộc và triển khai thực hiện chính sách dân tộc, từ đó rút ta các bài học kinh nghiệm, đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách dân tộc ở tỉnh Đồng Nai. - Nhiệm vụ: + Làm rõ những khái niệm có liên quan đến chính sách, chính sách dân tộc; Hệ thống quan điểm của Đảng và Nhà nước trong việc thực hiện chính sách dân tộc + Đánh giá thực trạng việc thực hiện chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. + Đề xuất những giải pháp, kiến nghị trong việc nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách dân tộc ở tỉnh Đồng Nai. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến việc triển khai thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. - Phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu việc thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh Đồng Nai từ năm 2003 đến nay (sau khi có Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 12/3/2003 của Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về công tác dân tộc). 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Cơ sở lý luận: Quan điểm của Đảng, Nhà nước ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh về thực hiện chính sách dân tộc, những chủ trương chính sách của Đảng bộ và UBND tỉnh Đồng Nai về thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn. 10 - Phương pháp nghiên cứu: + Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp chuyên ngành của Chính trị học như phân tích hệ thống chính trị, phân tích cấu trúc, chức năng, phân tích chính sách,… và các phương pháp liên ngành khác: tổng hợp, thống kê, so sánh… + Đặc biệt là phương pháp phân tích hệ thống chính trị. Nghiên cứu chính sách với tư cách là đầu ra của hệ thống chính trị, trong trường hợp một chính sách có tính ưu tiên đối với một đối tượng đặc thù. Nghiên cứu việc thực hiện chính sách dân tộc đối với các tộc người thiểu số là nghiên cứu một quá trình chính trị, đánh giá tính hiệu quả, hiệu lực của các thể chế nhà nước và thể chế chính trị, năng lực của các cơ quan công quyền trong việc thực hiện chính sách dân tộc và năng lực thu hút sự tham gia của người dân và các quá trình chính sách. 6. Những đóng góp của luận văn - Đánh giá thực trạng, chỉ ra những thành công và hạn chế, các nguyên nhân trong việc thực hiện chính sách dân tộc ở Đồng Nai, qua đó có đề xuất, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách dân tộc. - Kết quả đạt được của luận văn có thể có ý nghĩa gợi ý cho việc nghiên cứu các vấn đề liên quan đến công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương, 7 tiết. 11 Chương 1 TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC, CHÍNH SÁCH DÂN TỘC VÀ CÔNG TÁC DÂN TỘC Ở TỈNH ĐỒNG NAI 1.1. Các khái niệm chung 1.1.1. Khái niệm dân tộc, chính sách, chính sách dân tộc và công tác dân tộc - Khái niệm dân tộc: Dân tộc là một trong những hình thái cộng đồng người, được hình thành trong quá trình phát triển lâu dài của lịch sử xã hội loài người và đang là một trong những vấn đề quan trọng, nổi lên trên thế giới. Trước khi đi vào tìm hiểu chính sách dân tộc, cần làm rõ khái niệm dân tộc. Khái niệm dân tộc được hiểu theo hai nghĩa chính: Thứ nhất, khái niệm dân tộc theo nghĩa cộng đồng tộc người; thứ hai, khái niệm dân tộc theo nghĩa quốc gia dân tộc. Theo nghĩa thông thường, khái niệm dân tộc để chỉ một cộng đồng tộc người (ethnie) có chung ngôn ngữ, đặc trưng văn hóa và ý thức tự giác dân tộc. Theo nghĩa này, có dân tộc Kinh, dân tộc Tày, dân tộc Mường, dân tộc HMông, dân tộc Dao, dân tộc Ê đê, dân tộc Khmer…Trong một dân tộc có thể bao gồm nhiều nhóm địa phương, có những đặc trưng về văn hóa, về tiếng nói…gần gũi nhau. Chẳng hạn như người Dao có Dao Đại bản, Dao Tiểu ban, Dao quần trắng… Với cách nói thông thường, từ dân tộc có thể được thay thế bằng từ người, như người Thái hay dân tộc Thái, người Ê đê hay dân tộc Ê đê, người Khmer hay dân tộc Khmer … Tuy nhiên, từ người còn có ý nghĩa rộng lớn hơn, chỉ cư dân của một quốc gia dân tộc như người Việt Nam, người Pháp, người Đức, người Nga… 12 Khái niệm dân tộc, theo nghĩa cộng đồng tộc người, không phân biệt trình độ phát triển, đa số hay thiểu số, sống ở phạm vi quốc gia nào, bao gồm các đặc điểm lớn nhất, đó là: chung ngôn ngữ, đặc trưng văn hóa và ý thức tự giác tộc người. Với tộc người, không có vấn đề lãnh thổ tộc người nhưng lại nổi lên vấn đề tâm lý, tính cách, ý thức tự giác tộc người, nó gắn liền bền chặt với tính đặc thù của văn hóa tộc người [5, tr.51]. Theo nghĩa rộng, dân tộc chỉ cộng đồng người cùng sinh sống trong một quốc gia, một nước, như dân tộc Việt Nam, dân tộc Pháp, dân tộc Đức, dân tộc Nhật, dân tộc Nga… nhằm chỉ cộng đồng cư dân của một quốc gia nhất định, bao gồm nhiều dân tộc, nhiều tộc người. Ngày nay, hầu như tất cả các quốc gia trên thế giới đều là quốc gia đa dân tộc. Như vậy khái niệm dân tộc cần được hiểu theo hai bình diện, dân tộc là cộng đồng tộc người và dân tộc hiểu theo nghĩa rộng là cư dân của một quốc gia. Thực chất hai vấn đề không giống nhau, nhưng có liên quan mật thiết hữu cơ với nhau. Khi nói đến dân tộc Việt Nam không thể không nói đến 54 dân tộc (tộc người) đang sinh sống ở nước ta hoặc ngược lại, khi nói đến các dân tộc ở Việt Nam, không thể không nói đến cộng đồng dân tộc Việt Nam. Trong phạm vi nhiên cứu của luận văn, khái niệm dân tộc được hiểu theo nghĩa thứ nhất (tộc người) hay dân tộc thiểu số. - Khái niệm chính sách: Theo quan điểm phổ biến hiện nay, chính sách (chính sách công) là quyết định của các chủ thể quyền lực nhà nước, nhằm quy định mục đích, cách thức và chế định hành động của những đối tượng liên quan, để giải quyết những vấn đề nhất định mà xã hội đặt ra. Đó là tổng thể các chuẩn mực, biện pháp mà Nhà nước sử dụng để quản lý xã hội [27, tr.16]. Hay nói cách khác, chính sách là thể hiện tập hợp các nội dung định hướng chính trị của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền bao gồm mục tiêu, biện pháp và công cụ thực 13 hiện mục tiêu [66, tr.3]. Chính sách của Nhà nước thể hiện các mục tiêu nhằm thực hiện nhiệm vụ quản lý xã hội và được thể hiện ở các hình thức: Văn kiện chính trị, Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật (Nghị quyết, Nghị định, Quyết định, Chỉ thị, Thông tư hướng dẫn...). - Chính sách dân tộc: Chính sách dân tộc ở nước ta là toàn bộ những chủ trương, biện pháp của Đảng và Nhà nước tác động vào tất cả các lĩnh vực đời sống của các dân tộc thiểu số, các vùng dân tộc và có thể đối với từng dân tộc riêng biệt, nhằm thay đổi tình trạng lạc hậu, biệt lập, phân biệt, bất bình đẳng giữa các dân tộc, hướng tới sự đoàn kết, bình đẳng và tương trợ lẫn nhau cùng phát triển” [43, tr.52] - Công tác dân tộc: là những hoạt động quản lý nhà nước về lĩnh vực dân tộc nhằm tác động và tạo điều kiện để đồng bào các dân tộc thiểu số cùng phát triển, đảm bảo sự tôn trọng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân [10, tr.1]. 1.1.2. Cách thức tiếp cận chính sách dân tộc Với thực tiễn của một cộng đồng đa tộc người là điểm xuất phát của việc tìm hiểu chính sách dân tộc. Thực tiễn đó đòi hỏi phải xem xét vấn đề dân tộc và chính sách dân tộc trên bình diện lịch sử và hiện tại của dân tộc Việt Nam. Đó chính là quốc gia - dân tộc Việt Nam hình thành từ lâu đời, có truyền thống hàng ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước, xây đắp nên truyền thống yêu nước, cố kết cộng đồng, chinh phục tự nhiên để mở mang bờ cõi và dân tộc Việt Nam có truyền thống bất khuất chống mọi kẻ thù xâm lược từ bên ngòai để bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ và quyền sống của mình. Đó là sự nghiệp chung, thành quả chung của tất cả các tộc người, các thế hệ tộc người hợp thành dân tộc Việt Nam thống nhất trong đa dạng, với một lãnh thổ thống nhất, một nhà nước thống nhất, một sự gắn bó đoàn kết giữa tộc người Kinh (dân tộc đa số) với các tộc người thiểu số khác cùng có lợi ích chung, ý 14
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan