Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
lêi më ®Çu
Cïng víi xu thÕ quèc tÕ hãa ®êi sèng kinh tÕ – x· héi, ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi ®ang cã xu híng ngµy cµng gia t¨ng m¹nh mÏ vµ cã vai trß to lín
®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ níc ta.
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI) lµ mét trong nh÷ng nguån vèn quan
träng cho ®Çu t ph¸t triÓn, cã t¸c dông thóc ®Èy sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
theo híng c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa, t¹o ®iÒu kiÖn khai th¸c c¸c lîi
thÕ so s¸nh, më ra nhiÒu nghµnh nghÒ,s¶n phÈm míi, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n
lý vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ, më réng thÞ trêng xuÊt khÈu,t¹o thªm nhiÒu viÖc
lµm vµ chñ ®éng tham gia vao qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
ChÝnh v× vËy , viÖc thu hót vµ sö dông nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi nh thÕ nµo ®ãng vai trß rÊt quan träng.
XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa
®Êt níc, nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn sang giai ®o¹n ph¸t triÓn t¨ng tèc, vÊn ®Ò
®Æt ra lµ cÇn thu hót nhiÒu h¬n n÷a nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cho
®Çu t ph¸t triÓn. Víi ®Ò ¸n “Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi ë ViÖt Nam “- nghiªn cøu ®èi tîng chñ yÕu lµ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
ë ViÖt Nam- em sÏ tr×nh bµy nh÷ng thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ®Ó thu hót nguån
vèn nµy .
PhÇn 1: Mét sè vÊn ®Ò vÒ vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
(FDI)
1. Thùc chÊt cña vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
1. 1. Thùc chÊt
Kh¸i niÖm ®Çu t (Investement):
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
§Çu t, nãi chung lµ sù bá ra nh÷ng nguån lùc vµo mét c«ng viÖc nµo ®ã
nh»m thu lîi lín trong t¬ng lai.
§Æc trng c¬ b¶n cña ®Çu t ®ã lµ tÝnh sinh l·i vµ rñi ro trong ®Çu t. Hai
thuéc tÝnh nµy ®· ph©n hãa sµng läc c¸c nhµ ®Çu t vµ thóc ®Èy x· héi ph¸t
triÓn.
§Çu t níc ngoµi:
§Çu t níc ngoµi mang ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc trng cña ®Çu t nãi chung nhng
cã mét sè ®Æc trng kh¸c víi ®Çu t trong níc ®ã lµ:
. Chñ ®Çu t cã quèc tÞch níc ngoµi.
. C¸c yÕu tè ®Çu t ®îc di chuyÓn ra khái biªn giíi.
. Vèn ®Çu t cã thÓ lµ tiÒn tÖ, vËt t hµng hãa , t liÖu s¶n xuÊt, tµi nguyªn
thiªn nhiªn nhng ®îc tÝnh b»ng ngo¹i tÖ.
C¸c h×nh thøc biÓu hiÖn cña ®Çu t níc ngoµi thêng lµ.
- Nguån vèn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc, gäi t¾t lµ ODA.
- Nguån vèn tÝn dông th¬ng m¹i
- Nguån vèn ®Çu t tõ viÖc b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu... cho ngêi níc
ngoµi, gäi t¾t lµ FPI.
- Nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, gäi t¾t lµ FDI. §©y lµ nguån vèn
®Çu t kh¸ phæ biÕn hiÖn nay cña níc ngoµi ®Çu t vµo mét quèc gia nµo ®ã
nh»m môc ®Ých kiÕm lîi nhuËn lµ chñ yÕu .Trong thùc tÕ, nguån vèn ODA vµ
FDI lµ kh¸ phæ biÕn, hai nguån nµy ®Òu cã vÞ trÝ kh¸ quan träng.
Kh¸i niÖm ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi:
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ sù di chuyÓn vèn quèc tÕ díi h×nh thøc vèn
s¶n xuÊt th«ng qua viÖc nhµ ®Çu t ë 1 níc ®a vèn vµo mét níc kh¸c ®Ó ®Çu t,
®ång thêi trùc tiÕp tham gia qu¶n lý, ®iÒu hµnh, tæ chøc s¶n xuÊt, tËn dông u
thÕ vÒ vèn, tr×nh ®é c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý... nh»m môc ®Ých thu lîi
nhuËn.
C¸c ®Æc trng:
. VÒ vèn gãp: C¸c chñ ®Çu t níc ngoµi ®ãng mét lîng vèn tèi thiÓu
theo quy ®Þnh cña níc nhËn ®Çu t ®Ó hä cã quúªn trùc tiÕp tham gia ®iÒu
phèi, qu¶n lý qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. ë ViÖt Nam luËt ®Çu t níc ngoµi
®a ra ®iÒu kiÖn: phÇn vèn gãp cña bªn níc ngoµi kh«ng díi 30% vèn ph¸p
®Þnh, trõ nh÷ng trêng hîp do chÝnh phñ quy ®Þnh.
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
. VÒ quyÒn ®iÒu hµnh qu¶n lý doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi
phô thuéc vµo møc vèn gãp. NÕu nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Çu t 100% vèn th×
quyÒn ®iÒu hµnh hoµn toµn thuéc vÒ nhµ ®Çu t níc ngoµi, cã thÓ trùc tiÕp
hoÆc thuª ngêi qu¶n lý.
. VÒ ph©n chia lîi nhuËn: dùa trªn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, l·i lç
®Òu ®îc ph©n chia theo tû lÖ vèn gãp trong vèn ph¸p ®Þnh.
1. 2. §Æc ®iÓm:
Víi níc tiÕp nhËn ®Çu t , ®Æc ®iÓm cña FDI cã nhiÒu mÆt tÝch cùc,
®ång thêi còng cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ, bÊt lîi riªng.
1. 2. 1. Nh÷ng mÆt tÝch cùc:
So víi nh÷ng h×nh thøc ®Çu t níc ngoµi kh¸c, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
cã nh÷ng u ®iÓm:
FDI kh«ng ®Ó l¹i g¸nh nÆng nî cho ChÝnh phñ níc tiÕp nhËn ®Çu t
nh ODA hoÆc c¸c h×nh thøc ®Çu t níc ngoµi kh¸c nh vay th¬ng m¹i, ph¸t
hµnh tr¸i phiÕu ra níc ngoµi…
C¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi tù bá vèn ra kinh doanh, trùc tiÕp ®iÒu hµnh
s¶n xuÊt kinh doanh, hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ®Çu t. Níc tiÕp
nhËn FDI Ýt ph¶i chÞu nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc kÌm theo cña ngêi cung
øng vèn nh cña ODA.
Thùc hiÖn liªn doanh víi níc ngoµi, viÖc bá vèn ®Çu t cña c¸c doanh
nghiÖp trong níc cã thÓ gi¶m ®îc rñi ro vÒ tµi chÝnh, trong t×nh huèng xÊu
nhÊt khi gÆp rñi ro th× c¸c ®èi t¸c níc ngoµi sÏ lµ ngêi cïng chia sÎ rñi ro víi
c¸c c«ng ty cña níc së t¹i.
Do vËy, FDI lµ h×nh thøc thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t níc ngoµi t¬ng
®èi Ýt rñi ro cho níc tiÕp nhËn ®Çu t .
FDI kh«ng ®¬n thuÇn chØ lµ vèn, mµ kÌm theo ®ã lµ c«ng nghÖ, kü
thuËt, ph¬ng thøc qu¶n lý tiªn tiÕn, cho phÐp t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm míi, më
ra thÞ trêng míi… cho níc tiÕp nhËn ®Çu t .
§©y lµ ®iÓm hÊp dÉn quan träng cña FDI, bëi v× hÇu hÕt c¸c níc ®ang
ph¸t triÓn cã tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ thÊp, trong khi phÇn lín nh÷ng
kü thuËt míi xuÊt ph¸t chñ yÕu tõ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, do ®ã ®Ó
rót ng¾n kho¶ng c¸ch vµ ®uæi kÞp c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, c¸c níc
nµy rÊt cÇn nhanh chãng tiÕp cËn víi c¸c kü thuËt míi. Tïy theo hoµn c¶nh
cô thÓ cña m×nh, mçi níc cã c¸ch ®i riªng ®Ó n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ,
nhng th«ng qua FDI lµ c¸ch tiÕp cËn nhanh, trùc tiÕp vµ thuËn lîi. Thùc tÕ ®·
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
cho th©ý FDI lµ 1 kªnh quan träng ®èi víi viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ cho
c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã t¸c ®éng m¹nh ®Õn qu¸
tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña níc tiÕp nhËn, thóc ®Èy qu¸ tr×nh nµy
trªn nhiÒu ph¬ng diÖn: chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ, c¬ cÊu vïng l·nh
thæ, c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¬ cÊu vèn ®Çu t, c¬ cÊu c«ng nghÖ, c¬
cÊu lao ®éng….
Th«ng qua tiÕp nhËn FDI, níc tiÔp nhËn ®Çu t cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó
g¾n kÕt nÒn kinh tÕ trong níc víi hÖ thèng s¶n xuÊt, ph©n phèi, trao ®æi quèc
tÕ, thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña níc nµy.
Th«ng qua tiÕp nhËn ®Çu t , c¸c níc së t¹i cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó
tiÕp cËn vµ th©m nhËp thÞ trêng quèc tÕ, më réng thÞ trêng xuÊt khÈu, thÝch
nghi nhanh h¬n víi c¸c thay ®æi trªn thÞ trêng thÕ giíi… FDI cã vai trß lµm
cÇu nèi vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, mét nh©n tè ®Èy
nhanh qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa kinh tÕ thÕ giíi.
FDI cã lîi thÕ lµ cã thÓ ®îc duy tr× sö dông l©u dµi, tõ khi mét nÒn
kinh tÕ cßn ë møc ph¸t triÓn thÊp cho ®Õn khi ®¹t ®îc tr×nh ®é ph¸t triÓn rÊt
cao. Vèn ODA thêng ®îc dµnh chñ yÕu cho nh÷ng níc kÐm ph¸t triÓn, sÏ
gi¶m ®i vµ chÊm døt khi níc ®ã trë thµnh níc c«ng nghiÖp, tøc lµ bÞ giíi h¹n
trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. FDI kh«ng ph¶i chÞu giíi h¹n nµy, nã cã thÓ ®îc
sö dông rÊt l©u dµi trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mçi nÒn kinh tÕ.
Víi nh÷ng u thÕ quan träng nh trªn ngµy cµng cã nhiÒu níc coi träng
FDI hoÆc u tiªn, khuyÕn khÝch tiÕp nhËn FDI h¬n c¸c h×nh thøc ®Çu t níc
ngoµi kh¸c.
1. 2. 2. Mét sè h¹n chÕ:
Bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc, FDI cã thÓ g©y ra nh÷ng bÊt lîi cho níc
tiÕp nhËn:
ViÖc sö dông nhiÒu vèn ®Çu t FDI cã thÓ dÉn ®Õn viÖc thiÕu chó
träng huy ®éng tèi ®a vèn trong níc, g©y ra sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu ®Çu
t , cã thÓ g©y nªn sù phô thuéc cña nÒn kinh tÕ vµo vèn ®Çu t níc ngoµi .Do
®ã, nÕu tû träng FDI chiÕm qu¸ lín trong tæng vèn ®Çu t ph¸t triÓn th× tÝnh
®éc lËp tù chñ cã thÓ bÞ ¶nh hëng, nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cã tÝnh lÖ thuéc bªn
ngoµi, thiÕu v÷ng ch¾c.
§«i khi doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi thùc hiÖn chÝnh s¸ch
c¹nh tranh b»ng con ®êng b¸n ph¸ gi¸, lo¹i trõ ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c, ®éc
chiÕm hoÆc khèng chÕ thÞ trêng, lÊn ¸p c¸c doanh nghiÖp trong níc.
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
Thùc tÕ ®· cho thÊy khi thùc hiÖn c¸c dù ¸n liªn doanh, c¸c ®èi t¸c níc
ngoµi ®· tranh thñ gãp vèn b»ng c¸c thiÕt bÞ vµ vËt t ®· l¹c hËu, ®· qua sö
dông, hoÆc nhiÒu khi ®· ®Õn thêi h¹n thanh lý, g©y ra thiÖt h¹i to lín cho nÒn
kinh tÕ cña níc tiÕp nhËn ®Çu t.
Th«ng qua søc m¹nh h¬n h¼n vÒ tiÒm lùc tµi chÝnh, sù cã mÆt cña c¸c
doanh nghiÖp cã vèn níc ngoµi g©y ra mét sè ¶nh hëng bÊt lîi vÒ kinh tÕ- x·
héi nh lµm t¨ng chªnh lÖch vÒ thu nhËp, lµm gia t¨ng sù ph©n hãa trong c¸c
tÇng líp nh©n d©n, t¨ng møc ®é chªnh lÖch ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng.
Víi nh÷ng mÆt bÊt lîi cña FDI, nÕu cã sù chuÈn bÞ kü lìng, ®Çy ®ñ vµ
cã c¸c biÖn ph¸p phï hîp, níc tiÕp nhËn FDI cã thÓ h¹n chÕ, gi¶m thiÓu
nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc nµy vµ sö lý hµi hßa mèi quan hÖ cña nhµ ®Çu t níc
ngoµi víi lîi Ých quèc gia ®Ó t¹o nªn lîi Ých tæng thÓ tÝch cùc.
2. C¸c h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi:
XÐt theo môc ®Ých ®Çu t FDI ®ù¬c ph©n thµnh 2 lo¹i: ®Çu t theo chiÒu
ngang vµ ®Çu t theo chiÒu däc:
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo chiÒu ngang: lµ viÖc 1 c«ng ty tiÕn
hµnh ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo chÝnh ngµnh s¶n xuÊt mµ hä ®ang cã lîi
thÕ c¹nh tranh. Víi lîi thÕ nµy hä muèn t×m kiÕm lîi nhuËn cao h¬n ë níc
ngoµi.
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo chiÒu däc: kh¸c víi h×nh thøc ®Çu t
theo chiÒu ngang, h×nh thøc ®Çu t theo chiÒu däc víi môc ®Ých khai th¸c
nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo rÎ nh lao ®éng, ®Êt ®ai
cña níc nhËn ®Çu t . §©y lµ h×nh thøc kh¸ phæ biÕn cña ho¹t ®éng ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi t¹i c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
XÐt vÒ h×nh thøc së h÷u, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi thêng cã c¸c h×nh
thøc sau:
H×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh: ®©y lµ h×nh thøc ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi, h×nh thøc nµy cã ®Æc trng lµ mçi bªn tham gia vµo doanh
nghiÖp liªn doanh lµ 1 ph¸p nh©n riªng, nhng doanh nghiÖp liªn doanh lµ mét
ph¸p nh©n ®éc lËp. Khi c¸c bªn ®· ®ãng gãp ®ñ sè vèn quy ®Þnh vµo liªn
doanh th× dï 1 bªn cã ph¸ s¶n, doanh nghiÖp liªn doanh vÉn tån t¹i.
Doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi: ®©y lµ doanh nghiÖp
thuéc quyÒn së h÷u cña tæ chøc hoÆc c¸ nh©n níc ngoµi, ®îc h×nh thµnh b»ng
toµn bé vèn níc ngoµi vµ do tæ chøc hoÆc c¸ nh©n níc ngoµi thµnh lËp, tù
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh.
Doanh nghiÖp nµy ®îc thµnh lËp díi d¹ng c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n,
lµ ph¸p nh©n ViÖt Nam vµ chÞu sù ®iÒu chØnh cña LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i
ViÖt Nam.
Vèn ph¸p ®Þnh còng nh vèn ®Çu t do nhµ ®Çu t níc ngoµi ®ãng
gãp, vèn ph¸p ®Þnh Ýt nhÊt b»ng 30% vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp.
H×nh thøc hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh
doanh: ®©y lµ h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp trong ®ã hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh
®îc ký kÕt gi÷a hai hay nhiÒu bªn(gäi lµ c¸c bªn hîp t¸c kinh doanh)®Ó tiÕn
hµnh mét hoÆc nhiÒu ho¹t ®éng kinh doanh ë níc nhËn ®Çu t trong ®ã quy
®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh cho mçi bªn tham gia mµ
kh«ng cÇn thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh hoÆc ph¸p nh©n míi. H×nh thøc nµy
kh«ng lµm h×nh thµnh mét c«ng ty hay mét xÝ nghiÖp míi. Mçi bªn vÉn ho¹t
®éng víi t c¸ch ph¸p nh©n ®éc lËp cña m×nh vµ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña
m×nh tríc níc nhµ.
Ngoµi ba h×nh thøc c¬ b¶n trªn, theo nhu cÇu ®Çu t vÒ h¹ tÇng, c¸c
c«ng tr×nh x©y dùng cßn cã h×nh thøc:
. Hîp ®ång x©y dùng- kinh doanh- chuyÓn giao (BOT) : lµ mét ph¬ng
thøc ®Çu t trùc tiÕp ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së v¨n b¶n ®îc ký kÕt gi÷a nhµ ®Çu
t níc ngoµi(cã thÓ lµ tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi)víi c¬ quan nhµ níc cã thÈm
quyÒn ®Ó x©y dùng kinh doanh c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng trong mét thêi gian
nhÊt ®Þnh, hÕt thêi h¹n nhµ ®Çu t níc ngoµi chuyÓn giao cho níc chñ nhµ.
. Hîp ®ång x©y dùng- chuyÓn giao- kinh doanh : lµ ph¬ng thøc ®Çu t
dùa trªn v¨n b¶n ký kÕt gi÷a c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn cña níc chñ nhµ
vµ nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Ó x©y dùng, kinh doanh c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng.
Sau khi x©y dùng xong, nhµ ®Çu t níc ngoµi chuyÓn giao c«ng tr×nh cho níc
chñ nhµ. Níc chñ nhµ cã thÓ dµnh cho nhµ ®Çu t quyÒn kinh doanh c«ng tr×nh
®ã trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó thu håi vèn ®Çu t vµ lîi nhuËn hîp lý.
. Hîp ®ång x©y dùng- chuyÓn giao (BT) : lµ mét ph¬ng thøc ®Çu t níc
ngoµi trªn c¬ së v¨n b¶n ký kÕt gi÷a c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn cña níc
chñ nhµ vµ nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng. Sau
khi x©y dùng xong, nhµ ®Çu t níc ngoµi chuyÓn giao c«ng tr×nh ®ã cho níc
chñ nhµ. ChÝnh phñ níc chñ nhµ t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ ®Çu t níc ngoµi thùc
hiÖn dù ¸n kh¸c ®Ó thu håi vèn ®Çu t vµ lîi nhuËn hîp lý.
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
3.C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
¤n ®Þnh chÝnh trÞ: ®©y lµ yÕu tè hÊp dÉn hµng ®Çu ®èi víi nhµ ®Çu t níc ngoµi, v× cã æn ®Þnh chÝnh trÞ th× c¸c cam kÕt cña chÝnh phñ níc chñ nhµ
®èi víi c¸c nhµ ®Çu t vÒ së h÷u vèn ®Çu t, c¸c chÝnh s¸ch u tiªn, ®Þnh híng
ph¸t triÓn míi ®îc ®¶m b¶o. §©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò cã thÓ nãi lµ ®îc nhµ ®Çu
t quan t©m nhÊt v× nã t¸c ®éng rÊt m¹nh ®Õn yÕu tè rñi ro trong ®Çu t. NÕu níc chñ nhµ cã mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ®Çy ®ñ vµ hîp lý, ®¶m b¶o sù nhÊt
qu¸n vÒ chñ tr¬ng thu hót ®Çu t còng sÏ lµ nh÷ng yÕu tè quan träng, hÊp dÉn
c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi.
VÒ vÞ trÝ ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn: ®ã lµ ®Æc ®iÓm khÝ hËu, tµi
nguyªn thiªn nhiªn, d©n sè, vÞ trÝ ®Þa lý gÇn… §©y còng lµ nh÷ng yÕu tè t¸c
®éng nhiÒu ®Õn tÝnh sinh l·i hoÆc rñi ro trong ®Çu t.
Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn cña nÒn v¨n
hãa x· héi: ®©y ®îc coi lµ c¸c yÕu tè qu¶n lý vÜ m«, ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng,
chÊt lîng cung cÊp c¸c dÞch vô. Sù thuËn lîi hay kh«ng thuËn lîi vÒ ng«n
ng÷, t«n gi¸o, phong tôc tËp qu¸n ®Òu cã thÓ trë thµnh sù khuyÕn khÝch hay
k×m h·m viÖc thu hót c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Ngoµi nh÷ng nh©n tè trªn cßn
nh÷ng nh©n tè cã t¸c dông t¨ng kh¶ n¨ng thu lîi nhuËn cho c¸c nhµ ®Çu t, ®ã
lµ:
Nh©n tè l·i suÊt: do mét dù ¸n ®Çu t, chi phÝ vµ doanh thu ®îc thùc
hiÖn ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau. §Ó so s¸nh doanh thu vµ chi phÝ trong
®iÒu kiÖn tiÒn cã gi¸ trÞ biÕn ®æi theo thêi gian, c¸c nhµ ®Çu t ®· sö dông l·i
suÊt ®Ó tÝnh chuyÓn c¸c dßng tiÒn vÒ mÆt b»ng thêi gian hiÖn t¹i. Nh vËy, nÕu
l·i suÊt cµng t¨ng th× lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng ®Çu t cµng gi¶m. Do ®ã
møc l·i suÊt thÊp lµ mét trong nh÷ng yÕu tè khuyÕn khÝch ngêi cã tiÒn ®Çu t
vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh h¬n lµ göi tiÒn vµo ng©n hµng.
Chi phÝ s¶n xuÊt còng lµ nh÷ng yÕu tè mµ c¸c nhµ ®Çu t quan t©m, bao
gåm: chi phÝ nguyªn nhiªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng vµ chi phÝ cho c¸c dÞch
vô hç trî s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt gi¶m th× lîi nhuËn sÏ
t¨ng t¹i mäi møc l·i suÊt. Trong ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, cã mét
nh©n tè rÊt quan träng ¶nh hëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt t¹i níc nhËn ®Çu t, ®ã lµ
tû gi¸ hèi ®o¸i. NÕu ®ång tiÒn cña níc nhËn ®Çu t t¨ng gi¸, chi phÝ s¶n xuÊt ë
®©y sÏ t¨ng, chi phÝ t¨ng th× lîi nhuËn gi¶m, ®ã lµ nh©n tè lµm gi¶m quy m«
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
4. Sù cÇn thiÕt ph¶i thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
KÓ tõ khi giµnh ®îc ®éc lËp, sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ë miÒn B¾c
níc ta g¾n víi sù hç trî cña c¸c níc x· héi chñ nghÜa. Sau nhiÒu thËp kû
chiÕn tranh ®ång thêi gi÷ v÷ng ®éc lËp, tù chñ, viÖc t×m ®Õn nguån lùc bªn
ngoµi cho ph¸t triÓn c¶ vÒ vèn vµ c«ng nghÖ díi h×nh thøc FDI lµ hÕt søc cÇn
thiÕt. §èi víi nÒn kinh tÕ níc ta, viÖc vay th¬ng m¹i ®Ó nhËp khÈu c«ng nghÖ
lµ qu¸ søc chÞu ®ùng cña nÒn kinh tÕ. XuÊt ph¸t tù bèi c¶nh trªn, ®Ó tho¸t ra
khái t×nh tr¹ng khñng ho¶ng, æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ-x· héi nguån vèn níc
ngoµi mµ chóng ta cã thÓ sö dông ®îc chÝnh lµ vèn FDI. Thùc tÕ ®Õn nay ®·
chøng tá sù lùa chän cña chóng ta lµ ®óng ®¾n, ®ång thêi còng nãi lªn sù cÇn
thiÕt cã tÝnh lÞch sö vµ kh¸ch quan cña FDI ®èi víi c«ng cuéc x©y dùng vµ
ph¸t triÓn cña ®Êt níc. Bíc vµo thËp kû 1990, §¶ng vµ Nhµ níc ta th«ng qua
ChiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi ®Õn n¨m 2000.ChiÕn lîc ®· x¸c
®Þnh nh÷ng yªu cÇu vµ nhiÖm vô míi, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i
hãa ®Êt níc. Trong ®iÒu kiÖn tÝch luü néi bé nÒn kinh tÕ cßn nhá bÐ, vÊn ®Ò
t¨ng vèn ®Çu t x· héi nãi chung, trong ®ã cã nguån vèn tõ bªn ngoµi (th«ng
qua viÖc thu hót vµ sö dông nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi) ®ang næi lªn
nh mét yªu cÇu cÊp b¸ch. Sù cÇn thiÕt cña FDI trong giai ®o¹n nµy ®· thÓ
hiÖn qua tÊt c¶ c¸c ®Æc ®iÓm vµ u thÕ cña nã: võa lµ sù bæ xung ®¸ng kÓ vÒ
vèn ®Çu t ph¸t triÓn , võa lµ kªnh dÉn chuyÓn giao c«ng nghÖ, kinh nghiÖm vµ
ph¬ng thøc qu¶n lý tiªn tiÕn, t¨ng n¨ng lùc vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt cña nÒn kinh
tÕ, võa gióp cho nÒn kinh tÕ dÇn më cöa héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ
thÕ giíi.
Kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕp tôc thu hót nhiÒu h¬n vèn ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi, v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø 7 x¸c ®Þnh: “cã
chÝnh s¸ch thu hót t b¶n níc ngoµi ®Çu t vµo níc ta, tríc hÕt vµo lÜnh vùc s¶n
xuÊt, díi nhiÒu h×nh thøc”. Nh vËy §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh ®Çu t níc ngoµi
nh lµ mét bé phËn cña kinh tÕ t b¶n nhµ níc .
§Ó ph¸t huy cao nhÊt néi lùc, ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c
quèc tÕ, chóng ta ®· tËp trung c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t ®Ó thu hót nhiÒu h¬n
nguån vèn FDI.
HiÖn nay, ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi bÒn v÷ng, thu
hÑp dÇn kho¶ng c¸ch tôt hËu vÒ kinh tÕ so víi c¸c níc trong khu vùc, §¶ng
vµ Nhµ níc ®· ®Ò ra ®Þnh híng c¬ b¶n cho viÖc thu hót, sö dông vµ qu¶n lý
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
FDI mét c¸ch cã hiÖu qu¶.Chóng ta cÇn mét lîng vèn lín, ph¶i huy ®éng c¶
trong vµ ngoµi níc cho ®Çu t ph¸t triÓn.
Kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ míi xuÊt
hiÖn vµ h×nh thµnh ngµy cµng râ nÐt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa ë níc ta.
Thu hót nhiÒu h¬n vµ sö dông hiÖu qu¶ cao FDI lµ mét néi dung quan
träng cña viÖc thùc hiÖn chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ theo tinh thÇn
ph¸t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ, n©ng cao n¨ng lùc
c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm, doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ.
Th«ng qua viÖc ®Èy m¹nh thu hót FDI sÏ tranh thñ c«ng nghÖ cña c¸c
níc cã nÒn khoa häc tiªn tiÕn, kinh nghiÖm qu¶n lý, më réng thÞ trêng…
Tãm l¹i, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi hiÖn ®ang ®îc xem lµ mét trong
nh÷ng ®éng lùc quan träng ®Ó thóc ®Èy tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
hãa cña níc ta.
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
PhÇn 2:T×nh h×nh thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
1. KÕt qu¶ thu hót nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
B¶ng 01: §Çu t níc ngoµi qua c¸c thêi k×
§¬n vÞ: TriÖu $
N¨m
ChØ tiªu
1. Sè dù ¸n §T
- CÊp míi
- Lîng t¨ng vèn
2. Vèn ®¨ng kÝ
- Vèn ®¨ng kÝ
míi
- T¨ng vèn
3. §ãng gãp cña
khu vùc FDI
- Tû träng trong
GDP (%)
- Nép ng©n s¸ch
4. Gi¶i quyÕt viÖc
lµm ( ngh×n ngêi)
SV: TrÇn Thu Thuû
19881990
19911995
19962000
214
1
1397
262
1678
852
550
214
802
366
752
374
679
458
1582
0.3
16244
2162
20772
33951
2592
632
1621
1136
1941
1150
2084
1935
7.4
10.9
13.1
13.9
14.3
0.3
1490
373
459
470
800
1415
450
590
665
739
2001
2002
2003
2004
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
1. 1. Giai ®o¹n 1988-2002
BiÓu ®å 01: FDI theo giai ®o¹n
50000
triÖu$
40000
30000
T¨ng vèn
Vèn ®¨ng ký míi
20000
10000
0
19881990
19911995
19962000
20012002
n¨m
Giai ®o¹n 1988-2002
§©y lµ thêi kú ®Çu tiªn FDI chÝnh thøc xuÊt hiÖn trong nÒn kinh tÕ cña
níc ta. Thêi kú nµy ho¹t ®éng thu hót FDI ®îc khëi ®Çu b»ng liªn doanh dÇu
khÝ ViÖt-X«. N¨m ®Çu tiªn thùc hiÖn luËt ®Çu t níc ngoµi, chóng ta míi thu
hót ®îc 37 dù ¸n víi 371 triÖu USD, hai n¨m sau sè vèn ®¨ng kÝ lªn tíi 1,793
triÖu USD.
Giai ®o¹n 1991-1995:
Cïng víi viÖc bæ sung vµ söa ®æi LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt
Nam,ChÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp hµng lo¹t c¸c khu c«ng nghiÖp ë c¸c
®Þa ph¬ng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thu hót vèn ®Çu t. Qua 5
n¨m thùc hiÖn, tæng sè vèn ®¨ng kÝ ®Çu t ®· gÊp 9,3 lÇn thêi k× 1988-1990.
Riªng n¨m 1995, sè vèn thu hót ®îc lµ cao nhÊt, ®¹t gÊp 3,64 lÇn vÒ vèn cña
3 n¨m 1988-1990 céng l¹i. Quy m« dù ¸n vµ tèc ®é ph¸t triÓn thêi k× nµy ®¹t
møc cao so víi møc b×nh qu©n chung.
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
Giai ®o¹n 1996-2000
Trong giai ®o¹n nµy, n¨m 1996 lµ n¨m cã sè vèn ®¨ng kÝ ®îc cÊp phÐp
cao nhÊt so víi c¸c n¨m tõ 1988 ®Õn 2002. Tuy nhiªn, tõ n¨m 1997 trë ®i sè
lîng vèn ®· gi¶m thÊp, nhÊt lµ n¨m 1999 gi¶m 60% vèn ®¨ng kÝ so víi n¨m
1998. ViÖc lîng vèn ®Çu t ®· gi¶m rÊt thÊp lµ do ¶nh hëng cña cuéc khñng
ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc, nªn nhiÒu nhµ ®Çu t níc ngoµi ë nh÷ng níc
bÞ khñng ho¶ng ®· gi¶m ®Çu t vµo níc ta. Nhng do kÕt qu¶ cña viÖc xóc tiÕn,
vËn ®éng ®Çu t tõ giai ®o¹n tríc, nªn thêi k× nµy tæng sè vèn ®Çu t vÉn ®¹t
kh¸ cao, víi 20,6 tû USD vèn ®¨ng kÝ, t¨ng 1,23 lÇn vÒ vèn so víi thêi k×
1991-1995.
Giai ®o¹n n¨m 2001-2002:
§©y lµ hai n¨m cã dÊu hiÖu phôc håi vÒ sè vèn ®¨ng kÝ sau cuéc khñng
ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ, nhng sè vèn ®Çu t vÉn cßn thÊp,n¨m 2001 lîng vèn
®Çu t lµ 3224 triÖu USD, n¨m 2002 lîng vèn ®Çu t lµ 2757 triÖu USD.
Trong n¨m 2002, mÆc dï sè dù ¸n ®îc cÊp phÐp lµ 669 dù ¸n, cao h¬n
n¨m 2001 vµ thËm chÝ cao h¬n c¶ nh÷ng n¨m tríc ®©y, nhng sè vèn gi¶m ®i
46,8% so víi n¨m 2001.
Xu híng t¨ng thªm vèn ®Çu t vµo nh÷ng dù ¸n cò lµ mét ®iÓm míi
trong thu hót ®Çu t níc ngoµi trong n¨m 2002. Lîng t¨ng vèn trong n¨m
2002 lµ 1136 triÖu USD, b»ng 70% vèn ®¨ng kÝ cÊp míi. §iÒu nµy chøng tá
nhiÒu dù ¸n triÓn khai cã hiÖu qu¶ nªn ®· ®¨ng kÝ t¨ng vèn ®Ó më réng qui
m« s¶n xuÊt.
1. 2. Giai ®o¹n 2003-2005
1. 2. 1. N¨m 2003
Trong thµnh tùu chung cña nÒn kinh tÕ, n¨m 2003 ®¸nh dÊu sù chuyÓn
biÕn tÝch cùc trong ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Trong
n¨m 2003, c¶ níc thu hót 3,1 tû USD vèn ®Çu t víi 752 dù ¸n ®Çu t míi. Lîng vèn ®Çu t t¨ng 11% so víi n¨m 2002, trong ®ã vèn cÊp míi ®¹t 1,95 tû
USD vµ vèn bæ xung ®¹t 1,15 tû USD. N¨m 2003 khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu
t níc ngoµi ®ãng gãp kho¶ng 14,3% tæng GDP cña c¶ níc , so víi møc
13,9% cña n¨m 2002. §ãng gãp cho ng©n s¸ch cña khu vùc nµy tiÕp tôc t¨ng
nhanh, t¨ng 8,9% so víi n¨m 2002. Khu vùc nµy còng gãp phÇn quan träng
trong viÖc t¹o thªm viÖc lµm(kho¶ng 45 ngh×n ngêi)
KÕt qu¶ trªn cha lín nhng rÊt ®¸ng khÝch lÖ trong bèi c¶nh t×nh h×nh
quèc tÕ cã nhiÒu nh÷ng yÕu tè bÊt lîi ®èi víi viÖc thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi.
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
1. 2. 2. N¨m 2004
C¶ n¨m 2004 ®· cã 679 dù ¸n ®îc cÊp phÐp ®Çu t víi tæng vèn ®¨ng kÝ
®¹t 2084 triÖu USD, t¨ng 4,6% so víi n¨m 2003. Còng trong n¨m 2004, cã
458 lît dù ¸n ®Çu t t¨ng vèn víi tæng sè vèn ®¨ng kÝ t¨ng thªm lµ 1935 triÖu
USD t¨ng tíi 70,5% so víi n¨m 2003, ®a tæng sè vèn ®¨ng kÝ ®Çu t n¨m 2004
vît ngìng 4 tû USD- møc cao nhÊt kÓ tõ n¨m 1999 trë l¹i ®©y. Nh vËy, lîng
®Çu t t¨ng vèn ë nh÷ng dù ¸n cò cã tèc ®é gia t¨ng kh¸ nhanh, trong bèi c¶nh
vèn ®¨ng kÝ cÊp míi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®¹t thÊp,viÖc gia t¨ng ®Çu t
t¨ng vèn lµ rÊt cÇn thiÕt vµ nã ®· thÓ hiÖn nhiÒu dù ¸n ®· ®Çu t cã hiÖu qu¶.
Ngoµi ra trong n¨m 2004, doanh thu cña c¸c doanh nghiÖp FDI ®¹t
18.600 triÖu USD, xuÊt khÈu tõ khu vùc FDI ®¹t 8.600 triÖu USD, nép ng©n
s¸ch 800 triÖu USD, vµ ®· t¹o viÖc lµm cho 739 ngh×n ngêi… C¸c chØ tiªu
kinh tÕ x· héi nµy ®Òu t¨ng trëng cao h¬n nh÷ng n¨m tríc, thÓ hiÖn m«i trêng
®Çu t vµ kinh doanh ë níc ta ®· ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn vµ ngµy cµng hÊp
dÉn.
KÕt qu¶ trªn cho thÊy xu híng phôc håi dßng ®Çu t níc ngoµi n¨m 2004
râ rÖt h¬n so víi nh÷ng n¨m tríc kÓ tõ sau khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc.
1. 2. 3. N¨m 2005
Trong 10 th¸ng ®Çu n¨m 2005, doanh thu cña c¸c doanh nghiÖp FDI
®¹t 19 tû USD, vît tréi so víi n¨m 2004. Kim ngh¹ch xuÊt khÈu còng ra t¨ng,
®¹t 9 tû USD. TiÒn nép ng©n s¸ch Nhµ níc ®¹t 895 triÖu USD, t¨ng 35,8% so
víi cïng k× n¨m 2004, do cã thªm nhiÒu dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng vµ ®¹t hiÖu
qu¶ cao. Còng nhê vËy, tõ ®Çu n¨m ®Õn nay, khu vùc kinh tÕ nµy ®· thu hót
thªm gÇn 120.000 lao ®éng trùc tiÕp, n©ng tæng sè lao ®éng ®ang lµm viÖc
trong c¸c doanh nghiÖp FDI lªn 858.000 ngêi.
Riªng 10 th¸ng ®Çu n¨m nay, c¶ sè dù ¸n vµ sè vèn ®¨ng kÝ bæ sung
®Òu ®¹t cao h¬n cïng k× n¨m tríc, víi 403 dù ¸n vµ 1,603 tû USD, b»ng
53,7% tæng vèn ®Çu t dù ¸n míi ®îc cÊp phÐp (2,984 tû USD ). Nh vËy
nguån vèn bæ sung còng rÊt quan träng v× tÝnh kh¶ thi cña vèn bæ sung cao
h¬n nhiÒu so víi vèn cÊp phÐp míi.
Nguån vèn FDI tõ n¨m 1988 trë l¹i ®©y liªn tôc gia t¨ng c¶ vÒ mÆt chÊt
vµ mÆt lîng ,®©y lµ mét nguån vèn rÊt cÇn thiÕt vµ v« cïng quan träng trong
®Çu t ph¸t triÓn ë níc ta.
2. C¬ cÊu ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam
2. 1. C¬ cÊu ngµnh, s¶n phÈm
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
B¶ng 02: §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo ngµnh (1988-2005)
§¬n vÞ: TriÖu $
Ngµnh
1. C«ng nghiÖp
- DÇu khÝ
- X©y dùng
2. N«ng, l©m nghiÖp
Thñy s¶n
3. DÞch vô
- VH- Y tÕ- Gi¸o dôc
- XD v¨n phßng- c¨n hé
- XD khu ®« thÞ míi
- GTVT- Bu ®iÖn
- Kh¸ch s¹n- du lÞch
- Kh¸c
Tõ n¨m 1988 ®Õn 2004
Sè dù ¸n
3338
26
293
680
104
956
172
TV§T
25950
1886,6
3622
3332,4
282,6
15532,6
656,5
103
3
140
162
300
3556,5
2466,7
2567,7
2197,6
1029,7
Tõ 01/01/05 ®Õn
25/10/05
Sè dù ¸n
TV§T
433
1350
1
20
18
22,9
58
100,354
7
14,350
143
1720,6
24
428,5
9
1
16
18
111
238,4
85
428,2
37,9
540,2
Vèn ®Çu t níc ngoµi tËp trung chñ yÕu trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp x©y dùng vµ cã xu híng t¨ng lªn theo thêi gian. Giai ®o¹n 1988-1990, ®©y lµ
giai ®o¹n ViÖt Nam b¾t ®Çu thùc hiÖn chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t níc ngoµi.
Trong 3 n¨m nµy, lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng thu hót ®îc 89 dù ¸n víi
sè vèn ®¨ng kÝ 1400 triÖu USD, chiÕm 39,7% tæng vèn ®Çu t ®¨ng kÝ. NÕu
nh trong 5 n¨m 1991-1995 lÜnh vùc c«ng nghiÖp x©y dùng chiÕm 48% tæng
vèn ®¨ng kÝ th× tû träng nµy ®· t¨ng lªn 51% trong thêi k× 1996- 2000 vµ gÇn
70% trong giai ®o¹n 2001-2004. Riªng n¨m 2005 (tÝnh tíi 25/10/05), lÜnh
vùc c«ng nghiÖp-x©y dùng chiÕm 46% tæng vèn ®Çu t.
BiÓu ®å 02: §TTTNN vµo lÜnh vùc CN- XD qua c¸c thêi k×
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
TriÖu USD
12000
11250
10900
10000
8000
7010
6000
4000
2000
0
1400
1350
1988-1990 1991-1995 1996-1999 2000-2004
2005
n¨m
§Çu t trùc tiÕpn íc ngoµi
TÝnh tõ n¨m 1988 ®Õn 25/10/2005 tæng vèn ®Çu t níc ngoµi trong
ngµnh CN- XD ®¹t 31,95 tû USD, chiÕm trªn 50% tæng vèn ®Çu t cña c¶ níc.
Nh vËy, viÖc thu hót nguån vèn FDI trong lÜnh vùc CN-XD chiÕm vÞ trÝ quan
träng vµ nã cã vai trß ®Çu tÇu thóc ®Èy ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt
Nam.
LÜnh vùc n«ng- l©m- ng nghiÖp chiÕm 8% tæng vèn ®¨ng kÝ trong 5
n¨m giai ®o¹n1991-1995, gi¶m cßn 5% trong n¨m 1996-2000 vµ trong thêi
k× 2001-2005 tû träng nµy l¹i t¨ng lªn ë møc 8%. TÝnh chung tõ 1988 ®Õn
25/10/2005 lÜnh vùc n«ng- l©m- thñy s¶n ®¹t 3,374 tû USD vèn ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi vµ ®¹t xÊp xØ 7% vèn ®¨ng kÝ cña c¶ níc. C¬ cÊu vèn ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi trong lÜnh vùc n«ng- l©m- ng nghiÖp tõ n¨m 1988 ®Õn nay ®·
thay ®æi theo híng tÝch cùc, phï hîp víi yªu cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh.
Tuy nhiªn, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trong giai ®o¹n 2001 ®Õn nay cã t¨ng so
víi nh÷ng n¨m tríc nhng møc t¨ng cha ®¸ng kÓ.
BiÓu ®å 03: Vèn FDI trong c¸c lÜnh vùc trong thêi k× 1988-2005
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
C«ng nghiÖpX©y dùng
N«ng- l©mng nghiÖp
36%
58%
6%
DÞch vô
Trong lÜnh vùc dÞch vô, vèn ®Çu t ®¨ng kÝ trong giai ®o¹n 1991-1995 ®¹t
7,5 tû USD, chiÕm 43% tæng vèn ®Çu t , trong thêi k× 1996-2000, tû träng
nµy lµ 45%. Tuy nhiªn, tõ n¨m 2001 ®Õn nay, tû träng ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi vµo c¸c nghµnh dÞch vô gi¶m, chØ chiÕm kho¶ng 23%. TÝnh chung tõ
n¨m 1988 ®Õn 25/10/2005 lÜnh vùc dÞch vô chiÕm 36% tæng vèn ®¨ng kÝ cña
c¶ níc. Nh vËy, tØ träng vèn ®¨ng kÝ vµo lÜnh vùc dÞch vô cã xu híng gi¶m
dÇn trong khi dßng vèn ®Çu t níc ngoµi trªn thÕ giíi cã xu híng tËp trung vµo
lÜnh vùc nµy. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù suy gi¶m tû träng ngµnh dÞch vô trong
nh÷ng n¨m gÇn ®©y do c¸c dù ¸n kinh doanh bÊt ®éng s¶n Ýt ®i vµ c¸c dù ¸n
cÊp míi cã qui m« nhá ®i. Ngoµi ra, ®èi víi mét sè nghµnh dÞch vô kh¸c,
c¸nh cöa ®Çu t níc ngoµi vÉn cha ®îc më réng nh : vËn t¶i hµng kh«ng, vËn
t¶i ®êng biÓn, bu chÝnh viÔn th«ng, y tÕ- gi¸o dôc, du lÞch l÷ hµnh, dÞch vô t
vÊn, qu¶ng c¸o, dÞch vô xuÊt nhËp khÈu...
2. 2. C¬ cÊu vïng, l·nh thæ
B¶ng 03: §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo ®Þa ph¬ng
Tõ 1988 ®Õn 25/10/05
§Þa ph¬ng
Sè dù ¸n
1.
2.
3.
4.
5.
TP Hå ChÝ Minh
Hµ Néi
§ång Nai
B×nh D¬ng
Bµ RÞa Vòng Tµu
SV: TrÇn Thu Thuû
1733
596
596
1011
118
TV§T
(triÖu $)
11811,1
8794,7
8228,8
4747,3
2176,4
Tõ 01/01/50 ®Õn
25/10/05
Sè dù ¸n
TV§T
(triÖu $)
148
193,3
51
902,4
57
343,9
91
212,5
10
12,51
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
6. H¶i Phßng
7. VÜnh Phóc
8. Long An
9. T©y Ninh
10.L©m §ång
176
82
92
93
67
1941,2
708,7
674,6
353,1
187,8
12
13
5
14
1
112,4
45,38
29,05
27,61
1,00
§Çu t níc ngoµi ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng l·nh thæ, c¸c
thµnh phè lín vµ c¸c tØnh- nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi thuËn lîi
thuéc c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm- vÉn lµ nh÷ng ®Þa ph¬ng dÉn ®Çu vÒ thu
hót FDI nh TP Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, §ång Nai, B×nh D¬ng, Bµ RÞa Vòng
Tµu...
Riªng vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam chiÕm tíi 58,6% tæng vèn
®¨ng kÝ cña c¶ níc giai ®o¹n1991-1995, chiÕm 46,7% giai ®o¹n 1996-2000
vµ chiÕm 63% trong thêi k× 2001 ®Õn nay.Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c
chiÕm 25,8% tæng vèn ®¨ng kÝ cña c¶ níc tr«ng thêi k× 1991-1995, chiÕm
30,87% trong giai ®o¹n 1996-2000, vµ chiÕm kho¶ng 17,5% trong thêi k× tõ
n¨m 2001 ®Õn nay.
TÝnh chung tõ n¨m 1988 ®Õn nay, vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam
chiÕm tíi 59% tæng vèn ®¨ng kÝ, vïng kinh tÕ phÝa B¾c chiÕm 27,8% tæng
vèn ®¨ng kÝ, vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung chØ chiÕm 2% tæng vèn
®¨ng kÝ cña c¶ níc.
Khu vùc kinh tÕ cã vèn FDI chiÕm tØ träng kh¸ lín trong tæng vèn ®Çu
t ph¸t triÓn cña c¸c ®Þa ph¬ng vïng kinh tÕ, gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh
tÕ t¹i c¸c ®Þa ph¬ng nµy. Tuy nhiªn, chóng ta cÇn cã chiÕn lîc thu hót ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi vµo nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ khã kh¨n.
2. 3. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo quèc gia
B¶ng 04: §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi theo níc theo quèc gia 1988-2005
Sè dù ¸n
TV§T
Quèc gia, vïng l·nh thæ
1. §µi Loan
363
2. Singapore
366
7443,1
3. NhËt B¶n
546
5938,3
4. Hµn Quèc
959
4879,1
5. Hång K«ng
345
3642,8
6. British ViginIsland
237
2553,1
SV: TrÇn Thu Thuû
(triÖu $)
7642,8
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
7. Ph¸p
151
2146,3
8. Hµ Lan
57
1885,7
9. Malaysia
171
1453,8
10.Th¸i Lan
123
1435,6
§· cã 66 níc vµ vïng l·nh thæ cã dù ¸n ®Çu t t¹i ViÖt Nam, nhng chñ
yÕu vèn ®Çu t ®Õn tõ Ch©u ¸. Trong thêi k× 1991-1995, c¸c níc Ch©u ¸ chiÕm
61% tæng vèn ®¨ng kÝ, c¸c níc Ch©u ©u chiÕm 20%, Hoa Kú chiÕm 4%.
Trong thêi k× 1996-2000, c¸c níc Ch©u ¸ chiÕm 63%, Ch©u ©u chiÕm 32%
tæng vèn ®¨ng kÝ, Koa Kú chiÕm 3%. Giai ®o¹n 2001 ®Õn nay, c¸c níc Ch©u
¸ chiÕm 62%, Ch©u ©u chiÕm 23% tæng vèn ®¨ng kÝ.
HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng ViÖt Nam- Hoa Kú cã hiÖu lùc tõ
n¨m 2002 ®· t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy kinh tÕ gi÷a hai níc . Hoa Kú ®· vît
NhËt B¶n trë thµnh thÞ trêng xuÊt khÈu lín nhÊt cña ViÖt Nam, thÕ nhng ®Çu
t cña Hoa Kú vµo ViÖt Nam cha t¨ng ®¸ng kÓ. Tõ n¨m 2001 ®Õn nay, Hoa Kú
chØ cã thªm 36 dù ¸n ®Çu t t¹i ViÖt Nam vµ víi tæng vèn ®¨ng kÝ lµ 0,37 tû
USD. §©y vÉn chØ lµ mét con sè rÊt khiªm tèn, ®ßi hái chóng ta ph¶i cã
nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó thu hót nhiÒu h¬n n÷a nguån vèn tõ thÞ trêng
nµy.
3. ThuËn lîi vµ khã kh¨n trong viÖc thu hót vèn FDI t¹i ViÖt Nam
Bíc vµo thêi kú ph¸t triÓn míi, níc ta cã nh÷ng thêi c¬, thuËn lîi lín,
®ång thêi còng ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc gay g¾t do c¶
bèi c¶nh bªn ngoµi vµ ®iÒu kiÖn bªn trong t¹o ra.
3.1. VÒ thuËn lîi
§¶ng kh¼ng ®Þnh kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi lµ mét bé phËn cña
kinh tÕ ViÖt Nam, ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn víi chñ tr¬ng t¹o m«i trêng
kinh doanh thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña ®Çu t níc ngoµi.
ThuËn lîi lín vµ c¬ b¶n cña níc ta lµ sù æn ®Þnh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x·
héi trong bèi c¶nh quèc tÕ diÔn biÕn phøc t¹p, kinh tÕ thÕ giíi cha tho¸t h¼n
ra khái t×nh tr¹ng tr× trÖ, khã kh¨n. “Cha cã n¬i nµo ®Çu t an toµn nh ë ViÖt
Nam víi m«i trêng x· héi æn ®Þnh, chi phÝ lao ®éng c¹nh tranh”, ®ã lµ nh÷ng
lîi thÕ cña ViÖt Nam.
NÒn kinh tÕ níc ta ®ang trªn ®µ t¨ng trëng thuéc lo¹i cao trong khu
vùc: tèc ®é t¨ng trëng nhanh, c¬ cÊu kinh tÕ tiÕp tôc chuyÓn dÞch theo híng
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, nÒn kinh tÕ tiÕp tôc héi nhËp ngµy cµng s©u
réng vÒ mäi mÆt vµo khu vùc vµ thÕ giíi.
+ Tham gia khu vùc mËu dÞch tù do cña c¸c níc ASEAN(AFTA),
khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü(NAFTA)
+ Tham gia c¸c diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¸-Th¸i B×nh D¬ng(APEC), diÔn ®µn hîp t¸c ¸-¡u(ASEM)
+ Tham gia c¸c liªn minh thuÕ quan, liªn minh kinh tÕ nh liªn
minh ch©u ©u(EU)
+ Tham gia tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi(WTO).
§©y lµ tiÒn ®Ò quan träng gãp phÇn t¹o ra søc hót lín ®èi víi FDI.
Sau gÇn 20 n¨m ®æi míi chóng ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu vÒ kinh
tÕ, chÝnh trÞ, x· héi kh¸ thuËn lîi, ®Æc biÖt lµ nhËn thøc ®· kh¸ râ vÒ vÞ trÝ, vai
trß vµ xu thÕ ph¸t triÓn cña FDI ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. Nh÷ng
thµnh tùu ®ã ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ,
trong ®ã cã vÊn ®Ò thu hót, sö dông vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
VÞ trÝ ®Þa lý cña ViÖt Nam kh¸ thuËn lîi cho trung chuyÓn, vËn t¶i
hµng hãa, ph¸t triÓn du lÞch vµ c¸c ngµnh dÞch vô kh¸c. VÞ thÕ vÒ ®Þa kinh tÕ
cña níc ta ®îc c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi quan t©m.
Níc ta n»m trong khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng.Khu vùc nµy cã søc
hÊp dÉn lín ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t quèc tÕ. Trong néi bé khu vùc, ®ang diÔn rµ
qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t m¹nh mÏ gi÷a c¸c níc.
YÕu tè nµy cho phÐp chóng ta tËn dông ®îc kh¶ n¨ng thu hót c¸c dßng ®Çu t
vµ bu«n b¸n quèc tÕ ®Ó bíc kÞp vµo “kho¶ng trèng” c¬ cÊu mµ c¸c níc trong
khu vùc ®ang t¹o ra nhng thiÕu kh¶ n¨ng “lÊp ®Çy’ mét c¸ch hiÖu qu¶
Níc ta còng cã nh÷ng u thÕ ®Ó më réng hîp t¸c vµ ph¸t triÓn ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi, ®ã lµ:
Cã vÞ trÝ ®Þa lý, ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ nguån tµi nguyªn t¬ng ®èi
phong phï, thuËn lîi cho ®Çu t ph¸t triÓn, thóc ®Èy giao lu kinh tÕ quèc tÕ víi
c¸c níc trªn thÕ giíi vµ khu vùc
Lµ thÞ trêng tiÒm n¨ng t¬ng ®èi lín víi gÇn 80 triÖu d©n, cã søc thu
hót sù chó ý cña nhµ ®Çu t.
Cã lùc lîng lao ®éng dåi dµo, trÎ, khÐo lÐo, biÕt tiÕp thu kiÕn thøc
vµ kü n¨ng míi t¬ng ®èi nhanh, gi¸ nh©n c«ng t¬ng ®èi rÎ, lµ nguån nh©n lùc
hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t quèc tÕ.
SV: TrÇn Thu Thuû
Gi¶i ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam
Cã lîi thÕ cña níc ®i sau nªn cã thÓ dÔ dµng tiÕp thu nh÷ng kinh
nghiÖm cña c¸c níc ®i tríc vµ tiÕp cËn nh÷ng thµnh tùu míi cña khoa häcc«ng nghÖ hiÖn ®¹i.
ViÖt Nam tuy cßn lµ quèc gia cã thu nhËp trªn ®Çu ngêi thÊp, nhng
lµ thÞ trêng tiÒm n¨ng víi søc mua cña 80 triÖu d©n, thu nhËp ®ang t¨ng.Níc
ta l¹i cã lùc lîng lao ®éng dåi dµo, trÎ, cã tr×nh ®é v¨n hãa vµ kh¶ n¨ng n¾m
b¾t, thÝch øng nhanh víi ®iÒu kiÖn míi, gi¸ nh©n c«ng vÉn vµo lo¹i rÎ. §©y lµ
mét lîi thÕ , do ®ã c¸c nhµ ®Çu t vÉn cã thÓ chuyÓn ho¹t ®éng ®Çu t tõ nh÷ng
níc cã gi¸ nh©n c«ng cao sang ViÖt Nam ®Ó gi¶m chi phÝ.
HiÖn nay, ViÖt nam cã h¬n hai triÖu rìi ViÖt kiÒu ®ang sinh sèng vµ
hµng v¹n lao ®éng ®ang lµm viÖc ë níc ngoµi. Lùc lîng nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lîi h¬n cho viÖc thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
Nh vËy, ViÖt nam cã tiÒm n¨ng lín ®Ó thu hót ®îc nhiÒu vèn ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi. Dù b¸o mçi n¨m cã thÓ thu hót kho¶ng 9-10 tû USD ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi.
3. 2. Nh÷ng khã kh¨n, trë ng¹i
HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng cña níc ta hiÖn nay so víi nhiÒu níc trong
khu vùc thuéc lo¹i thÊp kÐm, cha thuËn lîi: thu nhËp vµ søc mua cña ngêi
d©n(GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi míi chØ ®¹t trªn 400 USD/n¨m) cßn qu¸ thÊp,
còng lµ yÕu tè h¹n chÕ sù chó ý cña c¸c nhµ ®Çu t.
M«i trêng ®Çu t cña chóng ta cßn nhiÒu h¹n chÕ mÆc dï khung khæ
ph¸p luËt, chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam ®· ®îc c¶i thiÖn nhiÒu nhng cßn thiÕu æn
®Þnh vµ thùc hiÖn cha tèt,do vËy cha hoµn toµn thuËn lîi, hÊp dÉn trong thu
hót ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã, c¸c thñ tôc hµnh chÝnh liªn
quan ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t cßn rêm rµ, cha linh hoat…§©y lµ nh÷ng c¶n trë
lín ¶nh hëng ®Õn viÖc thu hót vèn FDI cña níc ta
C¸c ngµnh c«ng nghiÖp phô trî, c¸c c¬ së cung cÊp nguyªn liÖu, linh
kiÖn, phô tïng thay thÕ, l¾p r¸p cßn kÐm ph¸t triÓn. §éi ngò lao ®éng míi
®«ng vÒ sè lîng, nhng phÇn nhiÒu lao ®éng cha cã ®ñ søc kháe, tr×nh ®é
chuyªn m«n, tay nghÒ vµ kû luËt cao. ViÖc b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ cßn h¹n chÕ,
n¹n hµng nh¸i, hµng gi¶ g©y ¶nh hëng xÊu tíi m«i trêng ®Çu t.
Níc ta ®øng tríc nh÷ng biÕn ®éng phøc t¹p cña t×nh h×nh quèc tÕ vµ
khu vùc:Sau khñng ho¶ng tµi chÝnh- tiÒn tÖ 1997, nhiÒu níc trong khu vùc ®·
cã nh÷ng gi¶i ph¸p m¹nh mÏ, tÝch cùc ®Ó phôc håi nÒn kinh tÕ cña m×nh,
trong ®ã cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®ét ph¸ trong viÖc thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc
SV: TrÇn Thu Thuû
- Xem thêm -
.DOC 
27 
68105 
183 
